Bình luận ý nghĩa bài thơ “Tự khuyên mình” của Hồ Chí Minh

Đề bài: Bình luận ý nghĩa bài thơ “Tự khuyên mình” của Hồ Chí Minh<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Nhật kí trong tù là những trang viết chân thành và giàu cảm xúc của Bác kính yêu về <br /> những năm tháng “tê tái gông cùm” trong nhà lao Tưởng Giới Thạch. Đọc và học thơ Bác,  <br /> mỗi chúng ta còn tìm được cho mình biết bao kinh nghiệm sống quý báu mà chính người <br /> đã đúc kết được từ bề dày hoạt động cách mạng cho dân, cho nước của mình. Tự khuyên <br /> mình là một trong những bài thơ như thế:<br /> <br /> Ví không có cảnh đông tàn<br /> <br /> Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân.<br /> <br /> Nghĩ mình trong bước gian truân<br /> <br /> Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng.<br /> <br /> Thơ  Bác cũng giản dị  mà sâu sắc như  chính con người Bác vậy. Người làm thơ  để  tự <br /> khuyên mình nên cũng chẳng cầu kỳ  làm chi. Song giản dị  mà vẫn thật giàu hình  ảnh. <br /> Không trau chuốt, mĩ miều nhưng vẫn cứ lung linh hàm nghĩa, ý tứ thâm sâu. Câu thơ bắt <br /> đầu bằng một mệnh đề  giả  thiết ­ kết quả gợi lên trước mắt ta quy luật tuần hoàn của  <br /> thiên nhiên: đông qua thì xuân tới:<br /> <br /> Ví không có cảnh đông tàn.<br /> <br /> Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân.<br /> <br /> Nếu “không có cảnh đông tàn” thì cảnh “huy hoàng ngày xuân” cũng chẳng thể  nào có  <br /> được. Nói chuyện tuần hoàn của thiên nhiên âu cũng là để  dẫn dắt chuyện con người,  <br /> chuyện cuộc đời đấy thôi:<br /> <br /> Nghĩ mình trong bước gian truân<br /> <br /> Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng.<br /> Nếu con người chịu đựng được, vượt qua được cái lạnh lẽo, rét buốt của mùa đông thì sẽ <br /> được đón nắng ấm của mùa xuân. Vì lẽ đó mà phải rèn luyện tinh thần, ý chí; nghị lực đế <br /> trụ  vững giữa mùa đông. “Bước gian truân”, “tai  ương” gặp phải là những thử  thách đế <br /> rèn luyện làm cho “tinh thần thêm hăng”. Bài thơ đà thể hiện tinh thần lạc quan của Bác; <br /> của người chiến sĩ cách mạng trước những thử thách lớn lao trong cuộc đời cách mạng  <br /> của mình. Và cũng chính từ đó, bài thơ đã thật sự là bài học bổ ích cho mỗi chúng ta: khó <br /> khăn, gian khổ  càng giúp chúng ta rèn luyện bản thân vững vàng hơn, bản lĩnh hơn. Và <br /> muốn vậy thì đòi hỏi phải có niềm tin, lạc quan trong cuộc sống.<br /> <br /> Cuộc sống luôn đặt mỗi người chúng ta những thử thách để thẩm định độ bền bỉ, dẻo dai  <br /> của con người chúng ta với những gai góc của nó. Thật hiếm hoi khi gạn lọc ra xem thử <br /> có mấy ai trong cuộc đời rộng lớn này mà chưa một lần phải đương đầu những gian khổ <br /> khó khăn. Từ  việc nhỏ  như học tập, sinh hoạt hàng ngày đến những việc lớn như  công  <br /> cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của Tố quốc, lúc nào gian khó cũng chực sẵn để thử <br /> thách lòng người. Có thể nói, đó là những lúc dễ làm ta nhụt chí, sờn lòng nhất. Song “lửa  <br /> thử vàng gian nan thử sức” nêu chúng ta biết giữ vững ý chí, có niềm tin vào lí tưởng, vào  <br /> mục đích đúng đắn của công việc, mục đích cuộc sống cao đẹp của mình thì chắc chắn <br /> chúng ta có thêm sức mạnh, thêm nghị lực để vượt qua khó khăn, đi đến đích một cách tự <br /> tin bản lĩnh, vững vàng. Còn nhớ, trong Bình Ngô đại cáo, Nguyễn Trãi cũng đã từng ghi <br /> lại những tháng ngày gian khổ nhất của nghĩa quân Lam Sơn:<br /> <br /> Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần<br /> <br /> Khi Khôi Huyện quân không một đội.