intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đề tài: “Học thuyết tuần hoàn và chu chuyển tư bản và sự vận dụng nó vào nền kinh tế thị trường thời kỳ quá độ ở nước ta”.

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

196
lượt xem
49
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: “học thuyết tuần hoàn và chu chuyển tư bản và sự vận dụng nó vào nền kinh tế thị trường thời kỳ quá độ ở nước ta”.', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đề tài: “Học thuyết tuần hoàn và chu chuyển tư bản và sự vận dụng nó vào nền kinh tế thị trường thời kỳ quá độ ở nước ta”.

  1. TIỂU LUẬN Đề tài “Học thuyết tuần hoàn và chu chuyển tư bản và sự vận dụng nó vào nền kinh tế thị trường thời kỳ quá độ ở nớc ta”.
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi më ®Çu Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay –nÒn kinh tÕ qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ,viÖc qu¶n lý vµ dông vèn cña c¶ n­íc ,cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ ,cña tõng doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p vµ hÕt søc bøc thiÕt. §Æc biÖt trong vµi n¨m trë l¹i ®©y kinh tÕ thÞ tr­êng ®· t¹o raq mét m«i tr­êng kinh tÕ hÕt søc s«i ®éng vµ c¹nh tranh gay g¾t ; do ®ã ®Ó tèn t¹i vµ ph¸t triÓn ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp cÇn kÕt hîp ph©n tÝch lý thuyÕt tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn t­ b¶n víi ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®èi víi viÖc ph©n bæ c¸c nh©n tè s¶n xuÊt sao cho phï hîp XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn cña vÊn ®Ò ®ã, cïng víi sù t©m ®¾c ý nghÜa cña ®Ò tµi vµ lßng ham thÝch t×m hiÓu s©u h¬n vÒ m«n kinh tÕ chÝnh trÞ nãi chung, vÊn ®Ò tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn nãi chung em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “Häc thuyÕt tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn t­ b¶n vµ sù vËn dông nã vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta”. Víi lý luËn vµ thùc tiÔn nh­ vËy ®Ò ¸n cña em cã kÕt cÊu nh­ sau:  PhÇn 1: Më ®Çu Nãi lªn tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi,ph­¬ng ph¸p vµ ph¹m vi nghiªn cøu  PhÇn 2: Néi dung Bao gåm c¬ së lý luËn cña ®Ò tµi, thùc tr¹ng ë ViÖt Nam vµ m¹nh d¹n ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò  PhÇn 3 : KÕt luËn ý nghÜa cña ®Ò tµi 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Víi khu«n khæ mét tiÓu luËn, thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn tiÓu luËn cña em kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. Em rÊt mong cã sù ®éng viªn vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« gi¸o bé m«n kinh tÕ chÝnh trÞ ®Ó tiÓu luËn cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. I. C¬ së lý luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu. 1.TuÇn hoµn cña t­ b¶n 1.1 Ba giai ®o¹n vËn ®éng vµ ph¸t triÓn Sù biÕn ho¸ h×nh th¸i cña t­ b¶n trong qu¸ tr×nh vËn ®éng .TÝnh chÊt TBCN ë trong tõng giai ®o¹n. Giai ®o¹n I:T-H Giai ®o¹n nµy biÕn tiÒn tÖ thµnh hµng ho¸:T-H.§èi víi ng­êi mua ,®ã lµ tiÒn biÕn thµnh hµng.Cßn ®èi víi ng­êi b¸n,th× ®ã lµ biÕn hµng thµnh tiÒn.§ã lµ mét hµnh vi l­u th«ng hµng ho¸ th«ng th­êng .Nh­ng nÕu nh×n vµo n«Þ dung vËt chÊt cña viÖc mua b¸n ®ã,th× sÏ thÊy tÝnh chÊt t­ b¶n chñ nghÜa cña nã. Hµng ho¸ mua b¸n lµ nh÷ng lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh ;t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ,tøc lµ nh÷ng nh©n tè cña s¶n xuÊt. Qu¸ tr×nh mua b¸n ®ã cã thÓ biÓu diÔn thµnh: TLSX T-H SL§ Nh­ thÕ nghÜa lµ cã hai hµnh vi mua b¸n:T-SL§ vµ T-TLSX. Hai hµnh vi nµy x¶y ra trªn hai thÞ tr­êng hoµn toµn kh¸c nhau lµ thÞ tr­êng søc lao ®éng vµ thÞ tr­êng hµng ho¸ th«ng th­êng. TiÒn cña nhµ t­ b¶n ph¶i chia lµm hai phÇn theo tØ lÖ thÝch ®¸ng:mét phÇn mua søc lao ®éng,mét phÇn mua t­ liÖu s¶n xuÊt. §èi víi hµnh vi T-TLSX,c¨n cø vµo ngµnh kinh doanh cô thÓ ph¶i tÝnh to¸n thÕ nµo ®Ó mua ®ñ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó sö dông hÕt sè nh©n c«ng thu ®­îc;nÕu thiÕu t­ liÖu s¶n xuÊt th× kh«ng cã viÖc cho c«ng nh©n lµm,quyÒn sö dông lao ®éng thÆng d­ sÏ trë thµnh v« Ých ®èi víi nhµ t­ b¶n. Ng­îc l¹i,nÕu thiÕu c«ng nh©n th× t­ liÖu s¶n xu©t sÏ kh«ng biÕn thµnh s¶n phÈm ®­îc. 