intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Về vấn đề đại diện hợp pháp của ngân hàng thương mại "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

73
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Về vấn đề đại diện hợp pháp của ngân hàng thương mại Trước hết, cần nhấn mạnh rằng việc xác định hành vi cụ thể là hành vi pháp luật hay hành vi đạo đức chỉ có ý nghĩa tương đối. Cùng hành vi, xét theo hệ thống pháp luật này là hành vi pháp luật nhưng xét theo hệ thống pháp luật khác có thể không phải là hành vi pháp luật.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Về vấn đề đại diện hợp pháp của ngân hàng thương mại "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi PGS.TS. Lª Minh T©m * N h ng năm g n ây, v n quy n l c nhà nư c là th ng nh t có s phân công và ph i h p gi a các cơ quan nhà nư c trong vi c m b ng s c m nh th c hi n nh ng hành vi ho c bu c ngư i khác ph i th c hi n nh ng hành vi nh t nh theo ý chí c a ngư i có quy n th c hi n các quy n l p pháp, hành pháp và tư ho c ư c trao quy n l c. Nói m t cách khác, pháp ã và ang ư c bàn lu n nhi u. Nh quy n l c là s c m nh có th khi n ngư i (ch nh ng n l c c a các nhà khoa h c và các nhà th ) này ph i ph c tùng ngư i (ch th ) kia; lãnh o qu n lí, m t s c nh khía c a v n quy n l c bi u th m c ki m soát và m c nêu trên ã ư c làm sáng t . Tuy nhiên, còn ph thu c c a ngư i này v i ngư i khác. nhi u câu h i l n ang ư c t ra òi h i Quy n l c là khái ni m v a có tính khái ph i phân tích, lu n gi i v m t khoa h c và quát l i v a có tính c th . Nh có tính khái th c ti n. Bài vi t này ch c pm ts v n quát và tính c th mà quy n l c v a có chi u nh m góp thêm ti ng nói vào vi c ti p t c sâu b n ch t thâm tr m l i v a có nh ng hình nghiên c u làm sáng t nh ng v n nêu trên. th c bi u hi n phong phú, v a th ng nh t l i 1. Quy n l c v a a d ng. M c khái quát và c th c a Quy n l c ư c h p thành t quy n và l c, quy n l c ư c bi u hi n tuỳ thu c vào nhi u trong ó quy n ư c hi u là kh năng ư c y u t khách quan và ch quan, t o ra s n th c hi n nh ng hành vi (công vi c, nhi m v , hi n linh ho t c a quy n l c. Có nhi u lo i ho t ng nh t nh) và l c là s c m nh (uy quy n l c khác nhau như: Quy n l c luân lí, tín, trí tu , l c lư ng, i u ki n và ti m l c quy n l c kinh t , quy n l c tư tư ng, quy n kinh t …) b o m cho quy n có tính hi n l c chính tr … M i lo i quy n l c ó có th c và tính kh thi. Quy n có n i dung r t ngu n g c, cơ s t n t i và ư c b o m r ng và nhi u lo i vì quy n hình thành t b ng nh ng s c m nh v i các thi t ch khác nh ng nhu c u khách quan và s ư c mu n nhau. Ch ng h n, quy n l c luân lí có ngu n ch quan, ph m vi quy n l c luôn có xu hư ng g c t nhu c u hành x nh m t ư c nh ng m r ng. Nhưng l c thì luôn có nh ng gi i h n m c ích luân lí nh t nh; cơ s t n t i c a nh t nh. Vì v y, n i hàm c a khái ni m quy n l c luân lí là các giáo lí có tính o c, quy n l c luôn th hi n s gi i h n b i m c k t h p và m c tương tác gi a quy n và l c. Theo ó, quy n l c là kh năng ư c b o * Trư ng i h c lu t Hà N i 40 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003
