Định hướng đào tạo nhân lực ngành Kế toán trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0

NGÀNH KINH TẾ<br /> <br /> <br /> Định hướng đào tạo nhân lực ngành Kế toán trong bối cảnh<br /> cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0<br /> Accounting human resource training in the context<br /> of Industrial Revolution 4.0<br /> Đinh Thị Kim Thiết<br /> Email: duongkhanh2010@gmail.com<br /> Trường Đại học Sao Đỏ<br /> Ngày nhận bài: 9/10/2018<br /> Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 25/12/2018<br /> Ngày chấp nhận đăng: 27/12/2018<br /> Tóm tắt<br /> Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) – một bước tiến quan trọng trong công nghệ số của nhân<br /> loại đang tạo ra nhiều cơ hội cho nghề kế toán, bên cạnh đó cũng đặt ra những thách thức không nhỏ<br /> đối với công tác đào tạo kế toán. Việc đào tạo nhân lực ngành Kế toán có tính khoa học, phù hợp với sự<br /> phát triển của công nghệ số là yêu cầu tất yếu không những đối với Việt Nam mà cả các nước trên thế<br /> giới. Trong phạm vi bài báo, tác giả đề cập đến những tác động của cuộc CMCN 4.0; yêu cầu đối với<br /> nhân lực ngành Kế toán; đánh giá thực trạng đào tạo nhân lực ngành Kế toán tại Việt Nam hiện nay, từ<br /> đó có những định hướng trong đào tạo kế toán tại Việt Nam trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0.<br /> Từ khóa: Cách mạng công nghiệp 4.0; nhân lực; ngành Kế toán; định hướng.<br /> <br /> <br /> Abstract<br /> Industrial Revolution 4.0 - an important step in the digital economy of mankind is creating many<br /> opportunities for accounting profession, and poses no small challenges to the training of accounting.<br /> The training of human resources in accounting is scientific, consistent with the development of digital<br /> technology is inevitable requirements not only for Vietnam but also countries around the world. Within<br /> the scope of the paper, the author discusses the effects of the 4.0 Industrial Revolution; Requirements<br /> for human resources in accounting; Assessing the current situation of accounting human resources<br /> training in Vietnam, from which there are orientations in accounting training in Vietnam in the context of<br /> Industrial Revolution 4.0.<br /> Keywords: Industrial Revolution 4.0; human resources; accounting; orientation.<br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Các công nghệ mới như trí tuệ thông minh nhân của tổ chức. Kế toán là người thực hiện các chức<br /> tạo, in 3D và robot đang nổi lên với tiềm năng có năng tài chính liên quan đến việc thu thập, phân<br /> tác động biến đổi đối với các ngành nghề, nền tích và trình bày hoạt động tài chính của một<br /> kinh tế và xã hội nói chung. Tốc độ và phạm vi doanh nghiệp, tổ chức hoặc công ty.<br /> của sự chuyển đổi công nghệ này là theo cấp số<br /> nhân với khả năng không giới hạn và cơ hội bất Kế toán thường có nhiều vai trò quản trị trong hoạt<br /> tận. Vấn đề là các tác động của nó đến ngành động của công ty. Trong một doanh nghiệp vừa<br /> giáo dục nói chung và các trường đại học nói và nhỏ, vai trò của kế toán có thể bao gồm thu<br /> riêng là gì? Công tác đào tạo nhân lực ngành Kế thập dữ liệu tài chính, nhập liệu và lập báo cáo<br /> toán cần định hướng như thế nào cho phù hợp? tài chính, báo cáo quản trị. Các công ty có quy<br /> Theo Luật số 88/2015/QH13 do Quốc hội ban mô trung bình đến lớn, kế toán vừa làm cố vấn và<br /> hành: Kế toán  là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, thông dịch viên tài chính, những người có thể trình<br /> phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính bày dữ liệu tài chính của công ty cho những đối<br /> dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao tượng trong và ngoài doanh nghiệp. Kế toán cũng<br /> động. Vì vậy, kế toán có trách nhiệm trong tổ có thể đối phó với các bên thứ ba như nhà cung<br /> chức quản lý, điều chỉnh và báo cáo tài khoản cấp, khách hàng và tổ chức tài chính [1].