intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: Triết học phật giáo và ảnh hưởng của nó đến văn hóa- xó hội Việt Nam

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST
Báo xấu
353
lượt xem 134
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: triết học phật giáo và ảnh hưởng của nó đến văn hóa- xó hội việt nam', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Triết học phật giáo và ảnh hưởng của nó đến văn hóa- xó hội Việt Nam

  1. Đề tài: Triết học phật giáo và ảnh hưởng của nó đến văn hóa- xã hội Việt Nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC Tõ x­a tíi nay cã rÊt nhiÒu tr­êng ph¸i triÕt häc du nhËp vµo ViÖt Nam n­íc Ta nã ®· cã Ýt nhiÒu ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng n h©n d©n còng nh­ sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, sau ®©y em xin tr×nh bµy vÒ nh÷ng ¶nh h­ëng cña triÕt häc Ên §é mµ chñ yÕu lµ tr­êng ph¸i triÕt häc PhËt Gi¸o nã ®· ®­îc du nhËp vµo viÖt nam nh­ thÕ nµo vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña nã ra sao. Tr­íc tiªn ta nãi mét ®«i dßng vÒ triÕt häc phËt gi¸o cña Ên §é. Ên §é cæ ®¹i lµ mét vïng ®Êt thuéc Nam Ch©u ¸ víi ®Æc ®iÓm khÝ hËu, ®Êt ®ai ®a d¹ng vµ kh¾c nghiÖt cïng sù ¸n ng÷ cña vßng cung d·y Hy – M· - L¹p – S¬n kÐo dµi trªn hai ngµn km. §©y lµ yÕu tè ®Þa lý cã ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh tíi qu¸ tr×nh h×nh thµnh v¨n ho¸, t«n gi¸o vµ t­ t­ëng triÕt häc cña ng­êi Ên §é cæ ®¹i. Tuy nhiªn nh©n tè cã ¶nh h­ëng lín nhÊt tíi qu¸ tr×nh ®ã lµ nh©n tè kinh tÕ – x· héi, trong ®ã ®Æc biÖt lµ sù tån t¹i tõ rÊt sím vµ kÐo dµi cña kÕt cÊu kinh tÕ x· héi theo m« h×nh ®Æc biÖt mµ C¸c M¸c gäi lµ “C«ng x· n«ng th«n”. Trong kÕt cÊu nµy, chÕ ®é quèc h÷u vÒ ruéng ®Êt ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ ®iÓn h×nh lµ chñ nghÜa M¸c coi lµ “chiÕc ch×a kho¸” ®Ó hiÓu toµn bé lÞch sö Ên §é cæ ®¹i. ChÝnh trong m« h×nh nµy ®· lµm ph¸t sinh chñ yÕu kh«ng ph¶i lµ sù ph©n chia ®èi kh¸ng giai cÊp gi÷a chñ n« vµ n« lÖ nh­ ë Hy L¹p cæ ®¹i, mµ lµ sù ph©n biÖt hÕt søc kh¾c nghiÖt vµ giai d¼ng cña bèn ®¼ng cÊp lín trong x· héi: T¨ng n÷, quÝ téc, b×nh d©n tù do vµ tiÖn n« (n« lÖ). Thªm vµo ®ã ng­êi Ên §é cæ ®¹i ®· tÝch luü ®­îc nh÷ng tri thøc rÊt phong phó vÒ c¸c lÜnh vùc to¸n häc thiªn v¨n, lÞch ph¸p n«ng nghiÖp v.v… TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè tù nhiªn, kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ tri thøc nãi trªn ®· hîp thµnh c¬ së hiÖn thùc cho sù ph¸t triÓn nh÷ng t­ t­ëng triÕt häc – t«n gi¸o Ên §é cæ ®¹i. TriÕt häc Ên §é cæ ®¹i chia lµm hai giai ®o¹n Giai ®o¹n thø nhÊt: (Tõ gi÷a thiªn niªn kû III tr.CN ®Õn kho¶ng gi÷a thiªn niªn kû II tr. CN). §©y lµ giai ®o¹n th­êng ®­îc gäi lµ “NÒn v¨n ho¸ 1 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC Harappa” (hay nÒn v¨n minh sèng Ên) – Khëi ®Çu cña nÒn v¨n ho¸ Ên §é, mµ cho tíi nay ng­êi ta cßn biÕt qu¸ Ýt vÒ nã ngoµi nh÷ng t­ liÖu kh¶o cæ häc vµo nh÷ng thËp kû ®Çu thÕ kû XX. Giai ®o¹n thø hai: (TiÕp nèi giai ®o¹n thø nhÊt tíi thÕ kû thø VII tr. CN). §©y lµ thêi kú cã sù th©m nhËp cña ng­êi Arya (gèc Ên - ¢u) vµo khu vùc cña ng­êi Dravida (ng­êi b¶n ®Þa). §©y lµ sù kiÖn quan träng vÒ lÞch sö, ®¸nh dÊu sù hoµ trén gi÷a hai nÒn v¨n ho¸ - tÝn ng­ìng cña hai chñng téc kh¸c nhau. ChÝnh qóa tr×nh nµy ®· lµm xuÊt hiÖn mét nÒn v¨n ho¸ míi cña ng­êi Ên §é: nÒn v¨n ho¸ VÐda. Giai ®o¹n thø ba: Trong kho¶ng 5 –6 thÕ kû (Tõ thÕ kû thø VI tr.CN tíi thÕ kû I tr.CN) ®©y lµ thêi kú Ên §é cæ ®¹i cã nh÷ng biÕn ®éng lín c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ t­ t­ëng, còng lµ thêi kú h×nh thµnh c¸c tr­êng ph¸i triÕt häc – t«n gi¸o lín. §ã lµ 9 hÖ thèng t­ t­ëng lín, ®­îc chia lµm hai ph¸i: chÝnh thèng vµ kh«ng chÝnh thèng. Thuéc ph¸i chÝnh thèng cã Sµmkhuy, Mimasa, VÐdanta. Yoga, Núaya vµ Vasªsika. Thuéc ph¸i kh«ng chÝnh thèng cã Jaina, Lokayata vµ PhËt gi¸o (Buddha). TriÕt häc Ên §é cã nhiÒu nÐt ®Æc thï vÒ t­ t­ëng So víi c¸c nÒn triÕt häc cæ ®¹i kh¸c, nÒn triÕt häc Ên §é biÓu hiÖn ra lµ mét nÒn triÕt häc chÞu ¶nh h­ëng lín cña nh÷ng t­ t­ëng t«n gi¸o. Trõ tr­êng ph¸i Lokayata, c¸c tr­êng ph¸i cßn l¹i ®Òu cã sù thèng nhÊt gi÷a t­ t­ëng triÕt häc vµ nh÷ng t­ t­ëng t«n gi¸o. Ngay c¶ hai tr­êng ph¸i: Jaina vµ PhËt gi¸o, tuy tuyªn bè ®o¹n tuyÖt víi truyÒn thèng v¨n hãa VÐda (truyÒn thèng t«n gi¸o) nh­ng trong thùc tÕ nã vÉn kh«ng thÓ v­ît qua truyÒn thèng Êy. Tuy nhiªn tÝnh t«n gi¸o cña Ên §é cæ ®¹i cã xu h­íng “h­íng néi” mµ kh«ng ph¶i “h­íng ngo¹i” nh­ nhiÒu t«n gi¸o ph­¬ng T©y. Còng bëi vËy, xu h­íng chó gi¶i vµ thùc hµnh nh÷ng vÊn ®Ò nh©n sinh quan d­íi gãc ®é t©m linh t«n gi¸o 2 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC nh»m ®¹t tíi sù “gi¶i tho¸t” lµ xu h­íng tréi cña nhiÒu häc thuyÕt triÕt häc – t«n gi¸o Ên §é cæ ®¹i. §ã chØ lµ nh÷ng nÐt ®Æc thï cña t­ t­ëng triÕt häc Ên §é cæ ®¹i trong t­¬ng quan so s¸nh víi c¸c nÒn triÕt häc cæ ®¹i kh¸c, c¸i lµm nªn thiªn h­íng riªng cña nã. Cßn vÒ néi dung t­ t­ëng, nÒn triÕt häc Ên §é còng gièng nh­ nhiÒu nÒn triÕt häc cæ ®¹i kh¸c, nã ®· ®Æt ra vµ gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò