Đánh giá kết quả sử dụng động mạch vị mạc nối phải làm cầu nối trong phẫu thuật bắc cầu mạch vành tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SỬ DỤNG ĐỘNG MẠCH VỊ MẠC NỐI<br /> PHẢI LÀM CẦU NỐI TRONG PHẪU THUẬT BẮC CẦU MẠCH VÀNH<br /> TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> Đoàn Văn Phụng*, Trần Quyết Tiến*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát kết quả sử dụng động mạch vị mạc nối phải (ĐMVMNP) làm cầu nối trong phẫu thuật<br /> bắc cầu mạch vành tại bệnh viện Chợ Rẫy từ 1/2015 đến 6/2016.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu trên 76 bệnh nhân được sử dụng ĐMVMNP làm cầu nối trong phẫu thuật<br /> bắc cầu mạch vành. Tuổi trung bình 58,8 ± 7,6 tuổi. Nam 59 trường hợp chiếm 78,9%. 22 (28,9%) bệnh<br /> nhân có nhồi máu cơ tim và 3 (3,94%) bệnh nhân cần hỗ trợ bóng dội ngược trước mổ. 73 bệnh nhân<br /> (96,05%) bị hẹp 3 nhánh mạch vành và 25 (32,89%) bệnh nhân có hẹp thân chính động mạch vành trái. EF<br /> trung bình trước mổ 45,7 ± 11,7%, LVIDd trung bình trước mổ 56,77 ± 6,04 mm. ĐMVMNP được sử<br /> dụng làm cầu nối cho nhánh sau dưới của động mạch vành phải và liên tiếp vào nhánh bờ của động mạch<br /> mũ lần lượt là 60 và 16 trường hợp. Số miệng nối trung bình 3,78 ± 0,63, thời gian mổ trung bình 359,34 ±<br /> 83 phút, lượng máu mất trung bình 374 ± 353 ml.<br /> Kết quả: Có 1 trường hợp tử vong bệnh viện chiếm 1,3%, có 15 bệnh nhân bị rung nhĩ đáp ứng điều trị nội<br /> khoa. Thời gian thở máy trung bình 19,9 ± 31 giờ, hồi sức 86 ± 38 giờ, thời gian sau mổ đến khi ra viện 11 ± 3,2<br /> ngày. Theo dõi trung bình 18,2 ± 5,9 tháng. Tất cả các bệnh nhân đều cải thiện mức độ suy tim về mức NYHA I,<br /> II. Qua theo dõi ghi nhận chỉ 1 trường hợp đau ngực tái phát và 1 trường hợp hẹp nhẹ cầu nối của ĐMVMNP<br /> vào động mạch vành.<br /> Kết luận: Việc sử dụng cầu nối bằng động mạch vị mạc nối phải cho kết quả an toàn và hiệu quả trong phẫu<br /> thuật bắc cầu mạch vành vì qua theo dỏi có ít trường hợp tử vong, ít biến chứng, độ bền của cầu nối tốt.<br /> Từ khóa: động mạch vị mạc nối phải, phẫu thuật bắc cầu mạch vành.<br /> ABSTRACT<br /> RESULTS OF USING THE RIGHT GASTROEPIPLOIC ARTERY GRAFT<br /> FOR CORONAY ARTERIAL BYPASS GRAFTING IN CHORAY HOSPITAL<br /> Doan Van Phung, Tran Quyet Tien<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 21 - No 2 - 2017: 120 - 125<br /> <br /> Objective: Evaluating the result of using the RGEA grafts for coronary arterial bypass grafting in Cho Ray<br /> hospital from 1/2015 to 6/2016.<br /> Methods: In 76 patients having CABG with the RGEA graft (mean 58.8 ± 7.6 years, 59 men). 22 patients<br /> had acute myocardium infarction and 3 patients needed IABP support preoperatively. 73 (96.05%) patients had<br /> multi vessel diseases, 25 (32.89%) with left main coronary artery disease. Mean EF: 45.7 ± 11.7%, mean LVIDd:<br /> 56.77 ± 6.04 mm. The sites for GEA grafting were 60 patients into posterior descending artery of RCA and 16<br /> sequential to circumflex artery. The mean number of distal anastomoses were 3.78 ± 0.63, mean operating time<br /> 359.34 ± 83 minutes, mean volume blood loss 374 ± 353 ml.