PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
HUYỆN TRỰC NINH<br />
<br />
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI<br />
NĂM HỌC 2017 -2018<br />
MÔN SINH HỌC LỚP 8<br />
Thi ngày 04 tháng 4 năm 2018<br />
<br />
ĐỀ CHÍNH THỨC<br />
(Đề thi gồm 02 trang)<br />
<br />
(Thời gian làm bài 120 phút, không kể thời gian giao đề)<br />
<br />
-------------------------------<br />
<br />
Câu 1 (4,0 điểm).<br />
a) Hãy cho biết những nhận định dưới đây là đúng hay sai? Giải thích.<br />
- (1). Hồng cầu là những tế bào máu có màu đỏ.<br />
- (2). Tiêm phòng (chích ngừa) vacxin cho trẻ em nhằm giúp trẻ em tạo những miễn dịch<br />
bẩm sinh.<br />
- (3). Nhóm máu O là nhóm máu chuyên cho.<br />
- (4). Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu tới tất cả các tế bào trong cơ thể để thực hiện sự trao<br />
đổi chất.<br />
b) Dưới đây là đoạn thông tin được trích lược từ một bài báo điện tử (https://news.zing.vn/<br />
nguoi-co-trai-tim-ngung-dap-van-song-khoe-manh-post336857.html)<br />
<br />
“Vì cô vợ Lydia nói muốn ly dị, do quá sốc nên anh Nikolai (một cư dân của thành phố<br />
Saratov, Nga) đột ngột lên cơn đau tim và phải đi cấp cứu. Khi bác sĩ kiểm tra điện tâm đồ,<br />
họ ngạc nhiên phát hiện, tim của bệnh nhân Nikolai đã ngừng đập, trong khi máu vẫn tiếp tục<br />
được đưa tới tim và các bộ phận khác nên anh vẫn sống. Ngay sau khi đọc kết quả xét nghiệm<br />
của bác sĩ, Nikolai hoàn toàn bất ngờ, thậm chí anh còn không tin và yêu cầu làm đi làm lại<br />
các xét nghiệm liên tiếp. Kết quả vẫn là một, quả tim của anh đã ngừng đập.Từ khi biết chính<br />
xác trái tim của mình đã không còn đập, Nikolai tập làm quen dần với cuộc sống của “người<br />
không tim”… Điều đáng nói ở đây, mặc dù không còn tim mà vẫn sống khỏe mạnh trong khi<br />
Nikolai không hề tìm đến bất kỳ một sự trợ giúp, hỗ trợ nào từ các biện pháp y khoa...”<br />
Dựa vào những hiểu biết thực tế của bản thân, em hãy cho biết:<br />
- Những yếu tố nào tham gia duy trì sự tuần hoàn máu trong hệ mạch của Nikolai khi tim<br />
của anh đã ngừng đập?<br />
- Nếu em là bác sĩ thì em có những lời khuyên gì đối với anh Nikolai?<br />
Câu 2 (2,5 điểm).<br />
a) Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác dụng làm ấm,<br />
làm ẩm không khí đi vào phổi và bảo vệ phổi tránh khỏi các tác nhân có hại?<br />
b) Vì sao nói trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của trao đổi khí ở phổi và trao<br />
đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào diễn ra?<br />
Câu 3 (4,0 điểm).<br />
Hình dưới đây là sơ đồ khái quát về thức ăn và các hoạt động chủ yếu của quá trình tiêu hóa:<br />
<br />
Căn cứ vào hình ảnh trên và những hiểu biết thực tế của bản thân, em hãy cho biết:<br />
a) Các chất có trong thức ăn có thể được phân chia thành những nhóm nào? Liệt kê thành<br />
phần các chất có trong mỗi nhóm đó.<br />
b) Quá trình tiêu hóa gồm những hoạt động chủ yếu nào? Thực chất của quá trình tiêu hóa<br />
là gì?<br />
c) Hoạt động hấp thụ và vận chuyển các chất dinh dưỡng được thực hiện theo những con<br />
đường nào? Vì sao sự hấp thụ và vận chuyển các chất cần phải được tiến hành theo những<br />
con đường đó?<br />
Câu 4 (2,0 điểm).<br />
