Đánh giá sơ bộ việc triển khai Luật Hiến ghép mô, bộ phận cơ thể người sau bốn năm thực hiện

T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> §¸nh gi¸ s¬ bé kÕt qu¶ triÓn khai<br /> LuËt HiÕn ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi 2007 - 2010<br /> ThS. BS. Phan Hång V©n1<br /> <br /> <br /> Më §ÇU khi triÓn khai cÇn ®iÒu chØnh, bæ sung.<br /> Th¸ng 11/2006 LuËt HiÕn, lÊy, ghÐp m«, bé PH¦¥NG PH¸P<br /> phËn c¬ thÓ (BPCT) ng­êi vµ hiÕn lÊy x¸c ®· Thu thËp sè liÖu s½n cã<br /> ®­îc Quèc héi n­íc Céng hßa X· héi Chñ nghÜa<br /> - Rµ so¸t c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan:<br /> ViÖt Nam th«ng qua, cã hiÖu lùc thi hµnh tõ<br /> 2 LuËt HiÕn, lÊy, ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi<br /> 1/7/2007 . LuËt ra ®êi t¹o hµnh lang ph¸p lý cho<br /> vµ hiÕn lÊy x¸c vµ c¸c v¨n b¶n d­íi LuËt liªn<br /> ®éi ngò thÇy thuèc chuyªn ngµnh phÉu thuËt<br /> quan.<br /> ghÐp t¹ng yªn t©m lµm viÖc vµ còng lµ c¬ së<br /> ph¸p lý ®Ó vËn ®éng ng­êi d©n hiÕn m«, bé phËn - C¸c b¸o c¸o cña c¸c c¬ quan chuyªn m«n,<br /> c¬ thÓ ng­êi sau khi chÕt. Tuy nhiªn, cho ®Õn c¸c ®oµn thÓ liªn quan.<br /> nay khung ph¸p lý vµ qui tr×nh thu nhËn còng - C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c ®Ò tµi khoa<br /> nh­ ph©n phèi m«, BPCT vÉn ch­a ®­îc hoµn häc trong lÜnh vùc ®­îc tiÕn hµnh sau khi LuËt<br /> chØnh, Trung t©m ®iÒu phèi hiÕn ghÐp quèc gia ra ®êi.<br /> còng ch­a ®­îc thµnh lËp. §· gÇn 4 n¨m kÓ tõ Thùc hiÖn nghiªn cøu ®Þnh tÝnh b»ng ph­¬ng<br /> khi LuËt cã hiÖu lùc, chuyªn ngµnh kü thuËt ph¸p pháng vÊn s©u c¸c ®èi t­îng liªn quan t¹i<br /> ghÐp m«, BPCT ë n­íc ta ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn Hµ Néi: ®¹i diÖn c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc; c¸c<br /> v­ît bËc, song sè bÖnh nh©n ®­îc ghÐp m«, bé nhµ cung øng dÞch vô, kü thuËt ghÐp m«, t¹ng;<br /> ph©n c¬ thÓ vÉn cßn rÊt Ýt so víi sè ng­êi cã nhu ng­êi ®· hiÕn t¹ng sèng, ng­êi d©n trong céng<br /> cÇu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¬ bé t×nh h×nh triÓn khai thi ®ång.<br /> hµnh LuËt hiÕn, lÊy, ghÐp m«, BPCT ®Ó ph¸t<br /> B¸o c¸o ®­îc thùc hiÖn dùa trªn gi¶ ®Þnh qu¸<br /> hiÖn c¸c khã kh¨n vµ thuËn lîi, kÞp thêi ®iÒu<br /> tr×nh ho¹ch ®Þnh vµ triÓn khai chÝnh s¸ch kh«ng<br /> chØnh vµ bæ sung cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc<br /> tu©n theo mét m« h×nh tuyÕn tÝnh. Theo ®ã, viÖc<br /> tÕ lµ viÖc hÕt søc quan träng hiÖn nay.<br /> thùc thi chØ ®­îc hiÓu ®¬n gi¶n lµ ¸p dông c¸c<br /> Nghiªn cøu "§¸nh gi¸ s¬ bé viÖc triÓn khai v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt vµo thùc tiÔn. Qu¸<br /> LuËt HiÕn ghÐp m«, BPCT ng­êi 2007 - 2010" tr×nh nµy ®­îc coi lµ mét qu¸ tr×nh t­¬ng t¸c<br /> ®· ®­îc tiÕn hµnh nh»m t×m hiÓu qu¸ tr×nh triÓn n¨ng ®éng gi÷a c¸c kh©u kh¸c nhau, gi÷a c¸c<br /> khai thùc hiÖn LuËt trong thùc tÕ. Néi dung vÊn ®Ò qu¶n lý, ®iÒu hµnh, kü thuËt vµ x· héi.<br /> nghiªn cøu bao gåm:<br /> (1) C¸c v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt ®· ®­îc<br /> ban hµnh, kÕ ho¹ch hµnh ®éng triÓn khai thi<br /> hµnh LuËt cña Bé Y tÕ;<br /> 1<br /> (2) KÕt qu¶ ®¹t ®­îc sau khi cã LuËt, kÓ c¶ vÒ Tr­ëng phßng Qu¶n lý Khoa häc - §µo t¹o - Hîp t¸c Quèc tÕ,<br /> ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ.<br /> qui tr×nh kü thuËt vµ nguån cung cÊp; 2<br /> Quèc héi n­íc CHXHCN ViÖt Nam (2006), LuËt HiÕn, lÊy,<br /> (3) Nh÷ng khã kh¨n vµ bÊt cËp n¶y sinh trong ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi vµ hiÕn, lÊy x¸c, Hµ Néi.<br /> <br /> <br /> 29<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> C¸C KÕT QU¶ NGHI£N CøU CHÝNH x¸c ®Þnh chÕt n·o (®iÒu 27). Cã ®iÓm cÇn l­u ý lµ<br /> Vµ BµN LUËN b¸c sÜ trùc tiÕp tham gia ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ<br /> ng­êi vµ b¸c sÜ ®ang trùc tiÕp ®iÒu trÞ cho ng­êi<br /> C¸c v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt ®· ®­îc chÕt n·o kh«ng ®­îc tham gia nhãm chuyªn gia<br /> ban hµnh vµ triÓn khai thùc hiÖn x¸c ®Þnh chÕt n·o.