intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Chủ hộ gia đình ở Việt Nam là ai - Vũ Mạnh Lợi

Chia sẻ: Huynh Thi Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

84
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quan niệm của người dân về chủ hộ, chủ hộ nữ và vấn đề nghèo khổ, các đặc trưng của chủ hộ là những nội dung chính trong bài viết "Chủ hộ gia đình ở Việt Nam là ai". Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt nội dung chi tiết.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Chủ hộ gia đình ở Việt Nam là ai - Vũ Mạnh Lợi

16 Xã hội học, số 4 - 2009<br /> <br /> <br /> <br /> CHñ Hé GIA §×NH VIÖT NAM Lµ AI?<br /> <br /> Vò M¹nh Lîi * F<br /> 0<br /> P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> I. Giíi thiÖu<br /> Giíi tÝnh cña chñ hé lµ ®Ò tµi ®­îc nhiÒu nhµ nghiªn cøu vµ c¸c nhµ ho¹t ®éng thùc<br /> tiÔn ®Æc biÖt quan t©m. Trong lÞch sö, th­êng chñ hé lµ nam giíi. Trong nöa nöa sau thÕ<br /> kû XX vµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ng­êi ta quan s¸t thÊy tû lÖ hé gia ®×nh do phô n÷ lµm chñ<br /> hé gia t¨ng ë rÊt nhiÒu n­íc trªn kh¾p thÕ giíi. PhÇn lín c¸c nghiªn cøu cho ®Õn nay chØ<br /> nhÊn m¹nh ®Õn lo¹i gia ®×nh cña c¸c bµ mÑ kh«ng/v¾ng chång, ®Æc biÖt lµ c¸c gia ®×nh cã<br /> con nhá. Ng­êi ta lo sî r»ng lo¹i hé gia ®×nh nµy cã thÓ cã t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ®êi sèng<br /> cña trÎ em trong c¸c gia ®×nh ®ã. VËy trong nh÷ng gia ®×nh cã c¶ nh÷ng ng­êi lín kh¸c,<br /> giíi tÝnh cña chñ hé cã thÓ cã mèi liªn hÖ nh­ thÕ nµo ®Õn c¸c khÝa c¹nh kinh tÕ, x· héi,<br /> vµ v¨n hãa cña ®êi sèng gia ®×nh hay kh«ng? Nãi c¸ch kh¸c, liÖu vÞ trÝ "chñ hé" chØ lµ kh¸i<br /> niÖm tiÖn dông cho viÖc quy quan hÖ cña nh÷ng ng­êi kh¸c víi mét ng­êi ®­îc lÊy lµm<br /> mèc, hay nã thùc sù cã ý nghÜa vÒ kinh tÕ, uy tÝn, hay quyÒn lùc cña ng­êi ®ã ®èi víi c¸c<br /> thµnh viªn kh¸c trong gia ®×nh? LiÖu hé gia ®×nh do phô n÷ lµm chñ hé khi cã c¶ nh÷ng<br /> thµnh viªn lµ ng­êi lín kh¸c cã ph¶i th­êng lµ nh÷ng hé gia ®×nh nghÌo hay kh«ng?<br /> Nh×n chung, cuéc tranh luËn vÒ néi dung cña kh¸i niÖm chñ hé chñ yÕu xoay quanh<br /> vÊn ®Ò liÖu chñ hé cã ph¶i lµ ng­êi cã uy tÝn cao nhÊt vµ cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh, hay liÖu<br /> ng­êi ®ã cã ph¶i lµ ng­êi mang l¹i thu nhËp cho hé gia ®×nh nhiÒu h¬n nh÷ng thµnh viªn<br /> kh¸c hay kh«ng. Nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y cho thÊy r»ng chñ hé kh«ng thÓ ®­îc ®Þnh<br /> nghÜa gi¶n ®¬n hoÆc lµ ng­êi mang l¹i thu nhËp chÝnh, hoÆc lµ ng­êi ra c¸c quyÕt ®Þnh<br /> cña hé gia ®×nh. ë nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn, n¬i thu nhËp gia ®×nh phô thuéc nhiÒu<br /> vµo lao ®éng cña phô n÷ vµ trÎ em, vµ vµo thu nhËp tõ c¸c khu vùc kh«ng chÝnh thøc<br /> (informal sectors), rÊt khã cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ®ãng gãp t­¬ng ®èi cña mçi thµnh viªn<br /> trong gia ®×nh. MÆt kh¸c, còng kh«ng cã ng­êi nµo cã mäi quyÒn lùc vµ quyÕt ®Þnh mäi<br /> vÊn ®Ò quan träng cña hé gia ®×nh. Ng­êi vî vµ ng­êi chång cã thÓ ®¶m ®­¬ng nh÷ng<br /> tr¸ch nhiÖm trong c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña ®êi sèng gia ®×nh. V× thÕ, ®· cã nh÷ng cè<br /> g¾ng nh»m kÕt hîp c¶ khÝa c¹nh kinh tÕ lÉn khÝa c¹nh uy tÝn trong mét kh¸i niÖm ®a<br /> ph­¬ng diÖn vÒ chñ hé. Mét trong nh÷ng nç lùc Êy lµ cña Joan Mencher (Mencher and<br /> Okongwu 1993). Theo bµ th× cã bèn khÝa c¹nh cña kh¸i niÖm chñ hé: (1) uy tÝn hay quyÒn<br /> lùc; (2) viÖc ra quyÕt ®Þnh; (3) quyÒn lùc kinh tÕ; vµ (4) quyÒn ®èi víi con c¸i trong tr­êng<br /> hîp ly dÞ. Bµ còng ®Ò nghÞ nªn cã sù ph©n biÖt gi÷a c¸c hé gia ®×nh mµ trong ®ã phô n÷<br /> lµ "ng­êi mang l¹i thu nhËp chñ yÕu" víi c¸c hé gia ®×nh "do phô n÷ lµm chñ hé".