Công nghệ bê tông và bê tông đặc biệt phần 10

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

209
lượt xem 103
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'công nghệ bê tông và bê tông đặc biệt phần 10', kỹ thuật - công nghệ, kiến trúc - xây dựng phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Công nghệ bê tông và bê tông đặc biệt phần 10

Tiêu chu n này áp d ng cho phương pháp thí nghi m kh năng ñi qua kho ng ch ng c a bê tông t ñóng r n v i c t li u thô có kích thư c t i ña là 25mm ho c nh hơn s d ng bình ch a hình h p ho c hình ch U. + Bình hình h p ho c hình ch U ph i là m t bình ñ c ng ñư c làm t v t li u có b m t nh n bóng có hình d ng và kích thư c mô t trong (hình 10.4). + Bình ch a hình h p ho c hình ch U ph i là m t k t c u có v t c n dòng ch y là nh ng thanh bi n d ng ñư c b trí theo phương ñ ng gi ng như m t hàng rào. + Bình ch a hình h p ho c hình ch U ph i là m t k t c u mà ñó khoang A và khoang B tác r i nhau b ng cách ñ t vào m t cái ñĩa ngăn cách v i m t v t c n ñáy c a nó và c a trư t ch y d c theo rãnh tâm. + Khi hàm lư ng c t li u thô c a bê tông sau khi ñi qua v t c n s ñư c ño, thi t b thí nghi m s ñư c b trí m t c a l y m u phía bên phòng B g n v t c n. Hình 10.4. Hình d ng và kích thư c c a thi t b ñ thí nghi m kh năng t ñóng r n Lưu ý: Khi thí nghi m tuân theo tiêu chu n JIS A 1112, thì lư ng l y m u s là g n 1 lít. Báo cáo Báo cáo s bao g m các n i dung sau: (1) T l h n h p c a bê tông (2) Nhi t ñ bê tông (3) ð s t (4) Th i gian ch y xa 500mm (5) Ki u bình ch a (d ng ch U, hình h p) (6) Ki u v t c n dòng ch y (7) Chi u cao ñi n ñ y, Bh 207
(8) Th i gian ñi n ñ y, Btime (9) Chi u cao ñi n ñ y t i ña c a thí nghi m theo tính toán, Bhmax (10) Hàm lư ng c t li u thô sau khi ñi qua v t c n, mG, và t l v kh i lư ng c t li u thô mG/mG. b. Phương pháp thí nghi m ñ ño dòng ch y s t Tiêu chu n này ñư c áp d ng cho phương pháp thí nghi m ñ ño dòng ch y s t c a bê tông t ñóng r n v i kích thư c t i ña c a c t li u thô là 40mm ho c nh hơn. + S d ng m t nón s t theo tiêu chu n JIS A 1101 (phương pháp thí nghi m dòng ch y s t c a bê tông). 2.2 ðĩa ñư c làm b ng thép kín nư c và c ng ch c. Có kích thư c kho ng 0,8m ho c l n hơn và nh n b m t. N u c n l p thêm tay c m nhưng không ñư c c n tr công vi c ño dòng ch y s t. 2.3 ð ño dòng ch y s t ngư i ta s d ng caliper (com - pa ño ngoài) ho c thư c t l và thanh d n (xem hình 10.5.). Hình 10.5. ðo dòng ch y s t (Slump –flow test) K t qu ð i v i dòng ch y s t (mm), ngư i ta ño hai ñư ng kính vuông góc v i nhau v i ñ chính xác 1mm. Giá tr trung bình ñư c bi u di n ñ chính xác t i 5mm theo tiêu chu n JIS Z 8401. N i dung báo cáo bao g m như sau: (1) Ngày làm thí nghi m (2) Th i ti t (3) Nhi t ñ không khí (4) M tr n s (5) Kích thư c t i ña c a c t li u (6) Nhi t ñ bê tông 208
(7) Dòng ch y s t (8) Th i gian ch y xa 500mm (9) Th i gian k t thúc dòng ch y (10) Dòng s t (11) M c ñ phân lu có th phát hi n ñư c b ng m t thư ng c. Phương pháp thí nghi m dòng ch y qua b ng ph u Tiêu chu n này ñư c áp d ng cho phương pháp thí nghi m dùng ph u cho t c ñ dòng ch y qua trung bình, t c ñ dòng ch y qua tương ñ i và ch s dòng ch y qua c a bê tông t ñóng r n v i kích thư c t i ña c a c t li u thô là 25mm ho c nh hơn. + Dùng các ph u thép v i hình d ng và kích thư c như hình 10.6. Dùng cho v a Dùng cho bê tông Hình 10.6. Thi t b thí nghi m d ng ph u Lưu ý: B m t bên trong c a ph u hình nón và ph u hình ch V ph i ñư c làm nh n. Dung tích c a chúng là 10 lít. K t qu thí nghi m + Ghi chép l i th i gian ch y qua ño ñư c v i ñ chính xác t i 0,1 giây. + Ghi chép l i tr ng thái dòng ch y (cho dù bê tông có khuynh hư ng b t c trong quá trình hay không). + Tính toán t c ñ ch y qua tương ñ i b ng công th c sau v i ñ chính xác ñ n 0,01 giây: Rm = 10/t0 209
trong ñó: Rm = t c ñ ch y qua tương ñ i t0 = th i gian ch y qua (s) + Tính toán ch s dòng ch y qua theo công th c sau v i ñ chính xác ñ n 0,01 giây b ng cách s d ng th i gian ch y qua ño ñư c dư i hai ñi u ki n thí nghi m: Sf = (t5 - t0)/t0 trong ñó: Sf = ch s dòng ch y qua t0, t5 = th i gian ch y qua (s) n u t5 < t0, khi ñó Sf l y giá tr 0 d. Phương pháp thí nghi m dòng ch y ki u ch L Tiêu chu n này ñư c áp d ng cho phương pháp thí nghi m dòng ch y ki u ch L không có v t c n dành cho bê tông t ñóng r n v i kích thư c t i ña c a c t li u là 25mm ho c nh hơn. + Thi t b thí nghi m dòng ch y ki u ch L tiêu chu n g m m t thi t b ñư c làm b ng thép có hình d ng và kích thư c như hình v 10.7. T m ngăn C a ngăn Thư c t ð rút c a bê Dòng L Hình 10.7. Hình d ng và kích thư c c a thi t b thí nghi m dòng ki u L 210
