Đề tài "Điểm tương đồng giữa tư tưởng dạy học cổ đại phương Đông và tư tưởng dạy học hiện đại phương Tây với tưởng dạy học Ngữ văn hiện nay của Việt Nam"

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

150
lượt xem 38
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiện giờ, ngành giáo dục đất nước ta đang thực hiện những bước tiến để đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng giáo dục. Mọi người đều đồng ý cái cần thay đổi đầu tiên phải là tư tưởng, quan niệm. Ta đã từng một thời sống trong tư tưởng quan liêu bao cấp với nhiều sự rập khuôn, bó hẹp. Giờ, thời đại mới, tất cả mọi ngành, mọi người chứ không chỉ ngành giáo dục cần đề cao hơn suy nghĩ mở, sáng tạo, năng động. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài "Điểm tương đồng giữa tư tưởng dạy học cổ đại phương Đông và tư tưởng dạy học hiện đại phương Tây với tưởng dạy học Ngữ văn hiện nay của Việt Nam"

Điểm tương đồng giữa tư tưởng dạy học cổ đại phương Đông và tư tưởng dạy học hiện đại phương Tây với tưởng dạy học Ngữ văn hiện nay của Việt Nam Phần 1: Giới thiệu về các tư tưởng dạy học Hiện giờ, ngành giáo dục đất nước ta đang thực hiện những bước tiến để đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng giáo dục. Mọi người đều đồng ý cái cần thay đổi đầu tiên phải là tư tưởng, quan niệm. Ta đã từng một thời sống trong tư tưởng quan liêu bao cấp với nhiều sự rập khuôn, bó hẹp. Giờ, thời đại mới, tất cả mọi ngành, mọi người chứ không chỉ ngành giáo dục cần đề cao hơn suy nghĩ mở, sáng tạo, năng động. Đứng trước ngưỡng cửa của bước tiến đổi mới ấy, ta có thể xem xét lại tư tưởng dạy học của thời trước và học tập thêm tư tưởng của các nước khác để bổ sung thêm cái nhìn về giáo dục trong nước. Đây cũng là dịp “ôn cố tri tân” và có sự đối chiếu giáo dục trong nước với nước ngoài. Tư tưởng dạy học cổ đại phương Đông được nói tới nhiều nhất qua Khổng Tử. Ông là nhà giáo dục lớn của Trung Quốc cổ đại. Trong lịch sử nhân loại, đặc biệt là trong lĩnh vữc văn hóa - giáo dục xưa nay, có lẽ chưa có một người nào lại chiếm được một vị trí độc tôn, phi phàm như Đức Khổng Tử (551-479 TCN). Mặc dù ông sống cách chúng ta tới 25 thế kỷ, song lớp hậu thế ngàn năm sau ông vẫn tôn là "vạn thế sư biểu" (tấm gương sáng về người thầy của muôn đời). Tư tưởng nội dung của học thuyết mà Khổng Tử áp dụng vào giáo dục mang tính nhập thế và tích cực. Ông đề xướng thuyết tôn hiền (tôn trọng người hiền tài, có đức độ). Ông dạy chữ gắn bó với dạy người, đề cao sự học. Một đời Khổng Tử đề cao việc học và chính ông cũng là tấm gương học tập không mệt mỏi. Đây là đóng góp hết sức căn bản của Đức Khổng Tử, nhất là trong thời đại ngày nay, khi mà cánh cửa của nền kinh tế tri thức đang mở ra, khi mà việc học tập thường xuyên, suốt đời đã trở thành hiện thực. Đặc biệt, ông còn đưa phương pháp dạy học thể hiện được tính dân chủ và nhân văn, rất phù hợp với thời đại hiện nay. Bên cạnh đó, ta cũng nhìn nhận cả tư tưởng giáo dục của phương Tây qua công trình nghiên cứu của một số nhà giáo dục nổi tiếng ở các nước lớn, ví dụ: J.Vial, Mac-kin, Beach, Macsal,… Các nhà giáo dục nhân văn thiết kế các phương pháp giảng dạy để đào tạo ra các con người hoàn chỉnh (well-rounded), tự do. trẻ em sẽ học tập tốt nhất trong điều kiện được tương tác tự do với môi trường sống và từ những điều gây ra sự hứng thú. Bên cạnh đó, giáo dục phương Tây trong thế kỉ 21 còn chú ý tới những thay đổi về vai trò trong mối tương quan giữa người dạy và người học, những vấn đề về chương trình học và sự tích cực, chủ động của học sinh. Chính vì những tư tưởng tiến bộ này mà các nước phương Tây, đặc biệt Châu Âu và Mĩ có nền giáo dục hiện đại, đào tạo được những con người chủ động, sáng tạo, thích ứng với nền kinh tế năng động của đất nước. Dạy Văn của chúng ta một thời gian dài cũng mang tính rập khuôn, giáo điều. đặc biệt cần nói tới phương pháp truyền đạt của giáo viên. Học tác phẩm nghệ thuật với yêu cầu chính là khơi gợi rung cảm, sự sáng tạo cá nhân song ta lại coi như học kiến thức cố định đã có sẵn trong sách vở. Vậy Văn khác gì Sử, Địa,..? Học Tiếng Việt cũng chưa bám sát thực tiễn giao tiếp, chỉ đưa ra những khái niệm khó hiểu và lại thay đổi liên tục. Thực tế, qua thời gian dài áp dụng, ta thấy những cách dạy - học này không có hiệu quả. Giáo dục đất nước nói riêng và nguồn nhân lực của chúng ta có nguy cơ bị lạc hậu so với thế giới hàng trăm năm. Vậy ta phải làm gì? Hiện nay, ta đang thực hiện đổi mới dạy Văn. Tư tưởng đổi mới có nhiều: thực hiện tích hợp chương trình (gọi chung là Ngữ văn), đổi mới cơ sở vật chất, áp dụng công nghệ thông tin,…Song đổi mới căn bản và ảnh hưởng lớn nhất tới bộ mặt môn Ngữ văn nói riêng và nền giáo dục nói chung là: đổi mới nguyên lí, coi HS là bạn đọc sáng tạo; dạy học là quá trình tương tác nhiều chiều và khuyến khích sự tích cực bên trong của HS. Để có được những tư tưởng đổi mới này, có lẽ ta đã tham khảo rất nhiều tư tưởng bên ngoài, cả cổ và hiện đại. Tư tưởng của chúng ta hiện nay có gì tương đồng với thế giới? Ta đi vào tìm hiểu sâu hơn ở phần 2. Phần 2: Điểm tương đồng giữa tư tưởng dạy học cổ đại phương Đông và tư tưởng dạy học hiện đại phương Tây với tưởng dạy học Ngữ văn hiện nay của Việt Nam
1. Học sinh là bạn đọc sáng tạo Đây là xu thế ở nước ta mà cũng là xu thế chung của các nước tiên tiến. Coi trọng lí thuyết đáp ứng, ta đổi mới việc dạy văn theo hướng coi trọng việc đọc của HS. HS phải tự tiếp cận với tác phẩm văn chương, từ đó nêu cảm xúc, nhận thức của bản thân chứ không phải chịu sự áp đặt của người khác. Đây là sự vận dụng thành tựu của tiếp nhận văn học về sự chú trọng tới tính cá thể của người đọc và thành tựu mới của lí luận văn học với quan điểm về mối quan hệ giữa văn bản với tác phẩm. Văn bản khi có bạn đọc mới đi vào cuộc sống. Dạy học phải thực sự là hoạt động bên trong của học sinh. Thực chất của tư tưởng này là coi trọng cảm thụ chủ quan của bạn đọc. Từ dụng ý ban đầu của nhà văn, độc giả có thể suy tưởng theo nhiều ý khác nhau. Cảm thụ càng mang tính chủ quan càng tốt cho sự phát triển nhân cách HS. Tuy nhiên, cần đặt nó trong cảm thụ của tập thể, trong sự va chạm với nhiều cảm thụ chủ quan khác để nâng cao tính xã hội hoá ở người đọc. Biện pháp được áp dụng ở đây gồm: thảo luận nhóm, xêmina, tạo không khí dân chủ trong lớp, GV định hướng cho HS trước khi đọc,… Khổng Tử cũng đã áp dụng tư tưởng này trong quá trình dạy học của ông. Ông