Chuyên đề thực tập : Tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn Thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Bích Phượng Bích Phượng | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

382
lượt xem 105
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thành phố Hà Nội được chọn làm Thủ đô của đất nước từ năm 1945. Hà Nội có diện tích khoảng 912 km2, với dân số là 3,4 triệu người (năm 2007), mật độ trung bình 3728 người/km2. Toàn Thành phố có 9 đơn vị hành chính cấp quận và 5 huyện ngoại thành. 9 quận bao gồm: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Tây Hồ, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Long Biên. Và 5 huyện đó là: Từ Liêm, Gia Lâm, Đông Anh, Thanh Trì, Sóc Sơn....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên đề thực tập : Tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn Thành phố Hà Nội

1 TRƯỜNG …………………. KHOA………………………. ----- ----- Báo cáo tốt nghiệp Đề tài: Tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn Thành phố Hà Nội
2 MỤC LỤC PHẦN 1: LỜI GIỚI THIỆU 2 PHẦN 2: TÌNH HÌNH TỘI PHẠM DO NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN THỰC HIỆN TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG 2 NĂM GẦN ĐÂY 4 2.1: Quá trình tìm hiểu thu thập thông tin tại Toà án nhân dân Thành phố Hà Nội 4 2.2: Thực trạng, cơ cấu, diễn biến và thiệt hại của tội phạm do người chưa thành niên thực hiện 5 PHẦN 3: NGUYÊN NHÂN PHẠM TỘI CỦA NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN 15 PHẦN 4: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ TÌNH TRẠNG NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI VÀ THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG ĐẤU TRANH PHÒNG NGỪA NGĂN CHẶN 21 4.1: Những giải pháp hạn chế tình trạng người chưa thành niên phạm tội 21 4.2: Thực tiễn hoạt động đấu tranh, phòng ngừa, ngăn chặn người chưa thành niên phạm tội 24 LỜI KẾT 26 TÀI LIỆU THAM KHẢO 27
3 PHẦN 1 : LỜI GIỚI THIỆU Thành phố Hà Nội được chọn làm Thủ đô của đất nước từ năm 1945. Hà Nội có diện tích khoảng 912 km2, với dân số là 3,4 triệu người (năm 2007), mật độ trung bình 3728 người/km2. Toàn Thành phố có 9 đơn vị hành chính cấp quận và 5 huyện ngoại thành. 9 quận bao gồm: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Tây Hồ, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Long Biên. Và 5 huyện đó là: Từ Liêm, Gia Lâm, Đông Anh, Thanh Trì, Sóc Sơn. Sau 5 năm thực hiện đổi mới và phát triển Thủ đô, hiện nay Hà Nội đã đạt được những thành quả hết sức to lớn, Đời sống nhân dân nội cũng như ngoại thành đều được nâng lên rõ rệt, nhiều tuyến đường lớn được mở ra cùng với các khu trung cư rất sang trọng và hiện đại đã thu hút rất nhiều các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Cùng với việc mở rộng Khu công nghiệp Nam Thăng Long đã tạo công ăn việc làm cho khá đông con em khu vực ngoại thành cũng như các tỉnh lân cận. Có thể nói Hà Nội đang thay đổi từng ngày, từng giờ để xứng làm Thủ đô của đất nước. Là một người con của Thủ đô, em rất vui mừng được về thực tập tại Toà án nhân dân (TAND) Thành phố Hà Nội để có điều kiện tìm hiểu rõ hơn công việc của Toà án. Tuy nhiên trong quá trình thực tập tại đây, một điều khiến em cảm thấy rất buồn và đáng lo ngại đó là tình trạng người chưa thành niên (NCTN) phạm tội rất nhiều trên địa bàn Thành phố trong thời gian qua. Bình quân mỗi tháng đều có từ 1 đến 2 vụ phạm tội do NCTN thực hiện. Đây quả là một thực tế mà ai cũng phải băn khoăn, suy nghĩ. Chính vì vậy, trong quá trình thực tập tại TAND Thành phố Hà Nội, em đã quyết định
4 chọn đề tài “Tình hình tội phạm do người chưa thành niên thực hiện trên địa bàn Thành phố Hà Nội”. Qua đây em cũng nghiên cứu, tìm ra một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và mạnh dạn đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế tình hình trên. Do thời gian và kiến thức có hạn, em rất mong nhận được sự giúp đỡ, góp ý tận tình của các thầy cô giáo để bài viết của em được hoàn thiện, góp một phần nhỏ vào công tác tuyên truyền và hạn chế tình trạng NCTN phạm tội tại Thành phố Hà Nội trong thời gian tới. Em xin chân thành cảm ơn sự quan tâm nhiệt tình của các thầy cô giáo!