<br /> Nghiªn cøu cña t¸c gi¶ vÒ ®Ò tµi nµy c«ng bè n¨m 1996 (Vu Manh Loi 1996) cho<br /> thÊy tÝnh chÊt ®a diÖn cña quan niÖm chñ hé ë ViÖt Nam. Trong nghiªn cøu ®ã, t¸c gi¶<br /> còng cho thÊy hé gia ®×nh do phô n÷ lµm chñ hé ë ViÖt Nam kh«ng hÒ cã xu h­íng nghÌo<br /> <br /> <br /> *<br /> PGS.TS, ViÖn X· héi häc<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> Vũ Mạnh Lợi 17<br /> <br /> h¬n hé gia ®×nh do nam giíi lµm chñ hé. Nghiªn cøu nµy vµ mét sè nghiªn cøu vÒ ®Ò tµi<br /> nµy cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c, tuy nhiªn, chØ dùa trªn kh¸i niÖm "chñ hé" do ng­êi ®­îc hái tù<br /> nªu trong c¸c cuéc ®iÒu tra. ý nghÜa cña tõ "chñ hé" ®èi víi c¸ch hiÓu cña ng­êi ®­îc hái<br /> vÉn cßn lµ ®iÒu ch­a ®­îc nghiªn cøu kü.<br /> Quan niÖm cña ng­êi ViÖt Nam vÒ chñ Bµi viÕt nµy sö dông sè liÖu thu thËp trong<br /> cuéc ®iÒu tra Gia ®×nh N«ng th«n ViÖt Nam trong ChuyÓn ®æi, do ViÖn X· héi häc, ViÖn Gia<br /> ®×nh vµ Giíi, ViÖn D©n téc häc thuéc ViÖn KHXH ViÖt Nam thùc hiÖn t¹i 4 tØnh Yªn B¸i<br /> (2004), Hµ Nam (2008), HuÕ (2006), vµ TiÒn Giang (2005) trong kho¶ng tõ 2004 ®Õn 2008. Mét<br /> b¶ng hái chung ®­îc sö dông t¹i c¶ 4 tØnh. T¹i mçi tØnh, mét x· n«ng th«n ®­îc chän lµm<br /> nghiªn cøu tr­êng hîp. Trong mçi x·, mÉu hé ®­îc chän ngÉu nhiªn tõ danh s¸ch c¸c hé gia<br /> ®×nh cã c¶ chång vµ vî. Còng cã mét sè hé chØ cã ng­êi vî hoÆc ng­êi chång, nh­ng c¸ch chän<br /> mÉu kh«ng bao gåm d¹ng hé nµy ë møc ®é cã tÝnh ®¹i diÖn. §©y còng lµ h¹n chÕ cña cuéc<br /> nghiªn cøu nµy vµ kÕt qu¶ tr×nh bµy ë ®©y chñ yÕu ph¶n ¸nh thùc tÕ cña c¸c gia ®×nh cã c¶<br /> chång vµ vî. Trong c¸c ph©n tÝch ë bµi viÕt nµy, tuæi vµ c¸c biÕn sè liªn quan ®Õn thêi gian ®­îc<br /> hiÖu chØnh theo thêi ®iÓm ®iÒu tra ë mçi tØnh. Môc ®Ých chÝnh cña bµi viÕt nµy nh»m lµm râ:<br /> hé th«ng qua ph©n tÝch c©u hái trùc tiÕp vÒ ý nghÜa cña "chñ hé";<br /> C¸c ®Æc tr­ng cña chñ hé thÓ hiÖn qua møc thu nhËp so víi ng­êi kh¸c (vî/chång),<br /> quyÒn quyÕt ®Þnh, quyÒn ®¹i diÖn cho hé gia ®×nh, tuæi, giíi, vµ mèi quan hÖ gi÷a møc<br /> sèng cña hé gia ®×nh vµ giíi tÝnh cña chñ hé.<br /> II. KÕt qu¶<br /> 2.1. Quan niÖm cña ng­êi d©n vÒ "chñ hé"<br /> Tong c¸c nghiªn cøu tr­íc ®©y, c©u hái vÒ chñ hé th­êng kh«ng ®i kÌm bÊt cø mét ®Þnh<br /> nghÜa nµo mµ ®Ó ng­êi ®­îc hái tù tr¶ lêi theo c¸ch hiÓu cña hä. Nh÷ng nghiªn cøu nµy dùa<br /> trªn gi¶ ®Þnh r»ng tù b¶n th©n tõ "chñ hé" ®· râ nghÜa råi vµ ai còng hiÓu tõ nµy nh­ ai.<br /> Nghiªn cøu nµy lµ nghiªn cøu ®Çu tiªn cã c©u hái trùc tiÕp ng­êi d©n vÒ quan niÖm cña hä vÒ<br /> nh÷ng ®Æc ®iÓm cña "chñ hé" theo c¸ch hiÓu cña hä (xem Hép 2.1.1).<br /> <br /> Hép 2.1.1. C©u hái vÒ chñ hé<br /> Theo ý kiÕn cña «ng/bµ, chñ hé lµ ng­ßi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×? §iÒu tra viªn kh«ng ®äc danh<br /> s¸ch nµy; §¸nh dÊu tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ¸n ng­êi ®­îc hái nªu.