<br /> LuËt HiÕn ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi Bé tr­ëng Bé Y tÕ ®· ký kÕ ho¹ch sè 21/KH-<br /> vµ hiÕn lÊy x¸c ®­îc x©y dùng trªn nh÷ng quan BYT ngµy 12/1/2007 vÒ viÖc triÓn khai thi hµnh<br /> ®iÓm chØ ®¹o: (1) T«n träng sù tù nguyÖn cña LuËt hiÕn, lÊy, ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi vµ<br /> ng­êi hiÕn, ng­êi ®­îc ghÐp; (2) V× môc ®Ých hiÕn, lÊy x¸c4. Th¸ng 6 n¨m 2007, Bé Y tÕ ®· tæ<br /> nh©n ®¹o; (3) Kh«ng nh»m môc ®Ých th­¬ng chøc Héi nghÞ toµn quèc triÓn khai thi hµnh LuËt<br /> m¹i; (4) Gi÷ bÝ mËt vÒ th«ng tin cã liªn quan ®Õn vµ lÊy ý kiÕn gãp ý dù th¶o NghÞ ®Þnh, qui ®Þnh<br /> ng­êi hiÕn, ng­êi ®­îc ghÐp; (5) Phï hîp víi chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt t¹i khu vùc<br /> HiÕn ph¸p, Bé luËt d©n sù vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - phÝa b¾c vµ khu vùc phÝa nam.<br /> x· héi ViÖt Nam. LuËt gåm 6 ch­¬ng vµ 40 ®iÒu §Õn nay Bé Y tÕ ®· x©y dùng tr×nh cÊp cã<br /> qui ®Þnh nh­ sau: Ch­¬ng I "Nh÷ng qui ®Þnh thÈm quyÒn ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn<br /> chung"; Ch­¬ng II "Qui ®Þnh vÒ hiÕn, lÊy m«, bé LuËt nh­ sau:<br /> phËn c¬ thÓ ë ng­êi sèng"; Ch­¬ng III "Qui ®Þnh<br /> vÒ hiÕn, lÊy m«, bé phËn c¬ thÓ ë ng­êi sau khi VÒ qui tr×nh kü thuËt<br /> chÕt vµ hiÕn, lÊy x¸c"; Ch­¬ng IV "GhÐp m«, bé - Quy tr×nh kü thuËt ghÐp gan tõ ng­êi cho<br /> phËn c¬ thÓ ng­êi"; Ch­¬ng V "Ng©n hµng m« sèng vµ Quy tr×nh kü thuËt ghÐp thËn tõ ng­êi<br /> vµ Trung t©m ®iÒu phèi quèc gia vÒ ghÐp bé cho sèng (QuyÕt ®Þnh sè 43/2006/Q§-BYT<br /> phËn c¬ thÓ ng­êi; Ch­¬ng VI "§iÒu kho¶n thi ngµy 29/12/2006);<br /> hµnh". LuËt cña ViÖt Nam ®­îc x©y dùng theo - Quy ®Þnh tiªu chuÈn l©m sµng vµ c¸c tr­êng<br /> hÖ thèng chñ ®éng ®ång ý. T¹i Ch­¬ng II cã c¸c hîp kh«ng ¸p dông c¸c tiªu chuÈn l©m sµng ®Ó<br /> ®iÒu cô thÓ qui ®Þnh vÒ thñ tôc ®¨ng ký hiÕn m«, x¸c ®Þnh chÕt n·o (QuyÕt ®Þnh sè 32/2007/Q§-<br /> bé phËn c¬ thÓ ng­êi sèng (®iÒu 12), thay ®èi, BYT ngµy 15/8/2007)<br /> hñy bá ®¬n ®¨ng ký hiÕn (®iÒu 13), c¸c ®iÒu<br /> Nh­ vËy, ë ®©y cßn thiÕu c¸c v¨n b¶n qui<br /> kiÖn, thñ tôc lÊy m«, bé phËn c¬ thÓ ë ng­êi sèng<br /> ®Þnh qui tr×nh kü thuËt cho viÖc ghÐp m«, t¹ng tõ<br /> (®iÒu 14), quyÒn lîi cña ng­êi ®· hiÕn m«, bé<br /> ng­êi cho chÕt n·o nh­ qui tr×nh kü thuËt ghÐp<br /> phËn c¬ thÓ ng­êi (®iÒu 17). NÕu so s¸nh víi<br /> mét sè n­íc trªn thÕ giíi nh­ Singapore, Ph¸p, thËn, ghÐp gan, ghÐp tim tõ ng­êi cho chÕt n·o.<br /> NhËt B¶n, Mü, v.v... th× viÖc qui ®Þnh c¸c quyÒn Häc viÖn Qu©n Y, BÖnh viÖn ViÖt §øc, BÖnh viÖn<br /> lîi ®èi víi ng­êi ®· hiÕn m«, bé phËn c¬ thÓ Trung ­¬ng HuÕ ®ang hoµn thiÖn ®Ò tµi cÊp nhµ<br /> ng­êi lµ rÊt lín, thÓ hiÖn tÝnh chÊt nh©n ®¹o vµ n­íc lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng vµ ban hµnh<br /> ®Æc thï cña ®Êt n­íc. Trong khi ®ã, víi c¸c n­íc c¸c qui ®Þnh nµy.<br /> trªn, ng­êi ®· hiÕn m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi<br /> lu«n trªn tinh thÇn tù nguyÖn vµ kh«ng cã bÊt kú<br /> mét lîi Ých vËt chÊt nµo3. Ch­¬ng III còng cã c¸c<br /> ®iÒu qui ®Þnh vÒ thñ tôc ®¨ng ký hiÕn x¸c vµ thñ 3<br /> NguyÔn Huy Quang vµ NguyÔn Hoµng Phóc (2006), "Mét sè<br /> tôc thay ®æi, hñy bá ®¬n ®¨ng ký hiÕn m«, bé néi dung quan träng trong LuËt hiÕn, lÊy, ghÐp m«, bé phËn c¬<br /> phËn c¬ thÓ ng­êi sau khi chÕt vµ hiÕn x¸c (®iÒu thÓ ng­êi vµ hiÕn, lÊy x¸c", Th«ng tin phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p<br /> 19, 20). Trong ch­¬ng nµy còng qui ®Þnh rÊt cô luËt vÒ y tÕ. Vô Ph¸p chÕ - Bé Y tÕ, 2006 (04), trang 2-11.<br /> 4<br /> thÓ vµ chi tiÕt vÒ chÕt n·o vµ ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh Bé Y tÕ (2007), KÕ ho¹ch sè 21/KH-BYT, ngµy 12/1/2007 vÒ<br /> chÕt n·o (®iÒu 28, 29), thñ tôc vµ thÈm quyÒn TriÓn khai thi hµnh LuËt hiÕn, lÊy, ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ<br /> ng­êi vµ hiÕn, lÊy x¸c, Hµ Néi.