Đa dạng sinh học thực vật phù du (Phytoplankton) vùng triều ven biển khu vực từ Vũng Tàu đến Kiên Giang

Nghiên c u<br /> <br /> A D NG SINH H C TH C V T PHÙ DU (PHYTOPLANKTON)<br /> VÙNG TRI U VEN BI N KHU V C T V NG TÀU N KIÊN GIANG<br /> Lê Xuân Tu n1, Nguy n Hà Linh1, Phan Th Anh ào2<br /> 1<br /> Tr ng i h c Tài nguyên và Môi tr ng Hà N i<br /> 2<br /> Vi n Khoa h c Khí t ng th y v n và Bi n i khí h u<br /> Tóm t t<br /> H sinh thái ven bi n cùng v i thu sinh v t là nh ng h sinh thái có n ng su t<br /> sinh h c cao. Th c v t phù du (Phytoplankton) là sinh v t s n xu t trong l i th c n<br /> c a h sinh thái th y v c và là ngu n cung c p th c n tr c ti p cho nhi u loài ng<br /> v t phù du và các loài thu h i s n có giá tr kinh t . Bài báo này trình bày k t qu<br /> ánh giá v a d ng th c v t phù du nh m cung c p c s khoa h c và th c ti n cho<br /> nuôi tr ng th y, h i s n và qu n lý, s d ng h p lý tài nguyên khu v c ven bi n t<br /> V ng Tàu n Kiên Giang.<br /> T khóa: Th c v t phù du; Vùng tri u ven bi n; Da d ng sinh h c; H sinh thái<br /> vùng tri u.<br /> Abstract<br /> Biodiversity of phytoplankton in littoral zone from Vung Tau to Kien Giang<br /> The coastal ecosystems with aquatic organisms are very important with high<br /> biological productivity. Phytoplankton is a group of high biological production<br /> organisms in the food chain of aquatic ecosystems that directly provides food to many<br /> species of zooplankton and commercially important seafood species. This paper<br /> presents the biodiversity of phytoplankton to provide scientific basis for aquacultural<br /> practice and rational use of aquatic resources of the intertidal areas from Vung Tau to<br /> Kien Giang, Vietnam.<br /> Keywords: Phytoplankton; Littoral zone; Biodiversity; Ecosystem tidal areas<br /> 1. M u tan trong n c. Phytoplankton phát tri n là<br /> i v i các h sinh thái thu v c, th c ngu n th c n c a các loài thu s n trong<br /> v t phù du hay th c v t n i (phytoplankton) ó có tôm, cá, cua, các loài hai m nh v ,....<br /> có vai trò vô cùng quan tr ng trong chu trình Tuy nhiên, n u không có bi n pháp qu n<br /> v t ch t và n ng l ng. Phytoplankton là lí, tác ng thích h p thì phytoplankton có<br /> sinh v t s n xu t, là m t xích u tiên trong th gây hi n t ng “n c n hoa”, các loài<br /> chu i th c n c a h sinh thái thu sinh. t o, t o c gây thi u ôxi ng th i c nh<br /> S bi n ng v s l ng phytoplankton tranh dinh d ng v i các sinh v t khác<br /> có nh h ng tr c ti p n i s ng c a trong môi tr ng n c.<br /> các loài sinh v t khác trong l i th c n Vi t Nam là m t qu c gia ven bi n<br /> c a h sinh thái thu v c. B i v y mu n và tài nguyên mà bi n mang l i là r t l n.