Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
ÑAËC ÑIEÅM KHÍ MAÙU ÑOÄNG MAÏCH TRONG MOÄT SOÁ BIEÁN CHÖÙNG TIM MAÏCH<br />
ÔÛ TREÛ EM TÖØ 1 THAÙNG ÑEÁN 15 TUOÅI<br />
AÂu Höõu Ñöùc *, Nguyeãn Thò Thanh Lan **<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Nghieân cöùu tieàn cöùu, moâ taû khí maùu ñoäng maïch ôû 31 treû coù bieán chöùng suy tim maõn, suy tim caáp, soác<br />
tim, côn cao aùp phoåi caáp tính, côn tím thieáu oxy taïi khoa Tim maïch Beänh Vieän Nhi Ñoàng 2 töø 01-06-2005<br />
ñeán 15-07-2006.<br />
Keát quaû: roái loaïn khí maùu ñoäng maïch trong suy tim maõn laø tình traïng giaûm oxy maùu möùc ñoä nheï, taêng<br />
AaDPO2, taêng shunt khoâng ñaùng keå, thoâng khí bình thöôøng, tình traïng toan kieàm töông ñoái bình thöôøng.<br />
Trong suy tim caáp, KMÑM phaûn aùnh tình traïng giaûm oxy maùu nheï, taêng AaDPO2, shunt taêng khoâng ñaùng<br />
keå, toan chuyeån hoùa nheï, taêng thoâng khí buø tröø. Soác tim coù tình traïng giaûm oxy maùu nheï, taêng AaDPO2,<br />
taêng shunt khoâng ñaùng keå, toan chuyeån hoùa, hoâ haáp buø tröø ñöa pH veà bình thöôøng. Côn cao aùp phoåi caáp<br />
tính, coù tình traïng giaûm oxy hoùa maùu nheï, taêng AaDPO2, taêng shunt khoâng ñaùng keå, toan chuyeån hoùa nheï,<br />
giaûm thoâng khí. Côn tím thieáu oxy coù tình traïng giaûm oxy maùu naëng, taêng AaDPO2, taêng shunt möùc ñoä nguy<br />
hieåm, toan chuyeån hoùa möùc ñoä trung bình, taêng thoâng khí buø tröø.<br />
Keát luaän: Khaûo saùt KMÑM trong caùc bieán chöùng tim maïch ôû treû em raát caàn thieát, giuùp hoã trôï chaån<br />
ñoaùn vaø ñaây cuõng laø cô sôû cho chæ ñònh thoâng khí hoã trôï phoái hôïp vôùi ñieàu trò noäi khoa.<br />
<br />
SUMMARY<br />
CHARACTERISTICS OF ARTERIAL BLOOD GAS IN SOME CARDIOVASCULAR COMPLICATIONS OF<br />
HEART DISEASE IN CHILDREN FROM A MONTH TO FIFTEEN YEARS OLD<br />
Au Huu Duc, Nguyen Thi Thanh Lan<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 11 – Supplement of No 1 – 2007: 86 – 92<br />
To determine the abnormal level and average index of arterial blood gas (ABG) in 31 patients with<br />
chronic heart failure, acute heart failure, cardiogenic shock, pulmonary hypertension crisis, hypoxic spell,<br />
admitted to Cardiovascular department, Children’s Hospital N02, Ho Chi Minh city, between June 01, 2005<br />
and July 15, 2006.<br />
Results: The ABG results in chronic heart failure were mild hypoxemia, increase AaDPO2, mild<br />
increase shuntting, normal ventilation and acid-base status. The ABG results in acute heart failure were<br />
mild hypoxemia, increase AaDPO2, mild increase shuntting, mild acidemia, compensated hyperventilation<br />
status. The ABG results in cardiogenic shock were mild hypoxemia, increase AaDPO2, mild increase<br />
shuntting, acidemia, compensated hyperventilation status. The ABG results in pulmonary hypertension<br />
crisis were mild hypoxemia, increase AaDPO2, mild increase shuntting, mild acidemia, mild<br />
