CƠ SỞ MÔI TRƯỜNG ĐẤT, NƯỚC, KHÔNG KHÍ - PHẦN III MÔI TRƯỜNG NƯỚC - CHƯƠNG 6

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

193
lượt xem 41
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khả năng cung cấp nước và sử dụng nước. 1. Những nguồn cung cấp nước. Nước là thành phần thiết yếu của con người. Trong khoảng 105.000km3/năm nước mưa nguồn cung cấp nước cho hành tinh, có khoảng 1/3 đổ ra sông, 2/3 quay trở lại khí quyển do bốc hơi bề mặt và quá trình thoát hơi nước bởi thực vật. Lục địa được xem có trữ lượng nước lớn nhất là nam Mỹ và Châu Á. Hai lục địa này chiếm khoảng 12% diện tích đất, nhưng trữ lượng nước chiếm khoảng 25% lượng nước trên trái...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: CƠ SỞ MÔI TRƯỜNG ĐẤT, NƯỚC, KHÔNG KHÍ - PHẦN III MÔI TRƯỜNG NƯỚC - CHƯƠNG 6

Chæång 6: Khaí nàng cung cáúp næåïc vaì sæí duûng næåïc. 1. Nhæîng nguäön cung cáúp næåïc. Næåïc laì thaình pháön thiãút yãúu cuía con ngæåìi. Trong khoaíng 105.000km3/nàm næåïc mæa nguäön cung cáúp næåïc cho haình tinh, coï khoaíng 1/3 âäø ra säng, 2/3 quay tråí laûi khê quyãøn do bäúc håi bãö màût vaì quaï trçnh thoaït håi næåïc båíi thæûc váût. Luûc âëa âæåüc xem coï træî læåüng næåïc låïn nháút laì nam Myî vaì Cháu AÏ. Hai luûc âëa naìy chiãúm khoaíng 12% diãûn têch âáút, nhæng træî læåüng næåïc chiãúm khoaíng 25% læåüng næåïc trãn traïi âáút. Taìi nguyãn næåïc ngoüt cáön cho sæû säúng con ngæåìi chiãúm khoaíng 2,08% khäúi læåüng chung cuía thuíy quyãún. Pháön næåïc ngoüt naìy åí daûng âoïng bàng, con ngæåìi khäng thãø sæí duûng âæåüc. Nhæ váûy næåïc sæí duûng âæåüc chiãúm khoaíng 0,31%. 2. Chu trçnh khä haûn. Næåïc mæa thç khäng bao giåì âæåüc phán phäúi âäöng âãöu theo âëa hçnh cuîng nhæ læåüng næåïc mæa haìng nàm. ÅÍ mäùi luûc âëa, coï vaìi vuìng maì læåüng mæa phán bäú khäng âãöu do aính hæåíng cuía âëa hçnh hoàûc do täúc âäü cuía gêo. Nhçn chung, chu kyì cuía muìa khä vaì mæa trong nàm seî taûo ra nhæîng vuìng khä haûn taûm thåìi. Sæû thiãúu næåïc gáy aính hæåíng tráöm troüng åí nhæîng vuìng baïn sa maûc, nåi maì læåüng næåïc laì yãúu täú tháût sæû laì yãúu täú xaïc âënh sæû phán bäú cuía thæûc váût vaì âäüng váût. ÅÍ Myî chu kyì khä haûn khoaíng 30 nàm, nhæîng nàm khä haûn tráöm troüng nháút laì 1870, 1900, 1930, 1960. 