<br /> ánh giá ti m n ng c a h sinh thái thu Khu v c bi n o có ý ngh a không ch v<br /> v c c n ph i có s hi u bi t y v các qu c phòng, an ninh, kinh t ,… mà còn có<br /> c i m sinh thái, sinh tr ng và sinh s n ý ngh a quan tr ng trong công tác nghiên<br /> c a phytoplankton. Phytoplankton r t nh y c u khoa h c. H sinh thái vùng tri u ven<br /> c m v i các nhân t sinh thái, c bi t là bi n t V ng Tàu n Kiên Giang là m t<br /> các nhân t mu i dinh d ng vô c hoà h sinh thái c tr ng c a d i ven bi n<br /> 81<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018<br /> Nghiên c u<br /> <br /> Vi t Nam nói chung và vùng ven bi n Tây Bài báo trình bày k t qu i u tra, ánh<br /> Nam B nói riêng. H u nh t t c các ho t giá a d ng sinh h c tài nguyên th c v t phù<br /> ng kinh t xã h i d i ven b u có liên phu vùng tri u các t nh ven bi n t V ng Tàu<br /> quan m t thi t n h sinh thái vùng tri u. n Kiên Giang góp ph n cung c p c s<br /> Vùng tri u là c u n i gi a l c a v i bi n khoa h c cho vi c duy trì, phát tri n và b o<br /> kh i. Do v y, t t c các ho t ng kinh t v ngu n l i sinh v t vùng ven bi n trong<br /> xã h i trên t li n hay d i bi n kh i u khuôn kh tài “Nghiên c u, xây d ng<br /> tác ng n vùng tri u và i l i vùng mô hình khai thác, b o v và phát tri n b n<br /> tri u l i tác ng h tr các ho t ng này. v ng h sinh thái vùng tri u t V ng Tàu<br /> Vùng tri u còn là b c t ng che ch n cho n Kiên Giang” MS: KC.09.21/16 - 20.<br /> ph n l c a, tránh i m i tai bi n th i 2. Ph ng pháp nghiên c u<br /> ti t, xâm nh p m n hay x lý các ch t ô<br /> nhi m t t li n th i ra. 2.1. a i m và th i gian kh o sát<br /> H sinh thái vùng tri u cung c p nhi u Kh o sát, thu m u c th c hi n t<br /> l i ích kinh t (th c ph m, thu nh p, vi c tháng 9 n tháng 11 n m 2018 t i vùng<br /> làm) và nhi u giá tr c ng ng (tham quan, tri u ven bi n khu v c t V ng Tàu n<br /> gi i trí, v n hóa) cho i s ng con ng i, Kiên Giang.<br /> thông qua nh ng d ch v và ch c n ng quan Kh o sát các sinh c nh c tr ng cho<br /> tr ng nh i u ti t, cung c p l ng th c, vùng tri u t i t ng khu v c ven bi n các<br /> v n hóa và h tr . Nhu c u v d ch v sinh t nh V ng Tàu, C n Gi (TP. H Chí Minh),<br /> thái ngày càng t ng do dân s t ng và s Ti n Giang, B n Tre, Trà Vinh, Sóc Tr ng,<br /> phát tri n kinh t các khu v c ven bi n. B c Liêu, Cà Mau và Kiên Giang (B ng 1).<br /> B ng 1. Các tr m kh o sát, thu m u h sinh thái vùng tri u ven bi n t V ng Tàu n<br /> Kiên Giang<br /> STT Tr m kh o sát Khu v c thu m u<br /> 1. TVN1 Huy n Long S n, TP V ng Tàu<br /> 2. TVN2 Huy n Tân Thành, TP V ng Tàu<br /> 3. TVN3 Huy n C n Gi , TP H Chí Minh<br /> 4. TVN4 Huy n Gò Công ông, Ti n Giang<br /> 5. TVN5 Huy n Tân Phú ông, Ti n Giang<br /> 6. TVN6 Huy n Bình i, B n Tre<br /> 7. TVN7 Huy n Ba Tri, B n Tre<br /> 8. TVN8 Huy n Th nh Phú, B n Tre<br /> 9. TVN9 Huy n Châu Thành, Trà Vinh<br /> 10. TVN10 Huy n C u Ngang, Trà Vinh<br /> 11. TVN11 Huy n Duyên H i, Trà Vinh<br /> 12. TVN12 Huy n Cù Lao Dung, Sóc Tr ng<br /> 13. TVN13 Huy n Tr n , Sóc Tr ng<br /> 14. TVN14 Huy n V nh Châu, Sóc Tr ng<br /> 15. TVN15 B c Liêu, B c Liêu<br /> 16. TVN16 Huy n Hoà Bình, B c Liêu<br /> 17. TVN17 Huy n ông H i, B c Liêu<br /> 18. TVN18 Huy n m D i, Cà Mau<br /> 19. TVN19 Huy n N m C n, Cà Mau<br /> 20. TVN20 Huy n Ng c Hi n, Cà Mau<br /> 82<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018<br />  Nghiên c u<br /> <br /> 21. TVN21 Huy n Phú Tân, Cà Mau<br /> 22. TVN22 Huy n Tr n V n Th i, Cà Mau<br /> 23. TVN23 Huy n U