Bệnh trẻ em - Phần 9

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

136
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'bệnh trẻ em - phần 9', y tế - sức khoẻ, sức khỏe trẻ em phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh trẻ em - Phần 9

Các cháu mớ sinh th ư ng hay ói. Có nhiề nguyên nhân. Ngư i lớ coi sóc các cháu nên chú ý xem ờ ờn i u cháu bị ói trong trư ng hợ nào, có kèm theo các triệ chứ gì không thì mớ xác đnh đ ợ là hi ệ ờ ị ưc nôn p u ng i n tư ng này không quan tr ọ hoặ đ ợ c áng lo ngạ Hiệ tư ng nôn ói có thểnhưsau : nợ ng i. *Đang khỏ mạ bỗ nôn ói kèm số tiêu chả có th ểdo bị ệ thuộ loạtai- mũ h ọ ho ặ vì các e nh ng t, y: b nh c i i- ng, c chấ tiêu hóa di chuy ể ngư c chiề ởđ ạ d ạdày - ru ộ b ị au màng óc; viêm niệ đ o v.v... Nôn ói s ẽ ợ t; đ uạ t n u on dẫ tớ hiệ tư ng c ơthểthiế nư c. nợ ớ ni u * Bỗ nhiên bị ói, không số như không mu ố u ố bị au bụ không đ tiêu đ ợ có th ểbịố n ng, đ ư c: ng nôn t ng ng i ri loạ tiêu hóa hoặ lồ ru ộ tắ ru ộ Cầ tớ bác sĩ n c ng t, c t. ni ngay. * Bị nhiề lầ b ị i bị i, ngư tǎ cân: vi êm tai hay viêm niệ đ o. u n, đ lạ uạ nôn ng ng * Mớ sinh đ ợ vài tuầ đ b ị ói: cầ chiế X-quang đ xem môn vị b ị ẹ không. N ế cầ phả ưc ể i n ã nôn n u có h p un i phẫ thuậ u t. Phầ lớ các cháu bé nôn ói vì th ứ ǎ chuyể đ ng ngư c lạ ởđ ạ thự qu ả - d ạdày. nộ ợi nn cn on c n Các cháu nhỏth ư ng nôn ói vì đ ng c ơtâm lý, làm nũ m ẹ ờ ộ ng . Các cháu lớ hơ nế bị ói kèm theo đ bụ và số có thểdo các bệ đ ruộ th ừ đ màng n n u nôn au ng t nh au t a, au óc, viêm gan... 163. Béo bệu. Các cháu Bé béo bệ (mậ ú) là vì ǎ nhiề quá. Cũ có các cháu là con cháu nhữ gia đ có nhiề u p n u ng ng ình u ngư i béo mậ như nế ngư i lớ béo như vậ thì cũ l à do ǎ nhiề quá mứ mà thôi. B ở vậ đ ờ ờn i y, ể p, ng u y ng n u c các cháu khỏbéo bệ nên có chếđ ǎ vừ đ theo sự hư ng dẫ củ bác sĩ ộn a ủ ớ i u, na . Sựbéo quá củ các cháu, nh ấ là các cháu nhỏ không có lợ cho sứ khỏ Đ i v ớ các cháu lớ chúng e. ố i a t , i c n, ta nên chú ý rằ l ư ng thứ ǎ cháu ǎ h àng ngày phảkểt ớ cảnhữ lầ cháu ǎ quà vặ nữ đ rút ng ợ a, ể cn n i i ng n n t bớ lư ng th ứ ǎ trong các bữ chính đ tợ cn a i. Việ chữ béo cũ khó vì cầ có sựquy ế tâm và tựnguyệ củ ngư i béo, có đ tinh th ầ ch ố cự ờ ủ c a ng n t na n ng cám dỗcủ thứ ǎ cùng s ựgiúp đ và hỗtrợcủ các ngư i thân chung quanh. ỡ ờ a cn a 164. Tậ nguyề t n. Mộ cháu bé không may có thểbịậ nguyề làm giả trí thông minh, gi ả sứ lự giả khảnǎ cả t tt n m m c c, m ng m giác củ m ắ tai v.v... a t, NHữ Dấ HIệ BáO Đ NG - Đ ngǎ ngừ các tậ nguy ề các bác sĩ ư ng yêu cầ bốmẹcác ộ ể th ờ NG U U n a t n, u cháu nhỏphả chú ý phát hiệ nhữ tri ệ chứ l ạ đ báo đ ng c ủ các cháu trong thờ gian sớ ộ i n ng u ng , áng a i m nhấ ngay từ nhữ tuầ lễđ u hay tháng đ u sau khi sinh. ầ ầ t, ng n Nhữ triệ chứ này có thểkhi có, khi không trong 3 tháng đ u tiên nên phảtheo dõi liên tụ Thí dụ ầ ng u ng i c. các hiệ tư ng c ổcủ Bé quá yế không giữđ ợ đ u thẳ khó ngồ khó đ ng v.v...; các c ửđ ng tay nợ ưc ầ ứ ộ a u ng, i, chân, cửđ ng quay ngư i, s ựchú ý t ớ mọho ạ đ ng chung quanh, tớ ánh sáng; mầ sắ v.v.. có ộ ờ tộ i i i uc nhữ biể hi ệ khác thư ng. Hiệ nay, ngư i ta có nhiề phư ng pháp phát hiệ đ ợ các cháu bé bị ờ ờ ơ n ưc ng u n n u yế vềmộ m ặ nào đ như nhìn kém, nghe kém, không chú ý đ ợ v.v... ưc u t t ó :
