Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Biện pháp giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Thị Lý

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG HỢP TÁC

CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG

HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Thị Lý

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG HỢP TÁC

CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG

HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

Chuyên ngành : Giáo dục học (Giáo dục Mầm non)

Mã số

: 8140101

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. MAI THỊ NGUYỆT NGA

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các công trình

khác.

Người cam đoan

Nguyễn Thị Lý

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô Trường Đại học Sư phạm Thành phố

Hồ Chí Minh. Đặc biệt là những thầy cô đã tận tình giảng dạy cho tôi trong suốt

thời gian học tại trường.

Bằng tấm lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn đến

TS. Mai Thị Nguyệt Nga, người đã hết lòng quan tâm, giúp đỡ tận tình, hướng dẫn

nghiên cứu và tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành luận văn.

Tôi cũng xin cảm ơn Ban giám hiệu, giáo viên trường Mầm non Abi Đồng

Nai và một số trường mầm non khác trực thuộc Thành phố Biên Hòa đã tạo điều

kiện cho tôi khảo sát để hoàn thành luận văn này.

Xin chân thành cảm ơn quí thầy cô trong hội đồng đánh giá luận văn, đã cho

tôi những đóng góp quí báu để tôi hoàn thành luận văn.

Tác giả

Nguyễn Thị Lý

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục

Danh mục các bảng

Danh mục các biểu đồ

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG

HỢP TÁC CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI TRONG

HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM ........................................................ 7

1.1. Lịch sử nghiên cứu của vấn đề ......................................................................... 7

1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới ................................................................. 7

1.1.2. Những nghiên cứu tại Việt Nam ............................................................. 13

1.1.3. Khái niệm về biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ 5-6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm ................................................................... 17

1.1.4. Sự phát triển kĩ năng hợp tác ở trẻ mẫu giáo và trẻ 5-6 tuổi ................... 20

1.1.5. Mục tiêu, nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác

cho trẻ MG 5 - 6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm ............................... 23

Tiểu kết Chương 1 ............................................................................................... 30

Chương 2. THỰC TRẠNG BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG

HỢP TÁC CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG

CÓ SẢN PHẨM TẠI THÀNH PHỐ BIÊN HÒA .......................... 32

2.1. Tổ chức nghiên cứu thực trạng pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ 5-

6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm tại Thành phố Biên Hòa ....................... 32

2.1.1. Vài nét về địa bàn khảo sát ...................................................................... 32

2.1.2. Mục đích, nhiệm vụ, nội dung nghiên cứu .............................................. 33

2.1.3. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 33

2.2. Sử dụng phương pháp “mê cung” được đề xuất bởi E. E. Kravtsova để

tìm hiểu loại giao tiếp và hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn với bạn trong

hoạt động cùng nhau ...................................................................................... 37

2.3. Thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ MG 5 – 6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm tại Thành phố Biên Hòa .................................. 40

2.3.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên mầm non về kĩ năng hợp tác

cho trẻ mẫu giáo lớn thông qua hoạt động có sản phẩm ......................... 40

2.3.2. Thực trạng các biện pháp giáo dục các kĩ năng hợp tác cho trẻ mẫu

giáo lớn thông qua hoạt động có sản phẩm ............................................. 45

2.4. Mức độ phát triển các kĩ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong

hoạt động có sản phẩm ................................................................................... 52

2.4.1. Mức độ phát triển các kĩ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm ................................................................... 52

2.4.2. Đánh giá mức độ phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6

tuổi qua quan sát và thực nghiệm ............................................................ 54

Tiểu kết Chương 2 .................................................................................................. 59

Chương 3. THỬ NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC

KỸ NĂNG HỢP TÁC CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG HOẠT

ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM TẠI TRƯỜNG MẦM NON ABI

ĐỒNG NAI 2 Ở THÀNH PHỐ BIÊN HÒA ................................... 61

3.1. Cơ sở để đề xuất các biện pháp phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu

giáo 5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm .................................................... 61

3.2. Đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 –

6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm tại Thành phố Biên Hòa ....................... 62

3.2.1. Biện pháp 1: Biện pháp sử dụng mô hình “bậc thang” ............................ 62

3.2.2. Biện pháp 2: Biện pháp sử dụng phức hợp các biện pháp hình thành

kỹ năng cần cho trẻ ở môi trường giai đoạn tương tác, đồng thời

giúp trẻ lĩnh hội các câu nói cần cho việc thiết lập sự hợp tác với

bạn trong hoạt động cùng nhau ............................................................... 63

3.2.3. Biện pháp 3: Biện pháp hình thành mô hình hợp tác và khả năng tự

lựa chọn mô hình hợp tác ........................................................................ 65

3.3. Tổ chức nghiên cứu thử nghiệm và các kết quả nghiên cứu .......................... 67

3.3.1. Khái quát về tổ chức thử nghiệm ............................................................. 67

3.3.2. Đánh giá kỹ năng hợp tác của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm

trước thử nghiệm ..................................................................................... 68

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 84

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 87

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Nhận thức của giáo viên về khái niệm của kỹ năng hợp tác ................. 40

Bảng 2.2. Nhận thức của giáo viên về biểu hiện của kỹ năng hợp tác .................. 41

Bảng 2.3. Nhận thức của giáo viên về vai trò của kỹ năng hợp tác ...................... 42

Bảng 2.4. Vai trò của hoạt động có sản phẩm với việc giáo dục các kỹ năng

hợp tác cho trẻ mẫu giáo ....................................................................... 44

Bảng 2.5. Các hoạt động được giáo viên sử dụng để giáo dục kỹ năng hợp

tác cho trẻ mẫu giáo lớn ........................................................................ 45

Bảng 2.6. Hình thức hoạt động có sản phẩm được giáo viên sử dụng để giáo

dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo lớn ............................................ 46

Bảng 2.7. Những biện pháp giáo viên sử dụng để giáo dục kỹ năng hợp tác

cho trẻ 5-6 tuổi ...................................................................................... 47

Bảng 2.8. Nguyên nhân của thực trạng ................................................................. 50

Bảng 2.9. Mức độ phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi qua

sự đánh giá của giáo viên ...................................................................... 52

Bảng 2.10. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong hoạt

động có sản phẩm .................................................................................. 54

Bảng 2.11. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng lắng nghe bạn cùng hoạt động

(đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm ............................................ 55

Bảng 2.12. Mức độ phát triển ở trẻ các khả năng thỏa thuận với nhau trong

các hoạt động có sản phẩm ................................................................... 56

Bảng 2.13. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc với

bạn trong các hoạt động có sản phẩm ................................................... 57

Bảng 2.14. Thực trạng các loại giao tiếp và hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn với

bạn trong hoạt động cùng nhau. ............................................................ 58

Bảng 3.1. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng lắng nghe bạn trong các hoạt

động có sản phẩm .................................................................................. 69

Bảng 3.2. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng thỏa thuân với bạn cùng hoạt

động (đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm .................................. 69

Bảng 3.3. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc với

bạn trong các hoạt động có sản phẩm ................................................... 70

Bảng 3.4. Bảng so sánh mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn

cùng hoạt động (đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm của

nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm trước thử nghiệm ..................... 70

Bảng 3.5. Bảng so sánh các loại hình hợp tác trong các hoạt động có sản

phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm trước thử nghiệm ..... 71

Bảng 3.6. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng lắng nghe bạn trong các hoạt

động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau

thử nghiệm ............................................................................................ 72

Bảng 3.7. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng thỏa thuận với bạn trong các

hoạt động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm

sau thử nghiệm ...................................................................................... 73

Bảng 3.8. Bảng so sánh mức độ phát triển ở trẻ khả năng gắn kết cảm xúc

với bạn trong các hoạt động có sản phẩm của nhóm đối chứng và

nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm ......................................................... 74

Bảng 3.9. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong các hoạt

động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau

thử nghiệm ............................................................................................ 74

Bảng 3.10. Bảng so sánh các loại hình hợp tác trong các hoạt động có sản

phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm ........ 78

Bảng 3.11. Bảng so sánh điểm trung bình các loại hình hợp tác trong các hoạt

động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau

thử nghiệm ............................................................................................ 80

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn cùng hoạt

động (đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm ................................ 55

Biểu đồ 3.1. Biểu đồ so sánh mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với

bạn trong các hoạt động có sản phẩm của nhóm đối chứng và

nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm ...................................................... 75

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt

nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam, thực hiện việc nuôi

dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ ba tháng tuổi đến sáu tuổi. (Điều 20 - Luật

Giáo dục, 2009). Giáo dục mầm non cũng có vai trò, nhiệm vụ đặc biệt quan trọng,

đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển nhân cách con người mới. GDMN có

nhiệm vụ: “Giúp trẻ phát triển về thể chất; tình cảm - xã hội; nhận thức; thẩm mỹ,

hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một, hình

thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang

tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát

triển tối đa những khả năng tiềm ẩn đặt nền tảng cho việc học ở các bậc học tiếp

theo và cho việc học tập suốt đời” (Bộ giáo dục và Đào tạo, 2009).

GDMN có vai trò đặc biệt trong sự hình thành và phát triển nhân cách con

người. GDMN rất cần được quan tâm và tập trung nghiên cứu để ngày càng nâng

cao chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ. Trong đó, kỹ năng hợp tác là một trong

những kỹ năng cần thiết để giúp cho trẻ có thể quan hệ với mọi người xung quanh

và bạn bè. L.X Vưgotsky cũng khẳng định: “…về mặt trí tuệ, sự hợp tác là vấn đề

tranh luận chính, đó là cùng làm việc, trao đổi ý nghĩ, kiểm tra lẫn nhau”…theo

quan điểm này sự hợp tác là mấu chốt trong dãy những hành vi có ý nghĩa quan

trọng đối với việc xây dựng và phát triển logic”. Giáo dục kỹ năng hợp tác sẽ làm

cho trẻ tự tin hơn, có tư duy độc lập, biết nhường nhịn và chia sẻ.

Kỹ năng hợp tác là năng lực vận dụng có kết quả những tri thức về hợp tác để

giúp đỡ nhau nhằm hoàn thành một mục đích chung. Kỹ năng hợp tác có vai trò

hết sức quan trọng đối với hoạt động của con người nói chung và trẻ em nói riêng.

Sự hợp tác với mọi người xung quanh sẽ giúp trẻ có cơ hội để làm việc cùng nhau,

chia sẻ kinh nghiệm, hiểu biết của mình và học kinh nghiệm từ người khác, hình

thành ở trẻ tình cảm yêu thương, biết chia sẻ và cùng nhau cộng tác để đi đến mục

đích chung. Ngoài ra, sự hợp tác với mọi người cũng là điều kiện quan trọng để

hình thành và phát triển toàn diện nhân cách như: trí tuệ, tình cảm, ý chí, ngôn

ngữ, chú ý, ghi nhớ... Khi tham gia vào các hoạt động chung thì các hành vi xã hội

của trẻ cũng được cải thiện và thử thách.

“Các hoạt động mang tính chất tập thể và đặc biệt là hoạt động vui chơi sẽ

giúp cho trẻ có thể hình thành được kỹ năng hợp tác. Bên cạnh đó, những hình

thức hoạt động có sản phẩm như vẽ, nặn, cắt – xé, dán, lắp ghép,… đều có chung

một đặc điểm là cùng tạo ra sản phẩm” (Mai Thị Nguyệt Nga, 2006). Vì thế mà

hoạt động này luôn tạo ra cho trẻ một kết quả nhất định và từ đó hình thành nên

những kỹ năng cần thiết như tự đề ra cho mình một một mục tiêu nhất định, lập kế

hoạch và đạt tới mục tiêu đó. Để tạo ra sản phẩm trẻ phải nắm vững các thao tác,

kỹ năng tạo hình và kỹ năng sử dụng dụng cụ, vật liệu cùng với tính tích cực độc

lập, sáng tạo và đặc biệt là kỹ năng hợp tác để cùng nhau thực hiện nhiệm vụ nào

đó chẳng hạn như làm thiệp tặng mẹ nhân ngày 8/3, tức là cùng nhau tạo ra một

sản phẩm nghệ thuật.

“Đặc biệt, hình thức hoạt động có sản phẩm có thể cho trẻ thực hiện được

trong cả ba dạng hoạt động đó là hoạt động vui chơi, hoạt động lao động và học

tập”. (Nguyễn Ánh Tuyết và Nguyễn Thị Như Mai, 2009). Lúc thì trẻ vẽ như là

hoạt động vui chơi, lúc thì việc tạo hình được tiến hành như một hoạt động học tập

đơn giản hay hoạt động tạo hình được thực hiện như một nhiệm vụ “lao động” tạo

ra cái đẹp. Đây cũng là lợi thế cho việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ 5-6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm.

Theo Đặng Thành Hưng thì khi trẻ có kỹ năng hợp tác trẻ có thể hiểu sâu sắc,

toàn diện và biết đánh giá những ý tưởng của nhiều người, dễ dàng hoà nhập vào

nhiều hoạt động trong đó có hoạt động tạo ra sản phẩm, tham gia vào nhiều sự kiện

khác nhau. Đồng thời, trẻ sẽ có cơ hội được trải nghiệm, tìm ra nhiều giải pháp dựa

trên quá trình tiếp thu kinh nghiệm của nhiều cá nhân; trẻ cũng được đánh giá từ cá

nhân khác và từ nhóm khác, có thể tự kiểm định, đánh giá các năng lực và thành

tựu của cá nhân (Nguyễn Thị Thanh Hà, 2006).

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, giáo dục kỹ năng hợp tác càng trở nên cần

thiết giúp trẻ hòa nhập với xã hội và đạt thành công trong tương lai. Việc giáo dục

kỹ năng này cho trẻ cần bắt đầu ngay từ nhỏ. Ở lớp học, trẻ được sống trong thế

giới của mình – nơi có các mối quan hệ với các bạn, với mọi người, trẻ được học,

bắt chước, thực hành kĩ năng hợp tác và có khả năng ứng dụng những gì đã học

trong cuộc sống thực của mình khi chúng được hăng say vẽ, nặn, lắp ghép cùng

nhau bất cứ lúc nào, ở mọi nơi: trên giấy, trên đất, trên tường,…

Chương trình giáo dục mầm non do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành nêu rõ

nội dung phát triển kỹ năng xã hội cho trẻ 5 - 6 tuổi đó là "trẻ biết lắng nghe ý kiến

của người khác, tôn trọng, chơi hòa thuận với bạn, chấp nhận, quan tâm, chia sẻ,

giúp đỡ bạn,...". (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2009). Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi của

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu rõ biểu hiện sự hợp tác với bạn bè và những

người xung quanh như lắng nghe ý kiến của người khác; Thể hiện sự thân thiện,

đoàn kết với bạn bè; Sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ đơn giản cùng người khác,... (Bộ

Giáo dục và Đào tạo, 2009). Có thể nói, giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mầm non

là một trong những nhiệm vụ mà ngành giáo dục mầm non hiện nay đã và đang

hướng đến.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ mầm non

trong hoạt động có sản phẩm chưa thực sự được quan tâm đúng mực và giáo viên

chưa có các biện pháp giáo dục phù hợp vì thế mà trẻ chưa có hứng thú cao trong

hoạt động này. Việc giáo dục kỹ năng hợp tác thực hiện chưa có hiệu quả, còn hình

thức, khuôn mẫu, áp đặt nên thiếu đi sự mềm mại và chưa có các biện pháp giải

quyết các mâu thuẫn trong quá trình hợp tác dẫn tới trẻ mau chán, mất kiểm soát

như tức giận, cáu gắt tranh dành nhau, không duy trì hợp tác và bỏ khỏi nhóm,...

Xuất phát từ những khía cạnh lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi tiến hành nghiên

cứu đề tài: “Biện pháp giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm”.

2. Mục đích nghiên cứu

Tìm hiểu thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ MG 5 - 6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm tại Thành phố Biên Hòa, trên cơ sở đó đề xuất một số

biện pháp giáo dục cần thiết.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

- Quá trình giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt

động có sản phẩm.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong hoạt

động có sản phẩm.

4. Giới hạn đề tài

4.1. Nội dung nghiên cứu

Nghiên cứu thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo

5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm.

4.2. Địa bàn nghiên cứu

Thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi và

mức độ biểu hiện kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong hoạt động có

sản phẩm tại một số trường mầm non Thành phố Biên Hòa.

5. Giả thuyết nghiên cứu

Việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong hoạt động có

sản phẩm tại một số trường mầm non tại Thành phố Biên Hòa còn một số hạn chế:

giáo viên mầm non chưa nhận thức đầy đủ và chưa thực sự quan tâm đến việc giáo

dục phát triển kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong hoạt động có sản

phẩm; việc tổ chức các hoạt động phát triển kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6

tuổi của giáo viên mầm non còn mang tính rập khuôn máy móc, áp đặt trẻ và kỹ

năng xử lý tình huống hay các mâu thuẫn trong hoạt động của trẻ còn yếu.

Nếu giáo viên mầm non tiến hành một cách tuần tự việc giáo dục kỹ năng hợp

tác cho trẻ thông qua hoạt động có sản phẩm, tuân theo logic của quá trình giáo dục

nói chung, từ việc giúp trẻ có nhận thức về kỹ năng hợp tác đến việc giúp trẻ ứng

dụng, thực hành các kỹ năng đó thì có thể khắc phục được những hạn chế của kỹ

năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong hoạt động đó.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu

6.1. Xác định cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu đề tài: khái niệm và biểu hiện

kỹ năng hợp tác, sự phát triển kỹ năng hợp tác ở trẻ 5 – 6 tuổi, nội dung giáo dục kỹ

năng hợp tác, các biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm,...

6.2. Khảo sát thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ 5 - 6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm ở một số trường mầm non tại Thành phố Biên Hòa.

6.3. Đề xuất và thử nghiệm một số biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ

mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm tại trường mầm non ABI Đồng Nai

2 - Thành phố Biên Hòa.

7. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài được thực hiện với sự phối hợp các phương pháp nghiên cứu sau:

7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Hệ thống hoá các vấn đề lý luận từ các tài liệu và công trình nghiên cứu có

liên quan đến vấn đề nghiên cứu

7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

7.2.1. Phương pháp quan sát

+ Mục tiêu: Xác định những nội dung, hình thức, biện pháp giáo viên sử

dụng nhằm giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ trong hoạt động có sản phẩm.

+ Cách thức: Chụp hình, ghi chép.

7.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi.

Tìm hiểu thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ MG 5 - 6 tuổi

(nhận thức của giáo viên về giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ; các biện pháp mà

giáo viên đã thực hiện nhằm giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ trong hoạt động có

sản phẩm; thực trạng kĩ năng hợp tác của trẻ).

7.2.3. Phương pháp phỏng vấn

Thu thập thông tin bổ sung về các biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ

MG 5 - 6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm (làm rõ thêm những ý kiến của giáo

viên, xác định thực trạng kỹ năng hợp tác của trẻ 5 - 6 tuổi...).

7.2.4. Phương pháp thử nghiệm

Thử nghiệm một số biện pháp nhằm giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ MG 5 -

6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm.

7.3. Phương pháp thống kê toán học

Dùng phần mềm SPSS 10.0 xử lí các số liệu nghiên cứu thu được từ bảng

hỏi, phiếu điều tra, ...

7.4. Phương pháp nghiên cứu hồ sơ

8. Những đóng góp mới của đề tài

- Hệ thống hoá cơ sở lí luận của biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ

MG 5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm.

- Làm rõ thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ MG 5-6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm.

- Đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ MG 5-6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm nhằm áp dụng trong thực tiễn.

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG

HỢP TÁC CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI

TRONG HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

1.1. Lịch sử nghiên cứu của vấn đề

Kỹ năng hợp tác là một trong những kỹ năng sống quan trọng không thể thiếu

trong chương trình giáo dục, đặc biệt là đối với trẻ mầm non. Kỹ năng hợp tác giúp

cho con người có thể giải quyết một cách hiệu quả những vấn đề xảy ra trong cuộc

sống, đặc biệt là kỹ năng hợp tác trong hoạt động có sản phẩm. Kỹ năng này cần

được chú trọng rèn luyện ngay từ lứa tuổi mầm non. Chính vì thế, việc hình thành

kỹ năng hợp tác của con người trong các hoạt động đã được rất nhiều nhà Tâm lý -

Giáo dục nghiên cứu và quan tâm.

1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới

1.1.1.1. Nghiên cứu về dạy học hợp tác và việc hình thành kỹ năng hợp tác

cho trẻ mầm non.

a. Nghiên cứu về dạy học hợp tác

“Một vai trò quan trọng trong cuộc sống của một đứa trẻ mầm non được chơi

bởi một người ngang hàng. Tương đối mạnh mẽ đồng cảm được hình thành ở trẻ

em, hoạt động chung phát triển. Giao tiếp với một người ngang hàng là giao tiếp

với chính mình, nó cho phép đứa trẻ tự biết mình”. R.S. Nemov lưu ý rằng ở tuổi

mầm non đứa trẻ phấn đấu cho việc thực hiện cái "tôi" của mình, trong giao tiếp

với người khác rộng rãi và tự nhiên sử dụng nhận dạng và cô lập. Để xác nhận sự

độc lập và sự táo bạo, đứa trẻ biết tách biệt rõ ràng, thể hiện mong muốn của mình.

Đứa trẻ có thể học cách sử dụng các biểu hiện bên ngoài của nhận dạng và cách ly,

bắt đầu khai thác chúng trong giao tiếp cho các mục đích ích kỷ. Tuy nhiên, những

cơ chế này chủ yếu phục vụ tương tác xã hội mở. V.S. Mukhina đã viết về thực tế

là giao tiếp trong một nhóm ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển tính cách của

trẻ. Từ phong cách giao tiếp, từ vị trí giữa các trẻ phụ thuộc vào việc đứa trẻ cảm

thấy bình tĩnh, hài lòng đến mức nào rồi từ đó học được các định mức quan hệ với

các trẻ khác. Trong giao tiếp của trẻ em, các mối quan hệ trong nhóm ưa thích và

bị từ chối xuất hiện rất nhanh. Giao tiếp với bạn bè là một ngôi trường khắc nghiệt

về quan hệ xã hội. Đó là thông tin liên lạc với các trẻ khác trong nhóm, đòi hỏi một

sự căng thẳng cảm xúc cao. Đối với niềm vui của thông tin liên lạc, đứa trẻ dành

rất nhiều năng lượng vào cảm xúc liên quan đến sự thành công của nhận dạng và

sự đau khổ của sự xa lánh. Sự tương tác của đứa trẻ với bạn bè không chỉ là một cơ

hội tuyệt vời để tìm hiểu về thế giới xung quanh mình, mà còn là cơ hội để giao

tiếp với trẻ khác ở độ tuổi của mình, cơ hội giao tiếp với cả trẻ nam và nữ. Trẻ em

tuổi mầm non đang tích cực quan tâm đến nhau, chúng có nhu cầu phát âm để giao

tiếp với các bạn cùng lớp. Trong điều kiện giáo dục mầm non đặc biệt, khi một đứa

trẻ liên tục giao tiếp với những đứa trẻ khác thì xã hội trẻ em phát triển, nơi trẻ có

được những kỹ năng đầu tiên về hành vi giữa những người tham gia bình đẳng

trong giao tiếp. Các tác giả khác nhau đã xác định các thuật ngữ "hợp tác" và

"tương tác" khác nhau. Kosolapov N.A. lưu ý rằng hợp tác có ý nghĩa tâm lý, còn

tương tác tích cực trong đó mục tiêu và lợi ích của người tham gia trùng khớp hoặc

đạt được mục tiêu của một số người tham gia chỉ có thể đảm bảo lợi ích và khát

vọng của những người tham gia khác. Hợp tác là một trường hợp lý tưởng của các

mối quan hệ lẫn nhau, liên quan đến hỗ trợ lẫn nhau. S.I Ozhegov và N. Yu.

Shvedova chỉ ra rằng “hợp tác là làm việc, hành động cùng nhau, tham gia vào một

nguyên nhân phổ biến”. Theo Dyachenko “hợp tác là mức phối hợp cao nhất của

các vị trí trong hoạt động, trong ngôn ngữ của khoa học tâm lý, tổ chức các quan

hệ chủ thể trong hoạt động chung”.

“Bạn có một quả táo, tôi có một quả táo, chúng ta trao đổi với nhau thì bạn và

tôi mỗi người có một quả táo. Nhưng nếu bạn có một ý tưởng, tôi có một ý tưởng

và chúng ta trao đổi ý tưởng cho nhau, thì tôi và bạn mỗi người có hai ý tưởng”.

Đây là câu nói nổi tiếng của nhà soạn kịch nổi tiếng người Anh, từng đoạt giải

Nobel văn học - George Bernard Shaw.

Để phát triển tư tưởng của Bernard Shaw, dạy học hợp tác đã và đang là một

trong những xu hướng phát triển mới có nhiều ưu điểm và hiệu quả cao của giáo

dục thế kỷ XXI. Dạy học hợp tác góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện,

nó không chỉ giúp cho người học nắm vững kiến thức mà còn phát triển năng lực

giao tiếp và khả năng hợp tác – một trong những phẩm chất cần thiết quan trọng

của con người mới trong giai đoạn hiện nay.

Vào giai đoạn đầu thế kỷ thứ nhất, Marco Fabio Quintilian khẳng định rằng

“người học sẽ có rất nhiều lợi thế nếu biết nói những điều mình hiểu cho người

khác cùng hiểu vào giai đoạn đầu thế kỷ thứ nhất”. Cho đến thế kỷ thứ XVII, Jan

Amot Komenxki (1592 - 1670) lại tin rằng “học sinh sẽ học tốt từ việc dạy cho bạn

bè và học từ bạn bè của mình...” (Johnson D. W. & Johnson R. T, 1991). Những

nhận định của các nhà giáo dục tiên tiến trên thế giới đều đã nói đến lợi ích của

việc học hợp tác, việc trẻ cùng học với nhau, giúp đỡ lẫn nhau và từ đó tạo ra một

môi trường học tập thuận lợi giúp cho sự phát tiển toàn diện của trẻ.

Reverend Bebel và Joseph Lancaster người Anh đã tổ chức dạy học theo nhóm

nhỏ vào cuối thế kỷ XIII đầu thế kỷ XIV, họ chia học sinh thành từng nhóm để hoạt

động. Thông qua hoạt động nhóm, người học cùng nhau trao đổi, chia sẻ, giúp nhau

tìm hiểu, khám phá vấn đề và thu được kết quả học đáng kinh ngạc.

Từ đó, các ý tưởng hợp tác được nhanh chóng đưa từ Anh sang Mỹ và đã

nhận được sự hưởng ứng tích cực, phát triển rộng rãi bởi những nhà giáo dục tiên

phong như John Dewey, Roger Parker, Morton Deutch... Họ đề cao khía cạnh xã

hội của việc học tập và cũng nâng cao vai trò của nhà giáo trong việc giáo dục học

sinh một cách dân chủ. Và dạy học hợp tác được áp dụng ở các nước Phương Tây

từ cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX.

Năm 1789, Linh mục A. Bel và các thầy giáo đã đưa ra hình thức dạy học

tương trợ. Với hình thức dạy học này, người học được chia ra thành từng nhóm

hoạt động, giáo viên tạo điều kiện cho người học được cùng nhau trò chuyện, đàm

thoại, hợp tác chia sẻ, giúp đỡ nhau tìm hiểu, khám phá đối tượng nhận thức nhằm

hình thành và phát triển kỹ năng hợp tác cho người học đồng thời nâng cao hiệu

quả dạy học.

Vào đầu những năm 1900, nhà giáo dục theo xu hướng thực dụng Mỹ, được

coi là người đầu tiên khởi xướng ra xu thế dạy học hợp tác chính là John Dewey.

Như trước đây người ta quan niệm giáo dục là quá trình truyền đạt kiến thức và

kinh nghiệm, hoặc một quá trình khai sáng giúp con người sử dụng có hiệu quả

vốn kiến thức của mình thì John Dewey lại có một quan niệm khác khá độc đáo:

“Giáo dục là chính bản thân cuộc sống của mỗi người (Education is life itself)”. Ông

luôn khẳng định vai trò của giáo dục và coi giáo dục như là một phương tiện để dạy

cho con người cách sống hợp tác trong một xã hội dân chủ.

Còn về J. Dewey, ông cho rằng muốn học cách cùng chung sống trong xã hội

thì người học phải được trải nghiệm trong cuộc sống hợp tác ngay từ trong nhà

trường. Cuộc sống trong lớp học là quá trình dân chủ hoá trong một thế giới vi mô và

học tập phải có sự hợp tác giữa các thành viên trong lớp học với nhau (Johnson D. W.

& Johnson R, 1999).

Sau khi Elliot aronson (người Mỹ) nhận thấy rằng kết quả cạnh tranh khiến

cho một người thành công trên thất bại của người khác và đương nhiên điều đó sẽ

làm giảm hiệu quả làm việc. Từ đó, với mô hình lớp học ghép hình Jigsaw đầu tiên

vào năm 1978 đã có những đóng góp lớn trong việc hoàn thiện các hình thức dạy

học hợp tác. Nhiều công trình nghiên cứu của ông cho thấy rằng, thành tích cá

nhân cũng như tập thể luôn cao hơn khi mọi người hợp tác với nhau thay vì ganh

đua. Mặt khác, môi trường cạnh tranh chú trọng vào việc thúc đẩy người ta làm

việc xuất sắc hơn người khác, chứ không phải là cùng nhau làm việc tốt.

Nguyên nhân khiến cho hợp tác luôn đem lại kết quả cao hơn so với cạnh

tranh là vì tư tưởng cạnh tranh là ý kiến của Alfie Koln (chỉ có được hoặc mất) sẽ

làm cho người ta căng thẳng và lo lắng hơn trong cuộc đua còn trong môi trường

hợp tác, mọi người đều muốn làm việc và giúp đỡ lẫn nhau để cùng đạt được mục

đích.

Đã có rất nhiều những công trình nghiên cứu về giáo dục hợp tác từ những

năm 1981 – 1989. Điển hình như D. W. Johnson, Roger T. Johnson và các cộng sự

của mình đã nhận thấy rằng giáo dục trong sự hợp tác từ tiểu học đến trung học

phổ thông có nhiều khả năng tạo nên thành công hơn trong các hình thức giáo dục

khác như từ tiểu học đến phổ thong trung học. Cho đến năm 1996, lần đầu tiên

phương pháp dạy học hợp tác được đưa vào chương trình học chính thức hằng năm

của một số trường đại học tiêu biểu ở Mỹ.

Năm 1975-1991 hai tác giả D. Johnson và R. Johnson đã cho xuất bản cuốn

“Học cùng nhau và học độc lập”. Đó là khởi đầu các công trình nghiên cứu của

mình về học hợp tác, các tác giả đã chỉ ra và phân tích những yếu tố cơ bản của

học hợp tác bao gồm: sự phụ thuộc tích cực, sự tương tác đối mặt, sự có trách

nhiệm cá nhân, sự lĩnh hội và sử dụng các kỹ năng nhóm nhỏ và liên cá nhân, sự

nhận xét nhóm. Hơn thế nữa, các tác giả cũng phân tích được vai trò và mối quan

hệ trong ba mô hình học tập: hợp tác, tranh đua và cá nhân (Merton Deutsch,

1990). Họ cho rằng: “sự hợp tác của trẻ chỉ được hình thành bằng cách tổ chức

nhóm. Sự hợp tác phụ thuộc vào sự tích cực tham gia của các thành viên trong

nhóm. Mỗi người chỉ có thể thành công khi mọi người trong nhóm cùng thành

công”.