Một học sinh lớp 8 có nhu cầu tiêu dùng năng lượng mỗi ngày là 2560 kcal. Trong số năng<br />
lượng này thì prôtêin cung cấp 20%, lipit cung cấp 15%, còn lại là do gluxit cung cấp. Biết<br />
rằng: 1 gam prôtêin khi được phân giải hoàn toàn bởi 0,97 lít ôxi sẽ giải phóng ra 4,1 kcal; 1<br />
gam lipit khi được phân giải hoàn toàn bởi 2,03 lít ôxi sẽ giải phóng ra 9,3 kcal; 1 gam gluxit<br />
khi được phân giải hoàn toàn bởi 0,83 lít ôxi sẽ giải phóng 4,3 kcal.<br />
a)Tính khối lượng (gam) prôtêin, lipit và gluxit mà cơ thể cần sử dụng trong một ngày.<br />
b)Tính lượng ôxi (lít) mà cơ thể cần dùng trong một ngày để tạo ra số năng lượng trên.<br />
Câu 5 (2,5 điểm).<br />
Bài tiết là gì? Hệ bài tiết nước tiểu có cấu tạo như thế nào? Để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu<br />
tránh khỏi các tác nhân có hại ta cần phải thực hiện những thói quen sống khoa học nào?<br />
Câu 6 (1,5 điểm).<br />
Nêu những nguyên tắc và lợi ích của việc rèn luyện da.<br />
Câu 7 (3,5 điểm).<br />
a) Nêu chức năng chính của tủy sống, trụ não, não trung gian, tiểu não và đại não.<br />
b) Nêu những điểm khác biệt về cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm<br />
trong hệ thần kinh sinh dưỡng.<br />
-----------------------HẾT-----------------------<br />
<br />
Họ tên thí sinh:.................................................<br />
<br />
Chữ kí giám thị 1: .........................................<br />
<br />
Số báo danh:..................................................... Chữ kí giám thị 2: .........................................<br />
<br />
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
HUYỆN TRỰC NINH<br />
<br />
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM<br />
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN<br />
Môn: SINH HỌC 8 - Năm học: 2017 – 2018<br />
<br />
Đáp án và hướng dẫn chấm này có 06 trang<br />
Câu<br />
1<br />
<br />
Ý<br />
<br />
Nội dung trả lời<br />
a) Hãy cho biết những nhận định dưới đây là đúng hay sai? Giải thích.<br />
<br />
Điểm<br />
4,0<br />
<br />
- (1). Hồng cầu là những tế bào máu có màu đỏ (hồng).<br />
- (2). Tiêm phòng (chích ngừa) vacxin cho trẻ em nhằm giúp trẻ em tạo những<br />
miễn dịch bẩm sinh.<br />
- (3). Nhóm máu O là nhóm máu chuyên cho.<br />
- (4). Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu tới tất cả các tế bào trong cơ thể để thực<br />
hiện sự trao đổi chất.<br />
b) Dưới đây là một đoạn thông tin được trích lược từ một bài báo điện tử tại<br />
địa chỉ https://news.zing.vn/nguoi-co-trai-tim-ngung-dap-van-song-khoe-manhpost336857.html :<br />
“Vì cô vợ Lydia nói muốn ly dị, do quá sốc nên anh Nikolai (một cư dân<br />
của thành phố Saratov, Nga) đột ngột lên cơn đau tim và phải đi cấp cứu. Khi<br />
bác sĩ kiểm tra điện tâm đồ, họ ngạc nhiên phát hiện, tim của bệnh nhân<br />
Nikolai đã ngừng đập, trong khi máu vẫn tiếp tục được đưa tới tim và các bộ<br />
phận khác nên anh vẫn sống. Ngay sau khi đọc kết quả xét nghiệm của bác sĩ,<br />
Nikolai hoàn toàn bất ngờ, thậm chí anh còn không tin và yêu cầu làm đi làm<br />
lại các xét nghiệm liên tiếp. Kết quả vẫn là một, quả tim của anh đã ngừng<br />