Nế CON MìNH Bị ậ NGUYề - Nên có thái đ như thếnào? khi có đ a con bịậ nguy ề chính bố ộ ứ U TT N tt n, mẹlà ngư i c ầ đ ợ an ủ đ ch ấ nhậ sự việ và bình tĩ nghĩớ cách chữ trĩ à sǎ sóc cho ờ n ưc iể p n c nh ti av n cháu bé sau này. Xã hộnào c ũ có các tổch ứ dành riêng cho các cháu nhưvậ Bốmẹcác cháu nên i ng c y. tìm hiể vềcác t ổchứ này, đ đ a các cháu t ớ sinh ho ạ không nên tách mình hoặ tách các cháu ra ểư u c i t, c khỏcác ho ạ đ ng củ cộ đ ng. Đ là cách x ửsựcủ nhữ ngư i bi quan, không có ích gì cho các tộ a ng ồ ờ i ó a ng cháu. Trang sách này không thểnói hế m ỗtrư ng hợ vì có nhi ề lo ạt ậ bệ h. ởnư c nào c ũ có các đa ờ ớ ị t i p u itn ng chỉ tổchứ nh ư H ộcác ph ụhuynh có con bị t nguyề Trung tâm các trẻbịệ H ộcứ trợcác tr ẻ tậ các c : i n; li t; iu bị ệ vềcộ số vềth ầ kinh v.v... rấ có ích cho gia đ các trẻb ị t.tậ b nh t ng, n t ình Việ sǎ sóc và ch ữ trị các tr ẻtậ nguyề phả dự vào nguồ tài chính c ủ bốm ẹlà chính. Nế bố cn a cho t n i a n a u mẹkhông đ khảnǎ h ọcó thểnhờsựgiúp đ củ các hộ từthi ệ đ đ ợ hỗtrợ Th ư ng ngư i ta ủ ỡa n ể ưc ờ ờ ng, i . phân biệ các mứ hỗtrợdự vào tình hình củ cháu bé: t c a a - Cháu cầ phảcó ngư i sǎ sóc hàng ngày như không c ầ lúc nào cũ phả ởliề bên cháu ho ặ ờn n i ng n ng i n c phả ởliề bên cháu; i n - Cháu bịậ nặ cầ phả đ ợ s ǎ sóc b ằ các phư ng tiệ kỹ ậ cao, thuố thang đ t tiề i ưc n ơ ắ n; t t ng, n ng n thu t c - Tiề phí tổ bốmẹcác cháu có th ểgánh đ ợ bao nhiêu? cầ đ ợ hỗtrợ mộ phầ hay t ấ c ả ưc n ưc n n t n t? - Bốmẹcác cháu có thểtham gia sǎ sóc các cháu không? có thểnghỉ ệ đ ởgầ các cháu không? vi c ể n n 165. Bị ố xử t ệ đi . Hiệ nay, ngư i ta quan ni ệ rằ mộ đ a trẻb ị ốx ứt ồt ệcǎ cứ vào các hiệ tư ng sau: cháu bé b ị ờ tứ đi nợ n m ng i n đ đ p hoặ bị ỏrơ đ cho thi ế ǎ thiế m ặ không đ ợ sǎ sóc vềmặ tinh thầ bị i dụ ánh ậ i, ể ưc n n; lợ ng cb u n, u c, t tình dục. Các tổ ứ xã hộ đ đ ra nhi ề biệ pháp đ b ả vệquy ề l ợ củ trẻem và trao nhi ệ vụcho các iãề ểo th c u n nia m ngành y tếvà luậ pháp đ theo dõi và phát hi ệ Các t ổchứ này th ư ng chú ý đ c biệ t ớ các gia đ ể ờ ặ t n. c ti ình có thểliên quan tớ vấ đ này. i nề
IX. TAI NạN 166. Tai nạn. Bạ có th ểlà ngư i chứ ki ế hoặ chính bạ có mộ ngư i thân là nạ nhân củ mộ tai nạ giao ờ ờ n ng n, c n t n a t n thông. Sau đ là nhữ vi ệ c ầ phả làm: ây ng cn i Đ t nạ nhân nằ ngử đ u nghiêng sang m ộ bên (trư ng hợ bị mử Yêu cầ m ọng ư i giãn ặn a, ầ ờ ờ m t p nôn a). u i ra, báo cho các cơquan có ch ứ nǎ nh ưcả sát, bác s ĩ à cho họbiế rõ ràng nạ nhãn bị ư ng th ơ c ng nh v t n như thếnào, nhẹhay nặ nói rõ nơ xả ra tai nạ (quậ phư ng, sốnhà v.v.. đ xe cấ cứ bi ế ờ ể ng; iy n n pu t đ ờ tớ cho nhanh). N ế bạ muố biế nạ nhân còn thởhay không, hãy đ mộ chiế gư ng soi nh ỏ ư ng i ểt ơ un n tn c ởtrư c miệ và mũ nạ nhân. Nế n ạ nhân còn thở m ặ gư ng s ẽbị ơ nư c làm mờ N ế n ạ ớ ơ ớ ng in un , t hi . un nhân không còn thở phả thự hiệ ngay ph ư ng pháp cấ cứ thở nhân tạ (coi l ạph ầ cấ cứ thở ơ , i c n pu o i npu nhân tạ và phầ b ị ư ng chả máu). Phả cở các khuy áo, quầ và nớ lỏ th ấ l ư n th ơ o y ii n, i ng t ng. Bả thân mình phả giữ hế s ứ bình tĩ nhấ là nế nạ nhân là mộ đ a bé. Thái đ hoả hố thi ế tứ ộ ng t, n i tc nh, t un u bình tĩ củ b ạ có th ểả hư ng rấ nhi ề t ớ tinh th ầ và trạ thái củ cháu bé. ở nh a n nh t ui n ng a Đề KHÔNG NêN LàM - Không nên di chuyể nạ nhân trừtrư ng hợ b ắ bu ộ Việ gử nạ nhân ờ IU nn pt c. c in vào