  2. nghiªn cøu - trao ®æi ư c b o m b ng uy tín (c a cá nhân hay ch xu t hi n khi xã h i ã phát tri n n trình nhóm xã h i nh t nh) và s c m nh c a dư nh t nh d n n s ra i c a nhà nư c. lu n xã h i v i các thi t ch c a các phong Th hai, cơ s t n t i c a quy n l c nhà nư c t c, t p quán và kinh nghi m; quy n l c kinh bao g m nhi u y u t : ư c s th a nh n t có ngu n g c t nhu c u ư c hành x r ng rãi v m t xã h i (c a t t c các giai c p, nh m t ư c nh ng m c ích, l i ích kinh t ng l p và các l c lư ng xã h i); ư c h p t nh t nh, ư c b o m b ng s c m nh pháp hoá dư i các hình th c pháp lí; ư c b o c a ti m l c và các i u ki n kinh t v i các m b ng s c m nh c a c a b máy nhà nư c thi t ch tương ng. Trong m i lo i quy n và các ti m năng kinh t h p pháp. Th ba, l c ó l i có nh ng bi n d ng quy n l c r t ph m vi tác ng c a quy n l c nhà nư c r t phong phú. Tuy nhiên, trong th c ti n c a i r ng l n v th i gian, không gian và i s ng xã h i các quy n l c này thư ng có s tư ng. Th tư, quy n l c nhà nư c có tính tương tác và thâm nh p l n nhau, vì v y khó th ng nh t cao nh t ng th i cũng có tính th có th tách b ch m t cách r ch ròi m i lo i b c ph c t p nh t. Th năm, quy n l c nhà hay các bi n d ng c a m i lo i quy n l c ó. nư c ư c bi u hi n công khai v i danh nghĩa Quy n l c luôn có s v n ng, phát tri n ch quy n nhân dân, ch quy n qu c gia và theo th i gian, không gian cùng v i s bi n ư c th a nh n v m t qu c t . i c a các i u ki n chính tr , kinh t , văn V i tính ch t và nh ng c i m cơ b n hoá, xã h i. Trong quá trình v n ng và phát này, m c dù quy n l c nhà nư c là m t d ng tri n ó, s tương tác và thâm nh p l n nhau c bi t c a quy n l c chính tr nhưng các gi a các lo i quy n l c và gi a các bi n d ng m c khác nhau, quy n l c nhà nư c luôn c a m i lo i quy n l c ngày càng gia tăng, hàm ch a trong nó nhi u y u t c a các lo i khi n cho s phân nh chúng càng tr nên quy n l c khác nhau, ư c k t tinh b ng các ph c t p hơn. Trong tình hình ó, òi h i phương pháp c thù, bi u hi n dư i các ph i có cách ti p c n toàn di n, h th ng khi hình th c h t s c phong phú, a d ng, tinh t gi i quy t nh ng v n có liên quan n và ư c h p pháp hoá b ng các nguyên t c quy n l c. pháp lí. 2. Quy n l c nhà nư c 3. Tính th ng nh t c a quy n l c nhà nư c Quy n l c nhà nư c là m t d ng c bi t Th ng nh t là m t trong nh ng thu c tính c a quy n l c chính tr . Tính ch t c bi t c a cơ b n c a quy n l c nhà nư c. Thu c tính quy n l c nhà nư c th hi n ch , nó là này xu t phát t nh ng cơ s sau: quy n l c công khai, th ng nh t, bao trùm Xét v ngu n g c, quy n l c nhà nư c toàn xã h i, quy n l c nhà nư c có s c không ph i là quy n l c t thân mà b t ngu n m nh ki m soát và ràng bu c các ch th t quy n l c nhân dân, nhân danh quy n l c theo nghĩa r ng nh t ph i ph c tùng. Nói c nhân dân và luôn ch u s ki m soát c a quy n th hơn, quy n l c nhà nư c có nh ng c l c nhân dân. Khi chưa có nhà nư c thì ã có i m cơ b n: Th nh t, quy n l c nhà nư c quy n l c nhân dân v i nghĩa là quy n l c c a T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003 41
  3. nghiªn cøu - trao ®æi c c ng ng. Lúc u nhà nư c còn t n t i th ng nh t. t ch c, qu n lí và i u hành v i quy mô nh , a s các v n quan tr ng các v n c a m t qu c gia trên các lĩnh v c u ư c c ng ng dân cư trong qu c gia ó r ng l n, ph c t p, linh ho t và nh y c m òi tr c ti p bàn và quy t nh (dân ch tr c ti p). h i nhà nư c ph i có m t b máy có các cơ Khi quy mô nhà nư c l n d n lên, phương c u và s c m nh theo nghĩa r ng nh t c a t th c dân ch tr c ti p không th th c hi n này. B máy ó ph i ư c t ch c m t cách ư c m t cách ph bi n n a thì phương th c khoa h c, h p lí, trên các cơ s pháp lí v ng dân ch gián ti p, thông qua cơ quan dân c ch c và ph i có s c m nh v kinh t , chính t ch c ra quy n l c nhà nư c, ã ư c tìm tr , quân s … Quy n l c ư c trao cho các ra và ngày càng ư c áp d ng r ng rãi. cho các ch th mà t p trung quá m c hay Tuy