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ta l¹i xÐt qu¸ tr×nh T-SL§. Nhµ t­ b¶n cã tiÒn,c«ng nh©n cã søc lao ®éng,hai bªn mua b¸n víi nhau. §ã lµ mét quan hÖ mua b¸n,mét quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ th«ng th­êng. Nh­ng ®ång thêi ®ã còng lµ sù mua b¸n gi÷a mét bªn lµ nhµ t­ b¶n chuyªn m«n mua nh­ thÕ vµ mét bªn lµ ng­êi v« s¶n chuyªn m«n b¸n nh­ vËy. Së dÜ cã quan hÖ mua b¸n kiÓu ®ã,chÝnh lµ v× nh­ngx ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn søc lao ®éng - t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t­ liÖu sinh ho¹t- ®· bÞ t¸ch rêi khái ng­êi lao ®éng. TÝnh chÊt t­ b¶n chñ nghÜa trong viÖc mua b¸n trªn kh«ng ph¶i do b¶n th©n tiÒn tÖ g©y nªn,vµ tiÒn tÖ ë ®©y ®· biÕn thµnh t­ b¶n tiÒn tÖ,chø kh«ng cßn lµ tiÒn tÖ th«ng th­êng n÷a. Nh­ vËy,giai ®o¹n I cña sù vËn ®éng cña t­ b¶n lµ giai ®o¹n biÕn t­ b¶n tiÒn tÖ thµnh t­ b¶n s¶n xuÊt. Giai ®o¹n II:H..SX..H’ Sau khi mua ®­îc hµng ho¸ (t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng) th× t­ b¶n ®· trót bá h×nh thøc tiÒn tÖ mµ mang h×nh thøc hiÖn vËt. Víi h×nh thøc hiÖn vËt ®ã,nã kh«ng thÓ tiÕp tôc l­u th«ng ®­îc. Nhµ t­ b¶n kh«ng thÓ ®em b¸n c«ng nh©n nh­ hµng ho¸ ®­îc,v× c«ng nh©n chØ b¸n søc lao ®éng trong mét thêi gian ,chø kh«ng ph¶i lµ n« lÖ cña nhµ t­ b¶n. T­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ph¶i ®­îc ®em ra tiªu dïng cho s¶n xuÊt. Nhµ t­ b¶n b¾t c«ng nh©n ph¶i vËn dông t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. KÕt qu¶ lµ nhµ t­ b¶n cã ®­îc mét sè hµng ho¸ míi mµ gi¸ trÞ cña chóng lín h¬n gi¸ trÞ cña nh÷ng nh©n tè dïng ®Ó s¶n xuÊt ra sè hµng ho¸ ®ã. ë ®©y,chóng ta coi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµy nh­ mét giai ®o¹n trong sù vËn ®éng cña t­ b¶n. Trong giai ®o¹n vËn ®éng nµy,t­ b¶n trót bá h×nh thøc t­ b¶n s¶n xuÊt ®Ó chuyÓn sang h×nh thøc t­ b¶n hµng ho¸. Giai ®o¹n III:H’-T’. H’ s¶n xuÊt ra ph¶i ®­îc b¸n ®i. Nhµ t­ b¶n l¹i xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng , nh­ng lÇn nµ chØ xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng hµng ho¸ th«ng th­êng. B¸n H’ lÊy T’,tøc lµ T’®· lín lªn, v× cã thªm gi¸ trÞ thÆng d­. Së dÜ cã thÓ thu vÒ mét gi¸ trÞ lín h¬n sè gi¸ trÞ ®· bá ra trong giai ®o¹n ®Çu, chÝnh lµ v× ®Õn giai ®o¹n III, ®· nÐm ra thÞ tr­êng mét sè hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ ®· øng ra tr­íc ®©y. Sè lín h¬n ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ thÆng d­ mµ c«ng nh©n ®· s¸ng t¹o ra trong giai 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®o¹n s¶n xuÊt vµ bÞ nhµ t­ b¶n chiÕm kh«ng.Nh­ vËy, giai ®o¹n III cña sù vËn ®éng lµ giai ®o¹n biÕn t­ b¶n hµng ho¸ thµnh t­ b¶n tiÒn tÖ. Toµn bé qu¸ tr×nh vËn ®éng tuÇn hoµn cña t­ b¶n cã thÓ tãm t¾t nh­ sau: SL§ T-H .......SX.......H’-T’ TLSX T­ b¶n ®· vËn ®éng qua ba giai ®o¹n vµ trong mçi giai ®o¹n, t­ b¶n ®· tån t¹i d­íi mét h×nh thøc vµ lµm trßn mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. ë giai ®o¹n I, t­ b¶n tån t¹i d­íi h×nh thøc t­ b¶n tiÒn tÖ mµ chøc n¨ng cña nã lµ mua hµng ho¸.ë giai ®o¹n II, t­ b¶n tån t¹i d­íi h×nh thøc t­ b¶n s¶n xuÊt mµ chøc n¨ng cña nã lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d­. ë giai ®o¹n III, t­ b¶n t­ b¶n tån t¹i d­íi h×nh thøc t­ b¶n hµng ho¸ mµ chøc n¨ng cña nã lµ thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d­. Cuéc vËn ®éng ®ã lµ cuéc vËn ®éng tuÇn hoµn cña t­ b¶n c«ng nghiÖp. Nh­ vËy, tuÇn hoµn cña t­ b¶n lµ sù biÕn chuyÓn liªn tiÕp cña t­ b¶n qua ba giai ®o¹n, tr¶i qua ba h×nh th¸i, thùc hiÖn ba chøc n¨ng t­¬ng øng, ®Ó trë vÒ h×nh th¸i ban ®Çu víi l­îng gi¸ trÞ lín h¬n. 1.2. C¸c h×nh th¸i tuÇn hoµn cña t­ b¶n c«ng nghiÖp: Trong ba giai ®o¹n vËn ®éng tuÇn hoµn cña t­ b¶n th× giai ®o¹n I vµ giai ®o¹n III diÔn ra trong l­u th«ng, thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng mua yÕu tè s¶n xuÊt vµ b¸n hµng ho¸ cã chøa ®ùng gi¸ trÞ thÆng d­. Giai ®o¹n II diÔn ra trong s¶n xuÊt, thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d­. Do vËy, giai ®o¹n II lµ giai ®o¹n cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh v× chØ trong giai ®o¹n ®ã míi s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d­. Nh­ng qu¸ tr×nh l­u th«ng (giai ®o¹n I vµ giai ®o¹n III) còng cã t¸c dông 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. rÊt quan träng, v× nÕu kh«ng cã l­u th«ng, th× kh«ng thÓ cã t¸i s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, v× do ®ã t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng thÓ tån t¹i ®­îc. T­ b¶n chØ cã thÓ tuÇn hoµn mét c¸ch b×nh th­êng trong ®iÒu kiÖn c¸c giai ®o¹n ®­îc kÕ tiÕp nhau kh«ng ngõng. NÕu ngõng trÖ giai ®o¹n I, th× tiÒn tÖ kh«ng chuyÓn thµnh hµnh ho¸ ®­îc vµ sÏ khång cã ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸. NÕu ngõng trÖ giai ®o¹n II, th× t­ liÖu s¶n xuÊt kh«ng kÕt hîp ®­îc víi søc lao ®éng, do ®ã kh«ng thÓ cã s¶n phÈm míi.NÕu ngõng trÖ giai ®o¹n III ,th× hµng ho¸ sÏ kh«ng thÓ b¸n ®­îc, l­u th«ng sÏ bÕ t¾c. MÆt kh¸c, t­ b¶n còng chØ cã thÓ tuÇn hoµn mét c¸ch b×nh th­êng, nÕu nh­ t­ b¶n cña mçi nhµ t­ b¶n c«ng nghiÖp, trong cïng mét lóc, ®Òu tån t¹i d­íi ba h×nh thøc: t­ b¶n tiÒn tÖ, t­ b¶n s¶n xuÊt, t­ b¶n hµng ho¸. Trong khi mét bé phËn lµ t­ b¶n tiÒn tÖ ®ang biÕn thµnh t­ b¶n s¶n xuÊt, th× mét bé phËn kh¸c lµ t­ b¶n s¶n xuÊt ®ang biÕn thµnh t­ b¶n hµng ho¸, vµ mét bé phËn thø ba lµ t­ b¶n hµng ho¸ th× l¹i biÕn thµnh t­ b¶n tiÒn tÖ.Kh«ng nh÷ng tõng t­ b¶n c¸ biÖt ®Òu nh­ thÕ, mµ tÊt c¶ c¸c t­ b¶n trong x· héi còng nh­ thÕ. C¸c t­ b¶n kh«ng ngõng vËn ®éng, kh«ng ngõng trót bá h×nh thøc nµy ®Î mang h×nh thøc kh¸c, th«ng qua sù vËn ®äng ®ã mµ lín