<br /> <br /> <br /> 30<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> HiÖn nay t¹i c¸c bÖnh viÖn cã tiÕn hµnh ghÐp sèng, hiÕn m«, bé phËn c¬ thÓ ë ng­êi sau khi<br /> t¹ng tõ ng­êi cho sèng ®· ¸p dông qui tr×nh chÕt vµ ng­êi ®¨ng ký hiÕn x¸c (QuyÕt ®Þnh sè<br /> ghÐp gan vµ ghÐp thËn tõ ng­êi cho sèng cña Bé 13/2008/Q§-BYT ngµy 12/3/2008).<br /> Y tÕ ban hµnh. - Th«ng t­ sè 01/2008/TT-BYT ngµy 22<br /> C¸c quy ®Þnh tiªu chuÈn chÕt n·o ®· ®­îc ¸p th¸ng 01 n¨m 2008 cña Bé Y tÕ h­íng dÉn c«ng<br /> dông vµ ®· tiÕn hµnh ghÐp t¹ng tõ ng­êi cho t¸c thi ®ua, khen th­ëng trong ngµnh y tÕ. §Õn<br /> chÕt n·o víi tæng sè 18 tr­êng hîp, trong ®ã nay, Bé Y tÕ (Vô Ph¸p chÕ) ®· gi¶i quyÕt theo ®Ò<br /> ghÐp thËn 15, ghÐp gan 02 vµ ghÐp tim 03 tr­êng nghÞ cña c¸c bÖnh viÖn lÊy, ghÐp t¹ng trao nhiÒu<br /> hîp. kû niÖm ch­¬ng v× søc kháe nh©n d©n cho ng­êi<br /> VÒ ®iÒu kiÖn c¬ së y tÕ hiÕn bé phËn c¬ thÓ ng­êi.<br /> - Quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, trang - Th«ng t­ sè 09/2009/TTLT-BYT-BTC ngµy<br /> thiÕt bÞ, nh©n sù ®èi víi c¬ së tiÕp nhËn vµ b¶o qu¶n 18 th¸ng 8 n¨m 2008 cña liªn Bé Y tÕ - Tµi chÝnh<br /> x¸c cña ng­êi hiÕn (QuyÕt ®Þnh sè 35/2007/Q§- h­íng dÉn thùc hiÖn b¶o hiÓm y tÕ, viÖc cÊp thÎ<br /> BYT ngµy 05/10/2007); b¶o hiÓm y tÕ cho ng­êi hiÕn bé phËn c¬ thÓ<br /> ng­êi (Nhãm 2, Kho¶n 2, §iÒu 15) do B¶o hiÓm<br /> - Quy ®Þnh ®iÒu kiÖn vÒ tæ chøc nh©n lùc, c¬ x· héi c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng<br /> së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ vµ hå s¬, thñ tôc cÊp thùc hiÖn, ®Õn nay ®· cÊp cho mét sè ng­êi hiÕn.<br /> giÊy phÐp ho¹t ®éng cña ng©n hµng m« (QuyÕt<br /> ®Þnh sè 03/2008/Q§-BYT ngµy 01/02/2008); Tuy nhiªn, trong thùc tÕ, c¸c c¬ së ghÐp t¹ng<br /> cßn lóng tóng nªn ch­a tiÕn hµnh c¸c thñ tôc cÇn<br /> - Quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn ®èi víi c¬ së y tÕ lÊy, thiÕt ®Ó cÊp kû niÖm ch­¬ng còng nh­ b¶o hiÓm<br /> ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi vµ tr×nh tù, thñ y tÕ cho ng­êi hiÕn. Theo ph¶n ¸nh cña ng­êi<br /> tôc cho phÐp c¬ së y tÕ ho¹t ®éng (QuyÕt ®Þnh sè ®­îc cÊp thÎ b¶o hiÓm y tÕ hä kh«ng ®­îc<br /> 08/2008/Q§-BYT ngµy 14/02/2008) h­ëng 100% mµ ph¶i nép 15% cho c¬ quan b¶o<br /> - Quy ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Héi hiÓm khi ®iÒu trÞ t¹i c¸c c¬ së y tÕ. (PVS L·nh<br /> ®ång t­ vÊn lÊy, ghÐp bé phËn c¬ thÓ kh«ng t¸i ®¹o Côc Qu¶n lý Kh¸m ch÷a bÖnh)<br /> sinh ë ng­êi sèng (QuyÕt ®Þnh sè 06/2008/Q§- HiÖn nay, tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp hiÕn t¹ng tõ<br /> BYT ngµy 14/02/2008) ng­êi cho chÕt n·o ®Òu kh«ng cã thÎ hiÕn, mµ<br /> HiÖn nay, Ng©n hµng M¾t ®· ®­îc chÝnh thøc do ng­êi nhµ ®­îc vËn ®éng ®ång ý cho t¹ng.<br /> thµnh lËp ngµy 28/5/2009, ngµy 5/2/2010 chÝnh VÒ tæ chøc, ®iÒu hµnh<br /> thøc ®i vµo ho¹t ®éng (nh­ng Dù ¸n Ng©n hµng<br /> M¾t ®· b¾t ®Çu tõ 2005), víi nh©n lùc chØ cã 4 NghÞ ®Þnh 56/2008/N§-CP ®· ®­îc ban hµnh<br /> ng­êi, ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cßn nhiÒu thiÕu ngµy 29/4/2008 vÒ tæ chøc, ho¹t ®éng cña Ng©n<br /> thèn, kh«ng cã m¹ng l­íi vÖ tinh ë c¸c ®Þa hµng m« vµ Trung t©m ®iÒu phèi quèc gia vÒ<br /> ph­¬ng, m¹ng l­íi ch©n rÕt t¹i céng ®ång. ghÐp bé phËn c¬ thÓ ng­êi5. Tuy nhiªn, cho ®Õn<br /> nay Trung t©m ®iÒu phèi hiÕn ghÐp m«, t¹ng vÉn<br /> VÒ viÖc hiÕn m«, bé phËn c¬ thÓ c¶ khi sèng ch­a thµnh lËp ®­îc mÆc dï ®· cã c¬ së ph¸p lý<br /> vµ sau khi chÕt lµ NghÞ ®Þnh 56 vµ nhu cÇu thùc tiÔn lµ c¸c c¬ së<br /> - C¸c mÉu ®¬n tù nguyÖn hiÕn, hñy ®¨ng ký lÊy, ghÐp t¹ng cÇn cã mét trung t©m ®Ó ®iÒu phèi<br /> hiÕn m«, bé phËn c¬ thÓ ë ng­êi sèng, sau khi viÖc lÊy, ghÐp t¹ng. Nguyªn nh©n ®Õn nay ch­a<br /> chÕt vµ hiÕn x¸c; c¸c mÉu thÎ ®¨ng ký hiÕn<br /> m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi sau khi chÕt vµ hiÕn<br /> x¸c (QuyÕt ®Þnh sè 07/2008/Q§-BYT ngµy<br /> 14/02/2008); 5<br /> ChÝnh phñ (2008), NghÞ ®Þnh sè 56/2008/N§-CP, ngµy<br /> - H­íng dÉn t­ vÊn, kiÓm tra søc kháe cho 29/4/2008 vÒ Tæ chøc, ho¹t ®éng cña Ng©n hµng m« vµ Trung<br /> ng­êi ®¨ng ký hiÕn m«, bé phËn c¬ thÓ ë ng­êi t©m ®iÒu phèi quèc gia vÒ ghÐp bé phËn c¬ thÓ ng­êi, Hµ Néi.