5 PHẦN 2 : TÌNH HÌNH TỘI PHẠM DO NCTN THỰC HIỆN TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG 2 NĂM GẦN ĐÂY 2.1. Quá trình tìm hiểu thu thập thông tin tại TAND Thành phố Hà Nội TAND Thành phố Hà Nội nằm trên đường Hai Bà Trưng, thuộc quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội. Cơ cấu Toà án được phân thành các toà chuyên trách bao gồm: Toà Hình sự, Toà Dân sự, Toà Kinh tế, Toà Hành chính và Toà Lao động. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và đặc biệt là với sự lỗ lực của từng cán bộ Đảng viên trong Cơ quan để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, TAND Thành phố Hà Nội đã góp phần không nhỏ trên mặt trận đấu tranh phòng chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác. Thông qua hoạt động chính của mình là xét xử công khai, TAND Thành phố Hà Nội đóng vai trò to lớn trong việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật tới quần chúng nhân dân, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn Thành phố. Trong thời gian thực tập tại TAND Thành phố Hà Nội, qua việc nghiên cứu hồ sơ, tìm kiếm thông tin và trực tiếp tham dự một số phiên toà xét xử bị cáo là NCTN, em nhận thấy tình hình tội phạm do NCTN thực hiện trên địa bàn Thành phố Hà Nội quả là một thực tế đáng báo động. Bởi ngay tại Thủ đô của đất nước, với nền kinh tế đang ngày một phát triển, vậy mà tình hình
6 phạm tội nói chung và tình hình NCTN phạm tội nói riêng lại diễn ra tương đối đều đặn. Hàng tháng đều có từ 1 đến 2 vụ NCTN phạm tội trên địa bàn Thành phố. Qua nghiên cứu hồ sơ các vụ án, cáo trạng của Viện kiểm sát và thu thập thông tin từ Cơ quan điều tra Công an các quận, huyện gửi lên, có thể thấy một thực tế đáng lo ngại về NCTN phạm tội trên địa bàn Hà Nội. Chỉ tính từ tháng 1/2007 đến nay (tháng 4/2008), trên địa bàn Thành phố Hà Nội đã xảy ra 45 vụ phạm tội do NCTN thực hiện, trong đó có 21 vụ đã được xét xử tại TAND Thành phố Hà Nội. Theo thống kê từ sổ kết quả xét xử của TAND Thành phố Hà Nội, năm 2007 Toà án đã xét xử 16 vụ với 35 bị cáo là NCTN, từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2008, xét xử được 5 vụ với 12 bị cáo. Hầu hết các bị cáo đều là nam giới. Trong số 21 vụ NCTN phạm tội đã được TAND Thành phố Hà Nội thụ lý và giải quyết có 1 vụ phạm tội hiếp dâm theo điều 111 Bộ luật Hình sự (BLHS), 1 vụ phạm tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma tuý theo điều 194 BLHS, 2 vụ phạm tội cố ý gây thương tích theo điều 104 BLHS, 2 vụ phạm tội cưỡng đoạt tài sản theo điều 135 BLHS, 4 vụ phạm tội trộm cắp tài sản theo điều 138 BLHS và 11 vụ phạm tội cướp tài sản theo điều 133 BLHS. Như vậy, số vụ cướp tài sản do NCTN thực hiện chiếm trên 50% tổng số vụ phạm tội mà NCTN thực hiện trong hơn 1 năm trở lại đây. Với những con số thống kê trên, rõ ràng Thành phố Hà Nội đang đứng trước một thực trạng đáng lo ngại về tình hình NCTN phạm tội. Chính những vụ phạm tội này đã làm ảnh hưởng tới trật tự trị an ở Thành phố, gây nên sự lo ngại và sự bất bình thường trong quần chúng nhân dân. Điều này tạo nên không khí hoang mang cho quần chúng và làm ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động lao động, sản xuất. Mặc dù chưa thể thâu tóm được hết tất cả các vụ phạm tội của NCTN nhưng qua các vụ án mà TAND Thành phố Hà Nội
7 đã thụ lý và giải quyết cũng phần nào phản ánh thực trạng NCTN phạm tội trên địa bàn Thành phố. 2.2. Thực trạng, cơ cấu, diễn biến và thiệt hại của tội phạm do NCTN thực hiện Như đã nói ở trên, phần lớn các vụ phạm tội do NCTN thực hiện trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời gian qua đều tập trung vào 2 tội cướp tài sản và trộm cắp tài sản. Hầu hết các vụ cướp đều là do các đối tượng được nuông chiều từ nhỏ, cần tiền tiêu vặt nên đã sa ngã vào con đường tội lỗi và chủ yếu là đi cướp của những em nhỏ tuổi hơn, đang còn học trong trường phổ thông. Do chưa ý thức được hành vi của