lªn. Kh«ng thÓ quan niÖm t­ b¶n nh­ mét vËt tÜnh. Trong sù vËn ®éng liªn tôc cña chñ nghÜa t­ b¶n mçi h×nh th¸i cña t­ b¶n ®Òu cã thÓ lµ ®iÓm më ®Çu vµ ®iÓm kÕt thóc cña tuÇn hoµn t¹o nªn c¸c h×nh th¸i tuÇn hoµn kh¸c nhau cña t­ b¶n. 2- Chu chuyÓn t­ b¶n: 2.1 Chu chuyÓn cña t­ b¶n.Thêi gian chu chuyÓn: Sù tuÇn hoµn cña t­ b¶n, nÕu xÐt nã lµ mét qu¸ tr×nh ®Þnh kú ®æi míi vµ lÆp ®i lÆp l¹i, chø kh«ng ph¶i lµ mét qu¸ tr×nh c« lËp, riªng lÎ, th× gäi lµ chu chuûªn t­ b¶n. Thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n lµ kho¶ng thêi gian kÓ tõ khi t­ b¶n øng ra d­íi mét h×nh thøc nhÊt ®Þnh (tiÒn tÖ, s¶n xuÊt, hµng ho¸) cho ®Õn khi nã trë vÒ tay nhµ t­ 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b¶n còng d­íi h×nh thøc nh­ thÕ, nh­ng cã thªm gi¸ trÞ thÆng d­.Thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n lµ th­íc ®o thêi h¹n ®æi míi, thêi h¹n l¾p l¹i qu¸ tr×nh t¨ng thªm gi¸ trÞ cña t­ b¶n. TuÇn hoµn cña t­ b¶n bao gåm qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh l­u th«ng, nªn thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n còng do thêi gian s¶n xuÊt vµ thêi gian l­u th«ng céng l¹i. Thêi gian s¶n xuÊt lµ thêi gian t­ b¶n n»m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt.Thêi gian s¶n xuÊt l¹i bao gåm thêi gian lao ®éng vµ thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt. Thêi gian s¶n xuÊt=thêi gian lao ®éng + thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng + thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt. Thêi gian lao ®éng lµ thêi gian ng­êi lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. §©y lµ thêi gian h÷u Ých nhÊt, v× nã t¹o ra gi¸ trÞ cho s¶n phÈm. Thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng lµ thêi gian ®èi t­îng lao ®éng, d­íi d¹ng b¸n thµnh phÈm n¼m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, nh­ng kh«ng cã sù t¸c ®éng cña lao ®éng mµ chÞu sù t¸c ®éng cña thêi gian nh­ thêi gian ®Ó c©y lóa tù lín lªn, ...Thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng cã thÓ xen kÏ víi thêi gian lao ®éng hoÆc t¸ch ra thµnh mét thêi kú riªng biÖt, nã cã thÓ dµi ng¾n kh¸c nhau tuú thuéc vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt, c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o vµ phô thuéc vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt lµ thêi gian c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®· ®­îc mua vÒ, s½n sµng tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,nh­ng ch­a thùc sù ®­îc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cßn ë d¹ng dù tr÷. Sù dù tr÷ ®ã lµ ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc. Quy m« dù tr÷ phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè: ®Æc ®iÓm cña c¸c ngµnh, t×nh h×nh cña thÞ tr­êng vµ n¨ng lùc tæ chøc, qu¶n lý s¶n xuÊt... C¶ thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng vµ thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt ®Òu kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ cho s¶n phÈm. Sù tån t¹i cña c¸c thêi gian nµy lµ kh«ng tr¸nh khái, nh­ng thêi gian cña chóng cµng dµi, hay sù chªnh lÖch gi÷a thêi gian s¶n xuÊt víi thêi gian 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lao ®éng cµng lín th× hiÖu qu¶ cña t­ b¶n cµng thÊp. Rót ng¾n thêi gian nµy lµ yÕu tè quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña t­ b¶n. Thêi gian l­u th«ng lµ thêi gian t­ b¶n n»m trong lÜnh vùc l­u th«ng. Thêi gian l­u th«ng gåm thêi gian mua vµ thêi gian b¸n, kÓ c¶ thêi gian vËn chuyÓn. Thêi gian l­u th«ng = thêi gian mua + thêi gian b¸n. Thêi gian l­u th«ng phô thuéc vao nhiÒu yÕu tè nh­ : - T×nh h×nh thÞ tr­êng, quan hÖ cung-cÇu vµ gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng; - Kho¶ng c¸ch tíi thÞ tr­êng; - Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña giao th«ng vËn t¶i... Trong thêi gian l­u th«ng, t­ b¶n kh«ng lµm chøc n¨ng s¶n xuÊt, nh×n chung, kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ cho s¶n phÈm vµ gi¸ trÞ thÆng d­ cho t­ b¶n.Tuy nhiªn, sù tån t¹i cña nã lµ tÊt yÕu vµ cã vai trß quan träng. V× ®ã lµ ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña s¶n xuÊt. Cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn s¶n phÈm do s¶n xuÊt t¹o ra. Rót ng¾n thêi gian l­u th«ng lµm cho t­ b¶n n»m trong lÜnh vùc l­u th«ng gi¶m xuèng, t¨ng ®­îc l­îng t­ b¶n ®Çu t­ cho s¶n xuÊt. Rót ng¾n thêi gian l­u th«ng còng lµm rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn, lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lÆp l¹i nhanh h¬n, t¹o ®­îc nhiÒu gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d­ h¬n, lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña t­ b¶n. Do chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè nh­ v©y, nªn thêi gian chu chuyÓn cña c¸c t­ b¶n kh¸c nhau(trong cïng mét ngµnh vµ ë c¸c ngµnh kh¸c nhau) lµ rÊt kh¸c nhau. §Ó so s¸nh, cÇn tÝnh tèc ®é chu chuyÓn cña t­ b¶n b»ng sè vßng chu chuyÓn thùc hiÖn ®­îc trong mét kho¶ng th¬× gian nhÊt ®Þnh, ch¼ng h¹n trong mét n¨m. VÝ dô, t­ b¶n thø nhÊt cã thêi gian chu chuyÓn 6 th¸ng vµ t­ b¶n thø 2 cã thêi gian chu chuyÓn 8 th¸ng th× sè vßng chu chuyÓn (n) trong n¨m cña hai t­ b¶n ®ã lµ 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 12 th¸ng n1= = 2 vßng/ n¨m 6 th¸ng 12 th¸ng n1= =1,5 vßng/ n¨m 8 th¸ng 2.2. T­ b¶n cè ®Þnh vµ t­ b¶n l­u ®éng. T­ b¶n s¶n xuÊt gåm nhiÒu bé phËn víi thêi gian chu chuyÓn kh¸c nhau, do ®ã ¶nh h­ëng tíi thêi gian chu chuyÓn cña toµn bé t­ b¶n . C¨n cø vµo sù kh¸c nhau trong ph­¬ng thøc chu chuyÓn vÒ mÆt gi¸ trÞ cña c¸c bé phËn ®ã, t­ b¶n s¶n xuÊt ®­îc chia thµnh t­ b¶n cè ®Þnh vµ t­ b¶n l­u ®éng. T­ b¶n cè ®Þnh lµ bé phËn t­ b¶n ®­îc sö dông toµn bé vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh­ng gi¸ trÞ cña nã chØ chuyÓn tõng phÇn vµo s¶n phÈm. §Æc ®iÓm cña t­ b¶n cè ®Þnh lµ vÒ hiÖn vËt, nã lu«n lu«n bÞ cè ®Þnh trong s¶n xuÊt, chØ cã gi¸ trÞ cña nã lµ tham gia vµo qu¸ tr×nh l­u th«ng cïng s¶n phÈm, h¬n n÷a nã còng chØ l­u th«ng tõng phÇn, cßn mét phÇn vÉn bÞ cè ®Þnh trong t­ liÖu lao ®éng, phÇn nµy kh«ng ngõng gi¶m xuèng cho tíi khi nã chuyÓn hÕt gi¸ trÞ vµo s¶n phÈm. Thêi gian mµ t­ b¶n cè ®Þnh chuyÓn hÕt gi¸ trÞ cña nã vµo s¶n phÈm bao giê còng dµi h¬n thêi gian mét vßng tuÇn hoµn. T­ b¶n l­u ®éng lµ bé phËn t­ b¶n, khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ sang s¶n phÈm. §ã lµ bé phËn t­ b¶n bÊt biÕn d­íi h×nh th¸i nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu phô...Bé phËn t­ b¶n kh¶ biÕn, xÐt vÒ ph­¬ng thøc chu chuyÓn còng gièng nh­ bé phËn t­ b¶n bÊt biÕn l­u ®éng nãi trªn, nªn còng ®­îc xÕp vµo t­ b¶n l­u ®éng. Nh­ vËy, xÐt theo nguång gèc t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d­ th× t­ b¶n ®­îc chia thµnh t­ b¶n bÊt biÕn(c) vµ t­ b¶n kh¶ biÕn(v), cßn khi xem xÐt vÒ ph­¬ng thøc 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chu chuyÓn gi¸ trÞ th× t­ b¶n ®­îc chia thµnh t­ b¶n cè ®Þnh vµ t­ b¶n l­u ®éng. C¨n cø ®Ó ph©n chia kh«ng ph¶i do ®Æc tÝnh tù nhiªn cña chóng (l©u bÒn hay kh«ng l©u bÒn, cã di chuyÓn hay kh«ng di chuyÓn ®­îc ...) mµ cã sù kh¸c nhau vÒ ph­¬ng thøc chuyÓn gi¸ trÞ, ®­îc quyªt ®Þnh bëi chøc n¨ng cña c¸c bé phËn t­ b¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong thùc tÕ, sù ph©n biÖt gi÷a t­ b¶n cè ®Þnh vµ t­ b¶n l­u ®éng ®«i khi rÊt khã. H¬n n÷a, v× c¸c môc tiªu thùc tiÔn, ®«i khi ng­êi ta sö dông c¸c tiªu chuÈn quy ­íc kh¸c cho viÖc ph©n chia t­ b¶n cè ®Þnh vµ t­ b¶n l­u ®éng: quy m« t­ b¶n, thêi h¹n tån t¹i, chi phÝ söa ch÷a nhá hay lín, th­êng xuyªn hay ®Þnh kú... Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, t­ b¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn ®i. Cã hai lo¹i hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Hao mßn h÷u h×nh lµ hao mßn do sö dông hoÆc do sù ph¸ huû cña tù nhiªn g©y ra lµm cho t­ b¶n mÊt gi¸ trÞ sö dông. Hao mßn v« h×nh lµ hao mßn do sù tiÕn békhoa häc kü thuËt, nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ ®­îc s¶n xuÊt ra víi chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n vµ cã hiÖu suÊt lín h¬n, lµm cho nh÷ng t­ b¶n cè ®Þnh cò gi¶m gi¸ trÞ ngay khi gi¸ trÞ sö dông cña nã vÉn cßn nguyªn vÑn hoÆc míi suy gi¶m mét phÇn. Khi tÝnh to¸n viÖc chuyÓn viÖc chuyÓn gi¸ trÞ t­ b¶n cè ®Þnh vµo s¶n phÈm cÇn tÝnh tíi c¶ h×nh thøc hao mßm nµy, nhÊt lµ hao mßn v« h×nh, nh»m b¶o ®¶m thu håi ®­îc t­ b¶n cè ®Þnh ®· sö dông vµ gãp phÇn rót ng¾t kho¶ng c¸ch l¹c hËu vÒ c¸c thÕ hÖ kü thuËt vµ c«ng nghÖ. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, t­ b¶n cè ®Þnh cßn cÇn ®­îc b¶o qu¶n, cÇn cã c¸c chi phÝ b¶o d­ìng, söa ch÷a, thay thÕ c¸c bé phËn ... sö dông mét c¸ch ®óng ®¾n lµ c¸ch b¶o d­ìng tèt nhÊt. Ngoµi ra, vÉn cÇn c¸c chi phÝ b¶o qu¶n kh¸c (lau chïi, vÖ sinh c«ng nghiÖp, b«i tr¬n). Nh÷ng chi phÝ b¶o d­ìng, söa ch÷a, thay thÕ cã thÓ ®­îc thùc hiÖn ®Þnh kú hay ®ét xuÊt. TÊt c¶ c¸c chi phÝ ®ã ®­îc x¸c ®Þnh theo kinh nghiÖm chung cña x· héi, ®­îc bæ sung vµo t­ b¶n ho¹t ®éng vµ ®­îc ph©n bæ theo tû lÖ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc chÕ t¹o g¾n v¬Ý toµn bé cuéc ®êi ho¹t ®éng cña t­ b¶n cè ®Þnh. §Ó h¹n chÕ sù ph¸ huû cña tù nhiªn, tr¸nh hao mßn v« h×nh, tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ b¶o qu¶n, söa ch÷a, c¸c nhµ t­ b¶n t×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó thu håi nhanh t­ b¶n cè ®Þnh nh­ n©ng tû lÖ khÊu hao, kÐo dµi ngµy lµm viÖc, thùc hiÖn chÕ ®é lµm viÖc ba ca ®Ó m¸y mãc ho¹t ®éng 24/24 giê mét ngµy, t¨ng c­¬ng ®é lao ®éng, tiÕt 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kiÖm c¸c chi phÝ vÒ b¶o hé lao ®éng, c¸c chi phÝ c¶i thiÖn vÖ sinh vµ ®iÒu kiÖn n¬i lµm viÖc(hÖ thèng ¸nh s¸ng, th«ng giã, chèng « nhiÔm...) Trong chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn ®¹i, t­ b¶n cè ®Þnhcã quy m« rÊt lín. C¸c chi phÝ b¶o qu¶n, söa ch÷a, thay thÕ, b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng còng rÊt