hypoventilation. The ABG results in hypoxic spell were severe hypoxemia, increase AaDPO2, severe<br />
increase shuntting, moderate acide mia, compensated hyperventilation.<br />
Conclusion: Early detection of abnormality ABG in patient with cardiovascular complications could<br />
help the clinician indicate appropriate treatment including medical therapy and respiratory support.<br />
Ñeå ñaûm baûo cung caáp oxy, thaûi khí carbonic<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
* BVÑK Soùc Traêng<br />
** Boä moân Nhi Ñaïi hoïc Y döôïc Tp. Hoà Chí Minh.<br />
<br />
86<br />
<br />
Chuyeân Ñeà Söùc Khoûe Baø Meï – Treû Em<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
theo nhu caàu cô theå, ngoaøi vai troø cuûa heä hoâ haáp,<br />
hemoglobin thì vai troø cuûa tim maïch cuõng goùp phaàn<br />
raát lôùn trong vieäc trao ñoåi khí. Vaøi nghieân cöùu gaàn<br />
ñaây cho thaáy neáu khoâng söû duïng khí maùu ñoäng maïch<br />
(KMÑM) chuùng ta coù theå chaäm treã trong vieäc phaùt<br />
hieän, ngaên ngöøa caùc roái loaïn traàm troïng oxy hoùa maùu<br />
vaø kieàm toan. Do ñoù, khaûo saùt KMÑM nhaèm muïc<br />
ñích cho thaáy caùc ñaëc ñieåm roái loaïn thöôøng gaëp trong<br />
moät soá bieán chöùng cuûa beänh tim maïch cuûa beänh lyù<br />
tim ôû treû em vôùi hy voïng goùp phaàn hoã trôï cho chaån<br />
ñoaùn vaø can thieäp ñieàu trò toát hôn.<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
<br />
Muïc tieâu nghieân cöùu<br />
<br />
Tình traïng vieâm phoåi<br />
Vieâm phoåi 38,71%, khoâng vieâm phoåi 61,29%.<br />
<br />
Xaùc ñònh möùc ñoä vaø trò soá trung bình cuûa caùc<br />
chæ soá KMÑM veà roái loaïn tình traïng oxy hoùa maùu,<br />
shunt, thoâng khí, toan kieàm ôû caùc bieán chöùng: suy<br />
tim maõn, suy tim caáp, soác tim, côn cao aùp phoåi<br />
caáp tính, côn tím thieáu oxy.<br />
<br />
ÑOÁI TÖÔÏNG - PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br />
CÖÙU<br />
Thieát keá nghieân cöùu<br />
Moâ taû loaït ca.<br />
<br />
Ñoái töôïng nghieân cöùu<br />
Daân soá choïn maãu<br />
Treû töø > 1thaùng ñeán 15 tuoåi bò beänh lyù tim<br />
coù caùc bieán chöùng: côn cao aùp phoåi caáp tính, côn<br />
tím thieáu oxy, suy tim maõn, suy tim caáp, soác tim<br />
nhaäp taïi khoa Tim Maïch Beänh Vieän Nhi Ñoàng 2<br />
töø thaùng 06/2005 - 07/2006.<br />
Kyõ thuaät choïn maãu<br />
Laáy maãu ngaãu nhieân khoâng xaùc suaát, taát caû<br />
beänh nhaân nhaäp vieän trong thôøi ñieåm nghieân cöùu<br />
thoûa tieâu chuaån choïn beänh vaø gia ñình ñoàng yù<br />
tham gia vaøo nghieân cöùu.<br />
Tieâu chí loaïi tröø<br />
Treû < 1thaùng tuoåi. Treû coù beänh lyù phoåi maõn tính<br />
(loaïn saûn phoåi, di taät ñöôøng hoâ gaáp, guø veïo coät soáng).<br />
Caùc tröôøng hôïp coù thôû oxy laøm aûnh höôûng ñeán caùc<br />
thoâng soá KMÑM.<br />
<br />
Nhi Khoa<br />
<br />
Keát quaû nghieân cöùu töø 01-06-2005 ñeán 15-072006 taïi khoa Tim Maïch Beänh Vieän Nhi Ñoàng 2,<br />