<br /> Results: The operative mortality was 1.3%, mean ventilator support time; ICU stay time and post operative<br /> <br /> * Khoa Hồi sức-Phẫu thuật Tim – Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BS. Đoàn Văn Phụng ĐT: 0907383639 Email: doanvanphung@yahoo.com.<br /> <br /> 120 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> hospital stay were 19.9 ± 31 hours, 86 ± 38 hours and 11 ± 3.2 days, respectively. In 76 follow-up patients with<br /> mean 18.2 ± 5.9 months. All patients improve cardiac failure symptom with NYHA I, II. There was 1 patient with<br /> recurrent angina or 1 patient with a mild stenosis in RGEA graft.<br /> Conclusion: The RGEA graft using for coronary artery bypass grafting is a safe and effective arterial<br /> conduit for CABG. Because there has low operative mortality, less complication, not has severe stenosis or<br /> occlusion grafting. Thus, we recommend using a safe, reliable RGEA conduit for total arterial<br /> revascularization of CABG.<br /> Keywords: The right gastroepiploic artery, coronary arterial bypass grafting.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Rẫy trong thời gian 1,5 năm từ tháng 1/2015 đến<br /> tháng 6/2016.<br /> Bệnh lý mạch vành là một trong những<br /> nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới Phương pháp nghiên cứu<br /> và tại Việt Nam(1,5). Điều trị ngoại khoa bệnh lý Mô tả, tiền cứu cắt dọc.<br /> hẹp mạch vành bằng cầu nối động mạch ngực Tất cả bệnh nhân thuộc đối tượng nghiên<br /> trong và tĩnh mạch hiển cải thiện tỉ lệ tử vong và cứu đều cam kết đồng ý phương pháp phẫu<br /> tỉ lệ bệnh tật trên các bệnh nhân này(1,3). Tuy thuật sử dụng phương pháp trên.<br /> nhiên, trong những năm gần đây, nhiều nghiên<br /> Kỹ thuật mổ<br /> cứu ghi nhân độ bền của cầu nối bằng tĩnh mạch<br /> Bệnh nhân nằm ngữa, mở xương ức, lấy<br /> hiển thấp. Hơn nữa, xu hướng bệnh nhân bệnh<br /> động mạch ngực trong 2 bên. Vết mổ được mở<br /> mạch vành ngày càng trẻ hóa đòi hỏi nghiên cứu<br /> rộng xuống bụng từ 3-5 cm tính từ mũi kiếm.<br /> tìm ra loại cầu nối bằng động mạch để tăng độ<br /> Mở phúc mạc, nâng dạ dày lên. Động mạch vị<br /> bền, kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân. Hai động<br /> mạc nối phải nằm trong lớp mỡ bờ cong lớn dạ<br /> mạch ngực trong cũng đã được nghiên cứu sử<br /> dày. Bóc tách lấy động mạch bằng dao đốt điện<br /> dụng làm cầu nối mạch vành cho kết quả tốt.<br /> hay dao siêu âm. Cố gắng lấy động mạch về sát<br /> Tuy nhiên có một số trường hợp chỉ định 2 động<br /> gốc nơi xuất phát là động mạch vị tá tràng. Xịt<br /> mạch ngực trong bị hạn chế như bệnh nhân tiểu<br /> papaverin vào xung quanh động mạch và bọc<br /> đường, béo phì, bệnh phổi mãn tính, một số các<br /> trong gạc tẩm papaverin cho đến khi sử dụng<br /> trường hợp hẹp nặng nhiều nhánh mạch vành<br /> làm cầu nối. Phẫu thuật bắc cầu mạch vành có sử<br /> cần một số lượng cầu nối phong phú để tưới<br /> dụng hay không tuần hoàn ngoài cơ thể.