Bình giảng đoạn thơ sau trong bài Các vị La Hán chùa Tây Phương của Huy Cận: Mỗi người một vẻ mặt con người... Cho đến bây giờ mặt vẫn chau

Đề bài: Bình giảng đoạn thơ sau trong bài Các vị La Hán chùa Tây Phương của Huy  <br /> Cận: Mỗi người một vẻ mặt con người... Cho đến bây giờ mặt vẫn chau<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Vốn là một nhà thơ trưởng thành từ phong trào Thơ mới, lại sẵn có tấm lòng gắn bó với <br /> đất nước, quê hương, Huy Cận đã nhanh chóng đến với cách mạng, đem ngòi bút của  <br /> mình phụng sự cách mạng. Từ một tiếng thơ buồn đau, ảo não "mang mang thiên cổ sầu"  <br /> trong tập Lửa thiêng, Huy Cận chào đón cuộc đời mới bằng những tiếng thơ reo vui niềm  <br /> lạc quan khỏe khoắn với các tập: Trời mỗi ngày lại sáng, Bài thơ cuộc đời, Ngôi nhà giữa  <br /> nắng... Tiếng thơ  Huy Cận giờ đây dào dạt niềm vui ngợi ca hạnh phúc của những con <br /> người  mới  được   đổi   đời,   ngợi  ca   công  lao  của   cách  mạng.   Các   vị   La   hán  chùa   Tây  <br /> Phương chính là tiếng thơ  nhiệt thành, sâu sắc và giàu tính nghệ  thuật trong cảm hứng  <br /> chung đó.<br /> <br /> Huy Cận đã có dịp đến chùa Tây Phương từ  những năm trước 1945, nhưng bấy giờ   ấn  <br /> tượng chưa đủ  để  thành thơ. Sau này, ông còn lui tới một đôi lần nữa. Phải đến khi bất  <br /> chợt nhìn thấy sự  có mặt của 18 vị  La Hán tựa như  một cuộc họp vừa ngẫu nhiên, vừa <br /> hết sức lạ lùng, thì tứ thơ mới đến với Huy Cận. Cả bài thơ chính là sự triển khai tứ thơ <br /> "Cuộc họp lạ lùng trăm vật vã" này. Lựa chọn một đề  tài có ý nghĩa tôn giáo, nhà thơ  đã  <br /> mượn đề tài tôn giáo để ca ngợi công lao đổi đời của Đảng. La Hán vốn là một trạng thái  <br /> cuối cùng của quá trình tu hành từ bỏ cuộc đời trần thế để đi vào cõi Niết Bàn. Nhưng tác <br /> giả Huy Cận nhìn thấy ở đó rằng ngay khi đã trở thành La Hán rồi, các vị vẫn giữ nguyên <br /> gương mặt khổ  đau, mang những nỗi đau đời sâu sắc. Chính vì thế  mà nhà thơ  tưởng <br /> tượng ra rằng các vị La Hán này đang ở trong một cuộc họp âm thầm để tìm một lời giải  <br /> đáp cho số phận, không chỉ là cho những số phận riêng, mà còn là số phận chung của toàn  <br /> dân tộc. Ngay câu thơ  đầu tiên, nhà thơ  đã không coi đó là những pho tượng Phật, mà là  <br /> những con người sống động, những kiếp người của cuộc đời.<br /> <br /> Mỗi người một vẻ, mặt con người<br /> Câu thơ không chỉ muốn nói lên tài năng của các nhà điêu khắc xưa đã đem lại cho những  <br /> pho tượng sự  sống động sinh động, mà còn cho rằng đây chính là dụng ý của các nhà  <br /> nghệ sĩ thế kỉ XVIII ­ họ đã chạm khắc nên những gương mặt người của một thế kỉ đau  <br /> thương. Cho nên trong câu tiếp theo, ta bắt gặp sự sống đang diễn ra ngay trong những  <br /> pho tượng bất động:<br /> <br /> Cuồn cuộn đau thương cháy dưới trời<br /> <br /> Nhà thơ đã cảm nhận được tất cả những đau khổ bất hạnh mà mỗi con người phải gánh <br /> chịu dường như vẫn hãn lên rõ rệt và nguyên vẹn trên từng khuôn mặt tượng, dù cho đã  <br /> hai thế kỷ trôi qua. Vậy thì làm thế  nào để thoát khỏi đau thương? Nhà thơ  đã bộc lộ  rõ <br /> dụng ý nghệ thuật của mình: coi đây là "Cuộc họp lạ lùng trăm vật vã". Quả thật, đây là <br /> một cuộc họp quá đỗi lạ lùng, bởi vì họ họp ở cõi Niết Bàn để bàn bạc về cuộc đời trần  <br /> thế; và tất cả những người dự họp ai cũng lao tâm khổ tứ, ai cũng căng thẳng quyết liệt,  <br /> rồi tất cả đều bế tắc, không đi đến một lối thoát khả  dĩ nào. Có thể nói đây là một cuộc  <br /> họp đầy quyết tâm thoát khổ  thoát nạn, cứu vớt cuộc đời, nhưng rốt cuộc, là một cuộc <br /> họp không "nghị  quyết". Cho đến phút chót, và cho đến tận hôm nay, vẫn còn nguyên  <br /> những dấu hỏi không có lời giải đáp, cho nên Tượng không khóc cũng đổ mồ hôi".<br /> <br /> Tứ  thơ  "cuộc họp lạ lùng" được triển khai kĩ hơn ở  khổ  thơ  tiếp. Nhà thơ  mô tả  những  <br /> dáng điệu của các thành viên thật tội nghiệp và bất lực, tuy bất lực nhưng vẫn quyết tâm  <br /> tìm kiếm. Có thể  nói đó là những nỗ  lực của những con người đầy tâm huyết. Và cũng <br /> chính vì tâm huyết nhưng bế tắc, cho nên mới sinh ra bi kịch, những bi kịch của lịch sử:<br /> <br /> Mặt cúi, mặt nghiêng, mặt ngoảnh sau<br /> <br /> Quay theo tám hướng hỏi trời sâu.<br /> <br /> Tất cả mỗi thành viên đều ra sức tìm kiếm giải pháp cho lịch sử, song đều vô vọng, bởi  <br /> vì họ  chỉ  biết hỏi "trời sâu". Hai chữ  "trời sâu" gợi lên một màn đêm tăm tối, không tia  <br /> sáng, không niềm hy vọng. Vì thế mà các vị La Hán đã rơi vào nỗi tuyệt vọng không tránh <br /> khỏi:<br />  Một câu hỏi lớn. Không lời đáp<br /> <br /> Cho đến bây giờ mặt vẫn chau.<br /> <br /> Dấu chấm giữa dòng thơ  chặt câu thơ  ra làm hai. "Một câu hỏi lớn" vang lên quyết liệt,  <br /> thúc bách, chờ đợi căng thẳng. Nhưng như  thể có một cánh cửa sập xuống, đẩy câu hỏi <br /> vào thế tuyệt vọng. Một dấu chấm thật đắc địa ­ dấu chấm mang nhiều nghĩa. Vì rơi vào <br /> tình trạng tuyệt vọng, nên trên mỗi gương mặt của Phật vẫn còn nguyên nỗi hận từ  200 <br /> năm trước. Có thể  nói rằng đó là những nỗi hận cao quý bởi đã biết vì cuộc đời, vì dân  <br /> tộc mà nung nấu.<br /> <br /> Cùng một mối đồng cảm với các pho tượng La Hán này, nhà thơ  Chế  Lan Viên cũng có <br /> lần viết:<br /> <br /> Cha ông ta từng đấm nát tay trước cửa cuộc đời.<br /> <br /> Cửa vẫn đóng và đời im ỉm khóa<br /> <br /> Những pho tượng chùa Tây Phương không biết cách trả lời.<br /> <br /> Cả dân tộc đói nghèo trong rơm rạ<br /> <br /> (Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng)<br /> <br /> Nếu như ở Chế Lan Viên, các pho tượng được nói đến như một hiện tượng thơ ca mang  <br /> màu sắc triết luận, thì  ở  Huy Cận chúng đã được quan tâm như  một mối đồng cảm sâu  <br /> xa, thấm thía. Tiếng nói của nhà thơ là tiếng nói của một con người được may mắn sống <br /> trong thời đại cách mạng, suy nghĩ về những kiếp sống ông cha trong thời kì tăm tối nhất <br /> của lịch sử dân tộc.<br /> <br /> Để làm nên những ý tưởng sâu sắc ấy, nhà thơ đã rất thành công trong việc sử dụng bút  <br /> pháp mô tả. Như  chúng ta đều biết, các pho tượng vốn là sản phẩm của một loại hình <br /> nghệ  thuật điêu khắc, khi chuyển hóa vào trong thơ, sẽ  xảy ra hai khả  năng: hoặc làm <br /> sống dậy những bức tượng bằng ngôn từ, hoặc làm nghèo nàn xơ cứng, tầm thường hóa <br /> chúng. Nhà thơ đã dùng thủ pháp động hóa cái tĩnh, tập trung trong việc sử dụng hàng loạt <br /> động từ, làm cho sự sống vận động như nhìn thấy được: cuồn cuộn, cháy, vật vã, đổ  mồ <br /> hôi, cúi, nghiêng, ngoảnh, quay, hỏi, chau... Nhờ  vậy, nhà thơ  đã đem lại cho mỗi pho <br /> tượng một sự  sống có linh hồn, biến những khuôn mặt tượng thành những khuôn mặt <br /> người. Đây chính là tài năng nghệ thuật của tác giả.<br /> <br /> Chỉ  với hai khổ  thơ  không dài trong một bài thơ  khá dài, nhưng đóng một vai trò quan <br /> trọng  ở  chỗ  đã chứa đựng cái tứ  thơ  "cuộc họp lạ  lùng" của 18 vị  La Hán. Đây là một <br /> cuộc họp ngẫu nhiên và hoàn toàn bế  tắc. Cũng bắt đầu từ  đây, nhà thơ  đã bộc lộ  mối  <br /> đồng cảm sâu xa của mình với quá khứ cha ông. Đoạn thơ vừa có ý nghĩa kết tinh, vừa có  <br /> ý nghĩa mở ra những suy tưởng sâu rộng và đằm thắm của nhà thơ trước cuộc đời mới.<br /> <br />  <br /> <br />  <br />