Minh, Cà Mau<br /> 24. TVN24 Huy n An Minh, Kiên Giang<br /> 25. TVN25 Huy n An Biên, Kiên Giang<br /> 26. TVN26 Huy n R ch Giá, Kiên Giang<br /> 27. TVN27 Huy n Hòn t, Kiên Giang<br /> 28. TVN28 Huy n Kiên L ng, Kiên Giang<br /> 2.2. Ph ng pháp nghiên c u: quan tr ng là r t thu n ti n cho vi c<br /> - Ph ng pháp thu m u so sánh ánh giá s bi n ng ch t<br /> l ng n c c a th y v c. Ch s này<br /> Thu m u th c v t n i b ng l i kéo<br /> c d a trên m i quan h gi a tính a<br /> hình chóp nón ki u Juday. Kích th c m t<br /> l i s No75 (75 s i/cm). M u nh l ng d ng c a qu n xã và tr ng thái ô nhi m.<br /> th c v t n i tính b ng l ng n c l c qua Khi dòng ch y b ô nhi m, s l ng<br /> l i. M u th c v t n i (TVN) c c loài b gi m xu ng, trong khi s l ng<br /> nh trong formol 5% và a v phòng thí cá th c a m t s loài t ng lên. Ng c<br /> nghi m phân tích. l i, vùng không ô nhi m, s l ng loài<br /> r t phong phú nh ng s l ng cá th ít.<br /> - Ph ng pháp phân tích trong phòng<br /> X p h ng ch t l ng n c theo ch s<br /> thí nghi m<br /> a d ng (b ng 2)<br /> a ph n các k t qu thu c d a<br /> B ng 2. B ng x p h ng ch t l ng n c theo<br /> trên phân tích m u trong phòng thí nghi m ch s a d ng c a Stanb và c ng s , 1970<br /> trên kính hi n vi và kính lúp soi n i, bao Ch s a d ng Ch t l ng n c<br /> g m xác nh thành ph n loài, m t s 2-3 H i ô nhi m<br /> tài li u nh lo i c a các tác gi Vi t Nam > 3 - 4,5 S ch<br /> và n c ngoài [1, 2, 3, 7]. M t TVN > 4,5 R t s ch<br /> c tính theo bu ng m Goriaev v i Có nhi u ph ng pháp khác nhau<br /> th tích m u nh t nh sau ó tính toán tính ch s a d ng. Nhóm tác gi s d ng<br /> trên th tích n c l c qua l i, n v tính m t s công th c c dùng ph bi n<br /> là T bào/lít nh t hi n nay:<br /> - Ph ng pháp tính ch s a d ng - Ch s a d ng Shannon - Weaver:<br /> sinh h c<br /> Công c cho vi c s d ng các ch<br /> th sinh h c là các ch s ch th . M t s<br /> ch s thông d ng nh : Ch s ô nhi m Trong ó: H’: Ch s a d ng.<br /> S (saprobie Indices), ch s sinh h c<br /> S: S l ng loài trong m u v t ho c<br /> B (Biotic Indices), ch s dinh d ng<br /> qu n th<br /> Q (Trophic Indices), ch s a d ng D<br /> (Divensity Indeces). Trong các ch s n: T ng s l ng cá th trong toàn<br /> trên, ch s a d ng (D) có u vi t là b m u.<br /> d tính toán và có th áp d ng cho t t ni: s l ng cá th loài ch th i<br /> c các nhóm sinh v t và m t c i m trong m u.<br /> 83<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018<br /> Nghiên c u<br /> <br /> 3. K t qu nghiên c u và th o lu n Khu v c vùng tri u ven bi n V ng Tàu<br /> Thành ph n loài và C n Gi có 72 loài TVN. Khu v c vùng<br /> tri u ven bi n Ti n Giang có 47 loài TVN.<br /> Th c v t n i là m t xích u tiên trong<br /> Khu v c vùng tri u ven bi n B n Tre có<br /> chu i th c n c a th y v c. T i khu v c 62 loài TVN. Khu v c vùng tri u ven bi n<br /> vùng tri u t V ng Tàu n Kiên Giang Trà Vinh có 65 loài TVN. Khu v c vùng<br /> xác nh c 79 loài TVN thu c 4 ngành tri u ven bi n Sóc Tr ng có 64 loài TVN.