Bình giảng đoạn thơ sau trong đoạn trích Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm: "Đất là nơi em đến trường... Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng"

Đề bài: Bình giảng đoạn thơ sau trong đoạn trích Đất Nước của Nguyễn Khoa <br /> Điềm: "Đất là nơi em đến trường... Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng"<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Đất Nước là chương năm của trường ca Mặt đường khát vọng mà Nguyễn Khoa Điềm đã  <br /> viết ở chiến khu Trị Thiên trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Qua phần thơ này có  <br /> thể thấy được những cảm nhận tinh tế của nhà thơ về đất nước trong chiều sâu cảm xúc  <br /> suy nghĩ và trong sự gắn bó thân thiết với cuộc đời mỗi người. Đặc biệt là đoạn trích:<br /> <br /> Đất là nơi em đến trường.<br /> <br /> ...<br /> <br /> Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng.<br /> <br /> Đã thể hiện tập trung những sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhà thơ khi thể hiện những  <br /> khám phá mới mẻ về đất nước mình.<br /> <br /> Tiếp nối những suy nghĩ về  đất nước, Nguyễn Khoa Điềm đã táo bạo khi đưa ra định <br /> nghĩa về  Đất Nước được tạo thành bởi hai yếu tố  thời gian và không gian. Đó chính là  <br /> đất và nước. Khi đi vào tìm hiểu, chính tư duy nghệ thuật của nhà thơ đã dẫn đến những  <br /> liên tưởng bất ngơ khi ông định nghĩa về đất nước:<br /> <br /> Đất là nơi anh đến trường<br /> <br /> Nước là nơi em tắm<br /> <br /> Đất gắn liền với những kỉ niệm thời thơ  ấu của anh, gắn liền với con đường hàng ngày  <br /> đến trường với bao trò chơi, bao lần đùa nghịch cùng bạn bè. Còn nước là nơi em tắm. Nó  <br /> cũng gắn với kỉ  niệm tuổi thơ  em, một kỉ  niệm êm dịu và nhẹ  nhàng như  những dòng  <br /> sông em thường tắm mát. Những kỉ niệm ấy, tất cả hợp lại thành đất nước, thành nơi ta <br /> hò hẹn. Khi cả anh và em cũng trưởng thành, tình yêu kết dính giữa anh và em thành một  <br /> mối khăng khít, không tách rời. Và đến đây, đất nước không còn tách riêng mà hòa hợp <br /> với nhau. Và điểm hẹn hò giữa anh và em cũng chính là ở bắt đầu của tình yêu đất nước.  <br /> Tình yêu cá nhân, tình yêu thiêng liêng giữa anh và em đã to lớn và nó hòa vào tình yêu đất <br /> nước. Hay đất nước bắt nguồn từ tình yêu nam nữ. Tiếp tục mạch thơ ấy, Nguyễn Khoa  <br /> Điềm đi đến khẳng định Đất nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm. Nỗi  <br /> nhớ  thầm kín, da diết của em, nỗi nhớ   ấy đã gắn kết tình yêu anh và em, nỗi nhớ  cũng  <br /> nuôi lớn tình yêu hai chúng ta và nỗi nhớ ấy cũng hòa vào đất nước, gắn kết đất nước lại  <br /> thành một mối khăng khít, bền chặt. Có nỗi nhớ tình yêu, có nỗi nhớ đất nước.<br /> <br /> Nguyễn Khoa Điềm đã đưa khái niệm đất nước từ sự kết hợp của tình cảm cá nhân nam <br /> nữ riêng tư, từ sự tách riêng để đi đến cái khái quát, nâng lên rộng hơn:<br /> <br /> Đất là nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc”<br /> <br /> Nước là nơi “con cá ngư ông mong nước biển khơi”<br /> <br /> Từ  tình cảm riêng tư, tác giả  đi đến định nghĩa đất nước là nơi dân mình đoàn tụ, sinh  <br /> sống. Từ cá thể anh, em đã đi đến cái chung, cái lớn hơn là dân mình, là đồng bào.<br /> <br /> Tác giả đã mở ra một không gian, một thời gian theo chiều dài từ quá khứ nghìn xưa:<br /> <br /> Thời gian đằng đẵng<br /> <br /> Không gian mênh mông<br /> <br /> Và kết lại Đất Nước là nơi dân mình đoàn tụ. Tác giả còn ngầm chỉ rõ yếu tố tạo nên sự <br /> gắn kết giữa các cá nhân, từ những con người đơn lẻ gắn kết lại thành nhân dân. Sự gắn  <br /> kết  ấy, sợi dây vô hình  ấy chính là tinh thần đoàn kết của nhân dân ta. Nó tạo nên sức  <br /> mạnh kì diệu, liên kết mọi người lại, từ cái tôi đã hoà vào thành cái ta chung, cái ta của <br /> dân tộc, của đất nước trên cả hai phương diện địa lý và lịch sử.<br /> <br /> Và nó trở lại kết cấu:<br /> <br /> Đất là nơi Chim về<br /> <br /> Nước là nơi Rồng ở<br />  Lạc Long Quân và Âu Cơ<br /> <br /> Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng<br /> <br /> Tách riêng từng yếu tố  để  chứa đựng một huyền thoại xưa. Hình  ảnh chim về  chính là <br /> nơi sinh sống của người mẹ Âu Cơ với 50 người con trên rừng. Còn nước lại là nơi Lạc  <br /> Long Quân sinh sống cùng 50 người con. Nó kết lại thành câu chuyện truyền thuyết Lạc  <br /> Long Quân và Âu Cơ  đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng. Hay nói cách khác là nguồn gốc <br /> của dân tộc ta là con Rồng cháu Tiên. Tất cả các anh em dân tộc sinh sống trên mảnh đất  <br /> Việt Nam đều là anh em với nhau, đều do một mẹ sinh ra.<br /> <br /> Đoạn trích ngắn gọn chỉ  13 câu nhưng đã đưa ra được ba khái niệm khác nhau về  đất <br /> nước với ba lần cảm xúc khác nhau nhưng đều thống nhất trong sự  chuyển hóa từ  cái <br /> riêng đến cái chung, từ bộ phận đến khái quát, nâng lên để chúng hòa quyện, kết dính lại  <br /> với nhau làm nên đất nước trong chiều dài và chiều sâu của lịch sử, của truyền thống văn <br /> hóa.<br /> <br /> Đoạn trích ngắn gọn, lời thơ khúc chiết đã nói lên một cách nhìn mới, nhận định mới của  <br /> Nguyễn Khoa Điềm về  đất nước. Sự  kết hợp hài hòa giữa cảm xúc sâu lắng cùng với  <br /> nhìn nhận mới mẻ, đúng đắn đã làm nên giá trị của đoạn thơ.<br />