Cẩm nang hướng dẫn kỹ năng số cho người dân: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:135

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Hướng dẫn kỹ năng số cho người dân" tiếp tục trình bày các nội dung chính sau: Hướng dẫn sử dụng dịch vụ công trực tuyến; Hướng dẫn giao tiếp trong không gian mạng; Hướng dẫn học tập và làm việc trực tuyến. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cẩm nang hướng dẫn kỹ năng số cho người dân: Phần 2

Chương 4 HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG DỊCH VỤ CÔNG TRỰC TUYẾN 1. Dịch vụ công trực tuyến Theo quy định tại khoản 5 Điều 3 Nghị định số 42/2022/NĐ-CP, ngày 24/6/2022 của Chính phủ định nghĩa dịch vụ công trực tuyến như sau: Dịch vụ công trực tuyến của cơ quan nhà nước là dịch vụ hành chính công và các dịch vụ khác của cơ quan nhà nước được cung cấp cho các tổ chức, cá nhân trên môi trường mạng. Các mức độ cung cấp dịch vụ công trực tuyến Cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công trực tuyến theo hai mức độ như sau: - Dịch vụ công trực tuyến toàn trình: là dịch vụ bảo đảm cung cấp toàn bộ thông tin về thủ tục hành chính, việc thực hiện và giải quyết thủ tục hành chính đều được thực hiện trên môi trường mạng. Việc trả kết quả được thực hiện trực tuyến hoặc qua dịch vụ bưu chính công ích. - Dịch vụ công trực tuyến một phần: là dịch vụ công trực tuyến không bảo đảm các điều kiện quy định của dịch vụ công toàn trình. 70
Cơ quan nhà nước ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số tối đa trong quá trình cung cấp và xử lý dịch vụ công trực tuyến trên môi trường mạng trừ trường hợp tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ phải hiện diện tại cơ quan nhà nước hoặc cơ quan nhà nước phải đi thẩm tra, xác minh tại hiện trường theo quy định của pháp luật. Danh mục dịch vụ công trực tuyến 1- Danh mục và thông tin của các dịch vụ công trực tuyến phải được cập nhật trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính, đồng bộ và đăng tải trên Cổng dịch vụ công cấp bộ, cấp tỉnh. 2- Các dịch vụ công trực tuyến phải được tổ chức, phân loại theo đối tượng sử dụng (tổ chức, cá nhân), theo nhóm dịch vụ (theo chủ đề), theo mức độ và cơ quan thực hiện để thuận tiện cho việc tìm kiếm, sử dụng. 3- Dịch vụ công trực tuyến khi cung cấp trên môi trường mạng được chuẩn hóa, đồng bộ về mã, tên dịch vụ công trực tuyến; cung cấp biểu mẫu điện tử kèm theo; hướng dẫn quy trình sử dụng cho tổ chức, cá nhân; hướng dẫn quy trình xử lý của các cơ quan nhà nước và kết quả của dịch vụ công trực tuyến với Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính. Việc chuẩn hóa này được công bố kèm theo hướng dẫn cho người dùng theo từng dịch vụ công trực tuyến. 4- Các dịch vụ công trực tuyến thuộc thẩm quyền thực hiện của cơ quan nhà nước các cấp trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do 71
