Các cách để mở đề cho bài viết

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

177
lượt xem 56
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Có hai loại mở đề: mở đề trực tiếp và mở đề gián tiếp. Mở đề trực tiếp cho độc giả thấy ngay ý chính của câu chuyện-ngay trong câu đầu tiên. Mở đề gián tiếp thường bắt đầu với một đoạn kể lại một giai thoại nào đó, hay thí dụ về một người trong một tình huống đặc thù, hay mô tả về quang cảnh. Tất cả đều làm đậm nét thêm chủ đề chính của câu chuyện hoặc xác định xem câu chuyện sẽ diễn biến trong một bầu không khí như thế nào. Sau đó, người...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các cách để mở đề cho bài viết

Các cách m cho bài vi t Có hai lo i m :m tr c ti p và m gián ti p. M tr c ti p cho c gi th y ngay ý chính c a câu chuy n-ngay trong câu u tiên. M gián ti p thư ng b t u v i m t o n k l i m t giai tho i nào ó, hay thí d v m t ngư i trong m t tình hu ng c thù, hay mô t v quang c nh. T t c u làm m nét thêm ch chính c a câu chuy n ho c xác nh xem câu chuy n s di n bi n trong m t b u không khí như th nào. Sau ó, ngư i vi t cho c gi bi t ý chính là gì. Phóng viên dùng lo i m nào tùy theo vi c h nh vi t tin th i s hay phóng s .
M tr c ti p M tr c ti p dùng cho tin th i s là hay nh t. Thông thư ng, lo i m này ch a ng d ki n quan tr ng nh t v nh ng gì x y ra, ch ng h n như i m quan tr ng nh t trong 5 ch W và ch H. M hay nh t là l i dùng Ch ng - ng t -tân ng . Trong ti ng Anh, m t o n m cho tin th i s không nên dài quá 25 ch . Câu này c n ph i trong sáng và g n gàng. Hãy xem o n m này trên t Vientiane Times (Th i báo Vien Chăn) t i Lào: "Chính ph Nh t B n ã ng ý tài tr cho d án xây d ng ư ng nông thôn thu c t nh Houaphan n m trong chương trình thanh toán cây thu c phi n." o nm cho th y Who (ai) (chính ph Nh t B n), What (vi c gì) ( ng ý tài tr cho vi c xây d ng ư ng nông thôn), Where ( âu) (t nh Houaphan), Why (t i sao) ( thanh toán cây thu c phi n) o nm sau ây trên t Bangkok Post (Bưu i n Bangkok): "S Bưu chính và Vi n thông hôm qua ã t ch i c p gi y phép cho công ty World Star TV phát hình trên 36 kênh s d ng k thu t s ." o nm cho th y Who (S Bưu chính và Vi n thông và công ty World Star TV), What (T ch i c p gi y phép cho phát hình) và When (hôm qua).
M gián ti p M gián ti p dùng cho phóng s r t hay. Ngư i vi t thư ng b t uv i m t thí d h p d n hay m t giai tho i v m t ngư i hay di n bi n minh h a cho ph n chính câu chuy n. Làm như v y s lôi cu n ngư i c vào câu chuy n. Nhưng n u dùng m gián ti p, phóng viên c n ph i i t i ý chính c a câu chuy n trong vài o n u, n u không, c gi s c m th y hoang mang không hi u phóng viên mu n nói gì và t i sao h l i ph i c bài vi t ó. T t nhiên, có th m u bài phóng s m t cách tr c ti p v i ý chính thay vì ưa ra thí d , giai tho i hay t c nh. Nhưng thư ng cách này không h u hi u vì không rõ ràng và không giúp cho ngư i c d dàng t t mình vào câu chuy n. V chuy n m t ph n nói v a tìm ư c a con th t l c, nh t báo The Nation (Dân t c) c a Thái Lan ch n l i m gián ti p: "Huad Suaeng, 31 tu i, ã không nh n ra bé gái g y gò b n th u mà bà th y ang ăn xin trên ph Phuket h i tu n trư c. Nhưng có m t cái gì ó thôi thúc bà cho em ng xu 10 baht.
