Đặc điểm sốc nhiễm trùng tại Bệnh viện nhi đồng 2

Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> ÑAËC ÑIEÅM SOÁC NHIEÃM TRUØNG TAÏI BEÄNH VIEÄN NHI ÑOÀNG 2<br /> Voõ Coâng Ñoàng∗, Phuøng Nguyeãn Theá Nguyeân∗, Nguyeãn Thò Höõu∗∗<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Nghieân cöùu hoài cöùu 37 tröôøng hôïp SNT taïi Beänh vieän Nhi ñoàng 2 töø 2000-2003, keát quaû: tyû leä SNT laø<br /> 13,5%, tyû leä töû vong ôû treû SNT laø 86,5%. Taùc nhaân gaây beänh chuû yeáu laø vi truøng gram aâm, ña phaàn laø<br /> Klebsiella pneumonia, 2 tröôøng hôïp do Staphylococcus aureus vaø 2 do Candida albican. 94,6% xaûy ra ôû sô<br /> sinh vaø nhuõ nhi. 67,6% löïa choïn khaùng sinh khoâng thích hôïp. 94,6% coù toång löôïng dòch giôø ñaàu ≤ 20<br /> ml/kg. Thuoác hoã trôï tuaàn hoaøn chuû yeáu laø dopamin vaø 83,3% ñöôïc duøng ôû lieàu dopaminergic vaø β.<br /> <br /> SUMMARY<br /> PEDIATRIC SEPTIC SHOCK AT CHILDREN HOSPITAL NO 2.<br /> Vo Cong Ñong, Phung Nguyen The Nguyen, Nguyen Thi Huu * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 *<br /> Supplement of No 1 * 2005: 33 - 37<br /> <br /> A retrospective study was carried out in the 37 children with positive blood culture in septic shock at<br /> the Children Hospital No 2 between 2000-2003. The incidence of septic shock was 13.5% and mortality<br /> rate was 86.5%. The result of culture showed that 89.2% was gram negative strains, 70.3% of which were<br /> Klebsiella pneumonia. 35 cases (94.6%) occurred in neonates and infants. 94.6% cases received fluid<br /> resuscitation with a maximum volume of 20 ml/kg in the first hour. 63.3% of cardiovascular agents using<br /> was dopamine with dose having dopaminergic and β agonist.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Nhieãm truøng huyeát (NTH) ôû treû hieän vaãn coøn phoå<br /> bieán vaø tyû leä töû vong coøn cao (10-90%)(12). Neáu khoâng<br /> ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò kòp thôøi NTH dieãn tieán ñeán<br /> soác nhieãm truøng (SNT), suy ña cô quan vaø töû vong.<br /> Tyû leä töû vong khi bò SNT cao gaáp nhieàu laàn khi NTH<br /> khoâng soác(18). Tuy vaäy, 1 soá baùo caùo gaàn ñaây cho thaáy<br /> vieäc nhaän bieát sôùm vaø hoài söùc tích cöïc giuùp giaûm<br /> ñaùng keå tình traïng töû vong cuûa treû bò SNT(5). Trong<br /> ñieàu kieän nöôùc ta, ñieàu trò vaø theo doõi SNT coøn döïa<br /> vaøo kinh nghieäm laâm saøng. Nhieàu tröôøng hôïp hoài söùc<br /> tích cöïc chöa ñöôïc chuù troïng, daãn ñeán tình traïng<br /> SNT keùo daøi vaø khoâng hoài phuïc. Vì vaäy, chuùng toâi<br /> thöïc hieän nghieân cöùu naày ñeå ñaùnh giaù tình hình chaån<br /> ñoaùn vaø ñieàu trò ñaëc bieät laø ñieàu trò hoài söùc vôùi dòch vaø<br /> caùc thuoác hoã trôï tuaàn hoaøn, cuõng nhö xaùc ñònh tyû leä<br /> töû vong ôû treû bò SNT taïi Beänh Vieän Nhi Ñoàng 2, goùp<br /> phaàn giaûm tyû leä töû vong ôû beänh nhi bò NTH.