các bộ, ngành triển khai cung cấp trên môi trường mạng phải được tích hợp, công bố công khai và đồng bộ thông tin tiếp nhận, xử lý hồ sơ trên Cổng dịch vụ công quốc gia và Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh. 5- Quy định về định danh và xác thực điện tử của chủ thể tham gia giao dịch dịch vụ công trực tuyến phải được xác định rõ, công bố trên cổng dịch vụ công và tuân thủ quy định của pháp luật về định danh và xác thực điện tử. 2. Lợi ích khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến So với việc thực hiện dịch vụ công truyền thống, việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến có những lợi ích sau: - Sử dụng dịch vụ công mọi lúc, mọi nơi, theo nhu cầu của người dân và chỉ cần có thiết bị kết nối mạng. - Đơn giản khi chỉ cần đăng ký 1 tài khoản và cung cấp thông tin liên quan một lần nhưng có thể sử dụng dịch vụ công trực tuyến trọn đời của tất cả các cơ quan các cấp. - Rút ngắn thời gian gửi/nhận hồ sơ, tiết kiệm chi phí, công sức đi lại, chuẩn bị hồ sơ bản giấy cho người dân; đặc biệt là tránh được việc nhũng nhiễu, quan liêu, phiền hà từ một bộ phận cán bộ, công chức khi người dân không cần phải hiện diện tại cơ quan nhà nước. - Theo dõi, giám sát được quá trình giải quyết hồ sơ của cơ quan nhà nước từ khi nộp hồ sơ cho đến khi nhận kết quả. 72
- Được tham gia đánh giá mức độ hài lòng, góp ý trực tuyến để cải tiến việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến của cơ quan nhà nước. Các kênh cung cấp dịch vụ công trực tuyến của cơ quan nhà nước bao gồm: - Kênh chính thức: (1) Cổng Dịch vụ công quốc gia tại địa chỉ https://dichvucong.gov.vn. (2) Cổng dịch vụ công cấp bộ, cấp tỉnh tại địa chỉ: dichvucong.(tên bộ, tỉnh).gov.vn, trong đó tên bộ, tỉnh được đặt theo quy định. Ví dụ: Cổng dịch vụ công của Bộ Thông tin và Truyền thông: https://dichvucong.mic.gov.vn; Cổng dịch vụ công của thành phố Hà Nội: https://dichvucong.hanoi.gov.vn. - Các kênh cung cấp dịch vụ công trực tuyến khác: (1) Mạng xã hội do cơ quan nhà nước cho phép cung cấp dịch vụ công trực tuyến theo quy định của pháp luật. (2) Ứng dụng trên thiết bị di động của cơ quan nhà nước cho phép cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Như vậy, hiện nay có nhiều kênh cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên môi trường mạng mà cơ quan nhà nước công bố để người dân chọn lựa sử dụng theo nhu cầu. 3. Hướng dẫn sử dụng dịch vụ công quốc gia Để sử dụng dịch vụ công, người dân có thể tham khảo nội dung hướng dẫn chung dưới đây, gồm bốn bước (chức năng) chính (xem hình 4.1), ngoài ra còn nhiều tính năng hữu ích khác. 73
Hình 4.1. Bốn bước sử dụng dịch vụ công trực tuyến Tra cứu thủ tục hành chính, dịch vụ công Người dân có ba cách để tiếp cận thủ tục hành chính, dịch vụ công, đó là: + Tìm kiếm theo từ khóa ở trang chủ, trang công dân; + Chọn thủ tục hành chính từ sự kiện của công dân; + Chọn từ danh sách dịch vụ công trực tuyến. - Chọn cơ quan thực hiện. Căn cứ vào “cơ quan thực hiện” trong thông tin thủ tục hành chính, người dân chọn cơ quan thực hiện tương ứng của thủ tục cần thực hiện. - Đăng ký, đăng nhập tài khoản công dân, doanh nghiệp. Người dân có thể đăng ký tài khoản bằng: Sim ký số; USB ký số; thuê bao di động (dành cho công dân); mã số BHXH (dành cho công dân). Sau khi đăng ký tài khoản, người dân đăng nhập bằng một trong các cách sau: Sim ký số; USB ký số; CMT/CCCD. Nộp hồ sơ, tra cứu, theo dõi tình trạng hồ sơ Sau khi người dân đăng nhập thành công, cổng Dịch vụ công quốc gia sẽ điều hướng về cổng của 74