để HS tự tìm tòi tư liệu, sau đó có vấn đề gì thì hỏi lại ông. Quá trình HS tự tiếp xúc với tài liệu là thời gian chính, qua đó HS hiểu thêm về nhiều mặt. Khổng Tử chỉ làm nhiệm vụ định hướng những gì HS chưa hiểu. Tư tưởng này cũng được thể hiện qua nhiều câu nói trong Luận ngữ: - Làm trước điều mình muốn nói, rồi sau hãy nói Làm hay nghe giúp người học nhớ hơn? Không chờ tới nghiên cứu trên, hơn nghìn năm trước, K.Tử đã nói tới điều này. Quả thực mỗi nội dung dạy học đều liên quan mật thiết với những hoạt động nhất định. Quá trình dạy học là quá trình điều khiển hoạt động và giao lưu của học sinh nhằm thực hiện mục đích dạy học. Thay vì bắt HS nghe hãy thiết kế hoạt động cho các em làm việc. Những hoạt động này càng phong phú, gần gũi cuộc sống càng tốt. - Dạy người, ta không phân biệt đó là loại người nào, lý lịch thế nào. Đây cũng chính là quan điểm dạy học hết sức tiến bộ của Khổng Tử .Theo ông trong nhân loại tuy có bậc thượng trí và người hạ ngu nhưng bao giờ cũng là con số rất ít, còn phần nhiều là hạng trung nhân có thể dạy bảo được cả “Hữu giáo vô loại” (có dạy mà không phân chủng loại). Đã là người thì bất cứ hạng người nào, nòi giống nào cũng có thể dạy bảo cho thành người hay được. Phương Tây cũng có rất nhiều nhà nghiên cứu đề cao quan điểm trên. Tiêu biểu là R.Beach và J.Marshall. Trong cuốn “Giảng dạy văn học ở nhà trường phổ thông” (do Nguyên Phan dịch), hai ông đã đưa lí thuyết đáp ứng vào với những luận điểm cần thiết trong dạy Văn. Tác giả nêu ra thực trang: các tác phẩm và chương trình trong nhà trường bị lựa chọn bắt buộc, HS phải tuân theo chương trình này. Hơn nữa, khi học, GV thường áp đặt những cách hiểu cho HS, không cho các em phát biểu suy nghĩ. Chính vì vậy,cần phải thay đổi cách dạy Văn theo hướng mở rộng các tác phẩm trong chương trình, có các tiết học tự chọn. Trong đó, HS tự chọn tác phẩm hoặc vấn đề quan tâm để đưa vào tiết học. GV cần tôn trọng ý kiến của HS. Các tác giả cũng phê bình quan điểm: đọc là quá trình khép kín, chỉ quan tâm tới văn bản. Thực chất, ý nghĩa của văn bản được tạo ra trong tương tác giữa người đọc với văn bản. Văn bản chưa có ý nghĩa khi nó chưa được đọc bởi một cá nhân. Từ đó, các ông nhận thấy vai trò năng động của độc giả trong quá trình tiếp nhận văn bản. Người đọc chứng kiến không thụ động, họ phải nắm thông tin, hiểu chúng. Đồng thời, họ có thể đồng sáng tạo với nhà văn trong một mức độ nhất định. 2. Đổi mới cơ chế: tương tác nhiều chiều Khổng Tử từng nói: - Ba người cùng đi với nhau, tất có một người là thầy ta, chọn người hay mà làm gương, người dở mà sửa mình (Luận ngữ.Thật nhi biên) HS giờ có thể chọn lựa nhiều nơi học, thầy dạy nhưng tại sao không nhờ tới ngay những người bạn quanh mình, qua bố mẹ, người xung quanh và chính trong cuộc sống muôn màu với những va vấp riêng. Giáo viên có thể dùng ngay môi trường GD trong nhà trường để hướng các em đến với mục tiêu giáo dục. Vd: lập đôi bạn cùng tiến, lớp trên hướng dẫn gia sư cho lớp dưới, học qua đánh giá sự kiện thời sự đang diễn ra,… Dạy học chỉ cần liên hệ thực tế, tạo ra sản phẩm thiết thực, ở đây, phương pháp dự án tỏ ta rất công hiệu. - Xem xét lại những điều xưa cũ thì biết được nhiều điều mới.
