Bình giảng đoạn thơ sau trong bài thơ Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm: "Bao giờ về bên kia sông Đuống... Cười mê ánh sáng muôn lòng xuân xanh"

Đề bài: Bình giảng đoạn thơ sau trong bài thơ Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm: <br /> "Bao giờ về bên kia sông Đuống... Cười mê ánh sáng muôn lòng xuân xanh"<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Đối với những con người Việt Nam, hình ảnh quê hương luôn hiện lên trong tâm hồn với  <br /> nhiều nét đẹp, gợi nhớ, gợi thương và quê hương ai cũng thường có một dòng sông. Đối <br /> với   nhà   thơ   Hoàng   Cầm,   con   sông   Đuống   “Nằm   nghiêng   nghiêng   trong   kháng   chiến <br /> trường kì” là hình ảnh khó mờ phai trong kí ức thi nhân trong những chuỗi ngày cách xa vì  <br /> khói lửa chiến tranh. Thời gian  ấy, nhà thơ khôn nguôi nuôi ước vọng thanh bình cho quê  <br /> hương Kinh Bắc, nằm bên kia sông Đuống:<br /> <br /> Bao giờ về bên kia sông Đuống<br /> <br /> Anh lại tìm em<br /> <br /> Em mặc yếm thắm<br /> <br /> Em thắt lụa hồng<br /> <br /> Em đi trẩy hội non sông<br /> <br /> Cười mê ánh sáng muôn lòng xuân xanh.<br /> <br /> Đây là 6 câu thơ  cuối cùng trong bài thơ  Bên kia sông Đuống. Bài thơ  (dài 134 câu được <br /> chia làm hai phần lớn. Phần một nói về  quê hương nhà thơ  bên kia sông Đuống bị  giặc  <br /> dày xéo. Phần hai là cảnh bộ đội trở về cùng nhân dân đánh giặc.<br /> <br /> Câu đầu tiên của trích đoạn trên là ước mộng thầm kín nhưng cháy bỏng của Hoàng Cầm, <br /> mong được trở về quê hương Kinh Bắc trăm quý ngàn yêu:<br /> <br /> Bao giờ về bên kia sông Đuống.<br /> <br /> Sông Đuống tên chữ là sông Thiên Đức, một nhánh của sông Hồng, chia tỉnh Bắc Ninh ra  <br /> làm hai phần: nam (hữu ngạn) và bắc (tả ngạn). Thôn Lạc Thổ ­ quê Hoàng Cầm ở  nam  <br /> phần tỉnh Bắc Ninh, ngay bên kia bờ  sông Đuống. Tin giặc Pháp chiếm nam phần Bắc  <br /> Ninh đến với Hoàng Cầm một đêm tháng 4 năm 1948. Ông rất đau đớn, căm hận. “Bên  <br /> kia” là vùng đất đang bị  giặc tàn phá, giày xéo. Từ  Việt Bắc, nhà thơ  đưa điểm nhìn về <br /> “bên kia sông Đuống”. Bao giờ về” là sự mong chờ khắc khoải, cháy bỏng để trở về quê <br /> hương Kinh Bắc của đứa con thân yêu sau bao ngày li biệt. Đây là một ước muốn giản dị,  <br /> chân thành. Cùng với cách nói trực tiếp, câu văn xuôi “Bao giờ  về  bên kia sông Đuống”  <br /> bỗng trở thành câu thơ có sức vang vọng nội tâm.<br /> <br /> Câu tiếp theo là ước vọng hạnh phúc, hòa bình sẽ trở lại quê hương trong cõi sâu hun hút <br /> nơi tâm hồn thi nhân:<br /> <br /> Anh lại tìm em.<br /> <br /> “Anh" là tiếng xưng hô trìu mến, thân mật, đa nghĩa. Anh có thể  là tác giả, là người yêu,  <br /> là người xa nhà đi chinh chiến, là người con của xứ sở Kinh Bắc. “Em” là ai? Là một nhân <br /> vật trữ tình trong sự hình dung tưởng tượng của thi nhân ­ một nhân vật trữ tình thường <br /> gặp trong thơ  Hoàng Cầm. “Em” có thể  là: sự  phân thân của nhà thơ  để  dễ  dàng bộc lộ <br /> tâm sự riêng tư của mình, là em gái quê hương, là người yêu cụ  thể, là hậu phương hay  <br /> còn là biểu tượng cao đẹp của quê hương Kinh Bắc. Như  vậy,  ở đây cả  “anh” và “em” <br /> vừa là từ  phiếm chỉ, vừa cụ  thể, vừa da diết, tình tứ, keo sơn. Đặc biệt, “anh” nối với  <br /> “em” bằng hành động “tìm” còn diễn tả mối tình son sắt, thủy chung của thi nhân với con <br /> người và mảnh đất quê hương bé nhỏ.