<br /> Lµ ng­êi ®¨ng ký lµ chñ hé trong sæ hé tÞch<br /> Lµ ng­êi ra c¸c quyÕt ®Þnh quan träng trong hé gia ®×nh<br /> Lµ ng­êi cã thu nhËp nhiÒu h¬n ng­êi kh¸c trong hé gia ®×nh<br /> Lµ ng­êi ®­îc kÝnh träng nhÊt trong hé gia ®×nh<br /> Lµ ng­êi lín tuæi nhÊt dï ®ã lµ nam hay n÷<br /> Lµ ng­êi ®µn «ng lín tuæi nhÊt<br /> Lµ ng­êi phô n÷ lín tuæi nhÊt<br /> Lµ ng­êi ®¹i diÖn cho hé gia ®×nh trong giao dÞch víi ng­êi ngoµi<br /> Kh¸c (ghi râ): __________________<br /> Kh«ng thÓ nãi t¹i sao<br /> 98. Kh«ng tr¶ lêi<br /> <br /> BiÓu 2.1.1 d­íi ®©y cho thÊy ý kiÕn cña ng­êi ®­îc hái ë c¶ 4 tØnh vÒ ®Æc ®iÓm cña chñ<br /> hé. L­u ý lµ biÓu nµy chØ ph¶n ¸nh c¶m nhËn cña ng­êi ®­îc hái. §Æc ®iÓm ®­îc nhiÒu ng­êi<br /> nªu nhÊt lµ "chñ hé lµ ng­êi ra c¸c quyÕt ®Þnh quan träng trong hé gia ®×nh". Cã tíi 2/3 sè<br /> ng­êi ®­îc hái cã ý kiÕn nµy. §©y lµ ý kiÕn cã tû lÖ cao nhÊt trong nh÷ng ®Æc ®iÓm ®­îc nªu<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 18 Chủ hộ gia đình ở Việt Nam là ai?<br /> <br /> trong b¶ng hái vµ còng lµ ý kiÕn cã tû lÖ cao h¬n h¼n so víi tû lÖ nªu c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c. Tõ<br /> "chñ hé" trong tiÕng ViÖt cã nghÜa lµ ng­êi chñ, vµ ®· lµ ng­êi chñ th× ®­¬ng nhiªn cã tiÕng<br /> nãi cuèi cïng trong c¸c quyÕt ®Þnh cña hé. C¶m nhËn nµy ph¶n ¸nh kh¸ trùc quan ng÷ nghÜa<br /> cña tõ "chñ hé" trong tiÕng ViÖt.<br /> §Æc ®iÓm kh¸c còng næi bËt qua c©u tr¶ lêi cña ng­êi ®­îc hái lµ "chñ hé lµ ng­êi<br /> ®¨ng ký lµ chñ hé trong sæ hé tÞch". Cã tíi 46% ng­êi ®­îc hái ®ång ý víi ý kiÕn nµy, vµ<br /> ®©y còng lµ ph­¬ng ¸n tr¶ lêi cã tû lÖ cao thø hai, cao h¬n h¼n c¸c ph­¬ng ¸n tr¶ lêi kh¸c.<br /> §Þa vÞ chÝnh thøc trong sæ hé tÞch ®­¬ng nhiªn lµ rÊt quan träng. Nã cho ng­êi cã ®Þa vÞ<br /> nµy tÝnh hîp ph¸p ®Ó thùc hiÖn vai trß lµ chñ hé.<br /> Ngoµi hai ®Æc ®iÓm næi bËt nªu trªn, nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c ®¸ng chó ý bao gåm "chñ<br /> hé lµ ng­êi ®¹i diÖn cho hé gia ®×nh trong giao dÞch víi ng­êi ngoµi", víi 31% ý kiÕn, chñ<br /> hé lµ nam giíi lín tuæi nhÊt, víi 27% ý kiÕn. Râ rµng tinh thÇn träng xØ (®Ò cao ng­êi cao<br /> tuæi), vµ träng nam cña truyÒn thèng v¨n hãa ViÖt Nam vÉn cßn ®ãng vai trß quan träng<br /> trong nhËn thøc cña mét bé phËn ®¸ng kÓ ng­êi d©n ViÖt Nam. Tiªu chÝ ®­îc nhiÒu t¸c<br /> gi¶ ph­¬ng t©y ®Ò cao nhÊt lµ chñ hé "lµ ng­êi cã thu nhËp nhiÒu h¬n ng­êi kh¸c trong<br /> hé gia ®×nh" chØ ®­îc 20% ý kiÕn ®ång ý, vµ 18% ý kiÕn cho r»ng chñ hé "lµ ng­êi ®­îc<br /> kÝnh träng nhÊt trong hé gia ®×nh". ChØ cã 8% ý kiÕn cho r»ng chñ hé lµ ng­êi cao tuæi<br /> nhÊt dï ®ã lµ nam hay n÷, vµ chØ cã 2% ý kiÕn cho r»ng chñ hé lµ phô n÷ lín tuæi nhÊt.<br /> <br /> <br /> BiÓu<br /> Biểu2.1.1. Chñ<br /> 2.1.1. hé lµ<br /> Chủ hộng­êi...<br /> là người…<br /> (G§<br /> (GĐNTNTVNVN 2004-2008, N=1201)<br /> 2004-2008, N=1201)<br /> <br /> 70%<br /> 63%<br /> 60%<br /> <br /> 50% 46%<br /> <br /> 40%<br /> 31%<br /> 30% 27%<br /> 20%<br /> 20% 18%<br /> <br /> <br /> 10% 8%<br /> 2%<br /> 0%<br /> Chủ hộ Người ra Người có Người Người lớn Nam lớn Nữ lớn tuổi Người đại<br /> theo sổ hộ quyết định thu nhập được kính tuổi nhất tuổi nhất nhất diện cho<br /> tịch quan trọng nhiều nhất trọng nhất hộ gia<br /> đình<br /> <br /> <br /> VÒ c¬ b¶n, ng­êi ®­îc hái ë c¸c tØnh ®Òu cã quan niÖm gièng nhau vÒ ®Æc ®iÓm<br /> cña chñ hé, víi ®a sè ý kiÕn tËp trung vµo ®Æc ®iÓm "lµ ng­êi ra c¸c quyÕt ®Þnh quan<br /> träng" vµ "lµ ng­êi ®¨ng ký lµ chñ hé trong sæ hé tÞch". Tuy nhiªn, xem xÐt kü ta còng<br /> thÊy cã biÕn thiªn nhÊt ®Þnh. §¸ng chó ý lµ ë Hµ Nam cã tíi 60% ng­êi ®­îc hái cho<br /> r»ng chñ hé "lµ ng­êi ra c¸c quyÕt ®Þnh quan träng". §iÓm ®¸ng chó ý kh¸c lµ ë HuÕ,<br /> n¬i c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng cßn rÊt m¹nh, cã tíi 47% ng­êi ®­îc hái cho r»ng<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> Vũ Mạnh Lợi 19<br /> <br /> chñ hé "lµ ng­êi ®µn «ng lín tuæi nhÊt". §iÒu nµy ph¶n ¸nh quan niÖm phô quyÒn cña<br /> ng­êi d©n HuÕ cßn m¹nh. Tiªu chuÈn nµy chØ ®­îc 18% ng­êi ®­îc hái ë Yªn B¸i vµ<br /> Hµ Nam vµ 24% ng­êi ®­îc hái ë TiÒn Giang nªu.