Học là một quá trình từ nhỏ tới lớn. Muốn học rộng phải có cơ sở từ cái trước nhưng không phải ta chi bằng lòng với cái cũ mà phải luôn luôn cập nhật cái mới. Học đâu chỉ biết mỗi hôm nay, phải luôn luôn ôn lại kiến thức cũ, đồng thời liên hệ với cái khác. Học hay làm việc nếu kết hợp được cả yếu tố truyền thống và hiện đại với nhau sẽ tạo ra hiện quả tổng lực to lớn. Nhưng không phải ta ôm đồm hết. Cần chọn lọc yếu tố tốt nhất, ưu việt nhất để áp dụng vào việc học và làm của bản thân. Với người giáo viên, để tìm ra phương pháp dạy tốt, tham khảo phương pháp cũ hay mới chưa đủ. Cần kết hợp, tìm ra sự ưu việt riêng của từng phương pháp. Đừng cho rằng phương pháp cũ đã vứt đi. Một số trường hợp nó cần thiết như: giảng nơi đông người,… J.Vial - một nhà nghiên cứu phương Tây cũng thể hiện sự tương tác này bằng sơ đồ sau: GIÁO VIÊN HỌC SINH Xoá mờ Độc đoán Tìm tòi Được khích lệ Khơi gợi Xoá mờ Được định hướng Được giải phóng Sáng tạo Sáng tạo lại Tìm tòi Lặp lại TÀI LIỆU Sơ đồ trên đã nói lên sự tương tác giữa GV – HS và tài liệu. Muốn hoạt động dạy học được tốt phải có sự kết hợp nhuẫn nhuyễn ba yếu tố trên. Trong đó ảnh hưởng của GV rất quan trọng. Nếu GV là người độc đoán thì vai trò của HS bị xoá mờ. Và ngược lại, tuỳ theo mức độ, GV càng biết tìm tòi, khơi gợi thì HS càng được khích lệ, định hướng để tự hoàn thành tốt công việc. Trong mức cuối cùng, khi GV chỉ là người đứng sau hoạt động của HS, vai trò của GV bị xoá mờ thì HS được giải phóng hoàn toàn tiềm năng sáng tạo. Lúc đó, tài liệu mà HS học không phải là sự lặp lại đơn thuần mà là sự sáng tạo mới mẻ hoàn toàn. Mục tiêu cao nhất của dạy học là giải phóng tiềm năng sáng tạo nhưng để đạt được điều đó cần sự phối hợp, tương tác của nhiều yếu tố. Việt Nam cũng chú trọng việc phối hợp tương tác trong học tập. Trong cuốn “Phương pháp dạy học Văn” do GS Phan Trọng Luận chủ biên, GS cũng đưa ra cơ chế dạy học hiện đại. ViÖc häc cña HS n»m trong c¬ chÕ phèi hîp hμi hoμ, c©n ®èi nhμ v¨n – GV - HS. Cã thÓ m« h×nh ho¸ theo s¬ ®å sau: Nhà văn Học sinh Giáo viên T¸c phÈm v¨n ch−¬ng trong nhμ tr−êng kh«ng chØ lμ mét ph−¬ng tiÖn nhËn thøc mμ cßn lμ mét ®èi t−îng thÈm mÜ, lμ c¬ së h×nh thμnh kiÕn