intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 

Đề tài: Giá trị thặng dư - Các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST
Báo xấu
162
lượt xem 30
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Theo đánh giá của V.I Lênin, lí luận giá trị thặng dư là “hòn đá tảng của học thuyết kinh tế của Mác” và học thuyết kinh tế của C. Mác là “nội dung căn bản của chủ nghĩa Mác”. Để đạt mục đích làm giàu tối đa của mình nhà tư bản đã mua sức lao động của công nhân kết hợp với tư liệu sản xuất để sản xuất ra sản phẩm, thu về giá trị thặng dư . Nhưng nhà tư bản bao giờ cũng chỉ trả một phần giá trị sức lao động cho người...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Giá trị thặng dư - Các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư

  1. Luận văn tốt nghiệp Đề tài Giá trị thặng dư Các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn I : Më ®Çu Theo ®¸nh gi¸ cña V.I Lªnin, lÝ luËn gi¸ trÞ thÆng d­ lµ “hßn ®¸ t¶ng cña häc thuyÕt kinh tÕ cña M¸c” vµ häc thuyÕt kinh tÕ cña C. M¸c lµ “néi dung c¨n b¶n cña chñ nghÜa M¸c”. §Ó ®¹t môc ®Ých lµm giµu tèi ®a cña m×nh nhµ t­ b¶n ®· mua søc lao ®éng cña c«ng nh©n kÕt hîp víi t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, thu vÒ gi¸ trÞ thÆng d­ . Nh­ng nhµ t­ b¶n bao giê còng chØ tr¶ mét phÇn gi¸ trÞ søc lao ®éng cho ng­êi c«ng nh©n th«ng qua h×nh thøc tiÒn l­¬ng vµ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ do ng­êi c«ng nh©n s¸ng t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong x· héi t­ b¶n, mèi quan hÖ gi÷a t­ b¶n vµ lao ®éng lµ mèi quan hÖ c¬ b¶n, s©u s¾c nhÊt, xuyªn qua tÊt c¶ c¸c quan hÖ s¶n xuÊt cña x· héi ®ã. Gi¸ trÞ thÆng d­, phÇn gi¸ trÞ do lao ®éng cña c«ng nh©n lµm thuª s¸ng t¹o ra ngoµi søc lao ®éng vµ bÞ nhµ t­ b¶n chiÕm kh«ng, ph¶n ¸nh mèi quan hÖ c¬ b¶n nhÊt ®ã. Gi¸ trÞ thÆng d­ do lao ®éng kh«ng c«ng cña c«ng nh©n lµm thuª s¸ng t¹o ra lµ nguån gèc lµm giµu cña giai cÊp c¸c nhµ t­ b¶n, s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ lµ c¬ së tån t¹i cña chñ nghÜa t­ b¶n. Toµn bé ho¹t ®éng cña nhµ t­ b¶n h­íng ®Õn t¨ng c­êng viÖc t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ th«ng qua hai ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n lµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi vµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi. Do vËy, s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tèi ®a cho nhµ t­ b¶n lµ néi dung chÝnh cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­. Nã t¸c ®éng ®Õn mäi mÆt cña x· héi t­ b¶n. Nã quyÕt ®Þnh sù ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n vµ sù thay thÕ nã b»ng mét x· héi kh¸c cao h¬n, lµ quy luËt vËn ®éng cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. ViÖc nghiªn cøu ph¹m trï gi¸ trÞ thÆng d­ vµ c¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ cã ý nghÜa quan träng, lµ ch×a khãa dÉn ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c trong ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. ChÝnh v× vËy, t«i ®· m¹nh 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. d¹n chän ®Ò tµi: “Gi¸ trÞ thÆng d­ - C¸c h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ thÆng d­” cho bµi tiÓu luËn cña m×nh. Do thêi gian cã h¹n, nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. VËy t«i kÝnh mong c¸c quÝ thÇy c« vµ c¸c b¹n ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó bµi viÕt ®­îc hoµn chØnh h¬n. 