zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Đặc điểm tổn thương ở bệnh nhân được xạ hình xương tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung Bướu - Bệnh viện Bạch Mai

Chia sẻ: ViAnkanra2711 ViAnkanra2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

39
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày đánh giá tổn thương xương ở các bệnh nhân được xạ hình xương tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai từ 01/01/2018 đến 31/05/2018. Nghiên cứu hồi cứu mô tả cắt ngang thực hiện trên kết quả xạ hình xương của 802 bệnh nhân tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đặc điểm tổn thương ở bệnh nhân được xạ hình xương tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung Bướu - Bệnh viện Bạch Mai

HUYẾT HOC - TỔNG QUÁT ĐẶC ĐIỂM TỔN THƯƠNG Ở BỆNH NHÂN ĐƯỢC XẠ HÌNH XƯƠNG TẠI TRUNG TÂM Y HỌC HẠT NHÂN VÀ UNG BƯỚU - BỆNH VIỆN BẠCH MAI PHẠM CẨM PHƯƠNG1, NGUYỄN TIẾN ĐỒNG2, MAI TRỌNG KHOA2, ĐÀM VĂN QUÝ3, NGUYỄN THỊ NGA3 TÓM TẮT Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá tổn thương xương ở các bệnh nhân được xạ hình xương tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai từ 01/01/2018 đến 31/05/2018. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu hồi cứu mô tả cắt ngang thực hiện trên kết quả xạ hình xương của 802 bệnh nhân tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả: 50,9% bệnh nhân có tuổi ≥ 60, tỉ lệ nam/ nữ: 1,6/1. Tỉ lệ bệnh nhân ung thư phổi, ung thư đại trực tràng và dạ dày được làm xạ hình xương là 23,5%: 7,7% và 7,1%; tương ứng. 13,5% bệnh nhân được làm xạ hình xương với chẩn đoán viêm xương khớp hoặc chưa được khẳng định chẩn đoán là ung thư. Kết quả xạ hình xương: 33% bệnh nhân có tổn thương di căn; 18,6% bệnh nhân bị viêm thoái hóa, chấn thương cũ, loãng xương. 3,4% bệnh nhân có tổn thương nghi ngờ trên xạ hình xương cần phối hợp thêm các phương pháp chẩn đoán khác. Trong các bệnh nhân có tổn thương di căn xương gặp nhiều nhất ở nhóm bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt (65,6%), ung thư phổi (43,0%) và ung thư vú (41,9%). Kết luận: Xạ hình xương là phương pháp hữu hiệu để phát hiện tổn thương tại xương, đặc biệt là di căn xương ở những bệnh nhân ung thư. Từ khóa: Xạ hình xương, tổn thương xương thứ phát, di căn xương. ABSTRACT Analysing characteristics of lesions on patient doing bone scintigraphy in Nuclear Medicine and Oncology Center, Bach Mai Hospital Objective: Evaluating the results of bone’s lesions on patients underwent bone scintigraphy in Nuclear Medicine and Oncology Center of Bach Mai Hospital, from 1th January to 31th May, 2018. Methods: A cross-sectional retrospective cohort of 802 patients who were uptaken bone scintigraphy in Nuclear Medicine and Oncology Center, Bach Mai Hospital. Result: 50,9% of patients aged over 60 years old, male/female ratio: 1.6/1. The rate of lung cancer patient, colorectal cancer and gastric cancer were underwent bone scintigraphy respectively: 23.5%, 7.7% and 7.1%. Having 13.5% of patients had osteo-arthritis or unknown diagnosis with cancer. The