Vào những năm 1990, J. Cooper và nhiều tác giả khác cũng cho rằng: “học

tập hợp tác là một chiến lược học tập có cấu trúc, có chỉ dẫn một cách hệ thống,

được thực hiện cùng nhau trong các nhóm nhỏ, nhằm đạt được nhiệm vụ chung”.

Học tập hợp tác là những hoạt động học tập mà học sinh thực hiện cùng nhau

trong các nhóm, trong hoặc ngoài phạm vi lớp học. Năm 1988, D. W.Johnson,

Roger T.Johnson & Holubec thấy rằng có 5 đặc điểm quan trọng nhất mà mỗi giờ

học hợp tác phải đảm bảo được đó là: Sự phụ thuộc lẫn nhau một cách tích cực; ý

thức trách nhiệm của mỗi cá nhân; sự tác động tương hỗ; các năng lực xã hội; đánh

giá trong các nhóm; đánh giá trong các nhóm. David W.Johnson và Roger

T.Johnson thuộc trường đại học Minnesota, Robert Slavin thuộc viện Johns

Hopkins cùng với nhiều nhà nghiên cứu khác đã phát triển giáo dục hợp tác thành

một trong những phương pháp dạy học hiện đại nhất hiện nay trong những năm

gần đây.

b. Nghiên cứu về hình thành kỹ năng hợp tác cho trẻ mầm non

Trường phái Tâm lý học Xô Viết, đi đầu là các nhà Tâm lý học như: L.X.

Vưgotxky, D.B. Enconhin, A.N. Leonchep… Vào những năm 30 của thế kỷ XX,

các nhà Tâm lý học này đã đưa ra một cách nhìn mới về bản chất xã hội về trò chơi

trẻ em và bắt đầu đề cập đến tính hợp tác trong trò chơi.

Theo L.X. Vưgotxky, ông cho rằng: “mâu thuẫn và sự giải quyết mâu thuẫn là

những đặc điểm quan trọng của sự phát triển”. Xuất phát từ quan điểm này, ông đã

nhấn mạnh sự cần thiết của sự thỏa thuận và hợp tác với bạn bè trong trò chơi. Ông

cho rằng chính sự hợp tác này đã “đẩy” sự hiểu biết và nhận biết của trẻ vượt ra ngoài

phạm vi chức năng phát triển bình thường (L.X. Vưgotxky, 1997).

“Tâm lý học trò chơi” là quyển sách của tập thể các nhà Tâm lý - Giáo dục

Xô viết, đã được tác giả D.B. Enconhin tổng hợp các thành tựu cơ bản nghiên cứu

về trò chơi. Trong trò chơi - thực hành việc phối hợp các hoạt động chơi mang tính

tập thể… dần hình thành tính hợp tác với bạn bè trong khi chơi và cùng nhau phối

hợp để tạo ra các sản phẩm chung.

Tác giả Anna Lyublinskaja đã khẳng định trong quyển “Tâm lý học trẻ em” rằng

“Trong dạng thức phát triển nhất của nó, chơi là một hoạt động tập thể, những trẻ tham

gia trò chơi gắn bó với nhau trong quan hệ hợp tác”. Tức là cùng nhau chơi, cùng nhau

làm, cùng nhau tạo ra sản phẩm (Anna Lyulinskaja, 1977).

Như vậy, nghiên cứu về việc hình thành kỹ năng hợp tác cho trẻ là cần thiết

trong mọi giai đoạn lịch sử phát triển của sự nghiệp giáo dục mầm non.

1.1.1.2. Những nghiên cứu về hoạt động có sản phẩm và vai trò của nó đối

với việc hình thành kỹ năng hợp tác

Sự hợp tác được đặc trưng bởi hoạt động phối hợp với bạn hay nhóm bạn

cùng tương tác, giúp đỡ lẫn nhau, thúc đẩy đạt được các mục tiêu của mỗi người

và các mục tiêu chung của hoạt động cùng nhau. Trong sự hợp tác xuất hiện cơ sở

nội dung chung của sự tương tác, sự thống nhất về cảm xúc của các thành viên,

thực hiện việc trao đổi các ý tưởng, các ý nghĩ, các quan điểm, thông tin, cho phép

liên kết, phối hợp các nỗ lực chung cho việc đạt mục tiêu (Ti babaeva &

L.S.Rimashevskaya, 2012).

Các hành động phối hợp cùng nhau đã được cân nhắc nhằm giải quyết các

nhiệm vụ khác nhau, có sự hiểu biết lẫn nhau và cùng trải nghiệm về kết quả của

hoạt động cùng nhau. Sự phối hợp và sự bàn bạc của các thành viên tương tác

được thực hiện từ lúc tiếp nhận mục tiêu của hoạt động cùng nhau và kết thúc ở

giai đoạn đạt được mục tiêu đó.

Đơn vị của sự tương tác phát triển có thể là tình huống dạy học có vấn đề

được trẻ giải quyết trong sự hợp tác với giáo viên. Ở đây, vị trí của giáo viên thay

đổi từ tác động tích cực và là người cộng sự sang vai trò của người tư vấn và người

quan sát với sự quan tâm.

Kosolapov N.A đã chỉ ra rằng, theo nghĩa tâm lí học, sự hợp tác là sự tương

tác tích cực, trong đó, các mục tiêu và các lợi ích của các thành viên là tương đồng

với nhau hoặc việc đạt được các mục tiêu của các thành viên này chỉ có thể thực

hiện được thông qua việc đảm bảo các lợi ích và các mong muốn của các thành

viên khác. Sự hợp tác là mối quan hệ qua lại lí tưởng đòi hỏi sự giúp đỡ và hỗ trợ

lẫn nhau.

S.I. Ozhegov và N. Yu. Shvedova đã chỉ ra rằng “hợp tác là làm việc, hành

động cùng nhau, cùng tham gia vào công việc chung”. Theo Dyachenko “sự hợp

tác là mức độ gắn kết cao nhất các vị trí trong hoạt động, đó là mối quan hệ giữa

các chủ thể trong hoạt động cùng nhau” (S.I. Ozhegov và N. Yu. Shvedova, 2014).

1.1.2. Những nghiên cứu tại Việt Nam

1.1.2.1. Nghiên cứu về kỹ năng hợp tác ở Việt Nam

Một số nhà Tâm lý - Giáo dục học đã dựa trên cơ sở nghiên cứu, phân tích lý

luận và thực tiễn Việt nam để đề cập đến sự hợp tác của trẻ như sau:

Tác giả của cuốn sách “Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non” là Phan Trọng

Ngọ và Đinh Thị Tứ (Phạm Thị Châu, Nguyễn Thị Oanh, Trần Thị Sinh, 2006)

cũng đề cập đến vấn đề các mặt ảnh hưởng của bạn đến sự phát triển của trẻ: “Vai

trò của bạn cùng tuổi với trẻ, sự tương tác với bạn ngang hàng phát triển ở trẻ em

các mô hình kỹ năng xã hội cơ bản, phát triển các ứng xử với bạn …”. Điều này có

thể hiểu rằng bạn bè cùng tuổi là những tác nhân củng cố hành vi xã hội được lặp

lại ở trẻ em. Bạn bè ngang hàng là chuẩn để trẻ so sánh hành vi xã hội của mình,

và là tấm gương phản chiếu và điều chỉnh hành vi của trẻ em. Sự tương tác của trẻ

diễn ra trong các hành động chơi có tính hợp tác…Vì khi xuất hiện các trò chơi

cần có sự hợp tác với nhau thì trẻ mới thật sự có tiêu chuẩn về bạn và sự kết bạn,

trẻ mong đợi những gì mà bạn có thể mang đến cho trẻ như: Sự chia sẻ cảm xúc

với nhau, sẵn sàng lắng nghe và đáp ứng yêu cầu của bạn theo cách tích cực.

Nguyễn Ánh Tuyết là tác giả được biết đến nhiều với các quyển “Tâm lý học

trẻ em lứa tuổi mầm non”, “Tâm lý học trẻ em - tập 2”, “Giáo dục trẻ trong nhóm

bạn bè”, “Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non (Từ lọt lòng cho đến 6 tuổi)”, NXB

đại học sư phạm 1997, cũng đã đề cập đến việc hình thành kỹ năng hợp tác qua

hoạt động nhóm. Tác giả nhấn mạnh vai trò của nhóm bạn bè, trẻ không thể chơi

một mình mà phải chơi theo nhóm và có nhiều thành viên trong nhóm chơi với

nhau, tức là chơi với bạn. Chính đặc điểm này thúc đẩy, phát triển sự hợp tác của

trẻ (Nguyễn Ánh Tuyết, 2009).

Tác giả Liêm Trinh với quyển sách “Rèn luyện nhân cách cho trẻ” cho rằng:

“cần rèn luyện tính hợp tác của trẻ qua việc bày tỏ sự quan tâm, chia sẻ với người

khác những gì mình có và tôn trọng ý kiến của người khác, hoàn thành tốt nhiệm

vụ được giao” (Liêm Trinh, 2007).

Đào Thanh Âm đã nêu trong cuốn “Giáo dục học mầm non” rằng: “Mỗi đứa

trẻ là một cá thể và được lớn lên trong mối quan hệ xã hội. Vì thế quá trình giáo

dục trẻ em ở nhà trẻ - mẫu giáo cần phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa cá nhân

và nhóm, giữa giáo dục chung với giáo dục riêng từng trẻ trong nhóm bạn bè”.

(Đào Thanh Âm và Trịnh Dân, Đinh Văn Vang, 2006).

Lê Minh Thuận cũng đã đề cập đến tính hợp tác với bạn bè của trẻ mẫu giáo

qua các trò chơi, tác giả đã xây dựng cách hướng dẫn trò chơi phân vai theo chủ đề

cho trẻ mẫu giáo theo các giai đoạn, lứa tuổi với mục đích phát triển nhân cách trẻ

(Lê Minh Thuận, 1989).

Tác giả Hồ Thị Ngọc Trân khẳng định rằng “nhờ sự hợp tác trong hoạt động

vui chơi mà dần dần trẻ học được cách thiết lập mối quan hệ đúng đắn trong xã

hội” (Hồ Thị Ngọc Trân, 2001).

Còn tác giả Vũ Thị Nhâm đã chỉ ra được một số biện pháp phát triển kỹ năng

hợp tác cho trẻ MG 5-6 tuổi như khuyến khích trẻ chia sẻ kinh nghiệm, ý tưởng

chơi cùng nhau, tạo không gian chơi và bố trí nguyên vật liệu thiên nhiên, nguyên

vật liệu phế thải trong các góc chơi như xây dựng, lắp ghép, nặn,… để kích thích

trẻ tích cực hợp tác với nhau (Vũ Thị Nhâm, 2009).

Trong “Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi”, tích cực hợp tác là một trong những

nội dung quan trọng thuộc lĩnh vực tình cảm - quan hệ xã hội cần rèn cho trẻ mẫu

giáo 5-6 tuổi để chuẩn bị vào lớp một. “Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi” cũng đưa ra

các chỉ số thể hiện sự hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh như: lắng nghe

ý kiến của mình với người khác, trao đổi ý kiến với người khác, thể hiện sự thân

thiện, đoàn kết với bạn bè, chấp nhận sự phân công của nhóm bạn và người lớn,

sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ đơn giản cùng người khác (Bộ Giáo dục và Đào tạo

UNICEF, 2009).

Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học và các tác giả nêu trên đã đề cập

đến sự cần thiết của việc giáo dục kỹ năng hợp tác nhằm góp phần phát triển và

hoàn thiện nhân cách trẻ…Tuy nhiên việc đưa ra một số biện pháp nhằm phát triển

kỹ năng hợp tác cho trẻ MG 5-6 tuổi trong các hoạt động nói chung và hoạt động

có sản phẩm nói riêng vẫn còn là khoảng trống ít ai quan tâm.

1.1.2.2 Những nghiên cứu về hoạt động có sản phẩm tại Việt Nam và vai trò

của nó đối với việc hình thành kỹ năng hợp tác

Ở Việt Nam, trên cơ sở nghiên cứu, phân tích lý luận và thực tiễn Việt Nam,

một số nhà Tâm lý - Giáo dục học đã đề cập đến sự hợp tác của trẻ qua hoạt động

có sản phẩm.

Huỳnh Văn sơn đã đề cập đến việc hình thành kỹ năng hợp tác qua các hoạt

động có sản phẩm như vẽ, nặn, Cắt – xé – dán – Lắp ghép. Ông nhấn mạnh rằng

việc áp dụng cả 3 hoạt động cá nhân, nhóm và tập thể vào trong hoạt động có sản

phẩm đặc trưng của trẻ mầm non sẽ giúp trẻ hình thành những kiến thức, kỹ năng

nhất định, các hoạt động lẫn nhau giữa các đứa trẻ nhằm hình thành mối quan hệ

giữa người với người, đặc biệt khi trẻ cùng tranh luận sẽ phát huy tính sáng tạo và

hiểu nhau hơn (Huỳnh Văn Sơn, 2014).

Lê Thị Thanh Bình cũng đã đưa ra được những ý nghĩa của hoạt động tạo

hình đối với sự phát triển của trẻ mầm non. “Hoạt động tạo hình tạo điều kiện

thuận lợi cho việc phát triển tính cộng đồng, giúp trẻ mạnh dạn. tự tin trong giao

tiếp, có hành vi ứng xử đúng đắn với mọi người. Trong hoạt động tập thể, trẻ học

được cách phối hợp với các bạn, biết phân công công việc, biết chú ý lắng nghe,

biết chia sẻ và thống nhất ý kiến với các bạn, qua đó, những thái độ, hành vi, cách

cư xử không đúng sẽ được uốn nắn” (Lê Thị Thanh Bình, 2010).

Tác giả Nguyễn Ánh Tuyết trong quyển “Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm

non từ lọt long đến 6 tuổi” đã chỉ ra rằng trong những hoạt động có sản phẩm trẻ

mẫu giáo đã biết thực hiện những hành động nhằm tạo ra một kết quả nhất định.

Trong hoạt động đó, ở trẻ hình thành nên những kỹ năng cần thiết như tự đề ra cho

mình một mục tiêu nhất định và lập kế hoạch để đạt tới mục tiêu đó. Nếu công việc

của mỗi đứa trẻ được coi là một bộ phận công việc của cả nhóm và kết quả được

đánh giá trên cơ sở của toàn nhóm, chất lượng công việc của mỗi đứa trẻ có ý

nghĩa quyết định đối với công việc của toàn nhóm, thì điều đó sẽ tạo ra ở đứa trẻ

một ý thức hợp tác, tinh thần trach nhiệm và sự quan tâm tới công việc chung

(Nguyễn Ánh Tuyết, 2016).

Tác giả Mai Thị Nguyệt Nga cũng đã nhấn mạnh rằng “hoạt động lao động

được tiến hành nhằm tạo ra những sản phẩm có ích cho xã hội. Để thực hiện được

hoạt động lao động nào đó cần có kỹ năng phối hợp hành động với người khác,

cùng nhau lập kế hoạch và tạo ra một sản phẩm nhất định”. Khi đó, trẻ hiểu được

sự cần thiết của ý nghĩa xã hội, tính tập thể và từ đó hình thành ở trẻ những hình

thức phân công, phối hợp hành động đầu tiên. Đặc biệt khi trẻ chế tạo các đồ vật

đơn giản bằng giấy, bìa gỗ, vải, các vật liệu từ thiên nhiên, … Đặc trưng của loại

hình lao động này là có tạo ra sản phẩm. Để hoàn thành công việc này, trẻ phải xây

dựng ý tưởng, thể hiện nó và thu được sản phẩm mới. Lúc này, động cơ trò chơi và

xã hội thúc đẩy đứa trẻ hoàn thành nhiệm vụ (Mai Thị Nguyệt Nga, 2007).

Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học và các tác giả nêu trên đã đề cập

đến ý nghĩa quan trọng của việc giáo dục phát triển kỹ năng hợp tác nhằm góp

phần hình thành và hoàn thiện nhân cách trẻ. Các tác giả cũng đã nhấn mạnh vai

trò của các hoạt động có sản phẩm đối với việc phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ

nói chung và hoạt động có sản phẩm nói riêng. Tuy nhiên việc đưa ra một số biện

pháp nhằm phát triển kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong các hoạt

động có sản phẩm vẫn còn là khoảng trống ít được nghiên cứu.

1.1.3. Khái niệm về biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ 5-6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm

1.1.3.1. Khái niệm về kỹ năng hợp tác và biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác

của trẻ 5-6 tuổi tuổi trong hoạt động có sản phẩm

a. Khái niệm và các yếu tố của “Kĩ năng hợp tác”

Theo dân gian hợp tác có nghĩa là cùng làm những việc chung.

Từ điển Tiếng Việt có nêu: “hợp tác là chung sức, giúp đỡ nhau trong một

công việc, một lĩnh vực nào đó nhằm đạt mục đích chung”.

Theo Từ điển Tâm lý học định nghĩa: “hợp tác là hai hoặc nhiều hơn hai bộ

phận trong một nhóm làm việc cùng nhau theo một cách thức sao cho cùng nhau

tạo ra một kết quả chung” (Vũ Dũng, 2000).

C. Mác định nghĩa: “hình thức lao động của nhiều người làm việc bên nhau

và với nhau trong cùng một quá trình sản xuất hay trong các quá trình sản xuất

khác nhau, nhưng liền với nhau theo kế hoạch gọi là hợp tác” (Nguyễn Xuân Thức,

1997).

Theo nghiên cứu của nhiều nhà khoa học, việc tiếp thu khái niệm “Hợp tác”

của kinh tế học đã dẫn đến “tương tác xã hội” trong Tâm lý học. Nghĩa là: sự tác

động qua lại ít nhất là của hai cá nhân trong một hoạt động bất kỳ nào đó thuộc

một hoạt động trong cuộc sống diễn ra theo một hệ quy chiếu không gian, thời gian

chung (Kiêgop X.I, 1973).

Như vậy có thể hiểu: “Hợp tác là quá trình tương tác xã hội trong đó con

người chung sức, hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong một công viêc, một lĩnh vực nào

đó nhằm đạt được mục đích chung”.

Như vậy, “Kỹ năng hợp tác” được hiểu như sau:

“Kỹ năng hợp tác là khả năng tương tác cùng thực hiện có hiệu quả một

hành động, một công việc nào đó của con người dựa trên những tri thức và vốn

kinh nghiệm đã có trong điều kiện nhất định”.

Trong kĩ năng hợp tác phải chứa đựng các yếu tố đảm bảo sự hợp tác có hiệu

quả sau đây:

Quan hệ phụ thuộc tích cực: Kết quả hoạt động của cả nhóm chỉ có được khi

có sự phối hợp làm việc, chia sẻ của tất cả các thành viên trong nhóm.

Trách nhiệm cá nhân: Mỗi cá nhân đều được phân công trách nhiệm thực

hiện một phần của công việc và tích cực làm việc để đóng góp vào kết quả chung.

Khuyến khích sự tương tác: Trong quá trình hợp tác cần có sự trao đổi, chia

sẻ giữa các thành viên trong nhóm để thống nhất ý kiến chung của nhóm.

Rèn luyện các kỹ năng xã hội: Tất cả các thành viên đều có cơ hội để rèn kĩ

năng như: lắng nghe tích cực, đặt câu hỏi, đưa thông tin phản

hồi tích cực, thuyết phục, ra quyết định…

Kĩ năng đánh giá: Cả nhóm thường xuyên rà soát công việc đang làm “Chúng

ta đang làm như thế nào?” và kết quả ra sao. Có thể đưa ra ý kiến nhận định đúng

hoặc sai, tốt hoặc chưa tốt để góp phần hoàn thiện các hoạt động và kết quả của

nhóm.

b. Khái niệm về biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ 5-6 tuổi trong

hoạt động có sản phẩm

Theo “Từ điển Tiếng Việt” do tác giả Hoàng Phê - Viện khoa học xã hội nhân

văn (1992) thì: “Biện pháp là cách làm, cách thức giải quyết một vấn đề cụ thể”

(Kiêgop X.I, 1973).

Trong từ điển Giáo dục học cho rằng: “biện pháp giáo dục là cách tác động có

định hướng, có chủ đích, phù hợp với tâm lý đến đối tượng giáo dục nhằm bồi

dưỡng hoặc làm thay đổi những phẩm chất và năng lực của đối tượng” (Hoàng Phê,

1994).

Trong biện pháp có hàm chứa các yếu tố nội dung, phương pháp, phương tiện,

hình thức tổ chức. Những yếu tố này tác động qua lại với nhau. Như vậy, biện pháp

là một phạm trù mang tính biện chứng nhưng không phải bất biến mà nó có sự thay

đổi phù hợp với tình huống, hoàn cảnh và nhu cầu thực tiễn. Việc xác định đúng

biện pháp sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết công việc, đạt được mục đích

đề ra.

Vậy trong đề tài này, tôi hiểu về biện pháp như sau:“Biện pháp là cách làm,

cách thức xử lý công việc hoặc giải quyết một vấn đề cụ thể nào đó hướng tới giải

quyết nhiệm vụ từng phần, riêng lẻ; là cách tác động có định hướng, có chủ đích,

phù hợp với tâm lý đến đối tượng giáo dục nhằm bồi dưỡng hoặc làm thay đổi

những phẩm chất và năng lực của đối tượng. Trong một số trường hợp, biện pháp

cũng có thể giải quyết được các nhiệm vụ khác nhau như một phương pháp”.

Riêng về biện pháp giáo dục mầm non thì tác giả Nguyễn Thị Hòa định nghĩa:

“Biện pháp giáo dục mầm non là cách làm cụ thể trong hoạt động hợp tác cùng

nhau giữa cô và trẻ nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục đã đặt ra ở lứa

tuổi mầm non” (Nguyễn Thị Hòa, 2009).

Dựa vào cách hiểu trên, tôi xác định khái niệm “Biện pháp giáo dục kỹ năng

hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm” trong phạm vi đề

tài như sau:

“Biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt

động có sản phẩm là cách thức tổ chức của giáo viên mầm non nhằm giúp trẻ

nhận biết, có kỹ năng làm việc chung và kỹ năng hợp tác cùng nhau tạo ra sản

phẩm chung trong các hoạt động có sản phẩm, hiệu quả hơn đến việc tạo ra các

sản phẩm chung cũng như đồng thời giúp trẻ phát triển một cách toàn diện”.

1.1.3.2. Hoạt động có sản phẩm của trẻ 5-6 tuổi

Hoạt động có sản phẩm bao gồm các hoạt động như vẽ, nặn, xây dựng, lắp

ghép, gấp, cắt, dán. Các hoạt động này đều cùng chung một đặc điểm là cùng tạo ra

sản phẩm. Cũng giống như trò chơi, các hoạt động này cũng mang tính mô hình

hóa. Trong trò chơi, trẻ xây dựng mô hình của các mối quan hệ giữa người lớn với

nhau. Hoạt động có sản phẩm mô hình hóa các đồ vật và tạo ra được sản phẩm,

trong đó, biểu tượng về các sự vật và hiện tượng được thể hiện trong các bức vẽ, các

công trình xây dựng và trong các hình khối.

Hoạt động tạo hình có ý nghĩa đặc biệt trong việc làm phát triển ở trẻ khả

năng tri giác và tư duy. Trong đó, hoạt động vẽ có tác dụng giúp trẻ nhận thức các

thuộc tính bên ngoài của đối tượng. Chẳng hạn, hoạt động vẽ cho phép trẻ thể hiện

màu sắc và hình dạng của đối tượng ở trên mặt phẳng, nặn cho phép thể hiện hình

khối của đối tượng, nhưng không cho phép thể hiện màu của nó, còn xây dựng thì

cho phép truyền đạt các mối tương quan giữa các bộ phận của đối tượng. Nói cách

khác, hoạt động có sản phẩm giúp trẻ lĩnh hội các chuẩn cảm giác như màu sắc,

hình dạng, các biểu tượng về độ lớn.

Trong suốt độ tuổi mẫu giáo, ở trẻ phát triển khả năng đưa ra các thay đổi vào

các phương thức xây dựng để đáp ứng các yêu cầu của tình huống. Các biểu hiện

của sự sáng tạo trong hoạt động xây dựng của trẻ mẫu giáo lớn là tính mới mẻ của

các phương thức xây dựng, tính mới mẻ của chính bản thân đối tượng và tính mới

mẻ của các biện pháp tạo ra sự vững chắc cho công trình xây dựng. Trẻ mẫu giáo

rất thích hoạt động vẽ cũng như hoạt động xây dựng. Trẻ có thể say mê xây dựng

các công trình kiến trúc khác nhau với các ý tượng phong phú hàng buổi mà không

biết chán. Thông qua các hoạt động này, trí tưởng tượng của trẻ được thỏa chí bay

bổng và trẻ không ngừng sáng tạo ra các sản phẩm độc đáo.

Ngoài ra, hoạt động lao động cũng được tiến hành nhằm tạo ra các sản phẩm

có ích cho xã hội. Thông qua việc quan sát, kể chuyện, xem tranh, bước đầu trẻ

được làm quen với lao động sản xuất. Trong trò chơi, khi tái tạo lại các hành động

lao động và các mối quan hệ người lớn với nhau, trẻ hiểu được sự cần thiết của lao

động, ý nghĩa xã hội, tính tập thể của nó và hình thành ở trẻ những hình thức phân

công, phối hợp hành động đầu tiên. Từ việc thực hiện các nhiệm vụ lao động như tự

phục vụ, trực nhật, chăm sóc cây và các con vật nuôi, chế tạo các đồ vật từ vật liệu

mở và thiên nhiên,.. trẻ hiểu được tính chất bắt buộc phải thực hiện của công việc

lao động và cố gắng hoàn thành nhiệm vụ đó. Khi đó, trẻ bắt đầu biết lập kế hoạch

hành động với bạn cùng nhóm để thực hiện được giao một nhiệm vụ lao động được

giao.

1.1.4. Sự phát triển kĩ năng hợp tác ở trẻ mẫu giáo và trẻ 5-6 tuổi

Khoa học phát triển đã chỉ ra rằng, những năm đầu đời là thời kỳ vàng cho sự

phát triển của mỗi con người. Từ 0 – 5 tuổi là giai đoạn đặt nền móng cho sự phát

triển của trẻ. Sự phát triển ấy phụ thuộc hoạt động chủ đạo của trẻ. Thông qua các

hoạt động hàng ngày sẽ giúp trẻ dần hình thành kỹ năng hợp tác trong quá trình

tham gia vào hoạt động

Vào độ tuổi mẫu giáo có nhiều hình thức hoạt động phong phú đã xuất hiện

như: vui chơi, học tập, lao động…Các hoạt động ấy sẽ dần hình thành khả năng hợp

tác cho trẻ. Trong đó vui chơi đóng vai trò trung tâm, vì mới chuyển sang vị trí chủ

đạo nên hoạt động vui chơi chưa đạt tới dạng chính thức mà chỉ ở dạng sơ khai. Do

vốn kinh nghiệm của trẻ quá ít ỏi nên việc mô phỏng lại đời sống xã hội của người

lớn rất bị hạn chế. Chủ đề và nội dung chơi của trẻ mẫu giáo bé còn nghèo nàn.

Ở giai đoạn đầu của tuổi mẫu giáo nhỡ trẻ chưa quen phối hợp hoạt động với

nhau. Trẻ còn bị chi phối bởi hoạt động chủ đạo của trẻ ấu nhi, nên việc chơi của

trẻ nhiều khi vẫn còn mang tính chất của việc chơi một mình. Trẻ chỉ biết cùng

chơi với các bạn trong các trò chơi theo từng nhóm nhỏ. Trong học tập và lao

động, trẻ cũng chưa thể hiện được sự hợp tác. Bởi tuổi này chỉ làm theo sự bắt

chước, trẻ chưa có ý thức trách nhiệm trong hoạt động, khả năng tập trung chú ý

còn hạn chế, chưa hiểu và thực hiện nhiệm vụ được giao. Còn lơ là trong mọi hoạt

động.

Được chơi và hoạt động thường xuyên, sang độ tuổi mẫu giáo lớn, trẻ bắt đầu

xuất hiện dấu hiệu chơi cùng nhau, chơi cạnh nhau, thường hay khoe đồ chơi với

nhau, lúc này trẻ bắt đầu muốn chia sẻ cùng bạn khi chơi. Ở lứa tuổi này, môi

trường tiếp xúc được mở rộng hơn, trẻ đã có vốn kinh nghiệm nhất định trong cuộc

sống, biết lắng ghe, hiểu và thực hiện theo yêu cầu. Trẻ có nhu cầu cao trong việc

chơi và hoạt động cùng nhau trong nhóm bạn bè. Mặc dù có nhu cầu chơi cùng bạn

nhưng biểu hiện hợp tác của trẻ lúc ban đầu còn rất mờ nhạt, chẳng hạn trong lúc

tham gia hoạt động trẻ chỉ biết thực hiện nhiệm vụ của mình, chưa quan tâm đến

bạn cùng chơi, công việc thực hiện trong nhóm còn rời rạc, chưa biết phối hợp một

cách nhịp nhàng. Nguyên nhân là do bước đầu trẻ chưa quen với kỹ năng hợp tác

trong công việc cũng như trong vai chơi, mặt khác trẻ tham gia là nhằm thỏa mãn

nhu cầu chơi và làm việc của trẻ chứ trẻ chưa xác định được nhiệm vụ của mình.

Được tham gia chơi và hoạt động cùng nhau, dần dần trẻ mẫu giáo lớn bắt

đầu đã biết thiết lập mối quan hệ rộng rãi và phong phú với các bạn cùng chơi. Một

“xã hội trẻ em” được hình thành nhờ kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi thành

thạo, nên việc chơi với nhau trong nhóm bạn bè đã trở thành nhu cầu. Khi chơi trẻ

biết chọn bạn để chơi, lựa chọn chủ đề chơi, biết phối hợp cùng nhau trong công

việc như: Chuẩn bị đồ chơi, cùng lựa chọn đồ chơi, cùng bàn bạc, thảo luận, đưa ra

ý tưởng và cùng chia sẻ, biết phân công vai chơi – nhận vai và thực hiện nhiệm vụ

của mình. Một trò chơi của trẻ mẫu giáo lớn thường có nhiều vai chơi hơn trẻ mẫu

giáo nhỡ và bé. Ví dụ cùng một chủ đề chơi “bệnh viện”, nhiều khi chỉ cần cái ống

nghe để trẻ mẫu giáo nhỡ áp vào ngực con búp bê là đủ. Nhưng đối với trẻ mẫu

giáo lớn thì cần phải thêm nhiều nhân vật khác nữa: người mẹ đưa con đi khám

bệnh, thậm chí còn thêm cả bác xích lô chở bệnh nhân hay các bác sĩ giúp nhau

chữa bệnh cho bệnh nhân. Ở bệnh viện không chỉ có bác sĩ mà có cả y tá nhận

bệnh nhân thêm cả cô cấp dưỡng…Như vậy các quan hệ trong trò chơi của trẻ mẫu

giáo lớn ở giai đoạn này được mở rộng hơn nhiều so với trẻ mẫu giáo nhỡ. Trẻ còn

biết liên kết các trò chơi theo các chủ đề khác nhau làm cho các mối quan hệ thêm

phong phú hơn. Không chỉ trong hoạt động vui chơi không mà trẻ mẫu giáo lớn

còn có quan hệ, hợp tác tốt trong hoạt động lao động như: Cùng nhau chăm sóc

vườn rau, trẻ biết phân công, công việc trong nhóm như: Chuẩn bị dụng cụ lao

động, nhổ cỏ, tưới rau, bắt sâu,… biết quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình

lao động và cùng nhau làm việc một cách vui vẻ và thích thú cùng có trách nhiệm

chung với công việc của nhóm. Trẻ còn tự đánh giá nhận xét được công việc cũng

như kết quả của nhóm (Nguyễn Ánh Tuyết, 2006).