đập.Từ khi biết chính xác trái tim của mình đã không còn đập, Nikolai tập<br />
làm quen dần với cuộc sống của “người không tim”… Điều đáng nói ở đây,<br />
mặc dù không còn tim mà vẫn sống khỏe mạnh trong khi Nikolai không hề<br />
tìm đến bất kỳ một sự trợ giúp, hỗ trợ nào từ các biện pháp y khoa...”. Dựa<br />
vào những hiểu biết thực tế của bản thân, em hãy cho biết:<br />
- Những yếu tố nào tham gia duy trì sự tuần hoàn máu trong hệ mạch của<br />
Nikolai khi tim của anh đã ngừng đập?<br />
- Nếu em là bác sĩ thì em có những lời khuyên gì đối với anh Nikolai?<br />
a<br />
<br />
- (1). Hồng cầu là những tế bào máu có màu đỏ (hồng).<br />
+ Đúng.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Giải thích: Trong hồng cầu có chứa Hb (huyết sắc tố) có đặc tính khi kết hợp với<br />
<br />
0,25<br />
<br />
O2 có màu đỏ tươi, khi kết hợp với CO2 có màu đỏ thẫm.<br />
- (2). Tiêm phòng (chích ngừa) vacxin cho trẻ em nhằm giúp trẻ em tạo những<br />
miễn dịch bẩm sinh.<br />
+ Sai.<br />
+ Giải thích: Tiêm phòng (chích ngừa) vacxin cho trẻ em nhằm giúp trẻ em tạo<br />
<br />
0,25<br />
0,25<br />
<br />
những miễndịch nhân tạo (hoặc miễn dịch bẩm sinh là loại miễn dịch sinh ra đã có,<br />
không cần phải tiêm phòng vacxin).<br />
- (3). Nhóm máu O là nhóm máu chuyên cho.<br />
+ Đúng.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Giải thích: Vì hồng cầu của nhóm máu O không có cả A và B nên không bị kết<br />
dính trong huyết tương của những nhóm máu khác.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
- (4). Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu tới tất cả các tế bào trong cơ thể để thực<br />
hiện sự trao đổi chất.<br />
+ Sai.<br />
+ Giải thích: Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu qua phổi, giúp máu trao đổi O2 và CO2<br />
<br />
0,25<br />
<br />
(hoặc dẫn máu tới tất cả các tế bào trong cơ thể để thực hiện sự trao đổi chất là<br />
<br />
0,25<br />
<br />
chức năng của vòng tuần hoàn lớn)<br />
b<br />
<br />
- Những yếu tố tham gia duy trì sự tuần hoàn máu trong hệ mạch của Nikolai<br />
khi tim của anh đã ngừng đập:<br />
+ Sự co dãn của các động mạch đã tạo ra một lực đủ lớn để đẩy máu đi.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Sức đẩy do sự co bóp của các bắp cơ quanh thành mạch.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Sức hút của lồng ngực khi hít vào.<br />
+ Sự hỗ trợ của các van trong các tĩnh mạch từ phần dưới cơ thể về tim.<br />
<br />
0,25<br />
0,25<br />
<br />
- Những lời khuyên đối với anh Nikolai:<br />
+ Cần có một cuộc sống vui vẻ, lạc quan và tránh rơi vào những trạng thái như quá<br />
hồi hộp hay sợ hãi hoặc tức giận…<br />
+ Hạn chế sử dụng các loại thức ăn, các chất kích thích có hại cho hệ mạch.<br />
<br />
0,25<br />
0,25<br />
<br />
+ Lao động và luyện tập thể dục thể thao vừa sức, kết hợp với những bài tập xoa<br />
bóp ngoài da để giúp cho toàn bộ hệ mạch được lưu thông tốt.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Cần thường xuyên theo dõi và kiểm tra sức khỏe…<br />
<br />
0,25<br />
<br />
(HD: Những lời khuyên ở trên mang tính chất gợi ý, HS có thể đưa ra những<br />
lời khuyên khác nếu đúng và hợp lí thì giám khảo cần cân nhắc, thống nhất và<br />