+ Thi t b thí nghi m dòng ch y ki u ch L có m t c a trư t ñ ngăn dòng ch y c a bê tông t i th i ñi m n p li u. + C a trư t ñư c làm b ng m t lo i v t li u không b bi n d ng, hư h ng trong quá trình bê tông ñang n p ho c khi nh c lên. + Ngư i ta g n m t cái thư c t l lên c nh c a máng ñ t o ñi u ki n thu n ti n cho vi c ño t i th i ñi m dòng ch y ñ t t i kho ng cách xa nh t ho c b t kỳ m t kho ng cách nào khác. + Ngoài ra còn ph i chu n b m t bình ch a ñ n p li u cho thi t b (ca nh a 5 lít), thư c g t m t ph ng, ñ ng h b m giây, thư c t l và v i ư t. Các k t qu thí nghi m + ðo dòng L c ñ i và ñ rút v i ñ chính xác t i 1mm và làm tròn t i 5mm theo tiêu chu n c a JIS Z 8401 + ðo th i gian t i m t kho ng cách c a dòng L v i ñ chính xác sau d u ph y m t ch s . T c ñ ch y c a bê tông ñư c tính toán theo công th c sau và làm tròn t i s nguyên. Vi = Li/ti trong ñó: Vi = t c ñ trung bình dòng ch y c a bê tông t i m t kho ng i mm (mm/s) Li = kho ng dòng ch y L mà t i ñó th i gian dòng ch y L ñư c ño (mm) ti = th i gian ñ t t i m t kho ng cách i mm c a dòng L (s) 3.2. Cư ng ñ ch u nén Cư ng ñ ch u nén c a bê tông t ñ m ñư c xác ñ nh tương t như ñ i v i bê tông. M u thí nghi m nén là nh ng hình tr có kích thư c chi u cao b ng 2 l n ñư ng kính. ðư ng kính không ñư c nh hơn 3 l n kích thư c kích thư c t i ña c a c t li u thô không nh hơn 100mm, ðư ng kính tiêu chu n c a m u thư ng là 100, 125 và 150mm. ho c hình l p phương 15 x15 x15 cm. Cư ng ñ nén MPa Cư ng ñ kéo MPa 211
Ngày Ngày Hình 10.8. Cư ng ñ nén, kéo theo th i gian Quan h gi a cư ng ñ nén và cư ng ñ kéo c a bê tông t ñ m v i th i gian ñư c ghi trên hình 10.8. 3.3. Thí nghi m u n Các m u cho thí nghi m u n là các d m có ti t ñi n m t c t là hình vuông v i chi u dài m i c nh không nh hơn 3 l n kích thư c t i ña c a c t li thô và không nh hơn 100mm. Chi u dài c a d m ít nh t là 80cm dài hơn 3 l n chi u dài c nh ti t di n m t c t. Kích thư c m t c t ngang tiêu chu n c a v t m u u n là 100 x 100 ho c 150 x 150 mm 4. V t li u ch t o bê tông t ñ m Các nguyên v t li u ñ s n xu t bê tông t ñ m c n có ch t lư ng ñư c kh ng ñ nh theo các tiêu chu n phù h p. S d ng các nguyên v t li u phù h p, có tính năng yêu c u là c n thi t ñ s n xu t bê tông t ñ m. Các nguyên v t li u tho mãn các tiêu chu n có th ñư c s d ng. ð bi t xem m t nguyên v t li u là có phù h p hay không ch có th ñánh giá thông qua thí nghi m và kinh nghi m ngoài hi n trư ng. Các v t li u ñ s n xu t bê tông t ñ m mà ñã ñư c ki m nghi m thông qua kinh nghi m th c t là: Xi măng, b t ñá vôi, phu gia tăng d o, c t li u 4.1. Xi măng: Có th s d ng xi măng pooclăng giàu belite ho c xi măng to nhi t th p - Xi măng pooclăng giàu belite ðây là m t ki u xi măng pooclăng ñư c s n xu t ñ cho bê tông ñư c xác ñ nh thành ph n v i hàm lư ng ch t dính k t cao. Xi măng pooclăng to nhi t th p ñư c nêu trong tiêu chu n Vi t Nam cũng n m trong ki u xi măng này. Hàm lư ng belite 212
(dicanxi silicát) c a xi măng pooclăng giàu belite n m trong ph m vi t 40% ñ n 70% cao hơn ñ i v i xi măng pooclăng to nhi t trung bình. Lo i xi măng này có tính d o cao và phát tri n cư ng ñ v i t l nư c - ch t dính k t th p, và ñ ng th i cũng có ñ c ñi m là to nhi t thu hoá th p hơn các lo i xi măng pooclăng thông thư ng. Vì v y, nó thư ng ñư c s d ng khi có yêu c u v ch t lư ng cao ho c to nhi t th p. - Xi măng to nhi t th p Lo i xi măng ñư c s n xu t t xi măng pooclăng thông thư ng ho c xi măng nhi t th p tr n v i x than ñư c nghi n nh , ho c tro nh . V t li u này ñư c s d ng khi mu n gi m nhi t to ra trong quá trình thu hoá không c n ph i gi m hàm lư ng ch t b t. 4.2. B t ñá vôi B t ñá vôi t ñá vôi can xít có thành ph n hoá h c ch y u là CaCO3 ñư c nghi n nh ñ n t di n tích b m t xác ñ nh b i Blaine t 2500 - 8000 cm2/g. B t ñá vôi ñư c xem như là ch t trơ, có ho t tính r t y u và ñư c s d ng v i m c tiêu là s t a nhi t trong quá trình thu hoá và cư ng ñ s gi m mà không c n gi m hàm lư ng ch t b t. Ch t lư ng b t ñá l y theo JSCE, ASTM, TCVN. 4.3. Ph gia tăng d o Các ph gia tăng d o ñư c chia ra làm hai nhóm: nhóm ñư c s d ng ñơn gi n ch là ñ tăng thêm kh năng ch ng l i s phân ly ñ i v i bê tông tươi và nhóm ñư c s d ng v i c hai m c ñích tăng thêm kh năng ch ng l i s phân ly và h n ch các nh hư ng làm bi n ñ ng ch t lư ng c a v t li u. Các ph gia siêu d o lo i glycol và lo i amin hoà tan trong nư c b t ñ u ñư c s d ng. Không dùng các ph gia tăng d o thông thư ng như xenlulo, acrylic, các polyme polisaccarit, các polyme sinh h c và các ph gia d o vô cơ. 5. L a ch n thành ph n bê tông t ñ m 5.1. Phương pháp chung Có hai phương pháp chính ñ l a ch n thành ph n bê tông t ñ m là Phương pháp JSCE (7/1998)- Phương pháp theo tiêu chu n Nh t B n. và phương pháp OKAMURA Trình t thi t k theo JSCE L a ch n c t li u Th tích c a c t li u 0,3-0,32m3/m3. D=20-25mm Xác ñ nh lư ng nư c N=155-175 kg/m3 Xác ñ nh t l nư c/b t 213