bấ kỳmộ cái xe nào dù xe ch ậ h ẹ bu ộ nạ nhân ph ảng ồ nằ ởt ưthếkhông thích hợ đ p, ể t t t, p, cn i i, m đ a nhanh t ớ nơ cấ cứ có thểlà VI ệ LàM KéM KHôN NGOAN NHấ ! ư iip u C T Nên đ t nạ nhân nằ dài bên l ềđ ờ đ đ i xe cứ thư ng tớ (n ế đ liên lạ đ ợ ặn ư ng ể ợ ơ c ư c). m u i uã Nế b ệ nhân bị ấ không đ ợ cho bệ nhân uố bấ kỳloạ nư c gì. ưc iớ u nh ng t, nh ng t 167. Va chạ ngấ các tr ư ng hợ ngã. ờ m, t, p Nế cháu ngã rồ bấ tỉ nôn ói, có máu chả ra ởmiệ hoặ ởmũ ởtai, tay chân co giậ khác u i t nh, y ng c i, t thư ng ph ả đ a ngay t ớ phòng c ấ cứ Trong khi di chuyể cháu, hoặ chờđ i bác sĩớ NH ớ: ờ iư ợ i p u. n c t i, - Tránh không di đ ng cháu. ộ - Đ t nằ thẳ ngư i đ u hơ th ấ h ơ chân, nghiêng m ặ v ềmộ bên đ n ế cháu nôn, ói hay b ị ả ặm ờầ ểu ng i p n t t ch y máu mũ miệ chấ lỏ không vào đ ợ trong họ đ xuố phổ ưc ng ể ng i, ng t ng i; - Không đ ợ cho cháu uố hay ǎ bấ cứthứ gì. ưc ng nt * Gẫ X ư ng - Nế đ a trẻngã thấ không đề khi ể đ ợ nh ữ c ửđ ng tay, hoặ chân n ữ thì cháu ơ uứ n ưc ộ Y y iu ng c a có thểđ b ị ẹ khớ hoặ gãy xư ng. Nắ nhẹcánh tay, khớ tay, khuỷ tay, đ chân bác sĩ thể ơ ã tr o p c n p u ùi, có xác đ đ ợ chỗgãy ởđể cháu kêu đ nhiề Như muố xác đ rõ ràng, chính xác phả đ a ị ưc ị iư nh im au u. ng, n nh cháu đ chụ X -quang. i p Hiệ tư ng gãy xư ng khi ngã nhẹchứ tỏxư ng cháu không chắ (có thểvì cơ thểthiế chấ Canxi). nợ ơ ơ ng c u t * NGã Đ P Đầ XUố TRƯớ - Nế sau khi ngã bị mạ vào đ u, cháu bị ấ dù trong thờ gian ậ ầ U NG C u va nh ng t i ngắ cũ ph ả đ a tớ bệ việ cấ cứ ngay. Dù nhìn bên ngoài, chỗva chạ không có d ấ hi ệ gì i ư i nh n ng np u m u u là vế th ư ng nặ như bác sĩ ẫ có thểyêu c ầ phả đ chụ X-quang ph ầ sọnão n ế thấ cầ ơ t ng, ng vn u ii p n u yn thiết. Trong thờ gian tiế theo, ng ư i sǎ sóc các cháu phả chú ý theo dõi xem có các hiệ tư ng như nôn ờn nợ i p i : ói, số co giậ sắ m ặ t ái dầ giấ ng ủkhông yên hoặ ngủmê m ệ không? t, t, c t n, c c t
Trong suố 24 gi ờcủ ngày đ u, c ầ phảtheo dõi liên tụ thỉ thoả lạ gọxem cháu có t ỉ l ạ ầ t a n i c, nh ng i i nh i không vì nế có hiệ tư ng chả máu trong não, cháu có th ểngủthiế đrồ chuyể qua tr ạ thái hôn nợ u y pi i n ng mê mà ngư i sǎ sóc không hay biế ờn t. Mộ s ốtriệ chứ đ ng áng lo ngạkhác là: t u i - Sựthay đ i thái đ đ t ngộ Ho ặ cháu tựnhiên tỏra bàng quan v ớ t ấ c ảchung quanh, hoặ trái lạ ổ ộộ t: c it c i, tự nhiên vậ vã, kích đ ng, mắ nhìn bỗ bịốloạ có khi nhìn như ngư i lác mắ ộ ờ t t ng r i n, t. Cầ phảmờ bác sĩớ bên gi ư ng bệ ngay đ nhậ đnh sát hơ nứ tình trạ bệ củ cháu. ờ ể nị n i i ti nh n a ng nh a CHáU NGã VàO Vậ NHọ T N Nế vậ nh ọ đ vào chân, tay thì chỉ vế thư ng chả máu cầ phảcầ máu và sát trùng vế ơ ut n âm là t y n im t thư ng. ơ Nế vậ đ vào đ u, bụ l ư : cầ phảcó bác sĩ ầ u t âm ng, ng n i chuyên môn. Nế vậ đ vào bụ trong khi bác sĩ ư đ n, hãy cho cháu bé ti ể tiệ và nhậ xét xem n ư c tiể ch a ế ớ u t âm ng, un n u củ cháu có đ không đ báo cáo cho bác sĩ ế Hi ệ tư ng cháu không tiể tiệ đ ợ cũ cầ phả ỏ ể nợ u n ư c ng n a bi t. i nói rõ. Vậ nh ọ có thểlàm thư ng tổ thậ lá lách, ruộ xuyên qua thành bụ Do đ c ầ phả xác đ các ơ ị t n n n, t ng. ó, n i nh trư ng hợ trên bằ ph ư ng pháp siêu âm vùng bụ ờ ơ p ng ng. CHáU Bị ƯƠNG ởCằ ởMặ - Rử vế th ư ng bằ nư c sạ đ làm trôi các ch ấ bẩ nhưđ t, ơ ng ớ ch ể ấ TH M, T at tn cát. Sau đ r ử b ằ thuộ sát trùng. ó, a ng c Nế vế th ư ng lớ vế