vÒ triÕt häc: B¶n thÓ luËn, nhËn thøc luËn v.v… Chóng ta ®i xÐt nh÷ng t­ t­ëng triÕt häc c¬ b¶n cña tr­êng ph¸i PhËt gi¸o.PhËt gi¸o lµ mét tr­êng ph¸i triÕt häc – t«n gi¸o ®iÓn h×nh cña nÒn t­ t­ëng Ên §é cæ ®¹i vµ cã nhiÒu ¶nh h­ëng réng r·i, l©u dµi trªn ph¹m vi thÕ giíi. Ngµy nay víi t­ c¸ch lµ mét t«n gi¸o, PhËt gi¸o lµ mét trong ba t«n gi¸o lín nhÊt trªn thÕ giíi. Ng­êi s¸ng lËp PhËt gi¸o lµ ThÝch – §¹t - §a, vµo kho¶ng thÕ kû thø VI tr.CN. Sau nµy «ng ®­îc t«n x­ng víi nhiÒu danh hiÖu kh¸c nhau: Nh­ Lai, PhËt Tæ, §øc THÕ T«n… nh­ng kh¸ phæ biÕn lµ “ThÝch Ca Muni” (Sakyamuni – nghÜa lµ “béc hiÒn gi¶ dßng Sakya”). Sau Sakyamuni mét vµi thÕ kû, PhËt gi¸o ®­îc ph©n chia thµnh t«ng ph¸i lín lµ tiÓu thõa gi¸o vµ ®¹i thõa gi¸o (nghÜa lµ “cç xe nhá” vµ “cç xe lín”). TiÓu thõa gi¸o ph¸t triÓn vÒ phÝa Nam Ên §é råi truyÒn b¸ sang Xªrilanca, Philippin, Lµo, Campuchia, Nam ViÖt Nam…§¹i thõa gi¸o ph¸t triÓn m¹nh ë B¾c Ên §é, truyÒn b¸ vµo T©y t¹ng, Trung hoa, NhËt b¶n, B¾c ViÖt nam… Kinh ®iÓn cña PhËt gi¸o gåm: Kinh – LuËt – LuËn (gäi lµ “Tam t¹ng” – tøc “ba kho kinh ®iÓn”). Mµ vÒ mÆt triÕt häc th× quan träng nhÊt lµ “kinh” vµ “luËn”. “Tam t¹ng” kinh ®iÓn cña PhËt gi¸o ®­îc ghi b»ng hai hÖ Pali vµ Sankrit (Ng÷ bé Nam vµ B¾c Ên) cã tíi trªn 5000 quyÓn. Nh÷ng t­ t­ëng triÕt häc c¬ b¶n cña PhËt gi¸o nguyªn thuû (s¬ kú) gåm mÊy vÊn ®Ò lín sau: 3 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC Thø nhÊt: ThÕ giíi quan PhËt gi¸o lµ mét thÕ giíi quan cã tÝnh duy vËt vµ v« thÇn, ®ång thêi cã chøa ®ùng nhiÒu yÕu tè biÖn chøng s©u s¾c. TÝnh duy vËt vµ v« thÇn thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt ë quan niÖm vÒ tÝnh tù th©n sinh thµnh, biÕn ®æi cña v¹n vËt, kh«ng do sù chi phèi quyÕt ®Þnh cña mét lùc l­îng thÇn linh hay th­îng ®Õ tèi cao nµo. Tr¸i l¹i v¹n vËt ®Òu tu©n theo tÝnh tÊt ®Þnh vµ phæ biÕn cña luËt nh©n – qu¶. §iÒu nµy ®­îc qu¸n triÖt trong viÖc lý gi¶i nh÷ng vÊn ®Ò cña cuéc sèng nh©n sinh nh­: H¹nh phóc, ®au khæ, giµu nghÌo, thä,yÓu… TÝnh biÖn chøng s©u s¾c cña triÕt häc PhËt gi¸o ®Æc biÖt thÓ hiÖn râ qua viÖc luËn chøng vÒ tÝnh chÊt “v« ng·” vµ “v« th­êng” cña v¹n vËt. Ph¹m trï “v« ng·” bao hµm t­ t­ëng cho r»ng, v¹n vËt trong vô trô vèn kh«ng cã tÝnh th­êng h»ng nã chØ lµ sù “gi¶ hîp” do sù héi ®ñ nh©n duyªn nªn thµnh ra “cã” (tån t¹i). Ngay b¶n th©n sù tån t¹i cña thùc tÕ con ng­êi ch¼ng qua còng lµ do “ngò uÈn” (n¨m yÕu tè) héi hîp l¹i: S¾c (vËt chÊt), thô (c¶m gi¸c), t­ëng (Ên t­îng), hµnh (suy lý) vµ thøc (ý thøc). Theo c¸ch ph©n lo¹i kh¸c-“lôc t¹i”: ®Þa (chÊt kho¶ng), thuû (chÊt n­íc), ho¶ (nhiÖt n¨ng), phong (h¬i thë), kh«ng (kho¶ng trèng) vµ thøc (ý thøc). Nãi mét c¸ch tæng qu¸t th× v¹n vËt chØ lµ sù “héi hîp” cña hai lo¹i yÕu tè lµ vËt chÊt “s¾c” vµ tinh thÇn “danh”. Nh­ vËy th× kh«ng cã c¸i gäi lµ “t«i” (v« ng·). Ph¹m trï “v« th­êng” g¾n liÒn víi ph¹m trï “v« ng·”. V« th­êng nghÜa lµ v¹n vËt biÕn ®æi v« cïng theo chu tr×nh bÊt tËn: Sinh – Trô – DÞ – DiÖt…(hay: Sinh – Trô – Ho¹i – Kh«ng). VËy th× “cã cã” – “kh«ng kh«ng” lu©n håi (b¸nh xe quay) bÊt tËn: “tho¸ng cã”, “tho¸ng kh«ng” c¸i cßn mµ ch¼ng cßn, c¸i mÊt mµ ch¼ng mÊt. Thø hai: Nh©n sinh quan PhËt gi¸o lµ phÇn träng t©m cña triÕt häc nµy. Còng nh­ nhiÒu tr­êng ph¸i kh¸c cña triÕt häc Ên §é cæ ®¹i, PhËt gi¸o ®Æt vÊn ®Ò t×m kiÕm môc tiªu cøu c¸nh nh©n sinh ë sù “gi¶i tho¸t” (Moksa) khái vßng lu©n håi, nghiÖp b¸o ®Ó ®¹t tíi tr¹ng th¸i tån t¹i NiÕt bµn (Nirvana). TÝnh quÇn chóng cña luËn ®iÓm nh©n sinh PhËt gi¸o thÓ hiÖn ë chç nªu cao tinh thÇn “b×nh ®¼ng gi¸c ngé”, tøc lµ quyÒn thùc hiÖn sù gi¶i tho¸t lµ cho tÊt c¶ mäi 4 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC ng­êi mµ cao h¬n n÷a lµ cña mäi “chóng sinh”. §iÒu nµy mang tÝnh nh©n b¶n s©u s¾c, v­ît qua giíi h¹n ®¼ng cÊp kh¾c nghiÖt vèn lµ mét truyÒn thèng chÝnh trÞ Ên §é cæ ®¹i. Nã nãi lªn kh¸t väng “tù do cho tÊt c¶ mäi ng­êi”, kh«ng thÓ lµ ®éc quyÒn cña mét ®¼ng cÊp nµo, dï ®ã lµ ®¼ng cÊp t¨ng n÷ hay quý téc, b×nh d©n hay tiÖn n«. Nh­ng ®ã kh«ng ph¶i kªu gäi gi¸n tiÕp cho quyÒn b×nh ®¼ng vÒ mÆt chÝnh trÞ mµ lµ b×nh ®¼ng trong sù m­u cÇu cøu c¸nh gi¸c ngé. Cã thÓ, ®©y lµ lêi kªu gäi gi¸n tiÕp cho quyÒn b×nh ®¼ng x· héi cña PhËt gi¸o, vµ nh­ vËy PhËt gi¸o thËt sù lµ mét tr­êng ph¸i thuéc ph¸i “kh«ng chÝnh thèng” (tøc ph¸i c¶i c¸ch) cña nÒn t­ t­ëng ¢’n §é cæ ®¹i. Néi dung triÕt häc nh©n sinh cña PhËt gi¸o tËp trung ë bèn luËn ®iÓm (gäi lµ “tø diÖn ®Õ”). Bèn luËn ®iÓm nµy ®­îc PhËt gi¸o coi lµ bèn ch©n lý vÜ ®¹i vÒ cuéc sèng nh©n sinh cho bÊt cø cuéc sèng nh©n sinh nµo thuéc ®¼ng cÊp nµo. LuËn ®iÓm thø nhÊt (khæ ®Õ): Sù thËt n¬i cuéc sèng nh©n sinh kh«ng cã g× kh¸c ngoµi sù ®au khæ, rµng buéc hÖ luþ, kh«ng cã tù do. §ã lµ 8 nçi khæ trÇm l©m bÊt tËn mµ bÊt cø ai còng ph¶i g¸nh chÞu: Sinh, L·o, BÖnh, Tö, Thô biÖt Ly (yªu th­¬ng chia l×a), O¸n t¨ng héi (o¸n ghÐt nhau mµ ph¶i sèng víi nhau), Së cÇu bÊt ®¾c (c¸i mong muèn mµ kh«ng ®¹t ®­îc), vµ Ngò thô uÈn (5 yÕu tè v« th­êng nung nÊu lµm khæ). LuËn ®iÓm thø hai (Nh©n ®Õ): lµ luËn ®iÓm gi¶i thÝch nh÷ng nguyªn nh©n sù thËt ®au khæ n¬i cuéc sèng