thøc v¨n häc vμ lμ c«ng cô gi¸o dôc ®Æc biÖt gióp HS ph¸t triÓn toμn diÖn vÒ nh©n c¸ch. Bëi thÕ, tù häc v¨n còng cã ®Þnh h−íng, hÖ thèng, kÕ ho¹ch râ rμng h¬n. NÕu ngoμi x· héi, HS chØ c¶m thô suy ®o¸n vÒ v¨n ch−¬ng th× ë trong nhμ tr−êng HS ®−îc sù ®Þnh h−íng cña c¸c nh©n tè lÞch sö. T¸c phÈm ®¹t trong hÖ thèng lÞch sö chÆt chÏ. Ngoμi viÖc tiÕp thu kiÕn thøc vÒ t¸c
phÈm, HS cßn ®−îc hiÓu thªm vÒ t¸c gi¶, qu¸ tr×nh s¸ng t¸c - tiÕp nhËn t¸c phÈm, kiÕn thøc lÞch sö v¨n häc, lÝ luËn v¨n häc, ng«n ng÷. §iÒu nμy gióp qu¸ tr×nh tiÕp thu kiÕn thøc s©u s¾c h¬n. C¶m thô v¨n cña HS cßn chÞu ¶nh h−ëng s©u s¾c tõ GV. NÕu ë trªn, ta ®· nãi tíi mèi quan hÖ h÷u c¬ cña HS vμ nhμ v¨n th× ë ®©y ta xem xÐt mèi quan hÖ chÆt chÏ cña GV vμ HS. Khi tiÕp cËn t¸c phÈm v¨n ch−¬ng hoÆc kiÕn thøc v¨n häc, HS kh«ng thÓ hiÓu râ rμng ngay mμ cÇn cã sù h−íng dÉn cña GV. C¶m thô cña GV lμm c¬ së cho sù c¶m thô s¸ng t¹o cña HS. GV lμ ng−êi nh¹c tr−ëng ®iÒu khiÓn cho mäi nh¹c c«ng HS sö dông nh¹c cô cña m×nh. GV lμ ng−êi th¾p lªn ngän löa tiÒm Èn ë HS. GV lμ ng−êi lu«n ®i s¸t qu¸ tr×nh HS c¶m thô t¸c phÈm. Søc m¹nh cña t¸c phÈm v¨n ch−¬ng ®−îc nh©n lªn bëi tμi hoa cña ng−êi GV. HS sÏ chuyÓn ho¸ thμnh c¶m thô cña b¶n th©n qua viÖc tiÕp thu h−íng dÉn cña GV cïng sù t×m tßi, s¸ng t¹o cña b¶n th©n vμ cã sù håi ®¸p ®Ó GV, nhμ v¨n cã sù ®iÒu chØnh thÝch hîp. GV vμ HS cïng hîp t¸c, b×nh ®¼ng trong viÖc t×m kiÕm vÎ ®Ñp v¨n ch−¬ng. Tù häc v¨n cña HS kh«ng c« ®¬n mμ ®−îc sù trî gióp cña nhiÒu nh©n tè. §Ó c¸c nh©n tè nμy thùc sù gióp HS trong qu¸ tr×nh tù häc, ta vÉn ph¶i coi c¶m thô s¸ng t¹o cña HS lμ quan träng nhÊt. GV vμ nhμ v¨n chØ lμ ®Þnh h−íng. C¬ chÕ d¹y vμ häc v¨n chØ ho¹t ®éng thùc sù khi cã sù tham gia cña HS d−íi sù h−íng dÉn cña GV. 3. Học sinh tích cực học tập Khổng Tử cũng đã nói tới cách dạy học tích cực qua nhiều câu nói: - Ông dạy người ta thường chỉ gợi lên một mối rồi để người ta tự mình phải suy nghĩ ra mà hiểu lấy: “ Bất phẫn bất khải, bất phỉ bất phát. Cử nhất ngung bất dĩ tam ngung phản, tắc bất phục dã ” ( Không tức giận vì muốn biết, thì không truyền mở cho, không tức giận vì nói không rõ ra được thì không bày vẻ cho. Vật có bốn góc, bảo cho biết một góc mà không