<br /> t o g m ngành t o Lam Cyanophyta, Khu v c vùng tri u ven bi n B c Liêu có<br /> ngành t o Si lic Bacillariophyta, ngành 53 loài TVN. Khu v c vùng tri u ven bi n<br /> t o L c Chlorophyta và ngành t o Giáp Cà Mau có 73 loài TVN. Khu v c vùng<br /> Pyrrophyta. Trong ó, T o Silic có s loài tri u ven bi n Kiên Giang có 70 loài TVN.<br /> cao nh t (63 loài, chi m 80%), ti p n C u trúc thành ph n th c v t n i các khu<br /> là t o Giáp (có 11 loài, chi m 14%), t o v c không sai khác nhau nhi u v i nhóm<br /> Lam (có 3 loài, chi m 4%) và cu i cùng t o Silic chi m t l cao nh t, sau n t o<br /> là t o L c (có 2 loài, chi m 2%) (B ng 3). Giáp, T o Lam và t o L c.<br /> B ng 3. Thành ph n TVN vùng tri u khu v c t V ng Tàu (VT) n Kiên Giang (KG)<br /> V ng<br /> T ng Tàu, Ti n Bn Trà Sóc B c Cà Kiên<br /> Các nhóm TVN<br /> s C n Giang Tre Vinh Tr ng Liêu Mau Giang<br /> Gi<br /> Ngành t o Lam<br /> 3(4) 3(4) 1(2) 3(5) 3(5) 3(5) 2(4) 3(4) 3(4)<br /> Cyanophyta<br /> Ngành t o Silic<br /> 63(80) 58(81) 35(75) 49(79) 50(77) 50(78) 39(75) 57(78) 55(79)<br /> Bacillariophyta<br /> Ngành t o L c<br /> 2(2) 2(3) 1(2) 2(3) 2()(3) 2(3) 2(4) 2(3) 2(3)<br /> Chlorophyta<br /> Ngành t o Giáp<br /> 11(14) 9(12) 10(21) 8(13) 10(15) 9(14) 9(17) 11(15) 10(14)<br /> Pyrophyta<br /> T ng s 79(100) 72(100) 47(100) 62(100) 65(100) 64(100) 52(100) 73(100) 70(100)<br /> Ghi chú: S trong ngo c () ch t l ph n tr m (%)<br /> <br /> Trong thành ph n loài th c v t n i, chi - Nhóm các loài có tính phân b toàn<br /> Chaetoceros và chi Rhizosolenia có s loài c u nh Planktoniella sol, Bacteriastrum<br /> nhi u nh t (10 loài), sau ó là chi Ceratium varians, Dithilium brightwellii,...<br /> (7 loài), chi Coscinodiscus (5 loài). Các chi - Nhóm loài có ngu n g c bi n<br /> khác có s loài ít h n (t 1 n 3 loài). Nét kh i thích nghi v i mu i cao nh<br /> n i b t trong thành ph n th c v t n i là các Chaetoceros coartatus, Ch. Diversus,...<br /> loài có ngu n g c nhi t i, phân b r ng - Nhóm loài ven b thích ng m n<br /> và trên c s thích ng sinh thái có th phân th p nh Chaetoceros a nis, Chaetoceros<br /> bi t thành ph n th c v t n i thành các nhóm lorenzianus, Thalassionema nitzschioides,<br /> thích ng sinh thái nh sau: Thalassiothrix frauenfeldii,...<br /> - Nhóm loài phân b r ng mu i Phân b s l ng<br /> thu c chi Chaetoceros nh Chaetoceros K t qu nghiên c u và phân tích cho<br /> lorenzianus, Ch. Compresus; các th y, khu v c V ng Tàu, C n Gi , m t<br /> loài Thalassionema nitzschioides, TVN dao ng t 2834.4 Tb/m3 x 103 n<br /> Thalassiothrix frauenfeldii. 4591.7 Tb/m3 x 103, trung bình là 3552.5<br /> 84<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018<br />  Nghiên c u<br /> <br /> Tb/m3 x 103. Trong ó, m t nhóm t o Tb/m3 x 103, trung bình là 3495.9 Tb/m3<br /> Silic chi m t l cao nh t (72%), ti p n x 103. M t nhóm t o Silic chi m t l<br /> là nhóm t o Lam (17%), nhóm t o Giáp cao nh t (74%), ti p n là nhóm t o Lam<br /> chi m t l th p (7%) và c bi t là nhóm (13%), t o Giáp (7%) và cu i cùng là<br /> t o L c không th hi n m t t i nhi u nhóm t o L c (6%) (B ng 2).