mình là phạm tội và nguy hiểm cho xã hội để rồi lầm đường, lạc lối, cuối cùng các em phải gánh chịu hậu quả mà không ai mong muốn. Như vụ của Vũ Phong Hà sinh ngày 25/6/1990, Vũ Đức Cường sinh ngày 10/9/1990 và Phan Thanh Tùng sinh ngày 14/12/1991. Khoảng 19h30’ ngày 23/6/2007, Vũ Phong Hà, Vũ Đức Cường (em họ Hà) và Phan Thanh Tùng đi 1 xe đạp đèo nhau ra khu vực đường Tam Trinh gần cầu Mai Động, quận Hoàng Mai, Hà Nội chơi thì phát hiện thấy em Đỗ Trung Luân đi xe đạp trên đường Tam Trinh, hướng cầu Mai Động đến cầu Voi. Thấy vậy, Vũ Phong Hà nảy sinh ý định chiếm đoạt tài sản của em Đỗ Trung Luân nên đã nói với Vũ Đức Cường và Phan Thanh Tùng là: “Ra xin thằng kia ít tiền đi uống nước”, Cường và Tùng đều đồng ý. Vũ Phong Hà và Phan Thanh Tùng chạy bộ còn Vũ Đức Cường chạy phóng xe đuổi theo em Đỗ Trung Luân chặn lại. Vũ Phong Hà bảo em Đỗ Trung Luân; “Có tiền không cho tao mấy nghìn uống nước”, em Luân trả lời: “ Không có”. Thấy vậy, Vũ Đức Cường tát em Luân một cái vào mặt rồi Vũ Phong Hà, Vũ Đức Cường và Phan Thanh Tùng cùng lục soát người em Luân nhưng khong thấy có tiền mà thấy trong túi quần em Luân có 1 chiếc
8 điện thoại di động Citiphone và tay đeo 1 chiếc lắc bằng bạc. Vũ Phong Hà nói: “Bây giờ mày nộp điện thoại, lắc bạc hay là bọn tao lấy luôn cả xe đạp”. Em Đỗ Trung Luân sợ quá đã tháo lắc bạc đeo ở tay đưa cho Vũ Phong Hà rồi Hà đưa lắc bạc cho Phan Thanh Tùng. Sau khi lấy được lắc bạc, Vũ Phong Hà, Vũ Đức Cường và Phan Thanh Tùng đã đến cửa hàng vàng bạc ở 187D Minh Khai, Hà Nội gặp chị Lê Việt Hồng là chủ cửa hàng, nói với chị Hồng là lắc của bọn chúng không đeo nên bán.Chị Hồng đã mua chiếc lắc bạc với giá 95.000đ. Số tiền 95.000đ cả ba đã ăn tiêu hết. Đối với em Đỗ Trung Luân, sau khi bị chiếm đoạt chiếc lắc bạc đã phóng xe về nhà và đến sáng 24/6/2007 ra Công an phường Mai Động trình báo. Công an Phường đã xác định thương tích, vì thương tích không đáng kể nên em Luân không yêu cầu đi giám định. Tại cơ quan điều tra, Vũ Phong Hà, Vũ Đức Cường và Phan Thanh Tùng đã khai nhận hành vi phạm tội của mình. Qua công tác điều tra, ngày 6/8/2007, cả ba đã bị Công an quận Hoàng Mai khởi tố bị can và ra lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú. Chị Lê Việt Hồng đã nộp lại Cơ quan điều tra chiếc lắc bạc, Cơ quan điều tra đã trả lại cho em Đỗ Trung Luân. Em Luân không có yêu cầu gì khác. Đối với chị Hồng, vì không biết chiếc lắc bạc là do Vũ Phong Hà, Vũ Đức Cường và Phan Thanh Tùng chiếm đoạt của em Đỗ Trung Luân nên Cơ quan điều tra không xử lý. Chị không có yêu cầu bồi thường. Chỉ vì một chút dại dột nhất thời để rồi phải ân hận cả đời. Cứ tưởng hành vi của mình chỉ là bình thường nhưng cuối cùng thì cả Hà, Cường và Tùng đều đã phải trả giá vì không thể thoát khỏi lưới của pháp luật. Theo phiếu kiểm định vàng bạc số 07 ngày 30/7/2007 của Công ty kinh doanh mỹ nghệ vàng bạc đá quý, kiểm định giá xác định: lắc tay có khối lượng 16,2 gam, 99,7% là bạc, trị giá 85.000đ.
9 Ngày 29/1/2008, TAND Thành phố Hà Nội đã mở phiên toà xét xử ba đối tượng Vũ Phong Hà, Vũ Đức Cường và Phan Thanh Tùng về tội cướp tài sản theo khoản 1 điều 133 BLHS. Vũ Phong Hà trú quán tại số 111 ngõ 87 đường Tam Trinh, Mai Động, Hoàng Mai, Hà Nội, hiện đang học lớp 10 tại Trung tâm giáo dục thường xuyên Hà Nội. Vũ Đức Cường trú quán tại Long Viên, Hồng Dụ, Ninh Giang, Hải Dương, đang là học sinh lớp 11 Trường dân lập Ninh Giang, Hải Dương. Phan Thanh Tùng trú quán tại 62 ngách 624/2/75 phố Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội, học cung lớp với Vũ Phong Hà. Cả ba đều bị TAND Thành phố Hà Nội tuyên phạt 9 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách là 1 năm. Đây quả thực là hình phạt thích đáng cho những đối tượng này, đồng thời cũng là bài học giáo dục sâu sắc đối với quần chúng nhân dân, đặc biệt là các bậc làm cha, làm mẹ và các em ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Mặc