nh©n sinh. §ã lµ 12 nguyªn nh©n (thËp nhÞ nh©n duyªn): 1. V« minh; 2. Hµnh; 3. Thøc; 4. Danh s¾c; 5. Lôc nhËp; 6. Xóc; 7. Thô; 8. ¸i; 9. Thñ; 10. H÷u; 11. Sinh vµ 12. L·o Tö. Trong 12 nh©n duyªn Êy th× “V« minh” lµ nguyªn nh©n th©u tãm tÊt c¶. Bë vËy diÖt trõ v« minh lµ diÖt trõ tËn gèc rÔ sù ®au khæ nh©n sinh. D­íi gãc ®é nhËn thøc, v« minh lµ “ngu tèi”, “kh«ng s¸ng suèt”, “thiÕu gi¸c ngé ch©n lý”. LuËn ®iÓm thø ba (DiÖt ®Õ): Lµ luËn ®iÓm vÒ kh¶ n¨ng cã thÓ tiªu diÖt ®­îc sù khæ n¬i cuéc sèng nh©n sinh, ®¹t tíi tr¹ng th¸i NiÕt bµn, cøu c¸nh cña hµnh ®éng tù do. LuËn ®iÓm nµy còng béc lé tinh thÇn l¹c quan t«n gi¸o cña 5 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC PhËt gi¸o; còng thÓ hiÖn kh¸t väng nh©n b¶n cña nã muèn h­íng con ng­êi ®Õn niÒm h¹nh phóc “tuyÖt ®èi”; kh¸t väng ch©n chÝnh cña con ng­êi tíi Ch©n – ThiÖn – Mü. LuËn ®iÓm thø t­ (§ao ®Õ): lµ luËn ®iÓm vÒ con ®­êng thÓ hiÖn sù diÖt khæ, ®¹t tíi gi¶i tho¸t. §ã kh«ng ph¶i lµ con ®­êng sö dông b¹o lùc mµ lµ con ®­êng “tu ®¹o”. Thùc chÊt cña con ®­êng nµy lµ hoµn thiÖn ®¹o ®øc c¸ nh©n. Sù gi¶i phãng mang ý nghÜa cña sù thù hiÖn c¸ nh©n, kh«ng mang ý nghÜa cña nh÷ng phong trµo c¸ch m¹ng hay c¶i c¸ch x· héi. §©y lµ nÐt ®Æc biÖt cña “tinh thÇn gi¶i phãng nh©n sinh” cña PhËt gi¸o. Con ®­êng “gi¶i phãng c¸ nh©n” nµy gåm 8 nguyªn t¾c: * ChÝnh kiÕn (hiÓu biÕt ®óng sù thËt nh©n sinh) * ChÝnh t­ duy (suy nghÜ ®óng ®¾n). * ChÝnh ng÷ (gi÷ lêi nãi ph¶i). * ChÝnh nghiÖp (gi÷ ®óng trung nghiÖp). * ChÝnh mÖnh (gi÷ ng¨n dôc väng). * ChÝnh tinh tiÕn (rÌn luyÖn kh«ng mái mÖt). * ChÝnh niÖm (cã niÒm tin v÷ng ch¾c vµo sù gi¶i tho¸t). * ChÝnh ®Þnh (an ®Þnh, tù t¸c). T¸m nguyªn t¾c (hay “bÊt chÝnh ®¹o”) cã thÓ th©u tãm vµo ba ®IÒu häc tËp, rÌn luyÖn lín lµ: Giíi - §Þnh – TuÖ (tøc lµ: Gi÷ giíi luËt, thùc hµnh thiÒn ®inh vµ khai th«ng trÝ tuÖ B¸t nh·). Trªn ®©y lµ hai vÊn ®Ò c¬ b¶n cña triÕt häc PhËt gi¸o nguyªn thuû (s¬ kú). Sù ph¸t triÓn vÒ sau cña PhËt gi¸o ®· chia thµnh c¸c t«ng ph¸i kh¸c nhau vµ ®· cã nh÷ng ph¸t trªn rÊt kh¸c nhau vÒ c¸c quan ®iÓm triÕt häc. Qua nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ta thÊy TriÕt häc Ên §é cæ ®¹i ®· dÆt ra vµ gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò cña t­ duy triÕt häc. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò thuéc b¶n thÓ luËn, nhËn thøc luËn vµ nh©n sinh quan triÕt häc.Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò b¶n thÓ luËn, triÕt häc Ên §é ®· h­íng t­ duy (suy t­) v¸o nguån gèc sinh thµnh cña v¹n vËt, truy cøu nguån gèc khëi ®Çu cña chóng. Trong qu¸ tr×nh suy t­ triÕt lý Êy, ®«i khi ®· ®¹t tíi ý t­ëng siªu 6 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC thùc; v­ît qua tÇm suy nghÜ, nhËn thøc gi¸c quan ®¹t tíi nh÷ng ph¸n ®o¸n siªu h×nh (Motaphidica) vÒ céi nguån cña tån t¹i. ChÝnh t¹i ®iÓm nµy lµm xuÊt hiÖn nh÷ng c¶m nhËn vÒ tÝnh biÖn chøng cña tån t¹i: Sù th¨ng b»ng cña c¸c yÕu tè, sù mÊt th¨ng b»ng cña nh÷ng xung lùc néi t¹i – sù biÕn ho¸ sinh thµnh cña v¹n vËt tõ c¸i v« h×nh – siªu vËt lý - ®Õn c¸i h÷u h×nh, ®a d¹ng. Mét xu h­íng kh¸ ®Ëm nÐt mµ c¸c nÒn triÕt häc kh¸c cña thÕ gi¬Ý Ýt quan t©m ®ã lµ sù gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nh©n sinh d­íi gãc ®é t©m linh t«n gi¸o, ®i t×m c¸i §¹i ngh· trong c¸i TiÓu ngh· cña mçi thùc thÓ c¸ nh©n. ë ®©y xu h­íng “h­íng néi” (kh¸c víi xu h­íng “h­íng ngo¹i” cña t«n gi¸o ph­¬ng T©y) trë thµnh mét su h­íng tréi vµ còng thÕ m¹nh cña t­ duy Ên §é, nhê ®ã mµ ®· ®i s©u vµo nh÷ng “bÝ Èn” cña ®êi sèng nh©n sinh. Nh÷ng sù thËt cuéc ®êi mµ PhËt gi¸o ®Ò cËp ®Õn lµ nh÷ng hiÓn nhiªn víi bÊt cø ai, dï ng­êi ®ã thuéc vÒ ®¼ng cÊp, giai cÊp hay d©n téc nµo, vËy lµ suy t­ triÕt häc nh©n sinh Êy ®· ®¹t tíi nh©n sinh nh©n lo¹i. §ã còng lµ mét nguyªn nh©n néi t¹i khiÕn cho nã cã søc sèng to¶ réng ra nhiÒu d©n téc, ë nhiÒu thêi ®¹i. Cã thÓ nãi: Sù ph¶n tØnh nh©n sinh lµ mét nÐt tréi vµ cã ­u thÕ cña nhiÒu häc thuyÕt triÕt häc Ên §é cæ ®¹i, rÊt hiÕm thÊy ë c¸c nÒn triÕt häc kh¸c. §ã còng lµ mét gi¸ trÞ triÕt häc mµ con ng­êi hiÖn ®¹i kh«ng thÓ bá qua. Nh÷ng ¶nh h­ëng cña phËt gi¸o ®Õn nÕn v¨n ho¸ n­íc ta. PhËt gi¸o truyÒn vµo ViÖt Nam kho¶ng thÕ kû II sau C«ng Nguyªn. Trong lÞch sö d©n téc ViÖt Nam, PhËt gi¸o cã ¶nh h­ëng s©u ®Ëm vµ l©u dµi. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, PhËt gi¸o víi t­ c¸ch lµ mét t«n gi¸o, ®· cã nhiÒu ®ãng gãp cho v¨n ho¸ ViÖt Nam. Còng gièng nh­ t«n gi¸o ngo¹i sinh kh¸c nh­ nho gi¸o, §¹o gi¸o, islam gi¸o, C«ng gi¸o hay tin §¹o lµnh, PhËt gi¸o khi du nhËp vµo ViÖt Nam ®· cã nh÷ng va ch¹m nhÊt ®Þnh víi v¨n ho¸ b¶n ®Þa, h×nh thµnh côc diÖn héi nhËp kh¸c víi sù tiÕn ho¸ tù nhiªn cña mét hÖ t­ t­ëng b¶n ®Þa. Qu¸ tr×nh héi nhËp ®ã dÉn tíi sù h×nh thµnh nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸ míi. Mçi t«n gi¸o khi du nhËp vµo ViÖt Nam ®· cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh vÒ v¨n ho¸. PhËt gi¸o còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt nµy. Trong khu©n 7 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC khæ cña chuyªn ®Ò nµy em xin ®Ò cËp tíi mét sè ¶nh h­ëng c¬ b¶n cña