<br /> máu toàn bộ mạch vành 4,6. Động mạch vị mạc<br /> nối phải của dạ dày với kích thước, vị trí, đặc Chiến thuật sử dụng cấu nối trong phẫu<br /> tính mô học phù hợp làm cầu nối mạch vành đặc thuật bắc cầu mạch vành động mạch ngực trong<br /> biệt là hệ thống động mạch vành phải được thực phải vào nhánh liên thất trước, động mạch ngực<br /> hiện từ những thập niên 80(1,2,5). Gần đây, tại trong trái vào nhánh tam giác và hay các nhánh<br /> nhiều nước trên thế giới, nó cũng được sử dụng bờ tù, động mạch vị mạc nối phải vào nhánh liên<br /> thường quy hơn làm cầu nối mạch vành. Tại Việt thất sau hay liên tiếp vào nhánh xa của nhánh bờ<br /> Nam, bước đầu cũng đã nghiên cứu và sử dụng tù.<br /> loại động mạch này. Các dữ liệu được ghi nhận trước, trong và<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU sau mổ. Tỉ lệ tử vong, biến chứng sớm cũng<br /> được ghi nhận.<br /> Tất cả bệnh nhân được phẫu thuật bắc cầu<br /> mạch vành có sử dụng động mạch vị mạc nối<br /> Phân tích số liệu<br /> phải làm cầu nối mạch vành tại bệnh viện Chợ Các số liệu được xử lý thống kê SPSS 20.0.<br /> Các biến liên tực được thể hiện bằng giá trị trung<br /> bình ± độ lệch chuẩn, các biến định tính được thể<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017 121<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> hiện bằng giá trị %, giá trị p < 0,05 được xem là Các đặc điểm Số bệnh nhân %<br /> có ý nghĩa thống kê. EF(%) 45,7 ± 11,7<br /> LVIDd (mm) 56,77 ± 6,04<br /> KẾT QUẢ Hẹp 3 nhánh 73 96,05<br /> Đặc điểm Hẹp thân chung<br /> Tổng số bệnh nhân: 76 bệnh nhân. hẹp mạch và 3 nhánh<br /> 25 32,89<br /> vành Sử dụng IABP hỗ<br /> Đặc điểm bệnh nhân trước mổ 3 3,94<br /> trợ<br /> Giới: Nam chiếm 78,9%.<br /> Đặc điểm trong mổ<br /> Bệnh lý đi kèm và các yếu tố nguy cơ<br /> Mổ chương trình 75 trường hợp chiếm<br /> Bảng 1: Bệnh lý đi kèm và các yếu tố nguy cơ. 98.6%, cấp cứu 2 trường hợp. Số lượng cầu nối<br /> Bệnh đi kèm và các yếu tố NC Số bệnh nhân % trung bình: 3,78 ± 0,63. Vị trí cầu nối: có 60 bệnh<br /> Tăng huyết áp 62 81,57<br /> nhân (78,94%) ĐMVMNP được nối vào nhánh<br /> Đái tháo đường 24 31,57<br /> Rối loạn lipid máu 15 19,73 liên thất sau (PDA); 16 (21,05%) các trường hợp<br /> Bệnh thận mãn tính 1 1,3 ĐMVMNP nối vào PDA và liên tiếp vào nhánh<br /> NMCT cũ 12 15,78 bờ tù (OM).<br /> Đột quị 6 7,89<br /> Thời gian phẫu thuật trung bình: 359,34 ± 83<br /> Hút thuốc lá 8 10,5<br /> COPD 1 1,3 phút; lượng máu mất lúc mổ: 374 ± 353 ml. Có 29<br /> Bệnh mạch máu ngoại vi 1 1,3 (38,15%) bệnh nhân cần truyền máu lúc mổ.<br /> Đánh giá mức độ suy tim trước mổ theo Theo dõi hậu phẫu<br /> NYHA Có 31 (40,07%) bệnh nhân cần hỗ trợ thuốc<br /> Phần lớn các trường hợp NYHA III, IV chiếm vận mạch sau mổ, trong đó có 5 (6,57%) số bệnh<br /> tỉ lệ 77,6%. nhân sử dụng bóng dội ngược động mạch chủ<br /> sau mổ.<br /> Phân loại suy tim NYHA Thời gian thở máy trung bình 19,9 ± 31 giờ.<br /> 60 Thời gian nằm hồi sức trung bình 86 ± 38 giờ.<br /> 52<br /> Số ngày nằm viện từ khi mổ đến ra viện 11 ±<br /> 50<br /> 3,2 ngày.<br /> 40<br /> Lượng máu mất trung bình 24 giờ đầu sau<br /> 30 mổ: 340 ± 219 ml.<br /> 20 17 Dịch dạ dày: xuất huyết 1 bệnh nhân, dịch<br /> 10 7 tăng tiết rêu xanh 7 bệnh nhân (9,2%).<br /> 0<br /> 0 Các biến chứng sớm<br /> NYHA I NYHA II NYHA III NYHA IV Bảng 3: Các biến chứng sớm.