dù vậy, các vụ phạm tội do NCTN thực hiện vẫn thường xuyên diễn ra. Chẳng hạn như vụ của Nguyễn Đức Anh trước đó. Nguyễn Đức Anh sinh ngày 20/4/1991, trú quán tại số 33 Lĩnh Nam, tổ 38C, Mai Động, Hoàng Mai, Hà Nội. Qua nói chuyện với Vũ Hoàng Nam, sinh năm 1992, trú tại số 62 ngõ 254 Minh Khai, tổ 2, Mai Động, Hoàng Mai, Hà Nội, là học sinh lớp 7D Trường Trung học cơ sở (THCS) Mai Động, Hoàng Mai, Hà Nội, Nguyễn Đức Anh được biết em Nguyễn Đức Khánh và Nguyễn Hoàng Nam có nhiều tiền. Khoảng 16h30’ ngày 20/3/2007, Nguyễn Đức Anh nhờ Vũ Hoàng Nam gọi Nguyễn Đức Khánh và Nguyễn Hoàng Nam xuống sân Trường THCS Mai Động. Khi hai em xuống Nguyễn Đức Anh hỏi: “Bây giờ chúng mày có tiền không đưa cho tao”, hai em trả lời: “Em không có tiền”, Nguyễn Đức Anh nói: “Nếu tao khám thấy có tiền thì sao”, hai em trả lời: “Sao cũng được”. Nguyễn Đức Anh liền khám túi quần, túi áo hai em nhưng không có
10 tài sản gì. Nguyễn Đức Anh nói với hai em: “ Ngày mai 21/3/2007 mỗi thằng mày phải nộp cho tao 10.000đ nếu không sẽ bị đánh” rồi Nguyễn Đức Anh đi về. Cùng ngày, Nguyễn Đức Anh gặp em Trần Mạnh Cường tại sân Trường THCS Mai Động, Nguyễn Đức Anh gọi em Cường lại hỏi: “Mày có tiền không đưa anh”, em Cường trả lời có rồi đưa cho Nguyễn Đức Anh 6.000đ, Nguyễn Đức Anh cầm tiền và nói tiếp: “Mày còn nữa không”, em Cường trả lời: “Em hết rồi”, Nguyễn Đức Anh nói: “Nếu tao lục được tao lấy hết cả dây truyền bạc của mày”, em Cường sợ bị đánh nên lấy hết ra đưa cho Anh 10.000đ. Khoảng 09h ngày 21/3/2007, Nguyễn Hoàng Nam xuống sân trường nộp cho Nguyễn Đức Anh 10.000đ. Khoảng 14h30’ cùng ngày, Nguyễn Đức Anh gặp em Nguyễn Quốc Việt tại sân Trường THCS Mai Động và gọi em Việt lại gần hỏi: “Mày có tiền không”, em Việt trả lời: “Em không có”, Nguyễn Đức Anh nói luôn: “Tao mà lục túi được thì mày ăn đòn với tao nhớ”, em Việt sợ bị đánh nên đưa cho Nguyễn Đức Anh 5.000đ. Nguyễn Đức Anh cầm tiền và nói tiếp: “Lần sau mày có tiền phải đưa cho tao không tao đánh chết”. Đến khoảng 15h30’, Nguyễn Đức Anh nhờ người gọi em Khánh xuống sân trường để gặp nhưng em Khánh không xuống, Đức Anh lên lớp gọi em Khánh ra hành lang tầng 3 hỏi: “Tiền đâu”, em Khánh trả lời: “Em không có”, Đức Anh liền dùng tay tát 01 cái vào mặt, dùng chân đá 01 cái vào bụng em Khánh. Đức Anh nói: “Đến ngày thứ 6 (23/3/2007) mày mà không có tiền nộp cho tao thì tao đánh chết”, rồi Đức Anh bỏ đi. Em Khánh sợ nên đến khoảng 09h ngày 23/3/2007, mang nộp cho Đức Anh 10.000đ tại sân trường. Khoảng 8h15’ ngày 22/3/2007, Đức Anh nhờ Vũ Hoàng Nam gọi em Việt xuống sân trường và hỏi: “Hôm nay mày có tiền không”, em Việt sợ bị đánh nên trả lời: “Có” và đưa cho Đức Anh 5.000đ.
11 Khoảng 09h ngày 30/3/2007, Đức Anh gặp em Khánh và Nguyễn Hoàng Nam tại sân trường phía sau và nói: “Ngày mai thằng Nam phải nộp cho tao 20.000đ nếu không sẽ ăn đòn”. Sáng ngày 31/3/2007, Đức Anh vào sân trường để gặp em Khánh và em Nam lấy tiền nhưng cả hai đều chưa có, Đức Anh đe doạ: “Cho chúng mày hạn đến thứ 2 (02/4/2007) nếu không đem tiền đến cho tao sẽ ăn đòn”. Khoảng 15h30’ ngày 02/4/2007, Đức Anh gặp em Khánh và Nam tại sân trường nhưng vẫn không có tiền, Đức Anh liền dùng tay tát 01 cái vào má trái và dùng chân đá 01 cái vào đầu em Nam. Đánh xong, Đức Anh nói: “Tao gia hạn chót đến chiều ngày mai chúng mày phải đem tiền cho tao nếu không tao sẽ đánh chết” rồi bỏ đi. Đến chiều ngày 03/4/2007, Đức Anh đến sân trường đợi em Khánh và Nam để lấy tiền nhưng đã bị Công an phường Mai Động, Hoàng Mai, Hà Nội bắt giữ, yêu cầu về trụ sở Cơ quan Công an làm việc. Tổng số tiền mà Nguyễn Đức Anh đã chiếm đoạt là 46.000đ, hiện Đức Anh đã trao trả đầy đủ cho những người bị hại. Có những sự việc tưởng chừng như rất đơn giản, hành vi tưởng như vụn vặt và không hề nguy hại nhưng cũng đã cấu thành tội phạm. Và cuối cùng, khi người đã gây nên những hành vi đó cảm thấy hối hận thì đã quá muộn để chuộc lại lỗi lầm của mình. Ngày 28/10/2007, TAND Thành phố Hà Nội đã mở phiên toà xét xử đối tượng Nguyễn Đức Anh về tội cướp tài sản theo khoản 1 điều 133 BLHS. Với hành vi phạm tội của mình, Đức Anh phải chịu mức án 18 tháng tù giam. Nguy hiểm, táo bạo và liều lĩnh hơn nữa là hành vi cướp tài sản của Đặng Ngọc Phú, sinh ngày 04/9/1992, trú tại 20/12 Khương Đình, Thượng Đình, Thanh Xuân, Hà Nội, Nguyễn Văn Cồ, sinh ngày 26/9/1992, trú tại