nhiên, quy n l c nhân dân v n là cơ phân tán, chia c t, không rõ ràng v m t pháp s và s bi u hi n d nh n th y là vi c các nhà lí thì s d n n s gia tăng quy n, l m quy n, nư c ph i tôn tr ng các quy n b u c , bãi tuỳ ti n, khó ki m soát và t t y u s d n n mi n nh ng i bi u do nhân dân b u ra và i mâu thu n v i ti m năng s c m nh b o m v i nh ng v n tr ng i c a t nư c ph i cho vi c th c hi n các quy n ó. S c m nh ưa ra trưng c u dân ý… Vì v y, có th nói mà phân tán t t s y u và không th b o m quy n l c nhà nư c là s c m nh c a quy n l c cho vi c th c hi n các quy n c a các ch th nhân dân ã ư c h p pháp hoá dư i các hình quy n l c nhà nư c. Vì th , trong b t c qu c th c pháp lí và ư c trao cho b máy nhà gia nào b máy quy n l c nhà nư c cũng ư c nư c và các ch th xác nh c a b máy ó t ch c v i m c tiêu b o m tính th ng nh t dư i hình th c u quy n. Do ó, xét v b n t i a c a quy n l c trong kh năng, i u ki n ch t và c i ngu n xã h i thì quy n l c nhà cho phép. Cũng chính vì v y mà b máy nư c là m t ch nh th th ng nh t, không th quy n l c ó thư ng do m t l c lư ng (m t chia c t thành các b phân bi t l p. Tuy nhiên, ng chính tr ) m nh nh t n m gi . Khi m t xu t phát t nhu c u c a t ch c lao ng ng chính tr n m gi quy n l c nhà nư c quy n l c, vi c phân nh quy n l c nhà nư c thì có i u ki n b o m tính th ng nh t thành các các b ph n (nhánh, y u t ) t ó c a quy n l c nhà nư c. Tuy nhiên, quy n có s phân công h p lí là c n thi t. Nhưng s l c nhà nư c xu t phát t quy n l c nhân dân phân nh ó ph i ư c t trên cơ s b o m nên khi ng chính tr c m quy n là l c tính th ng nh t và tính ch nh th c a quy n lư ng tiên ti n, i di n cho ý chí và l i ích l c nhà nư c. Có th nói, tính th ng nh t c a c a nhân dân thì b máy quy n l c nhà nư c quy n l c nhà nư c là v n có tính nguyên ư c t ch c nh m b o v và ph c v l i ích t c và b o m tính th ng nh t c a quy n l c nhân dân. Ngư c l i, n u ng c m quy n i là yêu c u có tính khách quan. di n cho l c lư ng ph n ng thì b máy S tương tác gi a quy n và l c, tính ch t quy n l c nhà nư c có th ư c s d ng ch và c i m c a quy n l c nhà nư c t nó ã ph c v cho l i ích c a l c lư ng c m òi h i quy n l c nhà nư c ph i ư c t ch c quy n, i ngư c l i l i ích và nguy n v ng 42 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003
  4. nghiªn cøu - trao ®æi c a nhân dân. Th c t l ch s nhân lo i ã cho quan. Nhưng ó là phương th c t ch c và th y rõ i u này. Th c ti n t ch c quy n l c th c thi quy n l c và quá trình xu t hi n, t n c a nhi u nư c cũng cho th y, ch trong t i và phát tri n c a nó có nh ng c riêng: S trư ng h p không có m t ng nào có xu t hi n ch m hơn, có nhi u bi n d ng và s c m nh và uy tín n m quy n l c nhà luôn ch u s tác ng c a nhi u y u t khác nư c thì v n liên minh gi a các ng m i nhau. Có th gi i thích v i u này như sau: ư c t ra. Và c trong trư ng h p này, Lúc u, khi quy mô nhà nư c còn nh , m c dù các ng ó luôn có s u tranh gay phương pháp dân ch tr c ti p ư c s d ng g t v i nhau nhưng nh ng ch ng m c nh t m t cách ph bi n thì quy n l c nhà nư c r t nh h v n ph i tho hi p v i nhau b o g n v i quy n l c nhân dân, s hài hoà gi a m cho quy n l c nhà nư c có ư c s quy n và l c ư c b o m, tình tr ng l m th ng nh t tương i b o m nhà nư c quy n, c oán chưa ph bi n, v n phân có th qu n lí và i u hành xã h i trong m t nh và phân công quy n l c chưa tr thành th i gian nh t nh. nhu c u b c xúc. Trong th i k× c i và trung Tính th ng nh t c a quy n l c nhà nư c c , m c dù quy mô nhà nư c ã l n, tình tr ng hoàn toàn không