a tr nhìn bà chăm chăm mà không ý gì n ti n. ‘M ?’ em bé gái h i kh , nư c m t lăn dài trên khuôn m t l m lem. Ch m t t ó thôi - và ch m t trong c tri u l n g p g tình c - ã ch m d t ba năm li bi t bi th m t ng làm tan nát hai cu c i. ‘Khi chúng tôi t i nơi, hai m con v n còn ôm nhau khóc n c n ’ viên c nh sát ư c bà Huad g i t i ã k l i. Bé Kesorn Manpook, năm nay lên b y, ã b m t băng ng Campuchia b t cóc t i nhà m t ngư i thân Khon Kaen. Bà Huad au kh i tìm con kh p nơi nhưng r i ã ph i b cu c và không còn hy v ng g p l i con gái n a." Ngư i vi t ã b t u b ng m t cu c g p b t ng ngoài ư ng, ti p y i vào - cu c tìm ki m ng ng c a ngư i m . N u b n vi t câu chuy n b ng cách m tr c ti p thì có th câu chuy n s b t u như th này: "M t ph n su t ba năm ròng i tìm a con gái th t l c ã tìm th y con bà h i tu n trư c khi em ang ăn xin bên l ư ng Phuket." Nhưng ph n h p d n c a câu chuy n s gi m h n i.
M t cách thông thư ng b t u m t bài v m t khuynh hư ng xã h i, tai h a hay i u gì ó gây nh hư ng n nhi u ngư i là mô t m t o n ng n v m t trong nh ng ngư i ó. T Phnom Penh Post ăng t i m t bài báo v i u quan tr ng là các gia dình nghèo lưu l c n t nh Ratakiri c a c n ph i bi t nh ng gì Campuchia làm vi c trong nh ng m á quý y thu c v o n m u. nguy hi m. Bài vi t b t u b ng cách mô t v m t i u cũng quan tr ng ngư i i tìm á quý: " sâu 15 mét dư i lòng t không kém là ph i bi t trong khe h m nh h p, i u Puy s nh t là ánh l a nh ng gì không thu c v leo l t c a cây n n anh c m trong tay s b t t i, và o n m u. anh s b nh n chìm trong bóng t i d y c." M t cách thông thư ng khác b t u m t bài phóng s là t c nh. "CHIANGMAI, Thái Lan -- T i năm c a ô c a khu thành c Chiang Mai, ngư i dân t t p d m t bu i l c truy n g i là Inthakhin. Các v sư Ph t Giáo trong nh ng chi c áo cà sa vàng ngh c t cao l i c u nguy n trong khi dân chúng dâng hương hoa và èn n n c u mưa và xin m t mùa b i thu. Tuy nhiên, ti ng còi xe inh i và ti ng máy xe ang b t c ư ng quanh các c a ô này ã át h n ti ng c u kinh và khói xe t các ng x xe hơi, xe g n máy làm ch ng còn ai ng i th y mùi hương hoa thơm ngát n a."
Có các lo i m theo ki u nói chuy n làm cho c gi ph i suy nghĩ và thu hút ư c s chú ý c a h . Thí d , o n m u c a m t bài báo n a trên t The Nation: "Hãy tư ng tư ng n m t Bangkok mà không có c t i n và các ư ng dây i n tho i ch ng ch t. N u không có ai ơn ch ng i, s tư ng tư ng trên có th bi n thành s th t nh sáng ki n c a Cơ quan hành chính thành ph Bangkok (BMA). BMA có th ã c p gi y phép cho công ty xây d ng M Pro-Dive xây các ư ng ng m chôn nh ng ư ng dây i n và dây i n tho i x u xí xu ng dư i t. K ho ch này là m t ph n c a BMA nh m gi cho chân tr i thành ph ư c thoáng, s ch, tăng thêm v p cho thành ph ." ng ‘chôn vùi’ o n m Khi vi t tin th i s , nhi u phóng viên quên t i m chính hay khía c nh chính c a câu chuy n lên ph n u. Ch ng h n, h có th b t u tin v m t cu c h p v i tên tu i nh ng ngư i tham d thay vì v nh ng gì di n ra trong cu c h p. Nói m t cách khác. H ‘chôn’ i m chính vào sâu trong bài. Hãy xem tin này c a m t t báo ti ng Anh t i Lào:
"Ngư i ng u văn phòng nông nghi p và tr ng r ng t nh Borikhamsay, Buonkham Phommachuk, cho bi t nông dân trong t nh ã b t u g t lúa v mùa mưa vào tháng Mư i. Tính n nay, vi c g t hái ã hoàn t t trên 19.530 ha (80 ph n trăm) c a t ng di n tích 24.792 ha." Có th vi t l i như th này: "M t viên ch c chính ph cho bi t nông dân trong t nh Borikhamsay ã g t xong g n 80% v lúa mùa mưa. Theo ông Buonkham Phommachuk, Giám c S nông nghi p và tr ng r ng t nh Borikhamsay, kho ng 19.530 ha trong t ng s 24.792 ha ã ư c g t xong." o n sau khi n cho ph n m câu chuy n d c hơn vì không dùng tên và ch c v dài dòng c a viên ch c chính ph . o n này chú tr ng hơn n tin chính - mùa g t - thay vào viên ch c, ngu n tin c a câu chuy n. o n này cũng chú tr ng n nh ng i m c th (80% ã ư c g t xong) thay vào v n chung chung (vi c g t hái ã b t u).