suy ra ba góc kia thì không dạy nữa ) - Luận ngữ thuật nhi VII. Học phải mở rộng, tìm đến những kiến thức và cách tiếp cận khác nhau, nếu cứ theo mãi một con đường ta sẽ khó hoàn thiện việc học. Từ đó, ta thấy: Học phải đi đôi với hành , mọi nơi mọi lúc thông qua những tình huống thực tế - Làm trước điều mình muốn nói, rồi sau hãy nói Làm hay nghe làm người h ọc nhớ hơn? Không chờ tới nghiên cứu trên, hơn nghìn năm trước, K.Tử đã nói tới điều này. Quả thực mỗi nội dung dạy học đều liên quan mật thiết với những hoạt động nhất định. Quá trình dạy học là quá trình điều khiển hoạt động và giao lưu của học sinh nhằm thực hiện mục đích dạy học. Thay vì bắt HS nghe hãy thiết kế hoạt động cho các em làm việc. Những hoạt động này càng phong phú, gần gũi cuộc sống càng tốt. - Học mà không suy nghĩ thì sai lầm, suy nghĩ mà không học thì nguy hiểm. Học kiến thức thì vô vàn nên ta không thể cứ đuổi theo nó như người bắt bóng. Quan trọng là đầu tư cách làm việc, học tập để đón đầu tri thức, học nhanh mà hiệu quả. Vd: học bằng internet nhanh hơn là tới thư viện,… GV cần hướng dẫn cách thức để HS tự học hiệu quả thay vì truyền đạt kiến thức. Điều này nhàm rồi, chỉ có điều GV đã thực hiện ra sao. Đưa ra cách học và thực hiện thường xuyên hay chỉ để đấy cho có? Mác-kin - một nhà nghiên cứu phương Tây đã đề cao tư tưởng này và đưa ra nhiều tiêu chí cụ thể để xác định cách dạy đó. Ông cho rằng tích cực không phải là hoạt động bên ngoài hay việc sử dụng trực quan vào dạy học. Đưa ra vài câu hỏi cho HS cũng không phải là dạy học tích cực. Tích cực chỉ xuất hiện khi HS tham gia vào thu nhận kiến thức thay cho việc tiếp thu thụ động từ GV. Chỉ khi HS có sản phẩm, có sáng kiến cá nhân trong học tập thì lúc đó mới được gọi là học tập tích cực. Một tiết dạy học tích cực phải có ba tiêu chí sau: - GV phải thiết kế được những hoạt động cho HS, hoạt động đi từ dễ tới khó, từ thực tiễn tới lí luận, phải phù hợp với HS. - HS cảm thấy tự do, dân chủ trong học tập, trao đổi. Từ đó, giải phóng được tiềm năng sáng tạo. - HS có khả năng tự học, tự giáo dục cao. Do vậy, dạy học tích cực dễ áp dụng với những lớp chuyên chọn hơn lớp thường. Với lớp thường, việc tự học cần đưa ra một tiêu chuẩn đánh giá khác. Đánh giá chung, một nhà trường tích cực sẽ có những đặc điểm sau: - Nhà trường phải thích hợp với trẻ - Diễn biến của giáo dục phải phù hợp với sự phát triển của trẻ
