Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện môn Ngữ văn 7 năm 2016-2017 có đáp án - Phòng GD&ĐT Tam Dương

PHÒNG GD&ĐT TAM DƢƠNG<br /> <br /> ĐỀ CHÍNH THỨC<br /> <br /> ĐỀ THI GIAO LƢU HỌC SINH GIỎI LỚP 7<br /> NĂM HỌC 2016- 2017<br /> MÔN: NGỮ VĂN 7<br /> Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề<br /> Đề thi gồm 01 trang<br /> <br /> Câu 1. (2,0 điểm)<br /> Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ có trong hai câu thơ sau:<br /> “ Tiếng suối trong như tiếng hát xa<br /> Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.<br /> (Trích “ Cảnh khuya ” – Hồ Chí Minh)<br /> Câu 2. (3,0 điểm)<br /> Từ thực tiễn và qua những tác phẩm văn học (thơ, văn xuôi) mà em đã được<br /> đọc, được học nói về người Mẹ. Em hãy viết bài văn ngắn (khoảng 200 từ) với tiêu<br /> đề: “Mẹ - ngọn lửa hồng soi sáng cuộc đời con!”.<br /> Câu 3. (5,0 điểm)<br /> “Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra là<br /> thương cả muôn vật, muôn loài…”<br /> (Trích “Ý nghĩa văn chương” – Hoài Thanh)<br /> Qua bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương em hãy chứng minh nhận<br /> định đó.<br /> ----------------------Hết-------------------------(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)<br /> Họ tên thí sinh: .........................................Số báo danh:.................Phòng thi:...............<br /> <br /> PHÒNG GD&ĐT TAM DƢƠNG<br /> HƢỚNG DẪN CHẤM THI GIAO LƢU HSG LỚP 7 CẤP HUYỆN<br /> NĂM HỌC: 2016 -2017<br /> MÔN: NGỮ VĂN 7<br /> <br /> Câu 1(2 điểm ):<br /> * Yêu cầu về kỹ năng: Học sinh viết thành đoạn văn, chỉ ra và phân tích được các<br /> phép tu từ có trong hai câu thơ.<br /> * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh nêu được các ý sau:<br /> - Hai câu thơ trên được trích từ bài thơ “ Cảnh khuya ” của Hồ Chí Minh . Hai câu<br /> thơ đã gợi lên trước mắt người đọc một bức tranh sơn thủy về cảnh suối rừng, trăng<br /> ngàn Việt Bắc ( 0, 25 điểm ).<br /> - Nghệ thuật: Hai câu thơ đã sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh “ tiếng suối –<br /> tiếng hát xa”; nhân hóa, điệp ngữ “ lồng ”. ( 0,5 điểm ).<br /> + Câu 1: Suối là vẻ đẹp chốn lâm tuyền, vẻ đẹp rừng già Việt Bắc. Bác lấy tiếng suối<br /> so sánh với tiếng hát êm ái, ngọt ngào của con người, làm cho cảnh khuya nơi núi<br /> rừng trở nên gần gũi, mang hơi ấm cuộc đời.( 0,5 điểm ).<br /> + Câu 2: Hai vế tiểu đối gợi lên vẻ đẹp hài hòa của cảnh vật thiên nhiên. Trăng được<br /> nhân hóa rất thơ mông “ lồng ” vào cổ thụ, bóng cổ thụ lại lồng vào hoa. Cảnh thiên<br /> nhiên trở nên hữu tình huyền ảo. Chữ “ lồng ” được lặp lại hai lần, ánh trăng tỏa khắp<br /> núi rừng, rát vàng xuống rừng cây, lồng và trùm lên cổ thụ. Cảnh rừng có tầng cao,<br /> tầng thấp, có mảng sáng mảng mờ thật hấp dẫn.( 0,5 điểm ).<br /> - Hai câu thơ của Bác đầy âm thanh nhạc điệu, trong thơ vừa có nhạc vừa có họa, rất<br /> thi vị, gợi cảm. Bác đã dành cho thiên nhiên, cây rừng, trăng ngàn những tình cảm tha<br /> thiết, nồng hậu. ( 0,25 điểm ).<br /> Câu 2 (3 điểm):<br /> * Yêu cầu về kỹ năng: Đảm bảo một bài văn có bố cục rõ ràng, sắp xếp ý hợp lý,<br /> hành văn trôi chảy, mạch lạc. Văn viết có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ,<br /> đặt câu...<br /> * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh trình bày được các ý sau:<br /> - Khẳng định vị trí tuyệt vời của người mẹ và hạnh phúc khi được sống trong vòng<br /> tay yêu thương của mẹ. ( 0,5 điểm ).