<br /> tr m kh o sát và có m t trung bình Khu v c Kiên Giang, m t TVN<br /> th p nh t (4%) (B ng 4). dao ng t 2494.4 Tb/m x 10 3 3<br /> n<br /> Khu v c Ti n Giang, m t TVN 4081.6 Tb/m x 10 , trung bình là 3412.7<br /> 3 3<br /> <br /> dao ng t 2777.8 Tb/m x 10 3 3<br /> n Tb/m3 x 103. M t nhóm t o Silic chi m<br /> 3684.8 Tb/m x 10 , trung bình là 3231.3<br /> 3 3<br /> t l cao nh t (77%), ti p n là nhóm t o<br /> Tb/m3 x 103. C ng nh khu v c V ng Lam (11%), t o Giáp (7%) và cu i cùng<br /> Tàu, C n Gi , nhóm t o Silic chi m t l là nhóm t o L c (5%) (B ng 2).<br /> cao nh t v m t s l ng (76%), %), Nh v y, Thành ph n TVN khu v c<br /> ti p n là nhóm t o Lam (10%), nhóm vùng tri u ven bi n Cà Mau, V ng Tàu,<br /> t o L c (8%) và cu i cùng là nhóm t o C n Gi và Kiên Giang cao h n khu v c<br /> giáp (6%) (B ng 4). Ti n Giang, B n Tre, Trà Vinh, Sóc Tr ng<br /> Khu v c B n Tre, m t TVN dao và B c Liêu. Tuy nhiên m t TVN các<br /> ng t 2891.2 Tb/m x 10 n 4818.6 Tb/<br /> 3 3<br /> khu v c không sai khác nhau nhi u. M t<br /> m3 x 103, trung bình là 3722.6 Tb/m3 x 103. TVN các khu v c u quy t nh b i<br /> M t nhóm t o Silic chi m t l cao nh t nhóm t o Silic (chi m trên 70%), sau n<br /> (74%), ti p n là nhóm t o Lam (14%), t o Lam, t o Giáp và t o L c. T o Lam<br /> nhóm t o Giáp (8%), nhóm t o L c có m t và t o L c v i m t không cao, th m<br /> trung bình th p nh t (4%) (B ng 4). chí không th hi n m t t i nhi u tr m<br /> Khu v c Trà Vinh, m t TVN dao kh o sát (B ng 4).<br /> ng t 3117.9 Tb/m3 x 103 n 6009.1 Ch s a d ng<br /> Tb/m3 x 103, trung bình là 4421.8 Tb/m3<br /> K t qu tính toán ch s a d ng TNV<br /> x 103. M t nhóm t o Silic chi m t<br /> (H) cho th y vùng tri u ven bi n khu v c<br /> l cao nh t (76%), ti p n là nhóm t o<br /> Lam (11%), t o L c (7%) và cu i cùng là V ng Tàu, C n Gi (TP. H Chí Minh)<br /> nhóm t o Giáp (6%) (B ng 2). dao ng t 2.30 n 2.62, trung bình là<br /> 2.42 th hi n ch t l ng n c khu v c h i<br /> Khu v c Sóc Tr ng, m t TVN dao b ô nhi m.<br /> ng t 3004.6 Tb/m3 x 103 n 4365.1<br /> Tb/m3 x 103, trung bình là 3836.0 Tb/m3 Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng<br /> x 103. M t nhóm t o Silic chi m t l tri u ven bi n khu v c Ti n Giang dao ng<br /> cao nh t (70%), ti p n là nhóm t o Lam t 2.23 n 2.45, trung bình là 2.34 th hi n<br /> (13%), t o L c (11%) và cu i cùng là ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.<br /> nhóm t o Giáp (6%) (B ng 2. Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng<br /> Khu v c B c Liêu, m t TVN dao tri u ven bi n khu v c B n Tre dao ng t<br /> ng t 2891.1 Tb/m3 x 103 n 3401.4 2.42 n 2.66, trung bình là 2.54 th hi n<br /> Tb/m3 x 103, trung bình là 3231.3 Tb/m3 ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.<br /> x 103. M t nhóm t o Silic chi m t l Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng<br /> cao nh t (78%), ti p n là nhóm t o L c tri u ven bi n khu v c Trà Vinh dao ng<br /> (9%), t o Giáp (8%) và cu i cùng là nhóm t 2.27 n 2.51, trung bình là 2.43 th hi n<br /> t o Lam (5%) (B ng 2. ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.