- Chú trọng tới sự phát triển về khả năng, tâm lí của trẻ - Giáo dục không phải là bắt buộc - Phải có hoạt động cụ thể trong giờ học thay vì GV thuyết trình, giảng giải - Xã hội hoá qua đời sống xã hội của trẻ Rõ ràng, cách dạy và nhà trường như vậy khác hẳn với nhà trường theo khuôn mẫu giáo điều. Nó thể hiện sự tôn trọng HS rõ rệt. Quan điểm thống nhất ở đây là coi HS như ngọn lửa cần thắp sáng chứ không phải bình chứa. GV hay tài liệu không giữ vị trí độc tôn mà là sự phát triển của HS. Lối ghi nhớ máy móc được thay bằng lối học sáng tạo. Hiện giê, chóng ta còng ®ang ®Ò cao t− t−ëng d¹y häc tÝch cùc. T− t−ëng nμy ®−îc nh¾c tíi trong rÊt nhiÒu cuéc tranh luËn vμ tμi liÖu d¹y häc. Theo ®iÒu tra th× tõ ®−îc t×m nhiÒu nhÊt trªn m¹ng liªn quan tíi d¹y häc lμ tõ: ph−¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc. Cã thÓ cô thÓ ho¸ nã trong mét sè b¶ng biÓu sau: B¶ng so s¸nh h×nh thøc d¹y häc thô ®éng vμ d¹y häc cã tÝnh tÝch cùc D¹y häc thô ®éng D¹y häc tÝch cùc 1.GV truyÒn kiÕn thøc 1.GV tæ chøc, h−íng dÉn HS lÜnh héi 2.GV ®éc tho¹i, ph¸t vÊn 2.§èi tho¹i GV - HS, HS - HS 3.GV ¸p ®Æt kiÕn thøc cã s½n 3.HS hîp t¸c víi GV kh¼ng ®Þnh kiÕn thøc HS t×m ra 4.HS thô ®éng nhËn thøc 4.HS tù m×nh t×m kiÕn thøc b»ng ho¹t ®éng cña m×nh 5.HS häc thuéc lßng 5.HS häc c¸ch häc, c¸ch sèng, c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 6.GV ®éc quyÒn ®¸nh gi¸ 6.HS tù ®¸nh gi¸, tù ®iÒu chØnh lμm c¬ së cho GV cho ®iÓm Tù häc cã quan hÖ chÆt chÏ víi qu¸ tr×nh d¹y häc. ChÊt l−îng cña qu¸ tr×nh d¹y häc ®−îc quyÕt ®Þnh bëi hiÖu qu¶ cña viÖc d¹y t¸c ®éng ®Õn viÖc tù häc. T¸c ®éng sÏ lμ kÝch thÝch néi lùc ph¸t triÓn nÕu ng−êi thÇy gîi më, khuyÕn khÝch sù høng thó, say mª häc tËp cña ng−êi häc. Ho¹t ®éng d¹y cña GV ®ãng vai trß tæ chøc, ®iÒu khiÓn, h−íng dÉn. Ho¹t ®éng häc cña HS diÔn ra chñ ®éng, tù gi¸c, s¸ng t¹o. B¶ng: Quan hÖ gi÷a GV vμ HS C¸c nh©n tè GV (t¸c nh©n) HS (chñ thÓ) Ho¹t ®éng 1 H−íng dÉn Tù nghiªn cøu 2 Tæ chøc Tù thÓ hiÖn 3 Träng tμi, cè