T l N/b t =28-37% Xác ñ nh hàm lư ng b t Thành ph n b t chi m 0,16-0,19m3/m3 Xác ñ nh hàm lư ng không khí: 4,5% Trình t thi t k theo phương pháp OKAMURAS Thành ph n không khí: 4-7% Thành ph n c t li u l n: 0,5 Thành ph n c t li u nh : 0,4 T l th tích c a nư c/b t: Thí nghi m theo thí nghi m ph u v a (Γm = 5; Rm = 1) Xác ñ nh lư ng ch t siêu d o: Thí nghi m theo thí nghi m ph u v a (Γm = 5; Rm = 1) T l h n h p c a bê tông t ñ m ñư c xác ñ nh ñ tho mãn các yêu c u v tính năng t ñ m và các tính năng khác như cư ng ñ , ñ b n ho c các tính năng riêng. Bê tông t ñ m là m t lo i bê tông mà ñó hai ñ c tính là tính công tác và kh năng ch ng l i s phân ly nh m ñ t ñư c kh năng t ñ m. Hai ñ c tính trên ñ t ñư c b ng cách tăng hàm lư ng ch t b t và s d ng m t ph gia tăng d o. Có nhi u công th c kh dĩ cho bê tông t ñ m tho mãn ñư c các yêu c u v kh năng t ñ m cũng như các yêu c u v tính năng cho bê tông ñã ñông c ng, ch ng h n như ñ b n trong các ñi u ki n khai thác và môi trư ng. Thành ph n bê tông ñư c xác ñ nh b ng cách l a ch n m t s k t h p ñúng ñ n các nguyên v t li u có xét ñ n các ñi u ki n h n ch t i nhà máy s n xu t và tính hi u qu v m t kinh t bao g m chi phí v n chuy n và kh năng cung c p trên th trư ng. Khi ñ nh t l bê tông t ñ m, ngư i ta ch n m t ki u bê tông t ñ m r t thích h p. Nguyên v t li u và hàm lư ng c a chúng s ñư c quy t ñ nh ñ tho mãn các yêu c u v tính năng ñã ñư c thi t l p. Bê tông t ñ m ph i ñư c xác ñ nh t l ñ ñ t s l p ñ y vào t t c m i góc c a ván khuôn nh m ñ m b o tính năng c a k t c u. Nó ph i ñư c xác ñ nh t l ñ ñ t ñư c kh năng t ñ m mong mu n ngay trư c khi ñư c ñ vào ván khuôn có xét ñ n các ñi u ki n v k t c u, các ñi u ki n v thi công bao g m phương pháp và th i gian v n chuy n, phương pháp ñ và phương pháp x lý bê tông. 214
Bê tông t ñ m ñư c xác ñ nh t l theo các bư c mô t trên hình 10.9. Nói chung, m t ki u bê tông t ñ m ph h p s ñư c l a ch n trong s các ki u b t, ki u tác nhân t o ñ nh t và ki u k t h p trên cơ s các yêu c u v tính năng dành cho bê tông, các gi i h n v thi công và hi u qu v m t kinh t . Các nguyên v t li u ñư c l a ch n và hàm lư ng c a chúng ñư c xác ñ nh ñ kh năng t ñ m và tính năng c a bê tông ñã ñông c ng có th ñ t ñư c. Có th có nhi u cách phân lo i khác ñ i v i bê tông t ñ m, nhưng gi i thi u này ch ñ c p ñ n 3 ki u: ki u b t, ki u tác nhân t o ñ nh t, và ki u k t h p. Phương pháp chung là phương pháp th c nghi m. Vi c l a ch n thành ph n có th s d ng sơ ñ sau: Thi t l p tính năng c n thi t Không L a ch n nguyên v t li u và ñ nh t l h n h p Không Th m tra h n h p (tr n th Th m tra h n h p (tr n trong phòng thí nghi m) th và ñi u ch nh) Có Th m tra t i nhà máy bê Có tông ho c t i công Có K t thúc Hình 10. 9. Sơ ñ xác ñ nh t l h n h p Trong quá trình xác ñ nh t l h n h p, các t l quy t ñ nh ban ñ u ñư c ki m tra xem chúng có tho mãn các yêu c u v tính năng hay không. Các t l không phù h p s ñư c s a ñ i l i. V nguyên t c, các h n h p c n s n xu t th ñ kh ng ñ nh l i ch t lư ng c a bê tông tươi, bê tông ñang ñóng r n, bê tông ñã ñông c ng. Quá trình ki m soát bê tông t ñ m ph i xem xét ñ n ki u k t c u, ki u bê tông t ñ m, cư ng ñ thi t k , tu i mà t i ñó cư ng ñ thi t k ñư c ñ m b o, ki u xi măng, ki u và tính ch t v t lý c a ch t khoáng, ki u và tính ch t v t lý c a c t li u thô và c t li u m n và các h p ch t hoá h c. Các ñi u ki n v k t c u c a k t c u, ch ng h n như các ñi u ki n v tăng c ng, cũng như các ñi u ki n thi công như th i gian v n chuy n, phương pháp thi công và các ñi u ki n v th i ti t, dòng s t, th i gian dòng ch y xa 500mm và th i gian x ra kh i ph u cũng c n ñư c khuy n cáo. T t c nh ng ñi u này ñ u h u ích cho quá trình ki m soát bê tông t ñ m. 5.2. L a ch n ki u bê tông t ñ m Khi ñ nh t l bê tông t ñ m, nên l a ch n m t ki u bê tông phù h p trong s các ki u b t, ki u ph gia d o, ki u k t h p có cân nh c ki u k t c u, các ñi u ki n v k t 215