Trong hoạt động có sản phẩm, trẻ mẫu giáo lớn đã biết thực hiện những

hành động nhằm tạo ra một kết quả nhất định. Trong hoạt động đó sẽ hình thành

nên những kỹ năng cần thiết và đặc biệt là kỹ năng hợp tác. Trong hoạt động tạo

hình, trẻ mẫu giáo lớn không đơn thuần giải quyết nhiệm vụ cá nhân như hoàn

thành một sản phẩm theo một chủ đề nào đó nữa. Mà trẻ phải thực hiện được

nhiệm vụ đã đề ra nhờ vào việc hợp tác với các trẻ khác trong nhóm. Trẻ bắt đầu

hình thành mối quan hệ giữa các thành viên, xác định nhiệm vụ cũng như xây dựng

kế hoạch để giải quyết nhiệm vụ như ai sẽ là người chịu trách nhiệm phần vẽ, ai sẽ

là người xé dán phần đầu – thân của cái cây,…. Khi các khó khăn nảy sinh trong

quá trình thực hiện, trẻ biết cách chi phối và giúp đỡ lẫn nhau để cùng nhau hoàn

thành một sản phẩm chung. Trẻ có thể điều khiển, điều chỉnh lại hoạt động của các

thành viên sau đó cùng nhau kiểm tra, đánh giá kết quả. Trẻ hài lòng, vui vẻ với

sản phẩm mà cả nhóm đã cùng nhau thực hiện mặc dù có những lỗi khiến cho sản

phẩm không được hoàn hảo như mục đích ban đầu.

Ngoài ra, trong hoạt động lao động, trẻ cũng hình thành được tính hợp tác

trong việc thực hiện các nhiệm vụ từ đơn giản đến phức tạp, từ đó hình thành ở trẻ

kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá công việc của mình cũng như các thành viên trong

nhóm. Khi trẻ cùng tham gia thực hiện một nhiệm vụ lao động đòi hỏi ở trẻ có một

ý thức hợp tác, tinh thần trách nhiệm và sự quan tâm đến công việc chung. Tuy

nhiên, do đặc điểm phát triển về thể chất và tâm lý nên thường những nhiệm vụ lao

động của trẻ mẫu giáo lớn được tổ chức vẫn còn gắn liền với trò chơi. Khi đánh giá

về công việc của bạn, trẻ thường chú ý đến chất lượng hoàn thành công việc của

bạn, điều này thể hiện sự khách quan. Trẻ mẫu giáo lớn hình dung rõ ràng và đầy

đủ các nghĩa vụ lao động của mình, trình tự và phương thức hoàn thành các nhiệm

vụ đó. Trẻ hiểu rõ được lợi ích xã hội của lao động của mình và hiểu trách nhiệm

của bản thân về công việc mà mình đã hoàn thành và thể hiện sự sẵn sàng hoàn

thành bất cứ nhiệm vụ nào mà không phụ thuộc vào tính hấp dẫn của nhiệm vụ đó.

Trong đa số các trường hợp, trẻ có đánh giá đúng về công việc của bạn và ít khi

khen mình. Ngược lại, trẻ thường thể hiện sự khiêm tốn khi đánh giá hoạt động của

bản thân.

Để thực hiện hoạt động lao động nào đó, trẻ mẫu giáo lớn đã có những kiến

thức, kĩ năng, kĩ xảo và những phẩm chất tâm lý nhất định như trẻ hiểu ý nghĩa xã

hội của lao động, có nguyện vọng thực hiện các hành động mang lại kết quả có ích

cho người khác; có kĩ năng phối hợp hành động với người khác, cùng nhau tạo ra

một sản phẩm nhất định; có tư duy phát triển để có thể lập kế hoạch hành động, dự

kiến trước kết quả hành động; biết khắc phục khó khăn, do vậy mà có ý chí phát

triển cao.

1.1.5. Mục tiêu, nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác

cho trẻ MG 5 - 6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm

1.1.5.1. Mục tiêu và nội dung

Mục tiêu của chương trình giáo dục mẫu giáo là giúp trẻ em từ 3-6 tuổi phát

triển hài hòa về các mặt thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội và

thẩm mĩ, chuẩn bị cho trẻ vào học ở tiểu học. Mục tiêu và nội dung giáo dục kĩ

năng hợp tác cho trẻ nằm trong giáo dục phát triển kĩ năng xã hội cho trẻ 5-6 tuổi.

Trong đó, cần phát triển ở trẻ các kĩ năng xã hội như: biết lắng nghe ý kiến của

người khác, sử dụng lời nói cử chỉ lễ phép, lịch sự, tôn trọng, hợp tác chấp nhận,

thân thiên, quan tâm, chia sẻ,...

Như vậy, dựa trên mục tiêu của chương trình giáo dục trẻ em theo độ tuổi,

nội dung cơ bản về giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ 5-6 tuổi được chú trọng như

hành vi và quy tắc ứng xử xã hội gồm một số quy định ở lớp, gia đình và nơi công

cộng (để đồ dùng, đồ chơi đúng chỗ; trật tự khi ăn; đi bên phải lề đường); Lắng

nghe ý kiến của người khác, sử dụng lời nói cử chỉ lễ phép, lịch sự, chờ đến lượt,

tôn trọng, hợp tác và chấp nhận; Chơi hòa thuận với bạn, quan tâm, chia sẻ, giúp

đỡ bạn; Phân biệt, nhận xét và tỏ hành vi với hành động đúng –sai, tốt – xấu; Biết

trao đổi, thỏa thuận với bạn để cùng thực hiện hoạt động chung; Chia sẻ kinh

nghiệm với bạn.

1.1.5.2. Hình thức tổ chức hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ

5-6 tuổi

Tùy thuộc vào mức độ hình thành các kĩ năng hoạt động tập thể của trẻ ở các

độ tuổi khác nhau, giáo viên lựa chọn hình thức tổ chức làm việc tập thể phù hợp

như:

+ Cá nhân cùng nhau

+ Tuần tự cùng nhau

+ Tương tác cùng nhau

Theo mục đích và nội dung giáo dục

+ Tổ chức các hoạt động có chủ định của giáo viên và theo ý thích của trẻ.

+ Tổ chức lễ hội: Tổ chức kỉ niệm các ngày lễ hội, các sự kiện quan trọng

trong năm liên quan đến trẻ có ý nghĩa giáo dục và mang lại niềm vui cho trẻ (Têt

Trung Thu, Ngày hội đến trường, tết cổ truyền, sinh nhật của trẻ, ngày hội của các

bà, các mẹ, cô giáo, ngày 8/3, ngày Quốc tế thiếu nhi,…)

Theo vị trí không gian

+ Tổ chức hoạt động trong phòng học

+ Tổ chức hoạt động ngoài trời

Theo số lượng trẻ

+ Tổ chức hoạt động theo nhóm

+ Tổ chức hoạt động cả lớp (Bộ giáo dục và Đào tạo, 2009)

1.1.5.3. Biện pháp giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ 5-6 tuổi

Để giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ 5-6 tuổi, trước tiên phải giúp trẻ nhận

thức về cấu trúc của hoạt động cùng nhau. Sau đó, cho trẻ được thực hành và ứng

dụng cấu trúc đó vào thực hiện các nhiệm vụ chung. Tiến trình hình thành kỹ năng

hợp tác cho trẻ thông qua 3 giai đoạn:

a. Giai đoạn 1 bao gồm các biện pháp sau

* Biện pháp: Sử dụng phương pháp mô hình hóa nhằm giúp trẻ hiểu rõ cấu

trúc hoạt động cùng nhau.

Giúp cho trẻ hiểu rằng hợp tác cùng bạn là kỹ năng quan trọng, rất cần thiết

trong hoạt động nhóm. Nếu không hợp tác với nhau thì không thể gọi là làm việc

nhóm được. Trong một nhóm, mặc dù công việc đã được phân công nhưng những

phần công việc của mỗi cá nhân đều có liên quan với các bạn trong nhóm, trẻ cần

tương tác với nhau để giúp nhóm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

*Biện pháp 2: Dạy phức hợp các kỹ năng cần cho trẻ ở môi trường giai đoạn

tương tác, đồng thời giúp trẻ lĩnh hội các câu nói cần cho việc thiết lập sự hợp tác

với bạn trong hoạt động cùng nhau

Giáo viên cần dạy cho trẻ thật sự hiểu rằng, khi làm việc nhóm, mình vẫn có

cách suy nghĩ riêng, cách làm riêng, nhưng những suy nghĩ riêng của mình sẽ chia

sẻ cho cả nhóm biết, để các bạn trong nhóm cùng nhau xem xét, suy nghĩ và xác

định cách làm đó có đúng không, và các bạn trong nhóm sẽ quyết định làm theo

cách đó hay chọn một cách khác tốt hơn. Khi làm việc cùng nhau, mình không tự ý

làm theo cách riêng của mình không được sự đồng ý của các bạn trong nhóm. Vấn

đề này giáo viên có thể nhắc đi nhắc lại nhiều lần với trẻ, giúp trẻ thật sự hiểu và

nhớ thực hiện.

* Biện pháp 3: Giúp trẻ lĩnh hội các kỹ năng hợp tác, cần đặt cho trẻ các tình

huống có vấn đề.

Nếu trẻ đã biết như thế nào là hợp tác với bạn, thì trẻ sẽ biết giao lưu, quan

tâm đến tất cả các bạn khác nữa chứ không chỉ với nhóm các bạn đã quá quen biết.

Nên tránh tình trạng trẻ chỉ quen phối hợp với một nhóm cố định các bạn vốn đã

hiểu ý và làm việc tốt với nhau. Giáo viên cần đặt cho trẻ các tình huống có vấn

đề, cho trẻ được làm việc, được hợp tác với tất cả các bạn trong nhóm bằng cách

phân chia ngẫu nhiên, để trẻ có khả năng thích nghi và hợp tác làm việc với tất cả

mọi người nếu cần.

b. Giai đoạn 2: Trẻ mẫu giáo lĩnh hội thực tế các mô hình hợp tác cơ bản

Giúp trẻ hình thành kỹ năng phát biểu ý kiến của mình. Trẻ hiểu và biết vấn

đề đó là một chuyện tốt, nhưng trẻ có mạnh dạn tự tin nói lên suy nghĩ của mình

hay không mới là điều quan trọng. Trẻ cần đưa ra ý kiến, suy nghĩ riêng của cá

nhân mình trong nhóm, đồng thời đưa ra ý kiến đồng ý hay không đồng ý.

Thường xuyên nhắc nhở trẻ phải để tất cả các bạn trong nhóm trình bày ý

kiến riêng của mình cho cả nhóm nghe, nếu ý kiến đó không hợp thì chỉ có cả

nhóm mới có quyền không chấp nhận thực hiện theo, chứ không cá nhân ai có

quyền tự ý bác bỏ ý kiến của bạn mình khi chưa được nhóm thống nhất.

Giúp trẻ hình thành kỹ năng phân chia công việc. Cần dạy trẻ phân chia

công công việc cụ thể cho từng bạn, có tính đến khả năng của bạn. Tránh tình trạng

trẻ giành các việc của bạn do các việc đó quá dễ, hay do trẻ xem nhẹ khả năng của

bạn. Giáo viên cần giải thích cho tất cả trẻ hiểu rằng khi đã cùng chung một nhóm

thì cá nhân nào cũng cần được giao một công việc cụ thể để giúp nhóm hoàn thành

nhiệm vụ.

Giáo viên cần giáo dục trẻ phải có tinh thần kỷ luật khi tham gia trong nhóm,

không được tranh giành trao đổi phần công việc đã được giao, trừ khi bản thân

không làm được và được nhóm đồng ý giao nhiêm vụ khác cho mình.

Giúp trẻ hình thành kỹ năng diễn đạt ý tưởng của cả nhóm. Kỹ năng này đòi

hỏi trẻ phải thống nhất ý kiến của tất cả các bạn trong nhóm trước khi hoàn thành

công việc và đưa ra kết quả cuối cùng. Việc này trẻ cần phải biết tổng hợp những

kỹ năng trên và khả năng thuyết phục cũng như việc quyết đoán của cá nhân trẻ.

Ở những lần hoạt động nhóm đầu tiên của trẻ cô luôn luôn phải can thiệp

giúp đỡ trẻ, gợi ý cho trẻ cách thống nhất ý kiến của các bạn, đưa ra ý kiến cuối

cùng mà cả nhóm sẽ đồng tình. Trong một nhóm không khó để thấy được sẽ có

một trẻ luôn trội hơn, mạnh dạn hơn các bạn để điều tiết công việc của các bạn

trong nhóm, đó chính là nhóm trưởng. Nhóm trưởng sẽ quyết định đưa ra cách làm

tốt nhất và kết quả cuối cùng cho nhóm mình. Giáo viên cần chú ý hướng dẫn bạn

nhóm trưởng này cách thức tổng hợp ý kiến, lấy kết quả cuối cùng và quan trọng

nhất là phải mạnh dạn thay mặt nhóm trình bày kết quả của nhóm mình. Một số trẻ

có thể phân chia công việc cho các bạn rất tốt, biết rút ra kết luận đúng, nhưng khi

trình bày trước lớp thì rất rụt rè. Trong trường hợp này, giáo viên cần động viên

khuyết khích trẻ rất nhiều và cần có thời gian cho trẻ được quen dần.

c. Giai đoạn 3: Phát triển ở trẻ mẫu giáo khả năng tự lựa chọn mô hình hợp

tác cho việc cùng nhau giải quyết nhiệm vụ

Đầu tiên trẻ cần hiểu được ích lợi khi làm việc nhóm: Khi cô giao nhiện vụ

lau dọn bàn ăn, nhặt rác, lau kệ, xếp đĩa, sẽ không còn thấy một trẻ khệ nệ tự mình

lôi cái kệ khăn đi rớt lên xuống nữa mà bây giờ sẽ có hai bạn cùng khiêng, bạn

khác sẽ theo sau để bê cái thau theo sau, bạn sẽ thấy nhóm bạn trai chồng ghế bạn

gái thì lau bàn… sẽ vui hơn, có nhiều tiếng cười rôm rả của trẻ cùng hai ba bạn

thực hiện một công việc giống nhau, chứ không phải nét mặt buồn cứ cúi xuống

mà làm nữa.

Với trẻ chơi là một hoạt động chủ đạo, do vậy, tất cả những nhiệm vụ giao

cho trẻ luôn phải thông qua các trò chơi. Trẻ thường có sức tập trung kém hơn

người lớn, vì vậy các hoạt động cũng như trò chơi mà giáo viên tổ chức cần luôn

tạo sự vui vẻ và hứng thú cho trẻ.

Bất kì công việc tập thể nào cần nhằm đạt một mục tiêu nhất định. Giáo viên

cần giao cho trẻ cùng làm một bức tranh hay vật dụng thủ công mà sẽ khó hoàn

thành nếu làm một mình. Khi hoàn thành các công trình tập thể, trẻ học cách giao

tiếp với người lớn và với bạn. Khi thực hiện các công việc đó, lúc đầu, trẻ chủ yếu

giao tiếp với người lớn, thì chỉ ít lâu sau, trẻ bắt đầu giao tiếp với nhau. Dần dần,

dưới sự hướng dẫn của người lớn, trẻ xây dựng kế hoạch, thương lượng, hỏi, gợi ý,

cảm thông với nhau. Giáo viên có nhiệm vụ là dạy trẻ biết cách thương lượng,

nhường nhịn bạn và đánh giá cao sự giúp đỡ của bạn.

Tác phẩm của trẻ cũng có thể tạo nên một cách tuần tự (theo dạng dây

chuyền): lúc đầu vẽ ở giữa, sau đó ở các góc và các cạnh. Hình vẽ như vậy có thể

được 2 – 4 trẻ thực hiện. Trong trường hợp này, tờ giấy được trải một cách thuận

tiện trên mặt bàn để trẻ có thể dễ dàng tiếp cận từ các phía khác nhau. Sau đó vẽ

các họa tiết ở các góc, cũng như theo các đường viền.

Rất hữu ích và lí thú khi kết hợp 2 trẻ cùng tạo nên một tác phẩm chung.

Trong trường hợp như vậy, trẻ phải giao tiếp công việc với nhau, học cách thương

lượng với bạn. Chẳng hạn, có thể đề nghị trẻ cùng trang trí đôi găng tay, đôi giầy.

Nên để cho trẻ tự quyết định bạn mà mình sẽ làm việc cùng. Vì trẻ phải trang trí

cặp đồ vật giống nhau nên trẻ không chỉ làm việc bên cạnh nhau mà còn thống

nhất với nhau về hoa văn, về các chi tiết trang trí, về mầu sắc. giáo viên cần giúp

đỡ trẻ, dạy trẻ thương lượng và nhường nhịn nhau.

Khi nặn, trẻ có thể tạo các nhân vật. Ở đây, trẻ cần thương lượng ai nặn nhân

vật nào, cần biết cách thiết lập mối quan hệ về độ lớn giữa các nhân vật, xác định

các bổ sung giúp tạo nên tác phẩm chung.Bài làm tập thể có thể thực hiện trên một

giờ học cũng như trên một vài giờ học. Khi đó, mỗi giờ học là sự hoàn thành một

giai đoạn xác định.

Nhiều các bức tranh tập thể có thể được tạo nên trên một vài giờ học, hay nội

dung cơ bản được giải quyết trên giờ học, sau đó, vào ngoài giờ học, tác phẩm

được bổ sung phong phú, mở rộng thêm. Từng bước bức tranh trở nên hoàn chỉnh

hơn, có nhiều nội dung, thú vị và biểu cảm hơn. Chỉ những trẻ có nguyện vọng

mới tham gia hoàn thiện bức tranh. Tuy nhiên, trước khi hoàn thiện tranh vẽ, nên

thảo luận với tất cả các trẻ.

Giáo viên cũng có thể cùng tạo ra tác phẩm tập thể với các trẻ. Khi đó, giáo

viên sẽ thực hiện phần việc khó mà trẻ không tự thực hiện được. Chẳng hạn, giáo

viên cắt và dán cây, trẻ cắt và dán các con chim để dán lên cây. Cả giáo viên và trẻ

cần được liên kết với nhau bởi chủ đề chung, cùng quan tâm đến kết quả chung,

cùng thảo luận về công việc dự kiến thực hiện, về tiến trình của nó, cùng nhau tư

vấn, đo ướm, xem xét tìm cách thực hiện tốt hơn. Cần tạo điều kiện cho trẻ được

phát biểu ý kiến và được độc lập (Kirenkova OL and Pershina, 2016).

Tiểu kết Chương 1

Kỹ năng hợp tác là một trong những kỹ năng sống quan trọng không thể thiếu

trong chương trình giáo dục, đặc biệt là đối với trẻ mầm non. Kỹ năng hợp tác giúp

cho con người có thể giải quyết một cách hiệu quả những vấn đề xảy ra trong cuộc

sống, đặc biệt là kỹ năng hợp tác trong hoạt động có sản phẩm. Kỹ năng này cần

được chú trọng rèn luyện ngay từ lứa tuổi mầm non.

Sự hợp tác được đặc trưng bởi hoạt động phối hợp với bạn hay các bạn cùng

tương tác, giúp đỡ lẫn nhau, thúc đẩy đạt được các mục tiêu của mỗi người và các

mục tiêu chung của hoạt động cùng nhau.

Kỹ năng hợp tác là khả năng tương tác cùng thực hiện có hiệu quả một hành

động, một công việc nào đó của con người dựa trên những tri thức và vốn kinh

nghiệm đã có trong điều kiện nhất định.

Biện pháp là cách làm, cách thức xử lý công việc hoặc giải quyết một vấn đề

cụ thể hay hướng tới giải quyết nhiệm vụ từng phần, riêng lẻ; là cách tác động có

định hướng, có chủ đích, phù hợp với tâm lý đến đối tượng giáo dục nhằm bồi

dưỡng hoặc làm thay đổi những phẩm chất và năng lực của đối tượng. Trong một số

trường hợp, biện pháp cũng có thể giải quyết được các nhiệm vụ khác nhau như một

phương pháp.

Biện pháp giáo dục mầm non là cách làm cụ thể trong hoạt động hợp tác cùng

nhau giữa cô và trẻ nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục đã đặt ra ở lứa tuổi

mầm non.

Biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt

động có sản phẩm là cách thức tổ chức của giáo viên mầm non nhằm giúp trẻ nhận

biết, có kỹ năng làm việc chung và kỹ năng hợp tác cùng nhau tạo ra sản phẩm

chung trong các hoạt động có sản phẩm, hiệu quả hơn đến việc tạo ra các sản phẩm

chung cũng như đồng thời giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.

Mục tiêu của chương trình giáo dục mẫu giáo nhằm giúp trẻ em từ 3-6 tuổi

phát triển hài hòa về các mặt thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã

hội và thẩm mĩ, chuẩn bị cho trẻ vào học ở tiểu học. Mục tiêu và nội dung giáo dục

kĩ năng hợp tác cho trẻ nằm trong giáo dục phát triển kĩ năng xã hội cho trẻ 5-6

tuổi. Cần phát triển ở trẻ các kĩ năng xã hội như: biết lắng nghe ý kiến của người

khác, sử dụng lời nói cử chỉ lễ phép, lịch sự, tôn trọng, hợp tác chấp nhận, thân

thiên, quan tâm, chia sẻ,...

Nội dung cơ bản về giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ 5-6 tuổi được chú trọng

như: Hành vi và quy tắc ứng xử xã hội: Một số quy định ở lớp, gia đình và nơi

công cộng (để đồ dùng, đồ chơi đúng chỗ; trật tự khi ăn; đi bên phải lề đường);

Lắng nghe ý kiến của người khác, sử dụng lời nói cử chỉ lễ phép, lịch sự, chờ đến

lượt, tôn trọng, hợc tác và chấp nhận; Chơi hòa thuận với bạn, quan tâm, chia sẻ,

giúp đỡ bạn; Phân biệt, nhận xét và tỏ hành vi với hành động đúng –sai, tốt – xấu;

Biết trao đổi, thỏa thuận với bạn để cùng thực hiện hoạt động chung; Chia sẻ kinh

nghiệm với bạn.

Để giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ 5-6 tuổi, trước tiên phải hình thành ở trẻ

cấu trúc của hoạt động cùng nhau. Sau đó, cho trẻ được thực hành và ứng dụng

chúng vào các nhiệm vụ. Tiến trình hình thành kỹ năng hợp tác cho trẻ thông qua 3

giai đoạn:

* Giai đoạn 1 bao gồm các biện pháp: Sử dụng phương pháp mô hình hóa

nhằm giúp trẻ hiểu rõ cấu trúc hoạt động cùng nhau; Dạy phức hợp các kỹ năng

cần cho trẻ ở môi trường giai đoạn tương tác, đồng thời giúp trẻ lĩnh hội các câu

nói cần cho việc thiết lập sự hợp tác với bạn trong hoạt động cùng nhau; Giúp trẻ

lĩnh hội các kỹ năng hợp tác, cần đặt cho trẻ các tình huống có vấn đề.

* Giai đoạn 2: Trẻ mẫu giáo lĩnh hội thực tế các mô hình hợp tác cơ bản.

* Giai đoạn 3: Phát triển ở trẻ mẫu giáo khả năng tự lựa chọn mô hình hợp tác

cho việc cùng nhau giải quyết nhiệm vụ.

Chương 2.

THỰC TRẠNG BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG HỢP TÁC

CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

TẠI THÀNH PHỐ BIÊN HÒA

2.1. Tổ chức nghiên cứu thực trạng pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ 5-6

tuổi trong hoạt động có sản phẩm tại Thành phố Biên Hòa

2.1.1. Vài nét về địa bàn khảo sát

2.1.1.1. Vài nét về địa bàn Thành phố Biên Hòa

Biên Hòa là Thành phố công nghiệp và là tỉnh lỵ của tỉnh Đồng Nai, nằm ở

khu vực Đông Nam Bộ, Việt Nam. Thành phố Biên Hòa là đô thị loại I, là đầu mối

giao thông quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có dòng sông Đồng

Nai chảy qua, cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh 30 km.

Thuận lợi

Tại Đồng Nai, hiện tỷ lệ trường công lập đạt chuẩn quốc gia cấp học mầm

non là 30%, tiểu học là 33%, THCS là 42%, THPT là 34%. Như vậy, mới chỉ có

cấp học mầm non và THCS đạt mục tiêu về trường chuẩn quốc gia đến năm 2015.

Theo đề án, sẽ có thêm nhiều chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho

phát triển giáo dục mầm non (GDMN) trên địa. Ngoài ra, hằng năm tỉnh sẽ tổ chức

nhiều lớp bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ ngoài công lập để đảm bảo

chất lượng giáo dục chung.

“Phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 2014 - 2020 trên địa bàn tỉnh Ðồng

Nai” đã đề ra chính sách ưu tiên phân bổ kinh phí đầu tư cho hệ thống trường lớp

mầm non ở các địa phương. Theo đó, hằng năm, các địa phương (cấp huyện) ưu

tiên bố trí ít nhất 40% kinh phí trong tổng số kinh phí đầu tư cho giáo dục thuộc

ngân sách địa phương để thực hiện đầu tư phát triển mạng lưới trường lớp của

ngành học mầm non trên địa bàn.

Khó khăn

Dân số cơ học tăng nhanh, Thành phố Biên Hòa đang trở nên quá tải về giao

thông, môi trường, nhà ở và cả chỗ gửi trẻ mầm non. Khi hệ thống trường công lập

không thể đáp ứng nhu cầu của xã hội thì cơ sở mầm non tư thục ra đời ngày càng

nhiều. Song do điều kiện cơ sở vật chất không đạt chuẩn, thiếu giáo viên… Biên

Hòa đang chịu sức ép rất lớn về trường lớp, đặc biệt là bậc học mầm non. Hiện tại,

toàn Thành phố chỉ có 32 trường mầm non công lập, trong khi hàng năm có đến

trên dưới 60 ngàn trẻ ra lớp. Trước nhu cầu gửi trẻ của người dân, nhiều trường

mầm non tư thục cũng như nhóm lớp độc lập được thành lập. Ngoài hệ thống

trường công lập, tính đến cuối năm 2016, Biên Hòa có 548 nhóm lớp độc lập.

Khó khăn về cơ sở vật chất, học sinh tăng cơ học quá đông và nhanh dẫn đến

tình trạng một số nơi ở TP. Biên Hòa chưa thể giải quyết dứt điểm tình trạng ca ba,

dồn lớp.

2.1.1.2. Vài nét về trường Mầm Non Abi Đồng Nai 2

Trường Mầm non Abi Đồng Nai 2 bắt đầu đi vào hoạt động vào tháng 8 năm

2013. Trường toạ lạc bên trong khuôn viên khu dân cư An Bình tại lô E, đường số

3, phường An Bình Thành phố Biên Hoà. Với qui mô trường lớp sạch sẽ, khuôn

viên thoáng mát, lớp được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất cho các bé vui chơi học

tập tại trường, cũng như tạo được niềm tin của phụ huynh khi gửi con em của mình

tại trường Abi Đồng Nai 2.

Cơ sở được trang bị hệ thống đồ chơi hiện đại và phong phú thích hợp cho

các lứa tuổi của trẻ. Ngoài ra Trường còn có sân chơi được trải thảm cỏ nhân tạo

rất đẹp có đồ chơi ngoài trời.

2.1.2. Mục đích, nhiệm vụ, nội dung nghiên cứu

- Tìm hiểu thực trạng sử dụng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ

mẫu giáo 5- 6 tuổi của giáo viên.

- Tìm hiểu thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5

- 6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm tại Thành phố Biên Hòa.

2.1.3. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu khác nhau, trong đó

phương pháp điều tra bằng bảng hỏi dành cho giáo viên và phương pháp quan sát

là phương pháp chủ đạo, các phương pháp nghiên cứu còn lại là các phương pháp

bổ trợ.

2.1.3.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi dành cho giáo viên (Phụ lục 1)

Đề tài sử dụng bảng câu hỏi dành cho 50 giáo viên đang phụ trách trẻ mẫu

giáo 5-6 tuổi ở một số trường mầm non trong Thành phố Biên Hòa.

Công cụ nghiên cứu này là một phiếu hỏi gồm ba phần: mục đích nghiên cứu,

phần thông tin cá nhân và nội dung hỏi. Phần nội dung hỏi gồm hai phần:

+ Phần 1: Phần này gồm các câu với nội dung tìm hiểu nhận thức của giáo

viên mầm non về kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.

Câu 1, 2, 3, 4, 5 có nhiều lựa chọn, giáo viên chỉ chọn một lựa chọn.

+ Phần 2: Phần này với nội dung tìm hiểu phương pháp và những khó khăn

khi giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ và MG 5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm

tại trường mầm non.

Câu 6, 7, 8, 9 có nhiều lựa chọn, giáo viên chỉ chọn một lựa chọn.

* Cách tính điểm của bảng hỏi

Sau khi thu về bảng hỏi chúng tôi sử dụng phần mềm SPSS 16.0 để tiến hành

thống kê:

+ Tính phần trăm (%) và vẽ biểu đồ cho những câu có nhiều lựa chọn.

+ Tính điểm trung bình và vẽ biểu đồ cho những câu có năm mức độ, đối

tượng khảo sát chỉ được chọn một mức độ.

* Cách tính điểm của bảng hỏi như sau

Căn cứ vào câu trả lời của giáo viên sẽ tiến hành mã hoá từng câu trả lời bằng

phần mềm SPSS 10.0.

* Cách quy đổi điểm: Tính theo điểm trung bình, điểm thấp nhất là 1, cao

• Từ 1 đến 1,5: Rất thấp.

• Từ 1,51 đến 2,5: Thấp.

• Từ 2,51 đến 3,5: Trung bình.

• Từ 3,51 đến 4,5: Khá.

nhất là 5, chia làm 5 mức, cụ thể như sau:

• Từ 4,51 đến 5: Cao.

* Cách quy đổi điểm: Tính theo mức độ, điểm thấp nhất là 1, cao nhất là 4,

• Không đồng ý: 1 điểm

• Không thật đồng ý: 2 điểm

• Đồng ý: 3 điểm

• Rất đồng ý: 4 điểm

chia làm 4 mức, cụ thể như sau:

2.1.3.2. Phương pháp quan sát

Tôi tiến hành quan sát trẻ trong giờ hoạt động góc ở tại góc xây dựng, góc tạo

hình và dự giờ hai buổi tổ chức hoạt động tạo hình trong đó tổ chức cho trẻ hoạt

động nhằm tạo ra sản phẩm chung là chủ yếu. Ngoài ra, còn quan sát các buổi hoạt

động như trang trí trường lớp theo chủ đề của tháng mới, hoạt động trang trí và

làm lồng đèn chào đón trung thu, hoạt động trẻ cùng nhau sáng tạo ra các sản

phẩm mới như đồ chơi, trang phục, dụng cụ,… nhằm phục vụ cho các nhu cầu

trong các trò chơi đóng vai.

- Quan sát các biểu hiện của kỹ năng hợp tác trong hoạt động có sản phẩm.

- Quan sát cách tổ chức, đặc biệt là các biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác

của giáo viên.

Trong quá trình quan sát, tôi ghi chép lại các hoạt động của giáo viên và hoạt

động chơi của trẻ, đặc biệt là quan sát kỹ năng hợp tác của trẻ trong hoạt động có

sản phẩm nhằm phát hiện mức độ kỹ năng hợp tác của trẻ.

Sử dụng phương pháp chẩn đoán các khả năng đối thoại với bạn cùng

hoạt động (đối tác) (A.M. Schetinina) (Phụ lục 2)

* Mục đích: Phương pháp này được tiến hành nhằm đo mức độ đầu vào về

khả năng đối thoại với bạn cùng hoạt động (đối tác).