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn II LÝ luËn vÒ gi¸ trÞ thÆng d­ I- Ph¹m trï gi¸ trÞ thÆng d­: 1- Sù chuyÓn ho¸ tiÒn tÖ thµnh t­ b¶n: Mäi t­ b¶n lóc ®Çu ®Òu biÓu hiÖn d­íi h×nh th¸i mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh. Nh­ng b¶n th©n tiÒn kh«ng ph¶i lµ t­ b¶n, mµ tiÒn chØ biÕn thµnh t­ b¶n khi ®­îc sö dông ®Ó bãc lét lao ®éng cña ng­êi kh¸c. NÕu tiÒn ®­îc dïng ®Ó mua b¸n hµng ho¸ th× chóng lµ ph­¬ng tiÖn gi¶n ®¬n cña l­u th«ng hµng ho¸ vµ vËn ®éng theo c«ng thøc: Hµng- TiÒn- Hµng(H-T- H), nghÜa lµ sù chuyÓn ho¸ cña hµng ho¸ thµnh tiÒn tÖ, råi tiÒn tÖ l¹i chuyÓn ho¸ thµnh hµng. Cßn tiÒn víi t­ c¸ch lµ t­ b¶n th× vËn ®éng theo c«ng thøc: TiÒn - Hµng - TiÒn (T-H-T), tøc lµ sù chuyÓn ho¸ tiÒn thµnh hµng vµ sù chuyÓn ho¸ ng­îc l¹i cña hµng thµnh tiÒn. BÊt cø tiÒn nµo vËn ®éng theo c«ng thøc T-H-T ®Òu ®­îc chuyÓn ho¸ thµnh t­ b¶n. Do môc ®Ých cña l­u th«ng hµng ho¸ gi¶n ®¬n lµ gi¸ trÞ sö dông nªn vßng l­u th«ng chÊm døt ë giai ®o¹n hai. Khi nh÷ng ng­êi trao ®æi ®· cã ®­îc gi¸ trÞ sö dông mµ ng­êi ®ã cÇn ®Õn. Cßn môc ®Ých l­u th«ng cña tiÒn tÖ víi t­ c¸ch lµ t­ b¶n kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ sö dông, mµ lµ gi¸ trÞ, h¬n n÷a lµ gi¸ trÞ t¨ng thªm. V× vËy nÕu sè tiÒn thu b»ng sè tiÒn øng ra th× qu¸ tr×nh vËn ®éng trë nªn v« nghÜa. Do ®ã, sè tiÒn thu vÒ ph¶i lín h¬n sè tiÒn øng ra, nªn c«ng thøc vËn ®éng ®Çy ®ñ cña t­ b¶n lµ: T-H-T’, trong ®ã T’= T + ∆T. ∆T lµ sè tiÒn tréi h¬n so víi sè tiÒn øng ra, C. M¸c gäi lµ gi¸ trÞ thÆng d­. Sè tiÒn øng ra ban ®Çu chuyÓn ho¸ thµnh t­ b¶n. VËy t­ b¶n lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d­. Môc ®Ých cña l­u th«ng T-H-T’ lµ sù lín lªn cña gi¸ trÞ, lµ gi¸ trÞ thÆng d­, nªn sù vËn ®éng T-H-T’ lµ kh«ng cã giíi h¹n, v× sù lín lªn cña gi¸ trÞ lµ kh«ng cã giíi h¹n. 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Sù vËn ®éng cña mäi t­ b¶n ®Òu biÓu hiÖn trong l­u th«ng theo c«ng thøc T-H-T’, do ®ã c«ng thøc nµy ®­îc gäi lµ c«ng thøc chung cña t­ b¶n. TiÒn øng tr­íc, tøc lµ tiÒn ®­a vµo l­u th«ng, khi trë vÒ tay ng­êi chñ cña nã th× thªm mét l­îng nhÊt ®Þnh (∆T). VËy cã ph¶i do b¶n chÊt cña l­u th«ng ®· lµm cho tiÒn t¨ng thªm, vµ do ®ã mµ h×nh thµnh gi¸ trÞ thÆng d­ hay kh«ng? C¸c nhµ kinh tÕ häc t­ s¶n th­êng qu¶ quyÕt r»ng sù t¨ng thªm ®ã lµ do l­u th«ng hµng ho¸ sinh ra. Sù qu¶ quyÕt nh­ thÕ lµ kh«ng cã c¨n cø. ThËt vËy, trong l­u th«ng nÕu hµng ho¸ ®­îc trao ®æi ngang gi¸ th× chØ cã sù thay ®æi h×nh th¸i cña gi¸ trÞ, cßn tæng sè gi¸ trÞ, còng nh­ phÇn gi¸ trÞ thuéc vÒ mçi bªn trao ®æi lµ kh«ng ®æi. VÒ mÆt gi¸ trÞ sö dông, trong trao ®æi c¶ hai bªn ®Òu kh«ng cã lîi g×. Nh­ vËy, kh«ng ai cã thÓ thu ®­îc tõ l­u th«ng mét l­îng gi¸ trÞ lín h¬n l­îng gi¸ trÞ ®· bá ra (tøc lµ ch­a t×m thÊy nguån gèc sinh ra ∆T). C.M¸c cho r»ng trong x· héi t­ b¶n kh«ng cã bÊt k× mét nhµ t­ b¶n nµo chØ ®ãng vai trß lµ ng­êi b¸n s¶n phÈm mµ l¹i kh«ng ph¶i lµ ng­êi mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. V× vËy khi anh ta b¸n hµng ho¸ cao h¬n gi¸ trÞ vèn cã cña nã, th× khi mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ë ®Çu vµo c¸c nhµ t­ b¶n kh¸c còng b¸n cao h¬n gi¸ trÞ vµ nh­ vËy c¸i ®­îc lîi khi b¸n sÏ bï cho c¸i thiÖt h¹i khi mua. Cuèi cïng vÉn kh«ng t×m thÊy nguån gèc sinh ra ∆T. NÕu hµng ho¸ ®­îc b¸n thÊp h¬n gi¸ trÞ, th× sè tiÒn mµ ng­êi ®ã sÏ ®­îc lîi khi lµ ng­êi mua còng chÝnh lµ sè tiÒn mµ ng­êi ®ã sÏ mÊt ®i khi lµ ng­êi b¸n. Nh­ vËy viÖc sinh ra ∆T kh«ng thÓ lµ kÕt qu¶ cña viÖc mua hµng thÊp h¬n gi¸ trÞ cña nã. M¸c l¹i gi¶ ®Þnh r»ng trong x· héi t­ b¶n cã mét lo¹i nhµ t­ b¶n rÊt l­u manh vµ x¶o quyÖt, khi mua c¸c yÕu tè s¶n xuÊt th× rÎ, cßn khi b¸n th× ®¾t. §iÒu nµy chØ gi¶i thÝch ®­îc sù lµm giµu cña nh÷ng th­¬ng nh©n c¸ biÖt chø kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®­îc sù lµm giµu cña tÊt c¶ giai cÊp t­ s¶n, v× tæng sè gi¸ 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. trÞ tr­íc lóc trao ®æi còng nh­ trong vµ sau khi trao ®æi ®Òu kh«ng thay ®æi mµ chØ cã sù thay ®æi trong viÖc ph©n phèi gi¸ trÞ gi÷a nh÷ng ng­êi trao ®æi mµ th«i. Vµ M¸c kÕt luËn r»ng ®©y ch¼ng qua lµ hµnh vi mãc tói lÉn nhau gi÷a c¸c nhµ t­ b¶n trong cïng giai cÊp. VËy tõ ba tr­êng hîp cô thÓ trong l­u th«ng M¸c cho r»ng: Trong l­u th«ng kh«ng thÓ t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d­ v× vËy kh«ng thÓ lµ nguån gèc sinh ra ∆T. ë ngoµi l­u th«ng M¸c xem xÐt c¶ hai yÕu tè lµ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ: §èi víi hµng ho¸ ngoµi l­u th«ng: Tøc lµ ®em s¶n phÈm tiªu dïng hay sö dông vµ sau mét thêi gian tiªu dïng nhÊt ®Þnh th× thÊy c¶ gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®Òu biÕn mÊt theo thêi gian. §èi víi yÕu tè tiÒn tÖ: TiÒn tÖ ë ngoµi l­u th«ng lµ tiÒn tÖ n»m im mét chç. V× vËy kh«ng cã kh¶ n¨ng lín lªn ®Ó sinh ra ∆T. VËy ngoµi l­u th«ng khi xem xÐt c¶ hai yÕu tè hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ ®Òu kh«ng t×m thÊy nguån gèc sinh ra ∆T. “ VËy lµ t­ b¶n kh«ng thÓ xuÊt hiÖn tõ l­u th«ng vµ còng kh«ng thÓ xuÊt hiÖn ë bªn ngoµi l­u th«ng. Nã ph¶i xuÊt hiÖn trong l­u th«ng vµ ®ång thêi kh«ng ph¶i trong l­u th«ng” (C.M¸c: T­ b¶n. NXB Sù thËt, HN, 1987, Q1, tËp 1,tr 216). §ã lµ m©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña t­ b¶n. Khi M¸c trë l¹i l­u th«ng lÇn thø hai vµ lÇn nµy M¸c ®· ph¸t hiÖn ra r»ng: ë trong l­u th«ng ng­êi cã tiÒn lµ nhµ t­ b¶n ph¶i gÆp ®­îc mét ng­êi cã mét thø hµng ho¸ ®Æc biÖt ®em b¸n, mµ thø hµng ho¸ ®ã khi ®em tiªu dïng hay sö dông nã cã b¶n tÝnh sinh ra mét l­îng gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ cña b¶n th©n nã, hµng ho¸ ®Æc biÖt ®ã chÝnh lµ søc lao ®éng. 2- Hµng ho¸ - søc lao ®éng: Sè tiÒn chuyÓn ho¸ thµnh t­ b¶n kh«ng thÓ tù lµm t¨ng gi¸ trÞ mµ ph¶i th«ng qua hµng ho¸ ®­îc mua vµo (T-H). Hµng ho¸ ®ã ph¶i lµ mét thø hµng ho¸ ®Æc 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. biÖt mµ gi¸ trÞ sö dông cña nã cã ®Æc tÝnh lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ. Thø hµng ho¸ ®ã lµ søc lao ®éng mµ nhµ t­ b¶n ®· t×m thÊy trªn thÞ tr­êng. Nh­ vËy, søc lao ®éng lµ toµn bé thÓ lùc vµ trÝ lùc tån t¹i trong c¬ thÓ con ng­êi, thÓ lùc vµ trÝ lùc mµ ng­êi ®ã ®em ra vËn dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra mét gi¸ trÞ sö dông. Kh«ng ph¶i bao giê søc lao ®éng còng lµ hµng ho¸, mµ søc lao ®éng chØ biÕn thµnh hµng ho¸ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh. C.M¸c ®· nhÊn m¹nh søc lao ®éng chØ trë thµnh hµng ho¸ khi cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò: Mét lµ, ng­êi lao ®éng ph¶i tù do vÒ th©n thÓ, ph¶i lµm chñ ®­îc søc lao ®éng cña m×nh vµ cã quyÒn ®em b¸n cho ng­êi kh¸c. VËy ng­êi cã søc lao ®éng ph¶i cã quyÒn së h÷u søc lao ®éng cña m×nh. Hai lµ, ng­êi lao ®éng ph¶i t­íc hÕt t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó trë thµnh ng­êi v« s¶n vµ b¾t buéc ph¶i b¸n søc lao ®éng, v× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ®Ó sinh sèng. Sù tån t¹i ®ång thêi hai ®iÒu kiÖn nãi trªn tÊt yÕu dÉn ®Õn chç søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸ lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu quyÕt ®Þnh cña sù chuyÓn ho¸ tiÒn thµnh t­ b¶n. Còng nh­ nh÷ng hµng ho¸ kh¸c, hµng ho¸ - søc lao ®éng còng cã hai thuéc tÝnh lµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Gi¸ trÞ cña hµng ho¸ søc lao ®éng lµ gi¸ trÞ cña nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó nu«i sèng ng­êi c«ng nh©n, vî con anh ta; nh÷ng yÕu tè tinh thÇn, d©n téc, t«n gi¸o cña ng­êi c«ng nh©n, nh÷ng chi phÝ ®µo t¹o ng­êi c«ng nh©n. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng gièng gi¸ trÞ hµng ho¸ th«ng th­êng ë chç: Nã ph¶n ¸nh mét l­îng lao ®éng hao phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o ra nã. Nh­ng gi÷a chóng cã sù kh¸c nhau c¨n b¶n: Gi¸ trÞ cña hµng ho¸ th«ng th­êng biÓu thÞ hao phÝ lao ®éng trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ nh­ng hµng ho¸ - søc lao ®éng l¹i lµ sù hao phÝ lao ®éng gi¸n tiÕp th«ng qua viÖc s¶n xuÊt ra nh÷ng vËt phÈm 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. tiªu dïng ®Ó nu«i sèng ng­êi c«ng nh©n. Cßn hµng ho¸ søc lao ®éng ngoµi yÕu tè vËt chÊt, nã cßn cã yÕu tè tinh thÇn lÞch sö, d©n téc, yÕu tè gia ®×nh vµ truyÒn thèng, nghÒ nghiÖp mµ hµng ho¸ th«ng th­êng kh«ng cã. Còng gièng nh­ c¸c hµng ho¸ th«ng th­êng, hµng ho¸ søc lao ®éng cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu nhÊt ®Þnh nµo ®ã cña ng­êi mua. Nh­ng gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng cã thuéc tÝnh ®Æc biÖt, nã kh¸c hoµn toµn víi hµng ho¸ th«ng th­êng ë chç: Khi ®em tiªu dïng hay sö dông nã th× kh«ng nh÷ng kh«ng bÞ tiªu biÕn theo thêi gian vÒ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông mµ ng­îc l¹i nã l¹i t¹o ra mét l­îng gi¸ trÞ míi c + m ( c + m > v, víi v lµ gi¸ trÞ sö dông cña b¶n th©n nã). Kho¶n lín lªn ®­îc sinh ra trong qu¸ tr×nh sö dông søc lao ®éng chÝnh lµ ∆T hay gi¸ trÞ thÆng d­. Tõ ®ã M¸c kÕt luËn: Hµng ho¸ - søc lao ®éng lµ nguån gèc t¹o ra gi¸ trÞ h¬n thÕ n÷a lµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ cho nhµ t­ b¶n. Bëi v×, søc lao ®éng cµng ®em tiªu dïng hay sö dông th× ng­êi c«ng nh©n hay ng­êi lao ®éng cµng tÝch luü ®­îc kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp, cµng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. V× vËy sÏ lµm gi¶m gi¸ trÞ hay møc tiÒn l­¬ng mµ nhµ t­ b¶n ®· tr¶ cho hä. V× vËy, d­íi chñ nghÜa t­ b¶n, giai cÊp t­ b¶n rÊt ­a thÝch lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt nµy. VËy qu¸ tr×nh ng­êi c«ng nh©n tiÕn hµnh lao ®éng lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ cña b¶n th©n gi¸ trÞ søc lao ®éng. PhÇn lín h¬n ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ thÆng d­ mµ nhµ t­ b¶n ®· chiÕm ®o¹t. Nh­ vËy, hµng ho¸ - søc lao ®éng cã thuéc tÝnh lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ. §ã lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña hµng ho¸ - søc lao ®éng so víi c¸c hµng ho¸ kh¸c. Nã lµ ch×a kho¸ ®Ó gi¶i thÝch tÝnh m©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña t­ b¶n. 3- B¶n chÊt gi¸ trÞ thÆng d­: Nãi chung, trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, gi¸ trÞ sö dông kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých. Gi¸ trÞ sö dông ®­îc s¶n xuÊt chØ v× nã lµ vËt mang gi¸ trÞ trao ®æi. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Nhµ t­ b¶n muèn s¶n xuÊt ra mét gi¸ trÞ sö dông cã mét gi¸ trÞ trao ®æi, nghÜa lµ mét hµng ho¸. H¬n n÷a, nhµ t­ b¶n muèn s¶n xuÊt ra mét hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín h¬n tæng gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ søc lao ®éng mµ nhµ t­ b¶n ®· bá ra ®Ó mua, nghÜa lµ muèn s¶n xuÊt ra mét gi¸ trÞ thÆng d­. VËy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ sù thèng nhÊt gi÷a qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­. C.M¸c viÕt: “ Víi t­ c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a hai qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸; víi t­ c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh lµm t¨ng gi¸ trÞ th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, lµ h×nh th¸i t­ b¶n chñ nghÜa cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸”. Qu¸ tr×nh lao ®éng víi t­ c¸ch lµ qu¸ tr×nh nhµ t­ b¶n tiªu dïng søc lao ®éng cã hai ®Æc tr­ng: Mét lµ, ng­êi c«ng nh©n lao ®éng d­íi sù kiÓm so¸t cña nhµ t­ b¶n gièng nh­ nh÷ng yÕu tè kh¸c cña s¶n xuÊt ®­îc nhµ t­ b¶n sö dông sao cho cã hiªô qu¶ nhÊt. Hai lµ, s¶n phÈm lµm ra thuéc së h÷u cña nhµ t­ b¶n, chø kh«ng ph¶i cña ng­êi c«ng nh©n C.M¸c ®· lÊy vÝ dô vÒ viÖc s¶n xuÊt sîi ë n­íc Anh lµm ®èi t­îng nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­. §Ó nghiªn cøu, M¸c ®· sö dông ph­¬ng ph¸p gi¶ ®Þnh khoa häc th«ng qua gi¶ thiÕt chÆt chÏ ®Ó tiÕn hµnh nghiªn cøu: Kh«ng xÐt ®Õn ngo¹i th­¬ng, gi¸ c¶ thèng nhÊt víi gi¸ trÞ, toµn bé gi¸ trÞ t­ liÖu s¶n xuÊt ®em tiªu dïng chuyÓn hÕt mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ chØ nghiªn cøu trong nÒn kinh tÕ t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Tõ c¸c gi¶ ®Þnh ®ã, M¸c ®­a ra mét lo¹t c¸c gi¶ thiÕt ®Ó nghiªn cøu: Nhµ t­ b¶n dù kiÕn kÐo 10 kg sîi; gi¸ 1 kg b«ng lµ 1 ®«la; hao mßn thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó kÐo 5 kg b«ng thµnh 5 kg sîi lµ 1 ®«la; tiÒn thuª søc lao ®éng 1 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ngµy lµ 4 ®«la; gi¸ trÞ míi 1 giê lao ®éng cña c«ng nh©n lµ 1 ®«la vµ chØ cÇn 4 giê ng­êi c«ng nh©n kÐo ®­îc 5 kg b«ng thµnh 5 kg sîi. Tõ ®ã, cã b¶ng quyÕt to¸n nh­ sau: T­ b¶n øng tr­íc Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi Lao ®éng cô thÓ cña c«ng nh©n b¶o tån vµ chuyÓn gi¸ Gi¸ 10 kg b«ng 10 ®«la 10 ®«la trÞ 10 kg b«ng vµo 10 kg sîi. Hao mßn m¸y mãc 2 ®«la KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh 2 ®«la TiÒn thuª søc lao ®éng 4 ®«la Gi¸ trÞ míi do 8 giê lao 8 ®«la trong mét ngµy ®éng cña ng­êi c«ng nh©n t¹o ra Tæng chi phÝ s¶n xuÊt 16 ®«la Tæng doanh thu 20 ®«la Nhµ t­ b¶n ®èi chiÕu gi÷a doanh thu sau khi b¸n hµng (20 ®«la) víi tæng chi phÝ t­ b¶n øng tr­íc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (16 ®«la) nhµ t­ b¶n nhËn thÊy tiÒn øng ra ®· t¨ng lªn 4 ®«la, 4 ®«la nµy ®­îc gäi lµ gi¸ trÞ thÆng d­. Tõ sù nghiªn cøu trªn, chóng ta rót ra mét sè nhËn xÐt sau: Mét lµ, nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ chóng ta nhËn thÊy m©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña t­ b¶n ®· ®­îc gi¶i quyÕt. ViÖc chuyÓn ho¸ tiÒn thµnh t­ b¶n diÕn ra trong lÜnh vùc l­u th«ng vµ ®ång thêi kh«ng diÔn ra trong lÜnh vùc ®ã. ChØ cã trong l­u th«ng nhµ t­ b¶n míi mua ®­îc mét thø hµng ho¸ ®Æc biÖt, ®ã lµ hµng ho¸ søc lao ®éng. Sau ®ã nhµ t­ b¶n sö dông hµng ho¸ ®ã trong s¶n xuÊt, tøc lµ ngoµi lÜnh vùc l­u th«ng ®Ó s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ cho nhµ t­ b¶n. Do ®ã tiÒn cña nhµ t­ b¶n míi biÕn thµnh t­ b¶n. 