c u, các ñi u ki n thi công, ki u nguyên v t li u và nh ng h n ch t i nhà máy s n xu t bê tông. Sau ñây s trình bày phương pháp c a JSCE 5.3. Xác ñ nh t l thành ph n bê tông t ñ m ki u b t Các lo i ch t li u b t: B t ph i ñư c l a ch n trên cơ s cân nh c ñ n tính năng c a bê tông tươi, trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng t nh ng ñi u ki n v k t c u, thi công và môi trư ng c a k t c u. C t li u: Ph i ñư c l a ch n trên cơ s cân nh c ñ n tính năng c n thi t c a bê tông tươi, trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng. H p ch t hoá h c: ðư c l a ch n ph i mang l i nh ng tính năng c n thi t c a bê tông tươi và không nh hư ng x u lên các ñ c tính c a bê tông trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng khi chúng ñư c s d ng m t li u lư ng thích h p. Thi t l p các t l h n h p ban ñ u Kích thư c t i ña tiêu chu n c a c t li u thô nên n m trong ph m vi t 20 mm ñ n 25mm. Hàm lư ng c t li u thô ph i ñư c l a ch n như th nào ñó ñ mang l i kh năng t ñ m c n thi t trong khi v n gi ñư c các ph m ch t c a bê tông ñã ñóng r n trong ph m vi c n thi t. Các giá tr tiêu chu n (th tích tuy t ñ i ñơn v c a c t li u thô) cho các c p ñ kh năng t ñ m như sau: Kh năng t ñ m Th tích tuy t ñ i ñơn v c a c t li u thô 0,28 - 0,30 m3/m3 C pñ 1 0,30 - 0,33m3/m3 C pñ 2 0,32 - 0,35 m3/m3 C pñ 3 Hàm lư ng nư c ñơn v , t l nư c - b t, và hàm lư ng b t Hàm lư ng nư c ñơn v , t l nư c - b t và hàm lư ng b t ph i ñư c l a ch n ñ ñ m b o tính năng c n thi t c a bê tông t ñ m khi còn tươi có xét ñ n ki u và các ñ c tính c a b t, ph m ch t c a c t li u. Mong mu n r ng hàm lư ng nư c là t i thi u, vì nó nh hư ng lên các ph m ch t c a bê tông ñã ñóng r n. Thư ng nó n m trong ph m vi t 155 - 175kg/m3. T l nư c - b t thư ng dao ñ ng trong ph m vi t 28 - 37%. Hàm lư ng b t thư ng n m trong ph m vi t 0,16 ñ n 0,19m3/m3, ph thu c vào ki u và thành ph n c a b t. T l nư c - ch t dính k t nên ñư c l a ch n th p hơn m c t i thi u c a ph m vi ñư c xác ñ nh t nh ng yêu c u v tính năng ñ i v i bê tông ñã ñông c ng. Hàm lư ng ch t dính k t nên ñư c xác ñ nh t hàm lư ng nư c ñơn v và t l nư c - ch t dính k t. 216
Hàm lư ng b t khoáng s ñư c xác ñ nh b ng cách l y hàm lư ng ch t b t tr hàm lư ng xi măng. Hàm lư ng không khí trong bê tông t ñ m ki u b t nên ñư c tính toán trên cơ s cân nh c ñ n các y u t như kích thư c t i ña c a c t li u thô, cư ng ñ , và các ñi u ki n v môi trư ng c a k t c u bê tông. Hàm lư ng không khí tiêu chu n c a bê tông tươi c n thi t ñ ñ ch ng l i s phá hu do ñóng băng thông thư ng là kho ng 4,5%. Trong ñi u ki n khí h u Vi t Nam có th ch n kho ng 2%. Hàm lư ng c t li u m n ñơn v s ñư c quy t ñ nh t hàm lư ng c t li u thô ñơn v , hàm lư ng nư c ñơn v , hàm lư ng b t ñơn v và hàm lư ng không khí. Theo nguyên t c th tích tuy t ñ i. Li u lư ng h p ch t hoá h c s ñư c quy t ñ nh t các m tr n th có xét ñ n tính năng c a bê tông. - Thí nghi m các ph m ch t c a bê tông tươi Khi các t l h n h p ban ñ u ñã ñư c l a ch n, c n ph i làm h n h p th nghi m mà thông qua nó có th kh ng ñ nh r ng các ph m ch t c a nó tho mãn nh ng yêu c u v tính năng ñ i v i bê tông tươi. Các ph m ch t c a bê tông tươi c n ñư c kh ng ñ nh l i bao g m như sau: - Kh năng bi n d ng - Kh năng ch ng l i s phân ly - Kh năng t ñ m Thay ñ i l i t l h n h p theo các ph m ch t c a bê tông tươi Khi các h n h p th nghi m không ñ t ñư c nh ng tính năng c n thi t c a bê tông tươi thì li u lư ng h p ch t hoá h c, hàm lư ng nư c ñơn v , hàm lư ng ch t b t (t l nư c - ch t b t theo th tích) và hàm lư ng c t li u thô c n ñư c ñi u ch nh l i tương ng. Hàm lư ng không khí cũng ñư c ñi u ch nh tương ng khi mà hàm lư ng không khí ñư c xem như là m t yêu c u v tính năng. Khi nh ng thông s mong mu n c a bê tông tươi không ñ t ñư c b ng cách ñi u ch nh như v y, thì bê tông s ñư c ñ nh l i t l b ng cách s d ng các nguyên v t li u khác. nh ng nơi mà không d dàng thay ñ i nguyên v t li u thì vi c ñ nh t l nên ñư c xem xét l i toàn b k c các thông s mong mu n. Khi kh năng bi n d ng ho c kh năng ch ng l i s phân ly không ñ t ñư c các thông s mong mu n và tr ng thái bê tông t t và kh năng t ñ m ñ t ñư c thông s mong mu n, thì các thông s mong mu n ñã thi t l p cho các t l ban ñ u có th không phù h p. Trong trư ng h p này c n xem xét l i các thông s mong mu n. - Ki m tra các ph m ch t c a bê tông ñã ñông c ng 217