12 xóm 1, thôn Thượng, Mễ Trì, Từ Liêm, Hà Nội và Dương Thanh Hoà, sinh ngày 23/6/1992, cùng trú tại xóm 1, thôn Thượng, Mễ Trì, Từ Liêm, Hà Nội. Cả ba đều là học sinh lớp 10 và cùng học một lớp. Do chán học nên chiều ngày 17/9/2007, Đặng Ngọc Phú, Nguyễn Văn Cồ và Dương Thanh Hoà cùng rủ nhau đi “dạt” (bỏ nhà đi chơi). Sau khi vào quán chơi bi a xong, cả ba đều hết tiền nên Hoà nảy ra ý định rủ Phú và Cồ đi cướp tài sản. Cả Phú và Cồ đều đồng ý. Cồ đi đòi của bạn 01 con dao nhip, Hoà về nhà mượn được 01 con dao loại trọc tiết lợn giấu vào cặp sách đưa cho Phú. Sau khi đến chỗ hẹn, cả ba cùng nhau di bộ ra đường Láng Hoà Lạc để cướp tài sản. Khoảng 20h30’, tại chỗ vắng trên đường Láng Hoà Lạc, bọn chúng nhìn thấy anh Nguyễn Văn Ninh, sinh năm 1984 và chị Dương Ngọc Trang, sinh năm 1986 đang ngồi tâm sự trên xe Honđa mang BKS 29L8-9080. Cả bọn liền tiến lại gần chỗ anh Ninh và chị Trang, Hoà nói với anh Ninh: “Cho bọn em ít tiền uống nước”, anh Ninh trả lời: “Anh không có”. Cồ lập tức rút con dao nhíp trong người ra dí vào lưng anh Ninh và túm cổ áo lôi ra ngoài. Phú cũng lấy trong cặp sách của Hoà con dao trọc tiết lợn ra để khống chế chị Trang. Cồ nói với anh Ninh: “Một là đưa tiền hai là bỏ mạng”, anh Ninh vẫn trả lời: “Không có tiền”. Hoà thấy chìa khoá xe máy vẫn cắm trên xe liền lên xe phóng đi cách vài chục mét thì dừng lại chờ Cồ và Phú. Cồ thấy vậy nói với Phú: “Giải quyết thằng này đi”, Phú đẩy chị Trang ngã xuống rồi chạy lại dùng con dao trọc tiết lợn đâm vào bụng anh Ninh làm anh Ninh bị thương. Sau khi đâm anh Ninh bị thương, Cồ và Phú cùng chạy đến chỗ Hoà rồi cả ba lên xe đi mất. Tối hôm ấy, Hoà mang xe máy về nhà nói là mượn của bạn. Sáng ngày 18/9/2007, Hoà đèo Cồ sang nhà Phú, tại nhà Phú, bọn chúng đã tháo biển số xe rồi cùng nhau đi “dạt”. Nhưng đến khoảng 09h30’
13 cùng ngày, khi vừa ra khỏi nhà Phú thì cả ba đã bị Công an quận Thanh Xuân phát hiện và bắt giữ. Qua điều tra, xét hỏi, Đặng Ngọc Phú, Nguyễn Văn Cồ và Dương Thanh Hà đã khai nhận toàn bộ hành vi của mình. Tang vật thu được gồm 01 chiếc cặp sách, 01 con dao loại trọc tiết lợn và 01 con dao nhíp. Chiếc xe Honđa mang BKS 29L8-9080 đã được lắp lại biển số và trao trả lại cho anh Nguyễn Văn Ninh. Hội đồng thẩm định đã định giá chiếc xe trị giá 4.500.000đ. Đối với anh Ninh, do vết thương bị đâm sâu làm thủng tá tràng và ruột non nên sau khi được cấp cứu và chữa trị đã yêu cầu được giám định thương tật. Bộ phận giám định đã xác định tỷ lệ thương tật của anh Nguyễn Văn Ninh là tổn hại 62% sức khoẻ. Trong thời gian anh Ninh mổ và nằm viện điều trị, gia đình Dương Thanh Hoà đã hỗ trợ được cho gia đình anh Ninh 18.000.000đ, gia đình Nguyễn Văn Cồ hỗ trợ 16.500.000đ, riêng gia đình Đặng Ngọc Phú do hoàn cảnh khó khăn nên vẫn chưa bồi thường được gì cho gia đình anh Ninh. Rõ ràng, hành vi cướp tài sản của Phú, Cồ và Hoà là hết sức nguy hiểm và không thể tha thứ được. Ngày 26/3/2008 vừa qua, TAND Thành phố Hà Nội đã mở phiên toà xét xử các đối tượng Đặng Ngọc Phú, Nguyễn Văn Cồ và Dương Thanh Hoà về tội cướp tài sản theo khoản 1 và khoản 4 điều 133 BLHS. Đặng Ngọc Phú với hành vi dùng dao trọc tiết lợn đâm vào bụng anh Nguyễn Văn Ninh gây tổn hại sức khoẻ 62% đã phải lĩnh mức án 12 năm tù giam. Nguyễn Văn Cồ và Dưong Thanh Hoà, mỗi người phải chịu mức án 3 năm tù giam. Như vậy, qua các vụ án nêu trên, có thể thấy một thực tế khá nổi cộm về tình hình NCTN phạm tội trên địa bàn Thành phố Hà Nội, đó là liên tiếp các vụ phạm tội diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn đều do một hoặc một nhóm đối tượng là NCTN thực hiện. Cùng với đặc điểm trên, một trong