<br /> <br /> Song, vì đâu mà ta chiến thắng, vì đâu mà Nguyễn Trãi kiêu hùng thảo Bình Ngô. Câu trả <br /> lời vẫn còn tươi nguyên màu mực:<br /> <br /> Trời thử lòng trao cho mệnh lớn<br /> <br /> Ta gắng chí khắc phục gian nan.<br /> <br /> Vâng, ta vẫn vững niềm tin vào sức mạnh của đội quân nhân nghĩa, sức mạnh của dân tộc  <br /> đứng lên chiến đấu đánh đuối những kẻ hiếu chiến, nuôi mộng tranh bá đồ vương.<br /> <br /> Những vất vả  khó khăn gặp phải như  những cơn gió lạnh mùa đông. Có lúc chỉ  hơi se  <br /> nhưng có khi rét buốt tê tái và kéo dài nhiều tháng, nhiều ngày. Song, đông có dữ dội thế <br /> nào cũng không thể nào cưỡng được bước đi của tạo hoá. Đến hẹn, đúng kì thì nắng xuân  <br /> vẫn trở  về  chan hoà,  ấm áp muôn nơi. Nếu ta vượt qua được “mùa đông lạnh lẽo” thì  <br /> chắc chắn sẽ được sống trong cảnh xuân “huy hoàng”. Và như vậy cũng có nghĩa là: vượt <br /> qua gian khổ sẽ đến sung sướng, vượt qua thất bại sẽ đến thành công. Niềm tin quả  có  <br /> sức mạnh thật kì diệu. Bài học của Bác làm ta nhớ  đến lè sống những nhà nho Nguyễn <br /> Công Trứ, nhớ đến chất lạc quan mãnh liệt mỗi khi nhà thơ khăn áo đi thi:<br /> <br /> Trong cuộc trần ai ai dễ biết<br /> <br /> Rồi ra mới xứng mặt anh hùng.<br /> <br /> Đúng là, nếu thiếu niềm tin thì Nguyễn Công Trứ khó có thể vượt qua những lần thất bại <br /> trên con đường thi cử của mình để có thể thực hiện được chí anh hùng, để tên tuổi rạng  <br /> ngời cùng sông núi ngàn năm!<br /> <br /> Gạo đem vào giã bao đau dán<br /> <br /> Gạo giã xong rồi trắng tựa bông<br /> <br /> Sống ở trên đời người cũng vậy<br /> <br /> Gian nan rèn luyện mới thành công.<br /> <br /> Không có thành công nào mà không phải trải qua nhiều gian khó, không phải đổ  mồ  hôi,  <br /> công sức lao động nhọc nhằn. Chính trong gian khổ, con người sẽ  vững vàng hơn, dạn <br /> dày hơn, trưởng thành hơn về  mọi mặt. vẫn còn đó câu chuyện cổ  về  quả  dưa đỏ  như <br /> một bài học về lòng kiên trì trước khó khăn. Có thể nói chính cuộc sống khắc nghiệt trên  <br /> đảo hoang đã rèn giũa một Mai An Tiêm cần cù, thông minh và sáng tạo tuyệt vời như <br /> vậy đó. Để  rồi, sự kiên nhẫn đến sốt ruột khi chứng kiến Mai An Tiêm bền bỉ thả  từng <br /> quả  dưa đỏ  xuống mênh mông biển cả  mong nhận được một thông điệp từ  đất liền đã  <br /> không phụ lòng người. Hạnh phúc đến với chàng và cả gia đình chàng quả không dễ dàng <br /> như những phép màu vẫn thường thấy trong cố tích. Song nói vậy để thấy rằng: quý biết <br /> bao những hạnh phúc đã đi qua đắng cay như thế.<br /> <br /> Có nhớ chăng hỡi gió rét thành Ba Lễ<br /> <br /> Một viên gạch hồng Bác chống lại cả mùa đông băng giả<br /> <br /> Và sương mù thành Luân Đôn, người có nhớ<br /> <br /> Giọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm khuya?