lín, nªn viÖc thu håi nhanh t­ b¶n cè ®Þnh l¹i cµng cã ý nghÜa quan träng trong c¹nh tranh. Do t¸c ®éng cña c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn h¹i, t­ b¶n cè ®Þnh cµng cã nguy c¬ hao mßn v« h×nh. V× vËy, c¸c nhµ t­ b¶n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó khÊu hao nhanh t­ b¶n cè ®Þnh. Tû lÖ khÊu hao th­¬ng ®­îc tÝnh rÊt cao ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu chÕ t¹o s¶n phÈm míi, lîi dông gi¸ s¶n phÈm cao cña ®Çu chu kú s¶n phÈm, sau ®ã gi¶m dÇn khÊu hao cïng víi viÖc gi¶m gi¸ s¶n phÈmcuèi chu khú cña nã. Quy m« s¶n l­îng ban ®Çu cµng lín, cµng cã lîi cho viÖc thu håi t­ b¶n cè ®Þnh. Nh÷ng yªu cÇu ®ã kh«ng ph¶i khi nµo còng thùc hiÖn dÔ dµng. Bëi vËy, c¸c nhµ t­ b¶n, mét mÆt, ph¸t triÓn hÖ thèng tù ®«ng ho¸ linh ho¹t, cïng víi nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ nhÊt ®Þnh cã thÓ chÕ t¹o ®­îc nhiÒu d¹ng s¶n phÈn, thËm chÝ cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm c¸ biÖt theo c¸c ®¬n ®Æt hµng kh¸c nhau; mÆt kh¸c, ph¸t triÓn hÖ thèng doanh nghiÖp võa nhá ®Î dÔ dµng ®æi míi t­ b¶n cè ®Þnh trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ c¹nh tranh gay g¾t. §ång thêi, cv¸c nhµ t­ b¶n vÉn tiÕp tôc sö dông nh÷ng biÖn ph¸p cæ ®iÓn nh­ t¨ng c­êng ®é lao ®éng, tæ chøc lao ®éng theo ca kÝp, tiÕt kiÖm lao ®éng cña ng­êi c«ng d©n. 3. ý nghÜa cña viÖc rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cña t­ b¶n hay rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña t­ b¶n. Tr­íc hÕt, t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cña t­ b¶n cè ®Þnh sÏ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ b¶o qu¶n, söa ch÷a t­ b¶n cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, tr¸nh ®­îc hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh, cho phÐp ®æi míi nhanh m¸y mãc, thiÕt bÞ, cã thÓ së dông quü khÊu hao lµm quü dù tr÷ s¶n xuÊt ®Ó më réng s¶n xuÊt mµ kh«ng cÇn cã t­ b¶n phô thªm. (HiÖn nay, trong nhiÒu tr­êng hîp, m¸y mãc, thiÕt bÞ ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn ®· ®­îc khÊu hao hÕt, nh­ng vÉn cßn ®­îc b¸n cho n­íc ngoµi d­íi c¸c h×nh thøc liªn doanh, chuyÓn giao c«ng nghÖ cho c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn). 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §èi víi t­ b¶n l­u ®éng, viÖc t¨ng tèc ®é chu chuyÓn hay rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn sÏ cho phÐp tiÕt kiÖm ®­îc t­ b¶n øng tr­íc khi quy m« s¶n xuÊt nh­ cò hay cã thÓ më réng s¶n xuÊt mµ kh«ng cÇn cã t­ b¶n phô thªm. thÝ dô, mét t­ b¶n cã thêi gian chu chuyÓn 9 tuÇn gåm 5 tuÇn s¶n xuÊt vµ 4 tuÇn l­u th«ng. Quy m« s¶n xuÊt ®ßi hái mét l­îng t­ b¶n cho 5 tuÇn s¶n xuÊt lµ 100 x 5 =500. Nh­ng, sau ®ã s¶n phÈm lµm ra ph¶i qua 4 tuÇn l­u th«ng. Do vËy, ®Ó s¶n xuÊt liªn tôc cÇn mét l­îng t­ b¶n ®Ó l­u ®éng kh¸c cho 4 tuÇn nµy lµ 100 x 4 = 400, tæng cäng lµ 900. NÕu do nh÷ng nguyªn nh©n nµo ®ã, thêi gian chu chuyÓn rót ng¾n l¹i cßn 8 tuÇn (rót ng¾n 1 tuÇn s¶n xuÊt hay 1 tuÇn l­u th«ng) víi quy m« s¶n xuÊt kh«ng ®æi th× t­ b¶n l­u ®éng cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt liªn tôc chØ lµ 100 x 8 =800, chø kh«ng ph¶i lµ 900, tiÕt kiÖm d­îc 100 t­ b¶n øng tr­íc. Gi¶ dô, t­ b¶n l­u ®éng sö dông vÉn lµ 900 th× quy m« s¶n xuÊt sÏ ®­îc më réng, t­ b¶n l­u ®éng sö dông mét tuÇn sÏ lµ 900:8 = 112,5 chø kh«ng ph¶i lµ 100, mµ kh«ng cÇn cã t­ b¶n phô thªm. ChÝnh c× thÕ, khi míi b¾t ®Çu kinh doanh, thùc l­îng kinh cßn yÕu, t­ b¶n th­êng ®­îc ®Çu t­ vµo nh÷ng nghµnh cã thêi gian chu chuyÓn ng¾n nh­ c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp thùc phÈm... ChØ khi ®· tr­ëng thµnh, cã vèn lín th× t­ b¶n míi ®Çu t­ vµo nh÷ng nghµnh cã chu kú kinh doanh dµi nh­ c«ng nghiÖp nÆng. Cßn viÔc©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng(®­êng s¸, cÇu cèng ...) th­êng lµ lÜnh vùc ®Çu t­ cña nhµ n­íc. Cuèi cïng, ®èi víi t­ b¶n kh¶ biÕn, viÖc t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi viÖc lµm t¨ng thªm tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ vµ khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m v× ®· thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng sèng h¬n, nhê ®ã mµ t¹o ra ®­îc nhiÒu gi¸ trÞ míi trong ®ã cã gi¸ trÞ thÆng d­. Vµ v× vËy, viÖc lùa chän ngµnh cã thêi gian chu chuyÓn ng¾n h¬n vµ t×m c¸ch rót ng¾n thêi gian cña mét vßng chu chuyÓn lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp. ThÝ dô, cã hai t­ b¶n A vµ B, ®Òu cã l­îng t­ b¶n kh¶ biÕn cho mçi tuÇn s¶n xuÊt lµ 100, ®Òu cã tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ m’ =100%, chØ kh¸c nhau ë thêi gian chu chuyÓn, t­ b¶n A lµ 5 tuÇn(nghµnh dÖt) cßn t­ b¶n B lµ 50 tuÇn (nghµnh ®ãng tµu). 