<br /> Nh­ vËy, dï cã sù kh¸c nhau nhÊt ®Þnh trong quan niÖm vÒ chñ hé cña ng­êi<br /> d©n ë c¸c tØnh trong mÉu nghiªn cøu, quan niÖm cña ng­êi ViÖt Nam vÒ "chñ hé" vÒ c¬<br /> b¶n Ýt mang mµu s¾c kinh tÕ, mµ mang nÆng ®Æc tr­ng hµnh chÝnh (®¨ng ký hé tÞch)<br /> vµ v¨n hãa-x· héi h¬n (nam giíi lín tuæi, ng­êi ®¹i diÖn cho hé, ng­êi ra quyÕt ®Þnh<br /> chÝnh).<br /> 2.2.C¸c ®Æc tr­ng cña chñ hé<br /> PhÇn nµy tr×nh bµy ph©n tÝch vÒ mèi liªn hÖ trªn thùc tÕ (kh«ng ph¶i quan niÖm)<br /> gi÷a ®Þa vÞ chñ hé vµ c¸c ®Æc tr­ng kinh tÕ, x· héi vµ nh©n khÈu häc cña hé nh»m lý<br /> gi¶i viÖc mét ng­êi trë thµnh chñ hé lµ do nh÷ng yÕu tè nµo. Ta h·y xem liÖu quan<br /> niÖm vµ thùc tÕ cã kh¸c nhau nhiÒu kh«ng. Ph©n tÝch trong phÇn nµy kh«ng bao gåm<br /> nh÷ng hé mµ vai trß "chñ hé" kh«ng cã lùa chän nµo kh¸c (kh«ng bao gåm nh÷ng hé<br /> chØ cã 1 ng­êi lín duy nhÊt, hoÆc khi xÐt vÒ giíi tÝnh cña chñ hé th× kh«ng bao gåm hé<br /> chØ cã ng­êi lín lµ nam hoÆc chØ cã ng­êi lín lµ n÷).<br /> 2.2.1.Chñ hé cã ph¶i lµ trô cét kinh tÕ cña gia ®×nh kh«ng?<br /> §©y lµ luËn ®iÓm quan träng nhÊt trong quan niÖm vÒ chñ hé cña nhiÒu häc gi¶<br /> ph­¬ng T©y (Vu Manh Loi 1996). Nh­ trªn ®· tr×nh bµy, nhiÒu ng­êi ViÖt Nam kh«ng<br /> quan niÖm nh­ vËy. VËy trªn thùc tÕ chñ hé cã ph¶i ng­êi ®em l¹i thu nhËp nhiÒu<br /> nhÊt cho gia ®×nh kh«ng?<br /> BiÓu 2.2.1 cho thÊy tû lÖ phÇn tr¨m nh÷ng hé cã tõ 2 ng­êi lín trë lªn (20 tuæi<br /> trë lªn) vµ cã chñ hé lµ ng­êi ®ãng gãp nhiÒu nhÊt cho thu nhËp cña hé trong 12 th¸ng<br /> tr­íc ®iÒu tra. KÕt qu¶ nµy hoµn toµn nhÊt qu¸n víi quan niÖm chñ hé lµ trô cét kinh<br /> tÕ cña hé nh­ ta quan s¸t thÊy ë nhiÒu n­íc kh¸c. TiÒn Giang lµ tØnh cã tû lÖ nµy thÊp<br /> nhÊt th× còng cã ®Õn 2/3 sè hé cã chñ hé lµ ng­êi ®ãng gãp nhiÒu nhÊt vµo thu nhËp.<br /> Tû lÖ nµy ë c¸c tØnh cßn l¹i lªn ®Õn gÇn 90%. Thùc tÕ nµy kh¸c kh¸ xa so víi quan<br /> niÖm cña ng­êi ®­îc hái vÒ chñ hé, nhÊt lµ ë Hµ Nam, n¬i chØ cã 13% cã quan niÖm<br /> chñ hé lµ trô cét kinh tÕ cña gia ®×nh trong khi cã tíi 89% sè hé cã chñ hé lµ ng­êi<br /> ®ãng gãp nhiÒu nhÊt cho thu nhËp gia ®×nh trªn thùc tÕ.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 20 Chủ hộ gia đình ở Việt Nam là ai?<br /> <br /> BiÓu<br /> Biểu2.2.1.<br /> 2.2.1.Tû<br /> TỷlÖlệphÇn<br /> phầntr¨m<br /> trămcã<br /> hộchñ hé ng­êi<br /> có chủ ®ãng gãp<br /> hộ là người đóng góp<br /> nhiÒu nhÊt vµo thu nhËp<br /> nhiều nhất vào thu nhập<br /> (G§ NT NT<br /> (GĐ VN VN<br /> 2004-2008, N=1193)<br /> 2004-2008, N=1193)<br /> <br /> 100%<br /> 86% 89%<br /> 90% 84% 81%<br /> 80%<br /> 70% 66%<br /> <br /> 60%<br /> 50%<br /> 40%<br /> 30%<br /> 20%<br /> 10%<br /> %<br /> Yên Bái (N=299) Tiền Giang Huế (N=297) Hà Nam (N=297) Chung (N=1193)<br /> (N=300)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2.2.2.Chñ hé cã ph¶i ng­êi ra c¸c quyÕt ®Þnh quan träng kh«ng?<br /> BiÓu 2.2.2 cho thÊy tû lÖ phÇn tr¨m chñ hé quyÕt ®Þnh chÝnh (quyÕt ®Þnh nhiÒu h¬n hoÆc<br /> b»ng vî/chång m×nh) c¸c c«ng viÖc quan träng trong gia ®×nh. Ta cã thÓ thÊy chñ hé n÷ cã tû lÖ<br /> quyÕt ®Þnh chÝnh thÊp h¬n chñ hé nam ë c¶ 4 tØnh, song sù kh¸c biÖt nµy kh«ng lín ë Yªn B¸i,<br /> TiÒn Giang, vµ Hµ Nam. Riªng ë HuÕ tû lÖ chñ hé n÷ lµ ng­êi quyÕt ®Þnh chÝnh thÊp h¬n tû lÖ<br /> nµy ë chñ hé nam ®¸ng kÓ. §iÒu nµy gîi ra r»ng ng­êi HuÕ cã lÏ g¾n bã víi c¸c gi¸ trÞ träng<br /> nam khinh n÷ nhiÒu h¬n nhiÒu so víi ng­êi d©n ë c¸c tØnh kh¸c. MÆc dï cã sù kh¸c nhau ë c¸c<br /> tØnh vÒ tû lÖ chñ hé quyÕt ®Þnh chÝnh c¸c viÖc quan träng, nh×n chung ta cã thÓ thÊy chñ hé<br /> qu¶ thËt lµ ng­êi ra c¸c quyÕt ®Þnh quan träng trong gia ®×nh. Thùc tÕ nµy nhÊt qu¸n víi quan<br /> niÖm cña ng­êi d©n ®­îc tr×nh bµy ë phÇn tr­íc.