<br /> <br /> 31<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> thµnh lËp ®­îc Trung t©m nµy do “thiÕu c¬ së h¹ c¬ quan chøc n¨ng.<br /> tÇng, thiÕu ph­¬ng tiÖn trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt, C¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc sau khi cã LuËt<br /> thiÕu nh©n lùc chuyªn tr¸ch”(pháng vÊn s©u<br /> VÒ sè l­îng, chÊt l­îng c¸c ca ghÐp vµ<br /> L·nh ®¹o Côc Qu¶n lý Kh¸m ch÷a bÖnh).<br /> nguån cho<br /> H­íng xö lý cña Bé Y tÕ hiÖn nay lµ:<br /> So s¸nh thêi ®iÓm tr­íc vµ sau khi cã LuËt<br /> - Tr­íc m¾t thµnh lËp Phßng hoÆc Trung t©m<br /> HiÕn ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ®­îc thùc thi, ta<br /> ®iÒu phèi ghÐp bé phËn c¬ thÓ ng­êi thuéc Côc<br /> cã thÓ nhËn thÊy sau khi LuËt ra ®êi, nÒn y häc<br /> Qu¶n lý Kh¸m, ch÷a bÖnh ®Ó cã nh©n lùc chuyªn<br /> cña n­íc nhµ ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn v­ît bËc vÒ<br /> tr¸ch thùc thi viÖc ®iÒu phèi ghÐp, ®Õn khi ®ñ<br /> c«ng nghÖ ghÐp t¹ng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt<br /> ®iÒu kiÖn sÏ t¸ch ra thµnh Trung t©m ®iÒu phèi<br /> l­îng.<br /> quèc gia;<br /> Tr­íc khi cã LuËt: Cã 10 c¬ së y tÕ tiÕn hµnh<br /> - LËp §Ò ¸n thµnh lËp Trung t©m ®iÒu phèi<br /> ghÐp bé phËn c¬ thÓ tõ ng­êi cho sèng, tr­êng<br /> quèc gia vÒ ghÐp bé phËn c¬ thÓ ng­êi;<br /> hîp ghÐp thËn ®Çu tiªn ngµy 04 th¸ng 6 n¨m<br /> - LËp Dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng Trung t©m ®iÒu 1992 vµ ghÐp gan ®Çu tiªn ngµy 31 th¸ng 01<br /> phèi quèc gia vÒ ghÐp bé phËn c¬ thÓ ng­êi. n¨m 2004 t¹i BÖnh viÖn 103 - Häc viÖn Qu©n y.<br /> Tuy nhiªn, theo mét chuyªn gia ®Çu ngµnh Tæng sè ghÐp kho¶ng 300 tr­êng hîp. Kh«ng cã<br /> ghÐp t¹ng cña ViÖt Nam th× Trung t©m ®iÒu phèi tr­êng hîp nµo ghÐp t¹ng tõ ng­êi cho chÕt n·o.<br /> tr­íc m¾t nªn ®Æt mét bÖnh viÖn cã kinh nghiÖm Sau khi LuËt ra ®êi, sè c¸c Trung t©m ghÐp<br /> ghÐp t¹ng. t¹ng trong c¶ n­íc t¨ng lªn. HiÖn nay sè c¬ së<br /> Bé phËn ®iÒu phèi ph¶i cã kiÕn thøc vÒ ghÐp ghÐp t¹ng cã 12 c¬ së ghÐp thËn, 4 trung t©m<br /> t¹ng, ph¶i ®­îc ®µo t¹o vÒ vÊn ®Ò nµy, ph¶i n¾m ghÐp gan vµ 3 trung t©m ghÐp tim.<br /> ®­îc c¸c trung t©m. Ph¶i giao vµo c¸c n¬i cã  Víi c¸c ca ghÐp t¹ng tõ ng­êi cho sèng<br /> lµm nhiÒu nh­ trong Nam cã Chî RÉy, BÖnh<br /> viÖn 115, ngoµi B¾c cã BÖnh viÖn 103, ViÖt §øc, Ca ghÐp thËn tõ ng­êi cho sèng ®Çu tiªn ë<br /> ViÖt Nam b¾t ®Çu tõ n¨m 1992 t¹i BÖnh viÖn<br /> ViÖn Nhi, lµ nh÷ng n¬i cã trªn 30 ca ghÐp. Cßn<br /> 103, Häc viÖn Qu©n Y, tr¶i qua 15 n¨m (cho ®Õn<br /> d­íi 30 ca th× lo¹i ra, anh míi tËp lµm. (PVS<br /> 2007) mµ con sè nµy chØ lµ h¬n 200 ca. Trong<br /> chuyªn gia ghÐp t¹ng ®Çu ngµnh ViÖt Nam)<br /> khi ®ã, tõ sau 1/7/2007 cho ®Õn nay ®· cã thªm<br /> Khi Trung t©m ®iÒu phèi ®i vµo vËn hµnh vµ h¬n 200 ca. Nh­ vËy, sau khi LuËt ra ®êi cho ®Õn<br /> cã m¹ng l­íi vÖ tinh, th× viÖc vËn ®éng céng nay chØ cã h¬n 3 n¨m, nh­ng sè tr­êng hîp ®­îc<br /> ®ång tham gia hiÕn míi cã gi¸ trÞ. ghÐp ®· t­¬ng ®­¬ng víi ®­îc ghÐp trong qu·ng<br /> Ph¶i ra ®­îc quy chÕ, bé m¸y tæ chøc cña thêi gian 15 n¨m tr­íc khi cã LuËt. ChÊt l­îng<br /> Trung t©m ®iÒu phèi th× vËn ®éng míi ®ång bé. c¸c ca ghÐp tèt, thêi gian håi phôc nhanh, ng­êi<br /> Chø b©y giê ng­êi ®Õn còng ch¼ng lÊy ®­îc. T«i hiÕn kh«ng bÞ ¶nh h­ëng g× ®Õn søc kháe sau khi<br /> x©y nhµ m¸y råi th× c¸c vïng nguyªn liÖu còng hiÕn. §©y lµ th«ng tin quan träng khi tuyªn<br /> ph¶i cã ®i... Tõ khi cã LuËt ®Õn giê ®· 3 n¨m r­ìi truyÒn vËn ®éng hiÕn khi sèng.<br /> råi ch­a thµnh lËp ®­îc, råi c¬ quan nã ph¶i cã HiÕn thËn ghÐp ë 103 thø n¨m tuÇn nµy th×<br /> c¸c bé phËn, ch©n rÕt ®Õn c¸c n¬i chø (PVS thø s¸u tuÇn sau t«i vÒ. Thêi gian lµm còng<br /> chuyªn gia ghÐp t¹ng ®Çu ngµnh ViÖt Nam) nhanh mµ còng kh«ng cã vÊn ®Ò g×. Tõ håi hiÕn<br /> Nh­ vËy ®Ó cã thÓ ra ®êi mét Trung t©m ®iÒu cho ®Õn giê t«i thÊy søc kháe vÉn b×nh th­êng,<br /> phèi hiÕn ghÐp ho¹t ®éng theo ®óng c¸c chøc sinh ho¹t kh«ng cã g× thay ®æi. (PVS nam 58<br /> n¨ng vµ nhiÖm vô ®­îc qui ®Þnh cÇn ph¶i cã sù tuæi hiÕn thËn sèng cho con trai)<br /> ®Çu t­ lín cña Nhµ n­íc vµ sù quan t©m cña c¸c Ca ghÐp gan tõ ng­êi cho sèng ®Çu tiªn tõ<br /> <br /> 32<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> n¨m 2004 t¹i Häc viÖn Qu©n Y. TÝnh ®Õn th¸ng hiÖn t¹i n­íc ta gåm: 17 ghÐp thËn, 2 ghÐp gan,<br /> 12/2010 t¹i ViÖt Nam ®· cã 16 tr­êng hîp ghÐp 3 ghÐp tim. Sè ng­êi cho chÕt n·o lµ 10 ng­êi678.