C n ph i ch c ch n r ng các t l h n h p ñáp ng ñư c nh ng yêu c u v tính năng ñ i v i bê tông tươi cũng như tho mãn nh ng yêu c u v tính năng c a bê tông ñã ñông c ng theo thi t l p ban ñ u. Phương pháp tiêu chu n là nên ño tr c ti p các h n h p th nghi m. Thay ñ i t l h n h p theo các k t qu xác ñ nh ch t lư ng c a bê tông ñã ñông c ng Khi các ph m ch t c a bê tông ñã ñông c ng không tho mãn nh ng yêu c u v tính năng ñã ñư c thi t l p ban ñ u c n ph i có nh ng bi n pháp thích h p như thay ñ i nguyên v t li u và t l h h p, sau ñó th c hi n các m tr n th v i t l m i ñ xác nh n l i r ng chúng ñã ñáp ng ñư c nh ng yêu c u v tính năng. D ng ñ di n ñ t các t l h n h p ñã ch ra ñư c mô t như sau: Khi có nhi u nguyên v t li u cùng lo i ñư c s d ng, thì m i lo i nên ñư c ch d n trong m t h p riêng. Li u lư ng c a ch t làm gi m nư c ph m vi cao và cu n theo khí nên ch th b ng kg/m3 và k c hàm lư ng nư c ñơn v . Li u lư ng c a các h p ch t hoá h c khác nên bi u th b ng ml/m3 ho c g/m3, và nên ch rõ ch t chưa b pha loãng, ch t chưa b hoà tan. Các t l h n h p s ñư c bi u di n là hàm lư ng c a m i nguyên v t li u tính b ng kh i lư ng trên mét kh i th tích bê tông. C n ph i lưu ý r ng t l nư c - ch t b t theo th tích ñư c hi u là thêm vào t l nư c - ch t dính k t, vì th tích c a ch t b t nh hư ng r t l n ñ n kh năng bi n d ng và kh năng ch ng l i s phân ly c a bê tông t ñóng r n. Quá trình l a ch n bê tông t ñ m ph i xem xét ñ n lo i k t c u, lo i bê tông t ñóng r n, cư ng ñ thi t k , tu i mà t i ñó cư ng ñ thi t k ñư c ñ m b o, lo i xi măng, lo i và tính ch t v t lý c a ch t khoáng, lo i và tính ch t v t lý c a c t li u thô và c t li u m n, các h p ch t hoá h c. Các ñi u ki n v k t c u c a k t c u, ch ng h n như các ñi u ki n v tăng c ng, cũng như các ñi u ki n thi công như th i gian v n chuy n, phương pháp thi công và các ñi u ki n v th i ti t, dòng s t, th i gian dòng ch y xa 500mm và th i gian x ra kh i ph u cũng c n ñư c khuy n cáo. T t c nh ng ñi u này ñ u h u ích cho quá trình ki m soát bê tông t ñ m. 5.4. Xác ñ nh t l bê tông t ñ m d o B t ph i ñư c l a ch n trên cơ s cân nh c ñ n tính năng c a bê tông tươi, trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng t nh ng ñi u ki n v k t c u, thi công và môi trư ng c a k t c u. C t li u ph i ñư c l a ch n trên cơ s cân nh c ñ n tính năng c n thi t c a bê tông tươi, trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng. 218
H p ch t h p hoá h c s ñư c l a ch n ph i mang l i nh ng tính năng c n thi t c a bê tông tươi và không nh hư ng x u lên các ñ c tính c a bê tông trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng v i li u lư ng thích h p. Kích thư c t i ña tiêu chu n c a c t li u thô nên n m trong ph m vi t 20 mm ñ n 25mm. Hàm lư ng c t li u thô ph i ñư c l a ch n ñ mang l i kh năng t ñ m c n thi t trong khi v n gi ñư c các ph m ch t c a bê tông ñã ñông c ng trong ph m vi c n thi t. Các giá tr tiêu chu n cho các c p ñ kh năng t ñ m như sau: Kh năng t ñ m Th tích tuy t ñ i ñơn v c a c t li u thô (m3/m3) 0,28 - 0,31 C pñ 1 0,30 - 0,33 C pñ 2 0,30 - 0,36 C pñ 3 T l nư c - ch t dính k t t i thi u s ñư c l a ch n trong s nh ng t l quy t ñ nh tính năng c n thi t c a bê tông, như cư ng ñ , ñ b n, ñ ch t và kh năng b o v thép. Khi kh năng t ñ m c n thi t không th ñ t ñư c theo t l nư c - ch t dính k t ñã ñư c l a ch n, thì nên gi m t l nư c - ch t dính k t b ng cách tăng hàm lư ng ch t dính k t ho c gi m t l nư c - ch t b t b ng cách dùng m t lo i b t không có ch t dính k t. Hàm lư ng nư c ñơn v nên m c t i thi u c n thi t ñ ñ t ñư c kh năng t ñ m ñã ch ra, vì nó s t o ra nh ng nh hư ng x u lên các ph m ch t c a bê tông ñã ñông c ng. Hàm lư ng ch t dính k t ph i ñư c xác ñ nh theo nguyên t c t hàm lư ng nư c ñơn v và t l nư c - ch t dính k t. Hàm lư ng ch t b t nên ñư c tính toán như th nào ñ có th ñ t ñư c kh năng t ñ m. Hàm lư ng không khí tiêu chu n c a bê tông tươi nói chung chi m kho ng 4,5% th tích c a bê tông. Tuy nhiên, trong m t s ñi u ki n nào ñó có th nên ch n giá tr cao hơn kho ng 1%. Li u lư ng c a m t tác nhân d o và h p ch t làm gi m nư c ph m vi cao và cu n theo khí ho c ch t siêu d o nên ñư c quy t ñ nh thông qua thí nghi m ñ có th ñ t ñư c kh năng ch ng l i s phân ly, kh năng bi n d ng và kh năng t ñ m ñã nêu ra. Li u lư ng ph i ñư c quy t ñ nh trong ph m vi không nh hư ng x u lên các ph m ch t như nh ng thay ñ i liên quan ñ n th i gian c a bê tông tươi, th i gian khô và s hình thành cư ng ñ . 219