coù 31 treû ñuû tieâu chuaån ñöa vaøo loâ nghieân cöùu.<br />
<br />
Ñaëc ñieåm daân soá nghieân cöùu<br />
- Giôùi tính<br />
Nöõ 58,06%, nam 41,94%; Tuoåi: < 2 thaùng<br />
9,68%, 2 – 12 thaùng 54,84%, 1 – 5 tuoåi<br />
25,80%, > 5 tuoåi 9,68%; Nôi cö nguï: TPHCM<br />
58,06%, tænh 41,94%.<br />
<br />
Ñaëc ñieåm khí maùu ñoäng maïch trong suy<br />
tim maõn<br />
Baûng 1. Giaù trò trung bình vaø ñoä leäch chuaån thoâng<br />
soá KMÑM cuûa beänh nhi suy tim maõn<br />
Thoâng soá khí maùu<br />
ñoäng maïch<br />
<br />
Giaù trò trung bình (ñoä leäch chuaån)<br />
Khoâng vieâm phoåi<br />
Vieâm phoåi (n = 3)<br />
(n = 3)<br />
<br />
PaO2 (mmHg)<br />
<br />
68,27 (7,84)<br />
<br />
54,47 (22,51)<br />
<br />
AaDPO2 (mmHg)<br />
<br />
29,03 (9,38)<br />
<br />
49,97 (31,56)<br />
<br />
Shunt (%)<br />
<br />
15,67 (1,15)<br />
<br />
25 (5)<br />
<br />
PaCO2 (mmHg)<br />
<br />
44,60 (2,10)<br />
<br />
54,43 (4,87)<br />
<br />
pH<br />
<br />
7,40 (0,05)<br />
<br />
7,33 (0,06)<br />
<br />
27,20 (2,40)<br />
<br />
28,40 (7,01)<br />
<br />
-<br />
<br />
HCO3 (mmol/l)<br />
<br />
Ñaëc ñieåm khí maùu ñoäng maïch trong suy<br />
tim caáp<br />
Baûng 2. Giaù trò trung bình vaø ñoä leäch chuaån caùc<br />
thoâng soá KMÑM cuûa nhoùm suy tim caáp<br />
Giaù trò trung bình (ñoä leäch chuaån)<br />
<br />
Thoâng soá khí maùu<br />
ñoäng maïch<br />
<br />
Khoâng vieâm phoåi<br />
(n = 3)<br />
<br />
(n = 4)<br />
<br />
PaO2 (mmHg)<br />
<br />
62,87 (23,96)<br />
<br />
54,60 (31,39)<br />
<br />
AaDPO2 (mmHg)<br />
<br />
44,50 (28,52)<br />
<br />
88,47 (36,77)<br />
<br />
Shunt (%)<br />
<br />
16,67 (7,64 )<br />
<br />
20, 83 (6,65 )<br />
<br />
PaCO2 (mmHg)<br />
<br />
29,36 (1,37)<br />
<br />
33,17 (7,91)<br />
<br />
pH<br />
<br />
7,33 (0,015)<br />
<br />
7,34 (0,078)<br />
<br />
-<br />
<br />
17,33 (1,99)<br />
<br />
17,70 (4,40)<br />
<br />
HCO3 (mmol/l)<br />
<br />
Vieâm phoåi<br />
<br />
87<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Ñaëc ñieåm khí maùu ñoäng maïch cuûa soác tim:<br />
<br />
BAØN LUAÄN<br />
<br />
Baûng 3. Thoâng soá KMÑM cuûa 3 tröôøng hôïp beänh<br />
nhi soác tim<br />
<br />
Ñaëc ñieåm khí maùu ñoäng maïch trong suy tim maõn<br />
<br />
Thoâng soá khí maùu ñoäng<br />
<br />
Ca 1<br />
<br />
Ca 2<br />
<br />
Ca 3<br />
<br />
PaO2 (mmHg)<br />
<br />
72,50<br />
<br />
52,70<br />
<br />
181,10<br />
<br />
AaDPO2 (mmHg)<br />
<br />
355,40<br />
<br />
132,90 220,90<br />
<br />
Shunt (%)<br />
<br />
15<br />
<br />
20<br />
<br />
15<br />
<br />
PaCO2 (mmHg)<br />
<br />
33,20<br />
<br />
30<br />
<br />
19,50<br />
<br />
pH<br />
<br />
7,43<br />
<br />
7,44<br />
<br />
7,44<br />
<br />
19,70<br />
<br />
18<br />
<br />
12,90<br />
<br />
maïch<br />
<br />
-<br />
<br />
HCO3 (mmol/l)<br />
<br />
Ñaëc ñieåm khí maùu ñoäng maïch côn cao aùp<br />
phoåi caáp tính<br />