<br /> gan tõ ng­êi cho sèng ®­îc thùc hiÖn t¹i 4 trung Tuy sè l­îng c¸c ca ghÐp cã t¨ng so víi tr­íc<br /> t©m lµ Häc viÖn Qu©n Y, BÖnh viÖn Nhi Trung ®©y, nh­ng cung cÇu vÉn cã kho¶ng c¸ch rÊt lín,<br /> ­¬ng, BÖnh viÖn Nhi ®ång 2 vµ BÖnh viÖn ViÖt cßn rÊt xa míi ®¸p øng nhu cÇu.<br /> §øc.<br /> ChØ riªng nãi vÒ ghÐp thËn th«i. ë ViÖt Nam,<br /> Kh«ng nh÷ng sè c¸c ca ghÐp t¨ng lªn, mµ<br /> chÊt l­îng cña viÖc cÊy ghÐp còng nh­ t×nh cã kho¶ng 6 triÖu ng­êi suy thËn trong ®ã cã<br /> tr¹ng søc kháe cña bÖnh nh©n sau cÊy ghÐp còng 80.000 ca chuyÓn sang giai ®o¹n cuèi th× ph¶i<br /> ®­îc c¶i thiÖn h¬n tr­íc ®©y rÊt nhiÒu do ¸p hiÓu lµ cÇn ghÐp hoÆc chuyÓn sang läc m¸u.<br /> dông c¸c kü thuËt tiªn tiÕn cña y häc. HiÖn nay m×nh míi ghÐp ®­îc h¬n 400 ca tøc lµ<br /> cßn rÊt nhiÒu ca. Sè ghÐp ë n­íc ngoµi kho¶ng<br /> Sè l­îng thay ®æi, tØ lÖ biÕn chøng vµ tö vong<br /> 600 ca. 600 ca víi 400 ca ta míi cã 1000 ca so<br /> sau mæ gi¶m ®¸ng kÓ v× m×nh lµm chuyªn nghiÖp<br /> víi con sè 80.000 ca. (PVS chuyªn gia ®Çu<br /> h¬n, cã kinh nghiÖm h¬n, øng dông c¸c kü thuËt<br /> ngµnh ghÐp t¹ng ViÖt Nam)<br /> míi vµo nh­ mæ c¶ néi soi, thuèc men dïng<br /> nhiÒu thuèc míi nªn kÕt qu¶ ®iÒu trÞ tèt h¬n, t¸c C«ng nghÖ ghÐp t¹ng ph¸t triÓn chËm do<br /> dông phô, biÕn chøng Ýt ®i vµ tö vong sau mæ thiÕu nguån t¹ng hiÕn, ®Õn nay míi cã tæng sè<br /> còng Ýt ®i. (PVS chuyªn gia hµng ®Çu ghÐp t¹ng kho¶ng 430 tr­êng hîp ®­îc ghÐp t¹ng t¹i ViÖt<br /> ë ViÖt Nam) Nam.<br /> <br /> Nguån cho sèng còng cã chót Ýt thay ®æi. Tr­êng hîp ghÐp m« (gi¸c m¹c): Sau khi cã<br /> Tr­íc khi cã LuËt nguån cho sèng chØ tõ ng­êi LuËt, sè l­îng c¸c ca ghÐp còng t¨ng lªn râ rÖt<br /> cïng huyÕt thèng, trong gia ®×nh cho nhau. do cã thªm nguån hiÕn tÆng trong n­íc. Tr­íc<br /> Nh­ng sau khi LuËt ra ®êi, ®· xuÊt hiÖn mét sè 2007 ch­a cã gi¸c m¹c tõ ng­êi hiÕn trong<br /> tr­êng hîp cho sèng kh«ng cïng huyÕt thèng, n­íc. Sau khi cã LuËt, tõ n¨m 2007 ®Õn cuèi<br /> kh«ng cã quan hÖ th©n quen. 2010 Ng©n hµng M¾t ®· nhËn ®­îc 185 gi¸c<br /> m¹c tõ 94 ng­êi hiÕn tÆng9, ®Õn th¸ng 3/2011 lµ<br /> Tr­íc ®©y kh«ng cã t×nh tr¹ng kh«ng cïng 199 tõ 101 ng­êi hiÕn. Tuy nhiªn, con sè nµy<br /> huyÕt thèng. Nh­ng gÇn ®©y cã lµm kh«ng cïng míi ®¸p øng ®­îc mét phÇn nhá nhu cÇu ghÐp<br /> huyÕt thèng. Ghi nhËn cã 4 ca ghÐp thËn trong gi¸c m¹c hiÖn nay.<br /> giai ®o¹n gÇn ®©y tõ 2009 ®Õn nay ë BÖnh<br /> HiÖn BÖnh viÖn M¾t Trung ­¬ng cã kho¶ng<br /> viÖn......lµ tõ nguån kh«ng cïng huyÕt thèng.<br /> 1.000 ng­êi chê ®­îc ghÐp gi¸c m¹c míi tr¸nh<br /> Cßn 60 ca lµ cïng huyÕt thèng. Tr­íc ®©y (tr­íc<br /> ®­îc nguy c¬ mï vÜnh viÔn, nh­ng ng©n hµng<br /> 1/7/2007) 100% sè ca lµ cïng huyÕt thèng.<br /> (PVS chuyªn gia hµng ®Çu ghÐp t¹ng ë ViÖt<br /> Nam)<br />  VÒ c¸c ca ghÐp tõ nguån cho chÕt n·o<br /> 6<br /> Tr­íc khi LuËt ban hµnh, c¸c ca cÊy ghÐp chØ Lª Trung H¶i (2009), GhÐp t¹ng. Mét sè kiÕn thøc chuyªn<br /> tiÕn hµnh dùa vµo nguån cho sèng. Nh­ng sau ngµnh vµ qui tr×nh kü thuËt, Nhµ xuÊt b¶n Y häc, Hµ Néi.<br /> 7<br /> khi LuËt ban hµnh, ch­a ®Çy mét n¨m sau Tuæi trÎ (18/4/2011), HiÕn t¹ng: khã ®­a luËt vµo cuéc sèng,<br /> (4/2008) ®· cã nh÷ng ca ghÐp tõ ng­êi cho chÕt TP Hå ChÝ Minh.<br /> n·o ®­îc ghi nhËn t¹i BÖnh viÖn Chî RÉy, Häc 8<br /> Tuæi trÎ (17/4/2011), Mét ng­êi n»m xuèng, bèn ng­êi håi<br /> viÖn Qu©n Y, BÖnh viÖn ViÖt §øc vµ BÖnh viÖn sinh, TP Hå ChÝ Minh.<br /> Trung ­¬ng HuÕ. TÝnh ®Õn nay cã 22 tr­êng hîp 9<br /> Ng©n hµng M¾t, BÖnh viÖn M¾t Trung ­¬ng (2010), B¸o c¸o<br /> ®­îc ghÐp t¹ng tõ ng­êi cho chÕt n·o ®­îc thùc Tæng kÕt Dù ¸n Ng©n hµng M¾t, Hµ Néi.