Hãy xem cách m u tin sau ây ăng trên m t t báo ti ng Campuchia. T ‘dây th t ngang lưng’ ch m t s i dây nhi u ngư i Campuchia thư ng qu n ngang lưng phòng thân. "'Ôi, Battambang ngư i yêu tôi h i!' ây là bài hát ã n i ti ng l y l ng trong các th p niên 1960-70 nh ti ng hát c a ông Sin Sisamuth. T th i i Sangkum Reastr Niyum n hi n t i, ai mà không mu n tr thành t nh trư ng t nh Battambang? Có c nh sát viên, nhân viên quân c nh hay h i quan nào mà l i không mu n ki m m t ch làm Battambang? B i vì Battambang là t nh có c a gõ kinh t l n nh t sau Phnompenh và thành ph Kompong Cham, cũng như t nh Kompong Som. Trong s nh ng ngư i có ư c mu n ó, a s không ư c to i nguy n, và nh ng ai to i nguy n c n ph i có dây th t ngang lưng, nói chung, h c n ph i có ôla út lót cho các ‘ àn anh’ m i có ư c cơ h i ó. Nhưng gi ây, cu c s ng Battambang không ph i d như trư c ây b i Battambang cũng ang y r y nh ng s b t n như Phnompenh, nơi hàng ngày x y ra nh ng v m t c p, cư p bóc và b n nhau, nh t là nh ng lo i t i ph m khó tr n áp, ó là các băng ng ‘anh ch ’ con ông cháu cha thu c các viên ch c b và t nh. Tin c a phóng viên báo t i Battambang ghi nh n, trong êm 31/7, kho ng 10 gi êm, vũ trư ng Bopha Tip ã b ném m t q a l u n. L u n lăn t trên
nóc nhà xu ng và phát n làm m t c nh sát viên b thi t m ng, năm c nh sát viên khác b thương và năm ngư i g n ó cũng b thương." Tin ây là v n và ngư i b thương vong. Nhưng bài vi t ã i lòng vòng mãi m i t i chi ti t này sau m t o n dài mô t v thành ph . Vi t như sau ây hay hơn: "M t c nh sát viên ã b thi t m ng và 10 ngư i khác b thương trong m t v ném l u n vào m t h p êm t nh Battambang êm 31/7." Sau ây là m t thí d n a v tin chính b chôn vùi trong bài, ăng trên m t t báo ti ng Anh t i Myanmar: "YANGON- L quyên góp l n th tư gây qu xây chùa Thabyinnyu ã ư c t ch c t i Dhammaythaka Sarthintaik thu c phư ng 5 trong khu Mayangon sáng nay, có Bí thư th nh t c a H i ng Qu c gia Hòa bình và Phát tri n, Trung tư ng Khin Nuynt tham d . Phu nhân c a Bí thư th nh t-Trung tư ng Khin Nuynt, n ti n sĩ Khin Win Shwe cũng tham d bu i l , ngoài ra còn có B trư ng công nghi p 1 U Aung Thaung, B trư ng h m m Chu n Tư ng Ohn Myint, B Trư ng Thông Tin Thi u Tư ng Kyi Aung, B Trư ng Ti n b t i Vùng Biên gi i và Các v n d Phát Tri n dân t c i Tá Thein Nuynt, B Trư ng V n t i, Thi u Tư ng Hla Myint Swe, B Trư ng Xã h i, C u tr và nh cư, Chu n Tư ng Pyi Sone, B Trư ng i n l c Thi u Tư ng Tin Htut, B Trư ng Th thao Chu n Tư ng Sein Win, B Trư ng Y t Thi u Tư ng Ket Sein, B Trư ng Tôn giáo Thi u Tư ng Sein Htwa,