ph i là s t p trung quy n c oán, chuyên quy n ã di n ra ph bi n, l c. Tính th ng nh t là thu c tính th hi n b n khi n cho quy n l c nhà nư c ngày càng xa ch t c a quy n l c còn t p trung quy n l c cách v i quy n l c nhân dân, nhu c u v phân hay phân tán quy n l c là phương th c, cơ ch nh và phân công lao ng quy n ã ư c t ch c và th c thi n i dung c a quy n l c. ư c t ra nhưng nó m i ch ư c gi i quy t Quy n l c nhà nư c bao gi cũng có tính trong gi i h n h p c a nh ng l c lư ng n m th ng nh t nhưng cách th c và cơ ch t ch c quy n, ư c s b o v b ng s c m nh c a giai và th c thi quy n l c nhà nư c thì l i r t khác c p th ng tr và dư i nh ng s c m u th n bí nhau. Trong chính th quân ch chuyên ch , c a tôn giáo. Nhi u nhà tư tư ng l n c a nhân quy n l c t i cao t p trung trong tay m t lo i nh n th c ư c i u này ã tìm cách lí ngư i; trong ch quân ch h n ch quy n gi i và ph bi n nh ng tư tư ng ti n b òi l c t i cao ó ã có s phân nh tuy m c h i ph i có nh ng c i cách trong vi c t ch c còn h n ch ; trong ch c ng hoà s phân và th c thi quy n l c nhà nư c. Cu c u nh quy n l c ã tr thành nguyên t c ph tranh v tư tư ng ã di n ra nhi u nơi trên bi n, nh t là trong chính th c ng hoà dân ch . nhi u hư ng khác nhau, trong ó xu hư ng òi 4. S phân nh tương i c a quy n h i ph i có s phân nh và phân công quy n l c nhà nư c l c m t cách h p lí nh m tránh s t p trung, N u như tính th ng nh t c a quy n l c nhà c c quy n là m t trong nh ng hư ng ph nư c là v n t t y u và xuyên su t quá trình bi n. Tuy nhiên, ph i n khi ch phong t n t i và phát tri n c a quy n l c nhà nư c ki n b l t thì tư tư ng v phân nh quy n thì s phân nh tương i c a quy n l c nhà l c ch ng c oán, chuyên quy n m i có nư c cũng xu t phát t nhu c u có tính khách i u ki n th c hi n. T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003 43
  5. nghiªn cøu - trao ®æi Thêm vào ó, s phát tri n c a m nh m nh m tìm ra nh ng phương th c t ch c và c a khoa h c kĩ thu t ã làm cho xã h i bi n th c thi phù h p nhưng m t khác nh ng n i i không ng ng trên nh ng quy mô l n hơn dung c th c a m i b ph n quy n l c cũng và v i nh p nhanh hơn, các quan h xã h i như gi a các b ph n quy n l c l i có s hoà tr nên h t s c phong phú và ph c t p, òi h i quy n vào nhau t o ra quy n l c th ng nhà nư c ph i gi i quy t. Trong tình hình ó, nh t. Nhìn chung, s phân nh này là quy n l c nhà nư c cũng có nh ng thay i v phương th c ư c áp d ng ch y u i v i n i dung, hình th c và phương pháp tác ng. nh ng cơ c u l n c a quy n l c nhà nư c t i Nhu c u v t ch c lao ng quy n l c m t cao ch không ph i là phương th c có th áp cách khoa h c ngày càng tr nên b c xúc và d ng y cho m i cơ c u c a quy n l c s phân nh và phân công quy n l c m t cách nhà nư c. h p lí ã ư c ch p nh n như m t gi i pháp Hi n nay, thuy t phân l p quy n l c thành có th áp ng nhu c u khách quan ó. ba b ph n (nhánh) quy n l c: l p pháp, hành Nhu c u v phân nh và phân công quy n pháp và tư pháp ư c th a nh n r ng rãi trên l c nhà nư c còn xu t phát t chính nhà nư c. th gi i và nhi u nư c ã v n d ng lí thuy t Là i di n chính th c c a toàn xã h i, ho t này t ch c b máy quy n l c c a nhà ng c a nhà nư c bao trùm t i t t c các lĩnh nư c mình. Tuy nhiên, m c và hi u qu v c c a i s ng xã h i, vì th b máy nhà nhi u s d ng các y u t c a lí thuy t này r t nư c là thi t ch l n nh t và có cơ c u ph c khác nhau. Ch ng h n, nhà nư c Mĩ ư c t t p nh t. Tình hình ó òi h i ph i có s t ch c theo mô hình phân l p quy n l c c ng ch c lao ng quy n l c m t cách khoa h c và v