Đánh giá độ bền dán của chốt sợi thủy tinh có và không có xử lý bề mặt chốt

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ ĐỘ BỀN DÁN CỦA CHỐT SỢI THỦY TINH<br /> CÓ VÀ KHÔNG CÓ XỬ LÝ BỀ MẶT CHỐT<br /> Nguyễn Thị Minh Tâm*, Phạm Văn Khoa**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Các răng đã điều trị nội nha thường đòi hỏi phải đặt chốt chân răng nhằm tạo sự nâng đỡ và vững<br /> ổn cho chân răng, cũng như tăng lưu giữ phục hồi thân răng. Ngày nay, khi nhu cầu thẩm mỹ ngày càng tăng<br /> cao, các loại chốt không kim loại có tính thẩm mỹ như chốt sợi và chốt zirconia ngày càng được sử dụng phổ biến.<br /> Mục tiêu: Đánh giá độ bền dán của chốt sợi thủy tinh có và không có xử lý bề mặt chốt bằng acid<br /> hydrofluoric ở các vùng khác nhau của chân răng.<br /> Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu in vitro được tiến hành trên 30 răng cửa giữa vĩnh<br /> viễn hàm trên của người được chia làm ba nhóm (n=10). Các răng được cắt bỏ phần thân răng tại đường nối men<br /> – xê măng và lấy tủy, trám bít ống tủy bằng AH26. Sau 24 giờ, các ống tủy chân răng được khoan ống mang chốt<br /> (l=10 mm). 33 chốt sợi thủy tinh FibreKleer® (Pentron) được cắt 1 đoạn 10 mm, chia làm ba nhóm (n=11): (1)<br /> không xử lý bề mặt; (2) xoi mòn bề mặt chốt bằng HF 5% trong 10 giây; (3) xoi mòn bề mặt chốt bằng HF 5%<br /> trong 20 giây. Lấy mỗi nhóm một chốt quan sát dưới hiển vi điện tử quét để đánh giá bề mặt chốt. Thực hiện gắn<br /> chốt trong ống tủy chân răng đối với các chốt còn lại trong mỗi nhóm và đo độ bền dán “đẩy ra” sau 24 giờ. Thu<br /> thập và phân tích số liệu sử dụng chương trình Microsoft Excel 2013 và phần mềm thống kê SPSS 20.0.<br /> Kết quả: Độ bền dán nhóm 1 là 7,08 ± 1,28 MPa, nhóm 2 là 7,63 ± 1,4 MPa, nhóm 3 là 8,17 ± 1,52 MPa.<br /> Độ bền dán nhóm 3 cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm 1 (p < 0,05), nhưng lại không có sự khác biệt so với<br /> nhóm 2 (p > 0,05). Độ bền dán nhóm 2 có giá trị khác biệt không có ý nghĩa thống kê so với nhóm 1 (p > 0,05).<br /> Ngoài ra, ở các vùng khác nhau của chân răng, độ bền dán ở phần ba cổ chân răng cao hơn có ý nghĩa so với độ<br /> bền dán ở phần ba giữa chân răng trên cả ba nhóm (p < 0,001). Các dạng thất bại của mối dán quan sát được chủ<br /> yếu là bong dán tại giao diện giữa xi măng và chốt, bong dán hỗn hợp. Dạng bong dán tại ngà và gãy trong ngà<br /> không quan sát được.<br /> Kết luận: Sử dụng acid hydrofluoric xoi mòn bề mặt chốt trước khi gắn vào ống tủy chân răng có ảnh hưởng<br /> đến độ bền dán của các chốt sợi thủy tinh. Và độ bền dán của chốt sợi thủy tinh ở vùng cổ chân răng cao hơn có ý<br /> nghĩa so với vùng giữa chân răng.<br /> Từ khóa: độ bền dán, chốt sợi thủy tinh, xử lý bề mặt, độ bền dán “đẩy ra”.<br /> ABSTRACT<br /> EVALUATION OF THE BOND STRENGTH ON SURFACE OF GLASS FIBER POST WITH AND<br /> WITHOUT ACID HYDROFLUORIC ETCHING<br /> Nguyen Thi Minh Tam, Pham Van Khoa<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 197 - 204<br /> <br /> Background: Teeth had endodontic treatments, which required having posts for supporting and making<br /> stable roots and also reinforcing coronal restorations. Nowadays, when esthetic requirements were increased,<br /> esthetic non-metallic posts such as fiber and zirconia ones were widely used.<br /> <br /> * Học Viên Cao Học 2013-2015, Khoa Răng Hàm Mặt, Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> ** Bộ Môn Chữa Răng – Nội Nha, Khoa Răng Hàm Mặt, Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Thị Minh Tâm ĐT: 0986773304 Email: tam_270888@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 197<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> Objectives: The aim of this study was to evaluate the influence of hydrofluoric acid etching on push out bond<br /> strength of fiber posts to root dentin.