<br /> - Nêu được công lao sinh thành, dưỡng dục của mẹ từ khi em lọt lòng đến những năm<br /> tháng em được cắp sách đến trường ( lấy dẫn chứng từ thực tế và thông qua các bài<br /> văn, thơ đã học như: Ca dao về tình cảm gia đình, Mẹ tôi…và các bài văn bài thơ<br /> khác để chứng minh cho có sức thuyết phục. ( 1 điểm ).<br /> - Ghi nhớ công ơn của mẹ bằng hành động cụ thể, thiết thực trong đời sống hàng<br /> ngày như: học tập tốt, rèn luyện nhân cách, biết vâng lời, làm theo lời hay, ý đẹp, ở<br /> nhà là con ngoan, ở trường là trò giỏi để không phụ lòng cha mẹ, anh chị, thầy cô và<br /> bạn bè. ( 1 điểm ).<br /> - Mở rộng và nâng cao vấn đề: Mẹ không chỉ là ngọn lửa hồng soi sáng cuộc đời con<br /> trong hiện tại mà còn soi sáng cuộc đời con cả ở tương lai phía trước.<br /> ( 0,5 điểm ).<br /> <br /> Câu 3 (5 điểm):<br /> * Yêu cầu về kỹ năng: Học sinh biết cách làm bài văn chứng minh kết hợp giải thích<br /> một vấn đề văn học. Bài viết có bố cục rõ ràng, luận điểm khoa học, chặt chẽ, lập<br /> luận thuyết phục, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt…<br /> * Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, có thể<br /> có những cảm nhận riêng nhưng bài viết cần phải làm toát lên được những nội dung<br /> cơ bản sau:<br /> I. Mở bài ( 0,25 điểm ):<br /> - Giới thiệu vấn đề nghị luận: Tình yêu thương con người được tác giả gửi gắm trong<br /> tác phẩm văn học (tình cảm nhân đạo).<br /> - Trích dẫn ý kiến.<br /> - Khẳng định qua bài thơ “Bánh trôi nước” (Hồ Xuân Hương).<br /> II. Thân bài (4,5 điểm)<br /> 1. Giải thích ý kiến (1 điểm):<br /> - Hoài Thanh đã bàn về vấn đề quan trọng , bản chất của văn chương. “Nguồn gốc<br /> cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra là thương cả muôn vật,<br /> muôn loài…”. Lòng thương người, thậm chí thương muôn vật muôn loài là tình cảm<br /> rộng lớn, cao cả mang tầm nhân loại. Tình cảm ấy không chỉ là cội nguồn của văn<br /> chương mà còn là thước đo giá trị của tác phẩm văn chương chân chính. Giá trị đó<br /> chính là giá trị nhân đạo, là những ý nghĩa nhân văn sâu sắc mà nhà văn gửi gắm<br /> trong tác phẩm.<br /> - Giá trị nhân đạo là phẩm chất cao quý của tác phẩm văn học chân chính. Biểu hiện<br /> của giá trị nhân đạo rất đa dạng song thường tập trung vào những mặt cụ thể sau:<br /> Lòng yêu thương, sự cảm thông, xót xa trước những hoàn cảnh, số phận bất hạnh; lên<br /> án, tố cáo những thế lực bạo tàn chà đạp lên quyền sống của con người; ngợi ca, đề<br /> cao những vẻ đẹp, phẩm giá cao quý của con người; nâng niu khát vọng sống, khát<br /> vọng tình yêu và hạnh phúc của con người.<br /> -> Bài thơ “ Bánh trôi nước ” của Hồ Xuân Hương đã thể hiện rõ nét quan niệm văn<br /> học của Hoài Thanh. Mượn hình ảnh chiếc bánh trôi – một đặc sản của dân tộc, Hồ<br /> Xuân Hương đã gửi tấm lòng, tâm sự của một nữ sĩ luôn đấu tranh, bênh vực cho<br /> quyền lợi của người phụ nữ trong xã hội. Bởi vậy, tác phẩm thấm đẫm tình yêu<br /> thương con người, ngời sang niềm tin trân trọng với con người, trước hết là với người<br /> phụ nữ.<br /> 2. Chứng minh ( 3 điểm )<br /> * Luận điểm 1: Bài thơ đã khẳng định, ngợi ca, đề cao vẻ đẹp của ngƣời phụ nữ<br /> ( 1 điểm ).<br /> - Vẻ đẹp hình thức:<br /> “ Thân em vừa trắng lại vừa tròn”<br /> Nghĩa tả thực đúng là vẻ đẹp của chiếc bánh trôi. Nhưng nghĩa ẩn dụ thì đây chính là<br /> nhan sắc của người phụ nữ. Người phụ nữ Việt Nam hiện lên trong câu thơ đẹp quá,<br /> da dẻ trắng trẻo, thân hình tròn lẳn, phúc hậu.