<br /> Khu v c Cà Mau, m t TVN dao Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng<br /> ng t 2437.6 Tb/m3 x 103 n 4029.9 tri u ven bi n khu v c Sóc Tr ng dao ng<br /> 85<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018<br /> Nghiên c u<br /> <br /> t 2.30 n 2.65, trung bình là 2.52 th hi n Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng<br /> ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m. tri u ven bi n khu v c Kiên Giang dao ng<br /> Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng t 2.40 n 2.56, trung bình là 2.45 th hi n<br /> tri u ven bi n khu v c B c Liêu dao ng ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.<br /> t 2.42 n 2.55, trung bình là 2.50 th hi n Ch s a d ng th c v t n i vùng<br /> ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m. tri u ven bi n các khu v c t V ng Tàu<br /> Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng n Kiên Giang dao ng t 2.23 n<br /> tri u ven bi n khu v c Cà Mau dao ng t 2.66, th hi n ch t l ng n c khu v c là<br /> 2.25 n 2.60, trung bình là 2.44 th hi n h i b ô nhi m.<br /> ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.<br /> B ng 4. M t th c v t n i các tr m kh o sát, thu m u vùng tri u khu v c t V ng Tàu<br /> n Kiên Giang<br /> Khu Tr m Ch s a M t th c v t n i (TVN) (Tb/l)<br /> v c kh o sát d ng H T ng s T.Silic T. Lam T. L c T. Giáp<br /> V ng TVN1 2.62 4591.7 3004.5 907.0 396.8 283.4<br /> Tàu, TVN2 2.30 2834.4 1984.1 566.9 283.4<br /> C n TVN3 2.35 3231.3 2664.4 396.8 170.1<br /> Gi T. Bình 2.42 3552.5 (100) 2551.0 (72) 623.6 (17) 132.3 (4) 245.6 (7)<br /> Ti n TVN4 2.45 3684.8 3004.5 510.2 170.1<br /> TVN5 2.23 2777.8 1927.4 623.6 226.8<br /> Giang T. Bình 2.34 3231.3 (100) 2466.0 (76) 311.8 (10) 255.1 (8) 198.5 (6)<br /> TVN6 2.42 2891.2 2210.9 510.2 170.1<br /> Bn TVN7 2.66 4818.6 3117.9 1077.1 453.5 170.1<br /> Tre TVN8 2.54 3458.1 2891.2 453.5 113.4<br /> T. Bình 2.54 3722.6 (100) 2740.0 (74) 529.1 (14) 302.3 (8) 151.2 (4)<br /> TVN9 2.51 4138.3 2777.8 623.6 453.5 283.4<br /> Trà TVN10 2.50 3117.9 2834.5 283.4<br /> Vinh TVN11 2.27 6009.1 4478.5 907.0 453.5 170.1<br /> T. Bình 2.43 4421.8 (100) 3363.6 (76) 510.2 (11) 302.3 (7) 245.6 (6)<br /> TVN12 2.65 4138.3 2777.8 396.8 680.3 283.4<br /> Sóc TVN13 2.60 4365.1 3117.9 1077.1 170.1<br /> Tr ng TVN14 2.30 3004.6 2210.9 566.9 226.8<br /> T. Bình 2.52 3836.0 (100) 2702.2 (70) 491.3 (13) 415.7 (11) 226.8 (6)<br /> TVN15 2.52 2891.1 2607.7 283.4<br /> B c TVN16 2.42 3401.4 2664.4 510.2 226.8<br /> Liêu TVN17 2.55 3401.3 2267.6 453.5 396.8 283.4<br /> T. Bình 2.50 3231.3 (100) 2513.2 (78) 151.2 (5) 302.3 (9) 264.5 (8)<br /> TVN18 2.26 2437.6 2154.2 283.4<br /> TVN19 2.60 3798.2 2777.8 680.3 340.1<br /> Cà TVN20 2.42 3571.5 2777.8 566.9 226.8<br /> TVN21 2.25 3458.1 2267.6 623.6 396.8 170.1<br /> Mau TVN22 2.55 3684.9 2664.4 793.7 226.8<br /> TVN23 2.57 4024.9 2947.8 850.3 226.8<br /> T. Bình 2.44 3495.9 (100) 2598.3 (74) 453.5 (13) 198.4 (6) 245.7 (7)<br /> TVN24 2.56 4025 2607.7 396.8 793.7 226.8<br /> TVN25 2.43 3628.1 2551.0 907.0 170.1<br /> Kiên TVN26 2.40 2494.4 2324.3 170.1<br /> Giang TVN27 2.44 4081.6 3117.9 680.3 283.4<br /> TVN28 2.44 2834.4 2551.0 283.4<br /> T. Bình 2.45 