cho điểm)<br />
a) Những đặc điểm cấu tạo nào của các cơ quan trong đường dẫn khí có tác<br />
<br />
2<br />
<br />
2,5<br />
<br />
dụng làm ấm, làm ẩm không khí đi vào phổi và bảo vệ phổi tránh khỏi các tác<br />
nhân có hại?<br />
b) Vì sao nói trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của trao đổi khí ở<br />
phổi và trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào diễn ra?<br />
a<br />
<br />
- Làm ấm không khí: Do lớp dưới niêm mạc ở mũi và phế quản có mạng mao<br />
<br />
0,25<br />
<br />
mạch máu dày đặc, căng máu có tác dụng sưởi ấm không khí hít vào.<br />
- Làm ẩm không khí: Do lớp niêm mạc ở mũi, khí quản và phế quản có khả năng<br />
tiết chất nhày để làm ẩm không khí khi hít vào.<br />
- Các đặc điểm cấu tạo của các cơ quan trong đường dẫn khí tham gia bảo vệ<br />
<br />
0,25<br />
<br />
phổi<br />
tránh khỏi các tác nhân có hại:<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Lông mũi, chất nhày và các lông rung ở khí quản: có tác dụng giữ lại và đẩy các<br />
hạt bụi lớn, nhỏ ra khỏi đường hô hấp.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Nắp thanh quản: có tác dụng đậy kín đường hô hấp, ngăn không cho thức ăn lọt<br />
vào đường dẫn khí khi nuốt.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Tuyến amidan và tuyến V.A chứa nhiều tế bào limpho có khả năng tiết ra các<br />
kháng thể để vô hiệu hóa các tác nhân gây bệnh<br />
b<br />
<br />
- Trao đổi khí ở tế bào là nguyên nhân bên trong của trao đổi khí ở phổi là vì:<br />
+ Mọi hoạt động sống của tế bào và cơ thể đều cần năng lượng, sự sản sinh và tiêu<br />
<br />
0,25<br />
<br />
dùng năng lượng của tế bào và cơ thể có liên quan với O2 và CO2.<br />
+ Tế bào tiếp nhận O2 do máu mang đến và sử dụng O2 để phân giải các chất dinh<br />
<br />
0,5<br />
<br />
dưỡng đã được hấp thu để sinh ra năng lượng và CO2, khí CO2 được máu tiếp nhận<br />
và vận chuyển tới phổi để đưa ra ngoài qua hoạt động thở ra.<br />
- Trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào diễn ra là vì: Nhờ sự<br />
trao đổi khí ở phổi mà tế bào mới tiếp nhận được O2và thải loại được khí CO2 ra<br />
<br />
0,5<br />
<br />
ngoài.<br />
Hình dưới đây là sơ đồ khái quát về thức ăn và các hoạt động chủ yếu của quá<br />
<br />
3<br />
<br />
4,0<br />
<br />
trình tiêu hóa:<br />
<br />
Căn cứ vào hình ảnh trên và những hiểu biết thực tế của bản thân, em hãy<br />
cho biết:<br />
a) Các chất có trong thức ăn có thể được phân chia thành những nhóm nào?<br />
Liệt kê thành phần các chất có trong mỗi nhóm đó.<br />
b) Quá trình tiêu hóa gồm những hoạt động chủ yếu nào? Thực chất của quá<br />
trình tiêu hóa là gì?<br />
c) Hoạt động hấp thụ và vận chuyển các chất dinh dưỡng được thực hiện theo<br />
những con đường nào? Vì sao sự hấp thụ và vận chuyển các chất cần phải<br />
được tiến hành theo những con đường đó?<br />
a<br />
<br />
- Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo hóa học thì các chất có trong thức ăn được phân<br />
chia thành 2 nhóm là:<br />
+ Các chất hữu cơ gồm: Gluxit, lipit, protein, axit nucleic và vitamin.<br />
<br />
0,25<br />
<br />
+ Các chất vô cơ gồm: Muối khoáng và nước.<br />
<br />
0,25<br />
<br />