<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Tieâu chuaån choïn beänh<br /> Taát caû beänh nhi nhaäp Beänh vieän Nhi ñoàng 2<br /> trong thôøi gian nghieân cöùu thoûa nhöõng tieâu chuaån<br /> sau:<br /> Hoäi chöùng ñaùp öùng vieâm toaøn thaân. Coù ít nhaát 2<br /> trong 4 tieâu chuaån sau:<br /> * Thaân nhieät > 38 oC hoaëc < 36 oC.<br /> * Nhòp tim nhanh theo tuoåi:<br /> - Maïch ≥ 160 laàn/phuùt ôû treû ≤ 12 thaùng.<br /> - Maïch > 150 laàn/phuùt ôû > 12 thaùng.<br /> * Nhòp thôû nhanh theo tuoåi:<br /> - Nhòp thôû ≥ 60 l/p ôû sô sinh.<br /> - Nhòp thôû ≥ 50 l/p ôû beänh nhaân < 12 thaùng.<br /> - Nhòp thôû ≥ 40 l/p ôû beänh nhaân < 5 tuoåi.<br /> <br /> ∗ Boä moân Nhi-ÑHYD TP. Hoà Chí Minh, Beänh vieän Nhi ñoàng 2.<br /> ∗∗ Beänh vieän Nhi ñoàng 2.<br /> <br /> 33<br /> <br /> - Nhòp thôû > 30 l/p ôû beänh nhaân ≥ 5 tuoåi.<br /> * Baïch caàu trong maùu (treû > 1 thaùng) ><br /> 12.000/mm3 hoaëc baïch caàu < 4.000/mm3 hoaëc<br /> baïch caàu non > 10%. ÔÛ treû sô sinh, baïch caàu ><br /> 20.000/mm3 hoaëc < 5.000/mm3 hoaëc baïch caàu<br /> non > 10%.<br /> * Soác ñöôïc chaån ñoaùn khi: giaûm huyeát aùp ôû treû<br /> lôùn vaø/hoaëc coù ñaày ñuû caùc tieâu chuaån sau ôû sô sinh vaø<br /> nhuõ nhi<br /> - Giaûm töôùi maùu cô quan (roái loaïn tri giaùc, thieåu<br /> nieäu)<br /> <br /> Caùc ñaëc ñieãm dòch teã hoïc cuûa treû SNT<br /> 28 (75,7%) treû sô sinh, 7 (18,9%) treû nhuõ<br /> nhi, 2 (5,4%) treû lôùn. Nam (59,5%) bò SNT coù cao<br /> hôn nöõ. Khoâng coù söï khaùc bieät veà töû vong giöõa 2<br /> giôùi (p = 0,067).<br /> Taùc nhaân gaây beänh<br /> <br /> - Maïch naûy maïnh hay nheï hoaëc khoâng baét ñöôïc.<br /> <br /> 33 (89,2%) tröôøng hôïp NTH do vi truøng gram<br /> aâm, trong ñoù chuû yeáu laø klebsiella pneumonia.<br /> Klebsiella pneumonia laø taùc nhaân chính gaây NTH<br /> sô sinh vaø nhuõ nhi taïi beänh vieän trong thôøi gian<br /> nghieân cöùu.<br /> <br /> * Caáy maùu döông tính.<br /> <br /> Baûng1. Taùc nhaân gaây soác nhieãm truøng<br /> <br /> - Chi aám hay chi maùt hay laïnh<br /> - Maïch nhanh<br /> <br /> Tieâu chuaån loaïi tröø<br /> <br /> - Beänh nhaân seõ ñöôïc loaïi khoûi nghieân cöùu neáu<br /> nghi ngôø coù soác tim hay suy tim goùp phaàn vôùi beänh<br /> tim baåm sinh hay maéc phaûi, gan to, tónh maïch coå<br /> noåi, sung huyeát tónh maïch phoåi.<br /> - Khoâng ñaày ñuû tieâu chuaån treân trong hoà sô beänh<br /> aùn.<br /> Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Nghieân cöùu moâ taû hoài cöùu.<br /> Chuùng toâi hoài cöùu taát caû caùc beänh nhaân NTH<br /> coù keát quaû caáy maùu döông tính nhaäp Beänh vieän<br /> Nhi ñoàng 2 töø thaùng 1 naêm 2000 ñeán thaùng 12<br /> naêm 2003, choïn nhöõng tröôøng hôïp thoûa tieâu<br /> chuaån choïn beänh vaø loaïi tröø treân. Taát caû soá lieäu<br /> ñöôïc thu thaäp vaøo beänh aùn maãu vaø ñöôïc xöû lyù baèng<br /> phaàn meàm SPSS 12.0.