vÊn Tù kiÓm tra 4 KÕt luËn, kiÓm tra Tù ®iÒu chØnh B¶ng : Phèi hîp ho¹t ®éng d¹y vμ häc Ho¹t ®éng d¹y Ho¹t ®éng häc Cung cÊp th«ng tin then chèt, c¬ b¶n, kÕt luËn Nghe, th«ng hiÓu, hîp t¸c víi GV ®óng -X©y dùng, giao bμi tËp, t×nh huèng häc tËp. - Tù häc, tù nghiªn cøu -H−íng dÉn HS ph−¬ng ph¸p häc tËp, nghiªn cøu, t×m tßi kiÕn thøc, th¶o luËn, tranh luËn, - Tranh luËn, th¶o luËn nhãm
®ãng vai, vËn dông tri thøc. - Phèi hîp, thu hót sù hîp t¸c cña HS trong viÖc kh¼ng ®Þnh, rót ra nh÷ng kÕt luËn vÒ néi dung - Ph¸t huy vèn tri thøc s½n cã vμ hîp t¸c víi GV d¹y häc. trong mét sè vÊn ®Ò häc tËp. - Gi¶i ®¸p th¾c m¾c - Nªu th¾c m¾c häc tËp - Bæ sung ph−¬ng ph¸p, kiÕn thøc,rÌn luyÖn kÜ - Bæ sung, s÷a ch÷a, hoμn thiÖn, hÖ thèng ho¸ n¨ng kiÕn thøc. Nh÷ng ho¹t ®éng nμy thÓ hiÖn tÝnh d©n chñ cao gi÷a GV vμ HS, thÓ hiÖn sù tin t−ëng ë n¨ng lùc cña HS. §ã lμ nh÷ng ho¹t ®éng d¹y häc tÝch cùc phï hîp víi xu thÕ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn giê. KÕt luËn - Qua c¸c phÇn trªn, ta thÊy, gi¸o dôc cña thêi cæ ®¹i ph−¬ng §«ng, hiÖn ®¹i ë ph−¬ng T©y vμ chóng ta hiÖn nay gièng nhau ë ba t− t−ëng: HS lμ b¹n ®äc s¸ng t¹o, chó ý c¬ chÕ t−¬ng t¸c nhiÒu chiÒu vμ d¹y häc tÝch cùc. Sù gièng nhau nμy chøng tá mèi quan hÖ gi÷a ph−¬ng §«ng vμ ph−¬ng T©y, truyÒn thèng vμ hiÖn ®¹i trong gi¸o dôc. Nã còng cho thÊy nh÷ng t− t−ëng d¹y häc h−íng vÒ phÝa HS vÉn ®−îc coi träng. §iÒu ®ã thÓ hiÖn tÝnh nh©n v¨n trong nhËn thøc vμ gi¸o dôc con ng−êi. - Gi¸o dôc ®Êt n−íc ta ®· ®ãn kÞp ®−îc trμo l−− thÕ giíi. Nh÷ng t− t−ëng vÒ d¹y häc hiÖn nay rÊt tiÕn bé. Ch¼ng qua, chóng ta cã ¸p dông kh«ng vμ ¸p dông ra sao. §iÒu nμy ®Ó l¹i cho chóg ta nhiÒu bμi häc trong gi¸o dôc nãi chung vμ trong m«n V¨n nãi riªng. Kh«ng chØ lμ bμi häc vÒ c¸ch d¹y mμ cßn lμ c¸ch häc hái. §Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc trong n−íc, ta cÇn häc hái nhiÒu n¬i, nhiÒu thêi k×, chän lÊy nh÷ng tinh hoa thÕ giíi, biÕt ph©n biÖt c¸i hay c¸i dë. - VÊn ®Ò cuèi cïng mμ b¶n th©n t«i thÊy b¨n kho¨n nhÊt: LiÖu c¬ chÕ lçi thêi ë nhμ tr−êng ViÖt Nam bao giê míi thay ®æi ®Ó ¸p dông nh÷ng t− t−ëng d¹y häc hiÖn ®¹i vμ cÇn thiÕt nμy? Người viết: Lê Thị Thu Hằng Trường THPT Đống Đa – Hà Nội