i cơ ch ki m ch và i tr ng m nh m s phân nh quy n l c m t cách tương i s gi a ba nhánh quy n l c, trong khi ó b máy là gi i pháp có th v a b o m tính th ng nhà nư c Pháp, quê hương c a Montersquier, nh t c a quy n l c nhà nư c, v a phát huy l i ư c t ch c không hoàn toàn theo lí ư c s c m nh c a m i b ph n quy n l c thuy t này, khác xa v i cơ ch ki m ch i trong qu n lí và i u hành xã h i và t o ra cơ tr ng c a Mĩ. M t s nư c khác ã t ch c b ch b o m cho quy n l c nhà nư c ư c máy quy n l c c a mình theo phương th c t ch c công khai, có th ki m soát ư c phân nh quy n l c nhà nư c thành b n nh m ch ng c oán, l m quy n vi ph m t quy n, trong ó quy n b u c ư c coi là m t do dân ch c a nhân dân. nhánh quy n quan tr ng. M t s nư c khác l i Vi c phân nh các b ph n c a quy n l c phân nh thành năm quy n, trong ó có nhà nư c làm cơ s cho vi c phân công lao quy n thanh tra cũng ư c tách ra thành m t ng khoa h c là h t s c c n thi t. Tuy nhiên, nhánh riêng… i u này cho th y s c n s phân nh ó ch có tính tương i. M i b thi t ph i xem xét s phân nh quy n l c ph n quy n l c nhà nư c u có nh ng gi i m t cách y hơn theo quan i m k t h p h n nh t nh và trong gi i h n ó, nh ng c các y u t truy n th ng và hi n i mà trư c i m riêng c a m i b ph n c n ư c tính n h t là t nó trong m i quan h tương tác 44 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003
  6. nghiªn cøu - trao ®æi toàn di n trong m t ch nh th th ng nh t c a qu c gia; quy n quy t nh trưng c u dân ý; quy n l c nhà nư c và tính n các y u t quy n giám sát t i cao i v i các cơ quan tác ng t bên ngoài t i quá trình t ch c hành pháp, tư pháp trong vi c th c hi n hi n và th c thi quy n l c nhà nư c. pháp và lu t... Xét trên bình di n t ng th , 5. S gi i h n, tương tác gi a các quy n quy n l p pháp c a qu c h i là không có gi i l p pháp, hành pháp, tư pháp và s c n h n vì trên t t c các lĩnh v c u c n ph i có thi t ph i có s phân công ph i h p trong pháp lu t. Nhưng xét trên nh ng bình di n c vi c th c hi n các quy n th thì quy n l p pháp luôn có nh ng gi i h n Quy n l p pháp theo nghĩa chung nh t là c a nó. Trư c h t, quy n l p pháp c a qu c quy n làm ra pháp lu t. Quy n l p pháp ư c h i luôn b gi i h n b i chính nh ng nguyên coi là quy n l c thiêng liêng vì pháp lu t là t c c a pháp lu t: a) B o m tính xác nh nh ng chu n m c pháp lí có tính xác nh, pháp lí c a các o lu t do qu c h i ban hành ph bi n, công khai, n nh (tương i) và có các ch th pháp lu t ư c th c hi n các th d li u trư c ư c; là phương ti n quan quy n và nghĩa v c a mình m t cách an toàn, tr ng nh t t ch c, th c thi và ki m soát ch c ch n, tin tư ng và t do; b) B o m tính quy n l c nhà nư c và b o m t do dân ch ph bi n c a các o lu t, nh ng chu n m c c a công dân. Quy n l p pháp ư c giao cho pháp lí ph i là s mô hình hoá c a nh ng nhu cơ quan i di n cao nh t do nhân nhân dân c u xã h i khách quan, i n hình, ph bi n, b u ra (qu c h i, ngh vi n - sau ây g i không ch p nh n s tuỳ ti n; c) B o m tính chung là qu c h i) vì qu c h i ư c thành công khai c a pháp lu t m i ngư i liên l p ra b ng phương pháp dân ch tr c ti p quan u ư c bi t m t cách nhanh nh t các và r ng rãi nh t, các i bi u c a qu c h i quy n và nghĩa v c a h và ki m ch ng do c tri b u ra và bãi mi n, quy n l c c a tính úng n c a chúng; d) B o m tính n qu c h i là s ti p theo g n nh t c a quy n nh tương i c a pháp lu t, các chu n m c l c nhân nhân dân và do ó qu c h i ư c pháp lí ph i có s nh t quán, có hi u l c th ng xác nh là cơ quan cao nh t c a quy n l c nh t