Cảm nhận về bài thơ Chiều tối

Luyện thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn năm 2017<br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> VĂN MẪU LỚP 11: CHIỀU TỐI – HỒ CHÍ MINH<br /> 4 BÀI CẢM NHẬN “BÀI THƠ CHIỀU TỐI CỦA HỒ CHÍ<br /> MINH”<br /> <br /> BÀI MẪU SỐ 1:<br /> Nhắc đến thơ Hồ Chí Minh có lẽ ta sẽ nghĩ ngay đến những vần thơ đầy trăng của<br /> Bác nhưng đọc “Chiều tối” mới thấy, Bác không chỉ viết hay về những buổi đêm ngập<br /> tràn ánh trăng mà, dưới tư cách là một nhà thơ, Bác còn mang một phong cách “thơ<br /> chiều” vô cùng riêng biệt. “Chiều tối” là bài thơ thứ 31 trong tập “Nhật kí trong tù”, bài<br /> thơ ghi lại cảm xúc thiên nhiên và cuộc sống lúc ngày tàn của Hồ Chí Minh trên đường<br /> chuyển lao vào khoảng cuối thu năm 1942, hình ảnh người tù “tay bị trói giật cánh<br /> khuỷu, cổ mang xiềng xích” đã để cảm xúc trải ra cùng không gian bao la, làm nên<br /> những vần thơ tuyệt tác vừa cổ kính, vừa trữ tình. Qua bài thơ, ta cảm nhận được vẻ đẹp<br /> của Hồ Chí Minh với một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, con người cùng với ý<br /> chí kiên cường và tinh thần thép của người Cộng sản.<br /> Mỗi bài thơ trong “Nhật kí trong tù” lại là một nét phác họa vẻ đẹp con người và<br /> tinh thần của Hồ Chí Minh: vẻ đẹp của trái tim, khối óc, vẻ đẹp của tinh thần, ý chí, nghị<br /> lực, của lòng khiêm tốn, đức hi sinh cao cả…. Được viết vào một hoàn cảnh đặc biệt: Bác<br /> bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam vô cớ, bài thơ là sự tỏa sáng của tâm hồn,<br /> nghị lực và trí tuệ của Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh ngục tù.<br /> “Chiều tối”, đúng như tiêu đề của nó, là một bức tranh thiên nhiên về cảnh chiều<br /> muộn ở nơi rừng núi được người tù Hồ Chí Minh ghi lại trên hành trình chuyển lao. Vì lẽ<br /> đó, vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh thể hiện trong bài thơ trước hết là vẻ đẹp của một tâm<br /> hồn nghệ sĩ với những rung cảm tinh tế trước vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống của con<br /> người:<br /> “Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,<br /> Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không ;”<br /> Bác nâng niu, trân trọng biểu hiện của sự sống, tinh hoa của thiên nhiên, bởi vậy, ta<br /> luôn cảm nhận được những hình ảnh thiên nhiên lúc nào cũng chiếm vị trí nổi bật trong<br /> thơ Bác. Thiên nhiên mở ra trước mắt người đọc với những hình ảnh quen thuộc của thi<br /> ca cổ điển: cánh chim – chòm mây – bầu trời cùng với chút ánh sáng cuối cùng còn sót<br /> lại của một ngày tàn chỉ có thể nhìn thấy nơi đỉnh trời đem lại cảm nhân về một không<br /> gian giống như các nhà thơ xưa, tạo ra sự đối lập giữa cánh chim, chòm mây với bầu trời<br /> rộng lớn. Dường như không gian được tạo ra từ sự đối lập như vậy cũng đã gợi sẵn một<br /> mỗi buồn trong cảnh, và ngay trong cách nhìn cảnh ta cảm thấy tâm hồn Hồ Chí Minh đã<br /> <br /> Truy cập website www.hoc247.vn để tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu khác!<br /> <br /> Trang | 1<br /> <br /> Luyện thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn năm 2017<br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> thực sự hài hòa với thiên nhiên. Một cách rất tự nhiên, con mắt nhà thơ phải ngước lên<br /> cao để nhận ra một cánh chim mỏi mệt đi tìm chốn ngủ và một chòm mây cô đơn lặng lẽ<br /> trôi, nhìn cảnh như thế, dường như Bác đã xóa nhòa đi cái ranh giới giữa người tù và du<br /> khách tự do, để tâm hồn mình gắn liền với thiên nhiên, dễ dàng hòa nhập, quyến luyến.