* Năng lực đối thoại với bạn bao gồm 3 thành phần chính:

1 – Khả năng lắng nghe bạn.

2 – Khả năng thỏa thuận với bạn.

3 – Khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc, tức việc lây các cảm xúc của bạn,

điều chỉnh cảm xúc cho phù hợp tâm trạng của bạn, nhạy cảm với sự thay đổi của

các tâm trạng và các trải nghiệm của bạn đang cùng giao tiếp và tương tác.

*Cách thức tiến hành: Quan sát các đặc điểm biểu hiện của các chỉ số này ở trẻ

trong các tình huống tự phát hay trong các tình huống đã được mô hình hóa một

cách đặc biệt trong 4 tuần. Sau đó, phân tích các dữ liệu quan sát được và nhập kết

quả vào bảng (hoặc 3 bảng cho mỗi chỉ số).

Trên cơ sở của các dữ liệu thu thập được có thể xác định mức độ phát triển

ở trẻ khả năng đối thoại với bạn theo các thang đo sau:

- Mức độ cao: trẻ lắng nghe bạn một cách bình tĩnh và kiên nhẫn, dễ dàng

thỏa thuận với bé và gắn kết về cảm xúc với bạn một cách phù hợp.

- Mức độ trung bình có một số các phương án biểu hiện như: Trẻ biết lắng

nghe và thỏa thuận, nhưng không có khả năng gắn kết về cảm xúc với bạn; Đôi khi

(trong một vài tình huống), thể hiện thiếu kiên nhẫn khi lắng nghe bạn, không hiểu

đầy đủ biểu cảm của bạn và khó thỏa thuận với bạn.

- Mức độ thấp: đôi khi biểu hiện một trong các thuộc tính được nêu

- Mức độ không: không biểu hiện một thành phần nào của khả năng đối

thoại với bạn (A.M Schetinina, 2000).

- Khả năng lắng nghe bạn

* Cách qui đổi điểm: Mỗi mức độ tương ứng với số điểm như sau:

+ Lắng nghe bạn một cách bình tĩnh và kiên nhẫn: 3 điểm.

+ Đôi khi cắt lời bạn: 2 điểm.

+ Không biết lắng nghe: 1 điểm.

- Khả năng thỏa thuận với bạn.

+ Thỏa thuận với nhau một cách dễ dàng, điềm tĩnh: 3 điểm.

+ Đôi khi tranh cãi, không đồng ý, tức giận: 2 điểm.

+ Không biết thỏa thuận: 1 điểm.

- Khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc.

+ Dễ dàng gắn kết biểu cảm với bạn: 3 điểm.

+ Khó gắn kết với bạn: 2 điểm.

+ Hoàn toàn không có khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc với bạn: 1 điểm.

2.2. Sử dụng phương pháp “mê cung” được đề xuất bởi E. E. Kravtsova để

tìm hiểu loại giao tiếp và hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn với bạn trong hoạt

động cùng nhau

* Mục đích: Tìm hiểu các loại hình giao tiếp và hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.

* Cách thức tiến hành:

Dụng cụ: Một mê cung khá phức tạp được đặt trên bảng có kích thước 60×70

cm. Trong các góc đối diện qua đường chéo của bảng có 2 “nhà để xe” được tô

mầu khác nhau cùng 4 xe ô tô ở trong đó. Các xe ô tô có cùng mầu với nhà để xe.

Trước khi chơi, giáo viên đặt các xe vào nhà để xe không phù hợp (khác

màu). Hai trẻ được đề nghị đưa các xe theo mê cung để trở về nhà để xe cùng màu.

Các qui tắc của trò chơi là:

+ Chỉ được đưa lần lượt từng xe.

+ Các xe chỉ được đi theo các đường của mê cung.

+ Không chạm tay vào xe của bạn chơi.

Trò chơi chỉ có thể hoàn thành khi các thành viên có thể “thương lượng” với

nhau, chỉ khi các thành viên phải phối hợp hành động với nhau theo cách nào đó.

* Các kiểu tương tác và hợp tác của các trẻ với các bạn

Có thể chia thành 6 kiểu tương tác và hợp tác của các trẻ với các bạn

- Loại hình thứ nhất: chưa có sự hợp tác

+ Trẻ chưa nhìn thấy các hành động của bạn chơi, không có sự phối hợp hành

động nào. Tất cả chú ý của trẻ là hướng tới các xe ô tô. Trẻ dẫn xe đi, miệng kêu

bim bim, va chạm vào xe của bạn chơi, vi phạm các qui tắc chơi, không tuân thủ

các mục tiêu là đưa các xe vào nhà để xe tương ứng.

+ Trẻ chưa tiếp thu các gợi ý của người lớn: “Các con đã thống nhất với nhau

chưa?”, “Để bạn lái xe trước, sau đó đến con”, “Con không được chạm đến xe mầu

này” ...

+ Trẻ không buồn bực chút nào khi không đưa được các xe đến nhà để xe cần

thiết. Chúng không giao tiếp với nhau.

- Loại hình thứ hai khá giống với hành vi của các trẻ kiểu thứ nhất.

+ Trẻ nhìn thấy các hành động của bạn chơi, tuy nhiên, coi đó là mẫu cho sự

bắt chước máy móc, “mù quáng”, “thiếu phê phán”.

+ Điểm khác biệt của trẻ là không chơi một cách đơn thuần, mà cố gắng giải

quyết nhiệm vụ được đặt ra bằng cách nào đó. Các vận động của chúng mang tính

gò bó, cứng nhắc, và thiếu tự tin vào bản thân.

+ Chú ý tới lời gợi ý của người lớn, nhưng không sử dụng lời khuyên đó một

cách có hiệu quả.

+ Trẻ không dự đoán trước các kết quả của hành động của mình, không tìm

tòi các phương thức chung cho việc giải quyết nhiệm vụ đã đặt ra. Trẻ thường hay

trở về mức độ thấp hơn – đưa các xe theo mê cung một cách vô định và chơi đơn

thuần với chúng. Khác với trẻ ở mức độ phát triển giao tiếp và kiểu hợp tác thứ

nhất, trẻ ở kiểu này thỉnh thoảng nói với bạn: “sau đó làm thế nào?”, “bây giờ bạn

định đi đâu?” …

- Loại hình thứ ba khác về chất so với hai kiểu kể trên, khi ở các thành viên

chơi đã xuất hiện sự tương tác thực tế. Tuy nhiên, sự tương tác mang tính tình

huống và tính bột phát trực tiếp. Nói cách khác, trẻ thử thương lượng và phối hợp

các hành động của mình trong từng tình huống cụ thể, liên quan đến từng xe ô tô.

Trẻ vẫn chưa biết cách tìm phương thức chung cho việc giải quyết nhiệm vụ. Trẻ

lặp đi lặp lại các lỗi như nhau.

+ Lần đầu tiên xuất hiện ở trẻ việc vạch kế hoạch theo từng giai đoạn cho các

hành động của mình và dự đoán (lường trước) mang tính tình huống về các hành

động đó.

+ Lời gợi ý của người lớn được trẻ tiếp nhận, nhưng sử dụng chúng trong

tình huống cụ thể. Các trẻ này giao tiếp khá tích cực với nhau.

- Loại hình thứ tư của sự phát triển sự hợp tác có đặc điểm là các thành viên

lần đầu tiên bắt đầu tiếp nhận tình huống của nhiệm vụ chung.

+ Ở các trẻ thiết lập các mối quan hệ nhất định với bạn chơi và duy trì chúng

trong suốt quá trình thực nghiệm. Trẻ coi bạn chơi như là đối thủ có vị trí và lợi ích

đối lập với của mình.

+ Trò chơi mang tính thi đua. Các thành viên theo dõi một cách chặt chẽ đến

các hành động của bạn chơi, phối hợp các hành động của mình với bạn, vạch kế

hoạch trình tự của các hành động và dự đoán các kết quả.

+ Những lời khuyên của người lớn được trẻ tiếp thu đúng và được coi như là

sự hướng dẫn cho cách thức giải quyết nhiệm vụ (vấn đề) đã đặt ra.

+ Loại tương tác này có thể được gọi là “hợp tác cạnh tranh”, bởi vì các

thành viên hệ thống điều phối các hành động của nhau, nhưng vẫn giữ thái độ với

bạn như là đối thủ trong trò chơi. Chẳng hạn, “Tôi đã có hai xe vào nhà xe rồi, bạn

mới có một xe!”. “Nếu tôi cho phép bạn đi thì bạn sẽ vượt qua tôi và tôi sẽ bị thua

- Loại hình thứ năm có đặc trưng là xuất hiện sự hợp tác và quan hệ đối tác

thực sự trong tình huống của nhiệm vụ chung.

+ Ở trẻ đã không có mối quan hệ cạnh tranh. Trẻ gợi ý cho nhau, cùng vui

với thành công của bạn chơi.

+ Các thành viên có khả năng cùng chau vạch kế hoạch và dự đoán kết của

không chỉ của các hành động của bản thân mà còn của bạn chơi. Tuy nhiên, “việc

vạch kế hoạch cho hai người” chỉ mang tính tình huống, nghĩa là trẻ vạch kế hoạch

trong mỗi tình huống cụ thể.

+ Trẻ không mắc các lỗi lớn, cố gắng tránh từ trước sự xuất hiện các tình

huống bế tắc trên mê cung, tiếp thu các lời gợi ý của người lớn một cách phù hợp.

Tuy nhiên việc sử dụng lời gợi ý đó mang tính tình huống.

+ Trẻ tích cực đồng cảm với bạn chơi

- Loại thứ sáu là loại hợp tác cao nhất. Trẻ không chạm ngay đến các xe ô

tô, mà bắt đầu tìm cách thức giải quyết chung, tạo ra kế hoạch chung cho các hành

độngcủa mình và của bạn. Trẻ không lặp lại các sai lầm của mình. Trẻ không cần

đến các lời gợi ý của người lớn.

* Cách qui đổi điểm: Mỗi loại hình tương ứng với số điểm như sau:

- Loại hình thứ nhất: 1 điểm.

- Loại hình thứ hai: 2 điểm.

- Loại hình thứ ba: 3 điểm.

- Loại hình thứ tư: 4 điểm.

- Loại hình thứ năm: 5 điểm.

- Loại hình thứ sáu: 6 điểm.

2.3. Thực trạng biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ MG 5 – 6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm tại Thành phố Biên Hòa

2.3.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên mầm non về kĩ năng hợp tác

cho trẻ mẫu giáo lớn thông qua hoạt động có sản phẩm

2.3.1.1. Nhận thức của giáo viên về khái niệm kỹ năng hợp tác được thể hiện

ở bảng 2.1.

Bảng 2.1. Nhận thức của giáo viên về khái niệm của kỹ năng hợp tác

N=50

Trung Độ lệch Khái niệm Stt bình chuẩn

Kỹ năng hợp tác là một trong những kỹ năng xã hội 3.64 0.48 1 giúp trẻ biết làm việc với bạn bè.

Kỹ năng hợp tác là khả năng tự chọn bạn hoạt động

2 với mình, tương tác với bạn và hoàn thành nhiệm vụ 3.76 0.43

tốt.

Kỹ năng hợp tác là khả năng tuân theo các quy tắc

3 của nhóm và cùng hoàn thành nhiệm vụ công việc với 3.70 0.46

nhau.

Kỹ năng hợp tác là khả năng tương tác cùng thực hiện

hiệu quả một hành động, một công việc trong nhóm 4 3.96 0.20 dựa trên những tri thức và vốn kinh nghiệm đã có

trong điều kiện nhất định

Nhìn chung hầu hết các giáo viên đều nhận thức khá rõ về khái niệm của kỹ

năng hợp tác là khả năng tương tác cùng thực hiện hiệu quả một hành động, một

công việc trong nhóm dựa trên những tri thức và vốn kinh nghiệm đã có trong điều

kiện nhất định. Có đến 96% giáo viết rất đồng ý với khái niệm này và độ lệch

chuẩn của nó là 0.20. Bên cạnh đó, 76% giáo viên hiểu kỹ năng hợp tác là khả

năng tự chọn bạn hoạt động với mình, tương tác với bạn và hoàn thành nhiệm vụ

tốt (ĐTB = 3.76). 70% giáo viên lựa chọn khả năng tuân theo các quy tắc của cả

nhóm và cùng hoàn thành nhiệm vụ công việc với nhau (ĐTB = 3.70). Như vậy, đa

số giáo viên đều có nhận thức cao về khái niệm của kỹ năng hợp tác.

2.3.1.2. Nhận thức của giáo viên về biểu hiện của kỹ năng hợp tác được thể

hiện ở bảng 2.2

Bảng 2.2. Nhận thức của giáo viên về biểu hiện của kỹ năng hợp tác

N=50

Stt Biểu hiện Trung bình Độ lệch chuẩn

Sự phối hợp và sự bàn bạc của các thành viên

tương tác được thực hiện từ lúc tiếp nhận 3.98 0.14 1 mục tiêu của hoạt động cùng nhau và kết

thúc ở giai đoạn đạt được mục tiêu đó

2 Trẻ mong muốn đạt mục tiêu chung 3.92 0.34

Thái độ tích cực, quan tâm (hứng thú) với 3.94 0.24 3 hoạt động cùng nhau

Có sự liên kết của những người tham gia hoạt 3.96 0.20 4 động

Có phân công rõ ràng các chức năng, các 3.98 0.14 5 quyền, các nghĩa vụ, trách nhiệm

Có sự phối hợp các hành động của những

6 người tham gia hoạt động, mức độ xung đột 4.00 0.00

thấp

Biết cách hoạt động theo kế hoạch, khả năng 4.00 0.00 7 quản lí và tự quản lí

8 Có khả năng đạt kết quả 3.68 0.47

Cũng như nhận thức về khái niệm của hợp tác, giáo viên phân biệt và có cái

nhìn đúng về biểu hiện của kỹ năng hợp tác ở trẻ mẫu giáo. Giáo viên đánh giá ở

mức độ rất đồng ý 100% với các biểu hiện được nêu trong bảng hỏi như: trẻ có sự

phối hợp các hành động của những người tham gia hoạt động, mức độ xung đột

thấp; trẻ biết cách hoạt động theo kế hoạch, khả năng quản lí và tự quản lí; có sự

liên kết của những người tham gia hoạt động. Bên cạnh đó, các biểu hiện như sự

phối hợp và sự bàn bạc của các thành viên tương tác được thực hiện từ lúc tiếp

nhận mục tiêu của hoạt động cùng nhau và kết thúc ở giai đoạn đạt được mục tiêu

đó chiếm 98% (ĐTB = 3.98); Trẻ mong muốn đạt mục tiêu chung và thái độ tích

cực, quan tâm (hứng thú) với hoạt động cùng nhau chiếm chiếm 94% (ĐTB =

3.94); Có sự liên kết của những người tham gia hoạt động chiếm 96% (ĐTB =

3.96); Có phân công rõ ràng các chức năng, các quyền, các nghĩa vụ, trách nhiệm

chiếm 98% (ĐTB = 3.98). Vậy có thể thấy được rằng giáo viên có nhận thức cao

về biểu hiện kỹ năng hợp tác của trẻ. Chứng tỏ rằng, hàng ngày giáo viên quan sát

được những biểu hiện đó ở trẻ mẫu giáo và nhận thấy chúng đã và đang phát triển

trên một phương diện nào đó.

2.1.3.3. Nhận thức của giáo viên về vai trò kỹ năng hợp tác được thể hiện ở

bảng 2.3.

Bảng 2.3. Nhận thức của giáo viên về vai trò của kỹ năng hợp tác

N=50

Vai trò Trung bình Độ lệch chuẩn Stt

Tạo cho trẻ cơ hội chơi, làm việc và hòa 4.00 0.00 1 nhập với các trẻ khác

Giúp hình thành khả năng xây dựng hành

2 động của bản thân có tính đến các hành động 4.00 0.00

của bạn cùng hoạt động

3 Giúp trẻ hiểu và chấp nhận ý kiến của bạn 4.00 0.00

Giúp trẻ biết cách tính đến trạng thái cảm xúc 3.98 0.14 4 cá nhân của các bạn cùng hoạt động

Phát huy sáng kiến, tạo điều kiện bổ sung 3.88 0.33 5 thông tin còn thiếu ở trẻ

Stt Vai trò Trung bình Độ lệch chuẩn

Hình thành ở trẻ sự sẵn sàng xây dựng kế 6 4.00 0.00 hoạch của hoạt động cùng nhau

Giáo dục ở trẻ kĩ năng tự phê bình và sự thân

7 thiện khi đánh giá người cùng hành động với 4.00 0.00

mình, nhờ vậy biết cách giải quyết xung đột

Dựa vào dữ liệu của bảng 2.3, ta thấy rằng giáo viên nhận thức rất rõ vai trò

cũng như tầm quan trọng của kỹ năng hợp tác đối với trẻ. Vì thế mà gần như 100%

giáo viên đánh giá ở mức độ rất đồng ý với các vai trò như kỹ năng hợp tác tạo cho

trẻ cơ hội chơi, làm việc và hòa nhập với các trẻ khác; Giúp trẻ hình thành khả

năng xây dựng hành động của bản thân có tính đến các hành động của bạn cùng

hoạt động; Giúp trẻ hiểu và chấp nhận ý kiến của bạn; Hình thành ở trẻ sự sẵn sàng

xây dựng kế hoạch của hoạt động cùng nhau và giáo dục ở trẻ kĩ năng tự phê bình

và sự thân thiện khi đánh giá người cùng hành động với mình, nhờ vậy biết cách

giải quyết xung đột trong các mâu thuẫn. Điểm trung bình giữa các tiêu chí không

chênh lệnh nhiều vì thế mà độ lệch chuẩn của nó cũng rất nhỏ. Như vậy, có thể nói

rằng kỹ năng hợp tác đóng vai trò hết sức quan trọng đối với trẻ mầm non đặc biệt

là ở lứa tuổi mẫu giáo lớn đang trong giai đoạn chuẩn bị bước vào lớp một. Nếu

thiếu đi những vai trò này, trẻ sẽ gặp khó khăn rất nhiều trong việc hợp tác với các

bạn trong tất cả các hoạt động diễn ra tại trường mầm non cũng như trong cuộc

sống của chính đứa trẻ. Việc các mâu thuẫn nảy sinh từ các tình huống có vấn đề

không được giải quyết sẽ khiến bản thân đứa trẻ có những cảm xúc tiêu cực khi

làm việc cùng với các bạn trong hoạt động nhóm. Chính vì thế, khi giáo viên có cái

nhìn sâu về vai trò của kỹ năng hợp tác là một điều kiện rất quan trọng trong việc

giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ.

2.1.3.4. Nhận thức của giáo viên về vai trò của hoạt động có sản phẩm với

việc giáo dục các kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo được thể hiện ở bảng 2.4.

Bảng 2.4. Vai trò của hoạt động có sản phẩm với việc giáo dục các kỹ năng

hợp tác cho trẻ mẫu giáo

N=50

Stt Vai trò Trung bình Độ lệch chuẩn

Hình thành khả năng nhìn thấy hành động 3.90 0.30 1 của bạn

Phát triển khả năng phối hợp các hành 2 4.00 0.00 động của các trẻ

3 Tạo điều kiện cho trẻ kiểm tra lẫn nhau 3.98 0.14

Là môi trường cho trẻ giúp đỡ lẫn nhau 4 4.00 0.00 khi nảy sinh tình huống có vấn đề

Hình thành thái độ tích cực đối với kết quả 5 3.88 0.33 của hoạt động

Hình thành khả năng lắng nghe bạn một 6 3.98 0.14 cách bình tĩnh và kiên nhẫn

Hình thành khả năng thỏa thuận với bạn 7 4.00 0.00 một cách dễ dàng và điềm tĩnh

Hình thành khả năng gắn kết biểu cảm, 8 3.96 0.20 cảm xúc với bạn

Các vai trò được giáo viên đánh giá cao với mức độ rất đồng ý tới 100%

như hoạt động có sản phẩm giúp phát triển khả năng phối hợp các hành động của

các trẻ; là môi trường cho trẻ giúp đỡ lẫn nhau khi nảy sinh tình huống có vấn đề

và hình thành khả năng thỏa thuận với bạn một cách dễ dàng và điềm tĩnh. Các vai

trò khác như hình thành khả năng nhìn thấy hành động của bạn; Tạo điều kiện cho

trẻ kiểm tra lẫn nhau; Hình thành thái độ tích cực đối với kết quả của hoạt động;

Hình thành khả năng lắng nghe bạn một cách bình tĩnh và kiên nhẫn và hình thành

khả năng gắn kết biểu cảm, cảm xúc với bạn cũng là những vai trò chủ chốt của

hoạt động có sản phẩm với việc hình thành kỹ năng hợp tác cho trẻ. Chính vì các

hoạt động có sản phẩm có đặc điểm chung là tạo ra sản phẩm giúp trẻ tương tác

cùng nhau thực hiện nhiệm vụ chung từ đó thiết lập các mối quan hệ với nhau rồi

dần hình thành các kỹ năng cần thiết trong việc trao đổi, phối hợp các hành động

với bạn của mình khi tham gia hoạt động chung. Qua đó, chứng tỏ rằng giáo viện

cũng đã thực sự hiểu đầy đủ về vai trò của hoạt động cùng nhau vì ngoài việc hình

thành khả năng thỏa thuận, nó còn có vai trò rất lớn trong việc hình thành khả

năng nghe và gắn kết biểu cảm cảm xúc với bạn trong cùng hoạt động.

2.3.2. Thực trạng các biện pháp giáo dục các kĩ năng hợp tác cho trẻ mẫu

giáo lớn thông qua hoạt động có sản phẩm

2.3.2.1. Các hoạt động được giáo viên sử dụng để giáo dục kỹ năng hợp tác

cho trẻ mẫu giáo lớn

Bảng 2.5. Các hoạt động được giáo viên sử dụng để giáo dục kỹ năng hợp tác

cho trẻ mẫu giáo lớn

N=50

Không Thỉnh Không thật Thường

Stt Hoạt động khi nào thoảng thường xuyên xuyên

(%) (%) (%) (%)

1 Trong sinh hoạt hàng ngày 0 4.0 70.0 26.0

2 Hoạt động vui chơi 0 0 54.0 46.0

3 Hoạt động học tập 0 0 52.0 48.0

4 Hoạt động lao động 0 0 12.0 88.0

5 Hoạt động có sản phẩm 0 0 4.0 96.0

Trong các hoạt động được giáo viên sử dụng để giáo dục kĩ năng hợp tác thì

tỷ lệ chiếm đa phần đó là mức độ thường xuyên tổ chức trong tất cả các hoạt động

như hoạt động vui chơi, hoạt động học tập, hoạt động lao động và hoạt động có sản

phẩm. Trong đó hoạt động lao động chiếm 88% và hoạt động có sản phẩm chiếm

96%. Nhưng trong sinh hoạt hàng ngày chỉ chiếm 26% thường xuyên và 70%

không thật thường xuyên. Khi được hỏi lý do tại sao trong sinh hoạt hàng ngày

giáo viên ít sử dụng để giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ thì nguyên nhân chính là

số trẻ của một lớp khá đông nên việc chăm sóc cho trẻ cũng bị hạn chế, không có

thời gian nhiều để giáo dục trẻ vì còn rất nhiều các công việc chăm sóc khác cần

được thực hiện chu đáo để đảm bảo sức khỏe cho trẻ. Tuy nhiên thì giáo viên vẫn

lồng ghép qua những tình huống có vấn đề nảy sinh trong các giờ ăn, giờ nghỉ trưa

hay các hoạt động vào buổi chiều. Qua quan sát điều tra thì nhận thấy rằng giáo

viên cũng gặp ít nhiều khó khăn trong việc đan xen vào trong tất cả các hoạt động

vì khối lượng các kỹ năng và kiến thức dạy cho trẻ cũng khá nhiều. Ngoài việc

giáo dục kỹ năng hợp tác còn phải giáo dục rất nhiều các kỹ năng cần thiết khác

như kỹ năng đọc, viết, làm toán,…cũng như chăm sóc sức khỏe cho trẻ. Vì thế mà

tỷ lệ giáo viên giáo dục trong chế độ sinh hoạt hàng ngày chỉ chiếm 26%. Bên

cạnh đó, hoạt động vui chơi và hoạt động học tập chiếm tỷ lệ trung bình là 46% và

48%.

2.3.2.2. Thực trạng giáo viên sử dụng hoạt động có sản phẩm để giáo dục kỹ

năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo lớn

Bảng 2.6. Hình thức hoạt động có sản phẩm được giáo viên sử dụng để giáo

dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo lớn

N = 50

Thỉnh Không thật Không khi Thường thoảng thường nào (%) xuyên (%) xuyên (%) (%)

4.0 44.0 40.0 12.0 Nặn

16.0 58.0 20.0 6.0 Vẽ

0.0 14.0 20.0 66.0 Xây dựng – Lắp ghép

0.0 18.0 40.0 42.0 Cắt - Xé - Dán

Hình thức Xây dựng – lắp ghép; Cắt – xé – dán được tổ chức khá thường

xuyên hơn hình thức nặn và vẽ vì giáo viên thường tổ chức cho trẻ vẽ riêng các sản

phẩm vào vở tập vẽ hoặc nặn ra những sản phẩm riêng để trưng bày cho phụ huynh

chiêm ngưỡng vào cuối ngày học. Thậm chí có những lớp, giáo viên không khi nào

sử dụng hình thức nặn, vẽ để cho trẻ hoạt động cùng nhau vì theo tiêu chí, trẻ phải

có sản phẩm riêng trong tập để giáo viên chấm đạt hay không đạt theo dõi sự tiến

bộ cá nhân. Vì thế mà việc cho trẻ hoạt động cùng nhau tạo ra sản phẩm chung chủ

yếu là hoạt động góc trong đó có nặn, vẽ và hoạt động xây dựng - lắp ghép. Ngoài

ra giáo viên còn sử dụng trong hoạt động lao động như trong việc đưa ra các nhiệm

vụ lao động trực nhật cho trẻ cùng thực hiện.

2.3.2.3. Các biện pháp được giáo viên sử dụng để giáo dục kỹ năng hợp tác

cho trẻ 5-6 tuổi

Bảng 2.7. Những biện pháp giáo viên sử dụng để giáo dục kỹ năng hợp tác cho

trẻ 5-6 tuổi

N=50

Stt Biện pháp

Không khi nào (%) Thỉnh thoảng (%) Thường xuyên (%) Không thật thường xuyên (%)

1 14.0 42.0 32.0 12.0

2 0.0 50.0 44.0 6.0

3 0.0 76.0 20.0 4.0

4 0.0 54.0 42.0 4.0

Hình thành ở trẻ biểu tượng về cấu trúc của hoạt động cùng nhau Hình thành các câu nói cần thiết cho việc thiết lập sự hợp tác với bạn trong hoạt động cùng nhau Hình thành kĩ năng tiếp nhận mục đích chung và đạt được mục tiêu đó nhờ những nỗ lực chung (cùng nhau) Hình thành kĩ năng xác định các điều kiện hoạt động cùng nhau sắp tới, thống nhất trình tự của quá trình hành động và xác định vị trí của các thành viên

Stt Biện pháp

Không khi nào (%) Thỉnh thoảng (%) Thường xuyên (%) Không thật thường xuyên (%)

0.0 12.0 78.0 10.0 5

0.0 74.0 18.0 8.0 6

0.0 30.0 64.0 6.0 7

0.0 62.0 22.0 16.0 8

0.0 88.0 12.0 0.0 9

Hình thành cho trẻ kỹ năng (biết cách) trao đổi trong quá trình làm việc Dạy trẻ biết cách giữ gìn tâm trạng, cảm xúc tích cực chung Dạy trẻ hành động kiểm tra đơn giản (Dạy trẻ biết cách đối chiếu kết quả với mục đích), điều chỉnh và bổ sung hành động có tính đến mục đích Biện pháp luyện tập các mô hình hợp tác từ đơn giản đến phức tạp dần Hình thành khả năng tự lựa chọn mô hình hợp tác cho việc cùng nhau giải quyết nhiệm vụ

Thông qua số liệu bảng 2.7, có thể thấy rằng giáo viên chủ yếu sử dụng biện

pháp hình thành cho trẻ kỹ năng (biết cách) trao đổi trong quá trình làm việc nhưng

lại chưa sử dụng nhiều biện pháp hình thành ở trẻ biểu tượng về cấu trúc của hoạt

động cùng nhau. Thỉnh thoảng, giáo viên có dạy cho trẻ kỹ năng tiếp nhận mục

đích chung và đạt được mục tiêu đó nhờ những nỗ lực chung (cùng nhau), dạy trẻ

biết cách giữ gìn tâm trạng, cảm xúc tích cực chung và hình thành khả năng tự lựa

chọn mô hình hợp tác cho việc cùng nhau giải quyết nhiệm vụ. Trong khi các biện

pháp này lại rất hữu ích và có hiệu quả cao trong việc giáo dục kỹ năng hợp tác

cho trẻ nhất là biện pháp hình thành ở trẻ biểu tượng về cấu trúc của hoạt động

cùng nhau. Vì đây là biệp pháp rất cần thiết trong bước đầu giáo dục kỹ năng hợp

tác cho trẻ. Giúp trẻ định hướng được mô hình của kỹ năng hợp tác hay nói cách

khác là hiểu được các bước cần làm khi tham gia vào hoạt động cùng nhau.

Bên cạnh đó, biện pháp hình thành kỹ năng tiếp nhận mục đích chung và

đạt mục tiêu đó nhờ vào lỗ lực chung cùng nhau chiếm 76% ; Biện pháp hình

thành khả năng tự lựa chọn mô hình hợp tác chiếm 88%, biện pháp này giáo viên

chỉ sử dụng ở mức độ thỉnh thoảng. Điều này cũng là một trong những nguyên

nhân khiến cho trẻ lúng túng trong việc tiếp nhận nhiệm vụ chung, trẻ không xác

định được mục đích chung của nhiệm vụ là gì và tại sao phải lỗ lực cùng nhau giải

quyết nhiệm vụ đó. Hơn thế nữa, thường các nhiệm vụ đặt ra là để trẻ thực hiện

hướng tới mục tiêu ban đầu nhưng lại thiếu đi các biện pháp giúp cho trẻ biết cách

giữ gìn các cảm xúc tích cực chung, hài lòng với sản phẩm của cả nhóm tạo ra.

Chính về thế mà trẻ không hạnh phúc khi cùng làm một việc hay một nhiệm vụ

nào đó với bạn khác. Một số trẻ có cảm giác như bị bắt buộc hành động với bạn để

hoàn thành nhiệm vụ do giáo viên đưa ra mà thôi.

Các biện pháp hình thành cho trẻ kỹ năng biết trao đổi trong quá trình làm

việc chiếm 78%; Biết hành động kiểm tra, đối chiếu với mục đích, điều chỉnh và

bổ sung hành động có tính đến mục đích chiếm 64% cũng chỉ được sử dụng ở mức

độ không thật thường xuyên. Trong khi đó, hai biện pháp này không thể thiếu

trong việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ, vì việc trao đổi - phối hợp với các

thành viên khác trong nhóm là việc mấu chốt dẫn tới hiệu quả của hoạt động

nhóm.