results showed that 33% patients had metastasis lesions, 18.6% patients had inflammatory lesions, fracture lesions and osteoporosis, 3.4% of patients have suspected that following-up and need to be supported with other examination. The highest proportion was detected in bone metastasis patients with prostate cancer (65.6%), lung cancer (43.0%) and breast cancer (41.9%). Conclusion: Bone scintigraphy is an effective method for screening the skeleton, especially bone metastases. Keys: Bone scintigraphy, bone metastases, secondary bone lesions. 1 PGS.TS. Trung tâm Y học hạt nhân và Ung Bướu - Bệnh viện Bạch Mai 2 Trung tâm Y học hạt nhân và Ung Bướu - Bệnh viện Bạch Mai 3 Sinh viên Khoa Y Dược - Đại Học Quốc gia Hà Nội 108 TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM
HUYẾT HỌC - TỔNG QUÁT ĐẶT VẤN ĐỀ Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai từ 01/01/2018 đến 31/05/2018. Xạ hình xương là một trong những ứng dụng của chụp phát xạ đơn photon (Single photon ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU emission computer tomography-SPECT) trong chẩn Đối tượng nghiên cứu đoán sớm các bệnh lý trên hệ xương, dựa trên nguyên lý các vùng bị tổn thương, hay vùng xương Kết quả xạ hình xương của 802 bệnh nhân bị phá hủy thường đi kèm với tái tạo xương mà hệ được làm xạ hình xương tại Bệnh viện Bạch Mai từ quả là tăng hoạt độ chuyển hóa và quay vòng canxi. 01/01/2018 đến 31/05/2018. Dùng các đồng vị phóng xạ như 99mTc-MDP có Thiết kế nghiên cứu chuyển hóa tương đồng với canxi, chất này sẽ tập trung tại vùng tái tạo với nồng độ cao hơn hẳn so với Hồi cứu và phân tích mô tả. tổ chức xương bình thường, dẫn tới hoạt độ phóng Công cụ và phương pháp thu thập số liệu xạ cao hơn và cho hình ảnh rõ ràng trên các bộ phận ghi hình[1]. Sử dụng bộ câu hỏi được thiết kế sẵn, thu thập thông tin từ kết quả chụp xạ hình xương của 802 Trong ung thư, xạ hình xương có vai trò quan bệnh nhân được lưu trữ trong hệ thống lưu trữ số trọng trong chẩn đoán, tiên lượng, lập kế hoạch điều liệu của Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu trị, theo dõi trong và sau điều trị đối với cả bệnh Bệnh viện Bạch Mai và hoàn thành bộ câu hỏi. nhân ung thư xương nguyên phát và di căn xương[2]. Xạ hình xương giúp đánh giá toàn bộ hệ thống Xử lý và phân tích số liệu xương của cơ thể, cung cấp hình ảnh tổn thương Số liệu được thống kê bằng phần mềm EXCEL xương ngay từ giai đoạn sớm [3]. Những năm gần 2016 và phân tích bằng SPSS 20.0 đây, xạ hình xương được sử dụng rộng rãi như là một phương pháp phát hiện tổn thương xương, Đạo đức nghiên cứu cung cấp thông tin về vị trí và mức độ tổn thương Thông tin của đối tượng nghiên cứu được đảm xương trên nhiều loại ung thư khác nhau. bảo giữ bí mật và chỉ dùng cho mục đích nghiên cứu. Kỹ thuật xạ hình bằng máy SPECT được triển KẾT QUẢ khai tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 6/2007 trong đó xạ Đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu hình xương với Tc99m - MDP được thực hiện cho hầu hết các loại ung thư như một xét nghiệm giúp Bảng 1. Tỷ lệ xạ hình xương theo nhóm tuổi chẩn đoán di căn sớm và đánh giá đúng giai đoạn 40- 50- 60- bệnh. Theo kết quả nghiên cứu từ tháng 6/2007 đến Tuổi