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ó s¶n xuÊt liªn tôc, t­ b¶n A cÇn mét l­îng t­ b¶n kh¶ biÕn øng tr­íc lµ 100 x 50 = 500. Cïng víi m’=100, sau 5 tuÇn, t­ b¶n A t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d­ lµ 5x100=500 vµ sau 50 tuÇn(1n¨m) t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d­ lµ 100x50=5000(hay 500x10vßng=5000), nh­ng lu«n lu«n chØ cÇn mét l­îng t­ b¶n kh¶ biÕn øng tr­íc lµ 500; cßn t­ b¶n B, sau 50 tuÇn (1n¨m) còng t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d­ lµ 100x50=5000 nh­ng cÇn mét l­îng t­ b¶n kh¶ biÕn øng tr­íc lµ 5000. Chóng ta gäi tû gi¸ thÆng d­ h»ng n¨m(M) lµ tû lÖ tÝnh b»ng phÇn tr¨m gi÷a khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m (M) víi t­ b¶n kh¶ biÕn øng tr­íc (V) M mxn M’ = X 100% = X 100%=m’.n V V Trong ®ã: - m lµ gi¸ trÞ thÆng d­ t¹o ra trong mét vßng chu chuyÓn - m/v lµ tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­thùc tÕ. - n lµ sè vßng chu chuyÓn trong n¨m. ë t­ b¶n A, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m lµ: 5000 M’= x 100%= 1000% (100%x10 vßng) 500 ë t­ b¶n B, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m lµ: 5000 M’= x100%= 100%(100%x1 vßng) 5000 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Nh­ vËy, mÆc dï cã tû sÊt gi¸ trÞ thÆng d­ (m’) ph¶n ¸nh tr×nh ®é bãc lét ë hai t­ b¶n A vµ B nh­ nhau, nh­ng tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ hµng n¨m (M’) ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hai t­ b¶n ®ã l¹i kh¸c nhau. Bëi vËy, viÖc lùa chän ngµnh cã thêi gian chu chuyÓn ng¾n h¬n vµ t×m mäi c¸ch rót ng¾n thêi gian cña mét vßng chu chuyÓn lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp §iÒu ®ã g©y ¶o t­ëng cho r»ng, l­u th«ng còng t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ cho t­ b¶n. Song thùc tÕ kh«ng ph¶i nh­ vËy. Së dÜ chu chuyÓn nhanh cã thÓ ®em l¹i cho nhµ t­ b¶n nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d­ h¬n lµ v× ®· thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng sèng h¬n, nê ®ã mµ t¹o ra ®­îc nhiÒu gi¸ trÞ míi trong ®ã cã gi¸ trÞ thÆng d­. II-VËn dông ë ViÖt Nam 1-§Æc ®iÓm ViÖt Nam khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: ChuyÓn ®«Ø nÒn kinh tÕ vËh hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ b­íc ngoÆt quan träng lµm thay ®æi ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc. Sù thµnh c«ng hay kh«ng cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi hay kh«ng cña sù nghiÖp ®æi míi. Qu¸ tr×nh ®æi míi nh÷ng n¨m qua cña n­íc ta cho thÊy r»ng viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn tÊt yÕu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ, phï hîp víi xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ. Thùc tÕ h¬n m­êi n¨m qua, tõ §¹i héi §¶ng VI (1986), kinh tÕ ViÖt Nam ®· v­ît qua nh÷ng th¨ng trÇm cña nh÷ng thËp niªn khñng ho¶ng, b­íc vµo thêi kú ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ t¨ng tr­¬ng cao, t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò rÊt quan träng ®Î b­íc vµo thêi kú CNH. Bøc tranh kinh tÕ chung cña ViÖt Nam tr­íc ®æi míi lµ t¨ng tr­ëng thÊp 3,7%/n¨m, kinh tÕ tù cÊp tù tóc lµm kh«ng ®ñ ¨n dùa vµo nguån viÖn trî bªn ngoµi lµ chñ yÕu, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo lÖnh tõ cÊp trªn ®­a xuèng, s¶n phÈm 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. lµm ra do chÝnh Nhµ n­íc t×m c¸ch tiªu thô. Thu nhËp quèc d©n trong n­íc, s¶n xuÊt chØ ®¸p øng ®­îc 80-90% thu nhËp quèc d©n sö dông. §Õn n¨m 1985 tû träng thu tõ c¸c nguån viÖn trî, cho vay tõ bªn ngoµi chiÕm 10,2% thu nhËp quèc d©n sö dông.Nî n­íc ngoµi chång chÊt, béi chi ng©n s¸ch rÊt lín vµ t¨ng dÇn:18,1%( 1980);36,6%(1985), buéc nhµ n­íc ph¶i ph¸t hµnh tiÒn ®Ó bï ®¾p. Còng trong nh÷ng n¨m ®ã, nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng nghiªm träng, siªu l¹m ph¸t ë møc 774,7%(1986) kÐo theo gi¸ c¶ leo thang vµ v« ph­¬ng kiÓm so¸t. VËy mµ tõ n¨m 1986, víi ®­êng lèi ®æi míi ®óng ®¾ncña §¶ng, c¸c c¬n sèt do hËu qu¶ cña c¬ chÕ quan liªu, tËp trung bao cÊp dÇn dµ v¬i ®i kÐo theo sù ra ®i cña nguyªn nh©n khñng ho¶ng vµ suy tho¸i kinh tÕ. Kinh tÕ ®· tõng b­íc kh«i phôc, t¨ng tr­ëng nhanh vµ æn ®Þnh, GDP liªn tôc t¨ng m¹nh. Tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm duy tr×, b¶o tån vµ ph¸t triÓn nguån vèn hiÖn cã, nghÜa lµ doanh nghiÖp tù m×nh s¶n xuÊt kinh doanh tù t×m “®Çu vµo” vµ “®Çu ra” cho doanh nghiÖp.VÒ phÝa nhµ n­íc lóc nµy chØ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp ë tÇm vÜ m«. Do ®ã nghiªn cøu lý thuyÕt tuÇn hoµn cña t­ b¶n rÊt cã ý nghÜa ®èi vøi viÖc qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cña n­íc ta trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, chóng ta cßn ph¶i ®èi mÆt víi mét sè th¸ch thøc lín nh­ c¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô cßn yÕu kÐm, tiÒm lùc kinh tÕ ch­a ®ñ m¹nh, sù ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng ®Òu gi÷a c¸c vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng... kÐo theo sù ph©n ho¸ thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­... Song nh×n chung, c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n chuyÓn ®æi theo h­íng tÝch