<br /> - Vẻ đẹp tâm hồn:<br /> “ Bảy nổi ba chìm với nước non<br /> Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn<br /> Mà em vẫn giữ tấm lòng son”.<br /> <br /> Mặc dầu cuộc đời long đong vất vả, bị phụ thuộc, nhưng những người phụ nữ Việt<br /> Nam đã vượt lên, thách thức và chiến thắng hoàn cảnh, chiến thắng số phận, để gữi<br /> vững phẩm chất, đạo đức, tấm lòng nhân hậu, thủy chung với cuộc đời, với con<br /> người.<br /> * Luận điểm 2: Bài thơ thể hiện tấm lòng yêu thƣơng, đồng cảm, xót xa cho số<br /> phận ngƣời phụ nữ gặp nhiều bi kịch trong cuộc đời (1 điểm ):<br /> “ Bảy nổi ba chìm với nước non”<br /> - Hồ Xuân Hương đã sử dụng thành ngữ “Bảy nổi ba chìm” một cách sáng tạo trong<br /> câu thơ để nêu rõ cuộc đời long đong, vất vả của người phụ nữ. Cụm từ “với nước<br /> non” nhấn mạnh thêm cuộc đời long đong, chìm nổi vất vả ấy. Từ “với” đi liền cùng<br /> hình ảnh “nước non” cho ta hiểu số phận, cuộc đời người phụ nữ bấp bênh chìm nổi,<br /> xuống ghềnh, lên thác là vì chồng, vì con và vì cả mọi người, cả non sông đất nước.<br /> Một cuộc đời hi sinh, vị tha như thế thật cao cả và thật đáng cảm thương, trân trọng.<br /> - Không chỉ có số phận chìm nổi, long đong, người phụ nữ trong xã hội phong kiến<br /> còn bị lệ thuộc. Câu thơ “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn” đã hình tượng hóa cuộc đời<br /> không được làm chủ, không được tự quyết định tương lai, hạnh phúc của người phụ<br /> nữ.<br /> * Luận điểm 3: Qua bài thơ, tác giả đã lên án, tố cáo xã hội phong kiến bất<br /> công, tàn bạo đã tƣớc đi quyền sống, chà đạp lên con ngƣời. ( 0,5 điểm )<br /> - Xã hội phong kiến với tư tưởng trọng nam khinh nữ nên thân phận người phụ nữ bị<br /> coi rẻ. Xã hội đã tước đi quyền sống, thậm chí quyền làm người của phụ nữ, bắt họ<br /> phải hoàn toàn phụ thuộc vào người khác, trói buộc họ vào đạo “ Tam tòng”. Câu thơ<br /> “ Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn ”, đặc biệt hai từ “ rắn”, “ nát” đọc lên nghe thật tội<br /> nghiệp. Thân phận người phụ nữ bị coi như một vật dụng nhỏ nhoi, tầm thường nhất.<br /> * Luận điểm 4: Bài thơ còn thể hiện sự trân trọng, đề cao những khát vọng nhân<br /> văn của ngƣời phụ nữ ( 0,5 điểm )<br /> - Ẩn sau lời chiếc bánh trôi tâm sự về mình, người đọc có thể cảm nhận được đó<br /> chính là bản lĩnh của người phụ nữ: Họ khẳng định vẻ đẹp, giá trị của mình trong<br /> cuộc đời. Cho dù cuộc đời nhiều bất công với họ nhưng họ luôn khát vọng vượt lên,<br /> chiến thắng số phận, khẳng định quyền sống, vẻ đẹp, phẩm giá, tấm lòng thủy chung<br /> son sắt của mình trong xã hội :“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”.<br /> 3. Đánh giá ( 0,5 điểm ):<br /> - Ý kiến của Hoài Thanh về nguồn gốc của văn chương là đúng đắn, khoa học bởi nó<br /> đã nói lên đặc trưng, thuộc tính quan trọng nhất của văn học : Văn học là tiếng nói<br /> của tâm hồn, cảm xúc; văn học mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.<br /> - Bài thơ “ Bánh trôi nước” mang giá trị nhân đạo cao cả, hướng tới con người, vì<br /> con người.<br /> - Hồ Xuân Hương xứng đáng là nhà nhân đạo chủ nghĩa luôn đấu tranh cho quyền<br /> sống của con người mà trước hết là người phụ nữ.<br /> III. Kết bài ( 0,25 điểm ):<br /> - Khẳng định lại ý kiến và giá trị của bài thơ.<br /> - Liên hệ mở rộng.<br /> .............................Hết.................................. ......<br /> Lưu ý: Trên đây chỉ là những gợi ý mang tính định hướng, trong khi chấm giáo viên<br /> cần linh hoạt. khuyến khích những bài viết sáng tạo, có năng khiếu.<br /> <br />