HUYẾT HOC - TỔNG QUÁT Biểu đồ 1. Tỉ lệ xạ hình xương theo giới tính Nhận xét: Trong tổng số bệnh nhân được làm xạ hình nam giới có 494 bệnh nhân chiếm 61,6% và và nữ giới có 308 bệnh nhân chiếm 38,4%. Biểu đồ 2. Chẩn đoán bệnh của đối tượng nghiên cứu (n = 802) Nhận xét: Trong tổng số 802 bệnh nhân đã chụp xạ hình xương, tỉ lệ bệnh nhân ung thư phổi cao nhất (23,5% ), tiếp đến là ung thư đại trực tràng và ung thư dạ dày (7,7% và 7,1%). Có 108 bệnh nhân chưa được chẩn đoán xác định là ung thư (13,5%). 110 TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM
HUYẾT HỌC - TỔNG QUÁT Kết quả xạ hình xương BÀN LUẬN Bảng 2. Tỉ lệ phát hiện tổn thương (n=802) Nghiên cứu đánh giá tổn thương trên xạ hình xương của 802 bệnh nhân từ 01/01/2018 đến Không Tổn Tổn Tổn Tổn 31/05/2018 tại Trung tâm Y học hạt nhân và thương thương Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai cho thấy nam giới tổn thương thương nguyên nghi thương phát di căn ngờ khác chiếm 62%, nữ giới chiếm 38%. Tuổi trung bình của đối tượng nghiên cứu là 58,8 ± 12,2; đây cũng là Số nhóm tuổi hay mắc bệnh ung thư và các bệnh lý bệnh 343 41 265 27 149 nhân về xương khớp. Điều này cũng phù hợp với nghiên cứu của Dabbagh Kakhki và cộng sự (2015) khi Tỉ lệ (%) 42,8 5,1 33,0 3,4 18,6 nghiên cứu kết quả xạ hình xương của 160 bệnh nhân mắc ung thư phổi, ung thư vú, ung thư Nhận xét: Trong tổng số 802 bệnh nhân được tuyến tiền liệt và ung thư đường tiêu hóa, với độ tuổi làm xạ hình xương, có 343 bệnh nhân không phát trung bình của nghiên cứu là: 55,7 ± 14,1[5]. Trong hiện tổn thương xương trên xạ hình chiếm 42,8%. đó bệnh nhân tập trung chủ yếu ở nhóm tuổi 50 - 69 Tỉ lệ bệnh nhân có tổn thương di căn là 33%. với tỉ lệ 65,8%. Số bệnh nhân nghi ngờ là 27 bệnh nhân, chiếm 265 bệnh nhân có tổn thương di căn xương trên 3,4%. Tỉ lệ bệnh nhân có tổn thương khác như viêm, hình ảnh xạ hình xương, chiếm tỉ lệ 33%. Tỉ lệ này thoái hóa, chấn thương cũ, loãng xương là 18,6%. của tương đồng với tỉ lệ phát hiện tổn thương thứ Bảng 3. Tỉ lệ di căn ở các nhóm bệnh nhân phát của Dabbagh Kakhki và cộng sự (36,3%)[5]. Có 27 bệnh nhân có tổn thương xương chưa loại trừ tổn Số BN Tỉ lệ thương di căn (3,4%) được đề nghị phối hợp với các Số BN Chẩn đoán ban đầu di căn (%) xét nghiệm chẩn đoán khác như X-quang, chụp cắt Ung thư phổi 236 114 48,3 lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ hoặc chụp lại xạ hình sau 2-3 tháng. Tỷ lệ di căn xương cao nhất ở Ung thư tuyến tiền liệt 32 21 65,6 nhóm bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt, ung thư Ung thư dạ dày 57 10 17,5 phổi và ung thư vú. Điều này phù hợp với nghiên Ung thư giáp 31 10 32,3 cứu trong nước và các tác giả trên thế giới là ung thư tuyến tiền liệt, phổi, vú hay di căn xương[4,6]. Ung thư vú 43 18 41,7 Ung thư đại trực tràng 62 8 12,9 Có 114/236 trường hợp (48,3%) bệnh nhân ung thư phổi di căn xương. Tỉ lệ của chúng tôi gần tương Ung thư gan