<br /> Khi công nghệ ngày càng trở nên tinh vi và hiện<br /> Người phản biện: 1. PGS.TS. Lưu Ngọc Trịnh diện trong mọi khía cạnh của doanh nghiệp,<br /> 2. TS. Nguyễn Minh Tuấn ngành Kế toán sẽ phải đối mặt với những thay<br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 67<br />  NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> đổi đáng kể, và các tổ chức chuyên nghiệp phải từng khách hàng, làm tăng năng suất, chất lượng,<br /> đáp ứng với những thay đổi này. hiệu quả, tốc độ, giảm tiêu hao nguyên nhiên liệu,<br /> chi phí sản xuất và vận hành. Đồng thời với việc<br /> Hiện nay, chúng ta đang trong bối cảnh của một<br /> bảo vệ môi trường sống, giúp phát triển biền vững.<br /> cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, được<br /> gọi là Công nghiệp 4.0. Vậy làm thế nào kế toán Bên cạnh đó, Cách mạng công nghiệp lần thứ tư<br /> có thể tồn tại trong thời đại công nghiệp 4.0? Đây cũng mang đến nhiều thách thức về đảm bảo việc<br /> chính là một thách thức rất lớn đối với công tác làm, quản trị xã hội, an toàn và an ninh thông tin.<br /> giáo dục, đào tạo người làm kế toán trong giai Đối với các nước đang phát triển như Việt Nam,<br /> đoạn hiện nay, đòi hỏi phải có những định hướng thách thức lại càng lớn hơn khi các điều kiện về<br /> đào tạo đúng đắn cho sinh viên ngành Kế toán. hạ tầng công nghệ và nguồn nhân lực chưa sẵn<br /> sàng để thích ứng và tận dụng cơ hội mà Cách<br /> 2. CÁCH MẠNG 4.0 VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG mạng công nghiệp lần thứ tư mang đến.<br /> CỦA NÓ ĐẾN HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGÀNH<br /> KẾ TOÁN. Mới đây Cisco dự báo lưu lượng dữ liệu toàn cầu<br /> năm 2021 sẽ tăng 7 lần so với năm 2016. Các ứng<br /> 2.1. Cách mạng 4.0 là gì? dụng thực tế ảo, thực tại ảo tăng cường có tiềm<br /> Khái niệm Công nghiệp 4.0 lần đầu tiên được đưa năng ứng dụng cao và sử dụng rất nhiều dữ liệu.<br /> ra tại Hội chợ công nghiệp Hannover (Cộng hoà Điều này cho thấy hạ tầng viễn thông băng rộng<br /> Liên bang Đức) vào năm 2011. Công nghiệp 4.0 tiên tiến, đặc biệt là hạ tầng di động băng rộng<br /> nhằm thông minh hóa quá trình sản xuất và quản rộng khắp là điều kiện tiên quyết cho sự phát triển<br /> lý trong ngành công nghiệp chế tạo. Sự ra đời của của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.<br /> Công nghiệp 4.0 tại Đức đã thúc đẩy các nước 2.2. Tác động của cuộc Cách mạng công<br /> tiên tiến khác như Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Ấn Độ nghiệp 4.0 đến nghề kế toán<br /> thúc đẩy phát triển các chương trình tương tự<br /> nhằm duy trì lợi thế cạnh tranh của mình. PGS.TS. Đặng Văn Thanh – Chủ tịch Hội Kế toán<br /> Việt Nam (VAA) nhận định: Trong bối cảnh Việt<br /> Nam đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế<br /> giới với việc tham gia nhiều hiệp định thương mại<br /> tự do thì việc chủ động chuẩn bị những nền tảng<br /> cần thiết để tiếp cận thành tựu công nghệ mới từ<br /> cuộc CMCN 4.0 sẽ giúp nền kinh tế Việt Nam nói<br /> chung và lĩnh vực tài chính, kế toán nói riêng tham<br /> gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu, vào thị<br /> trường dịch vụ tài chính; đóng góp tích cực cho<br /> tăng trưởng của đất nước.<br /> Hình 1. Lịch sử các cuộc cách mạng công nghiệp Mặc dù không nằm trong 9 khu vực, lĩnh vực được<br /> Các khái niệm cơ bản của nền công nghiệp 4.0 đánh giá là chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của<br /> là sự tăng cường kết nối của các mạng sử dụng CMCN 4.0 nhưng tài chính, dịch vụ tài chính, đặc<br /> Internet of Things và Internet of Services thông biệt là kế toán – khu vực được coi là đứng đầu về<br /> qua Cyber-Physical Systems.  Internet of Things ứng dụng công nghệ thông tin chắc chắn sẽ chịu<br /> là mạng các thiết bị vật lý gắn với công nghệ vi ảnh hưởng và tác động rất lớn của CMCN 4.0.