3. Caïc kiãøu sæí duûng næåïc. Tuìy theo kiãøu sæí duûng næåïc khaïc nhau, âoìi hoíi cháút læåüng næåïc cuîng ráút khaïc nhau. 1. Sæí duûng næåïc cho âä thë, nhàòm cung cáúp læåüng næåïc cho àn uäúng, sinh hoaût vãû sinh, 2. Sæí duûng næåïc cho näng nghiãûp, nhàòm phuûc vuû cho nhu cáöu thuíy låüi, cho chàn nuäi gia suïc hoàûc nuäi träöng thuíy haíi saín. 3. Sæí duûng næåïc cho cäng nghiãûp, nãúu cäng nghiãûp chãú biãún thç cháút læåüng næåïc âæåüc âoìi hoíi seî cao hån nhu cáöu næåïc cho cäng nghiãûp giáúy hoàûc laìm laûnh... 4. Sæí duûng næåïc cho vui chåi giaíi trê nhæ båi läüi, cheìo thuyãön.... 5. Sæí duûng næåïc cho du lëch sinh thaïi, thæåíng thæïc mäi træåìng trong laình... 4. Caïc nguäön taìi nguyãn næåïc quyï hiãúm. 46
1. Næåïc mæa, laì nguäön næåïc quyï vaì trong laình nãúu nhæ báöu khê quyãøn khäng bë ä nhiãùm, næåïc mæa gäöm coï mæa trãn âaûi dæång vaì mæa trãn âáút liãön. 2. Næåïc ngáöm laì taìi saín vä giaï, tuïi næåïc ngáöm thæåìng coï âäü sáu tæì 70-350 m, næåïc ngáöm åí ÂBSCL coï cháút læåüng täút. Tuy nhiãn nãúu khäng coï biãûn phaïp khai thaïc vaì sæí duûng håüp lyï vaì âuïng kyî thuáût, thç seî âæa âãún nguy cå huíy hoaûi nguäön taìi nguyãn naìy. 5. Sæû laûm duûng næåïc ngáöm. Næåïc ngáöm coï hai loaûi næåïc chênh, næåïc thäø nhæåîng vaì næåïc trong caïc tuïi næåïc ngáöm. Næåïc thäø nhæåîng thæåìng åí âäü sáu nhoí hån 10 m, loaûi næåïc naìy dãù bë nhiãùm pheìn, màûn, vaì hæîu cå, nháút laì bë nhiãùm pheìn. Næåïc ngáöm laì taìi saín vä cuìng quyï hiãúm, nãúu ta khäng biãút khai thaïc vaì sæí duûng coï hiãûu quaí thç âæa âãún taïc haûi nghiãm troüng trong sinh hoaût cuía cäüng âäöng. ÅÍ næåïc ta, coï nhiãöu nåi khai thaïc nguäön næåïc ngáöm ráút bæìa baíi vaì keïm hiãøu biãút khoa hoüc. Chênh vç sæû khai thaïc traìn lan cuaí caïc cå såí tæ nhán âaî laìm cho nguäön næåïc tråí nãn khan hiãúm, vaì âang åí tçnh traûng bë ä nhiãùm. ÅÍ ÂBSCL, nhaì nhaì coï thãø sæí duûng nguäön næåïc ngáöm, hoü coï thãø thuã khoan giãúng maì khäng cáön âæåüc pheïp cuía nhaì næåïc. Thæûc ra âáy laì daûng næåïc ngáöm thäø nhæåîng chè mäüt thåìi gian ngàõn, nguäön næåïc naìy bë nhiãùm pheìn, màûn vaì cuäúi cuìng coï nhiãöu nåi phaíi ngæng sæí duûng, hoàûc chè sæí duûng cho viãûc vãû sinh caïc khu chuäöng traûi chàn nuäi. Viãûc laìm naìy cho tháúy yï thæïc cuía ngæåìi dán chæa cao trong viãûc sæí duûng taìi nguyãn naìy, vaì sæû quaín lyï loíng leío cuía caïc cå quan coï traïch nhiãûm cuía nhaì næåïc. Kãút quaí cuäúi cuìng âæa âãún sæû laîng phê tráöm troüng nguäön taìi nguyãn quyï cuía nhán loaûi. 