bộ/ngành/địa phương nơi mà người dân đăng ký thực hiện thủ tục để nộp hồ sơ. Người dân tra cứu tình trạng hồ sơ theo mã số hồ sơ được cấp trên cổng Dịch vụ công quốc gia, để theo dõi chi tiết tiến trình xử lý, quản lý dữ liệu đầu vào, đầu ra của hồ sơ và người dân thực hiện đăng nhập để xem chi tiết. Nội dung dưới đây sẽ tập trung hướng dẫn chi tiết người dân thực hiện đăng ký tài khoản, đăng nhập tài khoản và quản lý tài khoản. a) Đăng ký tài khoản Trên giao diện trang chủ của cổng Dịch vụ công quốc gia tại địa chỉ https://dichvucong.gov.vn, người dân có thể Đăng ký/Đăng nhập tại mục Đăng ký/Đăng nhập trên trang chủ hoặc hệ thống sẽ yêu cầu Đăng ký/Đăng nhập khi thực hiện dịch vụ công. Hình 4.2. Cổng dịch vụ công quốc gia Công dân có thể đăng ký tài khoản bằng Sim ký số, USB ký số hoặc công dân có thể đăng ký bằng thuê bao di động, Bảo hiểm xã hội, Bưu điện Việt Nam. 75
Hình 4.3. Đăng ký tài khoản Đăng ký tài khoản bằng thuê bao di động Thuê bao di động dùng đăng ký tài khoản phải là thuê bao đã được đăng ký chính chủ. 76
Hình 4.4. Đăng ký tài khoản bằng thuê bao di động Chú ý: Hệ thống sẽ dùng chứng minh thư hoặc căn cước công dân để kiểm tra tài khoản có tồn tại hay không, trường hợp đã tồn tại tài khoản trên hệ thống ↑ Hệ thống sẽ hiển thị thông báo khi đăng ký, người dùng có thể lấy lại mật khẩu bằng chức năng “Quên mật khẩu” tại màn hình đăng nhập hoặc đến quầy giao dịch lấy lại mật khẩu hoặc khiếu nại khi không sở hữu tài khoản. 77
Đăng ký tài khoản bằng mã số bảo hiểm xã hội Hình 4.5. Đăng ký tài khoản bằng mã số bảo hiểm xã hội Chú ý: Hệ thống sẽ kết nối với cơ sở dữ liệu bảo hiểm xã hội để lấy ra thông tin của công dân và so sánh dữ liệu từ bảo hiểm xã hội với dữ liệu công dân nhập vào, nếu khớp thông tin, hệ thống sẽ kiểm tra tài khoản có tồn tại hay chưa dựa vào chứng minh thư/căn cước công dân được lấy từ hệ thống bảo hiểm xã hội. Trường hợp đã tồn tại tài khoản trên hệ thống ↑ Hệ thống sẽ hiển thị thông báo khi đăng ký, người 78
dùng có thể lấy lại mật khẩu bằng chức năng “Quên mật khẩu” tại màn hình đăng nhập hoặc đến quầy giao dịch lấy lại mật khẩu hoặc khiếu nại khi không sở hữu tài khoản. Trường hợp dữ liệu nhập lên hệ thống không khớp với cơ sở dữ liệu bảo hiểm xã hội thì hệ thống sẽ đưa ra thông báo không đăng ký được tài khoản. Đăng ký tài khoản bằng Sim ký số Điều kiện: Công dân sở hữu Sim ký số. Sim ký số đang hoạt động và được gắn vào điện thoại để sẵn sàng xác nhận đăng ký. Hình 4.6. Đăng ký tài khoản bằng Sim ký số 79