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Hai lµ, ph©n tÝch gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra (10 kg sîi), chóng ta thÊy cã hai phÇn: Gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt nhê lao ®éng cô thÓ cña ng­êi c«ng nh©n mµ ®­îc b¶o tån vµ di chuyÓn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi (sîi) gäi lµ gi¸ trÞ cò. Gi¸ trÞ do lao ®éng trõu t­îng cña c«ng nh©n t¹o ra trong qu¸ tr×nh lao ®éng gäi lµ gi¸ trÞ míi, phÇn gi¸ trÞ míi nµy lín h¬n gi¸ trÞ søc lao ®éng, nã b»ng gi¸ trÞ søc lao ®éng céng thªm gi¸ trÞ thÆng d­. Ba lµ, ngµy lao ®éng cña c«ng nh©n trong xÝ nghiÖp t­ b¶n ®­îc chia thµnh hai phÇn: Mét phÇn gäi lµ thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt: Trong thêi gian nµy ng­êi c«ng nh©n t¹o ra ®­îc mét l­îng gi¸ trÞ ngang b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng hay møc tiÒn c«ng mµ nhµ t­ b¶n ®· tr¶ cho m×nh (4 ®«la). PhÇn thêi gian cßn l¹i lµ thêi gian lao ®éng thÆng d­: Trong thêi gian lao ®éng thÆng d­ ng­êi c«ng nh©n l¹i t¹o ra mét l­îng gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ søc lao ®éng hay tiÒn l­¬ng nhµ t­ b¶n ®· tr¶ cho m×nh, ®ã lµ gi¸ trÞ thÆng d­ (4 ®«la) vµ bé phËn nµy thuéc vÒ nhµ t­ b¶n (nhµ t­ b¶n chiÕm ®o¹t). Tõ ®ã, M¸c ®i ®Õn kh¸i niÖm vÒ gi¸ trÞ thÆng d­: Gi¸ trÞ thÆng d­ lµ phÇn gi¸ trÞ d«i ra bªn ngoµi gi¸ trÞ søc lao ®éng do c«ng nh©n lµm thuª s¸ng t¹o ra vµ bÞ nhµ t­ b¶n chiÕm ®o¹t. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ v­ît khái ®iÓm mµ ë ®ã søc lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n ®· t¹o ra mét l­îng gi¸ trÞ míi ngang b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng hay møc tiÒn c«ng mµ nhµ t­ b¶n ®· tr¶ cho hä. Thùc chÊt cña s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ v­ît khái giíi h¹n t¹i ®iÓm ®ã gi¸ trÞ søc lao ®éng ®­îc tr¶ ngang gi¸. 3- TiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n: Trong nÒn kinh tÕ t­ b¶n ng­êi c«ng nh©n sau qu¸ tr×nh lµm viÖc cho nhµ t­ b¶n sÏ nhËn ®­îc mét kho¶n thu nhËp d­íi h×nh thøc tiÒn c«ng hay tiÒn l­¬ng. Víi c¸ch tr¶ l­¬ng nh­ vËy c¸c nhµ lÝ luËn t­ s¶n kh¼ng ®Þnh r»ng tiÒn l­¬ng 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. hay tiÒn c«ng lµ gi¸ c¶ cña lao ®éng. Vµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhµ t­ b¶n tr¶ ®óng gi¸ c¶ cña lao ®éng. V× vËy d­íi chñ nghÜa t­ b¶n kh«ng cã bãc lét. Nh­ng C.M¸c ®· kh¼ng ®Þnh tiÒn l­¬ng kh«ng ph¶i lµ gi¸ c¶ cña ng­êi lao ®éng. Bëi v×, lao ®éng lµ mét ph¹m trï trõu t­îng nªn ng­êi ta kh«ng thÓ b¸n c¸i trõu t­îng. H¬n n÷a, lao ®éng chØ thÓ hiÖn khi vËn dông søc lao ®éng ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy M¸c kh¼ng ®Þnh: TiÒn l­¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng nh­ng nã ®­îc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi nh­ lµ gi¸ c¶ cña lao ®éng. Bëi v× søc lao ®éng ph¶n ¸nh n¨ng lùc lao ®éng cña mçi con ng­êi, nã lµ c¸i cã thËt thÓ hiÖn toµn bé ë søc ãc, søc thÇn kinh vµ søc c¬ b¾p cña con ng­êi. Nã nãi lªn n¨ng lùc vµ kh¶ n¨ng cña tõng ng­êi. V× vËy mçi mét søc lao ®éng kh¸c nhau sÏ cã mét gi¸ c¶ kh¸c nhau. ViÖc nghiªn cøu b¶n chÊt tiÒn