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> Tyû leä soác nhieãm truøng<br /> Coù 275 tröôøng hôïp NTH trong thôøi gian nghieân<br /> cöùu, vôùi 37 (13,5%) tröôøng hôïp SNT. Trong ñoù 29<br /> (78,4%) tröôøng hôïp laø SNT do nhieãm truøng trong thôøi<br /> gian naèm vieän, chuû yeáu nhieãm truøng beänh vieän<br /> (NTBV) taïi khoa Hoài söùc 18 (60,1%) tröôøng hôïp vaø<br /> khoa Sô sinh 10 (34,5%) tröôøng hôïp.<br /> <br /> 34<br /> <br /> Trong 37 tröôøng hôïp SNT, 32 (86,5%) tröôøng hôïp<br /> töû vong. 5 treû soáng bao goàm 2 treû sô sinh, 2 treû nhuõ<br /> nhi vaø 1 treû lôùn.<br /> <br /> Taùc nhaân<br /> Klebsiella pneumonia<br /> E. coli<br /> Acinetobacter sp<br /> Enterobacter cloacae<br /> Chryseomonas luteola<br /> Pseudomonas sp<br /> Staphylococcus aureus<br /> Candida albican<br /> <br /> Taàn suaát<br /> 26<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 2<br /> <br /> %<br /> 70,3<br /> 5,4<br /> 5,4<br /> 2,7<br /> 2,7<br /> 2,7<br /> 5,4<br /> 5,4<br /> <br /> Bieåu hieän laâm saøng<br /> Baûng 2. Taàn suaát caùc trieäu chöùng laâm saøng.<br /> Trieäu chöùng<br /> Maïch nhanh<br /> Phuïc hoài da > 3 giaây<br /> Da noåi boâng<br /> Moâi taùi<br /> Thôû nhanh<br /> Thieåu nieäu<br /> Xuaát huyeát da<br /> Gan > 2 cm<br /> Soát<br /> Xuaát huyeát tieâu hoùa<br /> Hoaïi töû da<br /> <br /> Taàn suaát<br /> 37<br /> 30<br /> 27<br /> 25<br /> 22<br /> 22<br /> 19<br /> 16<br /> 15<br /> 13<br /> 6<br /> <br /> %<br /> 100<br /> 81,1<br /> 73<br /> 67,6<br /> 59,5<br /> 59,5<br /> 51,4<br /> 43,2<br /> 40,5<br /> 36,1<br /> 16,2<br /> <br /> 33 (89,2%) treû coù roái loaïn tri giaùc, trong ñoù 1<br /> (2,7%) böùt röùt, 28 (75,6%) li bì, lô mô vaø 4 (10,8%) treû<br /> meâ. Vaøo thôøi ñieåm phaùt hieän soác haàu heát treû ñeàu coù<br /> giaûm tröông löïc maïch; 12 (32,4%) treû maïch khoâng<br /> baét ñöôïc.<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> Caän laâm saøng<br /> Baûng 3. Caän laâm saøng<br /> Caän laâm saøng<br /> Thieáu maùu †<br /> Taêng baïch caàu<br /> Giaûm baïch caàu<br /> Giaûm tieåu caàu †<br /> CRP > 20 mg/l<br /> Suy thaän (creatinin > 1,5 mg%)<br /> SGOT > 100 U/L<br /> SGPT > 100 U/L<br /> DIC<br /> <br /> Taàn suaát (%)<br /> 8 (21,6%)<br /> 4 (10,8%)<br /> 11 (29,7%)<br /> 28 (75,5%)<br /> 29 (78,4%)<br /> 3 (9,4%)<br /> 10 (30,3%)<br /> 5 (15,2%)<br /> 6 (16,7%)<br /> <br /> toång dòch laø 30 ml/kg/giôø, caùc tröôøng hôïp coøn laïi coù<br /> toång löôïng dòch giôø ñaàu laø 20ml/kg/giôø. Ñaây cuõng laø<br /> lieàu khôûi ñaàu choáng soác trong ñieàu trò SNT. Ñaùnh giaù<br /> sau buø dòch choáng soác giôø ñaàu coù 35 (94,6%) tröôøng<br /> hôïp treû khoâng ñaùp öùng.