và ít thay i; ) b o m tính có th d nhà nư c. li u trư c c a pháp lu t, các chu n m c pháp Qu c h i ư c trao nh ng quy n r t quan lí ph i có tính nh hư ng, k th a và phát tr ng và r ng l n như: Quy n xác l p cơ c u tri n, không ch p nh n các chu n m c pháp lí t ng th c a b máy quy n l c nhà nư c nói h i t và nh ng yêu c u c a pháp lu t không chung và cơ c u, b máy, ch c năng th m th th c hi n ư c. Th hai, do b quy nh quy n và trách nhi m c a quy n hành pháp và b i tính t i cao c a ch quy n nhân dân nên tư pháp nói riêng; quy n quy t nh chính sách quy n l c c a qu c h i cũng ch gi i h n tài chính, ti n t , ban hành các s c thu , phân trong m t ph m vi nh t nh do hi n pháp quy b và phê chu n ngân sách; quy n quy t nh nh trong s hài hoà v i các quy n thu c v n chi n tranh, hoà bình và các bi n pháp hành pháp, tư pháp và các quy n c a công dân c bi t b o m qu c phòng và an ninh (trong hi n pháp c a m t s nư c còn quy T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003 45
  7. nghiªn cøu - trao ®æi nh nh ng vi c qu c h i không ư c làm); c a cơ quan hành chính nhà nư c m c dù b ng th i, quy n l p pháp c a qu c h i còn b gi i h n b i nh ng khuôn kh pháp lu t do cơ h n ch b i cơ ch ki m tra, b o m tính h p quan l p pháp ra nhưng ph m vi các quy n hi n c a o lu t do qu c h i ban hành (s can c a b máy hành pháp l i r t r ng l n và òi thi p c a tư pháp); b i yêu c u v tính h p lí, h i b máy ó ph i là cơ c u l n nh t c a b tính kh thi c a các o lu t trong th c t , cơ máy nhà nư c, ư c t ch c theo nh ng ch qu n lí, i u hành và các i u ki n b o m nguyên t c c thù, b o m th c hi n m t cho t ch c và ho t ng c a qu c h i nói cách th ng nh t, thông su t và r ng kh p trên riêng và cho vi c th c thi pháp lu t nói chung toàn lãnh th các ch c năng: a) B o m an (s can thi p c a hành pháp). Th ba, th c ti n ninh chính tr và tr t t an toàn xã h i, m t còn cho th y qu c h i không th m t mình th c trong nh ng ch c năng c thù c a quy n hi n quy n l c c a mình mà luôn c n n s hành pháp, h t s c ph c t p, ư c ti n hành ph i h p c a hành pháp và tư pháp. Ch ng h n, thư ng xuyên v th i gian, r ng kh p v trong công tác l p pháp, ki m tra vi c th c thi không gian và a i m và có tác ng tr c hi n pháp và lu t... qu c h i luôn c n n s ti p t i t t c m i ngư i dân, m i t ch c và ph i h p v i các cơ quan hành pháp và tư pháp luôn ư c chú tr ng u tư nhi u nh t c v t và các cơ quan này luôn có vai trò quan tr ng. ch c b máy, l c lư ng con ngư i và các i u Quy n hành pháp ư c hi u là quy n thi ki n v t ch t kÜ thu t; b) Ch c năng qu n lí hành (ch p hành) pháp lu t và quy n này ư c i u hành, m t ch c năng có n i dung r t giao cho các cơ quan hành chính nhà nư c r ng, xuyên su t t t c các lĩnh v c như kinh (chính ph , các b ...). Tuy nhiên, xu t phát t t , văn hoá, xã h i, ngo i giao, an ninh, qu c tính ch t và c i m c thù c a h th ng cơ phòng v i các m t ho t ng h t s c phong quan hành chính nhà nư c, n i hàm c a quy n phú và ph c t p g m tài chính, ngân sách nhà hành pháp ư c m r ng, bao g m hai n i nư c, k toán, ki m toán, th ng kê, ch ng dung chính là quy n ch p hành pháp lu t do khoán, tín d ng, b o hi m, tài s n công, khoa qu c h i ban hành ra và quy n hành chính, h c, công ngh , môi trư ng, tài nguyên thiên ch ng, linh ho t trong vi c qu n lí, i u nhiên, phát tri n ngu n nhân l c, xây d ng cơ hành các lĩnh v c c a i s ng xã h i. Như b n, bưu chính vi n thông, nông nghi p, lâm v y, quy n hành c n ư c hi u là quy n ch p nghi p, thương nghi p, d ch v , du l ch, ô