sẹ hình thành sau này ởmặ cháu sẽả hư ng t ớ sựthẩ m ỹ ủ nét m ặ ơ nh ở ut n, t o t i m ca t. Bở vậ phả đ a cháu vào bệ vi ệ đ khâu ghép da, làm cho vế s ẹ sau này đ xấ hơ iư nể ỡ u n. i y, nh to CHáU BịTHÂM TíM HO ặ Nổ U - Nh ữ v ế tím và cụ u sẽt ự khỏsau vài ngày. Tuy v ậ có th ể C I ng t c i y, chư m nư c lạ vào chỗu đ giả đ và bǎ nhẹchỗda bị ư c đ tránh va chạ ờ ớ nh ể m au xớ ể ng m. 168. Vế thư ng. ơ t Từtuổbi ế đtrẻem thư ng bị ữ v ế th ư ng sây sát do đ ng chạ mạ và té ngã. Cầ phảchú ý ờ ơ ụ i ti nh ng t m nh n i xem nhữ vế thư ng đ to hay nhỏ nông hay sâu, chả máu nhiề hay ít và ởchỗnào, có dính đ t cát ơ ấ ng t ó , y u hoặ vậ gì trong vế th ư ng không ? Không nên coi thư ng bấ kỳvế sây sát nào củ trẻem, dù là mộ ơ ờ ct t t t a t vế chích nhỏ Vế thư ng c ầ đ ợ rử sạ ngay b ằ xà phòng rồ bôi thuố sát trùng nhưthu ố đ ơ n ư c a ch cỏ t .t ng i c Mercurochrome chẳ hạ Sau cùng, ph ảbǎ lạ Vế th ư ng nào cũ có thểd ẫ tớ b ệ uố ván. ơ ng n. i ng i. t ng n i nh n Bở vậ cầ cho các cháu tiêm phòng b ệ uố ván. i y, n nh n Vế th ư ng sâu hoặ nông như rộ (vài cm), cầ phả đ a cháu tớ bác sĩ ểrử sát trùng và khâu ơ iư đa t c ng ng n i lạnh ấ là nhữ v ế th ư ng ởmặ nế không kháu, khi liề tự nhiên sẽđ lạnh ữ v ế sẹ kém thẩ ơ ểi i t ng t t, u n ng t o m mỹ sau này. Nế vế th ư ng chả máu, dù ch ả máu h ơ nhiề cũ chỉ ấ xuố đ cầ máu, r ồbǎ lạ ơ ng ể m ut y y i u ng nên n i ng i. Ngày nay, ngư i ta hế s ứ tránh vi ệ làm ga rô (buộ chặ đ cầ máu). ờ tểm tc c c 169. Chả máu vì vế thư ng. ơ y t
Vế TH ƯƠNG NHẹ- Cháu bé bị ứ tay, bị sây sát, b ị xư c v.v... có vế thư ng chả máu. Bạ đt cào ớ ơ T ngã t y n hãy rử cho cháu bằ xà phòng, nế có đ t, cát dính vào vế thư ng. Sau đ bôi thuố đ ấ ơ cỏ a ng u t ó, (Mercurochrome), rồb ǎ l ạbằ loạb ǎ dính có sẵ cảgạ có bán ởhiệ thuố i ng i ng i ng n c, u c. Phả bǎ nh ẹtay, hơ lỏ - không ch ặ quá - vì vế thư ng c ầ đ ợ "thở và máu dư i vế t hư ng cầ ơ n ưc ớt ơ i ng i ng t t " n đ ợ lư thông trong mạ ưc u ch. Khi cháu nhỏđ t tay chả máu, bạ có thểbóp hay ấ lên v ế thư ng mộ lát, máu s ẽngư chả rồ bôi ứ ơ y n n t t ng yi thuố đ và bǎ l ạ cỏ ng i. Vế TH ƯƠNG Nặ - Cháu bé bị ư ng sâu vì v ế dao hay kính vỡvà bị ả máu nhiề B ạ hãy th ơ T NG t ch y u. n làm cho vế thư ng l ộra bằ cách c ở bỏhoặ cắ chỗquầ áo đ ng vào vế th ư ng. Nế có nh ữ ơ ụ ơ t ng i ct n t u ng mả kim loạ mả kính, sỏcát chung quanh v ế th ư ng, h ãy lau s ạ hoặ gắ bỏ Không cầ đ ng ơ nụ nh i, nh i t ch cp. tớ vế thư ng v ộ c ũ chư cầ rử v ế thư ng. ơ ơ it i, ng anat Buộ vế thư ng l ạb ằ m ộ lớ bǎ dày hoặ đ t lên v ế thư ng m ộ cái khǎ tay sạ rồ ấ tay lên ơ cặ ơ ct i ng t p ng t t n ch i n vế thư ng trong v òng 5 phút. Lúc này, việ tr ư c tiên là ngǎ sựchả máu. Việ rử sạ hoặ sát ơ ớ t c n y c a ch c trùng vế thư ng s ẽlo sau. ơ t Xác đnh đ ợ mộ đ ng mạ hay mộ tĩ mạ bị ứ là việ khó. Tuy v ậ cũ có thểnhậ xét như ị ưc tộ ch đ t ch t nh c y, ng n sau : Tĩ mạ b ị ứ máu ch ả thành lớ màu đ sẫ ch đ t: ỏ m. nh y p, Đ ng m ạ bị ứ máu phụ ra t ừ đ t, màu đ t ư i. ộ ch đ t: ng ợ ỏơ t Nế sau khi bu ộ v ế thư ng, máu vấ không ng ừ chả b ạ hãy tìm đ ờ đ ng mạ củ cháu bé ơ ư ng ộ u ct n ng y, n ch a và ấ mạ ngón tay xuố mộ đ m c ủ mạ ởphía trên vế thư ng (giữ đ ờ t ừtim tớ vế t iể ơ a ư ng n nh ng a ch t it thư ng) trong khi đ a cháu t ớ ngay nơ cấ cứ v.v.. ơ ư i ip u Không nên buộ ga rô, nế bạ chư biế phư ng pháp. ơ c