<br /> <br /> Thieáu maùu theo tieâu chuaån cuûa toå chöùc y teá theá<br /> giôùi naêm 2001(19).<br /> <br /> Dopamine laø thuoác vaän maïch ñöôïc duøng nhieàu<br /> nhaát (63,3%) vaø laø thuoác ñöôïc choïn duøng ñaàu tieân<br /> (100%), keá ñeán laø phoái hôïp vôùi dobutamine (33,3%),<br /> coù 1 tröôøng hôïp phoái hôïp theâm nor-epinephrine. Coù 4<br /> tröôøng hôïp lieàu toái ña cuûa dopamine laø 10 μg/kg/phuùt,<br /> vaø 1 tröôøng hôïp laø 15 μg/kg/phuùt, coøn laïi 83,3%<br /> tröôøng hôïp lieàu ≤ 7,5 μg/kg/phuùt. Lieàu duøng thoâng<br /> thöôøng nhaát laø 5 μg/kg/phuùt (40,5%).<br /> <br /> Giaûm tieåu caàu ôû treû > 1 thaùng khi soá löôïng tieåu<br /> caàu < 100.000/mm3, giaûm tieåu caàu ôû sô sinh khi soá<br /> löôïng tieåu caàu < 150.000/mm3<br /> <br /> 25 tröôøng hôïp khoâng ñaùp öùng vôùi caû vaän maïch,<br /> nhöõng treû naày töû vong trong beänh caûnh soác khoâng<br /> hoài phuïc (67,6%).<br /> <br /> Khoâng coù söï khaùc bieät veà töû vong giöõa caùc nhoùm<br /> (p> 0,05).<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> <br /> 25 (67,6%) tröôøng hôïp khoâng phaùt hieän ngoõ vaøo,<br /> 12 (32,4%) tröôøng hôïp coù ngoõ vaøo. Trong ñoù tieâu hoùa<br /> 16,2%, hoâ haáp 10,8%, catheter 2,7% vaø da 2,7%.<br /> Ñieàu trò<br /> 25 (67,6%) tröôøng hôïp löïa choïn khaùng sinh<br /> khoâng thích hôïp, nhöng khoâng coù söï khaùc bieät veà töû<br /> vong vôùi nhoùm duøng khaùng sinh ban ñaàu thích hôïp<br /> (p = 0,7).<br /> <br /> 4<br /> 7<br /> <br /> 26<br /> <br /> ÑIEÄN GIAÛI<br /> <br /> KEO<br /> <br /> CHEÁ PHAÅM MAÙU<br /> <br /> Bieåu ñoà 1. Taàn suaát dòch söû duïng choáng soác ban ñaàu.<br /> <br /> Dòch ñöôïc söû duøng nhieàu nhaát laø ñieän giaûi vôùi 25<br /> tröôøng hôïp NaCl 0,9%, 1 duøng Lactate Ringer. Coù 4<br /> treû ñöôïc truyeàn maùu vaø plasma töôi. Dung dòch ñaïi<br /> phaân töû ñöôïc duøng laø albumin 5 tröôøng hôïp vaø 2 laø<br /> gelafundin<br /> Trong giôø ñieàu trò ñaàu tieân, chæ coù 2 tröôøng hôïp coù<br /> <br /> Nhöõng nghieân cöùu khaùc nhau coù tyû leä SNT<br /> khaùc nhau: theo Haø Maïnh Tuaán(3), nghieân cöùu<br /> NTH taïi BV Nhi ñoàng naêm 1991-1992 thì tyû leä<br /> SNT khoâng keå sô sinh laø 32,1%. Tyû leä naày ôû treû sô<br /> sinh theo Nguyeãn Ngoïc Raïng laø 10,5%(1). Caùc<br /> nghieân cöùu NTH taïi Hoa kyø tyû leä SNT töø 5-30%.<br /> Theo Paul E. Marik, Joseph Varon (14) tyû leä NTH<br /> vaø SNT trong nhöõng thaäp nieân gaàn ñaây coøn taêng<br /> cao. Tình traïng gia taêng naày coù theå do nhöõng tieán<br /> boä trong coâng taùc hoài söùc, nhieàu beänh naëng ñöôïc<br /> cöùu soáng, nhieàu can thieäp ñöôïc tieán haønh hôn,<br /> nhöng cuõng coù theå do tình traïng suy giaûm mieãn<br /> dòch cuûa cô theå. Keát quaû nghieân cöùu naày cho thaáy<br /> NTH vaø SNT ña soá ôû treû sô sinh vaø nhuõ nhi, löùa<br /> tuoåi maø söùc ñeà khaùng cuûa cô theå keùm.