và đường mật 51 9 17,7 đồng với nghiên cứu của Jaukovic và cộng sự thực Ung thư đầu mặt cổ 22 10 45,5 hiện năm 2006 là 57%[7], thấp hơn nghiên cứu của Ung thư thận - tiết niệu 16 7 43,8 Mai Trọng Khoa và cs (2010)[4] tiến hành trên 385 bệnh nhân ung thư phổi (61%). Điều này được giải Ung thư tử cung - buồng trứng 22 4 18,2 thích có thể do nghiên cứu của chúng tôi có cỡ mẫu Ung thư khác (thanh quản, thực nhỏ hơn, vì vậy tỉ lệ di căn xương thấp hơn. quản, GIST, trung thất, da, màng 33 10 30,3 phổi, tuyến ức, lymphoma...) Ung thư tuyến tiền liệt có tỉ lệ di căn xương cao Ung thư di căn chưa rõ nguyên nhất 61,6%. Nghiên cứu của Mai Trọng Khoa (2010) phát 48 42 87,5 cũng cho thấy tỉ lệ ung thư tuyến tiền liệt cao nhất Khác (không chắc chắn ung thư ) 108 2 1,9 (76%). Kết quả này cũng tương đồng với tỉ lệ di căn xương trong 100 bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt Không di căn 41 0 trong nghiên cứu của Ashraf Zytoon năm 2015 Tổng 802 265 33,0 (Ai Cập) là 66,7%[8], điều này hoàn toàn phù hợp và chứng minh ung thư tuyến tiền liệt là một trong Nhận xét: Tỉ lệ phát hiện di căn xương trên kết những bệnh hay di căn xương. quả xạ hình xương là 265/802 (33,0%) trong đó tỉ lệ di căn cao ở nhóm ung thư tuyến tiền liệt (65,6%) Nghiên cứu phát hiện di căn xương ở 41,9% và ung thư phổi (48,3%), ung thư vú (41,9%). Nhóm trường hợp ung thư vú làm xạ hình xương. Tỉ lệ này ung thư di căn chưa rõ nguyên phát, tỉ lệ di căn tương đương với với tỉ lệ có tổn thương xương trên xương cao nhất là 87,5%. xạ hình xương trong nghiên cứu của Peepre. K tại Bệnh viện Hamidia & Kamla Nehru, Ấn Độ tiến hành trên 53 bệnh nhân ung thư vú cho tỉ lệ có di căn xương là 35,8% (19 bệnh nhân)[9] và trong nghiên cứu của Mai Trọng Khoa (2010) là 48%. TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM 111
HUYẾT HOC - TỔNG QUÁT Tỉ lệ di căn xương ít gặp hơn trong các bệnh KIẾN NGHỊ nhân ung thư đường tiêu hóa: ung thư đại trực Nên áp dụng xạ hình xương để phát hiện tổn tràng, ung thư gan và đường mật, ung thư dạ dày, thương di căn xương và đánh giá giai đoạn ở các với tỷ lệ lần lượt 12,9% và 17,6% và 17,5%. Tương bệnh nhân ung thư, đặc biệt là các nhóm bệnh ung tự nghiên cứu của tác giả Mai Trọng Khoa cũng cho thư có tỉ lệ di căn xương cao như là ung thư tuyến kết quả tỉ lệ di căn xương thấp ở ba nhóm này: ung tiền liệt, ung thư vú, ung thư phổi. thư đại trực tràng 14%, ung thư gan 12%, ung thư dạ dày 14%. Theo Nguyễn Danh Thanh (nghiên cứu TÀI LIỆU THAM KHẢO tại Bệnh viện 103) thì tỉ lệ ung thư đại trực tràng 1. Phan Sỹ An (2009), Y học hạt nhân, Nhà xuất cũng ở mức thấp 12,9%[10] hay một nghiên cứu khác bản y học. 104-105. trên 153 bệnh nhân của Mai Trọng Khoa (2008) [6] thì tỉ lệ này ở mức 18,3%. 