6. Hiãûn traûng sæí duûng næåïc åí Viãût Nam. 6.1. Hiãûn traûng sæí duûng næåïc saûch cho näng thän. Vaìo nhæîng nàm cuäúi cuía thãú kyî XX, næåïc saûch cho näng thän âaî âang laì váún âãö quan tám haìng âáöu, âàûc biãût laì åí Viãût Nam, chênh phuí âaî quan tám vaì âæa vaìo chæång trçnh âæåüc æu tiãn giaíi quyãút. Âäúi våïi näng thän, næåïc ngoüt vaì saûch laì nhu cáöu täúi cáön thiãút cho sinh hoaût täúi thiãøu cuía con ngæåìi. Caïc nguäön næåïc chênh laì næåïc bãö màût (säng ngoìi, ao, häö). trong nhæîng nàm gáön âáy, næåïc ngáöm cuîng âæåüc sæí duûng åí näng thän Viãûtnam, tuy nhiãn coï pháön suy giaím vãö træî læåüng vaì cháút læåüng. Nguäön næåïc sinh hoaût chênh cho ngæåìi dán åí vuìng näng thän Viãût Nam laì næåïc tæì säng, raûch, ao, häö. Do thoïi quen sinh hoaût nãn moüi cháút thaíi tæì sinh hoaût, tæì chàn nuäi âãöu thaíi træûc tiãúp ra säng raûch. Âáy chênh laì nguäön lan truyãön nguäön dëch bãûnh nguy hiãøm qua âæåìng ruäüt. Màût khaïc caïc cháút thaíi tæì caïc hoaût âäüng cäng näng nghiãûp chæa âæåüc xæí lyï âaî gáy ä nhiãùm nàûng âãún nguäön næåïc sinh hoaût vaì àn uäúng 47
cuía ngæåìi dán näng thän. ÅÍ Viãût nam trong nhæîng nàm væìa qua, âæåüc sæû taìi tråü cuía täø chæïc UNICEF, våïi kinh phê haìng nàm khoaíng 30 triãûu USD, tçnh hçnh næåïc saûch åí näng thän âaî caíi thiãûn âaïng kãø. tuy nhiãn so våïi nhu cáöu thç váùn chæa âæåüc thoía maîn, chæång trçnh taìi tråü naìy cuîng coìn haûn chãú nhiãöu vãö hiãûu quaí âáöu tæ vaì sæí duûng. ÅÍ ÂBSCL, ä nhiãùm næåïc åí näng thän tæång âäúi tráöm troüng, do ÂBSCL laì væûa luïa låïn cuía caí næåïc. Nháút laì dán coï táûp quaïn sinh säúng raíi raïc theo hãû thäúng kãnh raûch chàòng chët. Âiãøn hçnh laì khu væûc säng Vaìm Coí Âäng, Vaìm coí Táy, hãû thäúng kãnh Cáy Sàõn, Kãnh Taïm Ngaìn, Tæï giaïc long xuyãn... 6.2. Caïc biãûn phaïp giaíi quyãút næåïc saûch. Caïc biãûn phaïp phaíi tiãún haình âäöng bäü: 1. Baío vãû vaì traïnh ä nhiãùm caïc nguäön næåïc âaî vaì âang sæí duûng. Tuyãn truyãön ngæåìi dán khäng âæåüc thaíi bæìa baíi caïc cháút sinh hoaût, chàn nuäi ra säng raûch. Xáy dæûng cáöu âuïng qui caïch, khäng âæåüc laìm cáöu hay chuäöng traûi chàn nuäi trãn säng. 2. Khäng laûm duûng phán boïn thuäúc træì sáu, tuyãût âäúi khäng duìng caïc loaûi thuäúc âaî bë nghiãm cáúm sæí duûng. 