<br /> 89,2% tröôøng hôïp laø SNT do vi truøng gram aâm.<br /> Haàu heát caùc nghieân cöùu cuõng cho thaáy vi truøng<br /> gram aâm laø taùc nhaân chuû yeáu gaây NTH vaø soác<br /> nhieãm truøng. Khoâng coù tröôøng hôïp NTH sô sinh<br /> naøo do streptococcus agalatiae hay L.<br /> monocytogenes. Klebsiella pneumonia laø taùc nhaân<br /> gaây SNT cao nhaát, haàu heát laø NTBV, vi khuaån<br /> khaùng nhieàu loaïi khaùng sinh, nhaát laø cephalosporin<br /> theá heä 3. Ñieàu naày phaûn aùnh coâng taùc phoøng NTBV<br /> chöa toát vaø tình traïng söû duïng roäng raõi khaùng sinh<br /> <br /> 35<br /> <br /> treân laøm tính ñeà khaùng taêng cao.<br /> 40,5% tröôøng hôïp cuûa chuùng toâi phoái hôïp<br /> khaùng sinh cho vi truøng gram aâm vaø gram döông.<br /> Theo Keneth Cruz vaø Steven Hollenberg(10) vieäc<br /> duøng khaùng sinh sôùm, thích hôïp laøm giaûm tyû leä<br /> töû vong, cuõng theo taùc giaû khoaûng 40-50% tröôøng<br /> hôïp taùc nhaân gaây beänh thöôøng khoâng phaân laäp<br /> ñöôïc do vaäy neân duøng khaùng sinh cho caû vi truøng<br /> gram döông vaø gram aâm. Nhieàu nghieân cöùu veà<br /> NTH cho thaáy duøng khaùng sinh ban ñaàu khoâng<br /> thích hôïp coù tyû leä töû vong cao hôn löïa choïn thích<br /> hôïp(2,8,11). Theo Emad F. Ibrahim NTBV do caùc taùc<br /> nhaân ña khaùng laø yeáu toá laøm cho vieäc choïn löïa<br /> khaùng sinh khoâng thích hôïp(7).<br /> Haàu heát caùc treû soác vôùi maïch nhanh, nheï vaø<br /> chi laïnh. 32,4% tröôøng hôïp maïch khoâng baét ñöôïc.<br /> Soá tröôøng hôïp theo doõi huyeát aùp ñuùng vaø ñuû chöa<br /> nhieàu. Khoâng coù tröôøng hôïp naøo coù ño huyeát aùp<br /> qua catheter ñoäng maïch. Vieäc phaùt hieän sôùm soác<br /> laø caàn thieát trong quaù trình theo doõi treû, chaån<br /> ñoaùn sôùm vaø hoài söùc tích cöïc laøm giaûm tyû leä töû<br /> vong. Khoâng coù tröôøng hôïp naøo phaùt hieän trong<br /> giai ñoaïn soác aám. Caùc bieåu hieän laâm saøng trong<br /> giai ñoaïn soác maát buø coù tyû leä cao: li bì, lô mô hay<br /> meâ 86,5%, phuïc hoài da keùo daøi 81,1%, thôû nhanh<br /> 59,5%, thieåu nieäu 59,5%. Vì tyû leä treû sô sinh trong<br /> nghieân cöùu coù tyû leä cao, ôû nhoùm treû naày NTH<br /> thöôøng naëng, dieãn tieán nhanh, tuy vaäy qua<br /> nghieân cöùu naày chuùng toâi cuõng nhaän thaáy caàn<br /> taêng cöôøng khaû naêng chaån ñoaùn sôùm cuûa caùc baùc<br /> syõ, taêng cöôøng kieán thöùc veà chaêm soùc cuõng nhö<br /> nhaän bieát nhöõng thay ñoåi ôû treû cho ñieàu döôõng<br /> nhaèm baùo cho baùc syõ khi treû coù vaàn ñeà.<br /> Vieäc buø dòch laø neàn taûng cuûa ñieàu trò soác.