mét vµi lÜnh v­c mµ th«i. 1. PhËt gi¸o ®· gãp phÇn ®µo t¹o mét tÇng líp trÝ thøc. TÇng líp trÝ thøc ®Çu tiªn mµ PhËt ®· ®µo t¹o mang tÝnh chÊt nhµ s­ am hiÓu nho gi¸o. T¨ng thèng Ng« Ch©n L­u hiÖu lµ Khu«ng ViÖt ®¹i s­ lµ mét nh©n vËt tiªu biÓu. Khi ng­êi H¸n ®Õn cai trÞ n­íca ta th× hä mang ch­ H¸n ®Õn. Nh­ng khi ®Õn vïng ®Êt nµy, ng­êi H¸n chñ tr­¬ng kh«ng më tr­êng ®µo t¹o trÝ thøc ng­êi ViÖt mµ chñ yÕu ®­a ng­êi H¸n sang lµm quan cai trÞ. Do vËy, Suèt tõ n¨m …..tr­íc C«ng Nguyªn cho ®Õn thêi kú ®Çu C«ng Nguyªn chØ cã mét Tr­¬ng Träng vµ m·i míi cã vµi ng­¬× nh­ Lý CÇm, Lý TiÕn ®Ó häc hµnh ®Ó ®Êu tranh lµm quan. Mét sè kh¸c nh­ TÝch Quan Nh©m Diªn, SÜ NhiÕp tuy cã d¹y hoc nh­ng ®Òu kh«ng cã dÊu hiÖu phæ cËp ch÷ H¸n, biÓu thÞ cô thÓ nhÊt lµ kh«ng thÊy xuÊt hiÖn mét giai tÇng líp trÝ thøc ViÖt tr­íc thÕ kû thø VII. TÇng líp trÝ thøc ViÖt dÇu tiªn lµ trÝ thøc PhËt gi¸o. Ng­êi ®Çu tiªn ®Ó l¹i tªn tuæi lµ Ph¸p HiÒn (? – 626). PhËt gi¸o truyÒn vµo DÇu cuèi thÕ kû thø II, h×nh thµnh trung t©m D©u mµ Ph¸p HiÒn lµ nhµ s­ ViÖt ®Çu tien l­u tªn trong s¬n m«n. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ, ng­êi ta truyÒn b¸ vµ ph¸t triÓn ®¹o PhËt b»ng ng«n ng÷ vµ v¨n tù g× trong thêi kú ®Çu? Nhµ s­ Ên §é T× Ni §a L­u Chi tõ Trung Quèc ®Õn D©u n¨m 580 trô tr× ë ®ã, dÞch mét quyÓn kinh Tæng Tr×. ¤ng ta ®Õn Trung Quèc n¨m 562 (hay 574), gÆp lóc c¸c PhËt gi¸o ®ang bÞ ®µn ¸p, T¨ng X¸n ®ang trèn tr¸nh nªn khuyªn «ng xuèng ph­¬ng Nam. ¤ng ®Õn chïa ChÕ ChÝ ë l¹i 6 n¨m dÞch hai bé kinh. Nh­ vËy «ng d· häc ®­¬c v¨n tù H¸n. Cho nªn khi ®Õn D©u, «ng ®· dïng ng«n ng÷ vµ v¨n tù ®ã ®Î truyÒn b¸ PhËt gi¸o. ThÕ kû VII – VIII, t¨ng sÜ ViÖt Nam cã nhiÒu ng­êi cã trÝ thøc uyªn th©m vÒ PhËt gi¸o. NhiÒu ng­êi giái c¶ Ph¹n ng÷, ®· tham gia gi¶i kinh PhËt. Nh­ tr­íc ®ã, thÕ kû thø III, t­ liÖu ®Ó l¹i cho biÕt vÒ §¹o Thanh, mét ng­êi ViÖt gióp nhµ s­ Ên §é dÞch Ph¸p Hoa Tam Muéi Kinh ë n­íc ta kho¶ng n¨m 255 – 256. 8 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC Tuy nhiªn do chÝnh s¸ch n« dÞch hµ kh¾c vµ viÖc h¹n chÕ ®µo t¹o ng­êi ViÖt trë thµnh trÝ thøc, chÝnh quyÒn ®« hé H¸n - §­êng ®· gi¸n tiÕp hun ®óc c¸c thiÒn s­ ViÖt Nam ý thøc vÒ mét nÒn ®éc lËp d©n téc. Nh÷ng nhµ s­ PhËt gi¸o d· lµ tÇng líp trÝ thøc trô cét cho nh÷ng chÝnh quyÒn ®éc lËp ®Çu tiªn nh­ c¸c nhµ tiÒn Lª - Lý – TrÇn. Le §¹i Hµnh khi lªn ng«i Vua ®· mêi ThiÒn s­ Ph¸p ThuËn vµ ThiÒn s­ V¹n H¹nh cña thiÒn ph¸i T× Ni §a L­u Chi vµo triÒu ®×nh lµm cè vÊn chÝnh trÞ. ThiÒn s­ V¹n H¹nh lµ ng­êi huyÒn tho¹i ho¸ Lý C«ng Uèn vµ ®­a «ng lªn ng«i, trë thµnh vÞ vua ®Çu tiªn cña thêi Lý. Lý c«ng Uèn lµ con nhµ s­ Lý kh¸nh V©n, ra dêi trong mét chuyÕn lªn chïa cña mÑ «ng. Lý C«ng UÈn häc ë chïa Lôc Tæ, nhµ s­ V¹n H¹nh ®· tuyªn truyÒn cho «ng, ®· khen «ng sÏ lµm bËc minh chñ. C¸c t­ liÖu dï ®· thuyÒn ho¹i ho¸ nhung vÉn thÊy Lý C«ng Uèn xuÊt th©n ®µo t¹o trong PhËt gi¸o ®­a lªn ng«i b¸u. §¹o PhËt lµ t«n gi¸o thÞnh ®¹t nhÊt trong x· héi thêi Lý TrÇn ®­îc coi nh­ mét quèc gi¸o. Thêi Ly TrÇn cã rÊt nhiÒu nhµ s­ næi tiÕng trong c¶ n­íc, cã uy tÝn vµ ®×a vÞ chÝnh trÞ x· héi. Cã thÓ kÓ ®Õn c¸c nhµ s­ V¹n H¹nh, M·n Gi¸c, Viªn Th«ng, Minh Kh«ng, Gi¸c H¶i, Ph¸p Loa, HuyÒn Quang. Nhµ n­íc Ly ,TrÇn t«n chuéng ®¹o PhËt, trong bèi c¶nh cña sù khoan dung, hoµ hîp t«n gi¸o “Tam gi¸o ®ång nguyªn”, chñ yÕu lµ sù kÕt hîp gi÷a PhËt Gi¸o vµ Nho gi¸o, gi÷a gi¸o lÝ vµ thùc tiÔn ®êi sèng. §¹o PhËt thêi Lý TrÇn ®· ¶nh h­ëng ®Õn ®­êng lèi cai trÞ cña nhµ n­íc, lµ ®èi träng t­ t­ëng cña Nho gi¸o. Cïng tån t¹i víi PhËt gi¸o, nh­ng nho gi¸o thêi Ly TrÇn cã xu h­íng ph¸t triÓn ng­îc l¹i víi PhËt gi¸o, Nho gi¸o ®· ®µo t¹o mét tÇng líp trÝ thøc ®Ó lµm quan. Nho gi¸o tõ chç lóc ®Çu míi chØ ®­îc nhµ n­íc phong kiÕn chÊp nhËn trªn nguyªn t¾c nh­ mét häc thuyÕt ®Ó trÞ n­íc tíi chç sau ®ã (cuèi thêi TrÇn) ®· trë thµnh mét ý thøc hÖ trªn ®µ thèng trÞ x· héi. Nho gi¸o truyÒn vµo ViÖt Nam tõ ®Çu thêi B¾c thuéc d­íi mét ph­¬ng thøc giao l­u v¨n ho¸ c­ìng chÕ. V× vËy, sau h¬n 1.000 n¨m ®« hé cña chÝnh quyÒn ph­¬ng B¾c, Nho gi¸o còng chØ lµ mét líp v¸ng máng ®äng l¹i trong 9 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC tÇng líp ­u tó, ¶nh h­ëng rÊt nhá bÐ. §Õn thêi Ly TrÇn, nho gi¸o trë thµnh mét nhu cÇu t­ t­ëng thiªt yÕu cho viÖc x©y dùng mét thiÕt chÕ qu©n chñ tËp quyÒn, cònh nh­ nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña phÐp trÞ n­íc, trong ®ã mét biÖn ph¸p chiÕn l­¬c lµ chÕ ®é khoa cö. Do vËy c¸c nhµ vua sïng PhËt vÉn cÇn ®Õn mét sù bé trî cña Nho gi¸o. Thêi Ly-TrÇn Nho gi¸o ®­îc nhµ n­íc chÊp nhËn, nh­ng vÉn gi÷ mét vÞ trÝ kh¸ khiªm tèn. N¨m 1070, V¨n MiÕu ®­îc x©y dùng thê Chu C«ng, Khæng Tö vµ c¸c vÞ tiªn hiÒn, lµm n¬i d¹y häc Hoµng Th¸i Tö häc sinh ®Çu tiªn, ng­êi ®ç ®Çu lµ Lª V¨n ThÞnh, n¨m 1076 më tr­êng Quèc Tö Gi¸m. §Õn n¨m 1086 triÒu ®×nh lËp Hµn l©m viÖn, nho sÜ M¹c HiÓn TÝch ®­îc bæ lµm Hµn l©m häc sÜ. Qua thêi TrÇn Nho gi¸o vµ Nho häc khëi s¾c h¬n. TÇng líp nho sÜ ngµy mét ph¸t triÓn, trong ®ã cã nh÷ng g­¬ng mÆt næi bËt nh­ Lª V¨n H­u, §oµn Nh÷ H¶i, NguyÔn Trung Ng¹n… Hä ®· dÇn dÇn tham chÝnh, n¾m gi÷ c¸c chøc vô träng tr¸ch tr­íc ®©y chØ dïng cho tÇng líp quý téc t«ng thÊt. §oµn Nh÷ H¶i tõ mét nho sinh ®­îc th¨ng ®Õn chøc Hµnh khiÓn lµ mét vÝ dô tiªu biÓu. Nh­ vËy, râ rµng r»ng, PhËt gi¸o ®· ®µo t¹o ra mét tÇng líp trÝ thøc mang t­ t­ëng yªu n­íc, ñng hé cho nÒn ®éc lËp cña d©n téc vµ ñng hé cho nhµ n­íc phong kiÕn. Trong khi ®ã, cïng víi sù du nhËp cña ch÷ H¸n Nho gi¸o ®· ®µo t¹o ra mét tÇng líp trÝ thøc ®Ó lµm quan cho chÝnh quyÒn ®« hé. 2.