14 những đặc điểm cần lưu ý nữa là đa số các vụ phạm tội do NCTN thực hiện trong thời gian vừa qua đều được tiến hành dưới hình thức đồng phạm. Các trường hợp trên đây chính là tiếng chuông cảnh tỉnh cho các bậc làm cha mẹ trong việc giáo dục con cái và cũng khiến các đồng chí làm công tác tố tụng không khỏi băn khoăn suy nghĩ. Có thể thấy một điều rằng với sự phát triển của xã hội nói chung và sự phát triển về tâm sinh lý, thể chất của trẻ em nói riêng thì số trẻ bước vào con đường phạm tội ở tuổi vị thành niên sẽ ngày càng tăng lên nếu chúng ta không kịp thời uốn nắn và tạo cho các em một môi trường sinh sống hài hoà, lành mạnh. Những vụ phạm tội do NCTN thực hiện trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời gian vừa qua hầu hết đều do các đối tượng có độ tuổi từ 16 đến dưới 18 tuổi thực hiện. Ở lứa tuổi tuổi này, một trong những đặc điểm tâm lý rất chung của NCTN là tâm trạng bất thường, lòng kiên trì và khả năng tự kiềm chế thấp, quyết định thường bột phát, thiếu suy nghĩ, thiếu cân nhắc và đôi lúc trở thành liều lĩnh, táo bạo. Qua nghiên cứu hồ sơ tại TAND Thành phố Hà Nội, em nhận thấy hành vi của chủ thể trong các vụ phạm tội do NCTN thực hiện đều phù hợp với những đặc điểm chung về tâm lý của NCTN. Trong công tác giải quyết án hình sự, TAND Thành phố Hà Nội đã thụ lý và xét xử cả những vụ án sơ thẩm do Viện kiểm sát cùng cấp chuyển sang lẫn các vụ án phúc thẩm đã được xét xử tại TAND cấp dưới, trong các vụ án đó có cả những vụ phạm tội của NCTN. Do số lượng các vụ phạm tội của NCTN là rất nhiều nên em cũng không thể thâu tóm hết được. Nhưng điều đáng lo ngại chính là các em ở độ tuổi vị thành niên, sẽ là những người nắm giữ công cuộc xây dựng Thủ đô nói riêng và xây dựng đất nước nói chung trong một tương lai không xa nữa. Các em chính là đội ngũ hùng hậu
15 nhất mà xã hội mong đợi sẽ đóng góp trí lực vào sự nghiệp chung của toàn dân tộc. Nhưng sự cám dỗ của những ham muốn tầm thường, ngày càng có nhiều hơn các em là trẻ vị thành niên lao vào con đường phạm tội. Đây quả là một thực tế vô cùng xót xa đối với Thủ đô Hà Nội nói riêng lẫn toàn xã hội nói chung. Thiệt hại trong các vụ phạm tội do NCTN thực hiện có cả yếu tố vật chất lẫn tinh thần. Các em có thể phạm tội vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày: sáng, trưa, chiều, tối, thậm trí cả ban đêm và thường tập trung chủ yếu ở khu vực nội thành. Điều đáng nói hơn nữa là hầu hết các vụ phạm tội do NCTN thực hiện, các em đều đang còn đi học, đều là học sinh phổ thông, đang được sự giáo dục bởi cả gia đình lẫn nhà trường. Trước thực trạng đáng lo ngại về NCTN phạm tội trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời gian gần đây thì công tác tìm hiểu nguyên nhân cũng như điều kiện dắt NCTN vào con đường phạm tội càng trở nên quan trọng, để từ đó tìm ra những giải pháp hữu ích nhất hạn chế tình hình NCTN phạm tội cũng như đưa ra những biện pháp xử lý phù hợp vừa bảo đảm nguyên tắc nhân đạo trong xử lý NCTN phạm tội vừa thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật. Vậy, để khắc phục tình trạng trên và đưa ra những biện pháp đấu tranh, phòng chống hữu hiệu nhất, chúng ta cùng tìm hiểu những nguyên nhân nào đã dẫn đến tình trạng NCTN phạm tội trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
16 PHẦN 3 : NGUYÊN NHÂN PHẠM TỘI CỦA NCTN NCTN phạm tội bao giờ cũng là kết quả của sự tác động tương hỗ biện chứng giữa các đặc điểm tâm lý, xã hội của NCTN và các tình huống, hoàn cảnh ở môi trường bên ngoài. Qua những kiến thức tổng hợp từ các môn Luật hình sự, Tội phạm học, Xã hội học… và đặc biệt là qua quá trình nhiên cứu hồ sơ tại TAND Thành phố Hà Nội, em nhận thấy NCTN phạm tội trên địa bàn Thành phố Hà Nội chủ yếu là do những nguyên nhân sau: Thứ nhất, nguyên nhân thuộc về môi trường gia đình. Ở tuổi vị thành niên, các em thường thiếu kinh nghiệm sống, chưa thể đánh giá vấn đề xảy ra với mình một cách đúng đắn, toàn diện, cho nên dễ