<br /> Có ai ngờ, ngay cả trong hoàn cảnh bị áp giải mà thiên nhiên lại vẫn hiện lên trong thơ<br /> Bác một cách tuyệt đẹp như thế.<br /> Không chỉ thiên nhiên mà cho dù là hoàn cảnh nào Bác cũng không quên nghĩ đến<br /> con người:<br /> “Cô em xóm núi xay ngô tối,<br /> Xay hết, lò than đã rực hồng.”<br /> Cô thiếu nữ mải miết xay ngô, ngọn lửa hồng reo vui trong bếp lửa gia đình, lòng<br /> Bác như cũng hòa với khung cảnh lao động bình dị ấy, như đang reo vui cùng với âm<br /> thanh than hồng cháy tí tách. Hai câu thơ sau còn thể hiện được cảm nhận tinh tế của Bác<br /> trước hành động của con người trong không gian chiều tối. Không giống như trong thơ<br /> cổ, con người không phải chịu sự chi phối của cảnh vật mà lại đem sức sống truyền vào<br /> thiên nhiên, khiến khung cảnh chiều tối vốn man mác buồn lại bỗng tràn ngập sinh khí,<br /> sự ấm cúng cùng với nhịp sống, lao động của con người. Chính vì tấm lòng Bác luôn<br /> hướng về con người, yêu mến con người nên ở đâu có sự xuất hiện của con người là<br /> Người lại tìm thấy được niềm vui. Bài thơ không khép lại cảm giác về bóng đêm đang<br /> dần xuống mà lại chan hòa ánh sáng, ánh sáng tạo nên cuộc sống đời thường giản dị, thân<br /> thuộc. Ánh sáng và niềm vui của sự sống con người hiện lên ở trung tâm của bức tranh đã<br /> tỏa hơi ấm ra xung quanh, xua tan đi cái cô quạnh, cái mệt mỏi, cái lụn tắt của cảnh chiều<br /> tối nơi núi rừng, khiến người tù cũng thoát khỏi xiềng xích mà quyện mình với cuộc sống<br /> hạnh phúc của con người nơi xóm núi nhỏ.<br /> Bên cạnh tình yêu, niềm say mê đối với thiên nhiên, con người, ở bài thơ, ta còn<br /> thấy nổi bật lên ý chí kiên cường, tinh thần sắt đá của Hồ Chí Minh.Ta bắt gặp một<br /> thoáng buồn bã, cô đơn, ảm đạm “rất người” của Bác khi nhìn vào hình ảnh “quyện điểu”<br /> và “cô vân” , thế nhưng, trước ngọn lửa hồng, Bác quên đi việc mình vẫn đang phải bước<br /> đi trên con đường đầy ải mà để lòng mình reo vui cùng ngọn lửa, để hình ảnh tỏa ấm<br /> trang thơ xua tan cái lạnh lẽo của lòng người và cảnh vật. Với lộ trình “năm mươi ba cây<br /> số một ngày”, nơi dừng chân có thể là một nhà lao mới hay một nhà kho ẩm ướt, nhưng<br /> thật kì diệu là trong hoàn cảnh như vậy, Người vẫn làm thơ, vẫn để cho tâm hồn mình<br /> bay bổng lên với một cánh chim, một chòm mây, một làn hương rừng, một cảnh “làng<br /> xóm ven sông đông đúc thế”…Thử hỏi, nếu không có một tinh thần thép, một bản lĩnh<br /> thép, thơ của người làm sao có thể “bay cánh hạc ung dung” như vậy. Đó thực sự là một<br /> cuộc vượt ngục tinh thần của Bác, Người đã hoàn toàn chủ động trước mọi hoàn cảnh, đó<br /> chính là vẻ đẹp của ý chí, nghị lực, là tinh thần thép của người Cộng sản Hồ Chí Minh.<br /> <br /> Truy cập website www.hoc247.vn để tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu khác!<br /> <br /> Trang | 2<br /> <br /> Luyện thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn năm 2017<br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> Đan xen giữa những câu thơ như một mạch cảm xúc ngầm chính là khát vọng thầm<br /> kín và đầy tính nhân văn của Bác. Người tù Cách mạng dù kiên cường, dũng cảm đến đâu<br /> cũng luôn mơ ước, khát khao về một tổ ấm, quanh quần bên bếp lửa gia đìn. Hình ảnh<br /> cánh chim về rừng như đang tìm về tổ ấm của mình, cô thôn nữ xay ngô bên lò than rực<br /> hồng, tất cả làm hiện lên khung cảnh bình dị mà ấm cúng nơi quê hường, nơi mái nhà<br /> sum vầy, đoàn tụ. Nghĩ về những hình ảnh đời thường, yên bình ấy, ta có thể thấy được<br /> chất “người” vô cùng nhân bản trong Bác.