3412.7 (100) 2630.4 (77) 396.8 (11) 158.7 (5) 226.8 (7)<br /> Ghi chú: S trong ngo c () ch t l ph n tr m (%)<br /> 86<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018<br />  Nghiên c u<br /> <br /> Trong các h sinh thái th y v c không t ng áy càng t ng có tác d ng tiêu c c<br /> ng ng di n ra quá trình hình thành, phân i v i th c v t nói chung và th c v t n i<br /> hu v t ch t t d ng vô c sang d ng h u nói riêng. Các mu i dinh d ng vô c có<br /> c , r i tr l i vô c t o nên chu trình dinh ngu n g c nit , ph t pho, silíc d i d ng<br /> d ng (Hình 1). Trong chu trình chuy n hoà tan nh amonia - NH4, nitrát - NO3,<br /> hoá v t ch t c a thu v c, th c v t n i là ph t phát - PO4,... là ngu n th c n nh<br /> th c n quan tr ng c a ng v t n i, nh t h ng n s sinh tr ng và phát tri n lâu<br /> là nhóm ng v t n i n th c v t. Th c dài c a th c v t n i. S ph thu c gi a<br /> v t s ng trong môi tr ng n c ph thu c m t sinh v t n i v i các y u t mu i<br /> vào r t nhi u y u t môi tr ng nh hàm dinh d ng bi n i theo th i gian, các<br /> l ng ô xy, n ng các ch t dinh d ng, tác gi [9, 10] cho th y hàm l ng mu i<br /> th c n, ch thu tri u. Khi nhi t dinh d ng NO2, PO4 xu h ng cao<br /> t ng cao ã thúc y quá trình ô xy hoá vùng c a sông có r ng ng p m n, t ng<br /> h p ch t nit , ph t pho, sulphua,... (là s n ng là m t th c v t n i c ng có xu<br /> ph m tích t tr m tích) nhanh h n, làm h ng cao. S sai khác v thành ph n loài<br /> giàu thêm mu i dinh d ng trong thu c ng nh c u trúc loài c a th c v t d i<br /> v c, ng th i c ng là nguyên nhân làm n c ph thu c vào các vùng c nh quan<br /> gi m l ng ô xy t ng áy b i các quá trình có các lo i hình thu v c c tr ng riêng<br /> ôxy hóa ã s d ng h t l ng ô xy hoà tan v i v i các i u ki n khí h u, a hình,<br /> trong n c. Các khí c nh H2S, NH3,... ch thu v n ó.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1: Chu trình dinh d ng trong h sinh thái vùng tri u ven bi n [8, 11]<br /> Tuy nhiên khi trong thu v c có quá M t TVN các khu v c không sai<br /> nhi u mu i dinh d ng thì nó s thúc y khác nhau nhi u. M t TVN các khu<br /> s phát tri n c a nhi u loài t o nh t o v c u quy t nh b i nhóm t o Silic<br /> lam (M. aerugunosa) có tính c ho c (chi m trên 70%), sau n t o Lam, t o<br /> s n sinh ra c t b t l i cho các sinh Giáp và t o L c. T o Lam và t o L c v i<br /> v t khác. m t không cao, th m chí không th<br /> T i khu v c vùng tri u ven bi n t hi n m t t i nhi u tr m kh o sát.<br /> V ng Tàu n Kiên Giang xác nh c<br /> Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng<br /> 79 loài TVN. Trong ó, T o Silic có s<br /> loài cao nh t, ti p n là t o Giáp, t o Lam tri u ven bi n các khu v c t V ng Tàu<br /> và cu i cùng là t o L c. Thành ph n loài n Kiên Giang không sai khác nhau<br /> sinh v t n i vùng tri u khu v c a ph n là nhi u (ch s H dao ng t 2.23 n<br /> nh ng loài ph bi n, phân b r ng t i khu 2.66) và bi u hi n ch t l ng n c khu<br /> v c ven bi n phía B c và Nam Vi t Nam. v c là t h i b ô nhi m n s ch.