un a t CHả MáU Mũ - Khi mộ cháu bé bi "chả máu cam", tứ là chả máu ởmũ ra, bạ hãy cho mộ miế Y I t y c y i n t ng gạ ho ặ bông làm ngư chả máu (có bán ởhiệ thuố vào bên lỗmũ chả máu, và lấ ngón tay đ c c ng y u c) i y y è cánh mũbị ả máu lạ i ch y i. Nế máu v ẫ tiế tụ ch ả phả đ a tớ bác s ĩ iư i u npc y, . Mộ đ a tr ẻhay bị ả máu mũ có thểvì các mạ máu ởmàng mũ bị tứ i giãn nởhoặ có rốloạ đ ch y i ch c i n ông máu. Bở v ậ cầ cho bác sĩ ế i y, n bi t. 170. Trẻem nu ố phả vậ l ạ t it. Do bả nǎ c ầ ǎ các trẻem hay đ a vào miệ nh ữ v ậ các em có th ểlấ và c ầ trong tay như ư n ng n n, ng ng t y m mộ hòn bi, m ộ đ ng xu chẳ hạ Nhữ v ậ nh ưthếcó thểlàm tắ đ ờ hô hấ và làm các cháu b ị tồ c ư ng t ng n. ng t p ngạ thở (Xem Ngạ thở t . t ). Nế vậ l ọ đ ợ xuố dạdày thì là m ộ đ u may m ắ Nó sẽd ầ d ầ đ theo đ ờ tiêu hóa đ cuố u t t ưc t iề ư ng ểi ng n. n ni cùng đ ợ tố ra ngoài theo phân. Bác sĩ ư c ng không cầ ph ảcan thi ệ b ằ phẫ thuậ mà chỉ ầ theo n i p ng u t cn dõi sựdi chuyể củ vậ trong ngư i các cháu b ằ phư ng pháp rọ X-quang. ờ ơ nat ng i Nế vậ v ừ nhỏ tròn, nhẵ thì sẽtheo phân ra ngoài sau 1 - 2 ngày. uta , n,
Có 2 trư ng hợ đ c biệ cầ chú ý : ờ pặ tn - Cháu nuố vậ nh ọ nhưđinh, kẹ tóc, k ẹ gi ấ v.v... Nhữ đ u nhọ đ vào thành ru ộ nên không di ng ầ tt n p p y n âm t chuyể đ ợ Trư ng hợ này phả phẫ thu ậ đ lấ ra. n ưc ờ t ểy p i u - Cháu nuố hộ hay l ọnhỏcó chứ ch ấ đ c hay chấ tấ r ử có thểtác h ạt ớ bộmáy tiêu hóa, nhấ là tộ tp a tya ii t dạdày, nên phảcấ tố đ a cháu tớ b ệ vi ệ i p cư i nh n. 171 . Bé uố nhầ rư u. mợ ng Nế trẻem u ố nh ầ mộ l ư ng rư u dù là m ộ hai ly nhỏ cũ cầ đ a tớ bác sĩ ặ t ớ bệ việ tợ ợ , ng n ư i u ng m t, ho c i nh n ngay. Rư u có thểlàm s ụ l ư ng đ ờ trong máu và gây hôn mê. Tuổ củ các cháu càng nhỏ hậ ợ tợ ư ng ia ,u quảcàng nghiêm trọ ng. Nế b ạ nhỏmũ nhầ cho các cháu, đ áng lẽnhỏthuố nhỏm ũlạhút thu ố t ừmộ lọcồ các cháu sẽ un i m c ii c t n, khóc ré lên ngay. Hãy giữbình t ĩ v à lấ nư c s ạ nhỏtiế vào cho cháu, c ấ đ làm loãng rư u đ và ớ ch tể ợi nh y p rử niêm mạ mũ a c i. Không nên dùng rư u hay cồ đ xoa bóp cho tr ẻem vì l ớ da mỏ c ủ các cháu rấ dễhấ thụrư u. ợ nể ợ p ng a t p Chúng ta cũ nên chú ý rằ có m ộ s ốthuố đ c ánh rǎ chứ m ộ đ rư u không thích hợ vớ trẻem, tộợ ng ng t ng a p i không nên dùng cho các cháu. 172. Ngộđ c ộ Nế cháu bé uố g phảmộ chấ đ c gì (chấ tẩ r ử thuố tộ c...) bạ phả làm gì ? u n i t t y a, n i HãY BìNH Tĩ NH. Gọ ngay đệ tho ạt ớ phòng c ấ cứ hoặ đ a ngay cháu t ớ đ các bác sĩử d ạdày, làm tỉ l ạ cư iể i in ii p u ra nh i... nế cầ hoặ quyế đnh gử cháu bé tớ nh ữ phòng chuyên môn. tị u n, c i i ng - Hãy chuẩ bi trảlờ cho thậ chính xác vềcác câu h ỏ n i t i: * Cháu bé đ u ố hoặ ǎ phảchấ gì ? Nhiề hay ít ? Bao nhiêu ? ã ng cn i t u * Lúc nào ? * Cháu đ có nhữ tri ệ chứ gì củ việ ng ộđ c ? ộ ã ng u ng a c Muố tr ảlờ đ ợ các câu h ỏtrên, b ạ phảquan sát ch ỗcủ cháu bé từtrên giư ng t ớ dư i đ t, các i ưc ờ ớấ n i n i a i đ vậ xung quanh, c ảtrong túi áo, quầ c ủ cháu nữ Mang tấ cảcác v ậ gì b ạ nghi ngờt ớ bệ ồt na a. t t n i nh việ đ đ a cho bác sĩ n ểư . KHÔNG NÊN CHO CHáU Bé Uố THÊM ThứGì K ểCảSữ NG A. KHÔNG NÊN CốB ắ CHáU NôN RA, Nế CHáU KHÔNG LàM Đ ợ ư c. T U NGUYÊN NHÂN - Nguyên nhân s ựngộđ c củ các cháu là do lỗ các ngư i lớ thư ng đ cẩ thảcác ộa ờn ờ ểu i loạ chấ trong tầ tay củ các cháu. i t m a - Thuố tẩ rử c y a.
