Nội dung chính của bài giảng Bảo tồn đa dạng sinh học Chương 4 Suy giảm đa dạng sinh học trình bày định nghĩa, tốc độ suy giảm đa dạng sinh học, nguyên nhân tuyệt chủng đối với động vật, nguyên nhân tuyệt chủng đối với thực vật. Các nơi sống bị đe dọa, sự dễ bị tuyệt chủng.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Bảo tồn đa dạng sinh học: Chương 4 - TS. Viên Ngọc Nam
- Chöông 4
Suy giaûm ña daïng
sinh hoïc
- Noäi dung
• 1. Ñònh nghóa
• 2. Toác ñoä suy giaûm ña daïng sinh hoïc
• - Tuyeät chuûng theo thôøi gian
• - Toác ñoä tuyeät chuûng
• 3. Nguyeân nhaân tuyeät chuûng ñoái vôùi ñoäng vaät
• 4. Nguyeân nhaân tuyeät chuûng ñoái vôùi Thöïc vaät
• 5. Caùc nôi soáng bò ñe doaï
• 6. Söï deã bò tuyeät chuûng
• 7. Bieän phaùp Ngaên chaën tuyeät chuûng
- 1. Ñònh nghóa
• Khaùi nieäm “Tuyeät chuûng” coù raát nhieàu yù
nghóa khaùc nhau, tuøy theo boái caûnh maø coù yù
nghóa khaùc nhau.
• “Tuyeät chuûng” Moät loaøi khi khoâng coøn moät caù
theå naøo cuûa loaøi ñoù coøn soáng soùt taïi baát kyø
nôi naøo treân theá giôùi.
• Moät soá caù theå cuûa loaøi coøn soùt laïi nhôø vaøo söï
kieåm soaùt, chaêm soùc, nuoâi döôõng cuûa con
ngöôøi thì loaøi naøy ñöôïc goïi laø loaøi ñaõ bò tuyeät
chuûng trong thieân nhieân hoang daõ
• Do đó hình thành hai khái niệm: Tuyệt chủng
trên phạm vi toàn cầu và tuyệt chủng cục bộ.
- - Một số nhà sinh học sử dụng thuật ngữ
loài bị tuyệt chủng về phương diện sinh
thái học, điều đó có nghĩa là số lượng loài
còn lại ít đến nỗi tác động của chúng
không có chút ý nghĩa nào đối với các loài
khác trong quần xã.
Ví dụ, loài hổ hiện nay bị tuyệt chủng về
phương diện sinh thái học, có nghĩa là số
hổ hiện còn trong thiên nhiên rất ít, tác
động của chúng đến quần thể động vật
mồi là không đáng kể.
- Saùch ñoû
Saùch ñoû laø taøi lieäu quoác gia, quoác teá
coâng boá caùc loaøi thöïc vaät, ñoäng vaät quyù
hieám ñang bò ñe doïa suy giaûm soá löôïng
hoaëc ñang coù nguy cô tuyeät chuûng caàn
ñöôïc baûo veä.
Saùch ñoû laø cô sôû khoa hoïc, cô sôû phaùp
lyù ñeå ñeà xuaát vieäc baûo veä vaø laø caên cöù
ñeå xöû lyù caùc haønh vi phaù hoaïi.
- Möùc ñoä ñe doïa trong saùch ñoû theá giôùi
Bò tuyeät chuûng - Extinct (EX):
Tuyeät chuûng ngoaøi töï nhieân – Extinct in the wild (EW):
Loaøi chæ coøn toàn taïi trong ñieàu kieän nuoâi troàng.
Nguy caáp cao – Critical Endangered (CR): suy giaûm ít
nhaát 80% trong 10 naêm tôùi hoaëc trong 3 theá heä vöøa
qua.
Nguy caáp – Endangered (EN): söï suy giaûm ít nhaát
50% trong voøng 10 naêm hoaëc trong 3 theá heä.
Saép nguy caáp – Vulnerable (VU) söï suy giaûm ít nhaát
20% trong voøng 10 naêm hoaëc trong 3 theá heä.
Ñe doïa thaáp – Low Risk (LR)
Thieáu soá lieäu – Data Deficient (DD)
Chöa ñaùnh giaù – Not Evaluated (NE) Loaøi chöa ñaùnh
giaù theo tieâu chuaån cuûa IUCN
- Möùc ñoä ñe doïa trong saùch ñoû vieät nam
Nguy caáp (E): Loaøi ñang bò ñe doaï tuyeät
chuûng.
Seõ nguy caáp (V): Loaøi coù nguy cô saép bò tuyeät
chuûng
Hieám (R): Loaøi coù nguy cô ñe doaï seõ bò nguy
caáp
Bò ñe doaï (T): loaøi bò ñe doaï nhöng chöa ñuû tö
lieäu ñeå xeáp chuùng vaøo caáp cuï theå naøo.
Khoâng bieát chính xaùc (K): Loaøi nghi ngôø vaø
khoâng bieát chaéc chaén chuùng thuoäc loaïi naøo
trong caùc caáp treân vì thieáu thoâng tin.
- 2. Toác ñoä suy giaûm ña daïng sinh hoïc
• Ngaøy nay möùc ñoä ÑDSH bò suy thoaùi
traàm troïng ñeán möùc baùo ñoäng:
• - Caùc nhaø sinh hoïc öôùc tính coù 3 loaøi/giôø
bò tuyeät chuûng, hay 27.000 loaøi/naêm
(Edward O. Wilson, 1993-2003 Microsoft Corporation).
• - Nhaát laø röøng nhieät ñôùi vaø caùc ñoàng coû
• - Edward O. Wilson öôùc tính khoaûng
20% loaøi hieän nay seõ bò bieán maát vaøo
naêm 2020.
- Söï tuyeät chuûng taêng daàn töø 150 naêm trôû
veà ñaây
Toác ñoä tuyeät chuûng ñoái vôùi chim vaø thuù
laø 1 loaøi/10 naêm töø 1600 – 1700 nhöng
toác ñoä naøy taêng loaøi/naêm töø 1850 – 1950
Moät soá loaøi chim, caù nöôùc ngoït, nhuyeãn
theå, thöïc vaät nhaát laø nhoùm thöïc vaät haït
traàn vaø coï laø nhöõng nhoùm deã bò tuyeät
chuûng
- Tuyeät chuûng theo thôøi gian
ng
- Toác ñoä tuyeät chuûng cuûa chim, thuù töø 1600 - 1949
ng
- 3. Nguyeân nhaân tuyeät chuûng ñoái vôùi ñoäng vaät
- Caùc nguyeân nhaân laøm cho ñoäng vaät bò tuyeät chuûng
ng ng
- Tuyeät chuûng loaøi
Ngaøy nay ñaõ thoáng keâ ñöôïc 1,4 – 1,7
trieäu loaøi trong suoát 3,5 tyû naêm cho ña
daïng sinh hoïc tieán hoaù
Möùc ñoä tuyeät chuûng töï nhieân khoaûng 1
loaøi/naêm, ngaøy nay 10.000 loaøi/naêm töùc
1 loaøi/giôø (Peter J. Bryant, 2004)