<br /> <br /> Bức tranh quê hương được nhà thơ tái hiện trong tâm tương rất lộng lẫy, trẻ trung, thi vị:<br /> <br /> Em mặc yếm thắm<br /> <br /> Em thắt lụa hồng<br /> <br /> Em đi trẩy hội non sông<br /> <br /> Kinh Bắc là quê hương cổ kính, có truyền thống văn hóa nghệ thuật đa dạng, phong phú,  <br /> phát triển mạnh mẽ  qua các triều đại Lí, Trần, Lê. Kinh Bắc là quê hương của những <br /> vương phi, hoàng hậu, công chúa, là nơi sản sinh ra nhiều trạng nguyên, tiến sĩ, thám hoa,  <br /> bảng nhãn của dân tộc ta: “Một bồ ông Cống, một đống ông Nghè, một bè Tiến sĩ, một bị <br /> Trạng Nguyên, một thuyền Bảng nhãn...“; là một vùng quê có nhiều danh lam, thắng  <br /> cảnh, chùa chiền như  núi Thiên Thai, chùa Bút Tháp, Bãi Trám Chỉ. Kinh Bắc là quê  <br /> hương của văn nghệ dân gian: hội Lim, tranh Đông Hồ nổi tiếng (tranh gà lợn, tranh đám  <br /> cưới chuột, tranh hứng dừa, tranh đánh ghen, tranh các anh hùng thuở  xưa... nét vẽ  vui  <br /> nhộn, hóm hỉnh, màu sắc tươi tắn, trong sáng); các làng nghề  phát triển: (chợ  Hồ, chợ <br /> Sủi, Bãi Trầm Chỉ, Đồng Tỉnh. Huê Cầu). Đặc biệt, Kinh Bắc còn là quê hương của  <br /> những hội hè, đình đám: “Mồng bảy hội Khám, mồng tám hội Dâu ­ mồng chín đầu đâu <br /> cũng về  hội Gióng” ­ mà trong hội hè thì không thể  thiếu những câu hát dân ca quan họ <br /> ngọt ngào, tình tứ. Do đó, cũng không thể  thiếu dáng em “mặc yếm thắm”, “thắt lụa  <br /> hồng”. Vậy nên, với Hoàng Cầm, hội quê hương cũng là hội của đất nước: “Em đi trẩy  <br /> hội non sông”. Tiếng cười trong câu thơ  cuối cùng: “Cười mê ánh sáng muôn lòng xuân <br /> xanh” đã đột ngột phá tan cái không khí của tang thương, chết chóc và trả  lại vẻ đẹp cổ <br /> kính, yên ả, thanh bình, hạnh phúc cho quê hương Kinh Bắc. “Cười mê” là nụ  cười đắm <br /> say, hứng khởi, lãng mạn, thi vị, của cô em gái đất quan họ. Nụ “cười mê ánh sáng” của  <br /> em gái như một nguồn ánh sáng lung linh, lấp lánh lan tỏa mang đến cho lòng muôn triệu  <br /> con người trẻ  mãi. Đó là nụ  cười thần tiên, nụ  cười của độc lập, tự  do. Đó là nụ  cười  <br /> thôi thúc, giục giã, nụ cười thắp lên niềm tin mãnh liệt trong lòng thi nhân. Xét cho cùng, <br /> nụ cười ấy là bóng dáng mỹ miều của hạnh phúc, là biểu tượng của hạnh phúc. Câu lục <br /> bát “Em đi trẩy hội non sông; Cười mê ánh sáng muôn lòng xuân xanh” đã khép lại đoạn  <br /> thơ tự do, khép lại nỗi lòng thương nhớ lâng lâng của thi nhân nhưng giai điệu ngọt ngào,  <br /> du dương, êm ái của nó hãy còn vang vọng tiếng lòng tha thiết của một nhà thơ yêu hạnh <br /> phúc, yêu hòa bình, yêu cái đẹp.<br /> <br /> Tóm lại, bằng cách xưng hô đa nghĩa, bằng nghệ thuật điệp từ ­ điệp cấu trúc cú pháp, ẩn  <br /> dụ tu từ, bằng các hình ảnh thơ vừa sinh động, vừa cụ thể, vừa mang ý nghĩa biểu tượng;  <br /> bằng giọng thơ trữ  tình, da diết, đoạn thơ  trên đã thể  hiện tình yêu quê hương sâu nặng  <br /> nơi cõi sâu tấm lòng của nhà thơ  Hoàng Cầm. Đằng sau  ước vọng thanh bình cho quê <br /> hương Kinh Bắc, đoạn thơ còn thể hiện niềm khắc khoải khát vọng hòa bình của nhà thơ <br /> cho cả đất nước Việt Nam.<br /> <br />  <br />