- Dư c ph ẩ ợ m. - Các thứhóa phẩ trang s ứ nư c hoa, sáp môi v.v... c: ớ m Tạ SAO Cầ Đ a CHáU Bé T ớ BáC Sĩ Có ngư i nói: Nư ờ I I - "Tôi không biế con tôi đ mởhộ thuố aspirin hay h ộ thu ố ng ủ và đ uố chư Có thểnó chỉ t ã p c p c , ã ng a. mút có mộ viên, nh ư c ũ có th ểlà nhiề h ơ V ậ phả làm thếnào ?" t ng ng u n. y i TRảLờ : Nế cháu chỉ có mộ viên aspirin thì b ạ chỉ ầ cho cháu uố nhiề nư c đ ờ là đ . ớ ư ng ủ I u mút t n cn ng u Chắ chắ cháu không việ gì c ả Như n ế không biế chắ chắ sốl ư ng cháu đ u ố phả thì cầ ợ c n c . ng, u t c n ã ng i n đ a cháu t ớ bác sĩ ư i ngay. 173. Cả nóng. m Trẻem, nhấ là eác cháu mớ sinh, r ấ nhạ cả vớ nhiệ Ngồtrong phòng nóng quá, cháu cũ bịả t i t ymi t. i ng c m nóng, vì cơthểbi b ố hơ nư c quá mứ iớ c c. Thoạ đ u cơthểcháu toát mồhôi đ ch ố l ạcái nóng. N ế sau đ cháu không đ ợ uố nư c đ tầ ể ng i ư c ng ớể u ó, bù đ p lạ lư ng n ư c đ m ấ cơthểkhông toát m ồhôi nữ và thân nhiệ bắ đ u tǎ l ên. ắiợ ớã t t ầ ng t, a Hiệ tư ng cả nóng nhưvậ là do ả hư ng củ nơ ở phòng ởnóng hoặ kín quá nhưtrư ng hợ nợ ở ờ m y nh a i, c p cháu bé ngồtrong xe hơ đ kín c ử ởngoài nắ chẳ hạ Nh ư cũ có thểxả ra trong mùa i i óng a ng ng n. ng ng y lạ khi cháu m ặ nhiề quầ áo quá và c ǎ phòng lạ đ ợ sư i quá ấ i ưc ở nh, c u n n m. Trong mọtrư ng hợ việ cho cháu uố nhi ề n ư c là cầ thiế ờ ớ i p, c ng u n t. TRIệ CHứ Củ CHứ C ả NóNG - Tho ạ đ u cháu bé toát nhi ề mồhôi, v ậ vã, đ uố vì khát. tầ U NG A NG M u t òi ng o Sau đ không toát mồhôi nữ thân nhi ệ có th ểlên trên 40 C. ó a, t LàM THếNàO KHI Bé C ả NóNG? Làm cho bé mát, tắ n ư c có nhiệ đ thấ hơ thân nhiệ củ bé ớ tộ p M m n ta o từ 2 - 3 C, chư m lạ hoặ qu ấ tã t ẩ nư c mát. Cho uố thuố chố số nh ưaspirin, acetamol vớ ờ ớ nh c n m ng c ng t i nhiề n ư c mát. ớ u Nế thân nhiệ cháu vẫ không giả c ầ đ a ngay cháu đCấ C ứ vì c hứ Cả NóNG cũ rấ m, n ư u t n i P U, ng M ng t nguy hiểm. Đ tránh hiệ tư ng C ả NóNG, ch ủyế cầ phả Đ PHòNG như không cho các cháu mặ nhiề quầ ể nợ iề M un : c u n áo quá, luôn chú ý cho các cháu uố đ nư c. ng ủ ớ 174. Cả nắ m ng. Cả nắ có thểcoi nhưhiệ tư ng Bỏ cấ 1, cấ 2 vớ các triệ ch ứ thân nhiệ t ǎ m ạ nợ m ng NG p p i u ng: t ng, ch nhanh, da nóng và khô (sau đ vài giờcó th ểđ lên), không có mồhôi, nôn ói và có th ểngấ ỏ ó t. Diệ tích c ơthểbị dụ bở nắ càng rộ thì nguy cơ càng nặ M ộ cháu bé bị nắ chiế n tác ng i ng ng ng. t say ng u vào mặ có thểb ịnguy tớ tính mạ t i ng. Nế di ệ tích da b ị d ụ củ nắ trên 5% thì bác sĩ ả đ a tớ phòng c ấ cứ ph i ư i u n tác ng a ng p u. (Xem thêm Bả diệ tích da trên c ơth ể mụ B6 vềbỏ ). ng n , c ng
175. Bịcôn trùng chích. BịONG, Tò Vò Đ T - Nhi ề b ộphậ củ cơthểrấ nhạ c ả vớ nọ củ loài ong nên rấ nhứ nhố ố u na t ymica t c i. Chích ngư i, bao gi ờong cũ đ lạngòi. B ở vậ phả tìm cách lấ cái ngòi này ra, rồ rử ch ỗbị ờ ng ể i i y, i y ia chích bằ nư c pha giấ chư m nư c đ Nọ ong có th ểlàm chỗda bị ớ ờ ớ á. chích t ấ đ , đ rát trong vài ngày. y ỏ au ng m, c Nế b ị chích nhiề chỗ- nhấ là ởcổ ởmiệ các cháu nhỏcó thểnôn ói, nhị tim t ǎ khó thở u ong u t , ng p ng, , toàn thân bị n ề cổh ọ bị ng phù, rốlo ạtuầ toàn, nhiề khi nguy