<br /> <br /> BiÓu 2.2.2. Tû lÖ phÇn<br /> Biểu 2.2.2. tr¨m cã<br /> Tỷ lệ phần chñ<br /> trăm chủhéhộ<br /> quyÕt<br /> quyết®Þnh<br /> địnhc¸c<br /> cácviÖc<br /> việc quan träng<br /> quan trọng<br /> (G§ NTNT<br /> (GĐ VNVN<br /> 2004-2008, N=1183)<br /> 2004-2008, N=1186)<br /> <br /> 100% 93%<br /> 90% 86% 85% 87% 84%<br /> 87% 85% 84%<br /> 79%<br /> 80% 73% 72%<br /> 67%<br /> 70% 62%<br /> 65%<br /> <br /> 60% 56%<br /> <br /> 50% 42%<br /> 40%<br /> 30%<br /> 20%<br /> 10%<br /> 0%<br /> CH nam CH nữ CH nam CH nữ CH nam CH nữ CH nam CH nữ<br /> (N=245) (N=45) (N=209) (N=55) (N=244) (36) (N=259) (N=25)<br /> Yên Bái Tiền Giang Huế Hà Nam<br /> <br /> Quyết định công việc SX Mua đồ đạc đắt tiền QĐ các công việc trong GĐ và họ<br /> <br /> 2.2.3. Chñ hé cã ph¶i lµ nam giíi cao tuæi nhÊt kh«ng?<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> Vũ Mạnh Lợi 21<br /> <br /> Tuæi trung b×nh cña chñ hé ë Yªn B¸i vµ Hµ Nam lµ 45, ë TiÒn Giang vµ HuÕ lµ 48. Tû<br /> lÖ hé cã n÷ lµm chñ hé rÊt thÊp, c¶ mÉu chØ cã 17% hé gia ®×nh cã chñ hé lµ n÷. Tû lÖ nµy<br /> thÊp h¬n tû lÖ hé cã chñ hé lµ n÷ trong Tæng ®iÒu tra D©n sè 1999 (21% ë n«ng th«n, tÝnh<br /> to¸n cña t¸c gi¶ dùa trªn mÉu 3% T§TDS 1999). ë Hµ Nam chØ cã 11% chñ hé lµ n÷, ë HuÕ<br /> 12%, ë Yªn B¸i 14% sè hé cã n÷ lµm chñ hé. Riªng ë TiÒn Giang cã ®Õn # sè hé cã n÷ lµm chñ<br /> hé. TiÒn Giang thÓ hiÖn lµ tr­êng hîp kh¸ ®Æc biÖt.<br /> Trong nh÷ng hé cã Ýt nhÊt 1 nam vµ 1 n÷ lµ ng­êi lín (20 tuæi trë lªn), nÕu chñ hé lµ<br /> nam th× ®ã th­êng lµ nam giíi cao tuæi nhÊt hé, vµ nÕu chñ hé lµ n÷ th× ®ã còng th­êng lµ<br /> n÷ giíi cao tuæi nhÊt hé (xem BiÓu 2.2.3). Nh­ vËy, yÕu tè giíi vµ tuæi vÉn cßn ®ãng vai<br /> trß rÊt quan träng ®èi víi ®Þa vÞ chñ hé. §¹i ®a sè c¸c hé cã chñ hé lµ nam giíi cao tuæi<br /> nhÊt. Trong mét sè Ýt hé cã phô n÷ lµm chñ hé, ®ã còng lµ ng­êi phô n÷ cao tuæi nhÊt.<br /> Thùc tÕ nµy phÇn nµo nhÊt qu¸n víi quan niÖm vÒ chñ hé cña ng­êi ®­îc hái ë HuÕ (47%<br /> quan niÖm chñ hé lµ ng­êi ®µn «ng lín tuæi nhÊt), song kh¸c xa víi quan niÖm cña ng­êi<br /> ®­îc hái ë c¸c tØnh cßn l¹i.<br /> <br /> BiÓu Biểu<br /> 2.2.3.2.2.3.<br /> Tû lÖ phÇn tr¨m cã<br /> Tỷ lệ phần chñ<br /> trăm hé hộ<br /> chủ lµ nam cao<br /> là nam tuæi<br /> cao nhÊt<br /> tuổi hoÆc<br /> nhất n÷nữ<br /> hoặc<br /> cao cao<br /> thuætuổi<br /> nhÊtnhất<br /> (G§(GĐ<br /> NT NT<br /> VN 2004-2008)<br /> VN 2004-2008)<br /> <br /> 120%<br /> <br /> 97% 99% 96% 97% 96%<br /> 100% 94% 94%<br /> <br /> 80%<br /> 80%<br /> <br /> 60%<br /> <br /> 40%<br /> <br /> 20%<br /> <br /> 0%<br /> CH nam CH nữ CH nam CH nữ CH nam CH nữ CH nam CH nữ<br /> (N=255) (N=40) (N=226) (N=73) (N=263) (33) (N=265) (N=32)<br /> Yên Bái Tiền Giang Huế Hà Nam<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2.2.4.Chñ hé cã ph¶i ng­êi ®¹i diÖn cho gia ®×nh kh«ng?