§ãng gãp cña ph©t gi¸o vÒ mÆt v¨n tù. Nh­ trªn ®· ®Ò cËp c¸c nhµ s­ ¢’n §é vµ Trung Quèc ®Õn ViÖt Nam vµ dÞch kinh s¸ch b»ng v¨n tù H¸n vµ ng«n ng÷, v¨n tù ®ã ®­îc dïng ®Ó truyÒn b¸ PhËt gi¸o. Mét vÊn ®Ì ®­îc ®Æt ra lµ tr­íc thÕ kû thø VI PhËt gi¸o ho¹t ®éng ë trung t©m D©u b»ng ng«n ng÷ vµ v¨n tù nµo? Chóng ta biÕt r»ng miÒn trung vµ miÒn Nam n­íc ViÖt, vµo thêi diÓm ®ã n¬i nµy lµ c¸c v­¬ng quèc Ch¨mpa vµ Phï Nam. C¸c th­¬ng nh©n vµ nhµ truyÒn gi¸o ¢’n §é ®Òu ®· ®Õn ®©y cã thÓ cïng mét lóc hay s¬m h¬n thêi gian hä ®Õn D©u. Nhøng nhµ truyÒn gi¸o ®ã ®· dïng ng«n ng÷ vµ v¨n tù nµo ®Ó truyÒn gi¸o? C©u tr¶ lêi râ rµng vµ cô thÓ lµ: v¨n tù sanscrit. Bi kÝ vµ minh v¨n 10 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC thuéc niªn ®¹i kho¶ng ®Çu C«ng Nguyªn ®· ®­îc ph¸t hiÖn tr­íc n¨m 1945 vµ hiÖn nay vÉn cßn ®ang ®­îc ph¸t hiÖn chøng minh diÒu ®ã mét c¸ch hïng hån. Nh­ vËy lµ do ng­êi truyÒn gi¸o ¢’n §é kh«ng gÆp ë nam §¹i ViÖt lóc bÊy giê mét v¨n tù nµo s½n cã ®Ó hä sö dông, v× vËy hä sö dông v¨n tù sanscrit ®Ó truyÒn gi¸o. Cßn ng«n ng÷ th× ®· cã s½n cho nªn ch¼ng bao l©u sau th× xuÊt hiÖn ch÷ Ch¨m, ch÷ Khmer trªn c¬ së ch÷ sanscrit. Cßn ë phÝa b¾c th× cho ®Õn nay kh«ng cßn t×m thÊy dÊu vÕt ch÷ sanscrit thêi ®ã. §Ó gi¶i thÝch hiÖn t­îng nµy chóng ta nh×n l¹i lªn phÝa b¾c. Khi nh÷ng nhµ truyÒn gi¸o T©y Vùc hay ¢’n §é ®Õn kinh ®« Trung Quèc thêi H¸n th× hä ®Òu dÞch kinh b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c. HoÆc hä ®äc c¸c kinh b¶n qua ng­êi Trung Quèc biÕt ngo¹i ng÷ phiªn dÞch, hoÆc tù tay hä dÞch sau khi hä häc ch÷ vµ tiÕng Trung Quèc. Cho nªn ë Trung Quèc kh«ng h×nh thµnh mét d¹ng v¨n tù sanscrit mµ tr¸i l¹i h×nh thµnh mét lo¹i v¨n tù sanscrit ch÷ H¸n, tøc lµ ch÷ ngang th× chuyÓn thµnh ch÷ « vu«ng nghÜa lµ bÞ c¾t ra tõng ®o¹n h×nh thµnh ch÷ Ph¹m – H¸n mµ ngay nay chóng ta vÉn thÊy ®Ò trªn cæng chïa hay kh¾c trªn chu«ng… vµ ghi trªn kinh ch÷ H¸n th­êng ë phÇn chó(thÇn chó). Nh­ vËy, nÕu PhËt gi¸o ¢’n §é truyÒn ®Õn mét khu vùc ch­a cã v¨n tù ¢’n §é sÏ ®Þa ph­¬ng ho¸ s¶n sinh ra mét v¨n tù ®Þa ph­¬ng thuéc hÖ v¨n tù ¢’n §é. NÕu ®Õn n¬i ®· cã v¨n tù th× nã biÕn d¹ng thµnh mét chñng lo¹i mµ tÝnh tréi thuéc vÒ v¨n tù b¶n ®Þa. Nãi mét c¸ch cô thÓ h¬n, Nam §¹i ViÖt ®· thõa h­ëng cña Bµlam«n gi¸o lo¹i v¨n tù mµ hä ch­a cã, nghÜa lµ bµlam«n gi¸o, phËt gi¸o ®em ®Õn cho c­ d©n ®ã mét lo¹i v¨n tù. §ã lµ mét cèng hiÕn cña Bµlam«n gi¸o vµ PhËt gi¸o ®èi víi miÒn nam n­íc ta. Cßn b¾c §¹i ViÖt th× ng­êi truyÒn gi¸o ¢’n §é ®· gÆp ë ®©y mét v¨n tù ngo¹i quèc nh­ng quan ph­¬ng, cho nªn hä dïng lo¹i v¨n tù ®ã – v¨n tù H¸n. Nh­ng còng kh«ng ph¶i hä kh«ng cã cèng hiÕn g×. Cã hai cèng hiÕn, sù truyÒn b¸ PhËt gi¸o trong c­ d©n vèn kh«ng phæ biÕn ch÷ H¸n ®· ®­a ®Õn sù h×nh thµnh ch÷ N«m. Chóng t«i cho r»ng, ch÷ N«m ®· h×nh thµnh tr­íc thÕ kû V – VI. B»ng chøng lµ sù tån t¹i hai nhãm thuËt ng÷ 11 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC PhËt gi¸o ®ång nghÜa: Bôt – Chïa – ThÇy vµ PhËt – Tù – S­. Nhãm thø nhÊt lµ ch÷ N«m, nhãm thø hai lµ ch÷ H¸n ®äc theo ©m ViÖt, hiÖn nay quen gäi lµ ©m H¸n – ViÖt chø kh«ng ph¶i lµ ©m H¸n cña ch÷ ViÖt. Ch÷ N«m xu¸t hiÖn trong bé thu¹t ng÷ PhËt gi¸o nµy sÏ kh«ng bao giê s¶n sinh vµ tån t¹i ®­îc nÕu nh­ bé thuËt ng÷ ViÖt H¸n ®· ®­îc dïng tõ ®Çu, nghÜa lµ tõ khi b¾t ®Çu truyÒn b¸ PhËt gi¸o. Nh­ng bëi v× tr­íc thÕ kû V – VI, PhËt gi¸o Trung Quèc ch­a h×nh thµnh. C«ng viÖc PhËt gi¸o ë Trung Quèc chñ yÕu vÉn do c¸c nhµ s­ T©y Vùc ®¶m nhiÖm. Trong khi ®ã ë D©u ®· h×nh thµnh mét trung t©m PhËt gi¸o ®éc lËp ®èi víi PhËt gi¸o Trung Quèc lóc bÊy giê con loanh quanh ë ph­¬ng b¾c xung quanh triÒu ®×nh ch­a lan xuèng vïng Giang §«ng, tøc miÒn Nam. Sau nµy PhËt gi¸o Trung Quèc vÉn h×nh thµnh B¾c t«ng vµ Nam t«ng lµ cã lý do lÞch sö cña nã. ChØ ®Õn kho¶ng thÕ kû V – VI, mét mÆt PhËt gi¸o Trung Quèc ®· h×nh thµnh nh÷ng T«ng ph¸i Trung Quèc nh­ Thiªn Thai, Ph¸p T­íng….Mét mÆt con ®­êng thØnh kinh còng chuyÓn sang ph­¬ng nam. C¸c nhµ s­ Trung Quèc xuèng giao Ch©u ®i ®­êng thuû qua ¢’n §é. Nhµ s­ hµnh h­¬ng næi tiÕng lµ NghÜa TÞnh ®· ®i theo con ®­êng nµy, còng cã mét sè nhµ s­ ng­êi ViÖt nh­ Khuy Sung, §¹i ThÆng §¨ng ®· häc giái tiÕng Ph¹m vµ hoÆc ®i mét m×nh hoÆc ®i cïng c¸c nhµ s­ Trung Quèc sang ¢’n §é. Nh÷ng nhµ s­ nµy ®Òu kh«ng cã tªn trong ThiÒn UyÓn TËp Anh Ng÷ Lôc. TÊt c¶ ®iÒu ®ã chøng tá cã mét c¬ tÇng PhËt gi¸o ViÖt Ên tån t¹i tr­íc sau ®ã råi míi ®Õn th­îng tÇng ViÖt Trung, b¾t ®Çu tõ kho¶ng thÕ kû V – VI vÒ sau vµ râ net víi Ng« Ng«n Th«ng (®Õn KiÕn S¬ lµng Phï §æng n¨m 820) th× PhËt gi¸o Trung Quèc míi chiÕm th­îng phong. Cho nªn, trong thêi kú tr­íc míi h×nh thµnh vµ tån t¹i c¸c thuËt ng÷ PhËt giÊo ¢’n §é, Bôt – Chïa – ThÇy ®­îc h×nh thµnh nh­ vËy. Thêi kú sau bé thuËt ng÷ PhËt gi¸o Trung Quèc ®äc theo ©m H¸n ViÖt lµ PhËt – S­ - Tù míi phæ biÕn. Nh­ng ®Õn nay d©n gian vÉn quªn gäi thÇy chïa h¬n lµ S­ «ng. ChÝnh PhËt gi¸o ®· më ®Çu cho sù h×nh thµnh ch÷ N«m ë b¾c §¹i ViÖt, ch÷ Ch¨m, ch÷ khmer ë nam §¹i ViÖt. Ba lo¹i v¨n tù nµy gióp b¶o tån ng«n ng÷ ViÖt Ch¨m, Khmer. 