hi ể t ớ tính mạ Bở vậ khi phù , i i n u mi ng. i y, thấ m ộ cháu nhỏb ị đ t ởvùng miệ và c ổ c ầ đ a cháu t ớ bệ việ đ đ phòng nhữ biế ong ố , nư n ểề y t ng i nh ng n chứ có th ểxả ra. ng y Bị ọCỏĐ T - Cuố mùa hè, thư ng có m ộ s ốloài bọởcỏ Các trẻnhỏchơ đ trên cỏ dễb ị ố ờ B i t . i ùa , chúng đ t, làm da phồ đ , ngứ Nên bôi lên da các cháu loạ dung dị ch ố ng ứ thư ng bán ởcác hiệ ố ng ỏ ờ a. i ch ng a u thuố Cũ có c ảnhữ pommát bôi trư c vào da đ chồ loài b ọcỏ ớ ể ng c. ng ng . Bị ệ Đ T - V ế chích củ nhệ thư ng làm da phồ lên, đ và nhứ Đ khi gây chóng mặ s ố NH N ố ờ ỏ t a n ng c. ôi t, t như không nguy hiể Chỉ ầ rử s ạ chỗb ị chích và chư m nư c đ Nế cầ u ố aspirin theo ờ ớ á. ng m. c n a ch u n, ng chỉ ị c ủ bác s ĩ đnh a . Bị ỗ Đ T - Nế b ị ề muỗ đ t, các cháu nhỏcự quậ gãi và có thểtự làm nhiễ trùng da, gây MU I ố iố u nhi u a y, m số Nên rử nhữ nế muỗ đ t bằ xà phòng có tính a xít hay nư c giấ loãng. Bôi cho các cháu các i ố ng ớ t. a ng t m dung dị ch ố ng ứ bán ởhi ệ thu ố Đ chố muỗ có th ểdùng các loạ tinh dầ chanh hoặ c ỏroi c. ể ng ch ng a u i, i u c ngự bôi lên nhữ chỗda không có qu ầ áo che. a, ng n RUồ TRÂU - Có loạ ruồ lớ - ru ồtrâu - cũ đ t và hút máu ngư i. Vế đ t gây đ nh ứ cầ đ ợ ng ố ờ tố c, n ư c I i in i au lau rử bằ nư c giấ N ế các cháu bé đ nhi ề cho cháu u ố aspirin đ gi ả đ theo ch ỉ ị a ng ớ ể m au, đ m. u au u, ng nh củ bác sĩ a . 176. Bị ọve đ t. ố b Nhữ loài bọ ve ởchó, ởtrong cỏ bụ rậ có thểgây cho ngư i mộ s ốbệ nhấ là vào mùa hè ờt ng , ,im nh, t chúng ta hay đchân đ t trên cỏ vào các bụ cây. Có nhiề bệ số do loài b ọgây ra. Cơ số kéo dài ấ i , i u nh t nt kèm theo hiệ tư ng m ẩ đ khắ ngư i. Đ khi có cảnhữ mả da mầ đ Ngư i ta thư ng dùng nợ nỏ p ờ ôi ờ ờ ng ng u en. thuố kháng sinh đ ch ữ trị ể c a. Loài bọ ve cũ có th ểgây ra bệ Lyme, mộ thứ bệ có nh ữ biể hiệ mẩ đ , li ệ m ặ và đ các nỏt , ng nh t nh ng u n t au khớ Đ ch ữ trị ũ dùng thuố kháng sinh. p. ể a , c ng c 177. Bịsúc vậ cắ t n. Vế Cắ Củ CHó, MèO - Cầ phảr ử sạ vế cắ b ằ thuố sát trùng rồ cho cháu tớ bác sĩ ể đ T N A n i a ch t n ng c i i uố thuố kháng sinh hoặ n ế cầ ph ảtiêm thu ố đ phòng b ệ dạ cề ng c c u n, i nh i. Phả đ a con chó đ cắ ngư i t ớ sởthú y đ kiể tra và theo dõi xem nó có bị ệ dạkhông. iư ời ểm ãn b nh i Vế Rắ Cắ - Chỉ loài rắ đ c mớ nguy hiể Thư ng, rắ hay cắ vào tay vào chân ng ư i. Mớ nộ ờ ờ T N N có i m. n n i đ u, vế cắ không gây đ nhi ề và d ễnhậ th ấ 2 vế rǎ cách nhau 6- 8mm. Chung quanh vế cắ ầ tn au u n y t ng tn thư ng có mộ vùng tụmáu dư i da. Mầ củ đ m này biế đ i dầ từ đ sang tím xanh. Vế cắ càng ờ ớ u a iể nổ n ỏ t tn lúc càng đ tay ho ặ chân bị to dầ trởthành trắ nhợ v ớ nhiề để t ụmáu. au, c phù n, ng ti u im Nhữ phả ứ củ cơthểmỗ ngư i, mỗkhác: rố loạ tiêu hóa, đ bụ nôn ói, số hoặ lạ toàn ờ ng n ng a i i i n au ng, t c nh thân, nhị tim t ǎ nhanh tớ mứ trầ tr ọ toàn ngư i b ị ố ờ "s c". p ng i c m ng,