<br /> Trong thơ của Hồ Chí Minh, từ tư tưởng đến hình tượng nghệ thuật đều vận động<br /> một cách rất tự nhiên, nhất quán, hướng về sự sống, về ánh sáng và tương lai. Ta thấy<br /> được một tâm hồn lạc quan, niềm tin mạnh mẽ vào Cách mạng, vào một tương lai tươi<br /> sáng, “Chiều tối” cũng không nằm ngoài quy luật đó:<br /> “Cô em xóm núi xay ngô tối,<br /> Xay hết lò than đã rực hồng.”<br /> Câu thơ kết thức bằng ngọn lửa hồng và cảnh bình minh mang lại cảm giác phấn<br /> chấn, lạc quan. Có thể nói , chữ “hồng” ở cuối bài thơ đã tạo ra một luồng sáng chói rọi<br /> ngược trở lại làm sáng rực bài thơ, làm mất đi sự mệt mỏi, uể oải, sự vội vã, nặng nề, cực<br /> nhọc nhất của cuộc đời. Những hình ảnh đối lập giữa niềm vui và nỗi cô đơn, buồn bã,<br /> giữa chiều tối và bình minh, mặt trời hồng đã thể hiện một phong cách thơ Hồ Chí Minh<br /> dầy tinh tế và nhạy cảm, một sứ kết hợp rất tự nhiên giữa màu sắc cổ điển và tinh thần<br /> thời đại.<br /> Chiều tối giống như bao bài thơ khác, thật nhỏ nhắn trong bố cục nhưng từng câu<br /> từng chữ đều như một nét phác họa bức chân dung con người, tinh thần Hồ Chí Minh:<br /> một tâm hồn nghệ sĩ dạt dào tình yêu với thiên nhiên, con người; một ý chí sắt đá vượt<br /> lên mọi hoàn cảnh, một tinh thần lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng. Bức chân<br /> dung ấy là sự hòa hợp giữa chất thép và chất tình, thi sĩ và chiến sĩ, như trong bài “Đọc<br /> thơ Bác”, nhà thơ Hoàng Trung Thông đã viết: “Vần thơ của Bác, vần thơ thép/ Mà vẫn<br /> mênh mông bát ngát tình”.<br /> <br /> Truy cập website www.hoc247.vn để tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu khác!<br /> <br /> Trang | 3<br /> <br /> Luyện thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn năm 2017<br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> BÀI MẪU SỐ 2:<br /> Thủ tướng Phạm Văn Đồng trong bài viết Hồ Chủ tịch – hình ảnh của dân tộc có<br /> nói đại ý: Hồ Chủ tịch là Người rất giàu tình cảm, và vì giàu tình cảm mà Người đi làm<br /> cách mạng. Trong thế giới tình cảm bao la của Người dành cho nhân dân cho các cháu<br /> nhỏ, cho bầu bạn gần xa, hẳn có một chỗ dành cho tình cảm gia đình. Bài Chiều tối có lẽ<br /> hé mở cho ta nhìn thấy một thoáng ước mơ thầm kín một mái nhà ấm, một chỗ dừng chân<br /> trên con đường dài muôn dặm.<br /> Cảm nhận về bài thơ Mộ trích Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh<br /> Cảm nhận về bài thơ Mộ trích Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh<br /> Chiều tối là bài thơ thứ ba mươi mốt trong tập Nhật kí trong tù, ghi lại cảm xúc<br /> của nhà thơ trên đường bị giải đi qua hết nhà lao này đến nhà lao khác. Trên con đường<br /> khổ ải ấy, một chiều kia. Người chợt nhận thấy cánh chim chiều.<br /> Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ<br /> Câu thơ không giản đơn chỉ tái hiện cảnh vật mà còn bộc lộ cảm nhận của nhà<br /> thơ. Làm sao biết rõ được là chim đang mỏi, và làm sao nói chắc được mục đích của<br /> chim là về rừng tìm chốn ngủ, như thế ở trong lòng chim mà ra? Câu thơ chỉ là tín hiệu<br /> cho thấy là trời đã chiều, mọi vật hoạt động ban ngày đã mệt, đã đến lúc tìm chốn nghỉ<br /> ngơi. Câu thơ tương phản với hình ảnh chòm mây cô đơn ở dưới:<br /> Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không<br /> Câu thơ dịch tuy đẹp nhưng ý thơ có phần nhẹ hơn so với nguyên tác Hán. Nó bỏ<br /> mất chữ cô trong cô vân, nghĩa là chòm mây cô đơn, trơ trọi rất có ý nghĩa. Hai từ trôi<br /> nhẹ cũng không lột tả được ý của mấy chữ mạn mạn độ. Bới vì độ là hoạt động nhằm đi<br /> từ bờ này sang bờ kia, ví như độ thuyền đi từ thuyền sang sông, độ nhật ở cho qua ngày,<br /> độ thiên không là chuyển dịch từ chân trời này sang chân trời kia, con đường của mây<br /> mới xa vời và vô hạn biết chừng nào! Còn mạn mạn là dáng vẻ trì hoãn, chậm chạp.