Biện pháp hình thành cho trẻ các câu nói cần thiết khi tham gia hoạt động

nhóm chiếm 50% và luyện tập các mô hình hợp tác từ đơn giản đến phức tạp

chiếm 62% được đa số giáo viên sử dụng ở mức độ thỉnh thoảng. Hai biệp pháp

này cũng chiếm vị trí khá quan trọng trong quá trình hành động cùng nhau của trẻ

vì thế việc sử dụng hai biện pháp này không thường xuyên sẽ trở thành nguyên

nhân xảy ra các mâu thuẫn trong quá trình trao đổi của trẻ. Trẻ sử dụng sai lời nói

hay không biết đặt ra các câu hỏi trong quá trình tương tác với các bạn sẽ dẫn tới

việc làm việc chung với nhau không hiệu quả. Trẻ gặp khó khăn trong việc hợp tác

vì các nhiệm vụ đưa ra lúc thì quá dễ, lúc thì quá khó khiến cho các nhiệm trở nên

nặng nề đối với trẻ.

Như vậy, thông qua việc khảo sát qua bảng trên có thể vừa thấy được thực

trạng sự dụng các biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ, vừa thấy được

nguyên nhân dẫn tới thực trạng kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi.

2.3.2.4. Nguyên nhân của thực trạng giáo dục các kỹ năng hợp tác cho trẻ

5 – 6 tuổi

Bảng 2.8. Nguyên nhân của thực trạng

N=50

Stt Trung bình Độ lệch chuẩn

Giáo viên nhận thức chưa đầy đủ về sự

1 phát triển các kĩ năng hợp tác ở trẻ mẫu 2.64 0.75

giáo

Giáo viên chưa nhận thấy sự cần thiết giáo 2.02 1.00 2 dục kĩ năng hợp tác ở trẻ mẫu giáo

Giáo viên chưa biết nhiều biện pháp

3 hướng dẫn/ tổ chức giáo dục kỹ năng hợp 3.96 0.20

tác trong hoạt động có sản phẩm.

Nội dung giáo dục kỹ năng hợp tác khó 1.12 0.33 4 lồng ghép vào hoạt động có sản phẩm

Ít tài liệu hướng dẫn về các biện pháp tổ

chức hoạt động có sản phẩm nhằm phát 3.90 0.30 5 triển kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5-

Trẻ thụ động, ít có hứng thú trao đổi trong 2.54 0.54 6 hoạt động cùng nhau

Trẻ thiếu thiếu kinh nghiệm về sự hợp tác 3.92 0.27 7 trong hoạt động cùng nhau

Trung bình Độ lệch chuẩn Stt

Phụ huynh chủ yếu quan tâm đến chuẩn bị 8 3.90 0.30 cho trẻ học đọc, học viết

Đồ dùng, đồ chơi cần cho hoạt động có

9 sản phẩm chưa đầy đủ, chưa phong phú và 3.78 0.51

chưa đa dạng

Không gian để trẻ hoạt động cùng nhau 10 2.40 0.57 quá chật hẹp.

Có 96% rất đồng ý với ý kiến giáo viên chưa biết nhiều biện pháp hướng dẫn/

tổ chức giáo dục kỹ năng hợp tác trong hoạt động có sản phẩm, 90% ít tài liệu

hướng dẫn về các biện pháp tổ chức hoạt động có sản phẩm nhằm phát triển kỹ

năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi, 92% trẻ thiếu thiếu kinh nghiệm về sự hợp

tác trong hoạt động cùng nhau và 90% phụ huynh chủ yếu quan tâm đến chuẩn bị

cho trẻ học đọc, học viết. Phụ huynh chủ yếu quan tâm đến chuẩn bị cho trẻ học

đọc, học viết. Vậy nhìn chung đây là những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới việc

chưa có hiệu quả cao trong việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ trong hoạt động

có sản phẩm.

Bên cạnh đó, có đến 88% giáo viên không đồng ý với ý kiến nội dung giáo

dục kỹ năng hợp tác khó lồng ghép vào hoạt động có sản phẩm. Chứng tỏ không

khó để giáo dục trẻ kỹ năng này, mà là do các nguyên nhân như trẻ thụ động, ít có

hứng thú trao đổi trong hoạt động cùng nhau; giáo viên chưa biết nhiều biện pháp

hướng dẫn/ tổ chức giáo dục kỹ năng hợp tác trong hoạt động có sản phẩm; trẻ

thiếu thiếu kinh nghiệm về sự hợp tác trong hoạt động cùng nhau dẫn tới thực

trạng này.

Tóm lại, những nguyên nhân trên được xem là những nguyên nhân cơ bản

trong quá trình trẻ tham gia hoạt động cùng nhau. Trong đó, nổi trội nhất là giáo

viên chưa biết nhiều biện pháp hướng dẫn/ tổ chức giáo dục kỹ năng hợp tác trong

hoạt động có sản phẩm. Vậy để khắc phục được những hạn chế này thì giáo viên

đóng vai trò vô cùng quan trọng. Khắc phục được các hạn chế trên sẽ góp phần

phát triển được kỹ năng hợp tác của trẻ trong hoạt động có sản phẩm của trẻ mẫu

giáo 5-6 tuổi.

2.4. Mức độ phát triển các kĩ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong

hoạt động có sản phẩm

2.4.1. Mức độ phát triển các kĩ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm

Bảng 2.9. Mức độ phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi qua sự

đánh giá của giáo viên

N=50

Kém Yếu Trung Khá STT Mức độ Tốt (%) (%) (%) bình (%) (%)

Hoạt động cùng nhau

1 với bạn bất kì ở trong 0.0 6.0 60.0 16.0 18.0

lớp

Biết lắng nghe ý kiến

của người khác khi 2 8.0 30.0 20.0 18.0 24.0 cùng tham gia hoạt

động cùng nhau

Trao đổi ý kiến của

mình với bạn khi cùng 3 10.0 48.0 20.0 14.0 8.0 tham gia hoạt động

cùng nhau

Chia sẻ đồ chơi –

4 nguyên vật liệu với 0.0 2.0 80.0 10.0 8.0

bạn

Chấp nhận sự phân

5 công của nhóm bạn khi 0.0 10.0 70.0 10.0 10.0

hoạt động

Kém Yếu Trung Khá STT Mức độ Tốt (%) (%) (%) bình (%) (%)

Chấp nhận sự phân

công của giáo viên khi 6 0.0 0.0 80.0 4.0 16.0 tham gia hoạt động

cùng nhau với bạn

Sẵn sàng thực hiện

7 nhiệm vụ đơn giản 0.0 4.0 66.0 20.0 10.0

cùng người khác

Tôn trọng ý kiến của

8 người khác khi hoạt 0.0 30.0 52.0 14.0 4.0

động cùng nhau

Kết quả nghiên cứu từ bảng trên cho thấy mức độ đầu tiên là hoạt động

cùng nhau với bạn bất kì ở trong lớp đạt ở mức độ trung bình là chủ yếu, kế đến là

chia sẻ đồ chơi – nguyên vật liệu với bạn chiếm 80% mức độ trung bình và chấp

nhận sự phân công của giáo viên khi tham gia hoạt động cùng nhau với bạn cũng

chiếm 80%. Còn lại khá và tốt chiếm tỷ lệ thấp hơn.

Về kỹ năng lắng nghe có 38% ở mức độ yếu – kém, chứng tỏ rằng trẻ chưa

biết lắng nghe bạn dẫn tới trẻ không thành công trong việc thảo luận cũng như

cùng nhau hoạt động với bạn. Vì thế mà có tới 58% trẻ không biết trao đổi ý kiến

của mình khi hoạt động cùng nhau ở mức độ yếu – kém

Mức độ trẻ chấp nhận sự phân công của giáo viên lại cao hơn mức độ trẻ

chấp nhận phân công của nhóm bạn khi hoạt động 4%. Ở điểm này rõ ràng trẻ còn

yếu trong việc thỏa thuận và gắn kết với các thành viên trong nhóm, chưa hài lòng

với sự phân công giữa các thành viên dẫn tới thực hiện nhiệm vụ không có hiệu

quả.

2.4.2. Đánh giá mức độ phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6

tuổi qua quan sát và thực nghiệm

Kết quả quan sát và thực nghiệm đánh giá mức độ phát triển kỹ năng hợp tác

của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi được thể hiện ở các nội dung:

- Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong hoạt động có sản

phẩm (bảng 2.10);

- Mức độ phát triển ở trẻ khả năng lắng nghe bạn trong hoạt động có sản phẩm

(bảng 2.11);

- Mức độ phát triển ở trẻ thỏa thuận với nhau trong hoạt động có sản phẩm (bảng

2.12);

- Mức độ phát triển ở trẻ khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc với bạn trong hoạt

động có sản phẩm (bảng 2.13);

- Các loại giao tiếp và hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn với bạn trong hoạt động cùng

nhau (bảng 2.14).

Bảng 2.10. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong hoạt

động có sản phẩm

N=56

Mức độ Tỷ lệ (%) Trung bình

Cao 32.1

2.14 Trung bình 51.8

Thấp 14.3

Rất thấp 1.8

Nhìn kết quả ở bảng 2.1 cho thấy rằng mức độ trung bình phát triển ở trẻ

khả năng đối thoại với bạn trong các hoạt động có sản phẩm là 2.14. Có đến 32.1%

trẻ đạt ở mức độ cao, với tỷ lệ phần trăm như vậy có thể thấy rằng mức độ phát

triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn cùng hoạt động khá là khả quan. Mặc dù khả

quan nhưng đây cũng chỉ là sự đánh giá của tôi qua 4 tuần quan sát trẻ trong các

tình huống hàng ngày cũng như các tình huống bột phát. Trên thực tế, khi trẻ tham

gia vào quá trình hoạt động cùng nhau, trẻ còn rất thụ động, lúng túng trong các

tình huống và nhất là khi mâu thuẫn xảy ra trẻ không tìm được hướng giải quyết và

phải nhờ đến sự can thiệp của giáo viên. Về mức độ trung bình có tới 51.8%, đây

là một tỷ lệ khá là cao và chiếm đa phần. Ở mức độ này, trẻ biết lắng nghe và thỏa

thuận, nhưng lại thiếu kiên nhẫn và không thể kết nối cảm xúc với bạn cũng là một

trong số những nguyên nhân chính dẫn tới trẻ hợp tác cùng nhau thất bại. Bên cạnh

đó, mức độ rất thấp vẫn có tỷ lệ là 1,8, mặc dù rất nhỏ nhưng nếu không tác động

làm thay đổi có thể ảnh hưởng tới cả bạn cùng chơi. Qua đó, có thể nhận định

rằng, mức độ phát triển khả năng đối thoại của trẻ với bạn cùng đối tác cần được

nâng cao hơn nữa. Có thể mô tả bảng 2.1 theo biểu đồ sau:

Biểu đồ 2.1. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn cùng hoạt

động (đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm

Bảng 2.11. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng lắng nghe bạn cùng hoạt động

(đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm

N=56

Biểu hiện Số trẻ Tỷ lệ (%) Trung bình

Lắng nghe bạn một cách bình tĩnh và 29 51.8 kiên nhẫn 2.39 Đôi khi cắt lời bạn 20 35.7

Không biết lắng nghe 7 12.5

Nhìn vào bảng 2.2 cho thấy đa số trẻ biết lắng nghe bạn một cách bình tĩnh

và kiên nhẫn trong các hoạt động có sản phẩm và qua những tình huống có vấn đề

khi trẻ tham gia chơi cùng nhau. Qua quan sát 2- 3 tuần, có thể thấy được rằng ở

trẻ cũng đã có được kỹ năng lắng nghe, nhưng trẻ vẫn cắt lời bạn, trẻ nghe chưa

hết câu của bạn hoặc không kiên nhẫn đợi cho bạn nói xong. Vì vậy mà tỷ lệ trẻ

đôi khi ngắt lời bạn cũng khá cao đó là 35.7%. Bên cạnh đó, có 12.5% trẻ không

hề biết lắng nghe bạn, trẻ thờ ơ với lời của bạn nói và chỉ muốn thực hiện ngay

nhiệm vụ, mặc dù có những trẻ vẫn ngồi nghe nhưng không chú tâm và phản ứng

lại khi bạn đưa ra những lời nói mang tính thảo luận.

Bảng 2.12. Mức độ phát triển ở trẻ các khả năng thỏa thuận với nhau trong

các hoạt động có sản phẩm

N=56

Biểu hiện Số trẻ Tỷ lệ (%) Trung bình

Thỏa thuận với nhau một cách dễ dàng, 27 48.2

2.36 điềm tĩnh

Đôi khi tranh cãi, không đồng ý, tức 22 39.3

giận

Không biết thỏa thuận với nhau 7 12.5

Nhìn vào kết quả từ bảng nghiên cứu 2.3 cho thấy biểu hiện này thì rõ ràng

tính hợp tác được trẻ nhận thức và thực hiện rõ nhất. Nhóm chơi bắt đầu có sự ảnh

hưởng quan trọng với trẻ. Trẻ biết thỏa thuận với nhau rất điềm tĩnh chứ không

tranh cãi, hay la mắng ý kiến của nhau. Có tới 48.2% số trẻ thực hiện tốt kỹ năng

này, nhưng vẫn có tới 39.3 % trẻ tranh cãi, tức giận và không đồng tình với bạn

chơi. Điều này chứng tỏ việc phân công các hành động của nhóm, việc thảo luận

của trẻ chưa thực sự tốt. Ngay cả khi được giáo viên hướng dẫn và giúp đỡ giải

quyết các tình huống xung đột, trẻ vẫn chưa nguôi ngoai được sự khó chịu với bạn

chơi cùng. Với tỷ lệ 12.5 % trẻ không biết thỏa thuận với nhau thì đây là một con

số đáng phải chú ý tới, điều này thể hiện ở việc các trẻ thường không chịu hợp tác,

hay nói cách khác là không nói chuyện với bạn khi chơi, không nhận thức rõ

nhiệm vụ của mình và của nhóm là gì. Tôi ghi nhận được điều này khi thấy rằng

trẻ chỉ chú tâm vào mảnh lắp ráp của mình, ai làm gì trẻ cũng mặc kệ, không cần

thỏa thuận điều gì cả, có trẻ thì không cần biết bạn mình đang muốn thứ gì, không

bao giờ lắng nghe ý kiến của người khác.

Bảng 2.13. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc với

bạn trong các hoạt động có sản phẩm

N=56

Biểu hiện Số trẻ Tỷ lệ (%) Trung bình

Dễ dàng gắn kết biểu cảm với bạn 19 33.9

2.02 Khó gắn kết với bạn 19 33.9

Hoàn toàn không có khả năng gắn kết 18 32.1

Bên cạnh việc trẻ thỏa thuận, sự gắn kết về biểu cảm cũng hết sức quan trọng

và ảnh hưởng không nhỏ trong quá trình trẻ hoạt động cùng nhau. Với điểm trung

bình là 2.02, khả năng gắn kết biểu cảm với bạn chiếm 33.9% là một con số đáng

quan ngại. Qua quá trình quan sát, trẻ biết nhường bạn khi bạn cảm thấy không hài

lòng về cuộc thỏa thuận khi đang nặn ra những quả trái cây bằng đất sét, hay trẻ

luôn vui vẻ hạnh phúc với kết quả của cả hai dù nó chưa thực sự hoàn hảo. Đặc

biệt là những lần hạn chế về đồ chơi, trẻ biết luân phiên để cùng nhau chơi một

cách thoải mái nhất mà không ai dành ai. Nhưng có tới 33.9% trẻ lại gặp khó khăn

trong việc gắn kết với bạn, tương tự với việc tranh cãi khi thỏa thuận, trẻ khó gắn

kết với bạn sẽ càng làm cho mâu thuẫn xảy ra nhiều hơn. Trẻ không cần biết bạn

vui hay buồn, mà chỉ muốn đạt được thứ mình muốn. Chẳng hạn như, khi giáo

viên giao nhiệm vụ cho hai trẻ khiêng một chiếc bàn, một trẻ chạy lại giành khiêng

một mình và sau đó chờ đợi được cô khen mà không để tâm đến việc bạn mình có

bị cô phê bình hay không. Khi mâu thuẫn xảy ra, trẻ không muốn giải quyết và

không gắn kết được bất cứ cảm xúc nào với bạn của mình mặc dù giáo viên đã có

nhắc nhở và khuyến khích chú ý tới bạn. Điều này thể hiện rất rõ ở mức độ phần

trăm ở trẻ hoàn toàn không có biểu cảm cảm xúc với bạn là 32.1%.

Nhìn chung, các biểu hiện về khả năng đối thoại với bạn của trẻ mẫu giáo 5-6

tuổi được bộc lộ một cách đầy đủ trong các tình huống xuất hiện tự phát hay trong

các tình huống đã được mô hình hóa một cách đặc biệt. Nổi bật nhất là biểu hiện

trẻ biết thỏa thuận với bạn một cách dễ dàng, kế đến là trẻ biết lắng nghe bạn và

gắn kết cảm xúc với bạn chơi. Tuy nhiên, các biểu hiện này cần được cải thiện và

nâng cao hơn nữa để tránh tranh cãi, mâu thuẫn dẫn tới không thể kết nối được

cảm xúc với bạn và ngược lại.

Bảng 2.14. Thực trạng các loại giao tiếp và hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn với

bạn trong hoạt động cùng nhau.

N=56

Loại hình Số trẻ Tỷ lệ (%) Trung bình

Thứ 1 1 1.8

Thứ 2 3 5.4

Thứ 3 10 17.9 4.2

Thứ 4 20 35.7

Thứ 5 14 25.0

Thứ 6 8 14.3

Ứng với mỗi loại hình hợp tác là một mức điểm khác nhau, loại hình sáu là

loại hình cao nhất mới mức điểm là 6 điểm và loại hình 1 là 1 điểm. Như vậy điểm

trung bình sẽ là 4.2. Trong đó, loại hình thứ 4 có tỷ lệ 35.7%, đây là loại hình

chiếm ưu thế. Điều này cho thấy rằng ở trẻ đã và đang phát triển kỹ năng hợp tác

có đặc điểm chính là các thành viên lần đầu tiếp nhận tình huống của nhiệm vụ

chung. Qua quan sát trẻ thực hiện nhiệm vụ trong trò chơi “mê cung”, trẻ biết thiết

lập các mối quan hệ nhất định với bạn chơi của mình, trẻ nhận định được mình

phải cùng chơi và cùng đạt được mục đích chơi với bạn chứ không phải chơi một

mình. Nhưng trẻ lại coi bạn là đối thủ của mình, thể hiện qua như cử chỉ háo thắng,

sợ thua, có thảo luận nhưng vẫn muốn mình là người về nhà trước. Đối với trẻ, trò

chơi vẫn mang tính thi đua, trẻ chú ý đến từng hành động, bước đi của bạn như sợ

rằng mình sẽ bỏ lỡ đoạn đường nào đó thì mình sẽ thua mất. Khi các tình huống có

vấn đề nảy sinh, thông qua sự giúp đỡ của giáo viên thì trẻ tiếp thu và xử lý được

chúng . Mặc dù trẻ vẫn điều phối nhưng trong mắt trẻ vẫn coi bạn là một đối thủ.

Ví dụ như trẻ nói với bạn rằng: “Nếu tớ nhường khúc này thì cậu sẽ thắng mình thì

sao”.

Tiểu kết Chương 2

Sau kết quả nghiên cứu chương 2 tôi rút ra những tiểu kết sau:

Hầu hết giáo viên đều nhận thức khá rõ về khái niệm của kỹ năng hợp tác là

khả năng tương tác cùng thực hiện hiệu quả một hành động, một công việc trong

nhóm dựa trên những tri thức và vốn kinh nghiệm đã có trong điều kiện nhất định.

Bên cạnh đó, giáo viên hiểu rằng đó là khả năng tự chọn bạn hoạt động, khả năng

tuân theo các quy tắc của cả nhóm cũng như giúp trẻ hình thành kỹ năng xã hội để

biết làm việc với bạn bè.

Đa số giáo viên phân biệt và có cái nhìn đúng và biểu hiện của sự hợp tác,

giáo viên chú trọng hình thành cho trẻ kỹ năng (biết cách) trao đổi trong quá trình

làm việc nhưng lại không chú trọng nhiều đến việc hình thành ở trẻ biểu tượng về

cấu trúc của hoạt động cùng nhau. Giáo viên có dạy kĩ năng tiếp nhận mục đích

chung và đạt được mục tiêu đó nhờ những nỗ lực chung (cùng nhau), dạy trẻ biết

cách giữ gìn tâm trạng, cảm xúc tích cực chung và hình thành khả năng tự lựa chọn

mô hình hợp tác cho việc cùng nhau giải quyết nhiệm vụ chỉ ở mức độ thỉnh

thoảng.

Qua khảo sát, nguyên nhân dẫn tới thực trạng đó là do giáo viên chưa biết

nhiều biện pháp hướng dẫn/ tổ chức giáo dục kỹ năng hợp tác trong hoạt động có

sản phẩm. Giáo viên chủ yếu sử dụng biện pháp hình thành cho trẻ kỹ năng (biết

cách) trao đổi trong quá trình làm việc nhưng lại chưa hình thành ở trẻ biểu tượng

về cấu trúc của hoạt động cùng nhau. Giáo viên thỉnh thoảng có dạy trẻ một số các

kỹ năng hợp tác như kĩ năng tiếp nhận mục đích chung và đạt được mục tiêu đó

nhờ những nỗ lực chung (cùng nhau), kỹ năng biết cách giữ gìn tâm trạng, cảm xúc

tích cực chung và kỹ năng tự lựa chọn mô hình hợp tác cho việc cùng nhau giải

quyết nhiệm vụ. Đây là một trong những nguyên nhân khiến cho trẻ lúng túng

trong việc tiếp nhận nhiệm vụ chung, trẻ không xác định được mục đích chung của

nhiệm vụ là gì và tại sao phải nỗ lực cùng nhau giải quyết nhiệm vụ đó. Hơn thế

nữa, thường các nhiệm vụ do giáo viên đặt ra là để trẻ thực hiện bằng cách hướng

tới kết quả đạt được nhưng lại thiếu đi các biện pháp giúp cho trẻ biết cách giữ gìn

các cảm xúc tích cực chung như hài lòng, vui vẻ với sản phẩm của cả nhóm tạo ra.

Chính vì thế mà đôi lúc trẻ không hạnh phúc khi phải cùng làm một việc hay cùng

thực hiện nhiệm vụ nào đó với bạn khác. Một số trẻ có cảm giác như bị bắt buộc

hành động với bạn để hoàn thành nhiệm vụ do giáo viên đưa ra mà thôi.

Việc hình thành cho trẻ kỹ năng biết trao đổi trong quá trình làm việc, biết

hành động kiểm tra, đối chiếu với mục đích, điều chỉnh và bổ sung hành động có

tính đến mục đích và việc hình thành cho trẻ các câu nói cần thiết khi tham gia

hoạt động và luyện tập các mô hình hợp tác từ đơn giản đến phức tạp còn nhiều

hạn chế. Giáo viên sử dụng các biện pháp ở mức độ không thật thường xuyên dẫn

đến kết quả của hoạt động nhóm không tốt, mâu thuẩn dễ xảy ra trong quá trình

hoạt động nhóm cùng nhau.

Như vậy, thông qua việc khảo sát có thể vừa thấy được thực trạng sự dụng

các biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ, vừa thấy được nguyên nhân dẫn

tới thực trạng kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi đó là do giáo viên

chưa biết nhiều biện pháp hướng dẫn/ tổ chức giáo dục kỹ năng hợp tác trong hoạt

động có sản phẩm.

Qua quan sát trẻ thực hiện nhiệm vụ trong trò chơi “mê cung”, trẻ biết thiết

lập các mối quan hệ nhất định với bạn chơi của mình, trẻ nhận định được mình

phải cùng chơi và cùng đạt được mục đích chơi với bạn chứ không phải chơi một

mình. Nhưng trẻ lại coi bạn là đối thủ của mình, thể hiện qua như cử chỉ háo thắng,

sợ thua, có thảo luận nhưng vẫn muốn mình là người về nhà trước.

Có thể thấy rằng mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn cùng hoạt

động khá là khả quan qua khảo sát. Nhưng trên thực tế, khi trẻ tham gia vào quá

trình hoạt động cùng nhau, trẻ còn rất thụ động, lúng túng trong các tình huống và

nhất là khi mâu thuẫn xảy ra trẻ không tìm được hướng giải quyết và phải nhờ đến

sự can thiệp của giáo viên.

Trẻ biết lắng nghe và thỏa thuận, nhưng lại thiếu kiên nhẫn và không thể kết

nối cảm xúc với bạn cũng là một trong số những nguyên nhân chính dẫn tới trẻ

hợp tác cùng nhau thất bại. Qua đó, có thể nhận định rằng, mức độ phát triển khả

năng đối thoại của trẻ với bạn cùng đối tác cần được nâng cao hơn nữa.

Chương 3.

THỬ NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG

HỢP TÁC CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG

CÓ SẢN PHẨM TẠI TRƯỜNG MẦM NON ABI ĐỒNG NAI 2

Ở THÀNH PHỐ BIÊN HÒA

3.1. Cơ sở để đề xuất các biện pháp phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu

giáo 5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm

Ở tuổi mẫu giáo, vui chơi cùng nhau là cuộc sống của trẻ, được hợp tác với

bạn trong vui chơi là nhu cầu thực sự và bước đầu giúp trẻ hòa nhập vào xã hội.

Trong đó, hoạt động có sản phẩm chính là môi trường thuận lợi để hình thành và

phát triển tính hợp tác của mỗi đứa trẻ. Để có thể chơi và hoạt động cùng nhau, trẻ

phải biết thỏa thuận và lắng nghe với bạn của mình, kết nối cảm xúc với bạn, biết

đặt ra kế hoạch chung để cùng nhau giải quyết nhiệm vụ chung, nhường nhịn, hỗ

trợ lẫn nhau…. Hình thành tính hợp tác trong các hoạt động đặc biệt là các hoạt

động có sản phẩm là điều kiện quan trọng để trẻ có thể hòa nhập vào cuộc sống xã

hội. Như vậy, có thể khẳng định rằng: Phát triển kĩ năng hợp tác cho trẻ mầm non

trong hoạt động có sản phẩm là cần thiết và phải bắt đầu ngay từ lứa tuổi mẫu giáo,

đặc biệt là trẻ MG 5-6 tuổi, đây chính là thời điểm giáo dục thuận lợi và có hiệu

quả.

Từ đó, có thể thấy việc đề xuất và thử nghiệm một số biện pháp phát triển kỹ

năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm là một vấn đề

cần được nghiên cứu và ứng dụng.

Từ cơ sở lý luận về kỹ năng hợp tác, hoạt động có sản phẩm của trẻ 5-6 tuổi;

Thực trạng mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong các hoạt động

có sản phẩm thông qua sự đánh giá của giáo viên; Thực trạng các loại giao tiếp và

hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn với bạn trong hoạt động cùng nhau; thực trạng sử

dụng biện pháp phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ MG 5-6 tuổi trong hoạt động có

sản phẩm. Tôi đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm phát triển kỹ năng hợp tác của

trẻ MG 5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm.

3.2. Đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6

tuổi trong hoạt động có sản phẩm tại Thành phố Biên Hòa

3.2.1. Biện pháp 1: Biện pháp sử dụng mô hình “bậc thang”

a. Mục tiêu và ý nghĩa

Sử dụng mô hình hóa nhằm giúp trẻ hiểu rõ cấu trúc hoạt động cùng nhau.

Trẻ sẽ biết được trình tự của mô hình hợp tác khi tham gia thực hiện nhiệm vụ với

các thành viên khác trong nhóm. Có được mô hình hợp tác, trẻ sẽ biết được việc

mình cần làm là gì chứ không hành động theo ý mình. Ở đây, mô hình “bậc thang”

các mối liên hệ của các yếu tố hình thành nên quá trình lao động do V.I.

Loghinova soạn thảo.

Kết quả, việc kiểm tra đánh giá kết quả

Điều khiển, điều chỉnh hoạt động cùng nhau

Quá trình hoạt động

Sự phối hợp và xây dựng kế hoạch trước khi hành động

Mục tiêu hoạt động cùng nhau

b. Nội dung và cách tiến hành

Mô hình này được sử dụng trong các tình huống có vấn đề khi trẻ tham gia

các hoạt động cùng nhau như lao động khéo tay, hoạt động tạo hình, hoạt động

góc, hoạt động vui chơi.

Chuẩn bị “Mô hình hợp tác”, giáo viên vẽ mô hình này trên khổ giấy lớn để

trẻ hình dung và dễ nhớ những việc cần làm. Có thể dán ở góc học tập để trẻ có thể

nhìn và ghi nhớ bất cứ lúc nào. Khâu này sẽ trang bị trước cho trẻ kiến thức về mô

hình hợp tác cho trẻ học, trong giờ sinh hoạt hoặc giờ hoạt động góc ( hoặc các

buổi chiều của các ngày học).

Trước khi cho trẻ hoạt động góc, cô sẽ giải thích mô hình từng bậc một cho

trẻ để trẻ nắm rõ từng bước trong quá trình làm việc cùng nhóm. Tương tự ở trong

giờ sinh hoạt, trước khi đưa ra một nhiệm vụ lao động nào đó như trực nhật xếp

bàn ghế, giáo viên sẽ gợi ý để nhắc nhở trẻ đầu tiên phải làm gì, phối hợp như thế

nào thì mới hiệu quả?.

Mô hình này sẽ được nhắc đi nhắc lại trong mọi điều kiện có thể khi trẻ ở

trường mầm non. Giáo viên luôn phải tạo tâm thế thoai mái cho trẻ, đưa các tình

huống có vấn đề một cách tự nhiên, sinh động để trẻ có thể lĩnh hội được mô hình

hợp tác.

3.2.2. Biện pháp 2: Biện pháp sử dụng phức hợp các biện pháp hình thành

kỹ năng cần cho trẻ ở môi trường giai đoạn tương tác, đồng thời giúp trẻ lĩnh

hội các câu nói cần cho việc thiết lập sự hợp tác với bạn trong hoạt động cùng

nhau

a. Mục tiêu và ý nghĩa

Biện pháp giúp trẻ hình thành được các kĩ năng cần thiết trong giai đoạn tương

tác nhất định để trẻ có thể biết cách sử dụng các lời nói khi tham gia vào hoạt động

nhóm. Nếu trẻ không biết cách sử dụng các lời nói cần thiết khi giao tiếp thì sẽ ảnh

hưởng rất nhiều đến hiệu quả của hoạt động cùng nhau, trẻ lúng túng hoặc không

biết mình sẽ phải làm gì để tương tác với các bạn khác. Vì thế biệp pháp này

không thể lược bỏ trong quá trình hình thành kỹ năng hợp tác cho trẻ. Thiết lập sự

hợp tác với bạn trong cùng hoạt động là việc hết sức quan trọng và cần thiết.

b. Nội dung và cách tiến hành

– Hình thành kỹ năng tiếp nhận môi trường chung, xác định nó như là môi trường

chung và đạt được nhờ các lỗ lực chung (cùng nhau).

Trong các hoạt động tạo ra sản phẩm, giáo viên sẽ đưa ra những nhiệm vụ

và yêu cầu các nhóm cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ đó. Giáo viên sẽ đặt ra các

câu hỏi gợi ý như “Các con đã có nhóm của mình chưa, làm một mình sẽ không

hoàn thành được nha. Vậy mình cùng hỏi nhau xem mình và các bạn sẽ phải làm gì

nhé!”. Lúc này, đòi hỏi ở trẻ sử dụng các câu nói: “Chúng mình cần phải làm gì?”,

“Chúng mình làm việc cùng nhau”, “cùng nhau làm chung”,“Nếu làm một mình sẽ

không hoàn thành được”, “làm một mình sẽ không có kết quả”, “Chúng mình sẽ

cùng làm với nhau một cách than thiện, không cãi nhau, …”

– Hình thành kỹ năng xác định các điều kiện của công việc cùng nhau sắp tới,

thống nhất trình tự của các quá trình hoạt động và xác định vị trí của các thành

viên.