<br /> Giaûm theå tích tuaàn hoaøn vaø giaûm tieàn taûi do thoaùt<br /> dòch mao quaûn, taùi phaân phoái trong heä tuaàn hoaøn<br /> vaø cung caáp khoâng ñuû dòch. Soác xaûy ra khi theå<br /> tích tuaàn hoaøn giaûm ñeán 25% (soác coøn buø), hay<br /> giaûm töø 25-40% khi soác maát buø vaø > 40% ñoái vôùi<br /> soác baát hoài phuïc(17). Theo Aileen Kirby vaø Brahm<br /> Goldstein(4) nhöõng treû ñöôïc hoài söùc tích cöïc vôùi<br /> dòch trong giôø ñaàu coù tyû leä töû vong thaáp, theo 2<br /> taùc giaû naày theå tích dòch trong giôø ñaàu > 40 ml/kg<br /> <br /> 36<br /> <br /> caûi thieän tyû leä töû vong. Taùc giaû so saùnh taùc duïng<br /> baát lôïi cuûa buø löôïng lôùn dòch naày giöõa caùc nhoùm<br /> nhaän thaáy löôïng dòch naày khoâng laøm taêng tyû leä<br /> hoäi chöùng suy hoâ haáp caáp hay phuø phoåi khoâng do<br /> tim. Buø dòch trong SNT ôû treû em theo Richard A.<br /> Saladino(15) khôûi ñaàu 20 ml/kg trong 5-10 phuùt, vaø<br /> löôïng dòch trong giôø ñaàu thöôøng > 60 ml/kg.<br /> Theo Joseph A. Carcillo(9) cho nhanh 20 ml/kg vaø<br /> coù theå cho ñeán 40-60 ml/kg trong 10 phuùt ñaàu,<br /> taùc giaû cho raèng ñieàu trò naày khoâng laøm taêng nguy<br /> cô phuø phoåi. Trong giôø ñaàu tieân toång dòch, ôû moät<br /> soá treû, coù theå caàn ñeán 200 ml/kg. Qua phaân tích<br /> treân chuùng toâi nhaän thaáy toång löôïng dòch buø<br /> trong SNT cuûa chuùng toâi coøn thaáp, 94,6% löôïng<br /> dòch trong giôø ñaàu khoâng quaù 20 ml/kg. Coù nhieàu<br /> lyù do, tuy nhieân vieäc thieáu caùc phöông tieän theo<br /> doõi nhaát laø ño aùp löïc tónh maïch trung taâm, aùp löïc<br /> ñoäng maïch phoåi bít khieán cho caùc baùc syõ khoâng<br /> cho ñöôïc löôïng lôùn dònh trong giôø ñaàu tieân.<br /> Nhieàu nghieân cöùu cho thaáy khoâng coù söï khaùc bieät<br /> giöõa dung dòch keo hay ñieän giaûi(13). ÔÛ treû sô sinh<br /> cuõng khoâng coù söï khaùc bieät giöõa albumin vaø ñieän giaûi.<br /> Phaàn lôùn SNT ôû treû em coù cung löôïng tim<br /> thaáp vaø khaùng löïc maïch maùu cao, caùc nghieân cöùu<br /> cho thaáy cung löôïng tim thaáp coù tyû leä töû vong<br /> cao. Vì vaäy, beân caïnh hoài söùc dòch tích cöïc, söû<br /> duïng vaän maïch vaø thuoác taêng söùc co boùp cô tim<br /> laø heát söùc caàn thieát. Gary ceneviva vaø coäng söï(6)<br /> nghieân cöùu söû duïng vaän maïch ôû treû SNT khoâng<br /> ñaùp öùng vôùi dòch (dòch giôø ñaàu > 60 ml/kg) cho<br /> thaáy 58% coù cung löôïng tim thaáp, 20% coù cung<br /> löôïng tim cao vaø khaùng löïc maïch maùu thaáp, 22%<br /> treû coù cung löông tim thaáp vaø khaùng löïc maïch<br /> maùu thaáp. Trong 48 giôø ñieàu trò caùc taùc giaû nhaän<br /> thaáy beân caïnh vieäc ñieàu chænh lieàu theo töøng giai<br /> ñoaïn ñeå phuø hôïp sinh lyù beänh, coù 36% treû caàn<br /> theâm thuoác vaän maïch ñeå giuùp hoài phuïc soác. ÔÛ<br /> nhoùm treû giaûm cung löôïng tim, 68% caàn theâm<br /> thuoác daõn maïch. 50% treû nhoùm coù khaùng löïc<br /> maïch maùu thaáp caàn theâm thuoác taêng söùc co boùp.<br /> Tyû leä töû vong trong nghieân cöùu naày laø 20%. Taùc<br /> giaû duøng thuoác vôùi lieàu cao hôn so vôùi nghieân cöùu<br /> cuûa chuùng toâi (baûng 4).