Chú ý: Đối với công dân, hệ thống sẽ dùng chứng minh thư hoặc căn cước công dân để kiểm tra tài khoản có tồn tại hay không, trường hợp đã tồn tại tài khoản trên hệ thống ↑ Hệ thống sẽ hiển thị thông báo khi đăng ký, người dùng có thể lấy lại mật khẩu bằng chức năng “Quên mật khẩu” tại màn hình đăng nhập hoặc đến quầy giao dịch lấy lại mật khẩu hoặc khiếu nại khi không sở hữu tài khoản. Đăng ký tài khoản bằng USB ký số Hình 4.7. Đăng ký tài khoản bằng USB ký số 80
Điều kiện: - Công dân sở hữu USB ký số, chứng thư trong USB ký số còn hạn và đang được sử dụng. - USB được cắm vào thiết bị máy tính. - Thiết bị máy tính được cài Driver USB ký số. Chú ý: Đối với công dân hệ thống sẽ dựa vào chứng minh thư/căn cước công dân để kiểm tra tài khoản có trùng với các tài khoản trên hệ thống khác hay không. Đăng ký tài khoản bằng VNPT SmartCA Điều kiện: Công dân sở hữu SmartCA, chứng thư còn hạn và đang được sử dụng. Hình 4.8. Đăng ký tài khoản bằng VNPT SmartCA b) Đăng nhập tài khoản Công dân có thể đăng nhập tài khoản bằng Sim ký số, USB ký số, hoặc có thể đăng nhập bằng chứng minh thư/căn cước công dân (đối với tài khoản 81
đăng ký bằng thuê bao di động hoặc bảo hiểm xã hội), hoặc có thể đăng nhập bằng tài khoản đăng ký bởi Bưu điện Việt Nam. Đăng nhập tài khoản bằng chứng minh thư/căn cước công dân Điều kiện: Tài khoản được đăng ký bằng thuê bao di động hoặc bảo hiểm xã hội; số điện thoại đăng ký được sẵn sàng để nhận mật khẩu một lần (OTP) từ cổng Dịch vụ công quốc gia. Hình 4.9. Đăng nhập tài khoản bằng chứng minh thư/căn cước công dân 82
Đăng nhập tài khoản bằng Sim ký số Điều kiện: Công dân sở hữu Sim ký số, chứng thư trong Sim ký số còn hạn và đang được sử dụng. Sim ký số được gắn vào thiết bị để sẵn sàng xác nhận đăng nhập. Chứng thư số đã được đăng ký tài khoản thành công. Hình 4.10. Đăng nhập tài khoản bằng Sim ký số Đăng nhập tài khoản bằng USB ký số Điều kiện: Công dân sở hữu USB ký số, chứng thư trong USB ký số còn hạn và đang được sử dụng. 83
USB được cắm vào thiết bị máy tính. Chứng thư số đã được đăng ký tài khoản thành công. Hình 4.11. Đăng nhập tài khoản bằng USB ký số Đăng nhập tài khoản bằng VNPT SmartCA Điều kiện: Công dân sở hữu SmartCA còn hạn. Hình 4.12. Đăng nhập tài khoản bằng VNPT SmartCA 84
c) Quản lý tài khoản Hệ thống quản lý thông tin định danh của tài khoản, quản lý lịch sử truy cập và danh sách các phương thức xác thực, cho phép người dùng điều chỉnh thông tin cá nhân và thêm các phương thức đăng nhập cho tài khoản. Thông tin định danh Đường dẫn: Tại trang chủ, người dùng nhấn vào tên tài khoản và chọn “Thông tin cá nhân” tại vùng 1 để xem thông tin tài khoản. Hình 4.13. Màn hình thông tin định danh của công dân Các phương thức xác thực Hình 4.14. Thêm mới phương thức xác thực 85
Hình 4.15. Các phương thức xác thực 86