Giáo viên giúp trẻ xác định rằng mọi người phải cùng nhau xây dựng lên

một kế hoạch, trao đổi cùng nhau thì mới có thể thực hiện nhiệm vụ một cach dễ

dàng và không làm sai hướng, giáo viên gợi ý sử dụng các câu như: “Chúng mình

sẽ cùng suy nghĩ xem cần gì cho việc thực hiện nhiệm vụ”, “Chúng mình hãy cùng

quyết định, xem lúc đầu cần làm gì và sau đó làm gì tiếp theo”, “Chúng mình cùng

phân chia công việc cho nhau”, “Ai bắt đầu thực hiện công việc gì (nhiệm vụ nào),

ai sẽ làm việc tiếp theo của công việc đó?”.

– Hình thành thành kỹ năng (biết cách) trao đổi trong quá trình làm việc.

Sau khi xác định được mục đích và cả nhóm đề ra được kế hoạch cụ thể, các

thành viên trong nhóm sẽ ghi nhận và phối hợp hành động với nhau “Hãy chỉ giúp

cách bạn làm”, “Bạn hãy thử làm theo cách khác xem được không, có thể như vậy

sẽ tốt hơn (nhanh hơn, đẹp hơn, dễ dàng hơn)”. Đánh giá chất lượng cùng kết quả

trung gian của hoạt động: “Mình cùng ướm thử xem ráp lại với nhau sẽ như thế

nào?”. Hỗ trợ và giúp đỡ nhau: “Bạn giúp tôi với, bàn làm cái này giúp mình được

không?”, “Không được à? Để mình giúp bạn, mình hướng dẫn cho bạn nhé”,

“Đừng lo, mình cùng làm với nhau sẽ làm được đấy”.

Giáo viên sẽ quan sát và giúp trẻ giải quyết các mâu thuẫn khi cần thiết. Ví

dụ như thấy bạn làm không được, trẻ nóng lòng muốn làm thay bạn và gạt bạn qua

một bên. Lúc này giáo viên cần gợi ý cho trẻ làm sao để các thành viên trong nhóm

đều có quyền được thực hiện nhiệm vụ và tìm ra cách để cả nhóm cùng hoàn thành

nhiệm vụ một cách hiệu quả nhất.

– Giúp trẻ biết cách gìn giữ, tâm trạng cảm xúc tích cực chung, được biểu hiện ở

các câu nói nâng đỡ và khuyến khích.

Sau khi hoàn thành sản phẩm của cả nhóm, sẽ xuất hiện những trẻ tỏ vẻ cáu

gắt hoặc không hài lòng vì một thành viên nào đó đã làm trái ý mình và các bạn

khác. Giáo viên quan sát có thể thấy trẻ thể hiện như: “Mọi việc đều đúng rồi”,

“Bọn mình làm vui nhỉ”, “Bạn giỏi quá, bạn nghĩ ra cái này thật hay” hoặc “Đã

bảo rồi mà không nghe, thấy chưa”, “Lần sau đừng làm nữa”. Giáo viên sẽ giúp trẻ

biết cách giữ gìn cảm xúc với kết quả của cả nhóm, xoa dịu cơn giận và giúp trẻ sử

dụng các lời nói để rút kinh nghiệm cho các nhiệm vụ ở lần kế tiếp.

– Dạy trẻ biết cách đối chiếu kết quả với mục đích (mục tiêu), điều chỉnh và bổ

sung có tính đến mục đích.

Với những trẻ còn lúng túng trong việc xử lý các kết quả, giáo viên giúp trẻ

hình thành kỹ năng này bằng cách thể hiện qua một số câu nói như: “Mình xem

chung mình đạt được cái gì”, “Đáng lẽ phải làm thế này này, bọn mình đã làm cái

này rồi này”, “Chúng mình đã có thể làm theo cách khác”, “Nếu bọn mình làm

khác thì kết quả sẽ tốt hơn”, “Bây giờ bọn mình cùng nhau sửa nhanh thôi”, “Lần

sau nhất định bọn mình sẻ cố gắng hơn”.

– Đặt ra các tình huống có vấn để giúp trẻ lĩnh hội các kỹ năng cần thiết.

Khi giải quyết các tình huống có vấn đề, trẻ luyện tập việc sử dụng các câu

nói trao đổi về công việc, đưa ra các quy tắc cần thiết cho sự hợp tác, lĩnh hội các

kỹ năng lập kế hoạch đơn giản và đánh giá các hành động cùng nhau. Vì thế, giáo

viên khéo léo, linh hoạt lựa chọn các tình huống có vấn đề như khi trẻ đang cùng

nhau xé dán một bức tranh nhưng lại thiếu đi bố cục “Bức tranh này chưa có sự

cân đối mất rồi, chỗ này sao lại chưa có chi tiết nào thế nhỉ?” Lúc này đòi hỏi các

thành viên trong nhóm một lần nữa nhìn lại mục tiêu ban đầu, trao đổi ý kiến với

nhau và cùng nhau phân chia công việc để điều chỉnh kết quả.

3.2.3. Biện pháp 3: Biện pháp hình thành mô hình hợp tác và khả năng tự

lựa chọn mô hình hợp tác

a. Mục tiêu và ý nghĩa

Hình thành cho trẻ các loại mô hình của hợp tác và phát triển khả năng tự lựa

chọn mô hình hợp tác để giải quyết các nhiệm vụ chung. Từ đó, trẻ ứng dụng

chúng vào việc thực hiện các nhiệm vụ khi tham gia hoạt động cùng nhau. Khi đã

lĩnh hội được các loại hình của mô hình hợp tác, trẻ có thể tự mình lựa chọn loại

nào cho phù hợp với công việc, loại nào sẽ giúp tăng hiệu quả của quá trình thực

hiện hoạt động cùng nhau cũng như làm cho đạt kết quả như mong muốn.

b. Nội dung và cách tiến hành

Trẻ mẫu giáo lĩnh hội thực tế các mô hình hợp tác cơ bản qua 3 mức độ:

 Mức độ 1: Trẻ lĩnh hội mô hình hợp tác cá nhân - cùng nhau.

 Mức độ 2: Trẻ lĩnh hội mô hình hợp tác tuần tự cùng nhau.

 Mức độ 3: Trẻ lĩnh hội mô hình hợp tác tương tác cùng nhau.

Trong quá trình lĩnh hội các mô hình hợp tác ở mỗi mức độ cần tuân thủ

chiến lược chung như sau:

– Hình thành các biểu tượng về mô hình hợp tác trên cơ sở phân tích các tình

huống diễn tả vấn đề thực tế trong hợp tác.

Sử dụng biểu tượng “Búp bê ơi, búp bê à! Hãy mau nói cho chúng tôi biết cách

làm như thế nào nhé!”. Qua đó trẻ tích lũy kinh nghiệm thảo luận và giải quyết các

nhiệm vụ chung có áp dụng mô hình hợp tác đang áp dụng như là cách cần thiết

giải quyết nhiệm vụ cùng nhau.

– Sử dụng các thẻ, sơ đồ khái quát trực quan phản ánh nội dung của mô hình hợp

tác (các thẻ hổ trợ).

Mỗi một thẻ thể hiện phương thức phân chia hành động qua các thành viên

trong tiến trình cùng thực hiện nhiệm vụ. Ví dụ như bạn nào có thẻ màu xanh thì

cùng về một nhóm, hoặc bạn nào có thẻ trợ giúp thì sẽ hỗ trợ các bạn khác,…

– Củng cố các biểu tượng về mô hình hợp tác trong quá trình trẻ giải quyết các

tình huống thực tế với mục đích lĩnh hội sự lệ thuộc của kết quả hoạt động cùng

nhau vào trình tự các yếu tố của mô hình hợp tác.

Để trẻ được luyện tập áp dụng mỗi mô hình hợp tác, cần xác định hệ thống

các giờ học, để trẻ được lựa chọn bạn cho hoạt động cùng nhau theo ý muốn của

mình. Giai đoạn này có mục tiêu là phát triển ở trẻ mẫu giáo khả năng tự lựa chọn

mô hình hợp tác cho việc cùng nhau giải quyết nhiệm vụ.

Trẻ không chỉ áp dụng một mô hình hợp tác mà còn áp dụng một cách mềm

dẻo (linh hoạt) sự thay thế các mô hình tương ứng với các điều kiện của hoạt động

cùng nhau, mà trẻ còn được tạo điều kiện áp dụng các kỹ năng hợp tác: tự phân

tích nội dung của hoạt động hợp tác; xác định vị trí, vai trò, chức năng của bản

thân, đối chiếu nó với vị trí của bạn. Liên kết với bạn thành đôi và thỏa thuận về

việc cùng thực hiện nhiệm vụ; tự hiện thực hóa mục tiêu của hoạt động cùng nhau

một cách tuần tự; lập kế hoạch để đạt được kết quả chung, có áp dụng mô hình hợp

tác đã chọn.

3.3. Tổ chức nghiên cứu thử nghiệm và các kết quả nghiên cứu

3.3.1. Khái quát về tổ chức thử nghiệm

3.3.1.1. Mục đích

Thử nghiệm nhằm kiểm chứng hiệu quả thực tế của các biện pháp được đề

xuất để giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong các hoạt động có

sản phẩm. Qua đó, đánh giá tính khả thi, đúng đắn của các giả thuyết khoa học đã

đề ra.

3.3.1.2. Nhiệm vụ

Thử nghiệm một số biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ 5-6 tuổi

trong hoạt động có sản phẩm tại trường mầm non ABI Đồng Nai 2 ở Thành phố

Biên Hòa.

3.3.1.3. Khách thể thử nghiệm

Tiến hành thử nghiệm ở trường Mầm non Abi với Lớp Lá 1: lớp đối chứng

(ĐC) và lớp Lá 2: lớp thử nghiệm (TN).

Số trẻ ở mỗi nhóm là 28 trẻ, được chọn ngẫu nhiên theo danh sách của giáo

viên trong lớp cung cấp.

3.3.1.4. Nội dung thử nghiệm

Thử nghiệm được phối hợp đồng bộ các biện pháp đã xây dựng theo trình tự

đã trình bày ở trên.Trong mỗi buổi tổ chức hoạt động có sản phẩm cho trẻ, tiến

hành phối hợp một cách linh hoạt các biện pháp đề xuất trong các buổi hoạt động

dưới sự hướng dẫn trực tiếp của giáo viên mầm non.

* Thời gian thử nghiệm

3.3.1.5. Tổ chức thử nghiệm

Thực nghiệm được tiến hành trong 6 tuần. Chúng tôi lên 4 tiết dạy, mỗi tuần

1 tiết (từ tháng 8 đến tháng 10 năm 2018). Bên cạnh đó tôi tham gia tất cả các buổi

dạy khác của giáo viên. Tham gia các hoạt động khác như hoạt động góc, hoạt

động vui chơi, hoạt động lao động, chế độ sinh hoạt hàng ngày để quan sát trẻ và

tận dụng thời gian hình thành cho trẻ mô hình hợp tác trước khi đi vào các tiết dạy

thử nghiệm.

* Tiến trình thử nghiệm

Thử nghiệm được tiến hành trong điều kiện bình thường như các buổi lên lớp

của trẻ, các giờ hoạt động góc và chế độ sinh hoạt hàng ngày. Điều kiện chăm sóc,

giáo dục trẻ ở nhóm thực nghiệm không khác gì so với quy định chung của chương

trình chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu 5-6 tuổi.

Trình độ giáo viên của hai nhóm thử nghiệm và đối chứng đều tốt nghiệp Cao

đẳng sư phạm mầm non và Đại học sư phạm mầm non, thâm niên công tác từ 5-10

năm. Giáo viên rất yêu nghề, tận tụy công việc, yêu mến trẻ, có ý thức tự giác thực

hiện yêu cầu chuyên môn.

- Nhóm đối chứng: giáo viên tự soạn giáo án, tự chuẩn bị đồ dùng dạy học và

Sự khác biệt giữa nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm là:

- Nhóm thử nghiệm:

tổ chức hoạt động với hình thức, phương pháp, biện pháp không có gì thay đổi.

+ Trao đổi, tập huấn cho giáo viên về mục đích, nội dung cách tổ chức thử

nghiệm theo hướng nghiên cứu đề ra.

+ Tiến hành lập kế hoạch thử nghiệm. Trao đổi, thảo luận với giáo viên để

thống nhất cách tiến hành sao cho thuận lợi và có hiệu quả tốt nhất. Cùng giáo viên

chuẩn bị lên đồ dùng, các điều kiện, phương tiện cần thiết cho quá trình thử

nghiệm.

3.3.2. Đánh giá kỹ năng hợp tác của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm

trước thử nghiệm

Qua quan sát và thử nghiệm, việc đánh giá mức độ phát triển kỹ năng hợp tác

của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trước khi thử nghiệm được thể hiện ở các nội dung:

- Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong các hoạt động có

sản phẩm được trình bày với các chỉ số là khả năng lắng nghe bạn trong hoạt động

có sản phẩm (bảng 3.1); khả năng thỏa thuận với bạn trong hoạt động có sản phẩm

(bảng 3.2) và khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc với bạn trong hoạt động có sản

phẩm (bảng 3.3);

- Các loại (các mức độ) giao tiếp và hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn với bạn

trong hoạt động cùng nhau (bảng 3.5).

3.3.2.1. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong các hoạt

động có sản phẩm trước thử nghiệm

a. So sánh mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn cùng hoạt

động (đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử

nghiệm trước thử nghiệm

Tôi tiến hành quan sát trẻ trong giờ hoạt động góc ở tại góc xây dựng, góc tạo

hình và dự giờ hoạt động tạo hình; quan sát các buổi hoạt động như trang trí

trường lớp theo chủ đề của tháng mới, hoạt động trang trí và làm lồng đèn chào

đón trung thu, hoạt động trẻ cùng nhau sáng tạo ra các sản phẩm mới như đồ chơi,

trang phục, dụng cụ,…Quan sát trẻ và cách tổ chức, đặc biệt là các biện pháp giáo

dục kỹ năng hợp tác của giáo viên. Qua quan sát tôi thu được kết quả sau:

Bảng 3.1. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng lắng nghe bạn trong các hoạt

động có sản phẩm

N=56

Khả năng lắng nghe

Lớp

Đôi khi cắt lời bạn Không biết lắng nghe Trung bình Lắng nghe bạn một cách bình tĩnh, kiên nhẫn

ĐC 57.1% 32.1% 10.7%

TN 46.4% 39.3% 14.3% 2.39

Tổng 51.8% 35.7% 12.5%

Bảng 3.2. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng thỏa thuân với bạn cùng hoạt

động (đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm

N=56

Khả năng thỏa thuận với nhau

Lớp

Trung bình Thỏa thuận với nhau một cách dễ dàng, điềm tĩnh Đôi khi tranh cãi, không đồng ý, tức giận nhau Không biết thỏa thuận với nhau

53.6% 32.1% 14.3% ĐC

42.9% 46.4% 10.7% TN 2.36

48.2% 39.3% 12.5% Tổng

Bảng 3.3. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc với bạn

trong các hoạt động có sản phẩm

N=56

Khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc

Lớp

Dễ dàng gắn kết biểu cảm với bạn Khó gắn kết với bạn Trung bình Hoàn toàn không có khả năng gắn kết

DC 42.9% 21.4% 35.7%

TN 25.0% 46.4% 28.6% 2.02

Tổng 33.9% 33.9% 32.1%

Nhìn vào 3 bảng phân tích trên có thể thấy rằng mức độ biểu hiện ở trẻ khả

năng đối thoại với bạn cùng hoạt động là tương đương nhau. Các tỷ lệ phần trăm

giữa 2 lớp có sự chênh lệch nhưng không đáng kể. Điều này cũng được thể hiện rất

rõ ở phần tổng và trung bình. Có thể phân tích rõ hơn khi nhìn vào tỷ lệ phần trăm

giữa các tiêu chí như lớp lá 1 có 10.7% trẻ biết lắng nghe bạn một cách điềm tĩnh

và lớp lá 2 có 14.3%, như vậy tỷ lệ trẻ đạt ở mức này ở cả 2 lớp là tương đương

nhau, có sự chênh lệch nhưng ít. Hay khi nhìn vào tỷ lệ trẻ không biết thỏa thuận

của 2 lớp cũng vậy, với hiệu là 10.7% là con số chênh lệch không cao.

Có thể minh hoạ sự tương đồng giữa hai lớp qua bảng sau:

Bảng 3.4. Bảng so sánh mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn

cùng hoạt động (đối tác) trong các hoạt động có sản phẩm của nhóm đối

chứng và nhóm thử nghiệm trước thử nghiệm

N=56

Khả năng thỏa Khả năng gắn kết Khả năng lắng nghe thuận với nhau biểu cảm cảm xúc Lớp

Trung bình Trung bình Trung bình P P P

2.39 2.46 2.07 ĐC

0.454 0.706 0.629 2.32 2.32 1.96 TN

2.36 2.39 2.02 Tổng

Kết quả phân tích ở bảng 3.4 ta thấy rằng không có sự khác nhau có ý nghĩa

thống kê giữa các nhóm đối tượng vì P > 0.05. Khi ta lấy ra hiệu giữa trung bình 2

lớp thì thấy rằng xác suất sai số không quá 5%. Như vậy, chứng tỏ nhóm đối

chứng và nhóm thực nghiệm không có sự khác biệt ý nghĩa về mặt thống kê. Kết

quả các tiêu chí cho chúng ta thấy ở đề tài này, cả nhóm đối chứng và nhóm thử

nghiệm đều đạt những mức độ tương đối giống nhau, không có sự chênh lệch

nhiều. Có nhưng cũng không đáng kể.

b. So sánh các loại hình hợp tác trong các hoạt động có sản phẩm của nhóm

đối chứng và nhóm thử nghiệm trước thử nghiệm

Bảng 3.5. Bảng so sánh các loại hình hợp tác trong các hoạt động có sản phẩm

của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm trước thử nghiệm

N = 56

STT 1 2 3 4 5 6 TB P Lớp /Loại hình (%)

1 3.6 3.6 17.9 28.6 32.1 14.3 4.25 Lá 1

2 0.0 7.1 17.9 42.9 17.9 14.3 4.14 0.735 Lá 2

1.8 5.4 17.9 35.7 25.0 14.3 4.20 Tổng

Nhìn vào các số liệu cụ thể ở bảng 3.5, nhận thấy không có sự chênh lệch

đáng kể nào về điểm trung bình trong từng tiêu chí giữa lớp đối chứng và lớp thử

nghiệm: Trung bình điểm của lớp đối chứng là 4.25 và của lớp thử nghiệm là 4.14,

sự chênh lệc thấp với P = 0.735 (>0.05).

Tóm lại, tỷ lệ giữa các mức độ ở lớp đối chứng và thử nghiệm là tương

đương nhau. Với kết luận số liệu phù hợp này sẽ chứng minh được kết quả nghiên

cứu thử nghiệm khá thuyết phục.

3.3.2.2 Đánh giá kỹ năng hợp tác của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm

sau thử nghiệm

a. So sánh mức độ độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong các

hoạt động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm

Qua quan sát và thử nghiệm, việc đánh giá mức độ phát triển kỹ năng hợp tác

của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi sau khi thử nghiệm được thể hiện ở các nội dung:

- Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong các hoạt động có

sản phẩm được trình bày với các chỉ số là khả năng lắng nghe bạn trong hoạt động

có sản phẩm (bảng 3.6); khả năng thỏa thuận với bạn trong hoạt động có sản phẩm

(bảng 3.7) và khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc với bạn trong hoạt động có sản

phẩm (bảng 3.8);

- Các loại (các mức độ) giao tiếp và hợp tác của trẻ mẫu giáo lớn với bạn

trong hoạt động cùng nhau (bảng 3.10).

Trong quá trình dạy học thử nghiệm ở lớp đối chứng, tôi đã sử dụng mô hình

“bậc thang” được vẽ trên khổ giấy lớn để giúp trẻ hình dung và dễ nhớ cấu trúc của

hoạt động cùng nhau và từ đó nhớ tuần tự các việc cần làm, cũng như giúp trẻ hiểu

các mối liên hệ giữa các thành phần của hoạt động đó. Chúng tôi cũng đã hình

thành cho trẻ những kỹ năng cần thiết ở giai đoạn tương tác, giúp trẻ lĩnh hội được

các câu nói, các kỹ năng giao tiếp liên quan trong giờ sinh hoạt hàng ngày, hoạt

động góc, hoạt động lao động và hoạt động có sản phẩm. Kết quả thu được được

thể hiện dưới bảng sau:

Bảng 3.6. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng lắng nghe bạn trong các hoạt

động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm

N=56

Khả năng lắng nghe

Lớp Lắng nghe bạn một cách Đôi khi cắt Không biết TB bình tĩnh, kiên nhẫn lời bạn lắng nghe

64.3% 35.7% 0 ĐC

92.9% 7.1% 0 TN 2.79 78.6% 21.4% 0 Tổng

Dựa trên các tiêu chí và tổng điểm khảo sát có thể thấy rằng ở cả 2 lớp đối

chứng và thử nghiệm đều không có trẻ nào là ở mức độ không biết lắng nghe, điều

này chứng tỏ trẻ đã biết lắng nghe bạn của mình khi cùng hoạt động với nhau ví dụ

như trẻ luôn lắng nghe bạn nói về kế hoạch lắp ghép một chiếc xe tăng; lắng nghe

bạn đưa ra ý kiến làm sao để nặn ra cái mỏ của con vịt,…. Bên cạnh đó, mức độ trẻ

thường cắt lời bạn ở 2 lớp có sự chênh lệch khá lớn cụ thể lớp ĐC là 35.7% và TN

chỉ có 7.1%. Như vậy, lớp thử nghiệm trẻ biết lắng nghe bạn của mình một cách bình

tĩnh và kiên nhẫn khi tham gia hoạt động cùng nhau hơn lớp đối chứng với tỷ lệ là

92.9%.

Bảng 3.7. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng thỏa thuận với bạn trong các hoạt

động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm

N=56

Khả năng thỏa thuận

Thỏa thuận với nhau Đôi khi tranh cãi, Không biết

Lớp một cách dễ dàng, không đồng ý, thỏa thuận TB

điềm tĩnh tức giận nhau với nhau

ĐC 57.1% 35.7% 7.1%

TN 82.1% 17.9% 0.0% 2.66

Tổng 69.6% 26.8% 3.6%

Ở bảng 3.8, thấy được sự khác biệt rất rõ rệt giữa 2 lớp. Mức độ khả năng

thỏa thuận lớp TN cao hơn ĐC rất rõ. Còn ở tiêu chí 2 thì lớp ĐC gấp đôi lớp TN.

Với các con số này, chứng tỏ ở lớp TN, trẻ biết cách thỏa thuận với nhau kể cả xảy

ra các xung đột và tình huống có vấn đề như trẻ bàn luận nhau ai sẽ nặn phần nào

của con gà, ai sẽ cắt cánh hoa còn ai sẽ cắt lá cây,… Và khi hai trẻ cùng đưa chiếc

xe của mình về đúng nhà, trẻ rất bình tĩnh bàn nhau cách đi để cả 2 cùng chiến

thắng. Nhưng sự cãi vã, không đồng tình và coi nhiệm vụ nhóm vẫn mang tính thi

đua, thậm chí vẫn không biết thỏa thuận với nhau làm thế nào để cùng nhau hoàn

thành nhiệm vụ thì ở lớp ĐC có tỷ lệ cao hơn.

Bảng 3.8. Bảng so sánh mức độ phát triển ở trẻ khả năng gắn kết cảm xúc với

bạn trong các hoạt động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử

nghiệm sau thử nghiệm

N=56

Khả năng gắn kết biểu cảm cảm xúc

Dễ dàng gắn kết Khó gắn kết Hoàn toàn không có Lớp TB biểu cảm với bạn với bạn khả năng gắn kết

ĐC 50.0% 28.6% 21.4%

TN 92.9% 7.1% 0.0% 2.61

Tổng 71.4% 17.9% 10.7%

Qua bảng 3.9, lớp TN có đến 92.9% trẻ dễ dàng gắn kết biểu cảm cảm xúc

với bạn cùng hoạt động và không có trường hợp không có khả năng gắn kết cảm

xúc với bạn. Ngược lại, lớp ĐC mức độ trẻ hoàn toàn không có khả năng gắn kết

lại có tới 21.4%. Chứng tỏ rằng, ở lớp thử nghiệm, trẻ rất biết quan tâm đến cảm

xúc của người hoạt động cùng mình, chỉ cần mình đưa ô tô về nhà trước một lần là

sẽ nhường cho bạn về nhà lần kế tiếp chứ không cố trở thành người thắng trong

mọi lần chơi, hay khi trẻ thấy bạn khó chịu vì không thể cùng vẽ vào một bức tranh

được do vướng tay của mình, trẻ liền thỏa thuận bằng lời nói: “Bạn đợi mình vẽ

xong rồi mình bạn vẽ chỗ này tiếp nhé”,…

Ta có thể thấy rõ hơn qua bảng so sánh sau:

Bảng 3.9. Mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại với bạn trong các hoạt

động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm

Khả năng thỏa Khả năng gắn kết Khả năng lắng nghe thuận với nhau biểu cảm cảm xúc Lớp Trung Trung Trung P P P bình bình bình

2.50 2.29 ĐC 2.64

2.82 2.93 0.009 0.028 0.000 TN 2.93

2.66 2.61 Tổng 2.79

Cụ thể hơn khi nhìn vào điểm trung bình giữa lớp đối chứng và thử nghiệm.

Thấy được rằng lớp ĐC có ĐTB = 2.64, lớp TN có ĐTB = 2.93 ở khả năng lắng

nghe. Tương tự lớp ĐC có ĐTB = 2.050, lớp TN có ĐTB = 2.82 ở khả năng thõa

thuận và lớp ĐC có ĐTB = 2.29, lớp TN có ĐTB = 2.93 ở khả năng gắn kết biểu

cảm cảm xúc. Bên cạnh đó, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê của mức độ các

khả năng đối thoại giữa 2 lớp đối tượng vì (P<0.05). Cụ thể trung bình khả năng

thỏa thuận với nhau của lớp TN (2.66) cao hơn trung bình khả năng thỏa thuận với

nhau sau thử nghiệm của lớp ĐC (2.50). Với P < 0.05, điều đó cho thấy độ kiểm

nghiệm rất đáng tin cậy.

Có thể thể hiện kết quả trên dưới dạng biểu đồ sau:

Biểu đồ 3.1. Biểu đồ so sánh mức độ phát triển ở trẻ khả năng đối thoại

với bạn trong các hoạt động có sản phẩm của nhóm đối chứng

và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm

Như vậy, với các số liệu so sánh như đã phân tích ở trên thấy rằng mức độ

khả năng đối thoại với bạn cùng hoạt động trong các hoạt động có sản phẩm của

nhóm đối chứng thấp hơn nhóm thử nghiệm sau khi thử nghiệm. Điểm trung bình

của nhóm thử nghiệm cao hơn hẳn so với nhóm đối chứng ở các tiêu chí:

* Khả năng lắng nghe

- Ở nhóm đối chứng, khi cô cho trẻ chơi trò chơi “Mê cung”, đa phần trẻ vẫn

ngồi tìm cách làm sao để xe của mình về được nhà nhưng không quan tâm đến đối

phương nhiều vì thế trẻ vẫn phớt lờ lời đề nghị của bạn hoặc coi đó là sự thi đua.

Bên cạnh đó, sự lắng nghe vẫn chỉ mang tính bột phát khi xuất hiện tình huống có

vấn đề. Có những trẻ rất biết chú ý lắng nghe xem bạn của mình nói gì nhưng gần

như không có sự gắn kết về cảm xúc. Đôi khi lắng nghe nhưng lại thiếu kiên nhẫn

dẫn tới không có hiệu quả trong việc cả 2 cùng thảo luận về nhiệm vụ chung và

vẫn có trường hợp không có biểu hiện nào của khả năng đối thoại với bạn.

- Ở nhóm thử nghiệm, trẻ rất hào hứng và xác định được rõ nhiệm vụ của

mình khi chơi cùng nhau. Vì hiểu được mục đích của nhóm nên trẻ luôn lắng nghe

nhau để cả nhóm hoàn thành nhiệm vụ. Trẻ hiểu rõ rằng nếu không biết mục tiêu

hoạt động cùng nhau là gì thì không thể phối hợp cùng nhau thực hiện mục đích

được. Vì thế, trẻ rất biết kiên nhẫn và điềm tĩnh lắng nghe sự thảo luận của các

thành viên trong nhóm.

* Khả năng thỏa thuận

- Ở nhóm đối chứng, trong mỗi lần hoạt động cùng nhau, phần lớn sự tương

tác vẫn còn mang tính tình huống và bột phát trực tiếp ví dụ như trẻ thử thương

lượng và phối hợp các hành động của mình trong từng tình huống cụ thể liên quan

đến từng xe ô tô “mình về rồi nè, đến bạn đi đó!”. Mặc dù có xuất hiện việc vạch

ra kế hoạch nhưng vẫn chỉ mang tính tình huống. Trẻ dễ tức giận hay không hài

lòng về kế hoạch mà bạn đưa ra, đôi khi ngắt lời bạn và không nghe ý kiến lẫn

nhau.

- Ở nhóm thử nghiệm, trẻ tiếp nhận mục tiêu chung của cả nhóm rất tốt, có kỹ

năng trong việc trao đổi thảo luận với bạn trong quá trình cùng hoạt động “bạn làm

thế này sẽ đi được qua đường này”, “để mình nhường cho bạn đi khúc này nha”,…

Và khi các tình huống xảy ra trong hoạt động, trẻ rất biết giúp đỡ lẫn nhau và cùng

nhau đối chiếu về kết quả so với mục đích chung.

* Khả năng gắn kết biểu cảm, cảm xúc

- Ở nhóm đối chứng, chính vì việc không kiên nhẫn lắng nghe bạn của mình

nói dẫn tới ngắt lời khiến cho đối phương cảm thấy khó chịu hoặc không hài lòng.