<br /> Phân loại suy tim NYHA Các biến chứng sớm Số bệnh nhân %<br /> NMCT cấp mới 1 1,3<br /> Biểu đồ 1: Phân loại suy tim theo NYHA. Tràn dịch màng tim 3 3,94<br /> Tràn dịch màng phổi 6 7,89<br /> Các đặc điểm khác trước mổ Rối loạn nhịp (rung nhĩ) 15 19,73<br /> Bảng 2: Các đặc điểm trước mổ. Biến chứng Tạm thời 6 7,89<br /> thần kinh Vĩnh viễn 2 2,63<br /> Các đặc điểm Số bệnh nhân %<br /> Viêm phổi 5 6,57<br /> Đau ngực ổn định 41 53,9<br /> Suy thận sau Có lọc thận 2 2,63<br /> Không ổn định 16 21,05<br /> mổ Điều trị nội 4 5,26<br /> NMCT cấp 20 26,34<br /> Nhiễm trùng vết mổ xương ức 3 3,94<br /> Euro Score 5,05 ± 3<br /> <br /> <br /> <br /> 122 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Các biến chứng sớm Số bệnh nhân % Không ghi nhận bệnh nhân nào cần nong<br /> Đau bụng 15 19,73 mạch vành hay đặt stent hoặc mổ lại trong quá<br /> Xuất huyết nội 1 1,3<br /> Biến chứng ổ trình theo dõi các bệnh nhân.<br /> bụng Chảy máu (có mổ<br /> 1 1,3<br /> lại) BÀN LUẬN<br /> Liệt hoành 0 0<br /> Tử vong bệnh viện 1 1,3 Với 76 trường hợp bệnh nhân được phẫu<br /> Tử vong bệnh viện: 1 bệnh nhân (1,3%). thuật bắc cầu mạch vành có sử dụng ĐMVMNP<br /> làm cầu nối chúng tôi đã ghi nhận một số đặc<br /> Cải thiện lâm sàng sau mổ điểm bệnh nhân như sau.<br /> Phân loại suy tim NYHA trước và sau Về giới tính phần lớn các bệnh nhân là<br /> mổ nam giới với tỉ lệ lên đến 78,9%. Theo các<br /> 60 52 nghiên cứu trên thế giới như tác giả Grand<br /> 50 46 Jean và đồng nghiệp hay tác giả Formica, tỉ lệ<br /> 40 nam giới là 91 và 95%, tác giả Hirose ghi nhận<br /> 30 25 là 76,7%(1,2,3).Tuổi bệnh nhân trong nghiên cứu<br /> 17 trung bình là 58.8 tuổi tương tự với nghiên<br /> 20<br /> 7 cứu của tác giả như Nishia, Hirose, Tavilla và<br /> 10 4<br /> 0 1<br /> 0 cộng sự lần lượt là 57,9, 53 và 63,8 tuổi(3,5). Một<br /> NYHA I NYHA II NYHA III NYHA IV số đặc điểm khác trên các bệnh nhân cũng<br /> được ghi nhận như đái tháo đường type 2,<br /> PRE-OPE POST-OPE<br /> theo nghiên cứu của tác giả Tavilla và cộng sự<br /> Biểu đồ 2: Mức độ hồi phục suy tim sau mổ theo là có 10% bệnh nhân nhân đái tháo đường<br /> NYHA. type 2, với tác giả Nishida, tỉ lệ này cao hơn là<br /> 50% các trường hợp(6). Nghiên cứu của chúng<br /> Hầu hết các bệnh nhân trở về NYHA I, II<br /> tôi, tỉ lệ này cũng khá cao là 31,57%. Đây là<br /> (93,42%).<br /> một trong các yếu tố nguy cơ bệnh mạch vành,<br /> Cải thiện các chỉ số khác: chức năng tim sau đặc biệt là hẹp mạch vành phức tạp và điều trị<br /> mổ: EF 53,77 ± 12,4%. ngoại khoa là phương pháp tối ưu nhằm tái<br /> LVIDd 53,68 ± 8,53 mm. tưới máu toàn bộ mạch vành.<br /> Theo dõi bệnh nhân sau mổ Bệnh lý hẹp mạch vành gây đau thắt ngực và<br /> Thời gian trung bình: 18,2 ± 5,9 tháng ghi nhồi máu cơ tim, giảm khả năng gắng sức của<br /> nhận. bệnh nhân nên phần lớn các trường hợp bệnh<br /> Tử vong trong thời gian theo dõi: 0 bệnh nhân có mức độ suy tim theo NYHA trước mổ<br /> nhân. khá cao. Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận hơn<br /> 77,6% các trường hợp có mức đô suy tim nặng<br /> Đau ngực tái phát: 1 (1,3%) bệnh nhân.