<br /> <br /> <br /> 33<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> M¾t kh«ng thÓ chñ ®éng ®Æt ra chØ tiªu gi¶i khi chÕt, mµ nh÷ng ng­êi nµy l¹i kh«ng ph¶i lµ<br /> quyÕt do phô thuéc hoµn toµn vµo nhËn thøc vµ nh÷ng ®èi t­îng ®· ®¨ng ký hiÕn. C¸c tr­êng<br /> ý nguyÖn cña ng­êi cho. (PVS c¸n bé Ng©n hîp ®· hiÕn tËp trung chñ yÕu ë mét xø ®¹o ë<br /> hµng M¾t) Ninh B×nh (do cã 1 linh môc vËn ®éng c¸c th©n<br /> Do hiÖn nay ch­a cã Trung t©m ®iÒu phèi nh©n ng­êi chÕt) vµ mét sè ®iÓm quanh Hµ Néi.<br /> hiÕn ghÐp quèc gia nªn ch­a cã ho¹t ®éng ®iÒu Theo c¸n bé cña Ng©n hµng M¾t th× còng chØ lÊy<br /> phèi lÊy, ghÐp t¹ng. ViÖc hiÕn, lÊy, ghÐp t¹ng chØ ®­îc cña ng­êi hiÕn ë ph¹m vi c¶ ®i vµ vÒ<br /> diÔn ra trong c¬ së y tÕ do gi¸m ®èc bÖnh viÖn kho¶ng 300km "NÕu ë NghÖ An lµ bän em chÞu<br /> ®iÒu hµnh. Nguån hiÕn chÕt n·o tõ c¸c ca chÕt råi. V× khi ®­îc b¸o bÖnh viÖn cho « t« vÒ lÊy<br /> n·o do tai n¹n ®­îc ®­a vµo cÊp cøu t¹i c¸c bÖnh sau ®ã ®em l¹i BÖnh viÖn ®Ó ghÐp. ChØ ®­îc 3<br /> viÖn nµy. ViÖc t¨ng c¸c ca ghÐp tõ ng­êi hiÕn tiÕng ®i, 3 tiÕng vÒ céng thêi gian tiÕn hµnh c¸c<br /> chÕt n·o rÊt khã kh¨n do viÖc vËn ®éng, thuyÕt thñ tôc th× míi kÞp. CÇn ph¶i cã m¹ng l­íi vÖ<br /> phôc gia ®×nh ng­êi chÕt n·o ®Ó cã mét tr­êng tinh t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng ®Ó lÊy vµ b¶o qu¶n gi¸c<br /> hîp hiÕn lµ v« cïng cam go. Sè ng­êi hiÕn chÕt m¹c kÞp thêi sau ®ã chuyÓn vÒ cho Ng©n hµng<br /> n·o hiÖn nay trong toµn quèc míi chØ dõng l¹i ë m¾t th× viÖc huy ®éng céng ®ång tham gia hiÕn<br /> con sè 10, trong khi mçi n¨m cã hµng chôc míi cã thÓ më réng ®­îc." (PVS c¸n bé Ng©n<br /> ngh×n ng­êi cã nhu cÇu ghÐp t¹ng. §Ó cã ®­îc hµng M¾t)<br /> sè bÖnh nh©n hiÕn chÕt n·o trªn, c¸c bÖnh viÖn VÒ viÖc tæ chøc, ®iÒu hµnh<br /> ®· ph¶i dµnh mét c¬ sè gi­êng håi søc cÊp cøu<br /> Tuy Trung t©m ®iÒu phèi hiÕn ghÐp quèc gia<br /> cho nh÷ng bÖnh nh©n chÕt n·o ®Ó ®îi sù ®ång ý<br /> vµ m¹ng l­íi vÖ tinh ch­a ®­îc h×nh thµnh,<br /> cña gia ®×nh trong thêi gian dµi, trong khi sè<br /> nh­ng viÖc x©y dùng c¸c kh©u trong mét qui<br /> gi­êng bÖnh cho c¸c bÖnh nh©n cÊp cøu kh¸c<br /> tr×nh khÐp kÝn, hoµn thiÖn tõ viÖc hiÕn cho ®Õn<br /> kh«ng cã.<br /> khi cÊy ghÐp thµnh c«ng ®· ®­îc chó träng.<br /> Gi­êng håi søc lµm g× cã, lóc nµo còng ®«ng<br /> Qui tr×nh ghÐp gan, thËn, tim tõ ng­êi cho<br /> kÝn hÕt. Tù d­ng l¹i bá ra mÊy gi­êng cho c¸c<br /> chÕt n·o ®· ®­îc ®­a vµo lµ mét môc tiªu cña<br /> tr­êng hîp kia. Trong khi bao nhiªu lµ bÖnh mét §Ò tµi cÊp Nhµ n­íc. HiÖn c¸c qui tr×nh nµy<br /> nh©n nÆng. §ã thùc sù lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i. ®ang x©y dùng vµ hoµn thiÖn dùa trªn viÖc tham<br /> (Pháng vÊn s©u thÇy thuèc chuyªn ngµnh ghÐp kh¶o m« h×nh cña c¸c n­íc ®i tr­íc vµ kinh<br /> t¹ng) nghiÖm lµm thùc tÕ t¹i c¸c bÖnh viÖn. Khi ®Ò tµi<br /> Sau khi cã LuËt, mét sè ng­êi còng ®Æt vÊn nghiÖm thu, trong t­¬ng lai gÇn, c¸c qui tr×nh<br /> ®Ò ®¨ng ký hiÕn t¹ng sau khi chÕt víi c¸c c¬ së y nµy sÏ ®­îc Bé Y tÕ ban hµnh.<br /> tÕ, nh­ng c¸c bÖnh viÖn cßn lóng tóng vÒ thñ tôc T¹i c¸c bÖnh viÖn cã tiÕn hµnh ghÐp t¹ng, ®·<br /> v× khi nh÷ng ng­êi nµy qua ®êi nÕu kh«ng cã tæ chøc c¸c ®éi gi¶i thÝch, vËn ®éng gia ®×nh<br /> m¹ng l­íi ch©n rÕt th«ng b¸o vµ chuyÓn kÞp thêi ng­êi chÕt n·o ®ång ý ®Ó ng­êi th©n hä hiÕn<br /> th× viÖc hiÕn nµy hoµn toµn lµ v« nghÜa. CÇn tiÕn t¹ng/m«. T¹i BÖnh viÖn ViÖt §øc, thµnh lËp<br /> hµnh song song ®ång bé viÖc vËn ®éng céng nhãm “t­ vÊn hiÕn t¹ng tõ ng­êi cho chÕt n·o”<br /> ®ång hiÕn vµ viÖc thµnh lËp Trung t©m ®iÒu phèi dù ®Þnh ban ®Çu lµ tiÕn hµnh truyÒn th«ng ®¹i<br /> hiÕn ghÐp quèc gia. chóng, sau ®ã lµ thuyÕt phôc gia ®×nh bÖnh nh©n<br /> LÊy vÝ dô viÖc vËn ®éng céng ®ång ®¨ng ký chÕt n·o hiÕn tÆng nh­ng trªn thùc tÕ v× nhiÒu lý<br /> hiÕn gi¸c m¹c. Cho ®Õn nay Trung ­¬ng Héi do nªn ®· ph¶i tiÕn hµnh thuyÕt phôc gia ®×nh<br /> Ch÷ thËp ®á ViÖt Nam ®· vËn ®éng ®­îc h¬n bÖnh nh©n chÕt n·o hiÕn t¹ng, sau ®ã lÊy t¹ng<br /> 40.000 ng­êi ®¨ng ký hiÕn gi¸c m¹c, nh­ng trªn ghÐp thµnh c«ng vµ trªn c¬ së ®ã sÏ tuyªn<br /> thùc tÕ míi cã h¬n 100 ng­êi hiÕn gi¸c m¹c sau truyÒn. Nhãm ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c kh¸ch<br /> <br /> 34<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> quan, trung thùc, khoa häc. Ho¹t ®éng cña nhãm KÕT LUËN<br /> rÊt chuyªn nghiÖp, cã qui tr×nh chuÈn10. LuËt vµ c¸c v¨n b¶n d­íi LuËt ®· t¹o hµnh<br /> Mét sè bÖnh viÖn ®· cã c¸c ho¹t ®éng ®éng lang ph¸p lý cho ngµnh c«ng nghÖ ghÐp t¹ng<br /> viªn, khuyÕn khÝch, t«n vinh ng­êi hiÕn. Nh­ ViÖt Nam ph¸t triÓn. C¸c qui ®Þnh vÒ ghÐp m«,<br /> BÖnh viÖn M¾t Trung ­¬ng ®· in 250 chiÕc ®ång t¹ng tõ nguån cho sèng vµ nguån cho chÕt n·o<br /> hå ®Ó tÆng cho c¸c gia ®×nh cã ng­êi hiÕn gi¸c t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ. Mét sè c¸c qui ®Þnh cßn thiÕu<br /> m¹c vµ trao giÊy "NghÜa cö cao ®Ñp" cho 56 gia nh­ qui tr×nh ghÐp tim, gan, thËn tõ nguån cho<br /> ®×nh cã ng­êi hiÕn gi¸c m¹c. Mét sè tr­êng hîp chÕt n·o ®ang ®­îc nghiªn cøu, hoµn thiÖn ®Ó<br /> hiÕn t¹ng sèng ®· ®­îc cÊp B¶o hiÓm y tÕ. ban hµnh. Tuy nhiªn, mét sè quy ®Þnh cña LuËt<br /> C¸c v­íng m¾c n¶y sinh trong khi triÓn cßn thiÕu cô thÓ, tÝnh kh¶ thi ch­a cao nh­ trong<br /> khai cÇn cã c¸c ®iÒu chØnh, bæ sung qui ®Þnh hiÕn chÕt n·o, quyÒn nh©n th©n cña<br /> ng­êi chÕt n·o ch­a râ rµng; qui ®Þnh vÒ hiÕn<br /> Theo L·nh ®¹o Côc Qu¶n lý Kh¸m Ch÷a t¹ng sèng cßn láng lÎo v× kh«ng qui ®Þnh râ<br /> bÖnh vµ c¸c chuyªn gia ngµnh ghÐp t¹ng, c¸c quan hÖ ng­êi cho vµ ng­êi nhËn dÔ g©y hiÖn<br /> quy ®Þnh cña LuËt HiÕn, lÊy, ghÐp m«, BPCT t­îng tiªu cùc.<br /> ng­êi vµ hiÕn lÊy, x¸c ®· ®­îc triÓn khai, tuy<br /> Sau khi cã LuËt HiÕn, lÊy, ghÐp m«, BPCT<br /> nhiªn cßn mét sè quy ®Þnh ch­a cã tÝnh kh¶ thi<br /> ng­êi, sè ca ghÐp t¹ng ®· t¨ng lªn, c¸c kü thuËt<br /> nh­:<br /> ghÐp vµ ®iÒu trÞ sau ghÐp cã nhiÒu tiÕn bé v­ît<br /> Ÿ Vi ph¹m c¸c hµnh vi bÞ nghiªm cÊm vµ bËc. C¸c ca ghÐp t¹ng tõ ng­êi chÕt n·o ®· ®­îc<br /> c¸c quy ®Þnh kh¸c cña LuËt ch­a cã chÕ tµi xö tiÕn hµnh. Nguån cho t¹ng còng më réng kh«ng<br /> ph¹t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; chØ tõ nguån cho sèng cïng huyÕt thèng mµ më<br /> Ÿ C¸c tr­êng hîp lÊy t¹ng tõ ng­êi cho chÕt réng c¶ cho sèng kh«ng cïng huyÕt thèng vµ tõ<br /> n·o ®Ó ghÐp cho ng­êi bÖnh thêi gian qua ch­a nguån cho chÕt n·o.<br /> tr­êng hîp nµo ®­îc cÊp thÎ hiÕn bé phËn c¬ thÓ ViÖc ch­a thµnh lËp ®­îc Trung t©m ®iÒu<br /> ng­êi mµ do vËn ®éng ng­êi nhµ ®ång ý cho phèi quèc gia vÒ ghÐp bé phËn c¬ thÓ ng­êi<br /> t¹ng, ch­a vËn ®éng ®­îc ng­êi ®¨ng ký hiÕn còng nh­ ch­a cã nhiÒu ng©n hµng m«, m¹ng<br /> khi cßn sèng. ViÖc lÊy t¹ng hiÕn tõ ng­êi cho l­íi vÖ tinh ë c¸c ®Þa ph­¬ng, céng t¸c viªn céng<br /> chÕt n·o trong ph¹m vi bÖnh viÖn tuy kh«ng vi ®ång ®Ó ®iÒu phèi c¸c ho¹t ®éng hiÕn ghÐp m«,<br /> ph¹m quy ®Þnh ph¸p luËt nh­ng khã t¹o ra t¹ng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khã kiÓm so¸t ng­êi<br /> nguån t¹ng dåi dµo ®Ó ghÐp cho ng­êi bÖnh; hiÕn bé phËn c¬ thÓ ë ng­êi sèng b¸n t¹ng vµ<br /> Ÿ Quy ®Þnh ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp kh«ng tËn dông ®­îc nguån hiÕn m«, t¹ng sau<br /> Trung t©m ®iÒu phèi quèc gia vÒ ghÐp bé phËn khi chÕt.<br /> c¬ thÓ ng­êi khã thùc hiÖn, thùc tÕ cho thÊy sau KHUYÕN NGHÞ<br /> 4 n¨m triÓn khai LuËt vÉn ch­a thµnh lËp ®­îc<br /> VÒ hµnh lang ph¸p lý<br /> Trung t©m ®iÒu phèi quèc gia vÒ ghÐp bé phËn<br /> c¬ thÓ ng­êi.  CÇn nhanh chãng ban hµnh qui tr×nh ghÐp<br /> Quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, c¬ quan gan, thËn, tim tõ nguån cho chÕt n·o<br /> Ÿ<br /> ngang bé vµ ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp trong  VÒ thñ tôc hiÕn t¹ng sèng: Bæ sung thªm<br /> ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh thùc c¸c qui ®Þnh chÆt chÏ vÒ c¸c thñ tôc hiÕn khi<br /> hiÖn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ hiÕn, lÊy, ghÐp m«,<br /> BPCT ng­êi vµ hiÕn lÊy, x¸c, thùc tÕ c¸c Bé, c¬<br /> quan ngang bé vµ ñy ban nh©n d©n c¸c cÊp ch­a 10<br /> BÖnh viÖn H÷u nghÞ ViÖt §øc (2010), B¸o c¸o tæng hîp kÕt<br /> vµo cuéc, ch­a t¹o ®­îc sù chuyÓn biÕn nhËn qu¶ khoa häc c«ng nghÖ ®Ò tµi Ch­¬ng tr×nh KHCN cÊp nhµ<br /> thøc cña ng­êi d©n vµ céng ®ång trong viÖc hiÕn n­íc KC10/06-10 "Nghiªn cøu triÓn khai ghÐp gan, thËn lÊy tõ<br /> m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi. o", Hµ Néi.