<br /> Materials and Methods: In this vivo study, 30 permanent human maxillary incisors were divided into 3<br /> groups (n=10). The crowns were removed at the CEJ and the teeth were endodontically treated. After 24 hours, the<br /> post space was prepared with the depth of 10 mm. 33 fibre posts were cut with the length of 10 mm and randomly<br /> divided into 3 groups (n=11): (1) no surface treatments, (2) surface treatment with 5% HF in 10 seconds, (3)<br /> surface treatment with 5% HF in 20 seconds. Each post from each group was randomly observeded by SEM to<br /> evaluate the post surface. After that, all remain posts were bonded with dual polymerizing resin based luting<br /> material. The specimens were sliced from the apical, middle part of the roots. A push out bond strength test was<br /> performed by a universal testing machine. Data were analyzed with Microsoft excel and SPSS 20.0.<br /> Results: There were statistically significant differences in push-out bond strength among groups (p=0.02).<br /> The group 3 presented significantly higher bond strength than the group1 (p0.05). There were no differences between the group 2 and the group1 (p>0.05).<br /> The push-out bond strength of the apical part of the roots was higher than those of middle regions in all groups<br /> (p HF 10s > không xoi mòn<br /> bằng HF.<br /> 2: Bong dán hỗn hợp ít (0–50% xi măng dính<br /> trên bề mặt chốt) Kiểm định Mann – Whitney giữa các nhóm<br /> cho thấy có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về<br /> 3: Bong dán hỗn hợp nhiều (50–100% xi<br /> độ bền dán giữa nhóm xoi mòn bằng HF 20s với<br /> măng dính trên bề mặt chốt)<br /> nhóm không xoi mòn chốt (p=0,009).<br /> 4: Bong dán tại giao diện giữa xi măng với<br /> Độ bền dán ở hai vùng khác nhau của chân<br /> ngà răng (xi măng che phủ hoàn toàn bề mặt<br /> răng<br /> chốt, không dính trên ngà răng)<br /> Dùng kiểm định t-test cho hai mẫu độc lập<br /> 5: Gãy trong ngà<br /> để so sánh sự khác biệt các giá trị trung bình độ<br /> Xử lý số liệu bền dán giữa hai vùng chân răng. Kết quả cho<br /> Các số liệu được thu thập và xử lý bằng thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa hai<br /> chương trình Microsoft Excel 2013 và sử dụng vùng chân răng, độ bền dán ở vùng cổ chân răng<br /> phần mềm SPSS 20.0 để xử lý thống kê. cao hơn có ý nghĩa so với vùng giữa chân răng (p<br /> KẾTQUẢ = 0,000).<br /> Độ bền dán ở các nhóm của từng vùng chân<br /> Đánh giá bề mặt chốt dưới hiển vi điện tử<br /> răng riêng lẻ<br /> quét (SEM)<br /> Khi các vùng cổ chân răng và vùng giữa<br /> Quan sát cho thấy ở bề mặt chốt không được<br /> chân răng được đánh giá riêng lẻ thì có sự khác<br /> xử lý, các sợi hầu như được che phủ bởi khung<br /> biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nhóm (p nhóm 2 (8,9 ± 0,65 MPa) > nhóm 1 (8,22 ± Các dạng thất bại của mối dán quan sát được<br /> 0,65 MPa). chủ yếu là bong dán tại giao diện giữa xi măng<br /> Phép kiểm Turkey so sánh giữa các cặp và chốt, bong dán hỗn hợp (0 – 50%, 50 – 100% xi<br /> nhóm cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê măng dính trên bề mặt chốt). Dạng bong dán tại<br /> giữa nhóm 1 và nhóm 3 (p=0,000), không có sự ngà và gãy trong ngà không quan sát được.<br /> khác biệt giữa các cặp nhóm còn lại (p>0,05). Ở vùng cổ chân răng, một số lượng lớn các<br /> Như vậy, ở vùng cổ chân răng, độ bền dán ở kiểu bong dán hỗn hợp với dưới 50% xi măng<br /> nhóm xoi mòn bề mặt chốt bằng HF 20 giây cao còn dính trên bề mặt chốt (độ 2) được quan sát<br /> hơn có ý nghĩa so với nhóm không xoi mòn; tuy thấy ở tất cả các nhóm. Trong khi đó, ở vùng<br /> nhiên, không có sự khác biệt về độ bền dán giữa giữa chân răng, các nhóm đều cho thấy kiểu<br /> nhóm không xoi mòn với nhóm xoi mòn bằng bong dán chủ yếu là bong dán hỗn hợp với<br /> HF 10 giây và giữa nhóm xoi mòn bằng HF 10 hơn 50% xi măng dính trên bề mặt chốt (độ 3)<br /> giây với nhóm xoi mòn bằng HF 20 giây. (bảng 1).