Trẻ khó gắn kết với bạn của mình, thay vì lắng nghe và đưa ra những kế hoạch thì

trẻ lại cãi nhau “Tại sao bạn lại làm như vậy, sai rồi!” “Sao bạn làm sai hoài vậy”,

…

- Ở nhóm thử nghiệm, trẻ dễ dàng gắn kết cảm xúc của mình với bạn “Hãy

cùng nhau về nhà nhé” “Hôm nay bọn mình chơi vui ghê”. Trẻ cười nói và rất hài

lòng với kết quả mà cả nhóm cùng đạt được. Khi chơi, trẻ có khả năng cùng nhau

vạch kế hoạch và dự đoán kết quả không chỉ cho riêng mình mà còn cho bạn của

mình.

b. So sánh các loại hình hợp tác trong các hoạt động có sản phẩm của nhóm

đối chứng và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm

Tôi tiến hành thử nghiệm với chủ đề “Trường mầm non” bao gồm các chủ đề

nhánh: “Trường mầm non của bé”, “Lớp học của bé”, “Bạn bè chung lớp của bé”,

“Bé vui đón tết trung thu” và các tiết dạy với đề tài: “Vẽ trường mầm non của bé”,

“Vẽ đồ chơi trong lớp tặng bạn”, “Xé dán chân dung cô giáo em”, “Trang trí đèn

ông sao”. Sau khi thực hiện và tiến hành áp dụng các biện pháp đã được đề xuất

vào lớp thử nghiệm đồng thời tôi theo dõi, quan sát hoạt động của cô và trẻ trên

mỗi giờ dạy cụ thể của cả 2 lớp. Tôi đã thu được kết quả sau:

Bảng 3.10. Bảng so sánh các loại hình hợp tác trong các hoạt động có sản

phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm

N = 56

Lớp /Loại 1 2 3 4 5 6 TB Stt hình (%)

25.0 3.6 17.9 32.1 21.4 3.6 4.46 ĐC

21.4 1 0.0 0.0 28.6 50.0 0.0 5.29 TN

23.2 1.8 8.9 30.4 35.7 1.8 4.88 Tổng

14.3 3.6 35.7 25.0 21.4 4.46 ĐC

0.0 2 0.0 14.3 50.0 35.7 5.21 TN

7.1 1.8 25.0 37.5 28.6 4.84 Tổng

17.9 3.6 42.9 28.6 7.1 4.17 ĐC

0.0 3 0.0 14.3 64.3 21.4 5.07 TN

8.9 1.8 28.6 46.4 14.3 4.63 Tổng

17.9 35.7 25.0 21.4 4.50 ĐC

0.0 4 0.0 50.0 50.0 5.50 TN

21.4 3.6 17.9 25.0 32.1 100.0 4.46 Tổng

* Tiết 1: Vẽ trường mầm non của bé (đề tài)

Dựa trên số liệu trên có thể thấy rằng các loại hình ở lớp ĐC thì rải đều hơn,

có tới 6 trường hợp chưa có sự hợp tác hay nói cách khác là hành vi vẫn còn mang

tính bắt chước máy móc. Còn lớp TN thì không có trường hợp nào cả và loại hình

thứ 5 chiếm tỷ lệ 50%, đa phần trẻ có sự hợp tác với nhau trong các tình huống của

nhiệm vụ chung.

Lớp ĐC, khi cô cho trẻ quan sát tranh xong và đặt ra các câu hỏi như các

con cần vẽ gì, vẽ thế nào, trường mầm non thì thường có gì nhỉ,… Thì trẻ chỉ tiếp

nhận theo phương thức nhiệm vụ đó là nhiệm vụ mình cần làm. Sau khi về bàn thì

trẻ lao vào ngay để vẽ, chính vì thế mà thường xảy ra mâu thuẫn như vẽ không

theo ý của nhau, không nhường nhau khoảng không để vẽ, không hài lòng về sản

phẩm của nhóm,… Trong khi lớp TN, trẻ dành ra thời gian để thảo luận, xác định

mục tiêu chung, cùng phân công nhau ai làm cái gì, trong hoạt động cùng nhau

luôn chú ý tới đối phương, điều chỉnh lẫn nhau mà không gây ra sự bất đồng trong

cuộc thảo luận. “Bây giờ mình vẽ gì trước nhỉ, bạn sẽ vẽ cây nhé, mình vẽ hoa nha,

bạn vẽ thêm cỏ đi, cả xích đu nữa”, …

Nhìn vào loại hình thứ 5, lớp TN có số lượng cao hơn hẳn lớp ĐC, đa số trẻ

không mắc các lỗi lớn và luôn cố gắng tránh từ trước sự xuất hiện các tình huống

bế tắc “Bây giờ đi thế nào bây giờ, làm sao đi được đây”. Trẻ cũng luôn biết cách

lập ra kế hoạch phù hợp cho bản thân và cả bạn của mình.

* Tiết 2: Vẽ đồ chơi trong lớp tặng bạn (Đề tài)

Ở tiết 2 này, nhận thấy có sự tiến bộ hơn tiết 1, cả 2 lớp đều không có

trường hợp không thể hiện sự hợp tác. Lớp ĐC có số lượng về loại hình 2, 3, 4 cao

hơn lớp TN, tức là trẻ vẫn coi nhiệm vụ chung mang tính thi đua và các hành động

còn bắt chước hay phụ thuộc vào bạn chơi chiếm mức độ cao hơn lớp TN. Mức độ

cao trong hợp tác là loại hình số 6 ở lớp TN vượt hơn hẳn so với tiết 1 là từ 1 lên

10 chiếm 35.7%.

Ở lớp ĐC, trẻ bắt đầu thấy rằng cần phải làm việc chung với bạn thì mới đạt

được yêu cầu vì thế mà trẻ thay đổi về chất đó là xuất hiện sự tương tác khi chơi.

Tuy nhiên thì đó vẫn chỉ là mang tính chất bột phát trực tiếp. Còn ở lớp TN, trẻ

bước đầu có kinh nghiệm hơn và bắt đầu lĩnh hội được các câu nói cần thiết cho sự

giao tiếp cũng như thảo luận, chính vì thế mà trẻ tìm cách thức giải quyết nhiệm vụ

chung trước thay vì lao ngay vào bàn để vẽ ra những món đồ chơi mà trẻ có thể vẽ

được.

* Tiết 3: Xé dán chân dung cô giáo em (mẫu)

Ở tiết tiếp theo này, cả 2 lớp nhìn chung cũng có sự tiến bộ, nhưng lớp ĐC

các mức độ theo chiều hướng thụt lùi nhiều hơn. Có những trẻ bắt đầu có sự hợp

tác khi xé dán tranh cùng nhau nhưng phần lớp lại xảy ra sự cãi vã và tranh chấp

nhau khi dán. Có nhiều trẻ đã thực sự có biểu tượng về cấu trúc của hoạt động

cùng nhau. Tuy nhiên, khi thực hiện nhiệm vụ khó hơn thì lại xảy ra sự tranh chấp.

Rõ ràng trẻ xác định rõ được mục tiêu cũng như sự phân công nhưng chỉ theo tình

huống cụ thể. Còn ở lớp TN thì gần như vẫn giữ vững ở các mức độ loại hình. Loại

hình 5 chiếm phần lớn tới 64.3%, chứng tỏ rằng ở trẻ hầu như không có mối quan

hệ cạnh tranh khi hoạt động cùng nhau.

* Tiết 4: Trang trí đèn ông sao

Khác với các tiết trước, tiết 4 đòi hỏi 1 nhóm phải có 4 thành viên, vì thế

việc hợp tác tuyệt đối giữa các thành viên trong nhóm là điều hết sức khó đối với

trẻ. Cả 2 lớp đều có sự vượt bậc hơn khi tỷ lệ về loại hình 1 và 2 chỉ 0%, nhưng ở

lớp TN cao hơn thấy rõ so với lớp ĐC, không có loại hình 3 và 4. Tỷ lệ chia đều

50% cho loại hình 5 và 6.

Lớp ĐC nhìn chung vẫn không có sự tiến bộ vượt bậc so với các tiết trước,

trẻ biết thiết lập các mối quan hệ với bạn chơi và duy trì chúng trong suốt quá trình

hoạt động nhưng sự hợp tác cạnh tranh là loại hình thứ 4 vẫn chiếm phần lớn là

35.7%. Nhìn vào số liệu TN sẽ thấy ngay sự tiến bộ rõ rệt so với các tiết trước đó.

Cả 4 thành viên trong nhóm đều gắn kết được cảm xúc với nhau và bàn nhau về

mục tiêu cũng như phân chia công việc ai sẽ làm gì, vẽ gì, tô màu thế nào hay

trang trí ra sao,…

Bảng 3.11. Bảng so sánh điểm trung bình các loại hình hợp tác trong các hoạt

động có sản phẩm của nhóm đối chứng và nhóm thử nghiệm sau thử nghiệm

Lớp Tiết 1 Tiết 2 Tiết 3 Tiết 4

TB P P P P TB TB TB

4.46 4.17 4.50 4.46 ĐC

5.21 5.07 5.50 5.29 0.005 0.004 0.000 0.000 TN

4.84 4.63 5.00 4.88 Tổng

Nhìn vào kết quả phân tích ta thấy rằng, có sự khác nhau có ý nghĩa thống

kê trung bình điểm biểu hiện tiết 1 sau thử nghiệm giữa các lớp lá khác nhau do

P>0.05. Cụ thể:

Trung bình điểm biểu hiện tiết 1 sau thử nghiệm của lớp TN (5.29) lớn hơn

điểm biểu hiện tiết 1 sau thử nghiệm của lớp ĐC (4.46).

Trung bình điểm biểu hiện tiết 2 sau thử nghiệm của TN (5.21) lớn hơn

điểm biểu hiện tiết 2 sau thử nghiệm của ĐC (4.46).

Trung bình điểm biểu hiện tiết 3 sau thử nghiệm của TN (5.07) lớn hơn

điểm biểu hiện tiết 3 sau thử nghiệm của ĐC (4.17).

Trung bình điểm biểu hiện tiết 4 sau thử nghiệm của TN (5.50) lớn hơn

điểm biểu hiện tiết 4 sau thử nghiệm của ĐC (4.50).

Tiểu kết Chương 3

Nhìn kết quả thử nghiệm cho thấy, trước thử nghiệm mức độ biểu hiện khả

năng thảo luận và các loại hình hợp tác của trẻ ở nhóm thử nghiệm tương đồng với

nhóm đối chứng, có sự chênh lệch nhưng không đáng kể. Sau thử nghiệm, mức độ

này trong hoạt động có sản phẩm của trẻ ở nhóm thử nghiệm cao hơn hẳn so với

nhóm đối chứng. Tỷ lệ phần trăm trẻ có các biểu hiện ở khả năng hợp tác đạt mức

độ cao tăng lên đáng kể. Vậy điều này chứng tỏ rằng các biện pháp đã đề xuất đã

có tác dụng trong quá trình thử nghiệm.

Qua kết quả thử nghiệm kiểm chứng cho thấy hiệu quả của việc phát triển kỹ

năng hợp tác của trẻ là do tác động của những biện pháp:

* Biện pháp 1: Biện pháp sử dụng mô hình “bậc thang”

* Biện pháp 2: Biện pháp sử dụng phức hợp các biện pháp hình thành kỹ

năng cần cho trẻ ở môi trường giai đoạn tương tác, đồng thời giúp trẻ lĩnh hội các

câu nói cần cho việc thiết lập sự hợp tác với bạn trong hoạt động cùng nhau

– Hình thành kỹ năng tiếp nhận môi trường chung, xác định nó như là môi

trường chung và đạt được nhờ các lỗ lực chung (cùng nhau).

– Hình thành kỹ năng xác định các điều kiện của công việc cùng nhau sắp

tới, thống nhất trình tự của các quá trình hoạt động và xác định vị trí của các thành

viên.

– Hình thành thành kỹ năng (biết cách) trao đổi trong quá trình làm việc

– Giúp trẻ biết cách gìn giữ, tâm trạng cảm xúc tích cực chung, được biểu

hiện ở các câu nói nâng đỡ và khuyến khích.

– Dạy trẻ biết cách đối chiếu kết quả với mục đích (mục tiêu), điều chỉnh và

bổ sung có tính đến mục đích.

– Đặt ra các tình huống có vấn để giúp trẻ lĩnh hội các kỹ năng cần thiết.

* Biện pháp 3: Biện pháp hình thành mô hình hợp tác và khả năng tự lựa

chọn mô hình hợp tác

– Hình thành các biểu tượng về mô hình hợp tác trên cơ sở phân tích các tình

huống diễn tả vấn đề thực tế trong hợp tác.

– Sử dụng các thẻ, sơ đồ khái quát trực quan phản ánh nội dung của mô hình

hợp tác (các thẻ hổ trợ).

– Củng cố các biểu tượng về mô hình hợp tác trong quá trình trẻ giải quyết

các tình huống thực tế với mục đích lĩnh hội sự lệ thuộc của kết quả hoạt động

cùng nhau vào trình tự các yếu tố của mô hình hợp tác.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kết luận

Kỹ năng hợp tác là một trong những kỹ năng sống quan trọng không thể thiếu

trong chương trình giáo dục, đặc biệt là đối với trẻ mầm non. Kỹ năng hợp tác giúp

cho con người có thể giải quyết một cách hiệu quả những vấn đề xảy ra trong cuộc

sống, đặc biệt là kỹ năng hợp tác trong hoạt động có sản phẩm. Kỹ năng này cần

được chú trọng rèn luyện ngay từ lứa tuổi mầm non.

Sự hợp tác được đặc trưng bởi hoạt động phối hợp với bạn hay các bạn cùng

tương tác, giúp đỡ lẫn nhau, thúc đẩy đạt được các mục tiêu của mỗi người và các

mục tiêu chung của hoạt động cùng nhau.

Kỹ năng hợp tác là khả năng tương tác cùng thực hiện có hiệu quả một hành

động, một công việc nào đó của con người dựa trên những tri thức và vốn kinh

nghiệm đã có trong điều kiện nhất định”.

Biện pháp giáo dục kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt

động có sản phẩm là cách thức tổ chức của giáo viên mầm non nhằm giúp trẻ nhận

biết, có kỹ năng làm việc chung và hàng động hợp tác cùng nhau tạo ra sản phẩm

chung khi tham gia các hoạt động có sản phẩm, hiệu quả hơn đến việc tạo ra các

sản phẩm chung cũng như giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.

Hầu hết các giáo viên đều nhận thức khá rõ về khái niệm của kỹ năng hợp tác

là khả năng tương tác cùng thực hiện hiệu quả một hành động, một công việc trong

nhóm dựa trên những tri thức và vốn kinh nghiệm đã có trong điều kiện nhất định.

Bên cạnh đó, giáo viên hiểu rằng đó là khả năng tự chọn bạn hoạt động, khả năng

tuân theo các quy tắc của cả nhóm cũng như giúp trẻ hình thành kỹ năng xã hội để

biết làm việc với bạn bè.

Đa số giáo viên phân biệt và có cái nhìn đúng và biểu hiện của sự hợp tác.

Giáo viên đã chú trọng hình thành cho trẻ kỹ năng trao đổi trong quá trình làm việc

nhưng lại không chú trọng nhiều đến việc hình thành ở trẻ biểu tượng về cấu trúc

của hoạt động cùng nhau. Thỉnh thoảng, giáo viên có dạy kĩ năng tiếp nhận mục

đích chung và đạt được mục tiêu đó nhờ những nỗ lực chung (cùng nhau), dạy trẻ

biết cách giữ gìn tâm trạng, cảm xúc tích cực chung và hình thành khả năng tự lựa

chọn mô hình hợp tác cho việc cùng nhau giải quyết nhiệm vụ.

Nguyên nhân chính ảnh hưởng đến hiệu quả giáo dục ở trẻ các kĩ năng hợp

tác là do giáo viên chưa biết nhiều biện pháp hướng dẫn/ tổ chức giáo dục kỹ năng

hợp tác trong hoạt động có sản phẩm.

Kết quả thử nghiệm cho thấy mức độ kỹ năng hợp tác của trẻ sau thử nghiệm

ở nhóm thử nghiệm cao hơn trước thử nghiệm và cao hơn nhóm đối chứng đo cùng

thời điểm. Kết quả thử nghiệm chứng minh tính khả thi và hiệu quả giáo dục của

các biện pháp phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động

có sản phẩm đã được xây dựng trong đề tài.

2. Kiến nghị

Xuất phát từ kết quả nghiên cứu của đề tài, xin rút ra một số kiến nghị sau:

2.1. Với Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Biên Hòa

- Các cấp lãnh đạo cần tạo điều kiện để cho giáo viên có cơ hội tham gia các

lớp bồi dưỡng về cách dạy các kỹ năng cho trẻ. Xây dựng các dự án phát triển giáo

dục mầm non và thường xuyên bồi dưỡng kiến thức, tổ chức tập huấn cho giáo

viên về mặt lý luận và phương pháp tổ chức hoạt động vui chơi nói chung và hoạt

động có sản phẩm nói riêng, nhằm từng bước khắc phục những tồn tại hiện có ở

các trường mầm non hiện nay.

- Các cấp ban ngành và địa phương, đặc biệt là gia đình cần tạo nhiều sân

chơi lành mạnh cho trẻ ở mọi lứa tuổi để trẻ có cơ hội va chạm, giao lưu và được

phát triển toàn diện.

2.2. Với Ban giám hiệu các trường mầm non

- Thường xuyên tổ chức các chuyên đề, các buổi trao đổi kinh nghiệm, tham

quan học tập chia sẻ kinh nghiệm giữa các giáo viên về việc tổ chức hoạt động có

sản phẩm nhằm phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.

- Khuyến khích giáo viên đưa ra sáng kiến kinh nghiệm trong việc tổ chức

hoạt động có sản phẩm nhằm phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.

2.3. Với giáo viên mầm non

- Giáo viên sưu tầm nhiều tài liệu về kỹ năng hợp tác cho trẻ thông qua hoạt

động có sản phẩm ở các trường mầm non và lưu ý công tác phát triển kỹ năng hợp

tác theo bộ chuẩn phát triển trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.

- Giáo viên có ý thức và trách nhiệm trong việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho

trẻ vì nó giúp trẻ phát triển toàn diện. Tích cực tham gia các buổi tập huấn và chia

sẻ kinh nghiệm. Bên cạnh đó, giáo viên cần trau dồi cơ sở lí luận, thường xuyên

cập nhật kiến thức về đổi mới giáo dục mầm non.

- Tổ chức linh hoạt bằng cách sử dụng các biện pháp nhằm giáo dục kỹ năng

hợp tác cho trẻ thông qua các hoạt động có sàn phẩm. Tạo điều kiện cho trẻ được

hoạt động cùng nhau, làm chủ các hoạt động của mình và cảm nhận được cảm xúc

khi hoạt động nhóm.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

A.M Schetinina. (2000). Chẩn đoán phát triển xã hội trẻ em. Bộ Giáo dục Liên

bang Nga: Veliky Novgorod.

Anna Lyulin Skaja. (1977). I Kinder psychologie, Volk und wissen (pp. 151). Berlin

Bộ giáo dục và đào tạo UNICEF. (2009). Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi. Hà Nội:

Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

Bộ giáo dục và Đào tạo. (2009). Chương trình giáo dục mầm non. Hà Nội: Nxb

Giáo dục Việt Nam.

Đặng Thành Hưng. (2010). Nhận diện và đánh giá kỹ năng. Tạp chí Khoa học

Giáo dục (64).

Đào Thanh Âm (chủ biên), Trịnh Dân, Đinh Văn Vang. (2006). Giáo dục học mầm

non, tập 2: Nxb Đại học Sư phạm.

Đinh Thị Tứ và Phan Trọng Ngọ. (2007). Tâm lý học trẻ em lứa tuổi Mầm non.

TP.HCM: Nxb Giáo dục.

Hồ Thị Ngọc Trân. (2001). Đặc điểm hợp tác của trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi qua hoạt

động vui chơi . Luận văn thạc sỹ tâm lý. Viện Khoa học Giáo dục.

Hoàng Phê. (1994). Từ điển tiếng việt. Trung tâm từ điển học Hà Nội: Nxb Khoa

học Xã hội.

Huỳnh Văn Sơn. (2014). Cá nhân - nhóm – tập thể trong hình thức tổ chức hoạt

động tạo hình cho trẻ mầm non. Trường Trung học Sư phạm Mầm non

Thành phố Hồ Chí Minh.

Johnson D. W. & Johnson R. (1999). Learning together and alone. (5th ed.)

Cooperative, competitive, and individualistic learning (pp. 17). Boston:

Allyn & Bacon.

Johnson D. W. & Johnson R. T. (1991). Learning Together and Alone,

Cooperative, Competitive, and Individualistic Learning (pp. 15. Edina:

Interaction Book Company.

Kiêgop X.I. (1973). Hình thành các kỹ năng, kỹ xảo sư phạm cho sinh viên trong

điều kiện giáo dục đại học. Tư liệu thư viện trường ĐHSP Hà Nội.

Kirenkova OL and Pershina TV. (2016). Phát triển hợp tác của trẻ mầm non trong

hoạt động dự án (pp. 2371-2375). Tạp chí điện tử khoa học và phương pháp

"Khái niệm". Retrieved from: http://e-koncept.ru/2016/86504.htm

Lê Minh Thuận. (1989). Trò chơi phân vai theo chủ đề và việc hình thành nhân

cách trẻ Mẫu giáo: Nxb Giáo dục.

Lê Thị Thanh Bình. (2010). Tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non. Thành

phố Hồ Chí Minh: Nxb Giáo dục Việt Nam.

Lê Xuân Hồng. (2000). Những kỹ năng sư phạm mầm non. Phát triển những kỹ

năng cần thiết cho trẻ mầm non (tập 2): Nxb Giáo dục.

Liêm Trinh. (2007). Dạy con kỹ năng sống :Nxb Phụ nữ.

Mai Thị Nguyệt Nga. (2006). Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non: Nxb Giáo dục.

Merton Deutsch. (1990). Các tình huống hợp tác và tranh đua: Nxb Tri thức.

Nguyễn Ánh Tuyết, Nguyễn Thị Như Mai. (2009). Sự phát triển tâm lí trẻ em lứa

tuổi mầm non. Hà Nội: Nxb Giáo dục Việt Nam.

Nguyễn Ánh Tuyết. (2009). Tâm lý học lứa tuổi Mầm non: Nxb ĐHSP.

Nguyễn Ánh Tuyết. (2016). Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non từ lọt lòng đến 6

tuổi. Thành phố Hồ Chí Minh: Nxb Đại học Sư phạm.

Nguyễn Hữu Châu. (2005). Dạy học hợp tác. Tạp chí Khoa học Giáo dục (114).

Nguyễn Thị Ánh Tuyết. (1987). Giáo dục trẻ trong nhóm bạn bè. Hà Nội: Nxb

Giáo dục.

Nguyễn Thị Hòa. (2009). Phát huy tính tích cực nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi trong

trò chơi học tập: Nxb Đại học Sư phạm.

Nguyễn Thị Thanh Hà. (2006). Giáo trình “Tổ chức hoạt động vui chơi của trẻ ở

trường mầm non”: Nxb Giáo dục.

Nguyễn Xuân Thức. (1997). Nghiên cứu tính tích cực giao tiếp của trẻ mẫu giáo

5-6 tuổi trong hoạt động vui chơi. Luận án Phó Tiến sĩ khoa sư phạm Tâm lý.

Trường ĐHSP Hà Nội.

Phạm Thị Châu, Nguyễn Thị Oanh, Trần Thị Sinh. (2006). Giáo dục học mầm non

(tr. 172-183). Hà Nội: Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

S.I. Ozhegov and N. Yu. Shvedova. (2014). Hình thành các kỹ năng hợp tác của

trẻ mầm non trong quá trình hoạt động thị giác. (2014, Jan 24). Retrieved

July 23, 2018, from https: // translate.google.com/translate?depth=1&hl=

vi&prev=search&rurl=translate.google.com&sl=ru&sp=nmt4&u=https:

//revolution.allbest.ru/pedagogics/00372296_0.html&xid=17259,15700023,1

5700124,15700149,15700168,15700186,15700191,15700201,15700208#text

Ti babaeva and L. S. Rimashevskaya. (2012). Cách phát triển tương lai và hợp tác

hoạt động của dossols trong vườn desk: Trẻ em báo chí.

Vũ Dũng. (2000). Từ điển tâm lý học (tr. 356): Nxb Khoa học Xã hội.

Vũ Thị Nhâm. (2009). Một số biện pháp tổ chức trò chơi đóng vai có chủ đề nhằm

phát triển kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Luận văn Thạc sỹ Khoa

học Giáo dục. Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Vưgotxki L.X. (1997). Tuyển tập Tâm lý học (tr. 281-305). Hà Nội: Nxb Đại học

Quốc gia.

PL1

PHỤ LỤC

Phụ lục 1

PHIỀU KHẢO SÁT Ý KIẾN GIÁO VIÊN MẦM NON

(Dành cho Giáo viên trực tiếp dạy trẻ )

Chào quý Thầy (Cô)!

“Nhằm đánh giá thực trạng việc phát triển kỹ năng hợp tác của trẻ mẫu giáo

5-6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm tại các trường mầm non trên địa bàn TP.

Biên Hòa, rất mong Thầy (Cô) vui lòng bớt chút thời gian trả lời một số câu hỏi

dưới đây. Những thông tin mà Thầy (Cô) cung cấp chỉ sử dụng để phục vụ công

trình nghiên cứu. Xin trân trọng cảm ơn sự hợp tác của Quý Thầy (Cô).

Xin các Cô vui lòng cho biết ý kiến của mình bằng cách đánh dấu (X) vào

những ý các Cô chọn,

A. THÔNG TIN CÁ NHÂN

B. Giáo viên lớp: Trường Mầm Non:

- Trình độ chuyên môn:

 Trung cấp  Cao đẳng  Đại học  Sau đại học

- Thâm niên công tác:

 Dưới 5 năm Từ 5 - 10 năm  Từ 10 - 15 năm  Trên 15 năm

- Số năm tham gia giảng dạy trẻ 5- 6 tuổi: ......................................................

C. CÂU HỎI

Vui lòng đánh dấu X vào câu trả lời phù hợp với quan điểm của Thầy (Cô) nhất.

PL2

1. Theo Thầy (Cô), kỹ năng hợp tác là gì?

MỨC ĐỘ

STT Khái niệm

Không đồng ý Đồng ý Không thật đồng ý Rất đồng ý Không có ý kiến

Kỹ năng hợp tác là một trong những kỹ năng xã hội giúp trẻ biết làm việc với bạn bè.

Kỹ năng hợp tác là khả năng tự chọn bạn hoạt động với mình, tương tác với bạn và hoàn thành nhiệm vụ tốt.

Kỹ năng hợp tác là khả năng tuân theo các quy tắc của nhóm và cùng hoàn thành nhiệm vụ công việc với nhau.

Kỹ năng hợp tác là khả năng tương tác cùng thực hiện hiệu quả một hành động, một công việc trên trong nhóm dựa những tri thức và vốn kinh nghiệm đã có trong điều kiện nhất định

5 Ý kiến khác:

PL3

2. Theo Thầy (Cô), kỹ năng hợp tác có vai trò như thế nào đối với việc

giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi?

MỨC ĐỘ

STT Vai trò

Không đồng ý Đồng ý Không thật đồng ý Rất đồng ý Không có ý kiến

Tạo cho trẻ cơ hội chơi, làm việc và hòa nhập với các trẻ khác

Giúp hình thành khả năng xây dựng hành động của bản thân có tính đến các hành động của bạn cùng hoạt động

3 Giúp trẻ hiểu và chấp nhận ý kiến của bạn

Giúp trẻ biết cách tính đến trạng thái cảm xúc cá nhân của các bạn cùng hoạt động

Phát huy sáng kiến, tạo điều kiện bổ sung thông tin còn thiếu ở trẻ

Hình thành ở trẻ sự sẵn sàng xây dựng kế hoạch của hoạt động cùng nhau

Giáo dục ở trẻ kĩ năng tự phê bình và sự thân thiện khi đánh giá người cùng hành động với mình, nhờ vậy biết cách giải quyết xung đột

8 Ý kiến khác:

PL4

3. Thầy (Cô) hãy cho biết các biểu hiện của kỹ năng hợp tác ở trẻ mẫu

giáo 5-6 tuổi

MỨC ĐỘ

STT Biểu hiện

Không đồng ý Đồng ý Không thật đồng ý Rất đồng ý Không có ý kiến

Sự phối hợp và sự bàn bạc của các thành viên tương tác được thực hiện từ lúc tiếp nhận mục tiêu của hoạt động cùng nhau và kết thúc ở giai đoạn đạt được mục tiêu đó

2 Trẻ mong muốn đạt mục tiêu chung

Thái độ tích cực, quan tâm (hứng thú) với hoạt động cùng nhau

4 Có sự liên kết của những người tham gia hoạt động

Có phân công rõ ràng các chức năng, các quyền, các nghĩa vụ, trách nhiệm

Có sự phối hợp các hành động của những người tham gia hoạt động, mức độ xung đột thấp

Biết cách hoạt động theo kế hoạch, khả năng quản lí và tự quản lí

Có khả năng đạt kết quả 8

Ý kiến khác: 9

PL5

4. Thầy (Cô) giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông

qua các hoạt động nào là chủ yếu?

MỨC ĐỘ

STT Hoạt động

Thỉnh thoảng Thường xuyên Không khi nào Không thật thường xuyên

Trong sinh hoạt hàng ngày 1

Hoạt động vui chơi 2

Hoạt động học tập 3

Hoạt động lao động 4

Hoạt động có sản phẩm 5

Ý kiến khác: 6

5. Theo Thầy (Cô), hoạt động cùng nhau có vai trò như thế nào đối với

việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi?

Mức độ

STT Vai trò

Đồng ý Không đồng ý Không thật đồng ý Rất đồng ý Không có ý kiến

1 Hình thành khả năng nhìn thấy hành động của bạn

Phát triển khả năng phối hợp các hành động của các trẻ

3 Tạo điều kiện cho trẻ kiểm tra lẫn nhau

Là môi trường cho trẻ giúp đỡ lẫn nhau khi nảy sinh tình huống có vấn đề

Hình thành thái độ tích cực đối với kết quả của hoạt động

PL6

Mức độ

STT Vai trò

Đồng ý Không đồng ý Không thật đồng ý Rất đồng ý Không có ý kiến

Hình thành khả năng lắng nghe bạn một cách bình tĩnh và kiên nhẫn

Hình thành khả năng thỏa thuận với bạn một cách dễ dàng và điềm tĩnh

Hình thành khả năng gắn kết biểu cảm, cảm xúc với bạn

9. Ý kiến khác:

6. Thầy (Cô) sử dụng hình thức hoạt động có sản phẩm nào để tổ chức

hoạt động cùng nhau cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi?

MỨC ĐỘ

Không Không

STT Hoạt động Thỉnh thật Thường khi

thoảng thường xuyên nào

xuyên

Nặn 1

Vẽ 2

3 Xây dựng – Lắp ghép

4 Cắt - Xé - Dán

Ý kiến khác: 5

PL7

7. Thầy (Cô) hãy cho biết những khó khăn của giáo viên khi giáo dục kỹ

năng hợp tác trong hoạt động có sản phẩm cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi?

MỨC ĐỘ

Không Rất Không STT Nguyên nhân Không Đồng thật đồng có ý đồng ý ý đồng ý ý kiến

Giáo viên nhận thức chưa

đầy đủ về sự phát triển 1 các kĩ năng hợp tác ở trẻ

mẫu giáo

Giáo viên chưa nhận thấy

sự cần thiết giáo dục kĩ 2 năng hợp tác ở trẻ mẫu

giáo

Giáo viên chưa biết nhiều

biện pháp hướng dẫn/ tổ

3 chức giáo dục kỹ năng

hợp tác trong hoạt động

có sản phẩm.

Nội dung giáo dục kỹ

năng hợp tác khó lồng 4 ghép vào hoạt động có

sản phẩm

Ít tài liệu hướng dẫn về

các biện pháp tổ chức

hoạt động có sản phẩm 5 nhằm phát triển kỹ năng

hợp tác cho trẻ mẫu giáo

5- 6 tuổi

PL8

MỨC ĐỘ

Không Rất Không STT Nguyên nhân Không Đồng thật đồng có ý đồng ý ý đồng ý ý kiến

Trẻ thụ động, ít có hứng

6 thú trao đổi trong hoạt

động cùng nhau

Trẻ thiếu thiếu kinh

nghiệm về sự hợp tác 7 trong hoạt động cùng

nhau

Phụ huynh chủ yếu quan

8 tâm đến chuẩn bị cho trẻ

học đọc, học viết

Đồ dùng, đồ chơi cần cho

hoạt động có sản phẩm 9 chưa đầy đủ, chưa phong

phú và chưa đa dạng

Không gian để trẻ hoạt

10 động cùng nhau quá chật

hẹp.