hành và quy n i u hành c a cơ quan hành th ... Ch c năng qu n lí và i u hành c a chính nhà nư c. Hai tính ch t này c a quy n quy n hành pháp m t m t ph i phù h p v i hành pháp cho th y tính h p pháp và có th d hi n pháp và lu t nhưng m t khác nó òi h i li u trư c ư c là yêu c u có tính nguyên t c cơ quan hành pháp ph i có năng l c và i v i cơ quan hành pháp ng th i cũng cho th m quy n gi i quy t t t c các v n th y tính ch ng, quy t oán, linh ho t và thu c ph m vi qu n lí, i u hành m t cách sáng t o c a cơ quan hành pháp cũng là yêu nhanh chóng và có hi u qu . Chính nhu c u c u không th thi u. Chính vì th , quy n l c qu n lí i u hành các ho t ng th c ti n và 46 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003
  8. nghiªn cøu - trao ®æi vi c ch ng, sáng t o gi i quy t các v n , cơ quan hành pháp còn có ch c năng l p quy, nh t là các v n có s bi n i ho c phát ban hành các văn b n quy ph m pháp lu t sinh m i m t các k p th i và có hi u qu c a c th hoá, gi i thích, hư ng d n th c hi n các cơ quan hành pháp là m t trong nh ng y u t văn b n pháp lu t do các cơ quan l p pháp ban quan tr ng hình thành cơ s khoa h c và hành, k p th i i u ch nh các quan h m i phát th c ti n cho vi c hoàn thi n chính sách, pháp sinh, áp ng nhu c u qu n lí, i u hành. Ho t lu t b o m tính th ng nh t và phát huy s c ng l p quy có ý nghĩa r t quan tr ng, góp m nh c a quy n l c nhà nư c nói chung; c) ph n kh c ph c s thi u pháp lu t và b o m Ch c năng b o v các quy n và l i ích h p cho h th ng hành pháp ho t ng thông su t, pháp c a công dân, th hi n trách nhi m c a nh t quán; ) Ch c năng ki m tra, thanh tra, nhà nư c i v i công dân. Ch c năng này m t ho t ng không th thi u c a các cơ quan bao g m nhi u ho t ng c th và ư c ti n hành pháp ti n hành xem xét và x lí i hành m t cách ch ng, linh ho t b ng nhi u v i các vi ph m c a công dân ho c nhân viên phương pháp khác nhau như theo dõi, ki m c a b máy nhà nư c, khi các vi ph m này tra, phát hi n, ngăn ch n và x lí k p th i các chưa n m c truy c u trách nhi m hình s hành vi vi ph m các quy n và l i ích h p pháp ho c áp d ng trách nhi m dân s . Các ch tài c a công dân ng th i cũng là nh ng ho t ư c áp d ng trong trư ng h p này là các ch ng thư ng nh t ư c ti n hành theo ngh , tài hành chính, v t ch t và k lu t. Ch c năng yêu c u c a công dân. Trong xu hư ng m này có ý nghĩa quan tr ng, nó b o m cho r ng dân ch và phát huy quy n l c nhân dân, quy n hành pháp ư c tôn tr ng, b o v tr t t phát huy y u t con ngư i, các quy n con xã h i, b o m k lu t lao ng và b o v các ngư i v dân s , chính tr , kinh t , văn hoá và quy n, l i ích h p pháp c a công dân; e) Ch c xã h i ư c tôn tr ng, kh i lư ng các quy n năng t ch c b máy hành pháp: Các văn b n cơ b n c a công dân ngày càng ư c ghi nh n pháp lu t v t ch c b máy nhà nư c nói nhi u hơn thì ph m vi c a ch c năng b o v chung và b máy hành pháp nói riêng do cơ quy n và l i ích h p pháp c a công dân ngày quan l p pháp ban hành gi m t v trí c bi t càng m r ng và vi c th c hi n có hi u qu quan tr ng. Tuy nhiên, cơ s pháp lí ó chưa ch c năng này có ý nghĩa chính tr xã h i ngày có th xây d ng h th ng cơ quan hành càng l n, t o ra ni m tin c a nhân dân i v i pháp theo yêu c u, vì v y, òi h i ph i có s quy n hành pháp nói riêng và quy n l c nhà c th hoá b ng các văn b n quy ph m pháp nư c nói chung; d) Ch c năng t ch c th c thi lu t c a cơ quan hành pháp. Ví d , m tb pháp lu t, cơ quan hành pháp ph i ti n hành có th ho t ng có hi u qu theo úng ch c các ho t ng b o m cho pháp lu t ư c năng, th m quy n ư c giao thì c n ph i có tôn tr ng như: Ph bi n, giáo d c pháp lu t ngh nh c a Chính ph quy nh chi ti t v cho cán b và nhân dân, ki m tra vi c th c v trí, tính ch t, ch c năng nhi m v , th m hi n pháp lu t, k p th i ngăn ch n và x lí k p quy n và cơ ch t ch c và ho t ng; s p th i các vi ph m pháp lu t. Bên c nh ó, các x p, b trí cán b , phát tri n và qu n lí ngu n T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003 47