cùc. Bé mÆt ®¸t n­íc ®ái míi theo h­íng v¨n minh vµ hiÖn ®¹i, ®êi sèng c¸c tÇng líp nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn c¶ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n, x· héi æn ®Þnh. Môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh ®ang tõng b­íc trë thµnh hiÖn thùc. 2-§¸nh gi¸ viÖc qu¶n lý sö dông vèn cña doanh nghiÖp: Tr­íc n¨m 1986, nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn theo m« h×nh tËp trung quan liªu bao cÊp nªn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu lµ cña nhµ n­íc. Sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp quèc doanh rÊt tr× trÖ, l¹c hËu do thiÕu vèn vµ do thãi û l¹i vµo nhµ n­íc cña c¸c doanh nghiÖp. Chñ yÕu trong thêi kú nµy lµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®éng theo sù chØ ®¹o cña nhµ n­íc, ch­a ph¸t huy ®­îc yÕu tè nh©n lùc còng nh­ nguån vèn cña nhµ n­íc. Tõ sau n¨m 1986 ®Õn nay, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· chuyÓn sang mét thêi kú míi. M«i tr­êng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c : nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn , nÒn kinh tÕ khÐp kÝn tr­íc ®©y ®· chuyÓn dÇn sang nÒn kinh tÕ më, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc tiÕp cËn víi thÞ tr­êng míi, kü thuËt míi, c¸ch qu¶n lý míi. Nh­ng ®ång thêi ®øng tr­íc nh÷ng thö th¸ch kh¾c nghiÖt cña sù x©m nhËp c¹nh tranh quyÕt liÖt cña c¸c hµng ngo¹i trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Vai trß, tr¸ch nhiªm, ®­êng lèi qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã sù ®æi míi s©u s¾c, t×nh tr¹ng thiÕu ®ång bé cña chÝnh s¸ch luËt lÖ qu¶n lý ®· tõng b­íc ®­îc kh¾c phôc. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, hÖ thèng doanh nghiÖp n­íc ta b­íc ®Çu ®­îc s¾p xÕp lai, sè l­îng c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc tuy gi¶m so víi tr­íc nh­ng nh÷ng doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng vÉn chiÕm gi÷ nh÷ng ngµnh then chèt. NhiÒu doanh nghiÖp ®· trô v÷ng vµ ®· ph¸t huy ®­îc vai trß ®Þnh h­íng, trung t©m liªn kÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tuy cã ®æi míi quan träng, nh­ng c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vÉn cßn nh÷ng mÆt yÕu kÐm : - Sè l­îng doanh nghiÖp nhiÒu nh­ng phÇn lín lµ quy m« nhá, bè trÝ ph©n t¸n, 2/3 sè doanh nghiÖp cã quy m« d­íi 200 lao ®éng, 4% sè doanh nghiÖp cã quy m« trªn 1000 lao ®éng, 81,7% doanh nghiÖp nhµ n­íc cã vèn d­íi 5 tû ®ång ViÖt Nam. - Tr×nh ®é c«ng nghÖ, kü thuËt qu¸ l¹c hËu, møc ®é hoµn chØnh ®ång bé thÊp, do ®ã hao phÝ vËt chÊt lín, chÊt l­îng s¶n phÈm kÐm, s¶n xuÊt kh«ng n¨ng suÊt nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp. - Sù ®ãng gãp cña doanh nghiÖp vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc t­¬ng ®èi lín nh­ng ch­a t­¬ng xøng víi sù ®Çu t­ cña nhµ n­íc cho c¸c doanh nghiÖp. - HÖ thèng qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - §éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n lµnh nghÒ tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp, ch­a ®­îc ®µo t¹o c¨n b¶n hÖ thèng. Tõ thùc tÕ trªn, chóng ta ph¶i sím ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm trªn. Thø nhÊt, x¸c ®Þnh ®­êng lèi s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp Nh­ chóng ta ®· biÕt, hiÖn nay nÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn t­¬ng øng víi nã lµ nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau. Bªn c¹nh c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ khuyÕn khÝch thµnh lËp doanh nghiÖp ngµy mét nhiÒu. Song viÖc thµnh c«ng hay thÊt b¹i l¹i do rÊt nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng. Nh­ng nh©n tè then chèt lµ sù quyÕt ®Þnh cña nhµ t­ b¶n. Ngay tõ ®Çu, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh mét h­íng ®i ®óng ®¾n, thÝch hîp nhÊt, ®ã lµ viÖc tr¶ lêi ba c©u hái : s¶n xuÊt c¶i g× ?, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo ? vµ s¶n xuÊt cho ai ?. ChØ khi doanh nghiÖp tr¶ lêi ®­îc ba c©u hái nµy mét c¸ch ®Çy ®ñ, râ rµng, chÝnh x¸c nhÊt th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ ®­îc gi¶i quyÕt tèt. Nh­ vËy cã thÓ nãi, c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn qu¸ tr×nh tuÇn hoµn t­ b¶n. Tr¶ lêi cho c©u hái s¶n xuÊt c¸i g× doanh nghiÖp cÇn cã chiÕn l­îc ph©n tÝch nhu cÇu thÞ tr­êng xem thÞ tr­êng ®ang thiÕu c¸i g×, mµ nhu cÇu vÒ mÆt hµng nµy ®ang t¨ng mµ nã sÏ mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn nhÊt cho doanh nghiÖp trong kh¶ n¨ng vèn hiÖn cã. Sau ®ã nhµ t­ b¶n sÏ bá vèn ®Ó mua t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ nguyªn vËt liÖu, søc lao ®éng, nhµ x­ëng... §©y lµ giai ®o¹n vèn cña doanh nghiÖp tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ chuyÓn sang h×nh th¸i hiÖn vËt. ë giai ®o¹n nµy nhµ t­ b¶n ph¶i biÕt c©n ®èi vèn ®Ó mua t­ liÖu s¶n xuÊt vµ tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n theo tû lÖ thÝch hîp. NÕu mét trong hai nh©n tè ®ã kh«ng ®­îc ph©n bæ phï hîp sÏ lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng hiÖu qu¶ ¶nh h­ëng tíi sù tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña t­ b¶n. Dùa vµo ph©n tÝch tèc ®é chu chuyÓn cña vèn c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ lªn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh dµi h¹n b»ng c¸ch h×nh thµnh c¸c quü nh­ : quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, quü khÊu hao, quü phóc lîi. Sau mét thêi gian s¶n xuÊt nh÷ng quü nµy ®­îc ®­a ra sö dông më réng s¶n xuÊt, c¶i tiÕn m¸y mãc, nhËp c¸c d©y truyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i lµm t¨ng n¨ng 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ c¸ biÖt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Ó t¨ng tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Thø hai : tiÕt kiÖm t­ b¶n øng tr­íc. C¸c m¸y mãc thiÕt bÞ sau mét thêi gian dµi ho¹t ®éng sÏ bÞ hao mßn dÇn, chuyÓn mét phÇn gi¸ trÞ vµo s¶n phÈm. Ngoµi viÖc c¶i tiÕn m¸y mãc, nhËp thªm nh÷ng d©y truyÒn s¶n xuÊt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i c¸c doanh nghiÖp ph¶i dùa vµo kinh nghiÖm s¶n xuÊt kinh doanh mµ dù tÝnh tr­íc nh÷ng c«ng viÖc khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. MÆt kh¸c ®Ó tr¸nh hao mßn v« h×nh, doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ b¶o qu¶n vµ söa ch÷a b»ng c¸c n©ng cao ý thøc ng­êi lao ®éng ®èi víi viÖc sö dông m¸y mãc, t¨ng c­êng sö dông hÕt c«ng suÊt ®Ó thu håi vèn nhanh vµ thu nhiÒu lîi nhuËn trong thêi gian ng¾n nhÊt. Thø ba : §­a ra c¸c gi¶i ph¸p t¨ng tèc ®é chu chuyÓn vèn Muèn quay vßng vèn nhanh ®Ó tiÕp tôc mét chu kú s¶n xuÊt míi c¸c doanh nghiÖp ph¶i ra søc rót ng¨ns thêi gian s¶n xuÊt vµ thêi gian l­u th«ng v× nã lµ thµnh phÇn t¹o nªn thêi gian chu chuyÓn cña vèn. C¸c doanh nghiÖp á n­íc ta trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc th­êng ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p sau ®Ó rót ng¾n thêi gian s¶n xuÊt. - ¸p dông khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Bªn c¹nh nhËp khÈu mét sè d©y truyÒn hiÖn ®¹i c¸c doanh nghiÖp kh«ng nªn bá qua nh÷ng d©y truyÒn cã kh¶ n¨ng sö dông b»ng c¸ch b¸n l¹i cho nh÷ng doanh nghiÖp cÇn nã. - Më réng quan hÖ ®Ó liªn doanh, liªn kÕt. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc nghÌo nhÊt trªn thÕ giíi. Do ®ã liªn doanh liªn kÕt lµ con ®­êng ng¾n nhÊt ®Ó b¾t kÞp víi sù tiÕn bé cña thÕ giíi. - C¶i tiÕn bé m¸y tæ chøc vµ qu¶n lý lao ®éng. HiÖn nay mét sè doanh nghiÖp nhµ n­íc cã c¬ cÊu tæ chøc cång kÒnh, dÉn ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng viÖc chËm ch¹p, chång chÐo lªn nhau, vi ph¹m quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi nµy víi ng­êi kh¸c. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tinh gi¶n tèi ®a 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c¬ cÊu hµnh chÝnh. Cßn ®èi víi ng­êi lao ®éng trùc tiÕp ph¶i bè trÝ thêi gian lµm viÖc hîp lý 40 giê mét tuÇn ®ång thêi tr¶ l­¬ng vµ nh÷ng phÇn th­ëng xøng ®¸ng cho ng­êi lao ®éng ®Ó hä cã thêi gian vµ vËt chÊt ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng, khiÕn hä lµm viÖc cã n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ h¬n. Cßn ®Ó rót ng¾n thêi gian l­u th«ng cÇn sö dông c¸c biÖn ph¸p sau : - C¸c doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn nghiªn cøu thÞ tr­êng, n¾m b¾t ®ù¬c t©m lý, nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ®Ó tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh më réng hay thu hÑp s¶n xuÊt mÆt hµng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. - Th­êng xuyªn c¶i tiÕn mÆt hµng, lµm phong phó c¸c chñng lo¹i, phï hîp víi mäi ®èi t­îng, ®é tuæi, giíi tÝnh. Sù ®a d¹ng cña hµng ho¸ ®em l¹i lîi Ých rÊt lín : kh«ng nh÷ng tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng mµ cßn tËn dông nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt ch­a dïng ®Õn vµ gi¶m thiÓu rñi ro trong kinh doanh. - ¸p dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n linh ho¹t, x¸c ®Þnh râ c¸c thÞ tr­êng ®Ó ph©n phèi c¸c hµng ho¸ sao cho thÝch hîp nhÊt. Thø t­ : H¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh : Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng sù c¹nh tranh diÔn ra hÕt søc khèc liÖt, nã t¹o ra nhiÒu c¬ héi lµm ¨n míi song còng chøa ®Çy thö th¸ch vµ ®e do¹. N¾m b¾t ®­îc quy luËt tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn vèn, c¸c doanh nghiªp tËn dông nhiÒu c¬ héi ®Ó ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt kinh doanh. 3. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ Vèn lu«n lµ mét bµi to¸n hãc bóa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Trong giai ®o¹n n­íc ta hiÖn nay nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn rÊt lín. §i t×m lêi gi¶i vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù vµ thiÕt thùc. 3.1 §èi víi viÖc t¹o vèn ®Çu t­ : 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
13=>1