<br /> Trong b¶ng hái kh«ng cã c©u nµo hái vÒ thùc tÕ ®¹i diÖn cho gia ®×nh trong c¸c giao<br /> dÞch d©n sù. Tuy nhiªn, trong b¶ng hái cã c©u hái "Trong gia ®×nh «ng/bµ, ai lµ ng­êi ®­a<br /> ra quyÕt ®Þnh quan träng vÒ nh÷ng ho¹t ®éng x· héi chung cña c¶ hai vî chång?". C©u tr¶<br /> lêi cho c©u hái nµy phÇn nµo ph¶n ¸nh tÝnh ®¹i diÖn cho hé gia ®×nh cña ng­êi chång vµ<br /> ng­êi vî (mét trong hai ng­êi ®ã lµ ng­êi ®­îc hái). NÕu chØ tÝnh nh÷ng tr­êng hîp chñ<br /> hé lµ mét trong hai vî chång, ta cã kÕt qu¶ tr×nh bµy ë BiÓu 2.2.5 d­íi ®©y. ë ®©y ta vÉn<br /> thÊy chñ hé nãi chung lµ ng­êi ®¹i diÖn cho gia ®×nh. Tû lÖ chñ hé n÷ quyÕt ®Þnh chÝnh<br /> c¸c ho¹t ®éng x· héi chung cña hai vî chång thÊp h¬n ®¸ng kÓ tû lÖ nµy cña nam chñ hé ë<br /> HuÕ, song vÉn cã ®Õn 50% n÷ chñ hé ë HuÕ quyÕt ®Þnh chÝnh c¸c ho¹t ®éng nµy. §iÒu nµy<br /> cho thÊy trªn thùc tÕ vai trß ®¹i diÖn cña chñ hé lín h¬n nhiÒu so víi quan niÖm cña<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 22 Chủ hộ gia đình ở Việt Nam là ai?<br /> <br /> ng­êi d©n vÒ vai trß nµy.<br /> <br /> BiÓu<br /> Biểu 2.2.3.AiAilàlµngười<br /> 2.2.4. ng­êiquyết<br /> quyÕt định<br /> ®Þnh chÝnh<br /> chínhho¹t<br /> hoạt®éng<br /> độngchung<br /> xã hội chung<br /> cña hai vî chång?<br /> của hai vợ chồng?<br /> <br /> 100% 92%<br /> 89% 88%<br /> 90% 86% 86%<br /> <br /> 80% 73% 71%<br /> 70%<br /> 60%<br /> 50%<br /> 50%<br /> 40%<br /> 30%<br /> 20%<br /> 10%<br /> 0%<br /> CH nam CH nữ CH nam CH nữ CH nam CH nữ (36) CH nam CH nữ<br /> (N=245) (N=45) (N=209) (N=55) (N=244) (N=259) (N=25)<br /> <br /> Yên Bái Tiền Giang Huế Hà Nam<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2.2.5. M« h×nh håi quy vÒ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh vÞ trÝ chñ hé<br /> Ph©n tÝch nhÞ biÕn nªu trªn cho thÊy nh×n chung chñ hé th­êng lµ nam giíi cao tuæi, cã<br /> ®ãng gãp nhiÒu cho thu nhËp gia ®×nh, cã uy tÝn vµ cã nhiÒu quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c c«ng viÖc trong<br /> gia ®×nh. Tuy nhiªn, ph©n tÝch nhÞ biÕn cã thÓ ®­a ra kÕt luËn thiÕu chÝnh x¸c do kh«ng tÝnh ®Õn<br /> t¸c ®éng cña c¸c biÕn sè kh¸c. §Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy, mét m« h×nh håi quy logistic ®­îc thiÕt kÕ<br /> nh»m t¸ch biÖt t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kh¸c nhau ®Õn vÞ trÝ chñ hé.<br /> B¶ng d­íi ®©y cho thÊy kÕt qu¶ cña m« h×nh håi quy Logistic vÒ nh÷ng yÕu tè quyÕt<br /> ®Þnh vÞ trÝ chñ hé. Tuæi vµ giíi lµ hai yÕu tè quan träng ®­îc bµn ®Õn ë hÇu hÕt c¸c<br /> nghiªn cøu vÒ chñ hé. Tr×nh ®é häc vÊn cao nhÊt ®· ®¹t ®­îc cã thÓ lµ chØ b¸o vÒ møc ®é<br /> hiÓu biÕt, uy tÝn cña ng­êi tr¶ lêi trong hé gia ®×nh. NghÒ nghiÖp vµ møc ®é ®ãng gãp vµo<br /> thu nhËp gia ®×nh lµ biÕn sè quan träng trong c¸c lËp luËn vÒ vÞ trÝ chñ hé cña nhiÒu häc<br /> gi¶, ®Æc biÖt ë ph­¬ng T©y. Nh÷ng ng­êi sèng cïng cha mÑ ®Î (dï lµ nam hay n÷) ®­îc<br /> gi¶ thuyÕt lµ cã kh¶ n¨ng trë thµnh chñ hé cao h¬n. Hé cµng cã nhiÒu ng­êi lín (20 tuæi<br /> trë lªn) th× sù c¹nh tranh cho vÞ trÝ chñ hé cµng lín vµ kh¶ n¨ng mét ng­êi trë thµnh chñ<br /> hé cµng nhá. Kh¸c biÖt theo tØnh cã thÓ ph¶n ¸nh kh¸c biÖt cña tiÓu vïng v¨n hãa ®èi víi<br /> tæ chøc gia ®×nh thÓ hiÖn ë vÞ trÝ chñ hé.<br /> Cét "B" cho thÊy hÖ sè håi quy. HÖ sè nµy b»ng "0" ®èi víi nh÷ng nhãm ng­êi ®­îc lÊy<br /> lµm nhãm ®Ó so s¸nh. HÖ sè B ©m cã nghÜa lµ kh¶ n¨ng lµm chñ hé cña ng­êi cã ®Æc tr­ng ®·<br /> cho thÊp h¬n kh¶ n¨ng ë nhãm so s¸nh. Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña sè ©m cµng lín th× kh¶ n¨ng nµy<br /> cµng thÊp. HÖ sè B cã gi¸ trÞ d­¬ng cã nghÜa lµ nhãm ®· cho cã nhiÒu kh¶ n¨ng lµm chñ hé h¬n,<br /> vµ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh møc ®é kh¸c biÖt nhiÒu hay Ýt. Cét Exp(B) cho thÊy tû sè gi÷a s¸c<br /> xuÊt lµm chñ hé chia cho s¸c xuÊt kh«ng lµm chñ hé. Tû sè nµy nhá h¬n 1 cã nghÜa lµ nhãm ®·<br /> cho Ýt cã kh¶ n¨ng lµm chñ hé. Tû sè nµy lín h¬n 1 cã nghÜa lµ nhãm ®· cho cã nhiÒu kh¶ n¨ng<br /> lµm chñ hé h¬n nhãm so s¸nh. §¸ng l­u ý lµ cét "Sig." thÓ hiÖn møc ý nghÜa thèng kª cña biÕn<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> Vũ Mạnh Lợi 23<br /> <br /> sè ®ã trong m« h×nh håi quy. Th«ng th­êng, møc ý nghÜa thèng kª ®­îc coi lµ ®¸ng kÓ vÒ mÆt<br /> thèng kª khi hÖ sè nµy nhá h¬n 0,05. Møc ý nghÜa cµng nhá th× biÕn sè ®ang xÐt cµng cã ý<br /> nghÜa quan träng ®èi víi vÞ trÝ chñ hé.