Nhữ việ tr ư c đ ngư i ta thư ng làm nhưch ư m lạ vào vế th ư ng, hút nọ đ c ra, bu ộ ga rô ớ ây ờ ờ ờ ơ cộ ng c nh t c thì ngày nay không còn đ ợ khuyế khích nữ ưc n a. Việ tiêm thuố chố nọ đ c c ũ c òn có nhiề ý kiế khác nhau vì thư ng cơthểcũ không chị ng c ộ ng ờ c c u n ng u đ ng đ ợ thu ố Tố nhấ là làm các việ sau: Rử sạ vế th ư ng và đ a g ấ n ạ nhân t ớ bệ việ ự ưc ơ ư c. t t c a ch t pn i nh n đ tiêm thu ố chố g uố ván. ể c n n Bác sĩ ẽquy ế đ c ầ phả làm gì tiế theo. tị s nh n i p 178. Bịngã xuố nư c. ớ ng Khi vớ cháu bé bị xuố nư c lên, n ế cháu không còn th ởthì chư nên cốgắ làm cho nư c ra ớ ớ t ngã ng u a ng khỏph ổmà phả làm ngay đ ng tác cấ cứ hà hơ thổ ngạ đ Nế kị thờ cháu có th ểthởl ạngay ộ i i i p u i i t ã. up i, i nên đ a ngay cháu t ớ b ệ vi ệ ư i nh n. Nế tim cháu ng ừ đ p, thì trong khi m ộ ng ư i thự hiệ hô hấ nhân tạ mộ ngư i khác thự hiệ ng ậ ờ ờ u t c n p o, t c n cách xoa bóp tim ngoài lồ ngự Trong trư ng hợ không có ng ư i ph ụgiúp, ph ảvừ làm hô hấ ờ ờ ng c. p i a p nhân tạ v ừ ấ tay theo nhị th ởlên xư ng ứ m ỗkhi ta hà hơ vào mi ệ cháu. ơ o, a n p c, i i ng Trong thờ gian đ nhờngư i đbáo bác s ĩ ặ gọt ổcấ cứ ngư i th ư ng tr ự bên bãi biể v..v.. ời ờ ờ i ó, , ho c i p u c n Đ các cháu sau này chóng biế bơ nên cho các cháu bé làm quen vớ nư c từnhỏnhư không đ ợ ể iớ ưc t i, ng rờ mắ khỏ Bé, dù chỉ Bé tắ trong chậ tắ ởnhà. i t i cho m um Khi cho cháu bé vào nư c, phảcho từt ừnhấ là sau khi vừ cho cháu phơ nắ ớ i t a i ng. 179. Chứ ng ấ khi xuố n ư c ớ ng t ng Có nhiề ngư i - cảngư i lớ lẫ trẻem vừ xu ố nư c hồ ao, bi ể đ t ắ bỗ ngấ xỉ và b ị ờ ờnn ớ; n ể m, ng u a ng tu chìm hoặ nư c cuố đ luôn. Nế không đ ợ v ớ ngay thì rấ nguy t ớ tính mạ Nguyên nhân c ủ hi ệ cớ ưc t ni u t i. ng. a n tư ng này chư đ ợ xác đ nh ư ng ư i ta cho r ằ đ là do cơthểnhữ ngư i đ không ch ị ợ a ưc ị ờ ờó nh ng ng ó ng u đ ợ sự thay đ i nhiệ đ giữ không khí và nư c. ưc ổ tộ a ớ Bở vậ chúng ta không nên tắ n ắ lâu quá trư c khi xuố nư c. Và, khi xuố nư c, nên xu ố t ừ ớ ớ ng ớ i y, m ng ng ng từ đ khỏ gây nhữ c ả giác đ t ng ộ vềnhiệ đ , nhấ là đ i vớ trẻem. ểi ộ tộ ối ng m t t 180. Bị iệ giậ đn t. Nế cháu bé cho tay vào chố đệ và không rút đ ợ tay ra, không đ ợ kéo cháu ra mà phả đ ngắ ưc ưc u t in ii t cầ dao đ n. iệ u Nế cháu đ ng vào mộ dây đệ ph ảgạ dây ra bằ mộ cái gậ gỗhoặ mộ vậ cách đệ ụ u t i n, it ng t y c tt i n. Nế cháu bé không còn thởn ữ phảthự hiệ ngay phư ng pháp hô hấ nhân t ạ và gọ cấ cứ ơ u a, i c n p o ip u. 181. Vế cào. t Nhiề cháu bé có nhữ v ế cào ởmặ do chính nhữ bàn tay xinh x ắ củ mình tạ nên. Đ là nhữ u ng t t ng na o ó ng đ ng tác tự nhiên nhằ thǎ thú và tìm hiể xem cơthểcủ mình thếnào. Đ tránh nh ữ v ệ x ư c ộ ể ng t ớ m m u a như vậ b ạ có thểcắ móng tay cho Bé (lúc Bé ng ủdễcắ hơ Vế xư c do móng tay Bé tạ ra là tớ y, n t t n). o nhữ vế xư c lành không có gì nguy hiể s ẽt ựkhỏvà m ấ dấ vế trong m ộ vài ngày. ng t ớ m, i tut t
182. Vế mèo cào. t Nhữ vế x ư c do mèo cào có th ểthành bệ do mộ loạ vi trùng hoặ vi rút gây ra. Th ờ gian nung ng t ớ nh t i c i bệ t ừ10 tớ 30 ngày. Vùng bị s ẽnổ hạ có th ểcó mủ Thí dụ nế Bé bị ởcánh tay, h ạ sẽ nh i cào i ch, . ,u cào ch nổlên ởnách. H ạ n ổlâu từ mộ tớ ba tháng. Nế cho Bé u ố thuố kháng sinh t ừsớ có th ểngǎ i ch i ti u ng c m, n đ ợ tr ạ thái hạ có mủ Bằ không, s ẽphảchích hạ cho Bé. ư c ng ch . ng i ch