Đề kiểm tra Nghị luận xã hội: Nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống

Chia sẻ: Nguyen Huy Vu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

463
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề kiểm tra Nghị luận xã hội: Nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống nhằm giúp các em hoàn thiện kiến thức về dạng bài nghị luận xã hội trong nhà trường phổ thông; hiểu yêu cầu và cách thức vận dụng tổng hợp các thao tác và các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề kiểm tra Nghị luận xã hội: Nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống

CHỦ ĐỀ: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI I. Mục tiêu cần đạt: Học xong chủ đề này, học sinh sẽ đạt được: 1. Kiến th ức: - Hoàn thi ện ki ến thức v ề d ạng bài ngh ị lu ận xã h ội trong nhà tr ường ph ổ thông. - Hiểu yêu cầu và cách th ức v ận d ụng t ổng h ợp các thao tác và các ph ương th ức bi ểu đ ạt trong bài văn nghị luận xã hội: + Chứng minh, gi ải thích, phân tích, so sánh, bác b ỏ, bình lu ận. + Tự sự, biểu cảm, miêu tả, thuyết minh. - Biết vận dụng tích hợp phương pháp t ạo l ập VB NLXH đ ể đ ọc - hi ểu 1 văn b ản ngh ị lu ận. 2. Kĩ năng: - Kĩ năng tóm tắt văn bản ngh ị lu ận xã h ội. - Biết phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận. - Biết huy động kiến thức và những trải nghiệm của bản thân để vi ết bài văn ngh ị lu ận v ề m ột v ấn đề xã hội. - Biết vận dụng tổng hợp các thao tác l ập lu ận và các ph ương th ức bi ểu đ ạt đ ể vi ết bài văn ngh ị luận xã hội về một vấn đề tư tưởng, đạo lí, lối sống, về một hiện tượng trong đời sống. 3. Thái độ: - Có thái độ tích c ực, đúng đ ắn tr ước các v ấn đ ề xã h ội. - Có nhận thức đúng đ ắn v ề vai trò c ủa bài văn ngh ị lu ận xã h ội trong đ ời s ống; tuân th ủ các b ước trong quá trình tạo lập m ột văn bản ngh ị lu ận xã h ội trong tr ường THPT. Từ đó học sinh có thể hình thành các năng lực sau: - Năng lực thu thập và xử lý thông tin, dẫn chứng. - Năng lực trình bày, suy nghĩ, quan điểm riêng về vấn đề nghị luận xh. - Năng lực tạo lập văn bản nlxh giàu thuyết phục. - Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về một vấn đề xã hội. II. Bảng mô tả các mức độ đánh giá Chủ đề “Nghị luận xã hội” theo định hướng năng lực: Vận dụng Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao - Nhận diện được - Phân biệt được các dạng - Phân tích được các - Biên tập, chỉnh sửa, kiểu văn bản nghị bài nghị luận xã hội với yêu cầu cơ bản c ủa hoàn thiện một bài văn luận xã hội. các dạng bài nghị luận một đề văn NLXH. nghị luận xã hội. - Xác định được đặc văn học. - Xây dựng được dàn - Viết một bài văn nghị điểm, mục đích, yêu - Tìm được ví dụ về các bài cho bài văn nghị luận xã hội hoàn chỉnh. cầu cơ bản của bài dạng đề nghị luận xã hội. luận xã hội. - Trình bày những quan văn nghị luận xã hội. - Viết được các điểm, chính kiến của đoạn văn giải thích, mình về một vấn đề xã phân tích, chứng hội. minh, bình luận,... về một tư tưởng đạo lí hoặc hiện tượng đời sống. - Vận dụng kết hợp một số phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận XH. - Tóm tắt được một văn bản nghị luận xã hội.