  9. nghiªn cøu - trao ®æi nhân l c c a b máy hành pháp thì c n ph i có nguyên t c pháp lu t t ra i v i cơ quan l p các văn b n quy nh c th v tiêu chu n, pháp dư ng như ch là mô hình lí tư ng, các cách th c tuy n ch n, b nhi m, khen thư ng, lu t do qu c h i l p ra ho c là không ho c k lu t... Bên c nh ó nh ng quy nh v th là có nh ng b ph n pháp lu t không có tính t c ti n hành các ho t ng gi i quy t các kh thi và th m chí có th trái v i hi n pháp. m i quan h theo chi u d c và chi u ngang, Th c ti n ó ã làm phát sinh nhu c u ph i gi a các cơ quan hành pháp v i nhau, gi a cán m r ng khái ni m v quy n tư pháp, ph i c b c a cơ quan ó v i công dân... cũng h t s c vũ cho vi c s d ng án l như m t ngu n b ph c t p và thu c v quy n hành pháp. Ngoài sung c a pháp lu t; toà án có quy n phán x ra, các ho t ng tác nghi p c thù trong lĩnh v tính h p hi n c a nh ng o lu t do cơ v c t ch c b máy c a quy n hành pháp cũng quan l p pháp t ra và c tính h p pháp c a là nh ng n i dung thu c ch c năng này. các văn b n dư i lu t cũng như các hành vi Quy n tư pháp ư c hi u theo nghĩa chung h p pháp c a các cơ quan hành pháp. K t qu nh t là quy n tài phán và quy n này ư c giao là, nguyên t c tư pháp c l p cũng không th cho toà án. Trư c ây quy n tư pháp ư c có nghĩa toàn v n c a nó n a và v i xu hi u theo nghĩa h p, ch y u ó là quy n xét hư ng m r ng quy n tư pháp ó, t ra nhu x c a toà án i v i các vi c v hình s và c u ph i có s ki m soát v tính h p pháp c a dân s . Cùng v i th i gian, khái ni m quy n các cơ quan tư pháp. tư pháp ư c m r ng t i c nh ng pham vi Tóm l i, các quy n l p pháp, hành pháp và xét xét tính h p hi n c a văn b n lu t, tính tư pháp là nh ng b ph n quy n l c nhà nư c. h p pháp c a các hành vi hành chính và lao M i b ph n u có s c l p nh t nh ng... Các thi t ch toà án m i ra i, bên nhưng gi a chúng luôn có s tác ng qua l i, c nh các toà án tư pháp truy n th ng trong an xen và hoà quy n v i nhau. Vi c phân nhi u nư c các toà án m i như: Toà án hi n nh r ch ròi m i b ph n quy n l c ó ch có pháp, toà án hành chính, toà án lao ng ã th th c hi n ư c v m t lí thuy t còn trên ư c thành l p. Cơ quan th c hành quy n tư th c ti n là không th th c hi n ư c. Vì v y, pháp ư c c trưng b i tính c l p c a toà gi i pháp t t nh t và có ý nghĩa t c ti n nh t án, khi xét x th m phán c l p và ch tuân là trên cơ s xác nh rõ tính ch t, c i m, theo pháp lu t nhưng nguyên t c này t nó ã n i dung, hình th c và phương pháp bi u gi nh r ng pháp lu t mà cơ quan l p pháp hi n c thù c a m i lo i quy n l c xây ra là úng và . ng th i, n u như v y d ng cơ s khoa h c cho vi c tìm ra m c thì tính c l p c a toà án cũng hàm ý là th m h p lí trong vi c phân công và ph i h p th c phán ph i ph c tùng i v i pháp lu t; m i hi n có hi u qu cao nh t m i lo i quy n l c hành vi c a th m phán u ph i tuân th các ó nói riêng và quy n l c nhà nư c nói quy t c pháp lí. Th c ti n l i cho th y dư ng chung (chúng tôi s bàn kĩ v v n này như i u ó là không th có ư c. Nh ng trong bài vi t sau)./. 48 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2