Khi s d ng các h p ch t hoá h c ngoài nh ng ch t ñã nói ñ n ph n trên chúng ch nên ñư c s d ng sau khi ñã ch c ch n ñ t ñư c các ph m ch t c n thi t thông qua thí nghi m. Hàm lư ng c t li u m n s ñư c xác ñ nh t hàm lư ng c t li u thô, hàm lư ng nư c ñơn v , hàm lư ng b t và hàm lư ng không khí. Theo nguyên t c th tích tuy t ñ i. C n t o ra các h n h p th nghi m theo các t l ban ñ u ñ kh ng ñ nh r ng các ph m ch t c a nó tho mãn nh ng yêu c u v tính năng ñ i v i bê tông tươi. Các ph m ch t c a bê tông tươi c n ñư c kh ng ñ nh l i bao g m như sau: Kh năng ch y Kh năng ch ng l i s phân ly Kh năng t ñ m Khi các h n h p th nghi m không ñ t ñư c nh ng tính năng c n thi t c a bê tông tươi thì li u lư ng h p ch t làm gi m nư c ph m vi cao và cu n theo khí ho c ch t siêu d o và ph gia d o, hàm lư ng nư c ñơn v , hàm lư ng ch t b t và hàm lư ng c t li u thô c n ñư c ñi u ch nh l i tương ng. Nh ng thay ñ i ñó c n ph i ñ m b o th i gian ñã ch ra c a s duy trì kh năng t ñ m. Khi nh ng ph m ch t c n thi t v n không th ñ t ñư c thông qua s ñi u ch nh ñó, nên xem xét l i toàn b các ph m ch t mong mu n, cũng như xem l i các t l h n h p có liên quan ñ n vi c thay ñ i nguyên v t li u. Khi kh năng bi n d ng và/ho c kh năng ch ng l i s phân ly không ñ t ñư c các thông s mong mu n trong khi kh năng t ñ m ñ t ñư c thông s mong mu n, thì các thông s mong mu n ñã thi t l p có th không phù h p. Trong trư ng h p này c n xem xét l i các thông s mong mu n. C n ph i ch c ch n r ng các t l h n h p ñáp ng ñư c nh ng yêu c u v tính năng ñ i v i bê tông tươi cũng như tho mãn nh ng yêu c u v tính năng c a bê tông ñã ñông c ng theo thi t l p ban ñ u. Phương pháp tiêu chu n là nên ño tr c ti p các h n h p th nghi m. Khi các ph m ch t c a bê tông ñã ñông c ng không tho mãn nh ng yêu c u v tính năng ñã ñư c thi t l p ban ñ u c n ph i có nh ng bi n pháp thích h p như thay ñ i nguyên v t li u và t l h h p, sau ñó th c hi n các m tr n th v i t l m i ñ xác nh n l i r ng chúng ñã ñáp ng ñư c nh ng yêu c u v tính năng. Sau ñó thi t l p các t l h n h p ñã nêu ra. D ng ñ di n ñ t các t l h n h p ñư c như ñã l p cho bê tông t ñ m ki u b t: 220
3.5. Xác ñ nh t l bê tông t ñ m ki u k t h p Bê tông t ñ m ki u k t h p s ñư c xác ñ nh t l ñ mang l i kh năng bi n d ng, kh năng ch ng l i s phân ly và kh năng t ñ m c n thi t theo các ñi u ki n v k t c u, thi công và môi trư ng c a k t c u, cũng như cư ng ñ , ñ b n, các y u t c n thi t khác v tính năng. Các t l h n h p bê tông ñã ch ra nên ñư c tính toán thông qua vi c xác nh n r ng các h n h p th nghi m c a t l ban ñ u ñư c l a ch n tho mãn nh ng tính năng b ng vi c kh ng ñ nh kh năng bi n d ng, kh năng bơm và nh ng y u t khác v tính năng. B t ph i ñư c l a ch n trên cơ s cân nh c ñ n tính năng c a bê tông tươi, trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng t nh ng ñi u ki n v k t c u, thi công và môi trư ng c a k t c u. C t li u ph i ñư c l a ch n trên cơ s cân nh c ñ n tính năng c n thi t c a bê tông tươi, trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng. H p ch t h p hoá h c s ñư c l a ch n ph i mang l i nh ng tính năng c n thi t c a bê tông tươi và không nh hư ng x u lên các ñ c tính c a bê tông trong quá trình ñông c ng và ñã ñông c ng khi chúng ñư c s d ng v i li u lư ng thích h p. Kích thư c t i ña tiêu chu n c a c t li u thô nên n m trong ph m vi t 20 mm ñ n 25mm. Hàm lư ng c t li u thô (th tích ñơn v tuy t ñ i c a c t li u thô) ph i ñư c l a ch n như th nào ñó ñ mang l i kh năng t ñ m c n thi t trong khi v n gi ñư c các ph m ch t c a bê tông ñã ñông c ng trong ph m vi c n thi t. Các giá tr tiêu chu n cho các c p ñ kh năng t ñ m như sau: Kh năng t ñ m Th tích tuy t ñ i ñơn v c a c t li u thô (m3/m3) 0,28 - 0,30 C pñ 1 0,30 - 0,33 C pñ 2 0,30 - 0,35 C pñ 3 Hàm lư ng nư c ñơn v và t l nư c - b t theo th tích c n ñư c l a ch n ñ ñ m b o kh năng bi n d ng, kh năng ch ng l i s phân ly ñã ch ra c a bê tông t ñ m. Hàm lư ng ch t b t nên ñư c xác ñ nh theo quy lu t t hàm lư ng nư c ñơn v và t l nư c - ch t b t theo th tích. Tuy nhiên, hàm lư ng ch t b t ít nh t ph i là 0,13m3/m3 ñ ñ t ñư c kh năng t ñ m. T l nư c - ch t dính k t ph i ñư c l a ch n ñ ñ m b o t t c nh ng tính năng c n thi t bao g m cư ng ñ , ñ b n, ñ ch t nư c, kh năng ch ng l i r n n t và kh năng b o v thép c a bê tông t ñ m. 221