Ch t ch y Ban Phát Tri n thành ph Yangon, Th Trư ng U Ko Lay, Các viên ch c thu c Văn phòng H i ng Qu c gia Hòa bình và Phát tri n, Các H i ng Hoà bình và Phát tri n qu n huy n và nh ng ngư i n chúc m ng. Bí Thư y Ban hành ng Th trư ng Nông nghi p và Th y l i Chu n Tư ng Khin Maung báo cáo cho Bí thư th nh t Trung Tư ng Khin Nuynt v ti n c a công trình xây d ng chùa; và Ch t ch Ti u ban Tài chính, Th Trư ng B V n t i ư ng s t Thura U Thaung Lwin báo cáo v các kho n ti n quyên góp và chi phí xây d ng chùa." Sau trên 200 t và danh sách 17 tên và ch c v dài dòng chúng ta n ư c tin chính: "Bí thư th nh t Trung Tư ng Khin Nuynt và các b trư ng ã nh n ư c các kho n quyên góp lên n 17.5 tri u Kyat" M t câu m u hay hơn s vi t như sau: "V tư ng hàng u Khin Nuynt và các viên ch c ã nh n ư c 17.5 tri u Kyat ti n quyên góp xây m t ngôi chùa m i t i khu Mayagon vào hôm qua." Có th b n c m th y ph i li t kê tên các viên ch c cao c p tham d . N u úng như v y, b n nên li t kê sau khi ã tư ng thu t tin.
ng nh i nhét quá nhi u vào o n m u i u quan tr ng là c n ph i bi t nh ng gì thu c v o nm u. i u cũng quan tr ng không kém là ph i bi t nh ng gì không thu c v o nm u. ng nh i nhét quá nhi u ý ho c các chi ti t không quan tr ng l m vào o n m u, có th nói n sau ó trong bài. Vài cách m Mu n bi t xem m như th nào, hãy t h i: - Ai làm gì cho ai? - Câu chuy n này th c s là v gì? - T i sao l i vi t v câu chuy n này? - i m áng lưu ý nh t c a di n bi n ó là gì? - c gi mu n bi t nh ng v n gì nh t v câu chuy n - i u gì trong s ki n này nh h ơng nh t n c gi ? - N u b n vi t v m t bài di n văn, hãy t h i: ai nói gì v i ai? - N u b n vi t v m t cu c h p, hãy t h i: ã có hành ng gì? Phóng viên không c n ph i ưa t t c 5 ch W và ch H vào o n m u; m t vài trong s nh ng ch này có th xu ng o n th nhì hay th ba.
Hãy xem o n m u sau trên m t t báo ti ng Anh c a Thái Lan v v n ngo i h i. ây là m t th a thu n mư n ngo i t c a nư c ngoài n nh ng ti n trong nư c. "Thái Lan và Nh t B n s ký k t m t th a thu n sơ b v m t tài kho n tr giá 3 t USD (135 tri u Baht) trong khuôn kh hi p nh trao i ti n t khi hai b trư ng tài chính g p g t i Honolulu bên l cu c h p c a Ngân hàng Phát tri n châu Á vào tu n t i." Vi c th a thu n s ư c các b trư ng ký k t t i Honolulu trong cu c h p c a Ngân hàng có quan tr ng l m không? Tin chính có ph i là riêng v tho thu n hay không? M c ích c a tho thu n là gì? Thông t n xã AP ưa tin này m t cách rõ ràng và v n t t: "Thái Lan và Nh t B n ã t ư c tho thu n t ng quát v m t tài kho n trao i ti n t tr giá 3 t USD n nh ng Baht." Có gì khác ây?