Những khó khăn khác:

PL9

8. Thầy (Cô) hãy đánh giá mức độ phát triển của kỹ năng hợp tác của trẻ

mẫu giáo 5 – 6 tuổi

KẾT QUẢ

STT Nội dung Trung Kém Yếu Khá Tốt bình

Hoạt động cùng nhau với bạn bất 1 kì ở trong lớp

Biết lắng nghe ý kiến của người

2 khác khi cùng tham gia hoạt động

cùng nhau

Trao đổi ý kiến của mình với bạn

3 khi cùng tham gia hoạt động cùng

nhau

Chia sẻ đồ chơi – nguyên vật liệu 4 với bạn

Chấp nhận sự phân công của nhóm 5 bạn khi hoạt động

Chấp nhận sự phân công của giáo

6 viên khi tham gia hoạt động cùng

nhau với bạn

Sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ đơn 7 giản cùng người khác

Tôn trọng ý kiến của người khác 8 khi hoạt động cùng nhau

PL10

9. Thầy (Cô) sử dụng những biện pháp nào để giáo dục kỹ năng hợp tác

cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm?

MỨC ĐỘ

Không Không STT Biện pháp Thỉnh thật Thường khi thoảng thường xuyên nào xuyên

Hình thành ở trẻ biểu tượng về

1 cấu trúc của hoạt động cùng

nhau

Hình thành các câu nói cần

thiết cho việc thiết lập sự hợp 2 tác với bạn trong hoạt động

cùng nhau

Hình thành kĩ năng tiếp nhận

mục đích chung và đạt được 3 mục tiêu đó nhờ những nỗ lực

chung (cùng nhau)

Hình thành kĩ năng xác định

các điều kiện hoạt động cùng

nhau sắp tới, thống nhất trình 4 tự của quá trình hành động và

xác định vị trí của các thành

viên

Hình thành cho trẻ kỹ năng

5 (biết cách) trao đổi trong quá

trình làm việc

Dạy trẻ biết cách giữ gìn tâm 6 trạng, cảm xúc tích cực chung

PL11

Dạy trẻ hành động kiểm tra

đơn giản (Dạy trẻ biết cách

đối chiếu kết quả với mục 7 đích), điều chỉnh và bổ sung

hành động có tính đến mục

đích

Biệp pháp luyện tập các mô

8 hình hợp tác từ đơn giản đến

phức tạp dần

Hình thành khả năng tự lựa

9 chọn mô hình hợp tác cho việc

cùng nhau giải quyết nhiệm vụ

Một lần nữa chúng tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của quý Thầy (Cô).

10 Ý kiến khác:

PL12

PHỤ LỤC 2

PHIẾU QUAN SÁT NHỮNG BIỂU HIỆN KỸ NĂNG HỢP TÁC CỦA TRẺ

MG 5-6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

Trường: .....................................................................................................................

Lớp: ..........................................................................................................................

Sỉ số: ........................................................................................................................

Biểu hiện của các khả năng đối thoại với bạn cùng hoạt động (đối tác)

Khả năng thỏa thuận

Khả năng gắn kết biểu

Khả năng lắng nghe

với nhau

cảm cảm xúc

Hoàn

Khó

Lắng

toàn

Thỏa

gắn

Đôi

nghe

không

thuận

Dễ

kết

Họ

khi

bạn

có khả

với

Không

dàng

với

và

Đôi

tranh

một

năng

Không

nhau

gắn

biết

bạn

Stt

tên

khi

cãi,

cách

gắn

biết

một

kết

thỏa

(cần

trẻ

cắt

không

bình

kết

lắng

cách

biểu

thuận

có sự

lời

đồng

tĩnh

biểu

nghe

dễ

cảm

với

giúp

và

bạn

ý, tức

cảm

dàng,

với

nhau

đỡ

giận

kiên

cảm

điềm

bạn

của

nhau.

nhẫn

xúc

tĩnh

người

với

lớn)

bạn

…

PL13

PHỤ LỤC 3

KẾ HOẠCH CHỦ ĐỀ: TRƯỜNG MẦM NON – TẾT TRUNG THU

Thời gian thực hiện 04 tuần

(Từ ngày 20 tháng 8 đến ngày 15 tháng 09 năm 2016)

CHỦ ĐỀ NHÁNH:

- Trường mầm non của bé

- Lớp học của bé

- Bạn bè chung lớp của bé

- Bé vui đón tết trung thu

I. Mục đích yêu cầu

- Trẻ sử dụng các kĩ năng đã có để vẽ, sắp xếp bố cục hài hòa các đề tài

trường mầm non của bé, xé dán sáng tạo cô giáo của bé, vẽ và tô màu đồ chơi

trong lớp học, trang trí đèn trung thu. Trẻ sáng tạo về ý tưởng và bố cục thể hiện về

đặc điểm nổi bật của các đề tài như: các đồ chơi cầu trượt, xích đu đến trường, cô

giáo mặc áo dài, đèn trung thu có màu đỏ, …

- Trẻ lĩnh hội được các mô hình hợp tác cơ bản, qua đó hình thành các biểu

tượng về mô hình hợp tác.

- Trẻ biết sử dụng những câu nói cần thiết cho việc thiết lập sự hợp tác với

bạn trong các hoạt động cùng nhau tạo ra sản phẩm.

- Trẻ biết tiếp nhận môi trường chung khi tham gia vào các nhiệm vụ chung,

phải lỗ lực cùng nhau mới đạt được.

- Trẻ có kỹ năng xác định các điều kiện của công việc cùng nhau, thống nhất

trình tự của các quá tình hoạt động chung và xác định vị trí của các thành viên

trong nhóm.

- Trẻ biết trao đổi cùng nhau trong quá trình làm việc chung.

- Trẻ biết cách giữ gìn, tâm trạng cảm xúc tích cực chung, biết cách đối chiếu

kết quả với mục đích ban đầu, biết điều chỉnh và bổ sung sản phẩm chung.

- Giáo dục trẻ kiên trì tạo thành sản phẩm hoàn thiện, qua tranh trẻ thể hiện

yêu trường lớp, bè bạn và những người trong trường.

PL14

II. Chuẩn bị

*Không gian tổ chức:

-Trong lớp học

*Đồ dùng phương tiện:

- Giấy a4, bút màu, bàn ghế đúng quy cách, băng nhạc.

- Tranh cô vẽ về trường mầm non ( 2 tranh rời,1 tranh tổng quát)

- Phách tre, lắc, xúc xắc, băng nhạc đệm nghe hát, một số động tác mô phỏng

bài hát.

- Bài giảng trình chiếu Sildes hình ảnh chân dung cô giáo.

- Một số đồ dùng, đồ chơi như bóng bay, búp bê, gấu, ô tô, máy bay…Tranh

vẽ mẫu, vở tạo hình, bút chì màu.

- Mẫu đèn ông sao của cô, Giấy màu, hồ dán, kéo

* Chuẩn bị “Mô hình hợp tác” cô vẽ trên khổ giấy lớn để trẻ hình dung và dễ

nhớ những việc cần làm. Khâu này sẽ được trang bị kiến thức về mô hình cho trẻ

trước trong giờ sinh hoạt hoặc giờ hoạt động góc ( hoặc các buổi chiều của các

ngày học trước)

- Cô chỉ vào bậc thang và mô tả cho trẻ hiểu các bước để chiến thắng

+ “Mục tiêu của chúng mình”: Các con nên cùng bàn nhau xem sẽ làm gì?

Vậy mình sẽ hỏi nhau “chúng mình cùng làm gì? Mình cùng làm chung nhé!

+ “Kế hoạch phù hợp ”: Các con phải cùng nhau xây dựng một kế hoạch phù

hợp. Nếu bạn không vẽ được thì con sẽ giúp chứ? Chúng mình nghĩ xem làm gì

trước? Mình sẽ phân công nhau ra sao?

+ “Cùng nhau làm thôi”: Các con hãy cùng nhay phối hợp, quan sát lẫn nhau

để chia sẻ các gợi ý cũng như cùng nhau quyết định làm gì cho sản phẩm của

mình. Nếu đưa đẩy tranh dành nhau thì sẽ thất bại, không hoàn thành được sản

phẩm. Trao đổi và giúp đỡ nhau khi thấy bạn mình không làm được thì “tớ sẽ giúp

cậu nhé” ... Nhớ đừng quên động viên đồng đội của mình nha!

+ “Mình cùng nhau sửa nhé”: Các con làm cùng nhau và phát hiện ra lỗi sai

của nhau thì hãy gợi ý cho bạn và cùng nhau sửa cho sản phẩm không mắc lỗi

cũng như trình bày được ý tưởng của cả 2.

PL15

+ “Kết quả của chúng mình”: Sau khi hoàn thành xong “Chúng mình cùng

xem lại xem mình làm được gì rồi nào” hãy cùng nhau bàn và đánh giá về sản

phẩm của mình xem đúng với mục tiêu và nhiệm vụ hay chưa. Nếu có sai sót

chúng ta sẽ rút kinh nghiệm nhé.

III. Tổ chức hoạt động

TIẾT 1

Đề tài: Vẽ trường mầm non của bé (đề tài)

Hoạt động của cô Hoạt động của trẻ

* Hoạt động 1: Bé vui trò chuyện cùng cô

- Trẻ hát: “Đây là trường của cháu” - Trẻ hát vỗ tay

- Cô dẫn dắt vào bài: Bài hát nói về trường mầm non của - Trẻ kể

bé có những gì ?

- Nếu cho con vẽ về trường mầm non thì con vẽ gì? Con - Trẻ nêu ý định vẽ

vẽ nó ra sao? Cô bổ sung nên vẽ những gì, cách sắp xếp gì? Vẽ như thế nào

bố cục. (2-3 trẻ nêu)

- Nhắc kỹ năng bằng trò chơi: Vẽ nét tròn, nét cong, nét - Trẻ chơi vẽ mô

thẳng ngang, thẳng dọc… phỏng trên không

- Trẻ xem tranh nêu * Hoạt động 2: Cùng đoán tranh

- Cô đưa ra mô hình hợp tác và giới thiệu chúng ta sẽ tranh vẽ những gì

cùng làm họa sĩ hôm nay. Vậy “làm thế nào để cùng nhau - Trẻ bàn bạc với

hoàn thành nhiệm vụ” ? nhau.

- Cô chỉ vào bậc thang và mô tả cho trẻ hiểu các bước để - Trẻ bàn và đưa ra

mục tiêu chung chiến thắng

- Trẻ lắng nghe * Cô cho trẻ quan sát- đàm thoại tranh gợi ý

- Tranh 1: Nhà tầng, sân có bạn bè đang cầm tay nhau

nhảy múa.

- Tranh 2: Lớp học sân chơi, có xích đu và cầu trượt.

- Tranh 3: Có lớp học, sân có đồ chơi, có cây xanh, trẻ

đang tập thể dục buổi sáng.

PL16

* Trò chơi xúc xắc: Cô lần lượt đặt xúc xác lên từng bậc

thang của mô hình hợp tác và hỏi trẻ, tạo điều kiện cho

trẻ thực hiện với bạn chơi.

- Bước 1: Các con sẽ làm gì? Chúng ta làm gì nào?

Chúng mình hỏi nhau định vẽ cái gì? - Nêu ý tưởng vẽ khi

- Bước 2: Mình phân công nhau xem ai sẽ làm việc gì? Ai cô hỏi

vẽ sẽ vẽ nhà, vẽ cây và số lượng nhiều hay ít? Nếu vướng

tay nhau thì mình luân phiên nhé!

- Bước 3: Cùng nhau làm mà bạn gặp khó khăn con sẽ

làm gì?

- Bước 4: Sau khi làm xong ai sẽ là người quan sát lại và

sửa nhỉ? À vậy cùng nhau tìm ra điểm thiếu sót để cùng

nhau sửa cho hoàn thiện nha!

- Bước 5: Dù kết quả thế nào, chỉ cần các con cùng nhau

cố gắng thì đó sẽ là bức tranh chung nè! Các con có hài

lòng về sản phẩm của mình chưa? Tại sao?

* Hoạt động 3: Cùng nhau làm họa sĩ

- Cô bắt đầu cho trẻ tự tìm bạn tạo nhóm, mỗi nhóm sẽ 2 - Trẻ chọn bạn

bạn và cùng nhau về bàn của mình.

- Trẻ vừa làm với nhau cô vừa đi vừa nhắc nhở, quan sát - Trẻ thực hiện

từng bàn và hướng dẫn trẻ thực hiện các bước, hiểu được

mô hình hợp tác làm việc cùng nhau

+ Đầu tiên các nhóm cần làm gì trước nào? Cùng bàn bạc - Trẻ nghe và thực

với nhau mục tiêu chung nhé! Con hỏi bạn xem mình sẽ hiện

làm gì?

+ Các con xây dựng kế hoạch vẽ gì nào? Thế ai sẽ vẽ cây, - Trẻ trả lời

nhà? Các con phân công nhau chưa?

+ Ồ bạn vẽ được cái xích đu mà không biết vẽ cầu trượt,

con hỏi bạn xem bạn vẽ giúp con được không? Bức tranh

PL17

vẽ đến đâu rồi nhỉ, còn thiếu gì không?

+ Bức tranh chưa cân đối, các con điều chỉnh cùng nhau

xem nào! Các con đã vẽ được gì rồi? - Trẻ trả lời và thực

- Mở nhạc vừa phải cô đến từng nhóm gợi ý động viên trẻ hiện

vẽ nhiều chi tiết có trong trường

* Hoạt động 4: Sản phẩm của bé

* Trưng bày sản phẩm: Tắt nhạc cho trẻ treo bài lên giá. - Trẻ trưng bày sản

- Các con hãy cùng nhau chiêm ngưỡng lại tác phẩm của phẩm

mình và đánh giá xem mình đã cùng bạn thực hiện đúng

nhiệm vụ chưa nha

- Cô cho trẻ lên chọn bài đẹp nhất để nêu ý kiến của

mình, đẹp chỗ nào? Tại sao đẹp? Sau đó nhóm trẻ đã vẽ

bức tranh đó về việc các con đã cùng nhau vẽ như thế nào

mà được bức tranh đẹp như vậy? - Trẻ nhận xét

- Cô cho 2 trẻ cùng làm lên nói về sản phẩm của nhóm:

+ Con có hài lòng không?

+ Con có ý kiến gì không?

+ Cảm xúc của con ra sao?

+ Lần sau con sẽ làm như thế nào?

- Cô khen trẻ và nhận xét chung

- Kết thúc: Đọc thơ bài “ Bạn mới”

Trẻ dọn đồ dùng vào đúng nơi quy định.

PL18

TIẾT 2

Đề tài: Vẽ đồ chơi trong lớp tặng bạn ( Đề tài )

Hoạt động của cô Hoạt động của trẻ

* Hoạt động 1: Bé biết gì về những hoạt động của bé ở

- Trẻ cùng nhau trò trường?

- Trò chuyện với trẻ về công việc của các cô, các bác, của chuyện.

bé trong một ngày.

- Ai cũng có một công việc, đều có ích cho cuộc sống.

* Hoạt động 2: Cùng đoán xem

+Phân tích – Đàm thoại :

- Ai biết qua những giờ học các bạn nam, bạn gái thường

chơi những đồ chơi gì ? - Trẻ cùng nhau kể.

- Trẻ kể đến đồ chơi nào cô đưa đồ chơi đó ra cho trẻ

quan sát và hỏi những đồ chơi đó gồm có những gì?

- Cô cho trẻ xem tranh vẽ về đồ chơi. Trẻ quan sát và nói - Trẻ chú ý quan

tên đồ chơi đó. sát.

- Cô hỏi một số trẻ vẽ đồ chơi gì để tặng bạn mình thích?

- Những đồ chơi này các con tô màu gì?

* Hoạt động 3: Cùng thi tài

- Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tạo nên một bức tranh - Trẻ trả lời

về thế giới đồ chơi, để dành tặng nó cho một người bạn - Trẻ trả lời

mà mình thích nhất nhé!

- Bức tranh này rất đặc biệt, nó được tạo từ 3 bạn và công

việc của mỗi bạn là cùng nhau vẽ ra những đồ chơi, sau - Cả lớp cùng thực

đó cắt dán chúng vào bức tranh của nhóm, sắp xếp bố cục hành.

phù hợp và hài hòa cần đối.

- Trẻ thực hành cô bao quát lớp, sửa cách ngồi, cách cầm

bút cho trẻ.

PL19

- Trong quá trình thực hành, cô cũng nhắc lại bậc thang - Cả lớp đọc.

- 2 -3 trẻ lên chọn chiến thắng

+ Chúng ta hãy bàn xem mục tiêu tạo bức tranh là gì? Sẽ tranh

tặng cho ai?

+ Ai sẽ vẽ đồ chơi nào để không bị trùng nhau, ai sẽ vẽ

trang trí trong tranh nhóm để các đồ chơi có kệ, có bàn,

…

+ Trao đổi với nhau về những khó khan trong các tình

huống gặp phải.

+ Cùng đối chiếu, đưa ra sự so sánh so với yêu cầu của

cô. Cùng lắng nghe ý kiến của nhau

+ Khuyến khích trẻ sử dụng nhiều mô hình hợp tác khác

nhau: Cá nhân – cùng nhau, tuần tự cùng nhau, tương tác

cùng nhau.

- Đọc thơ: “Đồ chơi của lớp”

*Hoạt động 4: Triển lãm tranh

- Trẻ trưng bày những bức tranh đẹp lên giới thiệu.

- Mời trẻ lên chọn bức tranh vẽ đẹp. Giải thích tại sao?

Con tự nhận xét nhóm con hoạt động cùng nhau thế nào?

Có ai chưa chịu phối hợp cùng bạn không?

- Cô nhận xét bổ sung thêm những bức tranh chưa hoàn

thiện.

- Giáo dục trẻ đoàn kết với bạn bè.

- Kết thúc: Cho trẻ cất đồ dùng .

PL20

TIẾT 3

Đề tài: Xé dán chân dung cô giáo em (mẫu)

Hoạt động của cô Hoạt động của trẻ

* Hoạt động 1: Cô cho trẻ hát bài “Cô giáo em” trò

chuyện về nội dung bài hát. Cô gợi ý cho trẻ nói nội dung

bài hát… đã miêu tả hỉnh ảnh cô giáo rất xinh đẹp, cô giáo - Cô cho trẻ hát bài

hàng ngày đã dạy dỗ các con chăm sóc cho các con …. để kết hợp vận động

tỏ lòng biết ơn và yêu quý cô giáo các con phải làm gì? 2-3 trẻ

Hôm nay cô và các con cùng trổ tài vẽ chân dung cô giáo

nhé!

1- * Hoạt động 2: Hội thi bé khéo tay “Xé dán chân dung

cô giáo em”

- Để có thể dành chiến thắng trong hội thi lần này, các con

nhớ mình phải tuân thủ theo bậc thang chiến thắng không

nào? Bạn nào nhớ nhắc lại cho cả lớp cùng nghe nào?

- Cô đưa mô hình lên bảng cho trẻ nhớ lại sâu hơn

- Cô cho trẻ quan sát đàm thoại: (Trốn cô) cô đâu? - Trẻ quan sát tranh

- Các con đoán xem cô có bức tranh vẽ về ai đây? Ai có ý

kiến gì nhận xet về bức tranh chân dung cô giáo? - Trẻ quan sát tranh

- Đầu có dạng hình tròn, đầu có tóc, tóc màu đen, trán chân dung cô giáo.

rộng. Có 2 tai, mặt nhỏ trái xoan, mắt nhỏ tròn có màu đen,

miệng màu đỏ cười rất tươi…

- Cổ cao áo dài màu xanh điểm những bông hoa màu đỏ

màu vàng rất đẹp.

- Cô xé mẫu gợi ý:

+ Để xé được chân dung cô giáo cô giáo cần dùng bằng tay

nào bằng mấy đầu ngón tay? Xé như thế nào?

+ Ở đầu còn có gì? Có tóc, tai… tóc là những đường xé - Trẻ trả lời

PL21

thẳng, cong mềm mại…

+ Ngoài ra ở phần đầu còn có gì? Mắt mũi, miệng, mắt và

miệng là những nét gì? Nét cong ngược nhau. Mắt có màu

gì?

- Các con nhìn tinh xem ở mặt còn thiếu gì? Có mũi

- Các con nhìn tinh xem chân dung cô giáo còn vẽ thêm

những gì? Xé nhưng thế nào? Phần đầu nói với cổ là vai và - Trẻ nhận xét

hại tạy cổ và vai được xé bằng những nét gì? Nét thẳng và

nét xiên…

- Để bức tranh chân dung đẹp thì phải làm gì? - Bôi keo không

* Hoạt động 3: Trẻ thực hiện hội thi quá ướt

- Cô trẻ đọc thơ “Cô giáo của em” - Tư thế ngồi đúng

Cô cho trẻ đọc thơ đi nhẹ nhàng về chỗ cùng tham gia thực

hiện theo nhóm 2 bạn. Cô gợi ý động viên khuyến khích - Cả lớp đọc thơ đi

trẻ vẽ cách bố cục và phối màu tạo bức tranh đẹp. Đừng về bàn cùng thực

quên bậc thang chiến thắng nhé! hiện.

- Hướng dẫn những trẻ còn chậm, lúng túng. Giải quyết

các mâu thuẫn xung đột cần thiết

- Đối với những trẻ giỏi nhưng mạnh ai lấy làm, cô hướng

trẻ chú ý tới cảm xúc của bạn chơi

- Động viên trẻ phân chia công việc cho nhau hợp lý, phối

hợp nhịp nhàng để tránh xảy ra xung đột. -Trẻ thực hiện

- Khi các tình huống có vấn đề xảy ra như: Không đúng ý

nhau, dán sai chỗ, tỏ vẽ không hài long và khó chịu khi

làm chung, để cho trẻ trao đổi với nhau, tự lĩnh hội các kỹ

năng cần thiết trong việc lập lại kế hoạch và phối hợp cùng

nhau làm. Chỉ can thiệp khi thực sự cần thiết.

- Trong quá trình làm. Trẻ lĩnh hội được việc mỗi cá nhân

sẽ xé riêng biệt 1 bộ phận rồi sau đó cùng nhau ráp chúng

PL22

lại. Hoặc tuần tự cùng nhau dán tay trái, rồi đến tay phải,

không tranh dành cố chấp dán trước hay sau. Sau đó trẻ

tương tác với nhau trong suốt quá trình và tạo ra một sản

phẩm chung.

- Trước khi kết thúc giờ, cô nhắc nhở các nhóm xem lại bài

còn thiếu sót gì và chưa hoàn thiện chỗ nào, các nhóm sẽ

bàn bạc rồi chỉnh sửa lần cuối.

* Hoạt động 4: Nhận xét sản phẩm:

- Cô cho trẻ trưng bày sản phẩm cho trẻ và bạn tự nhận xét

bài của mình của bạn bạn vẽ như thế nào ?

Màu sắc đường nét bố cục…Cô nhận xét đông viên -Trẻ nhận xét

khuyến khích trẻ xé dán đẹp, bổ sung bài chưa đẹp đông

viên trẻ cố gắng cùng nhau sửa vào buổi chiều. Cả lớp hát đi nhẹ…

* Kết thúc: Cho trẻ hát bài “Hát bàn tay cô giáo đi ra

ngoài”

PL23

TIẾT 4

Chủ đề: Bé vui đón tết trung thu

Đề tài: Trang trí đèn ông sao

Hoạt động của cô Hoạt động của trẻ

* Hoạt động 1: Ổn định tổ chức, gây hứng thú:

- Cho cả lớp hát bài: Rước đèn dưới ánh trăng - Cả lớp hát

+ Cô và các con vừa hát bài hát nói về ngày gì nhỉ?

+ Bạn nào kể về ngày tết trung thu cho cả lớp cùng - Trẻ nói về ngày Tết

nghe nào? trung thu

+ Con thấy ngày Tết trung thu không khí như thế nào?

- Các con ạ. Ngày Tết trung thu các bạn được bố mẹ

mua cho rất nhiều thứ: bánh kẹo, đèn ông sao, mặt

nạ…và có rất nhiều bạn được bố mẹ mua đèn ông sao

cho nữa. Có rất nhiều loại đèn ông sao được làm từ

nhiều vật liệu khác nhau và mỗi chiếc đèn ông sao đều

có vẻ đẹp lung linh của riêng nó. (Cho trẻ quan sát các

loại đèn sao).

- Trẻ quan sát các mẫu * Hoạt động 2: Quan sát đàm thoại mẫu:

- Nhân dịp Tết trung thu năm nay cô đã tự tay trang trí đèn ông sao

những chiếc đèn ông sao bằng giấy với nhiều màu sắc

khác nhau đấy. Các con cùng quan sát nhé:

+ Cho trẻ quan sát những chiếc đèn ông sao mẫu của cô - Cho trẻ quan sát mẫu

và đàm thoại: (Con thấy chiếc đèn ông sao này như thế của cô

nào? Cắt dán? To hay nhỏ? Cách trang trí? Màu sắc? - Trẻ trả lời

...).

* Hoạt động 3: Trang trí đèn ông sao

- Cô phát cho mỗi trẻ một thẻ màu, sau đó bật nhạc cho

trẻ đi vòng tròn, khi nhạc dừng trẻ phải tìm được bạn có - Trẻ thực hiện.

cùng màu với mình và tạo thành nhóm 4 bạn. Sau đó

PL24

trẻ cùng nhau vào bàn trang trí những chiếc đèn ông

sao cô đã in sẵn khổ giấy a3 cho trẻ. Cô nhắc các con

đừng quên bậc thang chiến thắng nhé. Hôm nay đội nào

chiến thắng sẽ tặng một huy chương ngôi sao may mắn - Trẻ nhận xét bài bạn

nhé.

+ Các trẻ sẽ tự bàn nhau về mục tiêu làm việc chung là - Trẻ chú ý lắng nghe

gì?

+ Cùng nhau phân chia công việc, ai cát, xé, dán, vẽ, …

+ Tự lựa chọn mô hình hợp tác cho việc cùng nhau giải

quyết nhiệm vụ. Trẻ lựa chọn một cách linh hoạt, có thể

ban đầu là cá nhân, mỗi người cắt 1 bông hoa, sau đó

luân phiên nhau dán ở mỗi cánh,…

+ Trẻ đối chiếu vị trị với bạn, xem mình và bạn đang

làm công việc phù hợp hay chưa.

+ Trẻ cùng nhau chi phối hành động, chỉnh sửa cân đối

* Hoạt động 4: Trưng bày sản phẩm:

Cùng mang đèn lồng lên để các bạn quan sát.

Mời 1 vài bạn nhận xét:

- Con thích đèn nào? Tại sao?

- Mời nhóm trẻ có sản phẩm đẹp giới thiệu về sản phẩm

của mình. Các con đã cùng nhau chiến thắng như thế

nào? Chia sẻ cho cả lớp nghe xem.

- Cuối cùng, cô cũng nói lên ý thích của mình đối với

chiếc đèn nào? Cô thích vì sao? Cô giải thích nhóm đó

đã hợp tác với nhau rất chặt chẽ, không cãi nhau,

nhường nhịn và lắng nghe nhau, …

- Khen động viên cả lớp.

* Kết thúc:

Đọc thơ: Trăng sáng và ra chơi

PL25

PHỤ LỤC 3

Trẻ đang cùng nhau tham gia trò chơi “Mê cung”

Trẻ cùng nhau tạo ra sản phẩm từ hoạt động nặn

MỘT SỐ HÌNH ẢNH CỦA ĐỀ TÀI

Trẻ cùng nhau tạo ra sản phẩm từ hoạt động cắt - dán

PL26

PL27

Trẻ cùng nhau tạo ra sản phẩm từ hoạt động tạo hình

PL28

Trẻ cùng nhau tạo ra sản phẩm từ hoạt động tạo hình

PL29

Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Biện pháp giáo dục kĩ năng hợp tác cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong hoạt động có sản phẩm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Thị Lý

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG HỢP TÁC

CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG

HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Thị Lý

BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG HỢP TÁC

CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG

HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

Chuyên ngành : Giáo dục học (Giáo dục Mầm non)

Mã số

: 8140101

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. MAI THỊ NGUYỆT NGA

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG

HỢP TÁC CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI

TRONG HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

Chương 2.

THỰC TRẠNG BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG HỢP TÁC

CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG CÓ SẢN PHẨM

TẠI THÀNH PHỐ BIÊN HÒA

Tiểu kết Chương 2

Chương 3.

THỬ NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG

HỢP TÁC CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRONG HOẠT ĐỘNG

CÓ SẢN PHẨM TẠI TRƯỜNG MẦM NON ABI ĐỒNG NAI 2

Ở THÀNH PHỐ BIÊN HÒA

– Hình thành kỹ năng tiếp nhận môi trường chung, xác định nó như là môi trường

– Hình thành kỹ năng xác định các điều kiện của công việc cùng nhau sắp tới,

– Hình thành thành kỹ năng (biết cách) trao đổi trong quá trình làm việc.

– Giúp trẻ biết cách gìn giữ, tâm trạng cảm xúc tích cực chung, được biểu hiện ở

– Dạy trẻ biết cách đối chiếu kết quả với mục đích (mục tiêu), điều chỉnh và bổ

– Đặt ra các tình huống có vấn để giúp trẻ lĩnh hội các kỹ năng cần thiết.

– Hình thành các biểu tượng về mô hình hợp tác trên cơ sở phân tích các tình

– Sử dụng các thẻ, sơ đồ khái quát trực quan phản ánh nội dung của mô hình hợp

– Củng cố các biểu tượng về mô hình hợp tác trong quá trình trẻ giải quyết các

– Hình thành kỹ năng tiếp nhận môi trường chung, xác định nó như là môi

– Hình thành kỹ năng xác định các điều kiện của công việc cùng nhau sắp

– Hình thành thành kỹ năng (biết cách) trao đổi trong quá trình làm việc

– Giúp trẻ biết cách gìn giữ, tâm trạng cảm xúc tích cực chung, được biểu

– Dạy trẻ biết cách đối chiếu kết quả với mục đích (mục tiêu), điều chỉnh và

– Đặt ra các tình huống có vấn để giúp trẻ lĩnh hội các kỹ năng cần thiết.

– Hình thành các biểu tượng về mô hình hợp tác trên cơ sở phân tích các tình

– Sử dụng các thẻ, sơ đồ khái quát trực quan phản ánh nội dung của mô hình

– Củng cố các biểu tượng về mô hình hợp tác trong quá trình trẻ giải quyết

Khả năng thỏa thuận

Khả năng gắn kết biểu

Khả năng lắng nghe

với nhau

cảm cảm xúc

Họ

và

Stt

tên

trẻ

Có thể bạn quan tâm

Khảo sát động cơ học tập của sinh viên Điều dưỡng tại Trường Đại học Duy Tân

Giảng dạy pháp luật quyền tác giả trong các trường đại học Việt Nam

Luận văn Thạc sĩ: Quản lý hoạt động phát triển nhận thức cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang

Biện pháp quản lý hoạt động tự học của học sinh ở các trường trung học cơ sở huyện Chương Mỹ, Thành phố Hà Nội

Tham gia chương trình Erasmus+ quy trình đăng ký và kinh nghiệm từ thực tiễn

Giải pháp mở ngành mới nhằm tăng sức hút tuyển sinh tại trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh

Kinh nghiệm áp dụng phương pháp lồng ghép kỹ năng giải quyết vấn đề vào giảng dạy pháp luật đại cương tạo trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh

Giải pháp nâng cao năng lực số của giảng viên trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh trong bối cảnh chuyển đổi số giáo dục

Nâng cao hiệu quả công tác nắm bắt chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh thông qua hoạt động đối thoại đa chiều

Định hướng kiểm định chất lượng CTĐT tại trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh theo Thông tư 04/2025/TT-BGDĐT

Cơ sở lí thuyết và ứng dụng hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học Vật lí bậc trung học phổ thông