2. Montilla-Soler; R. Makanji (2017), Skeletal Tỉ lệ di căn xương ở bệnh nhân ung thư tuyến scintigraphy. Cancer Control, 24(2): 137-146. giáp khá cao: 10/31 bệnh nhân chiếm 32,3%. Kết 3. Savelli, G., et al. (2001), Bone scintigraphy and quả này tương đương với nghiên cứu tại Hà Lan của the added value of SPECT (single photon Phan. T. T. Ha (2007)[11] trên 24 bệnh nhân, cho kết emission tomography) in detecting skeletal quả 8 bệnh nhân có kết quả xạ hình xương dương lesions. The Quarterly Journal of Nuclear tính chiếm 33%. Tuy nhiên kết quả cao hơn nhiều so Medicine and Molecular Imaging, 45(1): 27. với nghiên cứu của Mai Trọng Khoa trên 327 bệnh nhân với tỉ lệ 4% dương tính. Sự khác biệt này có 4. Mai Trọng Khoa (2010), Ứng dụng kỹ thuật xạ thể giải thích do số lượng mẫu bệnh nhân ung thư hình SPECT tại Trung tâm Y học hạt nhân và tuyến giáp làm xạ hình xương của chúng tôi ít. Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai. https://ungthubachmai.com.vn/ao-to/item/1351. Tại thời điểm làm xạ hình xương có 2 bệnh nhân trong nhóm chưa được chẩn đoán xác định là 5. Kakhki, V.R.D., et al. (2013), Pattern and ung thư cho kết quả xạ hình xương có tổn thương di distribution of bone metastases in common căn. Hồi cứu hồ sơ bệnh án cho thấy sau đó hai malignant tumors. Nuclear Medicine Review, bệnh nhân được chẩn đoán xác định là U lympho ác 16(2): 66-69. tính không Hodgkin và Ung thư tuyến giáp thể nhú. 6. Mai Trọng Khoa (2008), Vai trò của xạ hình Điều này chứng tỏ vai trò của xạ hình xương trong SPECT trong chẩn đoán và theo dõi một số việc hỗ trợ chẩn đoán trên những bệnh nhân còn bệnh ung thư. Tạp chí Y học Việt Nam, 349. nghi ngờ chẩn đoán ung thư, gợi ý tổn thương là ác tính khi có di căn xương trên xạ hình xương. 7. Jauković, L., et al. (2006), Incidence and imaging characteristics of skeletal metastases detected KẾT LUẬN by bone scintigraphy in lung cancer patients. Qua nghiên cứu kết quả xạ hình bằng 99mTc- Vojnosanitetski pregled, 63(12): 1001-1005. MDP của 802 bệnh nhân được xạ hình xương tại 8. Zytoon, A.A., et al. (2015), Evaluation of Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện distribution features of bone metastases by bone Bạch Mai trong 5 tháng từ 01/01/2018 đến scintigraphy in prostate cancer. Spine, 60. 31/05/2018 cho thấy: 9. Peepre, K., et al. (2014), 99mTc-MDP Bone Độ tuổi trung bình của đối tượng là 58,8 ± 12,2, Scan In the Detection of Bone Metastases in trong đó độ tuổi gặp nhiều nhất là từ 40-59 tuổi (34,7 Breast cancer. IOSR journal ò Dental and %). Tỉ lệ nam/ nữ: 1,6/1. Medical Sciences (IOSR-JMDS), 13(4):82-86 Phương pháp xạ hình xương được áp dụng cho 10. Nguyễn Danh Thanh, Nguyễn Kim Lưu (2010), nhiều loại bệnh ung thư trong đó chiếm tỉ lệ cao nhất Xạ hình 99mTc-MDP phát hiện di căn xương ở là ung thư phổi với 265 bệnh nhân chiếm 23,5%. bệnh nhân ung thư điều trị tại khoa Y học hạt 265/802 bệnh nhân phát hiện tổn thương di căn nhân Bệnh viện 103. trên xạ hình xương chiếm 33%. 11. Phan, H.T., et al. (2007), Detection of bone Tỉ lệ di căn xương cao nhất gặp ở ba nhóm metastases in thyroid cancer patients: bone bệnh: ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi và ung scintigraphy or 18F-FDG PET? Nuclear medicine thư vú với tỉ lệ lần lượt là 65,6%, 48,3% và 41,9%. communications, 28(8): 597-602. 112 TẠP CHÍ UNG THƯ HỌC VIỆT NAM

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.