<br /> KÕt qu¶ ë B¶ng 2.2.5 cho thÊy so víi nam, n÷ chØ cã b»ng 3% kh¶ n¨ng trë thµnh chñ<br /> hé khi mäi yÕu tè kh¸c ë c¶ nam vµ n÷ lµ nh­ nhau. Tuæi còng lµ yÕu tè cã ý nghÜa thèng kª<br /> m¹nh. Cø thªm mét tuæi ng­êi ta l¹i cã thªm 4% kh¶ n¨ng trë thµnh chñ hé, nÕu nh÷ng<br /> yÕu tè kh¸c lµ nh­ nhau. Sè ng­êi lín trong hé (tõ 20 tuæi trë lªn) còng lµ yÕu tè hÕt søc<br /> quan träng. Cø thªm mét ng­êi lín trong hé th× kh¶ n¨ng trë thµnh chñ hé l¹i gi¶m ®i<br /> 40%. Kh¸c biÖt theo tØnh còng cã ý nghÜa thèng kª ®¸ng kÓ. T×nh h×nh ë TiÒn Giang vµ HuÕ<br /> kh«ng kh¸c ®¸ng kÓ so víi Hµ Nam, nh­ng ë Yªn B¸i kh¶ n¨ng lµm chñ hé cao gÊp 2,5 lÇn<br /> so víi Hµ Nam nÕu c¸c ®Æc tr­ng kh¸c lµ nh­ nhau. Kh¸c víi gi¶ thuyÕt vÒ t¸c ®éng cña<br /> quyÒn lùc kinh tÕ, nghÒ nghiÖp vµ møc ®é ®ãng gãp vµo thu nhËp hé gia ®×nh kh«ng cã ý<br /> nghÜa ®¸ng kÓ vÒ mÆt thèng kª. Häc vÊn cña ng­êi ®­îc hái còng kh«ng cã ý nghÜa ®¸ng kÓ<br /> vÒ mÆt thèng kª.<br /> B¶ng 2.2.5. M« h×nh håi quy Logistic vÒ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh vÞ trÝ chñ hé<br /> (chØ bao gåm nh÷ng hé cã tõ 2 ng­êi 20 tuæi trë lªn)<br /> <br /> B Exp(B) Sig.<br /> Giíi N÷ -3,520 ,030 ,000<br /> P Nam ,000 1,000<br /> Tuæi Tuæi ,040 1,041 ,000<br /> Häc vÊn Häc vÊn -,053 ,948 ,070<br /> Ng­êi ®ãng gãp nhiÒu Kh«ng ph¶i ng­êi ®ãng gãp nhiÒu nhÊt -,092 ,912 ,696<br /> nhÊt vµo thu nhËp hé? vµo thu nhËp gia ®×nh<br /> Lµ ng­êi ®ãng gãp nhiÒu nhÊt vµo thu ,000 1,000<br /> nhËp gia ®×nh<br /> NghÒ nghiÖp NghÒ phi n«ng l©m ng­ nghiÖp ,102 1,108 ,595<br /> N«ng l©m ng­ nghiÖp ,000 1,000<br /> Sèng cïng bè mÑ ®Î Kh«ng sèng cïng bè mÑ ®Î -,003 ,997 ,990<br /> Sèng cïng bè mÑ ®Î ,000 1,000<br /> Sè ng­êi 20 tuæi trë lªn -,495 ,609 ,000<br /> trong hé<br /> TØnh TØnh ,000<br /> Yªn B¸i ,945 2,574 ,000<br /> TiÒn Giang -,034 ,967 ,898<br /> HuÕ -,068 ,935 ,796<br /> Hµ Nam ,000 1,000<br /> Constant 1,862 6,436 ,001<br /> <br /> <br /> Nh­ vËy, nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng mét ng­êi lµ chñ hé<br /> chØ lµ giíi tÝnh, tuæi, sè ng­êi lín trong hé, vµ ®Þa bµn nghiªn cøu. M« h×nh vÒ chñ hé nµy<br /> vÒ c¬ b¶n kh«ng kh¸c nhiÒu l¾m víi quan niÖm truyÒn thèng r»ng ng­êi chñ hé ®­îc mÆc<br /> ®Þnh lµ nam nhiÒu tuæi nhÊt trong hé. M« h×nh håi quy còng kh«ng hç trî gi¶ thuyÕt vÒ<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 24 Chủ hộ gia đình ở Việt Nam là ai?<br /> <br /> chñ hé lµ trô cét kinh tÕ trong gia ®×nh nh­ th­êng thÊy ë nhiÒu n­íc ph­¬ng T©y.<br /> 2.3. Chñ hé n÷ vµ vÊn ®Ò nghÌo khæ<br /> Mét trong nh÷ng luËn ®iÓm th­êng thÊy trong c¸c tµi liÖu nghiªn cøu vÒ chñ hé ë<br /> nhiÒu n­íc, vµ c¶ ë ViÖt Nam lµ hé gia ®×nh do phô n÷ lµm chñ hé th­êng cã tû lÖ nghÌo<br /> khæ cao h¬n møc nghÌo khæ trung b×nh cña ®Êt n­íc. Trong nhiÒu nghiªn cøu, kh¸i niÖm<br /> hé gia ®×nh do phô n÷ lµm chñ hé th­êng chØ h¹n chÕ ë nh÷ng hé cña nh÷ng phô n÷ gãa, ly<br /> dÞ, ly th©n hay phô n÷ kh«ng cã chång nh­ng cã con nhá. Nh÷ng gia ®×nh nµy th­êng lµ<br /> nh÷ng gia ®×nh dÔ bÞ tæn th­¬ng tr­íc c¸c có sèc vÒ kinh tÕ, hay thiªn tai. Tuy nhiªn, khi<br /> nghiªn cøu vÒ chñ hé n÷ ë ViÖt Nam tr­íc ®©y t«i ®· chØ ra r»ng hé gia ®×nh do phô n÷ lµm<br /> chñ hé kh«ng hÒ nghÌo khæ h¬n hé gia ®×nh do nam giíi lµm chñ hé, kÓ c¶ c¸c hé cña c¸c<br /> phô n÷ gãa hay ly dÞ (Vu Manh Loi 1996).