<br /> NYHA III, IV. Ngoài ra, tỉ lệ tổn thương mạch<br /> Có 18 bệnh nhân được chụp mạch vành và vành cũng đã được ghi nhận. Có 25 bệnh nhân<br /> chụp cầu nối kiểm tra sau mổ và 26 bệnh nhân (32,9%) có hẹp đồng thời thân chung và 3 nhánh<br /> được chụp cắt lớp dựng hình mạch vành và cầu mạch vành. Theo tác giả Formica và cộng sự thì<br /> nối với tổng số khảo sát 44 (57,9%) các trường tỉ lệ hẹp thân chung và 3 nhánh là 0,8%(1). Đây là<br /> hợp theo dõi sau mổ ghi nhận có 1 bệnh nhân bị các trường hợp nặng, đòi hỏi phẫu thuật sớm để<br /> hẹp nhẹ cầu nối ĐMVMNP vào động mạch vành ngăn ngừa tình trạng đột tử ở bệnh nhân do<br /> phải, không ghi nhận trường hợp nào tắc cầu nhồi máu cơ tim cấp.<br /> nối.<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017 123<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, có 75 các trường hợp trở về NYHA I, II. Các chỉ số<br /> (98,7%) bệnh nhân được phẫu thuật mạch vành về chức năng tim, kích thước các buồng tim<br /> không sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể hỗ trợ. cũng cải thiện so với trước mổ.<br /> Trong đó số miệng nối trung bình là 3,78 ± Nghiên cứu của chúng tôi theo dõi thời gian<br /> 0,63.Kết quả này cũng giống nghiên cứu trên thế trung bình là 18,2 ± 5,9 tháng ghi nhận có 1<br /> giới như tác giả Olivier và cộng sự là 3,5 ± 0,7, (1,3%) trường hợp đau ngực tái phát, không có<br /> còn tác giả Formica và cộng sự là 3,3 ± 0,5(1,7). Với bệnh nhân phải can thiệp lại như nong, stent hay<br /> số lượng miệng nối như trên đảm bảo có thể tái mổ lại do tắc hẹp mạch vành. Kết quả chụp<br /> tưới máu toàn bộ mạch vành. mạch vành và cầu nối kiểm tra hay chụp cắt lớp<br /> Khảo sát các giá trị sau mổ như thời gian thở dựng hình mạch vành sau mổ ghi nhận 1 trường<br /> máy, thời gian nằm hồi sức, thời gian nằm viện hợp bị hẹp nhẹ cầu nối ĐMVMNP vào động<br /> đều ngắn, lượng máu mất 24 giờ đầu sau mổ ít, mạch vành phải, không ghi nhận tắc cầu nối.<br /> chỉ có 1 bệnh nhân có hiện tượng xuất huyết tiêu Nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng ghi nhận<br /> hóa và 7 (9,2%) tăng tiết dịch dạ dày và giảm kết quả tắc hẹp cầu nối sau mổ như tác giả<br /> ngay sau đó. Kết quả này cũng tương đồng với Nishida và cộng sự là 0,4%, Grand Jean và đồng<br /> nhiều nghiên cứu khác trên thế giới. nghiệp là 0,6%. Tác giả Suma và đồng nghiệp là<br /> Theo dõi và ghi nhận các biến chứng sớm 1,6% và 2,8% trong nghiên cứu của tác giả Hirose<br /> sau mổ, theo tác giả Hirose và cộng sự trên 1000 và các đồng nghiệp trên 1000 bệnh nhân theo<br /> bệnh nhân, không ghi nhận biến chứng ổ bụng. dõi(2,3,6). Như vậy, với việc sử dụng ĐMVMNP<br /> Tác giả Kamiya và đồng nghiệp trên 98 bệnh làm cầu nối mạch vành chúng tôi ghi nhận tỉ lệ<br /> nhân không có biến chứng nghiêm trọng phẫu hẹp hay tắc cầu nối rất thấp.<br /> thuật. Còn theo tác giả Nishida và đồng nghiệp, KẾT LUẬN<br /> đánh giá nguy cơ phẫu thuật thấp trên các bệnh<br /> Việc sử dụng đoạn ghép ĐMVMNP phối<br /> nhân có sử dụng ĐMVMNP làm cầu nối mạch<br /> hợp với động mạch ngực trong đạt kết quả bước<br /> vành(3,4,6). Nghiên cứu của chúng tôi cũng ghi<br /> đầu an toàn và hiệu quả trong phẫu thuật bắc<br /> nhận các kết quả tương tự. Riêng nghiên cứu của<br /> cầu mạch vành vì qua theo dõi có rất ít trường<br /> tác giả Olivier và đồng nghiệp tìm thấy có 1,6%<br /> hợp tử vong, ít biến chứng, chưa ghi nhận<br /> bệnh nhân có nhồi máu cơ tim cấp ngay sau mổ.