Baûng 4. Giaù trò trung bình vaø ñoä leäch chuaån caùc<br />
thoâng soá KMÑM cuûa beänh nhi coù côn cao aùp phoåi<br />
caáp tính<br />
Thoâng soá khí maùu<br />
ñoäng maïch<br />
<br />
Giaù trò trung bình (ñoä leäch chuaån)<br />
Khoâng vieâm phoåi<br />
<br />
Vieâm phoåi<br />
<br />
(n = 4)<br />
<br />
(n = 2)<br />
<br />
PaO2 (mmHg)<br />
<br />
60,15 (15,55)<br />
<br />
55,75 (7,57)<br />
<br />
AaDPO2 (mmHg)<br />
<br />
251,80 (268,28)<br />
<br />
308,75 (393,50)<br />
<br />
Shunt (%)<br />
<br />
18,25 (3,95)<br />
<br />
29,50 (2,12)<br />
<br />
PaCO2 (mmHg)<br />
<br />
43,35 (13,43)<br />
<br />
47,80 (0,99)<br />
<br />
pH<br />
<br />
7,34 (0,05)<br />
<br />
7,36 (0,06)<br />
<br />
HCO3- (mmol/l)<br />
<br />
21,70 (5,35)<br />
<br />
26,15 (3,89 )<br />
<br />
Ñaëc ñieåm khí maùu ñoäng maïch cuûa côn tím<br />
thieáu oxy<br />
Baûng 5. Giaù trò trung bình vaø ñoä leäch chuaån thoâng<br />
soá KMÑM cuûa beänh nhi côn tím thieáu oxy<br />
Giaù trò trung bình (ñoä leäch chuaån)<br />
Thoâng soá khí maùu ñoäng<br />
<br />
Khoâng vieâm<br />
<br />
maïch<br />
<br />
phoåi<br />
(n = 6)<br />
<br />
(n = 3)<br />
<br />
PaO2 (mmHg)<br />
<br />
29,62 (12,29)<br />
<br />
27,40 (2,95)<br />
<br />
AaDPO2 (mmHg)<br />
<br />
139,13 (47,30)<br />
<br />
236,60 (119,17)<br />
<br />
Shunt (%)<br />
<br />
41,00 (5)<br />
<br />
41,67 (4,08)<br />
<br />
PaCO2 (mmHg)<br />
<br />
33,98 (9,47)<br />
<br />
35,63 (6,35)<br />
<br />
pH<br />
<br />
7,26 (0,08)<br />
<br />
7,25 (0,09)<br />
<br />
16,13 (2,15)<br />
<br />
15,68 (4,19)<br />
<br />
-<br />
<br />
HCO3 (mmol/l)<br />
<br />
88<br />
<br />
Vieâm phoåi<br />
<br />
Tình traïng oxy hoùa maùu<br />
Giaù trò trung bình PaO2 trong nhoùm khoâng<br />
vieâm phoåi giaûm ôû möùc ñoä nheï (68,27 mmHg), khi<br />
coù vieâm phoåi thì PaO2 giaûm nhieàu hôn ôû möùc ñoä<br />
trung bình (54,47 mmHg). AaDPO2 taát caû caùc ca<br />
suy tim maõn ñeàu taêng. Theo y vaên cuõng cho thaáy<br />
trong suy tim maõn, tình traïng oxy maùu thöôøng<br />
giaûm nhöng chæ ôû möùc ñoä nheï(1). Giaûm oxy maùu<br />
trong suy tim maõn coù theå do söï thay ñoåi caáu truùc<br />
phoåi, giaûm theå tích phoåi, giaûm ñoä ñaøn cuûa phoåi<br />
laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng khueách taùn khí qua<br />
maøng pheá nang mao maïch(4,5,16).<br />
Tình traïng shunt<br />
Shunt trong suy tim maõn coù vieâm phoåi hay<br />
khoâng vieâm phoåi ñeàu taêng. Ñieàu naøy coù theå giaûi<br />
thích do taêng shunt mao maïch töông ñoái, löôïng<br />
maùu qua mao maïch phoåi nhöng khoâng ñöôïc oxy<br />
hoùa hoaøn toaøn. Tuy nhieân, shunt taêng raát ít khoâng<br />
coù yù nghóa treân laâm saøng, phuø hôïp vôùi tình traïng<br />
giaûm PaO2 maùu nheï.<br />
Tình traïng thoâng khí<br />
Neáu khoâng coù vieâm phoåi thì ña soá suy tim<br />
maõn coù thoâng khí pheá nang bình thöôøng vôùi<br />
PaCO2 trung bình 44,60 mmHg. Ñieàu naøy traùi<br />