<br /> mạch mạng, phần mềm, cảm biến và bộ điều Minh chứng cho điều này là một số hoạt động<br /> khiển cho phép thu thập và trao đổi dữ liệu, trong của kế toán đã bị lỗi thời trước công nghệ, như:<br /> khi Internet of Services là cung cấp các dịch vụ kỹ thuật lấy mẫu, các nghiệp vụ thủ công nhàm<br /> thông qua internet. Các hệ thống vật lý - vật lý là chán như định khoản, ghi chép và lưu trữ dữ liệu.<br /> những điều vật lý được theo dõi và kiểm soát có Tất cả những hoạt động này đã được thay thế<br /> dây và không dây nhờ các thuật toán dựa trên máy bởi các phần mềm kế toán thông minh. Thậm chí<br /> tính thông qua trí thông minh nhân tạo (không phải hoạt động quản lý hàng tồn kho vốn dĩ được thực<br /> con người) để kích hoạt các hành động tự động. hiện bởi các kế toán kho, thủ kho cũng sẽ dần bị<br /> Trong các nhà máy thông minh của tương lai, bộ thay thế bởi các phần mềm điều khiển thiết bị di<br /> cảm biến sẽ giám sát môi trường vật lý và các thuật động và nhận được kết quả ngay lập tức thông<br /> toán máy tính được sử dụng để kiểm soát các tham qua Internet.<br /> số vận hành vật lý. Kết quả sẽ là một môi trường<br /> Hiện nay, một trong bốn công ty kiểm toán hàng<br /> sản xuất có sự tự nhận thức, tự dự đoán, tự so<br /> đầu trên thế giới là Deloitte đã và đang phát triển<br /> sánh, tự cấu hình lại, và tự bảo trì [5].<br /> một công cụ có tên là Argus với các tính năng nổi<br /> Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư này là bật như phân tích các tài liệu điện tử, có thể tự<br /> xu thế tất yếu để đáp ứng chính xác nhu cầu của động nhận diện và trích xuất được các thông tin<br /> <br /> <br /> 68 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018<br />  NGÀNH KINH TẾ<br /> <br /> kế toán quan trọng từ dữ liệu kế toán. Và công thay thế. Đồng thời, theo nghiên cứu của Công ty<br /> cụ này được xây dựng trên nền tảng của trí tuệ Kiểm toán Deloitte, từ 10 đến 20 năm nữa, 94%<br /> nhân tạo. việc làm kế toán tại Hà Lan sẽ được tự động hóa<br /> hoàn toàn. Vì thế, công nghệ tự động hóa có thể<br /> thay thế nhiều bộ phận trong hoạt động tài chính<br /> - kế toán.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Báo cáo tăng trưởng doanh thu của công<br /> ty Deloitte<br /> Với thành tựu đó, công ty Deloitte đã đạt doanh Hình 3. Cấu trúc hệ thống thông tin kế toán dựa<br /> thu khổng lồ qua các năm. Điều đó cho thấy tác<br /> trên công nghệ điện toán đám mây<br /> động mạnh mẽ của công nghệ 4.0 đến lĩnh vực<br /> kế toán. Và đây chính là những thách thức mà - Điện toán đám mây: Trên nền tảng công<br /> ngành kế toán cần phải đối mặt trong thời gian nghệ điện toán đám mây, các phần mềm kế<br /> tới. Làn sóng cách mạng công nghiệp 4.0 đã tác toán trực tuyến đã và đang được hoàn thiện<br /> động rất mạnh đến ngành Kế toán. Cụ thể ở các nhanh chóng. Khác với phần mềm kế toán truyền<br /> vấn đề sau: thống thông thường, phần mềm kế toán online sẽ<br /> giúp cho việc lưu trữ dữ liệu kế toán không còn<br /> - Xử lý dữ liệu: Đối với hoạt động kế toán của các<br /> bị giới hạn về không gian và thời gian cũng như<br /> doanh nghiệp Việt Nam, hiện nay, thời gian dành<br /> có thể lưu trữ một lượng lớn dữ liệu kế toán qua<br /> cho hoạt động xử lý chứng từ chiếm 66% tổng số<br /> nhiều năm một cách an toàn [6]. Bên cạnh đó, các<br /> thời gian hoạt động nghiệp vụ kế toán. Nguyên<br /> phần mềm kế toán online còn có thể chạy trên các<br /> nhân chính của vấn đề này là tại Việt Nam trong<br /> hệ điều hành khác nhau cho phép nhân viên kế<br /> hoạt động kế toán tại các doanh nghiệp Việt Nam<br /> toán có thể sử dụng trên các thiết bị điện tử khác<br /> chủ yếu vẫn sử dụng phần mềm Excel và một số<br /> nhau. Ngoài ra, mọi dữ liệu về tài chính kế toán<br /> phần mềm kế toán thông dụng khác [5]. Tuy nhiên,<br /> đều được sao lưu thường xuyên và quản lý tập<br /> cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra sẽ phát<br /> trung tại một địa chỉ trên hệ thống máy chủ điện<br /> triển nhiều công cụ, phần mềm kế toán hiện đại<br /> toán đám mây.