Đề tài khoa học: Mối quan hệ giữa phạm vi bảo hiểm tiền gửi, cơ cấu sở hữu đến sự chấp nhận rủi ro của các ngân hàng thương mại Việt Nam

1<br /> <br /> Mã số: …45………….<br /> MỐI QUAN HỆ GIỮA PHẠM VI BẢO HIỂM TIỀN GỬI, CƠ CẤU SỞ HỮU ĐẾN<br /> <br /> SỰ CHẤP NHẬN RỦI RO CỦA CÁC<br /> NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM.<br /> <br /> 1<br /> <br /> TÓM TẮT ĐỀ TÀI Hoạt động kinh doanh tiền tệ là hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro nhƣ rủi ro nợ xấu, rủi ro tín dụng và đặc biệt là rủi ro thanh khoản trong bối cảnh khủng hoảng tài chính (2008). Mặc dù bảo hiểm tiền gửi bảo vệ sự an toàn và ổn định của hệ thống ngân hàng nhƣng nó, tùy theo phạm vi bảo hiểm và cơ cấu sở hữu của ngân hàng, cũng làm thay đổi hành vi chấp nhận rủi ro của ngân hàng, có khả năng gây nên rủi ro đạo đức thể hiện qua hiện tƣợng chấp nhận rủi ro quá mức (excessive risk-taking) và có thể dẫn đến rủi ro cho cả hệ thống. Một số nghiên cứu trên Thế giới đã đo lƣờng sự liên hệ giữa phạm vi bảo hiểm với hành vi chấp nhận rủi ro của ngân hàng (Angkinand và Wihlborg, 2010 và gần đây nhất là Herman Saheruddin, 2013) và mối tƣơng quan giữa cơ cấu vốn sở hữu của ngân hàng và hành vi chấp nhận rủi ro (Laeven và Levine, 2009) nhƣng ở Việt Nam vẫn chƣa có những nghiên cứu đo lƣờng các mối liên hệ này.Vì thế, bài nghiên cứu quyết định chọn đề tài nhằm lƣợng hóa các mối quan hệ này. Bài nghiên cứu chia làm 3 phần:  Phần 1: Định nghĩa cùng lý luận về những kết quả nghiên cứu trƣớc đây.  Phần 2: Phân tích thực trạng, các vấn đề hiện nay của 3 nhân tố: bảo hiểm tiền gửi, cơ cấu sở hữu và sự chấp nhận rủi ro. Nghiên cứu về mô hình định lƣợng, OLS regression, fixed effect và random effect: trên các phƣơng diện lý thuyết, phƣơng pháp tính, cách áp dụng cho trƣờng hợp của Việt Nam.  Phần 3: Giải pháp kiến nghị<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỤC LỤC TÓM TẮT ĐỀ TÀI.............................................................................................................. 1 DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH ......................................................................................... 4 LỜI MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 2 1. Tổng quan về mối quan hệ giữa phạm vi bảo hiểm tiền gửi, cơ cấu sở hữu và sự chấp nhận rủi ro của ngân hàng.................................................................................................... 5 1.1. Khái quát chung về mối quan hệ............................................................................ 5<br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm liên quan đến sự chấp nhận rủi ro ..................................................... 5 1.1.2. Khái niệm về phạm vi bảo hiểm tiền gửi.......................................................... 10 1.1.3. Khái niệm về cơ cấu sở hữu và các nhân tố xác định....................................... 13 1.2. Lý thuyết nền về mối quan hệ giữa bảo hiểm tiền gửi, cơ cấu sở hữu và sự chấp<br /> <br /> nhận rủi ro và các quan điểm liên quan. ......................................................................... 17 1.2.1. Lý thuyết nền về mối quan hệ giữa bảo hiểm tiền gửi, cơ cấu sở hữu và sự chấp nhận rủi ro. .......................................................................................................... 17 1.3. Các nghiên cứu thực nghiệm về mối quan hệ giữa bảo hiểm tiền gửi, cơ cấu sở<br /> <br /> hữu đến sự chấp nhận rủi ro của ngân hàng. .................................................................. 22 2. Thực trạng về ngành ngân hàng, sự chấp nhận rủi ro, phạm vi bảo hiểm tiền gửi và cơ cấu sở hữu. ......................................................................................................................... 28 2.1. Tổng quan về Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam .................................................... 28 2.1.1. Tình hình hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam ....................................... 28 2.1.2. Tình hình của bảo hiểm tiền gửi trong hệ thống ngân hàng thƣơng mại cổ phần Việt Nam. .................................................................................................................... 39<br /> <br /> 3<br /> <br /> 2.1.3. Tình hình của cơ cấu sở hữu trong hệ thống ngân hàng thƣơng mại cổ phần Việt Nam ..................................................................................................................... 