<br /> <br /> Cuộc đời của Bác và của cả  những chiến sĩ cách mạng trong đấu tranh là những tấm  <br /> gương cảm động về  sự kiên trì nhẫn nại, về quyết tâm vượt qua thử  thách, về  niềm tin <br /> và tinh thần lạc quan cách mạng mãnh liệt. Thấy được lẽ  sống cao cả  đó, chúng ta cần <br /> phê phán nghiêm khắc đối với những kẻ thiếu quyết tâm, thiếu ý chí, nghị lực trước công  <br /> việc, hay nản chí, ngã lòng, bi quan trước những khó khăn, thử  thách trong cuộc sống.  <br /> Những kẻ đó khó có thể thành công trong cuộc đời, khó có thể  đặt niềm tin vào họ. Suy  <br /> cho cùng, lí tưởng sống của họ  cũng hết sức mờ  nhạt, khó có thể  là một người trung  <br /> thành. Những kẻ bán nước, những tên việt gian mà lịch sử đã từng kết tội là gì nếu không  <br /> phải là sự đầu hàng nhục nhã, là kết quả của sự mềm lòng, nhụt chí vì họ không có niềm <br /> tin vào sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của dân tộc ta cũng như thiếu niềm tin vào chính  <br /> mình?<br /> <br /> Trong sự nghiệp xây dựng đất nước hôm nay, chúng ta đang rất cần những con người có  <br /> bản lĩnh, có ý chí, có quyết tâm, phấn đấu thực hiện một mục đích cao đẹp của bản thân  <br /> cũng như của xã hội. Chính vì thế, bài thơ<br /> <br /> của Bác một lần nữa ân cần nhắc nhở chúng ta không ngừng phải trau dồi, rèn luyện bản  <br /> lĩnh sống trong cuộc đời. Sống  ở  trên đời, bất cứ  làm việc gì, khi đã xác định được một  <br /> mục đích đúng đắn, muốn đi đến thành công thì không phải dễ dàng mà đều phải trải qua  <br /> gian nan thử  thách. Cái cốt yếu là  ở  chỗ: ta có thế  sẵn sàng chấp nhận gian khó hay  <br /> không, có sẵn sàng đương đầu với nó hay không? Trong đấu tranh cách mạng, với người  <br /> chiến sĩ, đầu hàng có nghĩa là chết, thì với chúng ta hôm nay, đầu hàng có nghĩa là không <br /> đáng sống đúng nghĩa cao đẹp của nó nữa rồi. Nói vậy cũng có nghĩa là mỗi người phải <br /> không ngừng rèn luyện đế  có thế’ sẵn sàng đương đầu với mọi gian lao, thử thách, đem <br /> hết khả  năng của mình để  vượt khó, về  đích huy hoàng nhất. Và có lẽ, cái không thể <br /> thiếu được là niềm tin cuộc sống, niềm tin vào những cái cao đẹp mà ta đã vì nó mà sống,  <br /> mà hi sinh, mà không nề hà gian khổ. Mỗi người phải luôn tâm niệm rằng:<br /> <br /> Sự vật vần xoay đà định sẵn<br /> <br /> Hết mưa là nắng hửng lên thôi<br /> <br /> Hết khổ là vui vốn lẽ đời.<br /> <br /> Là học sinh, mỗi chúng ta ngay từ bây giờ  phải trau dồi ý thức vượt khó. Có thể, là tinh  <br /> thần quyết tâm đạt cho bằng được những ước mơ mà minh hằng mong mỏi, nhưng cũng  <br /> có thể là ý chí khắc phục những gian khó nhỏ  nhoi trước mắt. Tấm gương học giỏi của  <br /> những bạn nghèo vượt khó nhưng học tốt là những điển hình đẹp cho mỗi chúng ta phấn <br /> đấu vươn lên hằng ngày.<br /> <br /> Bài thơ ngắn gọn nhưng đã đem đến cho mỗi chúng ta bài học vô cùng quý báu đế có thế <br /> sống vững, sống tốt trong đời và cho đời. Chặng đường học tập vẫn còn đang  ở  phía <br /> trước với biết bao trở ngại, khó khăn đòi hỏi nghị  lực dẻo dai, bền bỉ của mỗi chúng ta.  <br /> Hi vọng rằng, lời dạy của Bác đã, đang và sẽ thấm sâu mỗi ngày trong mỗi chúng ta, giúp <br /> chúng ta bước vào tương lai tự tin, bản lĩnh, vững vàng.<br />