intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: Học thuyết hình thái kinh tế xã hội với việc nhận thức tính tất yếu của con đường lựa chọn xã hội chủ nghĩa vào Việt Nam

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST
Báo xấu
88
lượt xem 17
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: học thuyết hình thái kinh tế xã hội với việc nhận thức tính tất yếu của con đường lựa chọn xã hội chủ nghĩa vào việt nam', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Học thuyết hình thái kinh tế xã hội với việc nhận thức tính tất yếu của con đường lựa chọn xã hội chủ nghĩa vào Việt Nam

  1. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Đề tài Học thuyết hình thái kinh tế xã hội với việc nhận thức tính tất yếu của con đường lựa chọn xã hội chủ nghĩa vào Việt Nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu Trong gÇn 10 n¨m trë l¹i ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta cã sù thay ®æi vµ ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu Êy chóng ta kh«ng thÓ quªn ®­îc b­íc ngoÆt lÞch sö trong c¬ chÕ chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, mµ cét mèc cña nã lµ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI (1986 ®· lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ Nhµ n­íc). §èi víi n­íc ta, tõ mét nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng, muèn tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu vµ nhanh chãng ®¹t ®Õn tr×nh ®é cña n­íc ph¸t triÓn th× tÊt yªó ph¶i ®æi míi. §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh: X©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Môc tiªu ®ã lµ sù cô thÓ ho¸ häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi vµ hoµn c¶nh cô thÓ cña x· héi ViÖt Nam. Nã còng lµ môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta. §Ò tµi: Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ x· héi víi viÖc nhËn thøc tÝnh tÊt yÕu cña con ®­êng lùa chän x· héi chñ nghÜa vµo ViÖt Nam lµ mét néi dung phøc t¹p vµ réng. Do tr×nh ®é h¹n hÑp vµ cã h¹n trong mét bµi tiÓu luËn nªn em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt trong viÖc nghiªn cøu. Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña thÇy gi¸o, c« gi¸o ®Ó bµi viÕt nµy cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. I. H×nh th¸i kinh tÕ x· héi M¸c- Lª nin. Mäi ng­êi ®Òu biÕt trong lÞch sö t­ t­ëng nh©n lo¹i tr­íc M¸c ®· cã kh«ng Ýt c¸ch tiÕp cËn, khi nghiªn cøu lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc kh¸c nhau, víi nh÷ng ý t­ëng kh¸c nhau mµ cã sù phan chia lÞch sö tiÕn ho¸ cña x· héi theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n nh­ nhµ triÕt häc duy t©m Hª - ghen (1770 - 1831) ph©n chia lÞch sö x· héi loµi ng­êi thµnh ba thêi kú chñ yÕu: thêi kú ph­¬ng §«ng, thêi kú cæ ®¹i, thêi kú Gree - ma - ni. Nhµ x· héi chñ nghÜa kh«ng t­ëng Ph¸p Phu- ri-ª (1772-1837) chia lÞch sö x· héi thµnh bèn giai ®o¹n: giai ®o¹n m«ng muéi, giai ®o¹n d· man, giai ®o¹n gia tr­ëng, giai ®o¹n v¨n minh. Mäi ng­êi còng ®· quen víi nh÷ng kh¸i niÖm thêi ®¹i ®å ®¸, thêi ®¹i ®å ®ång, thêi ®¹i cèi xay giã, thêi ®¹i m¸y h¬i n­íc. . . vµ gÇn ®©y lµ c¸c nÒn v¨n minh: v¨n minh n«ng nghiÖp, v¨n minh c«ng nghiÖp, v¨n minh hËu c«ng nghiÖp. Mçi c¸ch tiÕp cËn trªn cã nh÷ng ®iÓm hîp lý nhÊt ®Þnh vµ do ®ã ®Òu cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh, nh­ng ch­a nãi lªn b¶n chÊt sù ph¸t triÓn cña x· héi theo mét c¸ch toµn diÖn tæng thÓ mµ do ®ã cã nh÷ng h¹n chÕ. Dùa trªn nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu lý luËn vµ tæng thÓ qu¸ tr×nh lÞch sö, c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c ®· vËn dông phÐp biÖn chøng duy vËt ®Ó nghiªn cøu lÞch sö x· héi, ®­a ra quan ®iÓm duy vËt vÒ lÞch sö vµ ®· h×nh thµnh nªn häc thuyÕt vÒ “h×nh th¸i kinh tÕ x· héi”. H×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ mét kh¸i niÖm chñ nghÜa duy vËt lÞch sö dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. Víi mét quan hÖ s¶n xuÊt c tr­ng cho x· héi ®ã phï hîp víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ mét kiÕn tróc th­îng tÇng t­¬ng øng ®­îc x©y dùng trªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt Êy. Lý luËn vÒ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nghiªn cøu lÞch sö x· héi trªn c¬ së xem xÐt c¶ lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, c¶ c¬ së h¹ tÇng vµ 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kiÕn tróc th­îng tÇng. Tøc toµn bé c¸c yÕu tè cÊu thµnh bé mÆt cña thêi ®¹i: chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, khoa häc, kü thuËt. . . Do ®ã, nã c¾t nghÜa x· héi ®­îc s¸ng tá h¬n, toµn diÖn h¬n, chØ ra c¶ b¶n chÊt vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi. Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi víi t­ c¸ch lµ “Hßn ®¸ t¶ng” cña x· héi häc M¸c xÝt nãi chung cho phÐp chóng ta h×nh dung qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö lµ mét qu¸ tr×nh tù nhiªn. Loµi ng­êi ®· tr¶i qua n¨m h×nh th¸i kinh tÕ: x· héi céng s¶n nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa vµ ngµy nay ®ang qu¸ ®é lªn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n chñ nghÜa. H×nh th¸i kinh tÕ x· héi cã tÝnh lÞch sö, cã sù ra ®êi ph¸t triÓn vµ diÖt vong. ChÕ ®é x· héi l¹c hËu sÏ mÊt ®i, chÕ ®é x· héi míi cao h¬n sÏ thay thÕ. §ã lµ khi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cò ®· trë nªn lçi thêi, hoÆc khñng ho¶ng do m©u thuÉn cña quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc l­îng s¶n xuÊt qu¸ h¬n kh«ng thÓ phï hîp th× ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµy sÏ bÞ diÖt vong vµ xuÊt hiÖn mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi toµn diÖn h¬n, cã quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Nh­ vËy, b¶n chÊt cña sù thay thÕ trªn lµ phô thuéc vµo mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt. §Ó hiÓu râ vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt chóng ta ph¶i n¾m b¾t ®­îc thÕ nµo lµ quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt. 1) Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn, lµ biÓu hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. LÞch sö s¶n xuÊt lµ mét thÓ thèng nhÊt h÷u c¬ gi÷a t­ liÖu s¶n xuÊt (quan hÖ nhÊt lµ c«ng cô lao ®éng) víi ng­êi lao ®éng víi kinh nghiÖm vµ kü n¨ng lao ®éng nghÒ nghiÖp. Lùc l­îng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong s¶n xuÊt vËt chÊt thÓ hiÖn ë quan hÖ së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt, quan hÖ tæ chøc 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. qu¶n lý trao ®æi ho¹t ®éng víi nhau vµ quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm. Trong quan hÖ s¶n xuÊt quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt gi÷ vÞ trÝ quyÕt ®Þnh c¸c quan hÖ kh¸c. Quan hÖ s¶n xuÊt do con ng­êi t¹o ra song nã ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo yÕu tè chñ quan cña con ng­êi. Quan hÖ s¶n xuÊt mang tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi víi b¶n chÊt x· héi vµ tÝnh ph­¬ng ph¸p ®a d¹ng trong h×nh thøc biÓu hiÖn. Gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau biÓu hiÖn ë chç: + Xu h­íng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn. Sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt lµ c«ng cô. + C«ng cô lao ®éng ph¸t triÓn dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã vµ xuÊt hiÖn ddßi hái kh¸ch quan, ph¶i xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò thay thÕ b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi. + Quan hÖ s¶n xuÊt vèn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (phï hîp) nh­ng do m©u thuÉn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (®«ng) víi quan hÖ s¶n xuÊt (æn ®Þnh t­¬ng ®èi) quan hÖ s¶n xuÊt l¹I trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (kh«ng phï hîp ). Phï hîp vµ kh«ng phï hîp lµ biÓu hiÖn m©u thuÉn biÖn chøng cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, tøc lµ sù phï hîp trong m©u thuÉn vµ bao hµm m©u thuÉn. + Khi phï hîp còng nh­ kh«ng phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt , quan hÖ s¶n xuÊt lu«n cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn trong néi dung sù t¸c ®éng trë l¹I ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt, môc ®Ých x· héi cña lùc l­îng s¶n xuÊt, xu h­íng ph¸t triÓn cña quan hÖ lîi Ých. Tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy vµ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng trë l¹i nãi trªn cña quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng th«ng qua c¸c quy luËt kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt lµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n. 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Phï hîp vµ kh«ng phï hîp gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña mäi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt nh­ sù thèng nhÊt gi÷a hai m¹t ®èi lËp t¹o nªn chØnh thÓ cña s¶n xuÊt x· héi. Trong “HÖ t­ t­ëng §øc” (1846) lÇn ®Çu tiªn M¸c- ¡nghen ®· h×nh dung sù thèng nhÊt ®ã nh­ lµ mét “quan hÖ song trïng”, gi÷a hai “sù trao ®æi chÊt” tÊt yÕu vµ phæ biÕn ë mäi nÒn s¶n xuÊt - x· héi. §ã lµ “trao ®æi chÊt gi÷a ng­êi víi tù nhiªn (lùc l­îng s¶n xuÊt) vµ gi÷a ng­êi víi ng­êi (quan hÖ s¶n xuÊt)”. T¸c ®éng qua l¹i biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc M¸c - ¡nghen kh¸i qu¸t thµnh quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é , tÝnh chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §©y lµ mét trong nh÷ng quy luËt c¬ b¶n cña ®êi sçng x· héi. Quy luËt nµy chØ râ ®éng lùc vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña lÞch sö. TÝnh chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña t­ liÖu lao ®éng. Khi c«ng cô lao ®éng s¶n xuÊt ®ùoc sö dông bëi tõng c¸ nh©n riªng biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm cho x· héi kh«ng cÇn ®Õn lao ®éng cña nhiÒu ng­êi th× lùc l­îng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt c¸ thÓ, c«ng cô s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu ng­êi sö dông. Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc thÓ hiÖn ë tr×nh ®é tinh x¶o vµ hiÖn ®¹i cña c«ng cô s¶n xuÊt, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, kü n¨ng, kü s¶o cña ng­êi lao ®éng, tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng x· héi , tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ quy m« cña nÒn s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt cµng cao th× chuyªn m«n ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng cµng s©u. Tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ lµ thøoc ®o tr×nh ®é cña ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi cña quan hÖ s¶n xuÊt. Trong t¸c phÈm “Sù khèn cïng cña triÕt häc”, M¸c 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nãi: “C¸i cèi xay quay b»ng tay cho x· héi cã l·nh chóa phong kiÕn, c¸i cèi xay ch¹y b»ng h¬i n­íc cho x· héi cã nhµ t­ b¶n”. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt vµ gi¶m bít lao ®éng nÆng nhäc con ng­êi kh«ng ngõng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn vµ chÕ t¹o ra nh÷ng c«ng cô, tri thøc khoa häc, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ mäi kü n¨ng cña ng­êi lao ®éng còng ngµy cµng ph¸t triÓn. YÕu tè n¨ng ®éng nµy cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®ßi hái quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i thÝch øng víi m«i tr­êng. Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh vµ biÕn ®æi cña quan hÖ s¶n xuÊt. Khi kh«ng thÝch øng víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt sÏ k×m h·m thËm chÝ ph¸ ho¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, m©u thuÉn cña chóng tÊt yÕu sÏ n¶y sinh. BiÓu hiÖn cña m©u thuÉn nµy trong x· héi lµ giai cÊp lµ m©u thuÉn gi÷a c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng. LÞch sö ®· chøng minh r»ng do sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, loµi ng­êi ®· bèn lÇn thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi bèn cuéc c¸ch m¹ng x· héi, dÉn ®Õn sù ra ®êi nèi tiÕp nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. VÝ dô: do c«ng cô s¶n xuÊt chñ yÕu b»ng ®· th« s¬, tr×nh ®é hiÓu biÕt h¹n hÑp, ®Ó duy tr× sù sèng chèng l¹i mäi tai ho¹ cña thiªn nhiªn , con ng­êi ph¶i lao ®éng theo céng ®ång. Do vËy ®· h×nh thµnh quan hÖ s¶n xuÊt céng s¶n nguyªn thuû. C«ng cô kim lo¹i ra ®êi thay thÕ cho c«ng cô b»ng ®¸, lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓnn¨ng suÊt lao ®éng n©ng cao s¶n phÈm thÆng d­ xuÊt hiÖn , chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ dùa trªn quan hÖ s¶n xuÊt t­ h÷u. Vµo giai ®o¹n cuèi cïng cña x· héi phong kiÕn, ë c¸c n­íc T©y ¢u lùc l­îng s¶n xuÊt ®· mang yÕu tè x· héi ho¸ g¾n víi quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn. MÆc dï h×nh thøc bãc lét cña c¸c l·nh chóa phong kiÕn ®­îc thay ®æi liªn tôc tõ ®Þa t« lao dÞch ®Õn ®Þa t« hiÖn vËt, ®Þa t« b»ng tiÒn song 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn chËt hÑp vÉn kh«ng chøa ®ùng ®­îc néi dung míi cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ra ®êi thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn. Trong lßng nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n, lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn cïng víi sù ph©n c«ng lao ®éng vµ tÝnh chÊt x· héi ho¸ c«ng cô s¶n xuÊt ®· h×nh thµnh lao ®éng chung cña ng­êi d©n cã tri thøc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ cao. Sù lín m¹nh nµy cña lùc l­îng s¶n xuÊt dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi chÕ ®é së h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa. Gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®ã ®ßi hái ph¶i xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa, x¸c lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi, quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa. Theo M¸c, do cã ®­îc nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt míi, loµi ng­êi thay ®æi ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña m×nh vµ do ®ã thay ®æi ph¸t triÓn s¶n xuÊt lµm ¨n cña m×nh, loµi ng­êi thay ®æi c¸c quan hÖ s¶n xuÊt cña m×nh. MÆc dï bÞ chi phèi bëi lùc l­îng s¶n xuÊt nh­ng víi tÝnh c¸ch lµ h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt cñng cè nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, nã sÏ trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy, ®Þnh h­íng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ng­îc l¹i. NÕu l¹c hËu h¬n so víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt hay chØ lµ t¹m thêi so víi tÊt yÕu kh¸ch quan cña cuéc sèng nh­ng quan hÖ s¶n xuÊt sÏ lµ xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Phï hîp cã thÓ hiÓu ë mét sè néi dung chñ yÕu lµ: c¶ ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i thÝch øng víi tÝnh chÊt tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ kÕt hîp víi tèi ­u gi÷a t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng, ®¶m b¶o tr¸ch nhiÖm tõ s¶n xuÊt më réng. Më ra sau nh÷ng ®iÒu kiÖn thÝch hîp cho viÖc kÝch thÝch vËt chÊt, tinh thÇn víi ng­êi lao ®éng. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. VËy quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña ng­êi s¶n xuÊt lµ quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn x· héi. Do t¸c ®éng cña quy luËt nµy x· héi lµ sù ph¸t triÓn kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt hay chÝnh lµ cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi. D­íi nh÷ng h×nh thøc vµ møc ®é kh¸c nhau th× con ng­êi cã ý thøc ®­îc hay kh«ng vµ quy luËt cèt lâi nµy nh­ sîi chØ ®á xuyªn suèt dßng ch¶y tiÕn ho¸ cña lÞch sö kh«ng chØ nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ mµ c¶ c¸c lÜnh vùc ngoµi kinh tÕ, phi kinh tÕ. 2) C¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng Kh«ng chØ ®Æc tr­ng b»ng quan hÖ s¶n xuÊt mµ nã cßn ®Æc tr­ng bëi mét kiÕn tróc th­îng tÇng x©y dùng trªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt cña chÝnh nã. KiÕn tróc th­îng tÇng lµ toµn bé nh÷ng t­ t­ëng x· héi, nh÷ng thiÕt chÕ t­¬ng øng vµ nh÷ng quan hÖ néi t¹ng cña th­îng tÇng, ®ã lµ nh÷ng quan ®IÓm t­ t­ëng chÝnh trÞ, ph¸p quyÒn, ®¹o ®øc, t«n gi¸o, nghÖ thuËt, triÕt häc vµ c¸c thÓ chÕ t­¬ng øng nh­ Nhµ n­íc, §¶ng ph¸i, gi¸o héi vµ c¸c toµn thÓ quÇn chóng. KiÕn tróc th­îng tÇng ®­îc h×nh thµnh trªn tæng hîp toµn bé nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña mét chÕ ®é x· héi nhÊt ®Þnh ng­êi ta gäi ®ã lµ c¬ së h¹ tÇng. C¬ së h¹ tÇng bao gåm nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt ®ang gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ nÒn kinh tÕ nhãm nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt tµn d­ vµ nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt míi lµ quan hÖ mÇm mèng cña x· héi sau. BÊt kú mét c¬ së h¹ tÇng nµo còng bao gåm nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, mçi thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®Òu g¾n liÒn víi mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ bao giê còng gi÷ vai trß chi phèi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. X· héi cã giai cÊp ®èi kh¸ng, giai cÊp nµy n¶y sinh tõ c¬ së h¹ tÇng, tõ nh÷ng m©u thuÉn vµ xung ®ét kinh tÕ. §ã chÝnh lµ c¬ së n¶y sinh giai cÊp ®èi kh¸ng trong kiÕn tróc th­îng tÇng, giai cÊp thèng trÞ vÒ kinh tÕ sÏ thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ vµ thiÕt lËp c¶ sù thèng trÞ vÒ mÆt t­ t­ëng ®èi víi x· héi, trong ®ã hÖ t­ t­ëng chÝnh trÞ vµ bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc cã vÞ trÝ quan träng nhÊt. a) C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th­îng tÇng. C¬ së h¹ tÇng nµo th× kiÕn tróc th­îng tÇng ®ã (giai cÊp nµo gi÷ vÞ trÝ thèng trÞ vÒ mÆt kinh tÕ th× ®ång thêi còng lµ giai cÊp thèng trÞ x· héi vÒ tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸c). Quan hÖ s¶n xuÊt nµo thèng trÞ còng sÏ t¹o ra kiÕn tróc th­îng tÇng t­¬ng øng. M©u thuÉn giai cÊp, m©u thuÉn gi÷a c¸c tËp ®oµn trong x· héi vµ dêi sèng tinh thÇn cña hä ®Òu xuÊt ph¸t trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tõ m©u thuÉn kinh tÕ, tõ nh÷ng quan hÖ ®èi kh¸ng trong c¬ së h¹ tÇng. C¬ së h¹ tÇng thay ®æi th× nhÊt ®Þnh sím hay muén sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ kiÕn tróc th­îng tÇng. Qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra ngay trong nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi còng nh­ khi chuyÓn tiÕp tõ h×nh th¸i nµy sang h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c trong c¸c x· héi cã giai cÊp m©u thuÉn gi÷a c¬ së h¹ tÇng ®­îc biÓu hiÖn lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp thèng trÞ vµ giai cÊp bÞ trÞ. Trong c¸c x· héi cã ®èi kh¸ng giai cÊp m©u thuÉn cña c¬ së h¹ tÇng ®­îc biÓu hiÖn lµ m©u thuÉn cu¶ giai cÊp thèng trÞ vµ giai cÊp bÞ trÞ. Khi h¹ tÇng cò bÞ xo¸ bá th× kiÕn tróc th­îng tÇng cò còng mÊt ®i vµ thay thÕ vµo ®ã lµ kiÕn tróc th­îng míi ®­îc h×nh thµnh tõng b­íc thÝch øng víi c¬ së h¹ tÇng míi. Sù thèng trÞ cña giai cÊp thèng trÞ cò ®èi víi x· héi cò bÞ xo¸ bá, thay b»ng hÖ t­ t­ëng thèng trÞ kh¸c vµ c¸c thÓ chÕ t­¬ng øng cña giai cÊp thèng trÞ míi. §­¬ng nhiªn kh«ng ph¶i “Khi c¬ së h¹ tÇng thay ®æi th× lËp tøc sÏ 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. dÉn ®Õn sù thay ®æi cña kiÕn tróc th­îng tÇng”.Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kiÕn tróc th­îng tÇng míi, nhiÒu yÕu tè cña kiÕn tróc th­îng tÇng cò cßn tån t¹i g¾n liÒnvíi c¬ së kinh tÕ ®· n¶y sinh ra nã. V× vËy giai cÊp cÇm quyÒn cÇn ph¶i biÕt lùa chä mét sè bé phËn hîp lý ®Ó sö dông nã x©y dùng x· héi míi. Sù biÕn ®æi cña c¬ së h¹ tÇng dÉn ®Õn sù biÕn ®æi vÒ kiÕn tróc th­îng tÇng lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra hÕt søc phøc t¹p, th­êng trong x· héi cã ®èi kh¸ng giai cÊp, tÝnh chÊt phøc t¹p Êy ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c cuéc ®Êu tranh giai cÊp. TÝnh chÊt nµy ®­îc béc lé râ nÐt nhÊt lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt céng s¶n chñ nghÜa (giai ®o¹n thÊp nhÊt lµ x· héi chñ nghÜa), giai cÊp c¸ch m¹ng ph¶i thùc hiÖn cuéc ®Êu tranh lËt ®æ kiÕn tróc th­îng tÇng cò thiÕt lËp hÖ thèng chuyªn chÝnh cña m×nh, sö dông nã nh­ lµ mét c«ng cô tõng b­íc ®Êu tranh c¶i t¹o ®Þnh h­íng x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ sá h¹ tÇng míi. b) TÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ sù t¸c ®éng trë l¹i cña kiÕn tróc th­îng tÇng víi c¬ së h¹ tÇng. C¸c bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng kh«ng ph¶i phô thuéc mét chiÒu vµo c¬ së h¹ tÇng mµ trong qóa tr×nh ph¸t triÓn, chóng cã nh÷ng t¸c ®éng qua l¹i víi nhau vµ ¶nh h­ëng lín ®Õn c¬ së h¹ tÇng còng nh­ c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi. Vai trß cña kiÕn tróc th­îng tÇng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c mÆt sau: Chøc n¨ng x· héi c¬ b¶n cña kiÕn tróc th­îng tÇng lµ thùc hiÖn nhiÖm vô ®Êu tranh thñ tiªu c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng cò, x©y dùng b¶o vÖ cñng cè ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng míi. KiÕn tróc th­îng tÇng chÝnh lµ c«ng cô cña giai cÊp thèng trÞ , c¸c bé phËn kh¸c cña kiÕn tróc th­îng tÇng còng cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®èi víi c¬ së h¹ tÇng nh­ng th­êng nh÷ng t¸c ®éng Êy ph¶I th«ng qua hÖ thèng chÝnh trÞ, ph¸p luËt hay thÓ chÕ t­¬ng øng kh¸c. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay vai trß cña kiÕn tróc th­îng tÇng kh«ng gi¶m ®i mµ ng­îc l¹i t¨ng lªn vµ t¸c ®éng m¹nh ®Õn tiÕn tr×nh lÞch sö. Tr¸i l¹i kiÕn tróc th­îng tÇng x· héi chñ nghÜa b¶o vÖ c¬ së h¹ tÇng x· héi x· héi chñ nghÜa nh»m x©y dùng l¹i x· héi míi. ChÝnh môc ®Ých ®ã quyÕt ®Þnh tÝnh tÝch cùc cµng t¨ng cña kiÕn tróc th­îng tÇng. T¸c ®éng cña kiÕn tróc th­îng tÇng ®Õn c¬ së h¹ tÇng ®­îc thÓ hiÖn trong 2 tr­êng hîp tr¸i ng­îc nhau nÕu kiÕn tróc th­îng tÇng phï hîp víi quan hÖ kinh tÕ tiÕn bé th× sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña x· héi. Ng­îc l¹i, nÕu kiÕn tróc th­îng tÇng lµ c¬ së cña nh÷ng quan hÖ kinh tÕ lçi thêi th× sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi. Nh÷ng sù t¸c ®éng k×m h·m ®ã chØ lµ t¹m thêi sím muén còng bÞ c¸ch m¹ng kh¾c phôc. VÒ c¬ b¶n, b¶n chÊt gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng chÝnh lµ b¶n chÊt gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong ®ã kinh tÕ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cßn chÝnh trÞ lµ biÓu hiÖn tËp trung cña kinh tÕ cã t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i. II. VËn dông häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ x· héi vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. 1) TÝnh tÊt yÕu. Loµi ng­êi ®· ph¶i tr¶i qua 5 h×nh th¸i kinh tÕ. Mçi h×nh th¸i sau v¨n minh tiÕn bé h¬n h×nh th¸i tr­íc. §Çu tiªn lµ h×nh th¸i kinh tÕ tù nhiªn (céng s¶n nguyªn thuû) con ng­êi chØ biÕt s¨n b¾n h¸i l­îm, ¨n thøc ¨n sèng, cuéc sèng cña hä phô thuéc hoµn toµn vµo thiªn nhiªn, hä ch­a biÕt ch¨n nu«i trång trät, ch­a biÕt tÝch luü thøc ¨n. Cã thÓ nãi ®©y lµ thêi kú s¬ khai cña loµI ng­êi. Sau ®ã ®Õn h×nh th¸i chiÕm h÷u n« lÖ con ng­êi ®· v¨n minh h¬n hä kh«ng cßn biÕt ¨n t­¬i nuèt sèng vµ ®· biÕt lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. Hai giai cÊp c¬ b¶n lµ chñ n« vµ n« lÖ, quan hÖ gi÷a hai giai cÊp ®ã lµ quan hÖ bãc lét hoµn toµn cña c¶i vËt chÊt vµ con ng­êi. N« lÖ biÕn thµnh c«ng cô lao ®éng. 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. H×nh th¸i kinh tÕ x· héi t­ b¶n chñ nghÜa ra ®êi ®­a loµi ng­êi lªn nÊc thang cao h¬n cña nÒn v¨n minh, x· héi ®· phong phó h¬n vÒ giai cÊp. Giai cÊp thèng trÞ lµ giai cÊp c¬ b¶n. Thñ ®o¹n bãc lét cña chóng tinh vi h¬n gÊp nhiÒu lÊn so víi sù bãc lét tr­íc trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ vµ phong kiÕn. Ng­êi c«ng nh©n lµm thuª bÞ bãc lét søc lao ®éng qua gi¸ trÞ thÆng d­, sù lµm viÖc qu¸ søc.. MÆc dï t­ b¶n x· héi chñ nghÜa t¹o ra mét l­îng cña c¶I vËt chÊt rÊt lín cho x· héi, nh­ng b¶n chÊt bãc lét cïng nh÷ng m©u thuÉn kh¸c lµ kh«ng thÓ ®IÒu hoµ. PhÇn ®«ng con ng­êi trong x· héi t­ b¶n chñ nghÜa ®Òu bÞ mÊt quyÒn lîi, mÊt b×nh ®¼ng. C¶ 3 chÕ ®é n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa cã nh÷ng ®Æc ®IÓm riªng nh­ng nã ®Òu lµ chÕ ®é cã kh¸c nh÷ng m©u thuÉn ®èi kh¸ng kh«ng thÓ ®Iªu hßa gi÷a giai cÊp bãc lét vµ giai cÊp bÞ bãc lét, vµ dùa trªn sù t­ h÷u vÒ s¶n xuÊt. Giai cÊp bãc lét lµ giai cÊp thèng trÞ, mäi ho¹t ®éng vÒ mÆt kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi ®Òu chØ phôc vô cho quyÒnlîi cña chÝnh hä. Mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi tån t¹i ®­îc th× nã ph¶i cã nh÷ng mÆt tèt nhÊt ®Þnh cña nã chóng ta còng kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng thµnh qu¶ mµ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nãi trªn ®· ®¹t ®­îc. X· héi céng s¶n nguyªn thuû lµ chÕ ®é x· héi ®Çu tiªn ®Æt nÒn mãng cho sù ph¸t triÓn cña loµi ng­êi. Trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ giai cÊp thèng trÞ b¾t ®Çu tÝch luü cña c¶i cho x· héi, quan träng nhÊt lµ nã ®­a con ng­êi ra khái thêi k× m«ng muéi hoang d·. X· héi phong kiÕn lµ b­íc trung gian ®Ó loµi ng­êi chuyÓn sang mét nÒn v¨n minh míi nã h×nh thµnh nh÷ng tiÒn ®Ò tèt cho sù ra ®êi cña x· héi t­ b¶n chñ nghÜa. NÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng chØ cßn lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, con ng­êi ®· ®­îc tiÕp cËn víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi nh÷ng thµnh tùu khoa häc, kü thuËt nã ®· t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l­îng s¶n xuÊt, nã t¹o ra mét khèi l­îng cña c¶i vËt chÊt cho nh©n lo¹i b»ng tÊt c¶ c¸c x· héi tr­íc céng l¹i. H×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ chÕ ®é x· héi b­íc ®Çu võa ph¸t huy thõa kÕ nh÷ng thµnh qu¶ cña chñ nghÜa t­ b¶n, ®ång thêi kh¾c phôc nh÷ng m©u 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. thuÉn nh÷ng h¹n chÕ cña t­ b¶n chñ nghÜa. Quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc x©y dùng trªn c¬ së cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, c¬ së h¹ tÇng phôc hîp víi kiÕn tróc th­îng tÇng. Song ViÖt Nam tõ mét nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng muèn tho¸t ra khái nghÌo nµn l¹c hËu vµ nhanh chãng ®¹t ®Õn tr×nh ®é mét n­íc ph¸t triÓn b»ng con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2) Môc ®Ých Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay nh­ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh lµ : x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i c¬ cÊu kinh tÕ lËp hiÕn, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh, vµ n­íc ta ®· chuyÓn sang mét thêi kú ph¸t triÓn míi thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §©y lµ nh÷ng nhËn ®Þnh rÊt quan träng ®èi víi nh÷ng b­íc ®i tiÕp theo trong sù nghiÖp ®æi míi. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh nh»m ®­a n­íc ta tõ mét nÒ c«ng nghiÖp l¹c hËu thµnh mét nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. HiÖn ®¹i ho¸ lµ môc tiªu c¬ b¶n cña v¨n minh hiÖn ®¹i thÓ hiÖn xu h­íng lÞch sö tiÕn bé loµi ng­êi. §ã lµ nhiÖm vô quan träng cã tÇm cì lín ®ßi hái ph¶i ®i tõ c¸i cô thÓ ®Õn c¸i tæng thÓ. Tr­íc hÕt cÇn hiÓu râ thùc tr¹ng vµ nh÷ng ®Þnh h­íng chung cña ViÖt Nam. Tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt ë møc ®é thÊp, qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, l¹i kh«ng ph¶i tõ chñ nghÜa t­ b¶n mµ tõ b­¬cs qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chñ nghÜa t­ b¶n. V× vËy, cÇn ph¶i nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ s¸ng t¹o c¸c quy lu©t kh¸ch quan trong ®ã quy luËt s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. l­îng s¶n xuÊt. Lµ quy luËt c¬ b¶n nhÊt nh»m c¶i t¹o c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt. Ph¸t huy tÝnh chñ ®¹o s¸ng t¹o cña chñ thÓ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Chóng ta ph¶i ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ sö dông c¸c h×nh thøc kinh tÕ trung gian qu¸ ®é trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta mµ §¹i héi VI v¹ch ra lµ ®óng ®¾n. §¹i héi VII cña §¶ng còng chØ râ “. . . phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt thiÕt lÊp tõng b­íc quan hÖ s¶n xuÊt tõ x· héi chñ nghÜa tõ thÊp ®Õn cao víi sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng s¶n xuÊt chñ nghÜa tiÕn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc”. Ngµy nay trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®ang ®­îc coi lµ ph­¬ng h­íng chñ ®¹o, tr¶i qua c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. C«ng nghiÖp ho¸ thùc chÊt lµ x©y dùng c¬ së vËt chÊt kinh tÕ cña chñ nghÜa x· héi, ®ã kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ t¨ng htªm tèc ®é vµ tû träng cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b»ng nÒn kinh tÕ mµ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu, ®æi míi c¨n b¶n vÒ c«ng nghiÖp. H¬n n÷a, sù vËn dông ®óng ®¾n c¸c quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶I phï hîp víi tÝnh chÊt vµ t×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ cÇn thiÕt. Bªn c¹nh ®ã tõng b­íc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. §Æc biÖt lµ Nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt qu¶n lý ph©n phèi theo lao ®éng. 3) Thùc tr¹ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam. Tr­íc ®©y trong nh÷ng n¨m tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc chóng ta ®· x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp ho¸ “lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi” song n­íc ta vÉn m¾c ph¶I sai lÇm b»ng c¸ch nhËn thøc vÒ c«ng nghiÖp ho¸. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tõ cuèi nh÷ng n¨m 70, ®Êt n­íc ®· l©m vµo khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi víi nh÷ng khã kh¨n gay g¾t. Trong s¶n xuÊt s¶n phÈm lµm ra kh«ng ®ñ chÊt l­îng l¹m ph¸t cµng t¨ng. K×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc ®êi sèng x· héi thÊp kÐm, nghÌo khæ. Tr­íc ®©y chóng ta do kh«ng thÊy ®­îc quy luËt lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn sÏ kÐo theo quan hÖ s¶n xuÊt ph¸t triÓn nªn chóng ta ®· ®I ng­îc l¹I quy luËt nµy vµ muèn ¸p ®Æt mét quan hÖ s¶n xuÊt ®Ó kÐo theo sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Sau khi tiÕn hµnh ®æi míi chóng ta ®· tu©n theo nh÷ng quy luËt chuyÓn nÒn kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng trªn c¬ chÕ thÞ tr­êng lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng, lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn do ®ã quan hÖ s¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn theo. MÆt kh¸c ph¶i t¹o ra yÕu tè tÝch cùc biÕn c¸c yÕu tè chñ quan v× nã cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi v× r»ng ý thøc cã tÝnh v­ît tr­íc nªn quan hÖ s¶n xuÊt cã kh¶ n¨ng v­ît so víi s¶n l­îng s¶n xuÊt. §©y lµ sù phï thuéc cã tÝnh v­ît tr­íc dùa trªn c¬ së suy luËn khoa häc l«gÝc, dùa trªn c¸c quy luËt cao h¬n lµ sù v­ît tr­íc kiÕn tróc th­îng tÇng so víi c¬ së h¹ tÇng. §¸ng tiÕc lµ v× chóng ta muèn rót ng¾n thêi kú qu¸ ®é nªn chóng ta ®· tuyÖt ®èi ho¸ nh©n tè chñ quan vµ chÝnh trÞ cho r»ng chØ cÇn cã sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n th× chóng ta cã thÓ lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. MÆt kh¸c lµ do ch­a hiÓu thÊu ®¸o vÒ c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, chóng ta ®· hµnh ®éng tr¸i quy luËt, ®· kh«ng lµm nh÷ng viÖc ph¶i lµm, gi¸o ®iÒu m« h×nh kinh tÕ cña ng­êi kh¸c. Trong khi nh÷ng m« h×nh kinh tÕ ®ã chØ lµ s¶n phÈm cña t­ëng t­îng chñ quan duy ý thøc. C¶ mét thêi gian dµi chóng ta ®· qu¸ ®Ò cao vai trß cña quan hÖ s¶n xuÊt. Chóng ta ®· kh«ng thÊy râ b­íc ®i cã tÝnh quy luËt trªn con ®­êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. V× thÕ ph¶i tiÕn hµnh ngay cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. NÒn kinh tÕ tuy ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhÊt ®Þnh nh­ng sù t¨ng tr­ëng ®ã kh«ng cã ph¸t triÓn v× dùa vµo bao cÊp, bëi chi ng©n s¸ch l¹m ph¸t vay nî n­íc ngoµi. Con ng­êi ®­îc gi¶i phãng vµ bÞ l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, t¨ng chi phÝ lín cña c¶i x· héi. Do t­ t­ëng chñ quan duy ý chÝ n«ng næi ®i ®Õn chñ nghÜa x· héi nªn ®· më réng kinh tÕ quèc doanh qu¸ møc chÞu ®ùng + Trong n«ng nghiÖp: n«ng nghiÖp n­íc ta nhiÒu n¨m l©m vµo khñng ho¶ng.Tr­íc ®©y do nãng véi g­îng Ðp vµ vi ph¹m nguyªn t¾c c¬ b¶n cña hîp t¸c x· lµ tù nguyÖn mang tÝnh chÊt c­¬ng h÷u mäi ng­êi kh«ng lµm nghÒ g× còng ®Òu ph¶I vµo hîp t¸c x·. Mµ trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh nªn tËp thÓ nµy l¹I ch­a ®­îc chuÈn bÞ kü, mét mÆt dùa vµo kinh tÕ quèc d©n, mÆt kh¸c dùa vµo bao cÊp nªn dÉn ®Ðn t×nh tr¹ng vèn Ýt, trang bÞ ®¬n gi¶n, tr×nh ®é tæ chøc kinh doanh kÐm. N«ng nghiÖp l¹c hËu lµm cho sö dông l·ng phÝ nguån ®Êt ®ai, søc lao ®éng, vèn c¬ së vËt chÊt cña x· héi lµm cho thÞ tr­êng rénglín cña n«ng th«n kh«ng ph¸t triÓn vµ tõ ®ã lµm h·m c¸c ngµnh ph¸t triÓn.VÒ x· héi sù l¹c hËu cña n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n lµm cho kho¶ng c¸ch giµu nghÌo gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ngµy cµng lín. §ång thêi cßn t¨ng thªm lµn sãng di d©n tõ n«ng th«n vµo thµnh thÞ t¹o nªn nh÷ng tÖ n¹n x· héi ¶nh h­ëng trËt tù an ninh. + Trong c«ng nghiÖp: ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng coi ®ã lµ gi¶i ph¸p c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho c«ng nghiÖp mµ kh«ng coi träng ®óng møc cña ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ. C«ng nghiÖp ho¸ còng ®­îc hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n lµ qu¸ tr×nh x©y dùng mét nÒn s¶n xuÊt ®­îc c¬ hÝ ho¸ trong tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Chóng ta thùc hiÖn chñ nghÜa x· héi å ¹t víi quy m« lín, quèc h÷u ho¸ toµn bé c¸c xÝ nghiÖp t­ nh©n. KÕ ho¹ch kinh tÕ cña n­íc ta hÇu nh­ dËm ch©n t¹i chç víi nh÷ng viÖn nghiªn cøu bao cÊp chØ ®¹o th× lµm sao kh«ng thÓ ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. s·ng t¹o víi ®ång vèn Ýt kh«ng ®ñ ®Ó cho nghiªn cøu, kh«ng cung cÊp ®Çy ®ñ kinh phÝ cho c¸c viÖc øng dông nã vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt. Trong khi ®ã nh×n ra bªn ngoµi khoa häc kü thuËt cña c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ vò b·o vµ trë thµnhlùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp thÊm vµo tÊt c¶ c¸c yÕu tè cña con ng­êi. 4) Mét sè biÖn ph¸p. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu §¶ng ®Ò ra lµ lµm cho d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh, ®Êt n­íc chuyÓn m×nh lªn chñ nghÜa x· héi th× ®i ®«i víi viÖc cñng cè, hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt. Chóng ta nhÊt thiÕt ph¶i ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, v× kh«ng cã lùc l­îng s¶n xuÊt hïng hËu víi n¨ng suÊt cao th× kh«ng thÓ nãi ®Õn c«ng nghiÖp x· héi. Mµ muèn cã lùc l­îng s¶n xuÊt hïng hËu vµ n¨ng suÊt lao ®éng cao th× kh«ng chØ dùa vµo n«ng nghiÖp, sö dông lao ®éng thñ c«ng mµ ph¶i ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®i lªn ®æi míi c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i . Nãi c¸ch kh¸c lµ ph¶i tiÕn hµnh theo hiÖn ®¹i ho¸. §ã lµ b­íc ®i tÊt yÕu cña mét quèc gia muèn ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ l¹c hËu, nghÌo nµn vµ ®ã còng lµ xu thÕ chung cña lÞch sö. Mét lÇn n÷a ta kh¼ng ®Þnh tÝnh tÊt yÕu cña c«ng cuéc ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®­a ®Êt n­íc ta v­ît qua mét chÆng ®­êng dµi ®i lªn c«ng nghiÖp x· héi. §ã lµ sù tôt hËu ngµy cµng xa cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi. NhËn ®Þnh ®­îc nh÷ng ®iÒu nãi trªn vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ thùc tÕ ë ViÖt Nam, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh l¹i t­ t­ëng nhËn thøc mét c¸ch ®óng ®¾n h¬n. A) X©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ míi. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ngµy nay kh«ng thÓ hiÓu nh­ tr­íc kia. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ngµy nay kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ sù 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ph¸t triÓn m¹nh mÏ ngµnh c«ng nghiÖp mµ cßn lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp víi sù ®æi míi c¬ b¶n vÒ kinh tÕ vµ c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Tõ ®ã t¹o ra sù c©n ®èi hµi hoµ gi÷a c¸c ngµnh trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc doanh. CÇn ph¶i ®æi míi c¶ t­ duy suy nghÜ vµ hµnh ®éng. C«ng cuéc ®æi míi mµ §¶ng ®· lùa chän lµ ®óng ®¾n, con ®­êng ®ã lµ c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ víi viÖc h×nh thµnh vµ chuyÓn dÞch kinh tÕ. * Ph­¬ng h­íng cô thÓ. §iÒu ®Çu tiªn ph¶i gi¶i quyÕt lµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu “c«ng - n«ng nghiÖp vµ dÞch vô” phï hîp víi xu h­íng “më” cña nÒn kinh tÕ. VÊn ®Ò nµy ®­îc gi¶i quyÕt t¹o nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho viÖc ph©n c«ng l¹i lao ®éng hîp lý trong c¸c ngµnh kinh tÕ vµ ®iÒu chØnh hîp lý víi c¬ cÊu ®Çu t­. H­íng chuyÓn dÞch ®ã lµ gi¸ trÞ c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng nhanh, tØ lÖ s¶n l­îng chiÕm phÇn lín trong GDP... TØ träng gi¸ trÞ s¶n l­îng n«ng nghiÖp gi¶m dÇn ( nh­ng l­îng tuyÖt ®èi t¨ng hµng n¨m). + N«ng nghiÖp (kÓ c¶ l©m ng­ nghiÖp): trong mét sè n¨m tr­íc m¾t vÉn ®­îc coi lµ mÆt trËn hµng ®Çu. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ vèn khoa häc c«ng nghÖ nh»m ph¸t huy thÕ m¹nh tiÒm n¨ng cña c¸c vïng, h×nh thµnh nh÷ng vïng chuyªn canh... t¹o c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i hîp lÝ ®a d¹ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i ë n­íc ta . + C«ng nghiÖp: h×nh thµnh mét sè ngµnh c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cã hµm l­îng khoa häc - c«ng nghÖ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trªn c¬ së nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn ph¶I ®¹t ®­îc ®ã lµ: ®iÖn tö tin häc, c«ng nghiÖp sinh häc, vËt liÖu míi vµ c¬ khÝ chÝnh x¸c. C¸c ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng ph¶I ®I tr­íc mét b­íc gåm n¨ng l­îng(§IÖn than, dÇu khÝ) giao th«ng vËn t¶i. 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tõ nay ®Õn n¨m 2010 ph¶i ph¸t triÓn tiÕp mét sè ngµnh s¶n xuÊt tiªu dïng vµ xuÊt khÈu ®i ®«i víi viÖc h×nh thµnh mét sè c«ng nghiÖp t­ liÖu cÇn thiÕt. + C«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng thæ thuû s¶n: cÇn ®­îc chó träng nh»m n©ng cao gi¸ trÞ cña c¸c mÆt hµng l­¬ng thùc thùc phÈm nh»m thu hót kh¸ch hµng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. + DÞch vô: §èi víi ta hiÖn nay ph¶i hÕt søc coi träng vµ ph¸t huy thÕ m¹nh cña c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ®Æc biÖt lµ dÞch vô cã thu ngo¹i tÖ m¹nh. CÇn n©ng cao n¨ng lùc vµ tr×nh ®é hiÖn ®aÞ vµ c¸c ngµnh dÞch vô kü thuËt,ng©n hµng, b­u chÝnh viÔn th«ng. C¸c dÞch vô vÒ hµng h¶i vµ hµng kh«ng cã triÓn väng to lín,chóng ta cÇn chó träng ph¸t triÓn cô thÓ nh­ c¸c dÞch vô vËn t¶i biÓn,dÞch vô vËn t¶i biÓn qu¸ c¶nh. Ngoµi ra vÊn ®Ò ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi vµ tranh thñ vèn ®Çu t­ Nhµ n­íc còng nh­ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt sím ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. B) C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. N­íc ta hiÖn nay lµ mét Nhµ n­íc víi 80% d©n c­ ®ang sinh sèng b»ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §©y lµ mét ®Þa bµn tËp trung ®¹I bé phËn ng­êi nghÌo. V× vËy, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ x· héi n«ng th«n ®· ®ang vµ sÏ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña chóng ta. Song n«ng nghiÖp kh«ng thÓ tù m×nh thay ®æi, ®æi míi c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt c«ng nghÖ kh«ng cã kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng nhanh ®Ó t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho n«ng d©n mµ ph¶I cã t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c«ng nghiÖp, dÞch vô . ChØ cã nh­ vËy sÏ xo¸ vì ®­îc tr¹ng th¸i tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp s¶n xuÊt nhá xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo n©ng cao møc thu nhËp b×nh qu©n. PhÇn trªn ®· cho ta thÊy thùc tÕ trong mÊy n¨m chuyÓn ®æi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®­îc ph¸t triÓn râ rÖt. H¬n n÷a theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp giai ®o¹n ®Çu chñ yÕu 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1245 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
15=>0