Câu hỏi/Bài tập - Nhận diện đề NLXH - Phân tích đề và lập dàn ý cho đ ề bài NLXH - Viết đoạn văn NLXH - Biên tập, chỉnh sửa hoàn thi ện m ột bài văn NLXH. - Viết một bài văn NLXH hoàn ch ỉnh. - Tóm tắt được bài văn NLXH (Kết hợp giao bài tập cho nhóm và bài t ập cá nhân; hình th ức trình bày: nói và vi ết, ch ủ y ếu d ạng tự luận; ở nhà và trên lớp) Chủ đề 1 : NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG Văn bản: “…Cuộc sống thường ngày mang cho chúng ta những khuôn mặt thân thu ộc, l ương thi ện, là anh em, đồng nghiệp, là bạn bè, chồng vợ… Chỉ khi có những bi ến c ố, có nh ững s ự b ất th ường x ảy ra, như chiếc xe bia bất ngờ bị lật ở Biên Hòa, người ta mới thấy hết được phần xấu xa của mình được bộc lộ ra sao. Đám đông "hôi bia" ở Biên Hòa không t ừ trên tr ời r ơi xu ống. H ọ là nh ững ng ười sống xung quanh ta. Ta có trong một phần của họ. Cái xấu mà h ọ trình di ện ra có th ể đã t ố cáo chính chúng ta. Có thể vì thế chúng ta phẫn nộ, phẫn nộ như một cách tự bào chữa, tự bảo vệ chính mình. Nhưng một bức tranh đen tối cũng có những giá trị c ủa riêng nó. N ếu sự ki ện "hôi bia" ở Biên Hòa đã lột trần một bộ mặt thật xấu xa đen tối của xã h ội chúng ta thì giá tr ị c ủa nó chính là h ồi chuông cảnh tỉnh cho chúng ta về đạo đức xã hội, đạo đ ức c ủa m ỗi ng ười trong chúng ta. Đ ạo đ ức xã hội không suy đồi ngay tức thì từ những biến cố lớn mà nó là s ự tích lũy nh ững thói x ấu xa, nh ững cái ác nhỏ nhoi len lỏi khắp hang cùng ngõ hẻm ở cuộc sống thường ngày. Hãy tưởng tượng, bạn ngồi uống cà phê sáng và thử đếm xem có bao nhiêu xe qua l ại tr ước mặt bạn trong 1 phút? Tôi đã thử ở một con phố không lớn ở Sài Gòn, m ột phút có kho ảng 20 xe. Hãy tưởng tượng mỗi người ngồi trên 20 chiếc xe đó nhổ m ột bã kẹo cao su đúng m ột v ị trí tr ước c ửa quán, trong một ngày 12 giờ hoạt động chúng ta sẽ có m ột đ ống bã k ẹo v ới 14.400 cái và trong m ột tháng sẽ có đống rác bã kẹo khổng lồ 432.000 cái. Có thể ví đám đông "hôi bia" ở Biên Hòa là m ột khoảnh khắc mà nhất loạt những cái xấu nhỏ c ủa m ỗi thành viên trong đám đông đó đ ồng lo ạt b ộc l ộ ra như chính đống bã kẹo cao su được những người qua đường nhất loạt được nhổ đúng một vị trí. Rõ ràng từ một cái xấu nho nhỏ ta có một “đống xấu xa” khổng lồ khi nó nh ất lo ạt đ ược b ộc l ộ ra đúng không ? Vậy sao chúng ta không cảnh giác với những cái xấu nhỏ hằng ngày của mỗi chúng ta ? Nếu hiện tượng "hôi bia" ở Biên Hòa đã lột trần m ột bộ mặt thật xấu xa đen t ối c ủa xã h ội chúng ta, thì nó nên được xem là hồi chuông c ảnh tỉnh cho chúng ta v ượt ra ngoài cu ộc s ống đèm đ ẹp thường ngày, để tự hỏi mình xem ta có đang dự phần nuôi dưỡng cho những cái xấu xa c ủa xã h ội t ừ những thói quen thường ngày hay không ? Tất cả chúng