<br /> B¶ng 2.3.1 d­íi ®©y cho thÊy mèi quan hÖ gi÷a møc sèng vµ giíi tÝnh cña chñ hé.<br /> Nh×n chung, ta kh«ng thÊy b»ng chøng thuyÕt phôc r»ng hé gia ®×nh do phô n÷ lµm chñ<br /> hé cã møc sèng kÐm h¬n so víi hé gia ®×nh do nam giíi lµm chñ hé. ë Yªn B¸i vµ HuÕ tû lÖ<br /> hé do n÷ lµm chñ hé nghÌo thÊp h¬n ®¸ng kÓ tû lÖ hé do nam giíi lµm chñ hé nghÌo. ë<br /> TiÒn Giang vµ Hµ Nam, tû lÖ hé do n÷ lµm chñ hé cã cao h¬n ®«i chót so víi tû lÖ hé do<br /> nam giíi lµm chñ hé (chØ 3%), song ë TiÒn Giang tû lÖ hé do n÷ lµm chñ hé lµ hé kh¸ gi¶<br /> l¹i cao h¬n tû lÖ hé do nam lµm chñ hé mµ kh¸ gi¶. Nh×n chung, ta cã thÓ kÕt luËn lµ c¶<br /> trong nghiªn cøu nµy còng kh«ng cho thÊy b»ng chøng x¸c thùc cña viÖc hé do phô n÷<br /> lµm chñ hé th× nghÌo h¬n hé do nam giíi lµm chñ hé. ViÖc mét hé nghÌo hay giµu râ rµng<br /> kh«ng phô thuéc vµo viÖc hé ®ã do nam lµm chñ hé hay n÷ lµm chñ hé, mµ phô thuéc vµo<br /> c¸c yÕu tè kinh tÕ, x· héi, nh©n khÈu, vµ v¨n hãa kh¸c.<br /> B¶ng 2.3.1. Møc sèng theo giíi tÝnh cña chñ hé<br /> <br /> Chñ hé lµ nam hay n÷<br /> Chung<br /> CH nam CH n÷ CH ng­êi kh¸c<br /> Yªn B¸i<br /> Kh¸ gi¶ 19% 16% 20% 19%<br /> Trung b×nh 60% 69% 60% 61%<br /> NghÌo 21% 16% 20% 20%<br /> N 245 45 5 295<br /> TiÒn Giang<br /> Kh¸ gi¶ 14% 18% 26% 16%<br /> Trung b×nh 60% 53% 49% 58%<br /> NghÌo 26% 29% 26% 26%<br /> N 209 55 35 299<br /> HuÕ<br /> Kh¸ gi¶ 19% 28% 19%<br /> Trung b×nh 42% 42% 44% 42%<br /> NghÌo 38% 31% 56% 38%<br /> N 243 36 16 295<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> Vũ Mạnh Lợi 25<br /> <br /> Chñ hé lµ nam hay n÷<br /> Chung<br /> CH nam CH n÷ CH ng­êi kh¸c<br /> Hµ Nam<br /> Kh¸ gi¶ 29% 16% 38% 29%<br /> Trung b×nh 50% 60% 46% 51%<br /> NghÌo 21% 24% 15% 21%<br /> N 258 25 13 296<br /> <br /> <br /> III. KÕt luËn<br /> Nh÷ng ph©n tÝch nªu trªn cho thÊy "chñ hé" lµ mét kh¸i niÖm ®a diÖn, bao gåm c¶<br /> c¸c khÝa c¹nh vÒ quyÒn lùc kinh tÕ, lÉn uy tÝn, quyÒn ra quyÕt ®Þnh quan träng, quyÒn ®¹i<br /> diÖn cho gia ®×nh, vµ ph¶n ¸nh khu«n mÉu v¨n hãa träng xØ vµ träng nam truyÒn thèng.<br /> Cã kho¶ng c¸ch kh¸ lín gi÷a quan niÖm cña ng­êi d©n vµ c¸c ®Æc tr­ng thùc tÕ cña chñ<br /> hé. Trong khi trªn thùc tÕ chñ hé th­êng lµ nam giíi cao tuæi nhÊt, th× ng­êi d©n chØ ®Ò<br /> cao khÝa c¹nh ra quyÕt ®Þnh quan träng cña chñ hé vµ viÖc ®¨ng ký lµ chñ hé trong sæ hé<br /> tÞch. KhÝa c¹nh tuæi vµ giíi tÝnh cña chñ hé kh«ng thÓ hiÖn m¹nh trong quan niÖm cña<br /> ng­êi d©n. Kho¶ng c¸ch gi÷a quan niÖm vµ thùc tÕ cã thÓ b¸o hiÖu qu¸ tr×nh thay ®æi ®Þa<br /> vÞ chñ hé trong bèi c¶nh x· héi vµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng chuyÓn biÕn<br /> m¹nh mÏ. Chñ ®Ò nµy cÇn ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu thªm. Nghiªn cøu nµy còng mét lÇn<br /> n÷a cho thÊy luËn ®iÓm r»ng chñ hé kh«ng h¼n lµ trô cét kinh tÕ trong gia ®×nh, vµ hé do<br /> phô n÷ lµm chñ hé th­êng nghÌo h¬n hé do nam lµm chñ hé còng kh«ng ®­îc c¸c b»ng<br /> chøng thùc nghiÖm hç trî. Giíi tÝnh cña chñ hé, v× thÕ, kh«ng nªn lµ tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh<br /> ®èi t­îng ®­îc chÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo hç trî.<br /> <br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> <br /> 1. Mencher, Joan P., and Anne Okongwu (Eds.). 1993. Where Did All the Men Go?<br /> Colorado: Westview Press.<br /> 2. Vu Manh Loi. 1996. Female-Headed Households in Vietnam.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1