17 chịu ảnh hưởng của những ý kiến, dư luận từ môi trường xung quanh. Mà môi trường gần gũi nhất bao bọc các em từ khi còn nhỏ là môi trường gia đình. Chính vì vậy, NCTN phạm tội trước hết do sự ảnh hưởng của các yếu tố tiêu cực trong chính môi trường gia đình, mà trực tiếp là ông, bà, bố, mẹ, anh, chị cùng chung sống. Do phương pháp giáo dục không hợp lý, thiếu khoa học và lối sống không lành mạnh, đạo đức tiêu cực của chính những thành viên trong gia đình đã kích thích đến quá trình hình thành nhân cách lệch lạc của NCTN, đẩy các em vào con đường phạm tội. Theo thống kê về hoàn cảnh gia đình của các bị cáo là NCTN tại TAND Thành phố Hà Nội thì hầu hết các bị cáo đều xuất thân từ những gia đình không hạnh phúc, hoặc bố mẹ mải làm ăn nên buông lỏng sự quản lý đối với con cái, hoặc gia đình tan rã vì ly dị đã ảnh hưởng không tốt đến tương lai của đứa con, là yếu tố quan trọng trong vấn đề NCTN phạm pháp và phạm tội. Đây cũng là một bài học khiến các bậc làm cha làm mẹ phải xem xét và thấy được tầm quan trọng trong việc tạo dựng một gia đình văn hoá, mẫu mực, hạnh phúc để các em có điều kiện tốt phát triển về thể chất cũng như nhân cách. Thứ hai, nguyên nhân thuộc về môi trường nhà trường. Trẻ em không thể phát triển một cách toàn diện về thể chất và tinh thần cũng như các năng khiếu thiên bẩm chỉ trong phạm vi gia đình, dù rằng đó là gia đình hạnh phúc, bền vững. Mà bên cạnh môi trường sống gần gũi nhất là gia đình thì môi trường thứ hai các em tiếp xúc nhiều chính là trường học, lớp học. Nhà trường không chỉ trang bị cho học sinh các kiến thức của nhân loại đã tích luỹ thông qua các môn học mà cùng với nó, nhiệm vụ quan trọng khác của nhà trường là giáo dục, bồi dưỡng nhân cách cho học sinh. Tuy nhiên, chính trong môi trường sư phạm này lại tồn tại những khiếm khuyết
18 là yếu tố trực tiếp tác động đến quá trình hình thành tâm lý phạm tội ở NCTN hiện nay. Nguyên nhân dẫn đến các học sinh bỏ học, trốn học, lang thang, tham gia vào các ổ nhóm tội phạm là do một số giáo viên có trình độ hạn chế, phương pháp giảng dạy kém, thái độ dạy học thiếu trách nhiệm dẫn đến việc học sinh không hiểu bài, từ đó dẫn đến không có hứng thú trong học tập, thậm chí chán học và có hành vi nghịch ngợm trong lớp. Những em lười học, bỏ học có nhiều thời gian rảnh rỗi, chơi bời, lêu lổng, nghịch ngợm sớm muộn cũng dẫn đến việc phạm pháp, phạm tội. Nguyên nhân thứ hai thuộc về môi trường nhà trường là việc tổ chức quản lý học sinh ở một số trường chưa tốt, thiếu sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường, chưa rèn luyện, giáo dục cho học sinh học tập và làm việc theo nội quy, quy chế của nhà trường và cũng không hề đan cài công tác tuyên truyền pháp luật trong các giờ học Giáo dục công dân, đặc biệt là một số quy định về hình sự thường xảy ra trên địa bàn. Chính bởi những lý do trên, đã dẫn đến một thực tế rất đáng lo ngại là số lượng lớn các em ở độ tuổi vị thành niên bị “mù pháp luật”. Thứ ba, nguyên nhân do các tổ chức đoàn, đội chưa phát huy được vai trò của mình. Các tổ chức đoàn, đội là các tổ chức luôn giữ vai trò tiên phong trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho các em ở lứa tuổi vị thành niên, công tác đấu tranh phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội, cũng như đoàn kết các thành viên trong tổ chức mình. Tuy nhiên, chính bệnh “hình thức” và bệnh “thành tích” của các tổ chức đoàn đội đôi khi đã làm xa rời các thành viên của tổ chức mình. Thêm vào đó, với sự kém hấp dẫn và thiếu tính thực tế trong những hoạt động của các tổ chức đoàn đội đã không mang lại hiệu quả, đôi khi còn có tác dụng theo chiều ngược lại.