<br /> Ở vùng giữa chân răng: Bảng 1. Các dạng bong dán ở các nhóm<br /> Dùng kiểm định Kruskal – Wallis cho thấy Nhóm Vùng Độ 1 Độ 2 Độ 3 Độ 4 Độ 5 Tổng<br /> sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về độ bền dán<br /> Cổ 1 8 1 0 0<br /> giữa ba nhóm ở vùng giữa chân răng (p=0,000). 1 20<br /> Giữa 2 4 4 0 0<br /> Trong đó, độ bền dán giảm dần theo thứ tự:<br /> nhóm 3 (6,76 ± 0,43 MPa) > nhóm 2 (6,37 ± 0,39 Cổ 1 8 1 0 0<br /> 2 20<br /> MPa) > nhóm 1 (5,94 ± 0,39 MPa). Giữa 1 3 6 0 0<br /> Phép kiểm t – test và Mann – Whitney được Cổ 0 9 1 0 0<br /> dùng để so sánh độ bền dán giữa các nhóm ở 3 20<br /> Giữa 1 1 8 0 0<br /> vùng giữa chân răng, kết quả cho thấy sự khác<br /> Tổng 6 33 21 0 0 60<br /> biệt có ý nghĩa thống kê giữa nhóm 1 với nhóm 2<br /> (p = 0,015) và nhóm 3 (p = 0,000); và không có sự Khi so sánh số lượng mẫu ở các dạng bong<br /> khác biệt giữa nhóm 2 và nhóm 3 (p = 0,052). dán khác nhau, có thể thấy có tới 33 chốt thuộc<br /> kiểu bong dán độ 2 (55%) và 21 chốt thuộc kiểu<br /> Đánh giá sự tương tác giữa việc xử lý bề bong dán độ 3 (35%). Trong khi đó, dạng thất bại<br /> mặt chốt với vùng chân răng: của mối dán tại giao diện giữa chốt với xi măng<br /> Dùng phân tích đơn biến trong mô hình chỉ chiếm một số lượng nhỏ với 6 chốt (10%).<br /> tuyến tính tổng quát để đánh giá sự tương tác<br /> BÀN LUẬN<br /> giữa việc xử lý bề mặt chốt với vùng chân răng.<br /> Kết quả cho thấy không có sự tương tác giữa các Các chốt sợi không được xử lý bề mặt thì có<br /> nhóm và các vùng chân răng lên giá trị độ bền một bề mặt tương đối nhẵn, gây khó khăn cho<br /> dán (p=0,276). việc tạo các khóa vi lưu cơ học với xi măng resin,<br /> và các dạng thất bại của liên kết dán thường xảy<br /> Đánh giá các dạng thất bại liên kết dán<br /> ra tại giao diện giữa chốt và composite. Bởi vì cơ<br /> Sau khi quan sát hình ảnh dưới kính hiển vi chế dán hóa học riêng lẻ không đảm bảo cho sự<br /> nổi, hai quan sát viên được thực hiện kiểm tra<br /> dán hoàn toàn của chốt sợi với composite, nên<br /> mức độ thống nhất giữa hai người. Sự nhất quán nhiều quy trình xoi mòn khác nhau sử dụng cho<br /> giữa hai quan sát viên được đánh giá bằng hệ số các loại sứ nha khoa đã được thực hiện trên bề<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 201<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> mặt chốt sợi. Mục đích chính của việc sử dụng nghiên cứu của Ohlman (2008) cũng kết luận<br /> acid hydrofluoric trong lĩnh vực nha khoa là để rằng các chốt sợi được xử lý bề mặt bằng acid<br /> xoi mòn các loại sứ thủy tinh dùng làm mão răng hydrofluoric 5% trong 20 giây có độ bền dán cao<br /> nhằm tăng cường khả năng lưu vi cơ học với các hơn có ý nghĩa so với các chốt không được xử lý<br /> loại xi măng gắn(9). Silica và các sợi thạch anh bề mặt(18). Ngược lại, Genҫoğlu và cs (2013)(13) cho<br /> hiện diện trong các chốt sợi có cấu trúc hóa học rằng xử lý bề mặt chốt bằng acid hydrofluoric<br /> tương tự với các vật liệu sứ, do đó, acid 9,6% không có hiệu quả trong việc cải thiện khả<br /> hydrofluoric đã được sử dụng để xoi mòn bề năng dán dính của chốt. Dantas và cs (2012)(5)<br /> mặt chốt sợi thủy tinh trong những năm gần cũng cho rằng xử lý bề mặt chốt bằng acid<br /> đây(8,23). Việc xoi mòn này giúp tạo ra sự lỗ rỗ bề hydrofluoric 4% trong 60 giây không làm tăng<br /> mặt, cho phép hình thành các khóa vi lưu cơ học độ bền dán của chốt sợi, thậm chí còn thấp hơn<br /> với các vật liệu phục hồi có bản chất nhựa. Khả so với các chốt không được xoi mòn.<br /> năng xoi mòn của acid tùy thuộc vào thời gian Trong nghiên cứu này, chúng tôi ghi nhận<br /> tác dụng và cũng chịu ảnh hưởng bởi thành độ bền dán “đẩy ra” của chốt sợi thủy tinh với<br /> phần của chốt(loại sợi và khung nhựa). ngà chân răng khác nhau rõ rệt giữa các vùng<br /> Khi so sánh giá trị độ bền dán giữa các nhóm chân răng. Kết quả đo độ bền dán cho thấy vùng<br /> thử nghiệm và nhóm chứng, chúng tôi nhận cổ chân răng có giá trị cao hơn có ý nghĩa so với<br /> thấy có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các vùng giữa chân răng ở tất cả các nhóm (p