12 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC 3.PhËt gi¸o ¶nh h­ëng ®ªn mét nÒn kiÕn tróc chïa, th¸p phong phó. Mét ¶nh h­ëng kh¸c cña PhËt gi¸o ®ã chÝnh lµ vÒ kiÕn tróc. KiÕn tróc lµ s¶n phÈm nh©n t¹o cho nªn còng chÝnh lµ v¨n ho¸ vµ sù ph¸t triÓn cña nã ®¸nh dÊu b­íc tiÕn cña v¨n minh. Khëi thuû n¬i tró Èn ®Çu tiªn cña con ng­êi lµ ng«i nhµ tù nhiªn. §ã chÝnh lµ nh÷ng hang ®éng nh÷ng vßm ®¸. Tuy nhiªn ng«i nhµ tù nhiªn nµy kh«ng thÓ che chë an toµn cho con ng­êi víi bao nh­ thø hiÓm ho¹ chÕt chãc. Nµo m­a giã s©m sÐt, nµo hæ b¸o, r¨n rÕt… tÊt c¶ ®Òu lµ nh÷ng mèi nguy hiÓn ®èi víi cuéc sèng con ng­êi. B¶n th©n con ng­êi lµ mét miÕng måi ngon ®èi víi nh÷ng ¸c thó trong tù nhiªn. Con ng­êi lµ mét con måi yÕu ®uèi nhÊt nh­ng l¹i lµ con måi cã trÝ kh«n. Mét sù miªu t¶ cùc kú sinh ®éng vÒ trÝ kh«n cña con ng­êi trong cæ tÝch ViÖt Nam – chuyÖn TrÝ kh«n cña ta ®©y – gi÷a con hæ vµ con ng­êi. §©y thùc sù lµ mét minh häa xuÊt s¾c nhÊt cho sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a con ng­êi vµ ®éng vËt. §Ó chèng chäi víi nh÷ng hiÓm nguy trong cuéc sèng, con ng­êi ph¶i lµm nhµ ®Ó ë, chèng l¹i tÊt c¶ søc m¹nh tù nhiªn ®ã. Ban ®Çu ng­êi ViÖt lµm nhµ sµn b»ng gç råi lµm nhµ ®Êt b»ng tre. Tuy nhiªn dï lµ nhµ sµn hay nhµ ®Êt th× cho ®Õn tr­íc n¨m 1945, nh÷ng ng«i nhµ tranh tre cña ng­êi ViÖt vÉn cßn tån t¹i nh­ nguyªn mÉu xa x­a. §ã lµ mét ng«i nhµ h×nh ch÷ nhËt th«ng th­êng chia lµm 3 gian víi chiÒu dµi tõ 6 – 10 mÐt, ®«i khi cã nèi c¸c ch¸i. §ã lµ nh÷ng ng«i nhµ tranh lÌ tÌ m¸i r¹ vµng rém. Nh÷ng ng«i nhµ n«ng th«n cã mét mÇu nh­ vËy. §Òn thê nhµ lµ gèc ®a, vµ vÒ sau ®· cã nghÌ th× còng chØ lµ ng«i nhµ hai ba gian ®¬n s¬ nh­ nhµ ë. ThÕ nh­ng, mét khi PhËt gi¸o du nhËp vµo th× hai lo¹i h×nh kiÕn tróc míi ®· xuÊt hiÖn ®ã lµ chïa vµ th¸p. Cho ®Õn khi ng«i chïa xuÊt hiÖn, dï thuéc niªn ®¹i muén h¬n buæi ®ÇuPhËt gi¸o it nhiÒu, th× xãm lµng vÉn cßn lµ mét quÇn thÓ nhµ tranh. Ng«i chïa chiÕm ngay ®Õn ®Þa vÞ trung t©m cña lµng vµ trë thµnh n¬i quÇn tô v¨n ho¸. Ng­êi d©n ®i häc, ®i chî, ®i ch¬i héi, ®i xem móa rèi n­íc còng ®Òu ë t¹i chïa. Ngµy nay chî D©u vÉn cßn häp tr­íc chïa D©u (B¾c Ninh). S©n khÊu 13 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC rèi n­íc vÉn cßn ë chïa ThÇy (Hµ T©y) víi chó tÔu vµ con rång, lµ nh÷ng h×nh t­îng PhËt gi¸o. D©n lµng dï nghÌo ®ãi ®Õn ®©u vÉn chung nhau dùng cho ®­îc mét ng«i chïa khang trang. NÕu chïa cao thµnh ba bËc t­îng tr­ng tam giíi. PhËt ®iÖu nhiÒu bËc bÖ cao dÇn lªn t­îng tr­ng nói Tu Di mµ ng­êi n«ng d©n ViÖt Nam kh«ng biÕt. Nh÷ng ch­ vÞ PhËt ngåi trªn nh÷ng tÇng bËc tõ thÊp ®Õn cao lµ mét c¸ch bµi trÝ hoµn toµn kh¸c bµn thê trong nghÌ, trong nhµ cña hä. C¶nh quan xom lµng n«ng th«n ®æi s¾c víi sù xuÊt hiÖn cña ng«i chïa. Chïa cao r¸o hoÆc m¸i r¹ hoÆc m¸i ngãi víi c©y th¸p g¹ch (mét c©y, hai c©y hoÆc c¶ mét v­ên th¸p) næi bËt lªn gi÷a mét quÇn thÓ nhµ tranh v¸ch ®Êt. Chïa ViÖt kh«ng hoµn toµn gièng nh­ chïa Trung Quèc. Chïa Trung Quèc lµ kiÕn tróc viªn l¹c gåm nhiÒu kiÕn tróc song song víi nh÷ng chiÕc s©n ng¨n c¸ch. Ng«i chïa ViÖt ®iÓn h×nh do hai nhµ s­ Trung Quèc lµ ChuyÕt ChuyÕt vµ Minh Hµnh x©y dùng lµ chïa Bót Th¸p, ë ®ã mang dÊu Ên viÖn l¹c trong b×nh ®å kh¸ ®Ëm nÐt. Buæi ®Çu chïa ViÖt m« pháng chïa hang ¢’n §é cho nªn h×nh thµnh kiÕn tróc chu«i vå rÊt phæ biÕn trong c¸c chïa lµng. Chïa ¢’n §é lµ m« h×nh mét hang ®¸ gåm cã tiÒn ®­êng vµ mét hËu cung ®Æt biÓu t­îng PhËt vµ mét sè t¨ng phßng xung quanh. ChuyÓn sang kiÕn tróc gç th× ng«i nhµ ba gian ®­îc nèi thªm mét chu«i vå, cßn c¸c thiÒn phßng thµnh nh÷ng hµnh lang vµ nhµ Tæ. Mét sè ng«i chïa tiªu biÓu ë Hµ Néi hiÖn nay thuéc m« h×nh nµy nh­ chïa Hång Phóc (chïa HoÌ Nhai), chïa Liªn Ph¸i, Chïa Linh Quang… PhËt ®iÖn ph¸t triÓn ®Ó chïa cã mét kiÕn tróc míi: chïa ch÷ “c«ng”. Cã thÓ thÊy chïa Diªn øng (B¾c Ninh) lµ mét tiªu biÓu. D¹ng kiÕn tróc nµy th­êng thÊy cã t­êng bao quanh vµ trë thµnh kiÓu néi c«ng ngo¹i quèc nh­ chïa Chiªu ThiÒn (chïa L¸ng) ë Hµ Néi. Th«ng th­êng lo¹i h×nh kiÕn tróc nµy cña chïa thuéc lo¹i h×nh chïa quy m« lín. Chïa ch÷ “Tam” lµ mét kiÕn tróc kh¸c cña chïa ViÖt cã ¶nh h­ëng cña chÕ ®é viÖn l¹c Trung Quèc, nh­ chïa Thiªn Phóc (chïa ThÇy), chïa Sïng Phóc (chïa T©y Ph­¬ng) ë Hµ T©y, chïa mét cét ë Hµ Néi. 14 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC Trong nh÷ng ng«i chïa trªn, th× chïa Mét Cét (chïa Diªn Hùu – kÐo dµi tuæi thä) ®­îc x©y dùng n¨m1049, lµ mét s¶n phÈm tiªu biÓu kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp. Buæi khëi dùng cña chïa cã kiÕn tróc h×nh ¶nh mét b«ng sen khæng lå në trªn mÆt n­íc. §ã lµ s¸ng t¹o cña c¸c nhµ kiÕn tróc gi÷a thÕ kû XI, theo ý t­ëng giÊc m¬ cña vua Lý Th¸i T«ng vÒ mét b«ng sen. N¨m 1080, vua