<br /> Chòm mây cô đơn đi từ chân trời này sang chân trời kia, mà lại còn chậm chạp, trì hoãn<br /> nữa thì không biết bao giờ mới tới nơi? Và hiển nhiên khi trời tối nó vẫn còn lửng lơ bay<br /> giữa tầng không, là hình ảnh ẩn dụ về người tù đang bị giải đi trên đường xa vạn dặm,<br /> chưa biết đâu là điểm đừng! Trong hình ảnh ấy hẳn còn gửi gắm tình cảm thương mình<br /> cô đơn sốt ruột và khao khát có một mái nhà. Chỉ hai câu thơ mà vừa tả cảnh vật, vừa tả<br /> cảnh người, tả tình người. Đó là cái hàm súc, dư ba của thơ cổ điển.<br /> Nếu hai dòng đầu đã nói tới chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ và chòm mây cô đơn<br /> chưa biết dừng nơi nào, thì hai câu thơ của bài thơ sau hiện diện một chon ngủ của con<br /> người:<br /> Cô em xóm núi xay ngô tối<br /> Xay hết lò than đã rực hồng.<br /> <br /> Truy cập website www.hoc247.vn để tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu khác!<br /> <br /> Trang | 4<br /> <br /> Luyện thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn năm 2017<br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> Trong bản dịch, người dịch đã đưa vào chữ tối lộ liễu trong khi thi pháp thơ cổ<br /> chỉ muốn người đọc tự cảm thấy chiều tối phủ xuống mà không cần một sự thông báo<br /> trực tiếp nào. Điều đó làm lộ tứ thơ. Nhưng đó là cái khó của người dịch. Điều đáng chú<br /> ý là một cảnh lao động gia đình, rất đỗi bình thường, dân dã: Cô em xóm núi xay ngô hạt,<br /> ngô hạt xay xong, bếp đã hồng. Cô em, bếp lửa, tượng trưng cho cảnh gia đình. Ngô hạt<br /> xay xong, bếp đỏ hồng lại tượng trưng . Cho công việc và nghỉ ngơi. Một không khí ấm<br /> cúng đối với người lữ thứ. Điều chú ý thứ hai là trong nguyên tác chữ hồng là ấm, nóng<br /> chứ không phải là đỏ, càng chứng tỏ điều nhà thơ nghĩa đến là sức ấm nóng, chứ không<br /> phải sáng hồng. Bếp lạnh, tro tàn là tượng trưng cho sự cô quạnh, lẻ loi. Điều chú ý thứ<br /> ba là nhà thơ đứng ở núi như thế, y như thể đứng gần gũi bên cạnh. Lại nữa, nhà thơ phải<br /> đứng rất lâu mới thấy được cảnh thời gian trôi trong câu: Cô em xóm núi xay ngô hạt –<br /> Ngô hạt say xong bếp đã hồng? Đây chỉ là bài thơ trên đường. Vậy đó chỉ là cảnh tưởng<br /> tượng trong tâm tưởng, trước xóm núi bên đường xuất hiện như là biểu trưng của mái ấm<br /> gia đình, nơi đoàn tụ của những người thân thuộc. Cái kết này tuy không sáng bừng lên<br /> màu hồng lạc quan của cách mạng như ái đó hiểu, cũng vẫn ấm áp tình người làm cho nỗi<br /> lòng người vơi bớt nỗi cô đơn. tĩnh mịch. Cùng với hình ảnh ấy, một ước mơ thầm kín về<br /> mái ấm gia đình thấp thoáng đâu đó. Nếu ta chú ý tới bài thơ trước này là bài Đi đường<br /> Đi đường mới biết gian lao<br /> Núi cao rồi lại núi cao trập trùng.<br /> Một con đường vô tận, và bài sau đó là bài Đêm ngủ ở Long Tuyền:<br /> Đôi ngựa ngày đi chẳng nghỉ chân. Món Gà năm vị : tối thường ăn, thừa cỏ rét,<br /> rệp xông vào đánh, oanh sớm, mừng nghe hót xóm gần. Thì ta sẽ thấy sự xuất hiện khung<br /> cảnh gia đình kia là rất dễ hiểu. Nó chứng tỏ trái tim của nhà cách mạng vẫn đập theo<br /> những nhịp của con người bình thường gần gũi với mọi người.<br /> Nghệ thuật của bài thơ là một nghệ thuật gián tiếp cể điển, nói cảnh để nói tình.<br /> Hình ảnh trong thơ cũng là tâm cảnh. Nếu chỉ phẩn tích nó như một bức ranh hiện thực<br /> đơn giản, chắc chắn ta sẽ rời xa thế giới nội tâm phong phú của nhà thơ.<br /> <br /> Truy cập website www.hoc247.vn để tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu khác!<br /> <br /> Trang | 5<br /> <br />