45 2.2. Xây dựng mô hình nghiên cứu ................................................................................ 50 2.2.1. Dữ liệu nghiên cứu ............................................................................................ 50 2.2.2. Các biến nghiên cứu .......................................................................................... 50 2.2.3. Lựa chọn phƣơng pháp nghiên cứu và mô hình nghiên cứu ............................. 54 2.2.4. Quy trình nghiên cứu. ........................................................................................ 57 2.3. Kết quả nghiên cứu .................................................................................................. 59 2.3.1. Mô tả các biến nghiên cứu ................................................................................ 59 2.3.2. Kết quả nghiên cứu............................................................................................ 61 3. Gợi ý chính sách liên quan đến mối quan hệ giữa bảo hiểm tiền gửi, cơ cấu sở hữu đến sự chấp nhận rủi ro của ngân hàng .................................................................................... 69 3.1. Định hƣớng phát triển của bảo hiểm tiền gửi và cơ cấu sở hữu .............................. 69 3.2. Một số đề xuất khác ................................................................................................. 74 3.3. Kết luận, hạn chế và hƣớng phát triển đề tài ........................................................... 77 Phụ lục ............................................................................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 87<br /> <br /> 4<br /> <br /> DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH<br /> <br /> Bảng 1: Thống kê các nghiên cứu về mối quan hệ của phạm vi bảo hiểm tiền gửi, cơ cấu sở hữu đến sự chấp nhận rủi ro của ngân hàng ........................................................... 22 Bảng 2: Thống kê về mối quan hệ giữa thành phần cơ cấu sở hữu và sự chấp nhận rủi ro ngân hàng..................................................................................................................... 26 Bảng 3: Phân biệt NHTM và TCTD phi ngân hàng .......................................................... 29 Bảng 4: Thực trạng vốn điều lệ của các Ngân hàng thƣơng mại cổ phần, Ngân hàng liên doanh đến thời điểm 30/5/2007: ........................................................................... 34 Bảng 5: Tỷ trọng tổng tài sản của các NHTM so với toàn hệ thống. Đơn vị: % .............. 35 Bảng 6: Dự kiến quy mô ngân hàng trƣớc và sau tái cơ cấu. Đơn vị: số lƣợng ngân hàng ..................................................................................................................................... 37 Bảng 7: Thị phần tiền gửi của các NHTM (%). ................................................................ 42 Bảng 8: Hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi/ GDP bình quân đầu ngƣời của Việt Nam qua các năm ........................................................................................................................ 44 Bảng 9: Thống kê về số lƣợng ngân hàng năm 2010-2011 ............................................... 45 Bảng 10: Thực trạng của các ngân hàng đến ngày 30/4/2013. Đơn vị tính: tỷ VNĐ, %. . 46 Bảng 11: Giải thích các biến ............................................................................................. 52 Bảng 12: Thống kê kết quả .......................................................................................... 66<br /> <br /> Bảng 13: Số liệu chạy mô hình .......................................................................................... 80 Hình 1: Chi tiết cơ cấu hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam qua các năm. ........... 30 Hình 2: Tổng tài sản của hệ thống ngân hàng vào cuối các năm 2010-2013, đơn vị tính: nghìn tỷ đồng ............................................................................................................... 34 Hình 3: Tổng tài sản hệ thống ngân hàng từ 12/2012-12/2013 ......................................... 35 Hình 4: So sánh tăng trƣởng tín dụng và tăng trƣởng GDP .............................................. 36 Hình 5: Tỷ lệ nợ xấu .......................................................................................................... 37 Hình 6: Quy mô quỹ BHTG và Tỉ lệ % quỹ BHTG trên số dƣ tiền gửi đƣợc bảo hiểm .. 43<br /> <br />