ta đều đúng, đều lương thiện, tại sao lại có những cái xấu, cái tồi tệ đó xảy ra, phải chăng nó đ ến t ừ nh ững cái x ấu nho nh ỏ, cái th ỏa hi ệp nho nhỏ hằng ngày ? Phải chăng cái xấu, cái ác đến từ sự dung dưỡng, th ỏa hi ệp v ới nh ững cái x ấu nho nhỏ, với cái bất công nho nhỏ, cái ác nho nhỏ di ễn ra hằng ngày mà chúng ta coi là bình th ường, nh ư một chiếc bã kẹo cao su nhổ bậy ngoài đường vậy? Biết phê phán rồi rút kinh nghiệm đã là tốt rồi, nhưng ngăn ngừa để cái xấu, cái ác đừng xảy ra rồi mới rút kinh nghiệm thì có phải tốt hơn không ? (Tôi thấy có mình trong đám đông 'hôi bia', Đông Kinh, Thanhnien.com.vn) Câu hỏi, Bài tập minh họa Nhận biết Thông hiểu Vận dụng
Vận dụng thấp Vận dụng cao - Văn bản trên đề - Từ ngữ, hình ảnh cập đến vấn đề gì ? nào trong ngữ liệu giúp anh chị xác định vấn đề đó ? - Phát hiện các - Biểu hiện cụ thể - Đánh giá tác dụng các phương thức biểu của phương thức phương thức biểu đạt đạt trong ngữ liệu biểu đạt trong ngữ được sử dụng trong trên? liệu. ngữ liệu trên? - Quan điểm của tác - Tóm lược các ý chính - Quan điểm của em về giả được thể hiện của văn bản trên. hiện tượng trên. như thế nào trong ngữ liệu trên? - “Ta có trong một - Theo em, chúng ta phải phần của họ”. làm gì để xã hội không Hãy viết một đoạn văn tái diễn những hiện ngắn giải thích ý kiến tượng tương tự? trên. (Trình bày bằng hình thức nói hoặc viết) - Theo tác giả, những ai tham gia “hôi bia”? - Chỉ ra những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trên? ĐỀ KIỂM TRA NGHỊ LUẬN XÃ HỘI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG Thời gian: 90’ I. Ma trận đề kiểm tra: Mức độ Vận dụng Chủ đề Nhận biết Thông hiểu Tổng số Thấp Cao I. Đọc hiểu Xác định đối Quan điểm Đánh giá tác tượng và nội của tác giả dụng của dung nghị được thể hiện phương thức luận. trong ngữ liệu biểu đạt trong trên. ngữ liệu trên. Số câu 1 1 1 3 Số điểm 1,0 1,0 1,0 3,0 Tỉ lệ 10% 10% 10% 30% II. Tạo lập Vận dụng
văn bản kiến thức và kĩ năng để viết bài văn nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống. Số câu 1 1 Số điểm 7,0 7,0 Tỉ lệ 70% 70% Tổng số câu 1 1 1 1 4 Tổng số điểm 1,0 1,0 1,0 7,0 10,0 Tỉ lệ 10% 10% 10% 70% 100% ĐỀ KIỂM TRA Thời gian: 90 phút Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu sau: “…Cuộc sống thường ngày mang cho chúng ta những khuôn m ặt thân thu ộc, l ương thi ện, là anh em, đồng nghiệp, là bạn bè, chồng vợ… Chỉ khi có những bi ến c ố, có nh ững s ự b ất th ường x ảy ra, như chiếc xe bia bất ngờ bị lật ở Biên Hòa, người ta mới thấy hết được phần xấu xa của mình được bộc lộ ra sao. Đám đông "hôi bia" ở Biên Hòa không t ừ trên tr ời r ơi xu ống. H ọ là nh ững ng ười sống xung quanh ta. Ta có trong một phần của họ. Cái xấu mà h ọ trình di ện ra có th ể