l­¬ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n cho ta thÊy tiÒn l­¬ng chØ lµ mét phÇn gi¸ trÞ cña søc lao ®éng cña c«ng nh©n t¹o ra, nã t­¬ng øng víi thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt cña ng­êi c«ng nh©n trong xÝ nghiÖp nhµ t­ b¶n. PhÇn gi¸ trÞ cßn l¹i do søc lao ®éng t¹o ra lµ gi¸ trÞ thÆng d­ thuéc vÒ nhµ t­ b¶n. II- C¸c ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­: Môc ®Ých cña c¸c nhµ t­ b¶n lµ s¶n xuÊt ra nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d­, do ®ã giai cÊp t­ s¶n ®· kh«ng tõ bÊt cø mét thñ ®o¹n nµo ®Ó bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®ã lµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi vµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi. 1- Ph­¬ng ph¸p bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi: Bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch kÐo dµi tuyÖt ®èi thêi gian lao ®éng trong ngµy cña ng­êi c«ng nh©n trong ®iÒu kiÖn thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt (hay møc tiÒn c«ng mµ nhµ t­ b¶n tr¶ cho c«ng nh©n lµ kh«ng ®æi). 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Gi¶ sö ngµy lao ®éng lµ 8 giê, trong ®ã 4 giê lµ thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt vµ 4 giê lµ thêi gian lao ®éng thÆng d­, khi ®ã tr×nh ®é bãc lét cña nhµ t­ b¶n lµ 100%. Gi¶ ®Þnh ngµy lao ®éng ®­îc kÐo dµi thªm 2 giê trong khi thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt kh«ng ®æi th× thêi gian lao ®éng thÆng d­ t¨ng lªn mét c¸ch tuyÖt ®èi, v× thÕ gi¸ trÞ thÆng d­ còng t¨ng lªn, tr×nh ®é bãc lét t¨ng lªn ®¹t 200% (m’ = 200%) Víi sù thÌm kh¸t gi¸ trÞ thÆng d­, nhµ t­ b¶n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó kÐo dµi ngµy lao ®éng vµ ph­¬ng ph¸p bãc lét nµy ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt cao cho c¸c nhµ t­ b¶n. Nh­ng d­íi chñ nghÜa t­ b¶n mÆc dï søc lao ®éng cña c«ng nh©n lµ hµng ho¸, nh­ng nã l¹i tån t¹i trong c¬ thÓ sèng cña con ng­êi. V× vËy, ngoµi thêi gian ng­êi c«ng nh©n lµm viÖc cho nhµ t­ b¶n trong xÝ nghiÖp, ng­êi c«ng nh©n ®ßi hái cßn ph¶i cã thêi gian ®Ó ¨n uèng nghØ ng¬i nh»m t¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éng. MÆt kh¸c, søc lao ®éng lµ thø hµng ho¸ ®Æc biÖt v× vËy ngoµi yÕu tè vËt chÊt ng­êi c«ng nh©n ®ßi hái cßn ph¶i cã thêi gian cho nh÷ng nhu cÇu sinh ho¹t vÒ tinh thÇn, vËt chÊt, t«n gi¸o cña m×nh. Tõ ®ã tÊt yÕu dÉn ®Õn phong trµo cña giai cÊp v« s¶n ®Êu tranh ®ßi giai cÊp t­ s¶n ph¶i rót ng¾n thêi gian lao ®éng trong ngµy. V× vËy, giai cÊp t­ s¶n ph¶i chuyÓn sang mét ph­¬ng ph¸p bãc lét míi tinh vi h¬n, ®ã lµ ph­¬ng ph¸p bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi. 2- Ph­¬ng ph¸p bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi: Bãc lét gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch rót ng¾n thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó trªn c¬ së ®ã mµ kÐo dµi t­¬ng øng thêi gian lao ®éng thÆng d­, trong ®iÒu kiÖn ®é dµi cña ngµy lao ®éng lµ kh«ng ®æi. Gi¶ sö ngµy lao ®éng lµ 8 giê, trong ®ã 4 giê lµ thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt vµ 4 giê lµ thêi gian lao ®éng thÆng d­, tr×nh ®é bãc lét lµ 100%. B©y giê chóng ta l¹i gi¶ thiÕt r»ng, c«ng nh©n chØ cÇn 2 giê lao ®éng ®· t¹o ra ®­îc mét gi¸ trÞ b»ng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng cña m×nh. Do ®ã, tû lÖ ph©n chia ngµy lao ®éng thµnh thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt vµ thêi gian lao ®éng thÆng d­ trong tr­êng hîp ®ã còng thay ®æi. Khi ®ã thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt lµ 2 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. giê, thêi gian lao ®éng thÆng d­ lµ 6 giê, tr×nh ®é bãc lét cña nhµ t­ b¶n lóc nµy lµ 300% (m’ = 300%). §Ó cã thÓ rót ng¾n thêi gian lao ®éng cÇn thiÕt th× c¸c nhµ t­ b¶n ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p, ®Æc biÖt lµ ph¶i ¸p dông tiÕn bé vµ c«ng nghÖ vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, gi¶m gi¸ thµnh vµ tiÕn tíi gi¶m gi¸ c¶ thÞ tr­êng cña s¶n phÈm. §Æc biÖt n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi trong nh÷ng ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc s¶n xuÊt ra vËt phÈm tiªu dïng ®Ó nu«i sèng ng­êi c«ng nh©n. Tõ ®ã tiÕn tíi h¹ thÊp gi¸ trÞ søc lao ®éng. NÕu trong giai ®o¹n ®Çu cña chñ nghÜa t­ b¶n, s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi chiÕm ­u thÕ, th× ®Õn giai ®o¹n tiÕp sau, khi mµ kü thuËt ph¸t triÓn, s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi chiÕm vÞ trÝ chñ yÕu. Hai ph­¬ng ph¸p trªn ®­îc c¸c nhµ t­ b¶n sö dông kÕt hîp víi nhau ®Ó n©ng cao tr×nh ®é bãc lét c«ng nh©n lµm thuª trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n. 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn III: KÕt luËn Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ sö dông, mµ lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­, lµ nh©n gi¸ trÞ lªn. Theo ®uæi gi¸ trÞ thÆng d­ b»ng bÊt cø thñ ®o¹n nµo lµ môc ®Ých, ®éng c¬ thóc ®Èy sù ho¹t ®éng cña mçi nhµ t­ b¶n, còng nh­ cña toµn bé x· héi t­ s¶n. S¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ qu¶ thùc lµ ®éng lùc vËn ®éng cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. C.M¸c viÕt: “ Môc ®Ých cña s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa lµ lµm giµu, lµ nh©n gi¸ trÞ lªn, lµm t¨ng gi¸ trÞ, do ®ã b¶o tån gi¸ trÞ tr­íc kia vµ t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­”. §Ó s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ tèi ®a, c¸c nhµ t­ b¶n t¨ng c­êng bãc lét c«ng nh©n lµm thuª kh«ng ph¶i b»ng c­ìng bøc siªu kinh tÕ (roi vät), mµ b»ng c­ìng bøc kinh tÕ (kû luËt ®ãi rÐt) dùa trªn c¬ së më réng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng c­êng ®é lao ®éng vµ kÐo dµi ngµy lao ®éng. VËy s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­ lµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cña chñ nghÜa t­ b¶n. C.M¸c viÕt: “ ViÖc t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­, ®ã lµ quy luËt tuyÖt ®èi cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã”. Néi dung chñ yÕu cña quy luËt nµy lµ ®Ó thu ®­îc gi¸ trÞ thÆng d­ mét c¸ch tèi ®a, nhµ t­ b¶n ®· t¨ng sè l­îng lao ®éng lµm thuª vµ t×m mäi thñ ®o¹n ®Ó bãc lét hä. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c¸c nhµ t­ b¶n thùc hiÖn c¶i tiÕn kü thuËt hoµn thiÖn tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, lµm gi¶m gi¸ trÞ hµng ho¸. §ång thêi thu hót mét ®éi ngò c¸c kü s­, qu¶n lý, mµ chøc n¨ng cña hä suy cho cïng lµ b¶o ®¶m sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt tÊt c¶ c¸c nh©n tè cña s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt lµ søc lao ®éng, nhê ®ã mµ t¨ng gi¸ trÞ thÆng d­. 14
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng
172 tài liệu
837 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0