Đề bài: Cảm nhận về đoạn thơ Đất Nước làm sáng tỏ nhận định: Chất liệu văn <br />
hóa dân gian trong đoạn thơ Đất Nước được sử dụng vừa quen thuộc vừa mới lạ<br />
<br />
Bài làm:<br />
<br />
Đất nước là nơi ta sinh ra và lớn lên. Thật vậy, chẳng ai biết đất nước có từ bao giờ, chỉ <br />
biết đất nước lớn lên theo ta từng ngày. Đất nước đang trưởng thành theo năm tháng. <br />
Đứng trước vẻ đẹp của đất nước có mấy ai không rung động, không trào dâng cảm giác <br />
tự hào trong lòng. Có lẽ cũng vì một lòng nồng nàn yêu nước và muốn tìm về cội nguồn <br />
của dân tộc mà Nguyễn Khoa Điềm đã đặt bút để rồi tự mình vẽ lên một đất nước thật <br />
đẹp và bình dị. "Đất nước" được hiện lên rõ nét qua mối quan hệ gắn bó từ ngàn xưa với <br />
con người. Qua tác phẩm, chúng ta cũng nhận thấy được tài năng xuất chúng của Nguyễn <br />
Khoa Điềm, đó là việc sử dụng chất liệu văn hóa dân gian vừa quen thuộc vừa mới lạ.<br />
<br />
Chất liệu dân gian được tác giả sử dụng ngay từ những câu chữ đầu tiên của tác phẩm. <br />
Đất nước gắn liền với phong tục, lối sống văn hóa của người dân Việt Nam. Đó là miếng <br />
trầu bà ăn, là búi tóc bới sau đầu, là cái kèo cái cột thành tên. Đất nước cũng gắn liền với <br />
hoạt động lao động sản xuất qua hình ảnh hạt gạo xay, giã, giần sàng. Đất nước cũng là <br />
cái nôi ấm áp của những mối tình đơn sơ. "Đất là nơi anh đến trường, nước là nơi em <br />
tắm". Tác giả đã có cái nhìn độc đáo về đất nước khi tách đất nước thành đất và nước <br />
riêng biệt để định nghĩa, từ đó khiến cho khái niệm về đất nước gần gũi, thân thuộc hơn <br />
với chúng ta. Rồi cũng từ đất nước mà bao cuộc tình đậm sâu đến với mỗi người. Đất <br />
nước là nơi em bắt đầu có khái niệm đầu tiên về yêu thương, là khi em trót thương thầm <br />
anh để rồi đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm. Đất nước yêu dấu của chúng ta cũng <br />
là nơi tình cảm cha mẹ mặn nồng cùng nhau gắn bó để xây dựng nên một tổ ấm thật <br />
hạnh phúc.<br />
<br />
Để xây dựng lên một khái niệm đất nước thật hoàn chỉnh thì tác giả cũng đã tinh tế đưa <br />
thêm vào cả ca dao, dân ca, tục ngữ. "Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn" là <br />
thành quả của tác giả khi lấy ý từ bài ca dao "Muối ba năm muối hãy còn mặn, gừng chín <br />
tháng gừng hãy còn cay/ Đôi ta tình nặng nghĩa dày/ Có xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu <br />
ngàn ngày mới xa". Và đâu phải cái tài của tác giả chỉ dừng ở đó, Nguyễn Khoa Điềm <br />
cũng đi liệt kê hàng loạt câu chuyện từ xa xưa trong truyền thuyết và cổ tích dân gian để <br />
làm nổi bật vẻ đẹp trù phú của đất nước đồng thời khẳng định vai trò to lớn của nhân dân <br />
trong việc "làm ra Đất Nước". Đó là tinh thần cảnh giác cao độ trước kẻ thù "dân mình <br />
biết trồng tre mà đánh giặc", truyền thống uống nước nhớ nguồn "Hằng năm ăn đâu làm <br />
đâu/ Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ". Và không chỉ có thế, ông cũng ca ngợi vẻ đẹp <br />
trù phú của quê hương, đất nước:<br />
<br />
"Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu<br />
<br />
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái<br />
<br />
Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại<br />
<br />
Chín mươi chín con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng Vương<br />
<br />
Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm<br />
<br />
Người học trò nghèo góp cho Đất Nước mình núi Bút non Nghiên<br />
<br />
Con cóc, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh<br />
<br />
Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm"<br />
<br />
Trong đoạn trích, tác giả đã sử dụng dày đặc chất liệu dân gian giúp cho đất nước hiện <br />
lên thật bình dị, gần gũi và thân thuộc. Đất nước gắn liền với cuộc sống thường ngày của <br />
con người chứ không to lớn, trừu tượng mang tầm vóc to lớn khó hiểu.<br />
<br />
Chất liệu dân gian được sử dụng trong tác phẩm vừa quen thuộc, vừa mới lạ. Thật vậy, <br />
Nguyễn Khoa Điềm đã diễn tả đất nước theo bề dày lịch sử, không gian và thời gian. Đất <br />
nước gắn liền với truyền thống yêu nước, bảo vệ dân tộc của người dân Việt Nam. Đất <br />
nước được gìn giữ bởi máu xương của bao người. Đất nước cũng cứ thế mà trưởng <br />
thành và phát triển nhờ lao động sản xuất của con người, ai ai cũng cống hiến hết mình <br />
để góp phần xây dựng lên một đất nước giàu đẹp hơn. Và cũng nhờ việc sử dụng chất <br />
liệu dân gian mà tác giả đã làm nổi bật tư tưởng về đất nước mới mẻ. Đó là đất nước <br />
của nhân dân, đất nước là của ca dao thần thoại.<br />
<br />
Đi khắp kho tàng văn học dân gian của dân tộc đã có biết bao nhiêu tác phẩm viết về đất <br />
nước. Thế nhưng khi đến với "Đất nước" của Nguyễn Khoa Điềm ta lại thấy một đất <br />
nước thật bình dị và gần gũi, đất nước gắn liền với lịch sử, văn hóa, truyền thống của <br />
dân tộc. Qua Đất nước, chúng ta cũng thấy được lòng tự hào dân tộc và yêu nước của tác <br />
giả. Chắc hẳn phải yêu và tự hào biết bao thì ông mới có những định nghĩa về đất nước <br />
gần gũi và thiết thực đến vậy. Và qua tác phẩm chúng ta thấy thêm được tài năng của <br />
người nghệ sĩ, đó là sự sáng tạo, am hiểu sâu rộng về nền văn hóa cũng như truyền thống <br />
của nước nhà.<br />
<br />
<br />