đã t ố cáo chính chúng ta. Có thể vì thế chúng ta phẫn nộ, phẫn nộ như một cách tự bào chữa, tự bảo vệ chính mình. Nhưng một bức tranh đen tối cũng có những giá trị c ủa riêng nó. N ếu sự ki ện "hôi bia" ở Biên Hòa đã lột trần một bộ mặt thật xấu xa đen tối của xã h ội chúng ta thì giá tr ị c ủa nó chính là h ồi chuông cảnh tỉnh cho chúng ta về đạo đức xã hội, đạo đ ức c ủa m ỗi ng ười trong chúng ta. Đ ạo đ ức xã hội không suy đồi ngay tức thì từ những biến cố lớn mà nó là s ự tích lũy nh ững thói x ấu xa, nh ững cái ác nhỏ nhoi len lỏi khắp hang cùng ngõ hẻm ở cuộc sống thường ngày. Hãy tưởng tượng, bạn ngồi uống cà phê sáng và thử đếm xem có bao nhiêu xe qua l ại tr ước mặt bạn trong 1 phút? Tôi đã thử ở một con phố không lớn ở Sài Gòn, m ột phút có kho ảng 20 xe. Hãy tưởng tượng mỗi người ngồi trên 20 chiếc xe đó nhổ m ột bã kẹo cao su đúng m ột v ị trí tr ước c ửa quán, trong một ngày 12 giờ hoạt động chúng ta sẽ có m ột đ ống bã k ẹo v ới 14.400 cái và trong m ột tháng sẽ có đống rác bã kẹo khổng lồ 432.000 cái. Có thể ví đám đông "hôi bia" ở Biên Hòa là m ột khoảnh khắc mà nhất loạt những cái xấu nhỏ c ủa m ỗi thành viên trong đám đông đó đ ồng lo ạt b ộc l ộ ra như chính đống bã kẹo cao su được những người qua đường nhất loạt được nhổ đúng một vị trí. Rõ ràng từ một cái xấu nho nhỏ ta có một “đống xấu xa” khổng lồ khi nó nh ất lo ạt đ ược b ộc l ộ ra đúng không ? Vậy sao chúng ta không cảnh giác với những cái xấu nhỏ hằng ngày của mỗi chúng ta ? Nếu hiện tượng "hôi bia" ở Biên Hòa đã lột trần m ột bộ mặt thật xấu xa đen t ối c ủa xã h ội chúng ta, thì nó nên được xem là hồi chuông c ảnh tỉnh cho chúng ta v ượt ra ngoài cu ộc s ống đèm đ ẹp thường ngày, để tự hỏi mình xem ta có đang dự phần nuôi dưỡng cho những cái xấu xa c ủa xã h ội t ừ những thói quen thường ngày hay không ? Tất cả chúng ta đều đúng, đều lương thiện, tại sao lại có những cái xấu, cái tồi tệ đó xảy ra, phải chăng nó đ ến t ừ nh ững cái x ấu nho nh ỏ, cái th ỏa hi ệp nho nhỏ hằng ngày ? Phải chăng cái xấu, cái ác đến từ sự dung dưỡng, th ỏa hi ệp v ới nh ững cái x ấu nho nhỏ, với cái bất công nho nhỏ, cái ác nho nhỏ di ễn ra hằng ngày mà chúng ta coi là bình th ường, nh ư một chiếc bã kẹo cao su nhổ bậy ngoài đường vậy? Biết phê phán rồi rút kinh nghiệm đã là tốt rồi, nhưng ngăn ngừa để cái xấu, cái ác đừng xảy ra rồi mới rút kinh nghiệm thì có phải tốt hơn không ? (Tôi thấy có mình trong đám đông 'hôi bia', Đông Kinh, Thanhnien.com.vn) Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Câu 1 (1,0 điểm) 1.1. Văn bản trên đề cập đến vấn đề gì? 1.2. Chỉ ra kiểu nghị luận của văn bản trên. Câu 2 (1,0 điểm) Quan điểm của tác giả được thể hiện như thế nào trong ngữ liệu trên? Câu 3 (1,0 điểm) Tóm lược các ý chính của