3. Chuï troüng caïc cäng taïc nghiãn cæïu, triãøn khai caïc kyî thuáût âaïnh gêa cháút læåüng caïc nguäön næåïc. Caïc cäng nghãû xæí lyï næåïc cuîng cáön âæåüc quan tám âuïng mæïc. 4. Phaíi coï nguäön kinh phê âáöu tæ thêch âaïng âãø âaïp æïng nhu cáöu næåïc ngoüt vaì saûch cho ngæåìi dán åí näng thän. 6.3. Nhu cáöu næåïc åí âä thë. Nhu cáöu næåïc åí caïc âä thë thæåìng ráút låïn, caïc nhu cáöu naìy thæåìng do læåüng cæ dán quaï âäng, hån næîa do tênh cháút âa daûng vaì phong phuï cuía caïc ngaình nghãö åí âä thë nãn nhu cáöu næåïc åí thaình phäú khäng nhæîng âa daûng vãö säú læåüng vaì cháút læåüng. tuy nhiãn, næåïc åí âä thë bë ä nhiãùm do båíi caïc nguäön sau: 1. Ä nhiãùm do nguäön næåïc thaíi sinh hoaût, táút caí caïc daûng næåïc thaíi tæì nhiãöu nguäön khaïc nhau maì chæa âæåüc xæí lyï. 2. Ä nhiãùm cäng nghiãûp cuîng ráút tráöm troüng, 95% caïc nhaì maïy hiãûn nay chæa coï hoàûc coï bäü pháûn xæí lyï thä så, âàûc biãût åí caïc nhaì maïy dãût, thuäüc da, hoïa cháút, chãú biãún thæûc pháøm. 3. Nguäön thaíi khaï nguy hiãøm laì tæì caïc bãûnh viãûn. Háöu hãút khoaíng 56% chæa coï phæång aïn xæí lyï. Nãúu caïc cháút thaíi theo äúng chaíy ra säng, tæì säng laûi båm tråí laûi cho sinh hoaût thç vä cuìng tráöm troüng, vaì seî tháût sæû khäng coï läúi thoaït nãúu nhæ khäng giaíi quyãút xæí lyï ä nhiãùm táûn nguäön gäúc cuía noï. 48
7. Kãút luáûn. Våïi hiãûn traûng nguäön næåïc nhæ hiãûn nay, váún âãö ä nhiãùm khaï tráöm troüng. Vç váûy chuïng ta cáön coï mäüt säú biãûn phaïp tháût cuû thãø vaì triãût âãø, táûp trung vaìo caïc màût sau: 1. Coï qui âënh våïi táút caí xê nghiãûp phaíi xæí lyï næåïc thaíi cháút thaíi træåïc khi dáùn ra kãnh hoàûc säng raûch. 2. Náng cao yï thæïc baío vãû mäi træåìng, náng cao trçnh âäü dán trê cho moüi ngæåìi nháút laì dán trê vãö mäi træåìng. 3. Coï caïc biãûn phaïp kiãøm soaït ä nhiãùm tæì vuìng näng thän vaì miãön nuïi, Nhæîng vuìng bë màûn pheìn thç nãn âãö xuáút hæåïng quaín trë âãø chäúng ä nhiãùm nguäön næåïc. 4. Nghiãn cæïu cháút læåüng mäi træåìng næåïc phaíi âäöng bäü vaì täøng håüp, nháút laì nghiãn cæïu cháút læåüng næåïc khäng thãø taïch råìi våïi cháút læåüng mäi træåìng âáút. Cáu hoíi cuäiú chæång. 1. Taûi sao næåïc ngáöm laì nguäön taìi nguyãn quyï hiãúm? 2. Caïc nguyãn nhán chuí yãúu gáy ra tçnh traûng thiãúu næåïc? 3. Næåïc mæa laì nguäön taìi nguyãn quyï, nhæng ngaìy nay cháút læåüng næåïc âaî bë suy giaím, caïc anh chë haîy giaíi thêch váún âãö trãn? 4. Cháút læåüng næåïc aính hæåíng træûc tiãúp trãn sæïc khoíe cäüng âäöng? Anh chë haîy cho nhæîng minh chæïng cuû thãø?. 49