M t o nm hay không nh ng có thông tin mà còn h p d n n a. M không nh ng ch ch a ng tin quan tr ng nh t, mà còn, n u ư c, cho c gi th y t i sao di n bi n này không gi ng v i các di n bi n khác. Có ph i t t c m i tai n n âm xe u gi ng nhau? Không. Hãy suy nghĩ n i m: tai n n b n s p vi t khác v i các tai n n khác như th nào? ưa i m ó vào o n m u. Thay vì vi t: "M t chi c xe buýt ch hành khách ã b l t ngay bên ngoài Rangoon trong m t tr n mưa l n hôm qua, khi n cho ba ngư i b thi t m ng." Hãy nghĩ xem có nên vi t: "M t chi c xe buýt ch hành khách ã b l t ngay bên ngoài Rangoon trong m t tr n mưa l n hôm qua, khi n cho ba ph n có tu i b thi t m ng. Ba ngư i này lúc ó ang trên ư ng v nhà sau khi d ám tang m t ngư i thân." Vi t o n m không d như th theo sát t ng bư c m t công th c. Ai (Who) không nh t thi t ph i luôn luôn i theo sát “v n gì” (What). i u này tùy thu c vào di n bi n x y ra. N u ó là m t tai n n xe hơi và b n ngư i ã b thương, o n m có th là: "B n ngư i ã b thi t m ng hôm qua khi m t chi c xe hơi b trôi tu t kh i m t o n ư ng ng p nư c trong thành ph H Chí Minh."
N u tai n n x y ra vì l t l i, o n m có th là: "Mưa l n và lũ ã cu n trôi m t chi c xe hơi kh i m t con ư ng trong thành ph H Chí Minh hôm qua, khi n cho b n ngư i b thi t m ng." N u có m t viên ch c hàng u trong xe, o n m s chú tr ng n ch Who (ai): "Th trư ng tài chính, ông XXX, ã b thi t m ng trong m t tai n n xe hơi t i thành ph H Chí Minh hôm qua." N u a i m x y ra tai n n khác thư ng, b n nên chú tr ng n Where ( âu): "M t chi c xe hơi âm vào m t ngôi chùa n i ti ng t i thành ph H Chí Minh hôm qua sau khi ngư i lái xe b l c tay lái." B n ph i t nghĩ xem khía c nh nào c a di n bi n là quan tr ng nh t. Ch n ‘góc c nh’ ôi khi không có cách duy nh t nào ư c coi là úng b t u m t câu chuy n. Có th có nhi u i m cùng áng lưu ý, hay nhi u ‘góc c nh’ có th ch n cho câu chuy n.
Thí d , b n tham d m t cu c h p báo c a b trư ng tài chính. N u ông c m t bài di n văn loan báo m t chính sách quan tr ng nào ó, t t nhiên b n b t u câu chuy n i m ó. Nhưng l n này, ông không nói i u gì c bi t n i b t hay m i m . B n có th ch n vi t v nhi u khiá c nh khác nhau mà ông ã nói t i. B n có th b t u v i s l c quan c a ông v à tăng trư ng GDP cho năm t i, ho c các nh n xét c a ông v ki m soát l m phát, ho c v giao thương v i Trung Qu c. B t c góc c nh nào v a k cũng có th làm cho câu chuy n hay. Ho c n u vi t v d ch s t rét bùng phát t i biên gi i Thái Lan-Myanmar, b n có th vi t t quan i m c a n n nhân b nh s t rét, hay c a các bác sĩ và nhân viên c u tr ang tìm cách ch n ng à lây lan c a d ch b nh, ho c c a các nhà khoa h c ang nghiên c u v căn b nh tìm m t phương thu c ch a tr s t rét h u hi u hơn. Khi b n ang tìm cách quy t nh nên m u v i góc c nh nào, m t trong các câu h i b n ph i t h i là: Ai th c s là c gi c a báo mình? H có ph i là các c gi thu c lo i i chúng? Các c gi h c th c? Chuyên gia? Ngư i nư c ngoài? Hãy ch n góc c nh áng lưu ý nh t và áng nói nh t cho nh ng c gi c bi t c a b n.