19 Thứ tư, nguyên nhân do bị ảnh hưởng từ những mặt trái của nền kinh tế thị trường, đó chính là sự phân hoá xã hội. Sự phát triển kinh tế xã hội đã dẫn đến sự phân hoá giàu nghèo ngày càng rõ nét. Một số gia đình trở nên giàu có, cha mẹ mải kiếm tiền nên không có thời gian để quan tâm, chăm sóc con cái, tuy nhiên họ lại có nhiều tiền và do vậy đã bù đắp cho con trẻ bằng việc đáp ứng mọi đòi hỏi của chúng. Từ đó dẫn tới thói quen hoang phí, sự ăn không ngồi rồi, quan niệm về giá trị lao động lệch lạc, khả năng tự kiềm chế kém nên khi gặp phải hoàn cảnh khó khăn, các em dễ đi vào con đường phạm tội. Ngược lại, ở một thái cực khác là có một số gia đình, chủ yếu là ở khu vực ngoại thành có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, đời sống sinh hoạt thấp hơn mức bình thường. Các em sống trong những gia đình này, có em phải nghỉ học để đi làm, cũng rất dễ bị lao vào con đường phạm tội, từ trộm cắp vặt rồi trộm cắp những tài sản lớn hơn, rồi đến cướp giật, cướp tài sản… Sự phát triển của xã hội còn làm các hoạt động kinh doanh, dịch vụ và trao đổi tăng nhanh. Trong quá trình phát triển nền kinh tế đất nước, đặc biệt là quá trình hội nhập không tránh khỏi việc xuất hiện những tệ nạn xã hội và trên địa bàn Thành phố Hà Nội cũng không phải là một ngoại lệ. Ngày càng xuất hiện nhiều hơn các tụ điểm chơi cờ bạc dưới nhiều hình thức và các dịch vụ mại dâm khác. Những tụ điểm này chính là những “điểm xoáy” dễ cuốn các em ở tuổi vị thành niên lao vào con đường phạm tội. Ngoài ra nạn ma tuý tại Hà Nội phát triển mạnh trong thời gian vừa qua cũng là một thực tế đáng lo ngại khi nó tác động đến lứa tuổi vị thành niên. Cũng may là trong số những vụ án NCTN phạm tội trong thời gian vừa qua tại Hà Nội chỉ có rất ít vụ liên quan tới mại dâm, ma tuý. Tuy vậy, chúng ta cũng cần cẩn trọng hơn tới việc trôi nổi trên thị trường các loại băng đĩa hình có nội dung đồi
20 trụy, kích động bạo lực, bởi đây chính là những thứ dễ tác động tới các em trong thời kỳ phát triển về tâm sinh lý và dễ dẫn tới hiện tượng phạm tội. Một trong những hiện tượng có tác động không kém đến các vụ phạm tội của NCTN trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời gian vừa qua chính là việc xuất hiện ngày càng nhiều các cửa hàng kinh doanh trò chơi điện tử và bi a. Qua các biên bản hỏi cung bị can và biên bản xet hỏi tại phiên toà từ những hồ sơ vụ án có NCTN phạm tội tại TAND Thành phố Hà Nội, em nhận thấy hầu hết các vụ trộm cắp và cướp tài sản của các em ở độ tuổi vị thành niên đều nhằm mục đích lấy tiền chơi điện tử, bi a. Như vụ Đặng Ngọc Phú, Nguyễn Văn Cồ và Dương Thanh Hoà, sau khi bỏ nhà đi chơi bi a hết tiền đã cùng rủ nhau đi cướp tài sản. Hay đối với trường hợp của Đỗ Ngọc Hiếu ở Lực Canh, Xuân Canh, Đông Anh, Hà Nội thường xuyên chơi bi a ăn tiền, khi thua hết thì tìm đủ mọi cách để có tiền, ngay cả việc trộm cắp, rồi cướp tài sản cũng không từ. Những nguyên nhân khách quan rõ ràng có tác động rất mạnh tới NCTN phạm tội vì ở lứa tuổi này các em dễ thích nghi, dễ bị lôi kéo, tác động từ môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, chúng ta cũng không vì thế mà bỏ qua một nguyên nhân rất quan trọng nữa, bởi đó chính là nguyên nhân chủ quan dẫn tới việc NCTN phạm tội. Thứ năm, nguyên nhân do chính bản thân NCTN. Phần lớn những trẻ em ở tuổi vị thành niên phạm tội đều là những đối tượng không chịu tu dưỡng, rèn luyện, không chịu học hành mà chỉ biết ăn chơi, hưởng thụ, đua đòi, a dua theo bạn bè, bị kẻ xấu xúi giục rồi lao vào con đường phạm tội. Trong số các vụ phạm tội do NCTN thực hiện trên địa bàn Thành phố Hà Nội trong thời gian vừa qua thì chỉ một số ít các em có nhân thân tốt, còn lại đều là những đối tượng chơi bời và ăn tiêu phung phí.