văn bản trên. Phần II. Làm văn (7,0 điểm) Trong văn bản trên, tác giả có thể hiện suy nghĩ của mình qua câu sau: “Ta có trong một phần của họ”. Hãy viết bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên. HƯỚNG DẪN CHẤM I. Phần đọc hiểu Câu 1 (1,0 điểm): Câu 1.1. Mức tối đa: Mã 1: HS trả lời được các ý sau - Hiện tượng “hôi bia” - Đối tượng, nguyên nhân, “hôi bia” - Thái độ của tác giả trước hiện tượng “hôi bia” Mức chưa tối đa: Mã 2: Chỉ nêu được một hoặc hai ý Mức không đạt: Mã 3: - Viết sai lạc nội dung - Không trả lời Câu 1.2. Mức tối đa: Mã 1: HS xác định được kiểu bài nghị luận về 1 hiện tượng đời sống Mức chưa tối đa: Mã 2: HS chỉ xác định đó là kiểu bài NLXH Mức không đạt: Mã 3: - Xác định sai kiểu bài - Không trả lời Câu 2: Mức tối đa: Mã 1: HS trả lời được một số nội dung sau - Phê phán, lên án hiện tượng trên - Khẳng định hiện tượng trên là biểu hiện của sự suy thoái đạo đức - Sự cảnh tỉnh đối với bản thân tác giả và mọi người. Mức chưa tối đa: Mã 2:HS trả lời chưa đầy đủ các ý trên Mức không đạt: Mã 3: - Xác định sai quan điểm của tác giả - Không trả lời Câu 3: Mức tối đa: Mã 1: HS xác định được các ý chính sau: - Nêu hiện tượng hôi bia. - Khẳng định hiện tượng hôi bia là hồi chuông cảnh tỉnh về sự xuống cấp của đạo đức xã hội - Mỗi người cần cảnh giác với những cái xấu nhỏ hằng ngày.
- Từ hiện tượng hôi bia, tác giả chỉ ra nguyên nhân của sự xuống cấp đạo đức - Nêu phương hướng hành động ngăn ngừa những hiện tượng xấu trong xã hội Mức chưa tối đa: Mã 2: HS xác định chưa đầy đủ và chính xác các ý trên Mức không đạt: Mã 3: - Xác định sai lạc nội dung - Không trả lời II. Phần làm văn 1.Yêu cầu về kĩ năng - Biết làm bài văn nghị luận về một hiện tượng xã hội. - Vận dụng hợp lí các thao tác lập luận và phương thức biểu đạt - Bố cục rõ ràng - Dẫn chứng đúng, đủ, tiêu biểu - Lí lẽ thuyết phục - Văn viết sáng tạo, có cảm xúc - Liên kết chặt chẽ; Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu 2. Yêu cầu về kiến thức HS có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song phải thuyết phục và đáp ứng một số nội dung dưới đây - Giới thiệu vấn đề cần nghị luận “Ta có trong một phần của họ”. - Giải thích nghĩa câu nói của tác giả “Ta có trong một phần của họ” (Gợi ý: Nhìn vào những người hôi của, ta thấy bóng dáng mình trong đó bởi trong m ỗi cá nhân, bên c ạnh nh ững ph ẩm ch ất t ốt đ ẹp, đều tồn tại một vài thói hư tật xấu,…) - Phân tích, chứng minh,..vấn đề “Ta có trong một phần của họ”. Gợi ý: + Lòng tham + Sự vô cảm + Thói a-dua,… - Bình luận. Gợi ý: + Nhận định ý kiến tác giả là hoàn toàn đúng + Những thói hư, tật xấu luôn tiềm ẩn trong m ỗi con người và trong nh ững hoàn c ảnh nh ất đ ịnh s ẽ bộc lộ + Nhắc nhở mỗi người phải thường xuyên đấu tranh với bản