Chương 5 HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG THIẾT BỊ SỐ ĐẢM BẢO AN TOÀN THÔNG TIN MẠNG 1. Nguy cơ gây mất an toàn thông tin mạng a) Một số nguy cơ tấn công 1- Lừa đảo chiếm đoạt tài sản - Nạp thẻ điện thoại siêu khuyến mại Chiếm đoạt tài sản bằng cách lừa nạp thẻ điện thoại siêu khuyến mại là hành vi “lợi dụng mạng máy tính, mạng viễn thông để chiếm đoạt tài sản”. Do được thực hiện qua mạng máy tính, mà cụ thể là qua mạng xã hội và qua các trang thông tin điện tử khác nên đây là hình thức lừa đảo phổ biến nhất trong mấy năm trở lại đây. Mặc dù chiêu thức lừa đảo này tương đối đơn giản, nhưng bởi mỗi một người đều là “nạn nhân tiềm năng” nên số lượng người bị lừa vẫn rất lớn. Các đối tượng sử dụng mạng internet để tìm hiểu cách xây dựng các trang web nạp thẻ điện thoại khuyến mại, sau đó đăng tin khuyến mại 87
nạp thẻ với khuyến mại cao để lừa khách hàng nạp thẻ cào điện thoại vào rồi chiếm đoạt. Phương thức quảng cáo của chúng là thông qua Facebook, bởi đây là môi trường có lượng người sử dụng lớn. Thậm chí nhiều trang Facebook “trá hình”, mạo danh các ngôi sao, nhân vật nổi tiếng... được lập ra với mục đích lừa đảo cũng thường xuyên đăng tải những nội dung như trên. Trò lừa đảo nạp thẻ điện thoại nhận khuyến mại khủng này xuất hiện đã lâu, các phương tiện thông tin truyền thông đã cảnh báo nhưng vì ham khoản tiền lớn bỗng nhiên “từ trên trời rơi xuống” nên nhiều người vẫn mắc bẫy. 2- Lừa đảo chiếm đoạt tài sản - Kết bạn, tặng quà Dù không phải là thủ đoạn quá mới, song trò làm quen, kết bạn, thậm chí yêu đương, cầu hôn qua mạng để lừa tiền vẫn được nhiều đối tượng “ưa dùng”. Đã có rất nhiều vụ lừa đảo qua chat, blog và mạng xã hội đã được lực lượng công an phát hiện. Phương thức của loại tội phạm này là lên mạng kết bạn, làm quen sau đó tìm cách để chiếm đoạt tài sản của nạn nhân. Bị hại trong các vụ án này thường là sinh viên hoặc những người làm các công việc khép kín, ít có mối quan hệ giao tiếp với bên ngoài. Họ cũng dễ tin các mối quan hệ và những thông tin trên mạng. 88
Cũng qua nghiên cứu phương thức, thủ đoạn của các đối tượng, có thể thấy chúng tỏ ra khá “lành nghề”. Với mỗi con mồi, chúng đều bỏ thời gian nghiên cứu kỹ profile (thông tin cá nhân), để tìm hiểu xem họ đang cần gì, muốn gì. Dựa trên những thông tin đó, chúng khéo léo trò chuyện, tâm sự và đánh trúng tâm lý của các bị hại. Từ chỗ chỉ là những kẻ xa lạ, dần dần bị hại ngày một tin tưởng chúng hơn và chuyện chuyển tiền cho chúng chỉ còn là vấn đề thời gian. Thêm vào đó, các đối tượng cũng rất khôn ngoan, chỉ yêu cầu bị hại chuyển tiền vào buổi chiều. Vì sau đó, nếu bị hại có phát hiện ra đã bị lừa thì cũng phải sáng hôm sau mới có thể can thiệp vào hệ thống ngân hàng. Dĩ nhiên trong đêm đó, các đối tượng đã kịp chuyển tiền ra các tài khoản khác rồi cuỗm sạch. Cũng có trường hợp, các đối tượng biết được bị hại hay đi công tác nước ngoài. Chúng liền tỏ ý muốn mời bị hại sang chơi, tiện thể sẽ mua tặng các loại mỹ phẩm, đồ công nghệ đắt tiền. Bị hại nghĩ rằng “có đi cũng nên có lại”, nên dễ dàng bị sập bẫy. Chúng ta có thể nhận thấy rằng, trong các phi vụ lừa đảo có sự tiếp tay rất quan trọng của một số đối tượng người Việt. Đó là những kẻ đã trực tiếp 89