Hàm lư ng ch t dính k t s ñư c xác ñ nh theo quy lu t t hàm lư ng nư c ñơn v và t l nư c - ch t dính k t. Hàm lư ng ch t b t không bao hàm trong ch t dính k t s ñư c tính toán b ng cách l y th tích b t ñơn v tr ñi th tích ch t dính k t ñơn v . Li u lư ng c a ph gia d o ph i ñư c xác ñ nh như th nào ñó ñ ñ t ñư c các ñ c tính c a bê tông tươi m t cách n ñ nh và kh năng ch ng l i s phân ly ñã ch ra. Hàm lư ng không khí tiêu chu n c a bê tông tươi c n thi t ñ ch ng l i s phá h ng do ñóng băng nên là 4,5%. Li u lư ng c a ch t làm gi m nư c ph m vi cao và cu n theo khí s ñư c xác ñ nh theo quy lu t thông qua thí nghi m ñ ñ t ñư c dòng ch y s t yêu c u. Hàm lư ng c t li u m n s ñư c xác ñ nh t hàm lư ng c t li u thô, hàm lư ng nư c ñơn v , hàm lư ng b t và hàm lư ng không khí. Thi t l p các t l h n h p ñã ch ra xác nh n l i các ph m ch t c a bê tông tươi ñư c th c hi n thông qua các th nghi m như hai ki u bê tông t ñ m trên. 6. S n xu t và ñ bê tông t ñ m Phương pháp s n xu t và thi công bê tông t ñ m tiêu chu n c p ñ 2 v kh năng t ñ m ph i ñ t ñư c nh ng tính năng c n thi t. Vi c s n xu t bê tông t ñ m ph i ñư c ti n hành trong các nhà máy nơi mà trang thi t b , quá trình v n hành và nguyên v t li u ñư c ki m soát ch t ch . Do ñó, nó c n ph i ñư c ti n hành các nhà máy ñư c công nh n ho c nh ng nơi mà quá trình s n xu t ñư c ti n hành b ng các thi t b và h th ng ki m soát tương ñương ho c cao c p hơn các nhà máy ñư c công nh n. Vi c ki m soát s n xu t t i nhà máy s ñư c th c hi n như là m t quy ñ nh do m t k sư có kinh nghi m v s n xu t bê tông t ñ m ñ m nhi m. Các nhà máy bê tông tr n s n ñ s n xu t bê tông t ñ m nên ñư c l a ch n trên cơ s cân nh c ñ c bi t v thi t b s n xu t, th i gian v n chuy n, công su t chuyên ch bê tông và tình tr ng ki m soát ch t lư ng. C t li u ph i ñư c b o qu n ñ gi m thi u s dao ñ ng m b m t. S dao ñ ng v phân lo i c t li u có th nh hư ng ñ n s dao ñ ng v ch t lư ng bê tông t ñ m. Vì v y, c t li u v i nh ng phân lo i khác nhau nên ñư c b o qu n riêng bi t các silô khác nhau. Chu n b m tr n Dung sai cho phép v sai s chu n b m tr n ñư c ch ra trong tiêu chu n. Tuy nhiên, nh ng sai s m tr n nên ñư c ki m soát v i kho ng dung sai th p hơn yêu c u. Dung sai t i ña c a sai s m tr n ñ i v i h p ch t làm gi m nư c ph m vi cao và cu n theo khí ho c ch t siêu d o là 2%. 222
Các thi t b chu n b m tr n ph i ch c ch n r ng các sai sót c a m tr n ñ i v i thi t b n m trong ph m vi cho phép. Các h p ch t hoá h c nên ñư c n p vào máy tr n ho c b chu n b c t li u, thông qua m t h th ng mà nh ñó quá trình ki m soát vi c n p ñư c ñ m b o (t ñ ng hoá). Công su t c a các thi t b chu n b m tr n ph i ñư c xác nh n trư c khi tr n Các máy tr n ho t ñ ng cư ng b c ki u t ng m tuân theo tiêu chu n JIS A8603. Tr n Phương pháp tr n bê tông t ñ m ph i ñư c thi t k phù h p trên cơ s kinh nghi m th c t ho c qua thí nghi m. Kích thư c m tr n nên ñư c tính toán có xét ñ n lo i bê tông t ñ m, hi u su t tr n c a máy tr n, s lư ng ñư c v n chuy n và t c ñ v n chuy n, và ph i tuân theo nguyên t c ch khai thác t i ña t 80 ñ n 90% công su t máy tr n. Th i gian tr n thư ng không nh hơn 90 giây trong trư ng h p máy tr n ho t ñ ng cư ng b c. Khi s d ng cùng m t máy tr n ñ tr n cho bê tông thông thư ng và bê tông t ñ m c n ti n hành r a máy gi a nh ng l n tr n. Ngay trư c khi tr n, máy tr n ph i ñư c lót "bôi trơn" b ng bê tông t ñ m ho c v a ñư c ñ nh t l gi ng như m tr n s ñư c tr n. Tr n th nghi m s d ng các máy tr n c a nhà máy. Trư c khi b t ñ u công vi c, ph i xác nh n l i b ng các m tr n th nghi m r ng t l h n h p ñã ñưa ra s ñ t ñư c ch t lư ng yêu c u khi s d ng các nguyên v t li u và máy tr n c a nhà máy s ñư c dùng cho vi c thi công t i công trư ng. Trong trư ng h p không phù h p, ph i ñi u ch nh l i t l ñã ñưa ra. Ki m soát s n xu t Khi s n xu t bê tông t ñ m, các thí nghi m v ch t lư ng c a c t li u ph i ñư c ti n hành, và công vi c xác ñ nh t l h n h p ph i ñư c ñi u ch nh thư ng xuyên ñ thích nghi v i nh ng ph m ch t m i c a c t li u trên cơ s các k t qu thí nghi m. ð m b m t c a c t li u nên ñư c ki m tra ñ nh kỳ ñ cho phép hi u ch nh k p th i hàm lư ng nư c ñơn v . Ki m tra ch t lư ng c a bê tông tươi Quá trình n p t i tr n c a máy tr n ph i ñư c theo dõi liên t c trong quá trình tr n. Ngoài ra, các thí nghi m ñ i v i bê tông tươi ph i ñư c ti n hành nh ng nơi c n thi t ñ ñ m b o ñáp ng các yêu c u v ch t lư ng. Vì ch t lư ng c a bê tông có th dao ñ ng khá r ng t i ñi m b t ñ u c a quá trình s n xu t, nên thư ng xuyên làm các thí nghi m cho ñ n khi ch t lư ng n ñinh. 223