<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> Baûng 4. Thuoác vaän maïch vaø lieàu ôû treû SNT sau khi<br /> cho dòch theo Gary ceneviva vaø cs (6)<br /> Thuoác<br /> <br /> ↑ co boùp cô tim Co maïch<br /> 11,2 ± 5,6<br /> Dobutamine<br /> (5-40)<br /> 4,9 ± 0,92<br /> 16 ± 1,2<br /> Dopamine<br /> (4-8)<br /> (12-20)<br /> 0,13 ± 0,4<br /> 0,48 ± 0,22<br /> Epinephrine<br /> (0,05-0,2)<br /> (0,3-2)<br /> 0,56 ± 0,35<br /> Norepinephrine<br /> (0,1-0,3)<br /> Nitroprusside<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1.<br /> <br /> Daõn maïch<br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 2,2 ± 0,7<br /> (0,1-5)<br /> <br /> 5.<br /> <br /> *Lieàu thuoác tính baèng μg/kg/phuùt.<br /> <br /> Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, thuoác vaän maïch<br /> ñöôïc choïn löïa ñaàu tieân laø dopamine (100%) vaø coù ñeán<br /> 63,3% chæ duøng dôn thuaàn dopamine, coù 33,3% phoái<br /> hôïp dobutamine, 1 tröôøng hôïp phoái hôïp norepinephrine, khoâng coù tröôøng hôïp naøo duøng<br /> epinephrine. Chuùng toâi cuõng nhaän thaáy ña phaàn<br /> (83,3%) dopamine ñöôïc duøng ôû lieàu dopaminergic vaø<br /> lieàu taùc duïng β. Chuùng toâi khoâng coù söï hoã trôï cuûa caùc<br /> chæ soá CI (chæ soá tim) vaø SRVI (chæ soá khaùng löïc maïch<br /> maùu heä thoáng) vì vaäy ñaõ haïn cheá vieäc ñieàu chænh caùc<br /> thuoác treân cuûa chuùng toâi?<br /> Tyû leä töû vong do SNT cuûa chuùng toâi raát cao<br /> 86,5%. Theo William A Lynn(18), töû vong ôû treû NTH<br /> lieân quan ñeán dieãn tieán cuûa beänh, 10-20% du khuaån<br /> huyeát, 20-30% NTH, 50% NTH naëng, 80% trong soác<br /> nhieãm truøng.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Nghieân cöùu SNT treân 37 tröôøng hôïp ôû treû em<br /> chuùng toâi nhaän thaáy: Tyû leä SNT cuûa chuùng toâi khoâng<br /> cao, tuy nhieân tyû leä töû vong ôû treû SNT coøn cao. Vi<br /> truøng gaây beänh chuû yeáu laø gram aâm, nhieàu nhaát<br /> Klebsiella pneumonia, ña phaàn laø NTBV. Treû bò SNT<br /> ñöôïc phaùt hieän chuû yeáu trong giai ñoaïn soác laïnh vaø<br /> maát buø. Löôïng dòch truyeàn vaø thuoác hoå trôï tuaàn hoaøn<br /> khoâng ñuû vaø khoâng kòp thôøi theo yeâu caàu cuûa tình<br /> traïng soác daãn ñeán soác keùo daøi vaø khoâng hoài phuïc, haäu<br /> quaû laø tyû leä töû vong taêng cao.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> 12.<br /> <br /> 13.<br /> <br /> 14.<br /> <br /> 15.<br /> <br /> 16.<br /> <br /> 17.<br /> 18.<br /> 19.<br /> <br /> Nguyeãn Ngoïc Raïng (2001). Nhieãm khuaån huyeát sô<br /> sinh: caùc yeáu toá tieân löôïng naëng vaø lieäu phaùp khaùng<br /> sinh. Thôøi söï y döôïc hoïc thaùng 10/2001; 6(5): 258-261.