<br /> ng­êi cho chÕt n·<br /> <br /> <br /> 35<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> sèng. Nªn qui ®Þnh chØ ng­êi cïng huyÕt thèng VÒ viÖc tæ chøc, ®iÒu hµnh<br /> hoÆc ng­êi th©n (chøng minh ®­îc quan hÖ trªn KhÈn tr­¬ng tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ §Ò<br /> hai n¨m nh­ LuËt mét sè n­íc living related ¸n thµnh lËp Trung t©m ®iÒu phèi quèc gia vÒ<br /> donors) ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng trao ®æi mua b¸n. hiÕn ghÐp bé phËn c¬ thÓ ng­êi. §iÒu cÇn nhÊt<br />  VÒ thñ tôc hiÕn t¹ng khi chÕt: hiÖn nay lµ ph¶i thµnh lËp ®­îc Trung t©m ®iÒu<br /> phèi hiÕn ghÐp vµ m¹ng l­íi vÖ tinh t¹i c¸c ®Þa<br /> + Qui ®Þnh cô thÓ nÕu bÖnh nh©n cã ®¬n hiÕn<br /> ph­¬ng ®ång thêi víi viÖc vËn ®éng céng ®ång.<br /> khi chÕt th× cã cÇn sù ®ång ý cña ng­êi th©n<br /> CÇn sím ®­a trung t©m ®iÒu phèi nµy ®i vµo<br /> kh«ng, nÕu cÇn chØ râ ng­êi th©n lµ ai.<br /> ho¹t ®éng ®Ó cÇm trÞch viÖc nhËn t¹ng tõ ng­êi<br /> + Qui ®Þnh cô thÓ ng­êi th©n nµo cã quyÒn cho, ph©n phèi ®Õn ®óng ®Þa chØ ng­êi cÇn nhËn.<br /> quyÕt ®Þnh hiÕn cña bÖnh nh©n chÕt n·o trong<br /> Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt, trang<br /> tr­êng hîp bÖnh nh©n kh«ng cã ®¬n hiÕn.<br /> thiÕt bÞ, nh©n lùc, tµi chÝnh cho Trung t©m ®iÒu<br /> + Qui ®Þnh cô thÓ thñ tôc ®¨ng ký hiÕn t¹ng phèi quèc gia vÒ hiÕn ghÐp bé phËn c¬ thÓ<br /> sau khi chÕt. ng­êi, Ng©n hµng m« vµ c¸c c¬ së y tÕ cÊy ghÐp<br />  VÒ viÖc tiÕp cËn th«ng tin cña ng­êi hiÕn m«, t¹ng.<br /> cho viÖc nghiªn cøu: cÇn cã c¸c qui ®Þnh cô thÓ Tuyªn truyÒn vËn ®éng céng ®ång<br /> c¸c ®èi t­îng nµo th× ®­îc tiÕp cËn khai th¸c §iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i cã mét chiÕn<br /> th«ng tin vµ c¸c thñ tôc cÇn lµm. Nh÷ng th«ng dÞch tuyªn truyÒn l©u dµi vµ ®ñ m¹nh ®Ó t¸c<br /> tin nµy lµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc ph©n tÝch t©m lý, ®éng vµo nhËn thøc cña ng­êi d©n. CÇn triÓn<br /> t×m c¸c c¸ch tiÕp cËn phï hîp vËn ®éng céng khai c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé vµ cô thÓ.<br /> ®ång hiÕn chÕt n·o.<br /> <br /> <br /> TµI LIÖU THAM KH¶O<br /> 1 Quèc héi n­íc CHXHCN ViÖt Nam (2006), LuËt HiÕn, lÊy, ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi vµ hiÕn,<br /> lÊy x¸c, Hµ Néi.<br /> 2 NguyÔn Huy Quang vµ NguyÔn Hoµng Phóc (2006), "Mét sè néi dung quan träng trong LuËt hiÕn,<br /> lÊy, ghÐp m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi vµ hiÕn, lÊy x¸c", Th«ng tin phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p luËt vÒ y tÕ. Vô<br /> Ph¸p chÕ - Bé Y tÕ, 2006 (04), trang 2-11.<br /> 3 Bé Y tÕ (2007), KÕ ho¹ch sè 21/KH-BYT, ngµy 12/1/2007 vÒ TriÓn khai thi hµnh LuËt hiÕn, lÊy, ghÐp<br /> m«, bé phËn c¬ thÓ ng­êi vµ hiÕn, lÊy x¸c, Hµ Néi.<br /> 4 ChÝnh phñ (2008), NghÞ ®Þnh sè 56/2008/N§-CP, ngµy 29/4/2008 vÒ Tæ chøc, ho¹t ®éng cña Ng©n<br /> hµng m« vµ Trung t©m ®iÒu phèi quèc gia vÒ ghÐp bé phËn c¬ thÓ ng­êi, Hµ Néi.<br /> 5 Lª Trung H¶i (2009), GhÐp t¹ng. Mét sè kiÕn thøc chuyªn ngµnh vµ qui tr×nh kü thuËt, Nhµ xuÊt b¶n<br /> Y häc, Hµ Néi.<br /> 6 Tuæi trÎ (18/4/2011), HiÕn t¹ng: khã ®­a luËt vµo cuéc sèng, TP. Hå ChÝ Minh.<br /> 7 Tuæi trÎ (17/4/2011), Mét ng­êi n»m xuèng, bèn ng­êi håi sinh, TP. Hå ChÝ Minh.<br /> 8 Ng©n hµng M¾t, BÖnh viÖn M¾t Trung ­¬ng (2010), B¸o c¸o Tæng kÕt Dù ¸n Ng©n hµng M¾t, Hµ Néi.<br /> 9 BÖnh viÖn H÷u nghÞ ViÖt §øc (2010), B¸o c¸o tæng hîp kÕt qu¶ khoa häc c«ng nghÖ ®Ò tµi Ch­¬ng<br /> tr×nh KHCN cÊp nhµ n­íc KC10/06-10 "Nghiªn cøu triÓn khai ghÐp gan, thËn lÊy tõ ng­êi cho chÕt<br /> n·o", Hµ Néi.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 36<br />