<br /> 87<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018<br /> Nghiên c u<br /> <br /> 4. K t lu n và ki n ngh [5]. Rao, A.N., (1987). Mangrove<br /> ã xác nh c 79 loài th c v t ecosystems of Asia and the Pacific. In:<br /> phù du. M t th c v t phù du vùng mangroves of Asia and the Pacific: Status<br /> nghiên c u m c t ng i cao. T o silic and management. Ricardo M. Umali et all<br /> khu v c nghiên c u chi m u th (h n (eds.). Technical report of the UNESCO/<br /> 70%), s phân b c a t o silic th ng UEDP research and training: Pilot<br /> ph n ánh khá y xu th chung c a programme in mangrove ecosystem in<br /> toàn b th c v t phù du và chính là do Asia and the Pacific: 1 - 48.<br /> chúng chi ph i. S phát tri n m nh v m t [6]. Shannon C. E., Wiener W., (1963).<br /> c a các loài t o x y ra theo t ng th i The mathematical theory of communities.<br /> i m khác nhau t ng vùng nh t nh. Illinois: Urbana University, Illinois Press.<br /> S thay i các y u t môi tr ng nh<br /> [7]. Takaaki Yamagishi (1992).<br /> nhi t , mu i và các mu i dinh d ng<br /> Plankton Algae in Taiwan (Formosa).<br /> óng vai trò h t s c quan tr ng c bi t là<br /> Uchida rokakuho. Tokyo 252 trang.<br /> khu v c vùng tri u có nuôi tr ng h i s n,<br /> r ng ng p m n, n i cung c p ch t dinh [8]. V Trung T ng (2003). Sinh h c<br /> d ng cao. và sinh thái h c bi n. Nxb HQG, Hà<br /> C n nh h ng s d ng h p lý h N i, 336 tr.<br /> sinh thái vùng tri u, nh r ng ng p m n, [9]. Tõnis Põder, Srge Y. Maestrini,<br /> bãi tri u k t h p v i nuôi tr ng h i s n Maija Balode, Urmas Lips, Christian<br /> trên c s thân thi n, b n v ng và an toàn Bechemin, Andris Andrushaitis, and<br /> sinh thái. Ingrida Purina (2003). The role of<br /> TÀI LI U THAM KH O inorganic and organic nutrients on the<br /> development of phytoplankton along a<br /> [1]. Tr ng Ng c An (1993). Phân transect from the daugava river mouth to<br /> lo i t o silic phù du bi n Vi t Nam. NXB the open balic, 1999. Journal of marine<br /> Khoa h c và k thu t, Hà N i. 315 trang. science, 60: pp. 827 - 835.<br /> [2]. Akihito Shirota (1966). The [10]. Trott .a. and D.M. Alongi<br /> Plankton of South Viet Nam - Fresh (2000). The impact of shrimp pond e uent<br /> Water and Marine Plankton. Overseas on water quality and phytoplankton<br /> Technocal Cooperation Agency. Japan:<br /> biomass in a tropical mangrove estuary.<br /> 462 Trang.<br /> Marine pollution bulletin Vol. 40, No.11,<br /> [3]. American Public health pp. 947 - 951.<br /> Associations (1995). Standard methods<br /> [11]. Lê Xuân Tu n (2016). Nghiên<br /> for the Examination of Water and<br /> c u nh h ng c a d án ê bi n V ng<br /> Waste water. American Public health<br /> Tàu - Gò Công t i các h sinh thái ven<br /> Associations, Washington, DC.<br /> bi n. tài c l p. 2011- G77<br /> [4]. Phan Nguyên H ng (1997). M i<br /> BBT nh n bài: 21/11/2018; Ph n<br /> quan h gi a tính a d ng sinh h c c a<br /> bi n xong: 06/12/2018<br /> h sinh thái r ng ng p m n và vi c nuôi<br /> tr ng thu s n. Tuy n t p báo cáo khoa<br /> h c h i ngh sinh h c bi n toàn qu c l n<br /> th i. nxb khkt, 180 - 194.<br /> 88<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018<br />