thân đ ể lo ại b ỏ thói h ư t ật x ấu nh ằm hoàn thiện nhân cách,… - Tổng kết vấn đề “Ta có trong một phần của họ”. RUBRIC ĐÁNH GIÁ BÀI LÀM VĂN Nội Mức độ cần đạt dung Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém đánh giá (7,0 -6,5) (6,0 - 5,0) (4,5 -3,0 ) (2,5 - 1,0 ) ( 0,5 - 0,0) Kĩ năng - Biết làm bài văn - Cơ bản biết làm Cơ bản biết làm -Chưa biết làm - Sai lạc nghị luận về một bài văn nghị luận bài văn nghị luận bài văn nghị luận phương hiện tượng xã về một hiện tượng về một hiện về một hiện thức nghị hội. xã hội. tượng xã hội. tượng xã hội. luận - Vận dụng khá - Biết vận dụng - Vận dụng hợp hợp lí các thao tác các thao tác lập lí các thao tác lập lập luận và luận và phương luận và phương phương thức biểu thức biểu đạt thức biểu đạt đạt - Bố cục tương - Bố cục rõ ràng - Bố cục rõ ràng đối rõ ràng - Có sử dụng dẫn - Dẫn chứng - Dẫn chứng đúng, chứng, nhưng
đúng, đủ, tiêu đủ, tiêu biểu chưa đầy đủ, biểu chính xác - Lí lẽ chưa - Lí lẽ thuyết - Lí lẽ thuyết phục thuyết phục phục - Văn viết chưa - Văn viết sáng - Văn viết chưa có cảm xúc tạo, có cảm xúc thật sự có cảm xúc - Liên kết chưa - Liên kết chặt - Liên kết chặt chặt chẽ; Còn - Mắc rất nhiều chẽ; Không mắc chẽ; Còn mắc một mắc nhiều lỗi lỗi chính tả, dùng - Hành văn lỗi chính tả, dùng số lỗi chính tả, chính tả, dùng từ, từ, đặt câu lủng củng, từ, đặt câu dùng từ, đặt câu đặt câu rời rạc; mắc quá nhiều lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu Kiến - Giới thiệu đúng - Giới thiệu đúng Giới thiệu được - Chưa giới thiệu - Chưa giới thức và hấp dẫn vấn vấn đề cần nghị vấn đề cần nghị được vấn đề cần thiệu được đề cần nghị luận luận “Ta có trong luận “Ta có trong nghị luận “Ta có vấn đề cần “Ta có trong một một phần của họ” một phần của trong một phần nghị luận phần của họ”. họ” của họ”. “Ta có trong một phần của họ” - Giải thích vấn - Giải thích đúng - Chưa giải thích - Không giải đề nghị luận vấn đề nghị luận - Giải thích vấn được vấn đề nghị thích vấn đề chính xác, thuyết đề nghị luận luận nghị luận phục. chưa đầy đủ - Phân tích, - Phân tích, chứng - Phân tích, chứng - Không chứng minh,..vấn minh,..vấn đề nghị - Cơ bản phân minh,…vấn đề phân tích, đề vấn đề nghị luận tương đối tích, chứng minh nghị luận sơ sài. chứng minh luận đầy đủ, đầy đủ, thuyết được vấn đề được vấn đề phong phú, sáng phục. nghị luận song nghị luận tạo, thuyết phục. còn sơ sài - Bình luận sâu - Chưa bình luận - Chưa bình sắc, thuyết phục- Bình luận tương - Bình luận được được vấn đề. luận vấn đề đối đúng đắn vấn vấn đề nghị luận nghị luận. - Tổng kết vấn đề nghị luận nhưng còn sơ sài - Tổng kết chưa - Tổng kết đề nghị luận - Tổng kết đúng - Tổng kết đúng đúng vấn đề chưa đúng đúng, hấp dẫn vấn đề nghị luận vấn đề vấn đề để lại nhiều dư ba