<br /> trường hợp tắc cầu nối. Do đó chúng tôi đề nghị<br /> Tỉ lệ sử dụng bóng dội ngược động mạch chủ hỗ<br /> có thể sử dụng đoạn ghép ĐMVMNP an toàn<br /> trợ sau mổ là 0,8% và viêm trung thất là 0,4% các<br /> trong phẫu thuật bắc cầu mạch vành.<br /> trường hợp. Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận<br /> các biến chứng này cũng rất thấp. Tỉ lệ sử dụng TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> bóng dội ngược động mạch chủ sau mổ trong 1. Formica F, Ferro O, Greco P, Martino A, Gastaldi D Paolini G<br /> (2004) Long-term follow up of total arterial myocardial<br /> nghiên cứu của chúng tôi là 6,57% bệnh nhân. revascularization using exclusively pedicle bilateral internal<br /> Đây là các trường hợp có nhồi máu cơ tim cấp thoracic artery and right gastroepiploic artery, Eur J<br /> trước mổ vì hẹp nặng thân chung và 3 nhánh Cardiothorac Surg; 26: 1141-1148.<br /> 2. Grandjean JG, Vorrs AA, Boonstra PW, Den Heyerv P, Ebels T<br /> mạch vành, có huyết động không ổn định. (1996), Exclusive use of arterial grafts in coronary artery bypass<br /> operation for three vessel disease: Use of both thoracic arteries<br /> Đánh giá về kết quả tử vong bệnh viện,<br /> and the gastroepiploic artery in 256 consecutive patients, J<br /> theo nhiều nghiên cứu trên thế giới, tỉ lệ tử Thoracic Vascular Surgery; 112: 935- 942.<br /> vong này dao động từ 0,4 đến 1,7%(2,3,4,6). 3. Hirose H, Amano A, Takahashia A (2002), Coronary artery<br /> bypass grafting using the gastroepiploic artery in 1000 cases,<br /> Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận 1 trường<br /> Ann Thorac Surg; 73: 1371- 1379.<br /> hợp tử vong bệnh viện chiếm tỉ lệ 1,3%, hầu 4. Kamiya H, Watanabe G, Takemura H, Tomita S, Nagamine H,<br /> hết các bệnh nhân đều phục hồi và cải thiện Kanamori T (2004), Total arterial revascularization with<br /> composite skeletonized gastroepiploic artery graft in off-pump<br /> lâm sàng mức độ suy tim sau mổ với gần 100%<br /> <br /> <br /> 124 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> coronary artery bypass grafting, J Thorac Cardiovasc Surg; 127: 7. Olivier S, Varkkala K, Jarvinen A, Keto P (1996) Angiographic 5<br /> 1151- 1157. year follow up study of right gastroepiploic artery grafts. Ann<br /> 5. Nguyễn Văn Khánh, Đặng Thị Thanh Trúc, Huỳnh Khiêm Thorac Surg; 62: 501-505.<br /> Huy, Tạ Ngọc Long Phi, Nguyễn Đức Viên, Lê Trung Hiếu,<br /> Chu Trọng Hiệp, Hồ Huỳnh Quang Trí, Phan Kim Phương,<br /> Đào Hữu Trung, Phạm Nguyễn Vinh (2009): Kết quả bước đầu Ngày nhận bài báo: 15/02/2017<br /> của phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành tại bệnh viện tim<br /> Tâm Đức” Thời sự tim mạch học 2009.<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 28/02/2017<br /> 6. Nishida H, Tomizawa Y, Endo M, Koyanagi H, Kasanuki H Ngày bài báo được đăng: 05/04/2017<br /> (2001), Coronary artery bypass with only in situ bilateral<br /> internal thoracic arteries and right gastroepiploic artery,<br /> Circulation, 104 (Suppl): 76-80.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017 125<br />