ngöôïc vôùi suy tim coù vieâm phoåi, taát caû caùc ca ñeàu<br />
coù tình traïng giaûm thoâng khí, trung bình PaCO2<br />
cao hôn (54,43 mmHg). PaCO2 ôû beänh nhi suy tim<br />
maõn trong giôùi haïn bình thöôøng, chöùng toû suy tim<br />
maõn ít aûnh höôûng ñeán thoâng khí pheá nang.<br />
Tình traïng toan kieàm<br />
Suy tim khoâng coù vieâm phoåi, ña soá coù pH<br />
trong giôí haïn bình thöôøng, trung bình PH = 7,40,<br />
PaCO2 = 44,60 mmHg, HCO3- = 27,20 mmol/l.<br />
HCO3- coù giaù trò cao hôn bình thöôøng laø bieåu hieän<br />
söï buø tröø cuûa thaän ñoái vôùi tröôøng hôïp toan do<br />
giaûm oxy maõn tính trong suy tim maõn, ñieàu naøy<br />
cuõng ñöôïc y vaên ghi nhaän(1,10).<br />
<br />
Chuyeân Ñeà Söùc Khoûe Baø Meï – Treû Em<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
Ñaëc ñieåm khí maùu ñoäng maïch trong suy<br />
tim caáp<br />
<br />
nhieân, trong tröôøng hôïp suy tim nheï thì thöôøng laø<br />
bieåu hieän tình traïng kieàm hoâ haáp(13).<br />
<br />
Tình traïng oxy hoùa maùu<br />
Suy tim caáp tim khoâng coù khaû naêng buø tröø,<br />
cung löôïng tim khoâng theå taêng neân tình traïng<br />
giaûm oxy maùu deã xaûy ra. Giaù trò trung bình PaO 2<br />
trong nhoùm suy tim caáp khoâng vieâm phoåi giaûm<br />
nheï 62,87 mmHg, trong khi suy tim caáp keøm<br />
vieâm phoåi giaûm naëng hôn 54,60 mmHg. Ñieàu<br />
naøy coù theå giaûi thích do cung löôïng tim giaûm<br />
trong suy tim caáp laøm giaûm oxy trong maùu tónh<br />
maïch troän (PVO2) neân PaO2 maùu giaûm. Khi coù<br />
vieâm phoåi, soát, thôû nhanh, taêng hoaït ñoäng cô hoâ<br />
haáp, taêng coâng tim seõ laøm naëng theâm tình traïng<br />
giaûm oxy maùu saün coù. So vôùi keát quaû cuûa taùc giaû<br />
Thoï Kim Kieàu (PaO2 = 57,32 mmHg) vaø<br />
Norman S.Talner (PaO 2 = 55,70 mmHg) thì<br />
PaO2 maùu ôû nhoùm suy tim caáp cuûa chuùng toâi cao<br />
hôn (PaO2 = 62,87 mmHg). Thoâng soá AaDPO 2<br />
trong tröôøng hôïp suy tim caáp coù vieâm phoåi hay<br />
khoâng ñeàu bò roái loaïn, cho thaáy coù söï cheânh leäch<br />
oxy trong pheá nang vaø trong maùu ñoäng maïch.<br />
<br />
Tình traïng toan kieàm<br />
Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, suy tim caáp keøm<br />
theo vieâm phoåi hay khoâng coù vieâm phoåi ñeàu coù<br />
giaûm pH maùu. Ñaây laø tình traïng toan do giaûm oxy<br />
maùu, teá baøo chuyeån hoùa theo con ñöôøng yeám khí,<br />
sinh axít lactic. Giaù trò trung bình pH cuûa chuùng<br />
toâi 7,33, khaù töông ñoàng vôùi taùc giaû Thoï Kim Kieàu<br />
(pH = 7,31) vaø Norman S. Talner (pH = 7,33).<br />
<br />
Tình traïng shunt<br />
Taát caû tröôøng hôïp suy tim caáp ñeàu coù taêng<br />
shunt. Töông töï nhö trong suy tim maõn, shunt<br />
trong tröôøng hôïp khoâng vieâm phoåi chæ taêng ôû möùc<br />
ñoä nheï (shunt = 16,67%). Hieän töôïng thoùat dòch<br />
vaøo pheá nang vaø moâ keõ laøm tæ soá V/Q
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