N u nh ng thay ñ i c a công vi c ñ nh t l không mang l i cho bê tông nh ng ch t lư ng mong mu n, thì ph i thay ñ i l i nh ng t l h n h p ñã ch ra m t cách phù h p. 7. Thi công và ki m soát quá trình thi công Bê tông t ñ m d a trên cơ s ñ không c n ñ m rung, nên k ho ch thi công ph i ñư c tính toán phù h p có cân nh c ñ n các ñ c tính ñã ch ra ñ i v i bê tông t ñ m ñ bê tông ñã ñư c xác ñ nh t l có th v n chuy n, chuyên ch , và ñ trong khi v n gi ñư c kh năng t ñ m c n thi t. Vi c ki m tra ñ m b o cho thi công ñư c ti n hành theo ñúng k ho ch. V n chuy n Bê tông t ñ m v n chuy n ñ n công trư ng trong th i gian thích h p có tính ñ n th i gian c n thi t cho quá trình ñ ñ công vi c ñ ñư c hoàn t t trong khi v n gi l i ñư c kh năng t ñ m. V n chuy n b ng bơm Khi s d ng máy bơm bê tông, ñư ng kính, b trí và chi u dài c a ñư ng ng ph i ñư c tính toán trên cơ s xem xét các ph m ch t c a bê tông, ki u máy bơm, các ñi u ki n bơm, hi u su t làm vi c và m c ñ an toàn. Ki u và s lư ng máy bơm nên ñư c l a ch n theo ph m ch t máy bê tông, ñư ng kính ng, kho ng cách bơm, n p t i lên máy bơm và t c ñ x li u. Các phương pháp v n chuy n khác trong ph m vi công trư ng Các phương pháp chuyên ch bê tông t ñ m trong ph m vi công trư ng s ñư c l a ch n theo các ñi u ki n thi công, ví d như kh i lư ng s ñư c ñ , t c ñ ñ , cũng như ch t lư ng c a bê tông. Khi s d ng máng trư t thư ng ñó là máng trư t d c. Không s d ng băng t i trong b t c trư ng h p. Khi s d ng các phương pháp chuyên ch khác, c n ph i lưu ý ñ tránh s phân ly do v n chuy n (rung). ð bê tông Trư c khi ñ bê tông t ñ m, c n ph i ki m tra k ñ ñ m b o ch c ch n r ng c t thép tăng c ng và ván khuôn ñã ñư c chu n b theo k ho ch. Trư c khi ñ bê tông t ñ m, c n ph i ch c ch n công viêc b trí nhân công và thi t b là phù h p v i k ho ch. Kho ng cách t i ña c a dòng ñ t do ñ i v i bê tông t ñ m thư ng là không l n hơn 5m (theo chi u cao k t c u). Kho ng cách dòng ch y sang bên t i ña c a bê tông t ñ m thư ng là 8m và không vư t quá 15m (theo chi u r ng k t c u). Có th xem hình 10.10. và 10.11. 224
Hình 10.10. B trí h th ng c p bê tông Hình 10.11. Sơ ñ ñ bê tông c t 225
Khi ñ bê tông t ñ m, c n ph i l p k ho ch t m . Cơ b n m i b ph n ñ bê tông ph i ñ liên t c theo phương pháp ñã ch ra. Vì th i gian k t ngay sau khi tr n cho ñ n khi k t thúc quá trình ñ b h n ch b i nh ng y u t như ñ l ng và th i gian duy trì kh năng t ñ m, nên ưu tiên rút ng n th i gian thi công. T c ñ ñ bê tông t ñ m nên ñư c l a ch n thích h p theo t l h n h p c a bê tông, hình d ng c a các b ph n, và các ñi u ki n tăng c ng. Khi bê tông t ñ m ñư c ñ thành nhi u l p, thì l p trên ph i ñư c ñ trong kho ng th i gian mà l p trư c ñó v n còn loãng, ñ c hai l p có th h p thành m t kh i th ng nh t. Vi c s d ng các phương pháp ph tr ñ ñ tránh ho c gi m l khí t o thành trên b m t, như thi t b rung ván khuôn, v lên ván khuôn c n h n ch m c t i thi u ñ tránh s phân ly do quá trình l ng ñ ng c a c t li u. Hoàn thi n b m t Các b m t ñ c a bê tông t ñ m nên ñư c t o ph ng tương ñ i v i hình d ng và kích thư c ñã ch ra, và công vi c hoàn thi n sau ñó s ñư c ti n hành t i th i ñi m thích h p trư c khi chúng tr nên quá c ng. Vì lư ng nư c thoát ra c a bê tông t ñ m ít nên nó có khuynh hư ng gây ra s khô b m t. Do ñó, công vi c x lý bê tông ban ñ u c n ph i ñư c ti n hành ngay sau khi ñ ñ tránh b m t b khô. Giai ño n x lý sau x lý ban ñ u ñ i v i bê tông t ñ m có th ñư c th c hi n tương t như bê tông thông thư ng. Khi thi công các m i n i theo chi u ngang, thì bê tông ñã ñư c ñ trư c ñó ph i còn ñ ư t và có xi măng t do ch y ra. ð i v i nh ng m i n i ñ ng thì b m t n i c a l p bê tông ñ trư c ñó ph i ñư c t o nhám trư c khi ñ l p bê tông m i. nh ng nơi mà ch c ch n r ng các m i n i theo phương ngang và theo phương ñ ng có th ñ t ñư c nh ng tính năng mong mu n thì công vi c x lý m i n i có th r t ñơn gi n. Các h ng m c như dây bu c và thanh ñ ñ ñ t c t thép c n ph i ñư c ñ t ñ không làm c n tr dòng ch y và quá trình l p ñ y c a bê tông t ñ m. Áp su t thành bên c a bê tông thư ng ñư c coi như áp su t l ng khi thi t k ván khuôn và c t ch ng. Khi ñ bê tông t ñ m vào nh ng ph n nghiêng, c n ph i l p ñ t ván khuôn phía trên. C n có c t ch ng cho nh ng ván khuôn như v y ñ ch ng l i áp su t ñ y lên và tránh s trôi c a ván khuôn. 226