<br /> Leâ Thò Thu Thaûo (2001). Moät soá ñaëc ñieåm veà dòch teã<br /> hoïc, laâm saøng, vaø vi truøng hoïc cuûa nhieãm truøng huyeát<br /> Gram aâm. Y hoïc thöïc haønh- soá 2/2001: 6-11<br /> Haø Maïnh Tuaán (1992). Goùp phaàn nghieân cöùu nhieãm<br /> truøng huyeát taïi Beänh vieän Nhi ñoàng 1. Luaän vaên toát<br /> nghieäp baùc só noäi truù chuyeân ngaønh nhi.<br /> Kirby A., Goldstein B. (2003). Improved outcomes<br /> associated with early resuscitation in septic shock: do we need<br /> to resuscitate the patient or the physician? – Commentaries.<br /> Pediatrics.<br /> Carcillo JA, Fields AI; Comite de Forca-Tarefa (2002)<br /> Clinical practice parameters for hemodynamic support<br /> of pediatric and neonatal patients in septic shock J<br /> Pediatr (Rio J). 78(6):449-66<br /> Ceneviva G, Paschall A, Maffei F, Carcillo JA. (1998).<br /> Hemodyneamic support in fluid-refractory pediatric<br /> septic shock. 102 (2).<br /> Ibrahim E.H et al (2000). The influence of inadequate<br /> antimicrobial treatment of bloodstream infections on<br /> patient outcomes in the ICU setting. Chest; 118(1):<br /> 146-155.<br /> Gray J, Gossain S, Morris K (2001). Three years<br /> survey of bacteremia and fungemia in a pediatric<br /> intensive care unit. Pediatric Infectious Disease<br /> Journal; 20 (4): 416-421.<br /> Carcillo JA., Cunnion RE. (1997). Septic shock.<br /> Critical care clinics; 13(3): 553-574.<br /> Cruz K, Hollenberg S (2003). Update on septic shock: the<br /> latest approaches to treatment; how new treatment modalities<br /> may improve outcomes. Journal of Critical Illness.<br /> Kollef MH et al (1999). Inadequate antimicrobial<br /> treatmeant of infections: a risk factor for hospital<br /> mortality among critically ill patients. Chest; 115(2):<br /> 462-474.<br /> Sigfrido M. Rangel-Frausto (1999). Bacterial sepsis<br /> and septic shock: the epidermiology of bacterial<br /> sepsis. Infect Dis Clinics Of North Am. 13(2): 299-312.<br /> Shapiro NI., Zimmer GD., Barkin AZ. (2002). Sepsis<br /> syndrome. Rosen ùs Emergency Medicine: Concepts<br /> And Clinical Practice. Marx. 5th ed: 1957-1969.<br /> Marik PE, Varon J. (1998). The hemodynamic<br /> derangements in sepsis: implications for treatment strategies.<br /> Chest, Sept .<br /> Saladino RA. (2004). Management of septic shock in<br /> the pediatric emergency department in 2004. Clinical<br /> Pediatric Emergency Medicine Vol 5 (1): 20-27.<br /> Sparrow,<br /> Annie<br /> &<br /> Willis,<br /> Frank<br /> (2004)<br /> Management of septic shock in childhood. Emergency<br /> medicine 16 (2), 125-134<br /> Sinha SK (2004). Shock and Hypotension in the<br /> Newborn. Copyright eMedicine. Com, Inc.<br /> Lynn WA (2000). Sepsis. Armstrong: Infect Dis, 1st<br /> edition: 2-47.1-2-47.14.<br /> World Health Organization (2001). Anaemia. The<br /> clinical use of blood: 38-56.<br /> <br /> 37<br /> <br />