Lý cho ®óc mét qu¶ chu«ng lín, ®¸nh kh«ng kªu, cho lµ ®· thµnh khÝ nªn kh«ng thiªu huû, míi ®em ®Ó ë ruéng chïa. Ruéng Èm cã nhiÒu rïa chui vµo lµm tæ nªn gäi lµ chu«ng Quy §iÒn cïng víi v¹c chïa Phæ Minh, t­îng phËt chïa Quúnh L©m vµ th¸p chïa b¸o Thiªn hîp thµnh “tø ®¹i khÝ” næi tiÕng, lµ thµnh tùu vÒ nghÖ thuËt vµ kü thuËt c¸c thêi Lý – TrÇn. N¨m 1105, vua Lý Nh©n T«ng cho ®µo hå ë quanh cét ®¸ cã toµ sen, gäi lµ hå Linh ChiÓu. Bªn ngoµi cã hå BÝch Tr×. Ng«i chïa thêi Lý ®­îc x©y dùng l¹i ë thêi TrÇn vµo n¨m 1249 vµ c¸c ®êi sau th­êng tu söa. N¨m 1954, chïa ®­îc x©y dùng l¹i víi quy m« kiÓu d¸ng nh­ ngµy nay. Chïa Mét Cét ®­îc coi lµ biÓu t­îng cña thñ ®« ngh×n n¨m v¨n hiÕn, lµ mét danh th¾ng næi tiÕng mµ ai ®· tõng ®Õn Hµ Néi kh«ng thÓ kh«ng ghÐ qua. Tõ gãc ®é khoa häc, ®· cã ý kiÕn cho r»ng, chïa Mét Cét chÝnh lµ mét lo¹i h×nh ®iÖn thê t­ nh©n sím nhÊt ®­îc x©y dùng cho mét c¸ nh©n cô thÓ – vua ly Th¸i T«ng. Ngµy nay, do m« h×nh kiÕn tróc ®· hiÖn ®¹i ho¸ xuÊt hiÑn chïa d¹ng nhµ lÇu víi ph¸c ®å theo chiÒu th¼ng ®øng: tÇng d­íi lµ n¬i thuyÕt ph¸p cho tÝn ®å mang tÝnh chÊt TiÒn ®­êng, tÇng trªn lµ PhËt §iÖn mang tÝnh chÊt Thiªu H­¬ng, Th­îng §iÖn. Chïa thuéc lo¹i nµy cã thÓ kÓ tíi nh÷ng ng«i chïa næi tiÕng ë thµnh phè Hå ChÝ Minh nh­ chïa Xa Lîi, chïa VÜnh Nghiªm. Chïa Khmer l¹i thuéc mét m« h×nh kh¸c. M« h×nh chïa lo¹i nµy th«ng th­êng lµ mét tø gi¸c cã nhiÒu tÇng bËc chØ thê mét t­îng ThÝch Ca. Trªn c¸c thÒm bËc cã nh÷ng th¸p v©y quanh vµ mét cöa cæng rÊt ®Æc s¾c víi hai apxara hai bªn gãc nh­ chïa Svay Ton (chïa Xµ Tãn) ë An Giang, gîi cho ng­êi ta liªn t­ëng tíi d¸ng dÊp cæng th¸p Sanchi næi tiÕng ë Ên §é. 15 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC Chïa ë Nam bé l¹i cã kiÕn tróc kiÓu nhµ tø trô. §ã lµ kiÓu kiÕn tróc nhµ r­êng. Bèn cét c¸ch ®Òu nhau ë bèn gãc mét diÖn tÝch h×nh vu«ng, tõ bèn cét c¸i c¸c kÌo ®Êm vµ kÌo quyÕt ®­a ®Òu ra bèn h­íng. H×nh vu«ng ®­îc gi¶i thÝch ®ã lµ mét kiÓu thøc cña mét ng«i th¸p hoÆc b¾t ch­íc dÞch lý gäi lµ kiÓu nhµ tø t­îng: Th¸i ¢m – ThiÕu D­¬ng – Th¸i D­¬ng – ThiÕu ¢m, Pha mµu s¾c phong thuû, ¶nh h­ëng cña §¹o gi¸o vµ Nho gi¸o. Chïa ë Nam Bé, tõ ®Çu thÕ kû XX ®Õn nay, ®· cã nhiÒu c¸ch t©n, do vËy ch­a ®Þnh h×nh ®­îc mét mÉu mùc nhÊt ®Þnh. Chïa ë vïng HuÕ b¾t ®Çu ®­îc x©y dùng tõ thêi chóa NguyÔn Hoµng vµ ph¸t triÓn m¹nh ë thêi c¸c vua NguyÔn. Chïa ë ®©y chñ yÕu ®­îc x©y dùng, tu bæ, t«n t¹o d­íi sù b¶o trî cña triÒu ®×nh vµ hoµng gia. VÒ c¬ b¶n, nh÷ng ng«i chïa ë ®©y cã pha nÐt kiÕn tróc cung ®×nh. Cã thÓ kÓ ®Õn nh÷ng ng«i chïa næi tiÕng cña vïng ®Êt nµy nh­ chïa Thiªn Mô, chïa quèc ¢n, chïa B¸o Quèc, chïa Tõ HiÕu, chïa Tõ §µm,…. Trªn ®©y ta nãi ®Õn lµ kiÕn tróc chïa. Cßn kiÕn tróc th¸p th× sao? Cã thÓ kh¼ng ®Þnh ngay r»ng, lo¹i h×nh kiÕn tróc thÊp còng cùc kú phong phó. PhËt tö còng nh­ ngo¹i ®¹o ®Òu biÕt ®Õn tªn tuæi cña chïa B¸o Thiªn vßi väi, th¸p Sïng ThiÖn Diªn Linh g¾n víi tÊm bia vÒ móa rèi, chïa th¸p Ch­¬ng S¬n víi net kiÕn tróc ®Æc tr­ng cña hai tay vÞn vò n÷ t¹c theo t­ thÕ tribhanga mang dÊu Ên Ch¨m râ rÖt. Kh«ng thÓ nãi ®Õn kiÕn tróc chïa, th¸p víi nh÷ng tªn tuæi næi tiÕng mµ kh«ng thÓ ®Ò cËp ®Õn mét hÖ thèng t­îng PhËt v« cïng phong phó trong ®ãng gãp vÒ vËt chÊt cña PhËt gi¸o ë ViÖt Nam. Nãi ®Õn chïa th¸p lµ nãi ®Õn Tam ThÕ, Tam Th©n, nh÷ng pho t­îng ThÝch Ca, Phæ HiÒn, V¨n Thï, nh÷ng pho Di LÆc, §¹i DiÖu T­êng, Ph¸p Hoa L©m; A Di §µ, Qu¸n ThÕ ¢m, §¹i ThÕ ChÝ; TuyÕt S¬n, Ca DiÕp, A Nan; nh÷ng bé t­îng Cöu Long, t­îng Qu¸n ThÕ ¢m Thiªn Thñ Thiªn Nh·n; t­îng phËt b¸t La H¸n; t­îng thËp ®iÖn Diªm V­¬ng; t­îng Hé Ph¸p. Ngoµi c¸c t­îng PhËt cßn cã c¸c t­îng Tæ hay t­îng HËu. PhËt ®iÓn trong mçi vïng, mçi ng«i chïa cô thÓ kh¸c nhau hoµn toµn. Tuy nhiªn cã thÓ thÊy r»ng, PhËt gi¸o ®· ®Ó l¹i nh÷ng pho t­îng ®Ñp næi tiÕng 16 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC nh­ t­îng Qu¸n ThÕ ¢m Thiªn Thñ Thiªn Nh·n (ë Phó ThÞ, Kho¸i Ch©u, H­ng Yªn; Bót Th¸p, ThuËn Thµnh, B¾c Ninh) ®· ®­îc ®¸nh gi¸ lµ “pho t­îng ®Ñp nhÊt trªn phËt ®iÖn”, t­îng A Di Dµ chïa PhËt TÝch, t­îng TuyÕt S¬n chïa T©y Ph­¬ng (Hµ T©y) ®· ®i vµo th¬ ca, v¨n häc,v.v…vµ v.v…Bªn c¹nh ®ã, chïa ViÖt cßn ®Ó l¹i nh÷ng pho t­îng ®ång vang tiÕng nh­ hai pho t­îng ®ång ë §ång D­¬ng (Qu¶ng Nam), ®· trë thµnh kiÖt t¸c trong lµng t­îng PhËt ViÖt Nam. Mét vµi thËp niªn trë l¹i ®©y, du kh¸c còng nh­ PhËt tö khi ®Õn MiÒn Nam cßn nh×n thÊy nh÷ng pho t­îng PhËt vµ t­îng Qu¸n ThÕ ¢m kÝch th­íc ®å sé b»ng th¹ch cao hay xi m¨ng c«t thÐp ®­îc ®Æt trªn nh÷ng cao ®iÓm, tõ xa ®· cã thÓ tr«ng thÊy. Nãi ®Õn chïa cßn ph¶i nãi ®Õn PhËt ®iÖn víi nh÷ng trang trÝ nghÖ thuËt trªn c¸c chÊt liÖu gç, ®¸, t¹o nªn nh÷ng y m«n, ®å khÝ tù, kiÖu vµng, cuèn th­, ®¹i tù… Bia ®¸, c©u ®èi vµ thËm chÝ th¸p mé trong nhiÒu chïa ®· ®Ó l¹i nh÷ng dÊu Ên mÜ thuËt ®Æc thï. KiÕn tróc chïa phËt ë ViÖt Nam cßn lµ kiÕn tróc sinh th¸i, hoµ hîp cïng thiªn nhiªn. Nh÷ng ng«i chïa trë thµnh danh lam th¾ng c¶nh næi tiÕng ®­îc x©y dùng trªn nh÷ng nói non, s«ng n­íc kú vÜ. HÖ thèng quÇn thÓ chïa H­¬ng, Yªn Tö, T©y Ph­¬ng, chïa ThÇy, chïa ChÊn Quèc, chïa Non N­íc v.v… lµ ng«i chïa ®­îc Èn hiÖn trong m«i tr­êng thiªn nhiªn víi nh÷ng c©y ®¹i thô, nh÷ng h­¬ng hoa cïng chim chãc cµng lµm t¨ng thªm sù linh thiªng cña kh«ng gian n¬i ®Êt PhËt. §ã lµ mét vµi ®ãng gãp vÒ v¨n ho¸ vËt thÓ cña PhËt gi¸o. Cßn vÒ mÆt v¨n ho¸ phi vËt thÓ, cô thÓ vÒ mÆt t­ t­ëng, PhËt gi¸o ®· cã nh÷ng ¶nh h­ëng g× ®Õn v¨n ho¸ ViÖt Nam? 3. Nh÷ng ¶nh h­ëng cña PhËt gi¸o ë ViÖt Nam ®ã lµ mang ®Ëm tÝnh d©n gian víi t­ t­ëng tõ bi cøu khæ cøu n¹n. Cã thÓ nhËn thÊy, ng­êi ViÖt n¶y sinh t­ duy trõu t­îng vÒ phån thùc víi h×nh thøc ma thuËt m« pháng lµ mét d¹ng t«n gi¸o tÝn ng­ìng nguyªn thuû. C¸c nhµ nghiªn cøu ®· ph©n tÝch c¸c h×nh vÔ ®­îc kh¾c trªn th©n trèng ®ång nh­ c¶nh chim bay, c¶nh miªu t¶ c¸c ®éng vËt nh­ tr©u, bß ®Ó chøng 17 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC minh cho luËn thuyÕt: Ng­êi ViÖt khi ®ã ®· cã quan niÖm vÒ vò trô quan víi 3 thÕ giíi: Trêi - §Êt – N­íc. §iÒu ®ã cho thÊy, t­ duy cñ ng­êi ViÖt ®· nhËn thøc ®­îc sù vËn ®éng vßng trßn ®Ó tõ ®ã lµm c¬ së cho viÖc tiÕp nhËn dÔ dµng thuyÕt lu«n håi cña PhËt gi¸o. PhËt gi¸o víi lý luËn nh©n qu¶, râ rµng lµ cao siªu h¬n ma thuËt nh­ng còng kh«ng ph¶i hoµn toµn xa l¹ víi ng­êi ViÖt. Ma thuËt ®· chøng minh nh©n nµo qu¶ Êy nh­ng Tõ Bi míi lµ t­ t­ëng chÝnh cña PhËt gi¸o ®­îc ®­a vµo hÖ t­ t­ëng ViÖt. T­ t­ëng Tõ Bi cña phËt gi¸o thÊm ®Ém trong t©m hån ViÖt tõ ng­êi b×nh d©n ®Õn kÎ trÝ thøc, thÓ hiÖn trong truyÖn kÓ d©n gian còng nh­ trong th¬ v¨n b¸c häc. Trong truyÖn kÓ d©n gian, bao giê PhËt còng hiÖn lªn ®Ó cøu khæ, cøu n¹n cho con ng­êi. LÊy chuyÖn TÊm C¸m lµm vÝ dô. PhËt ®· hiÖn lªn gióp cho TÊm con c¸ bèng, sai chim tíi nhÆt thãc, cho ¸o quÇn, giÇy dÐp ®Ó ®i ch¬i héi, lÊy hoµng tö. Mçi lÇn TÊm bÞ h¹i, PhËt l¹i hiÖn ra gióp TÊm, lóc lµ bôi tróc ®µo khi lµ qu¶ thÞ. ChuyÖn kÓ thÊm ®Ém tinh thÇn cøu khæ, cøu n¹n cña phËt gi¸o víi h×nh ¶nh «ng bôt ®¹i tõ ®¹i bi, phæ ®é chóng sinh. Mét c©u chuyÖn kh¸c ë vë chÌo Quan ¢m ThÞ KÝnh næi tiÕng v× lêi hay móa ®Ñp, v× nçi oan t×nh ®­îc cöa Tõ Bi cøu vít mµ kh«ng minh ®­îc oan. C©u chuyÖn PhËt gi¸o triÒu tiªn ®ã phï hîp víi ng­êi ViÖt Nam ®Õn nçi kh«ng mÊy ai nhí ®ã lµ c©u chuyÖn cña TriÒu Tiªn. Bëi lÏ, t­ t­ëng Tõ Bi B¸c ¸i cña nhµ PhËt ®· ®­îc diÔn ®¹t hÕt søc d©n gian, hÕt søc ViÖt Nam vµ cã lÏ ViÖt Nam h¬n TruyÖn KiÒu. Mét ®iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ c©u chuyÖn Quan ¢m ThÞ KÝnh ®­îc thÓ hiÖn b»ng chÌo, mét h×nh thøc nghÖ thuËt d©n gian h¬n c¶ v¨n th¬ lôc b¸t vèn còng mang ®Ëm tÝnh d©n gian. PhËt gi¸o ®· thæi vµo t©m hån ng­êi ViÖt mét lµn giã m¸t Tõ Bi. ChÊt Tõ Bi cña nhµ PhËt thÊm s©u kh«ng nh÷ng trong nh÷ng nghÖ sÜ d©n gian v« danh mµ cßn ®i s©u vµo lßng nh÷ng ng­êi d©n b×nh dÞ. §ã lµ ®é thÊm s©u cña t­ t­ëng PhËt gi¸o vµo v¨n ho¸ ViÖt Nam chø kh«ng ph¶i tÊt c¶ t­ t­ëng Tø DiÖu §Õ cña PhËt gi¸o. 18 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. TIÓU LUËN TRIÕT HäC PhËt gi¸o vµo ViÖt Nam mang ®Ëm tinh d©n gian ®Õn nçi nh÷ng ng­êi d©n mÆc dï theo PhËt gi¸o nh­ng Ýt cã hiÓu biÕt vÒ phËt. PhËt gi¸o cã ¶nh h­ëng víi v¨n ho¸ ViÖt Nam trong suèt triÒu dµi lÞch sö ®Êt n­íc. HiÖn nay PhËt gi¸o vÉn cßn lµ mét t¸c nh©n t¸c ®éng m¹nh trong x· héi. Chóng ta dÔ nhËn thÊy PhËt gi¸o ®· mang ®Õn cho ng­êi ViÖt nh÷ng ng«i chïa cæ kÝnh, nh÷ng pho t­îng bÒ thÕ r¶i kh¾p xãm lµng lµm t¨ng lßng tõ bi vµ h­íng thiÖn cña ng­êi b×nh d©n. PhËt gi¸o ®· ®­a ®Õn mét trung t©m v¨n ho¸ lµng mét thêi s«i ®éng. PhËt gi¸o còng ®· mang ®Õn trong t©m hån ng­êi ViÖt mét ®êi sèng t©m linh s©u ®Ëm tõ khi du nhËp cho ®Õn nay. Trong lÞch sö, PhËt gi¸o còng lu«n g¾n liÒn víi vËn mÖnh cña d©n téc. §Õn thÕ kû XX PhËt gi¸o víi nh÷ng nhµ s­ T©y häc ®· ®ãng gãp mét phÇn nhá trong sù thµnh c«ng cña c¸ch m¹ng, më ra mét n­íc ViÖt Nam ®éc lËp. ChØ nh÷ng nhµ s­ vµ tÝn ®å ®i theo c¸ch m¹ng míi cã t¸c ®éng tÝch cùc h¬n. 4.Nh÷ng ¶nh h­ëng cña phËt gi¸o ®Õn t­ duy cña ng­êi viÖt nam. PhËt gi¸o lµ mét t«n gi¸o, nh­ng trong ®ã hai yÕu tè t«n gi¸o vµ triÕt häc lu«n hoµ quÖn vµo nhau lµm c¬ së luËn chøng cho nhau.ë ®©y chung ta l­u ý ®Õn yÕu tè triÕt häc vÒ mÆt nµy PhËt gi¸o ®· cã ¶nh h­ëng lín tíi t­ duy cña ng­êi ViÖt Nam trong ®ã cã nh÷ng gi¸ trÞ vµ nhiÒu h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. TiÕp thu phËt gi¸o t­ duy ng­êi ViÖt Nam cã thªm mét sè kh¸i niÖm vµ ph¹m trï nãi nªn b¶n thÓ luËn lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña triÕt häc.Trong thÕ giíi quan phøc hîp nhiÒu thµnh phÇn cña ng­êi ViÖt Nam th× PhËt gi¸o lµ cã ý nghÜa nhiÒu nhÊt. H¬n tÊt c¶ c¸c häc thuyÕt kh¸c cña ph­¬ng ®«ng,PhËt gi¸o chó ý ®Õn mÆt ph¸t triÓn tù nhiªn cña con ng­êi,®ã lµ sinh ,l·o, bÖnh ,tö.Bèn chÆng ®ã cña cuéc ®êi ®· nãi lªn sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña con ng­êi mµ nÕu ai ®ã nhËn thøc ®­îc sÏ kh«ng sî h·i tr­íc sù thay ®æi cña cuéc ®êi thËm chÝ sèng l¹c quan b×nh th¶n tr­íc c¸i chÕt.NhiÒu nhµ s­ trong Lý – TrÇn ®· cã qua niÖm nh­ thÕ. 19 TRIÕT HäC PHËT GI¸O ÊN §é Vµ ¶H H­ëng cña nã ®Õn v¨n ho¸ - x· héi viÖt nam ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2070 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2