<br /> hơn và quan trọng là có thể giảm thiểu được thời<br /> gian xử lý chứng từ cho bộ phận kế toán. Cụ thể, - Trí tuệ nhân tạo: Với trí tuệ nhân tạo, công nghệ<br /> trong vấn đề ghi nhận dữ liệu, sau khi các nghiệp không chỉ dừng lại ở việc thu thập thông tin mà<br /> vụ kinh tế phát sinh, nhân viên kế toán không cần còn có thể tự động thực hiện các phân tích tài<br /> nhập dữ liệu qua bàn phím mà chỉ cần quét dữ liệu chính mà trước đây cần phải có sự can thiệp của<br /> vào hệ thống (gọi là công nghệ “không dùng đến kế toán viên.<br /> tay”), công nghệ này cho phép các kế toán viên có<br /> - Công nghệ blockchain: Blockchain được định<br /> thể nhập liệu một cách tự động các số liệu lặp đi<br /> nghĩa là một sổ cái mở và được phân quyền cho<br /> lặp lại mà không cần phải dùng đến tay. Điều đó<br /> các kế toán viên. Nó có khả năng ghi chép và xác<br /> giúp họ dư thời gian để làm công việc khác thay<br /> định các nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại doanh<br /> vì phải tốn sức nhập liệu nhiều giờ liền. Hoặc việc<br /> nghiệp. Blockchain tồn tại như một file lưu trữ rất<br /> xử lý và lưu trữ dữ liệu sẽ được thực hiện nhanh<br /> nhiều nghiệp vụ kinh tế phát sinh được ghi chép<br /> gọn và chính xác hơn thông qua các chương trình<br /> lại gọi là khối (block). Mỗi khối chứa một mốc thời<br /> thông minh đã được lập trình sẵn. Còn đối với việc<br /> gian (timestamp) và một dãy số dẫn tới khối trước<br /> kết xuất báo cáo, bằng các thiết bị di động thông<br /> đó. Blockchain được thiết kế để vô hiệu hóa việc<br /> minh, người dùng sẵn sàng đọc được các báo cáo<br /> sửa đổi dữ liệu và không thể thay đổi được dữ<br /> kế toán đa dạng mà mình mong muốn, từ báo cáo<br /> liệu. Giống như hầu hết các sáng kiến công nghệ,<br /> tài chính, báo cáo thuế, sổ chi tiết,…<br /> blockchain trong kế toán làm giảm phần lớn khả<br /> - Tự động hóa: Trong công bố về những ngành năng xảy ra sai sót khi đối chiếu các thông tin<br /> nghề có nguy cơ bị thay thế bởi robot của đại học phức tạp và khác biệt từ nhiều nguồn khác nhau.<br /> danh tiếng hàng đầu nước Anh - Đại học Oxford Hơn nữa, hồ sơ kế toán sẽ không thể sửa chữa,<br /> vào năm 2013 đã cho thấy, trong tương lai gần, thay đổi một khi đã được lưu vào blockchain, ngay<br /> 97,6% công việc của kế toán sẽ bị tin học hóa và cả khi chủ sở hữu hệ thống kế toán yêu cầu. Bởi<br /> 95,3% công việc của Kế toán sẽ được tự động hóa trên nền tảng blockchain, mọi giao dịch hàng ngày<br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 69<br />  NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> được ghi chép lại và xác thực, do đó tính vẹn toàn máy móc thiết bị, khoa học công nghệ nào có thể<br /> của các hồ sơ tài chính được đảm bảo [4]. thay thế được.<br /> Những tác động của cuộc CMCN 4.0 đến ngành - Trang bị các kỹ năng cần thiết về kế toán quản<br /> Kế toán trên đây đặt ra yêu cầu đối với nhân lực trị. Trong tương lai, khi các công việc tay chân của<br /> kế toán về kỹ năng, thái độ, ý thức,… nhằm đáp nhân viên kế toán được thay thế bởi tự động hóa<br /> ứng doanh nghiệp cũng như cạnh tranh về cơ hội thì vị trí kế toán quản trị là một xu hướng tất yếu<br /> việc làm trong tương lai. dành cho các kế toán viên. Bởi khó có thể công<br /> nghệ nào thay thế được bộ não của con người<br /> 3. YÊU CẦU ĐẶT RA ĐỐI VỚI NHÂN LỰC<br /> trong việc nhận định, phán đoán và đưa ra các<br /> NGÀNH KẾ TOÁN<br /> chiến lược cho doanh nghiệp. Do đó, ngoài kỹ<br /> Xuất phát từ những tác động của cuộc CMCN 4.0 năng chuyên môn về kế toán quản trị như: phân<br /> đến ngành Kế toán, ta có thể thấy rằng trong kỷ tích báo cáo tài chính, kế toán và quản trị chi phí,<br /> nguyên CMCN 4.0, khoa học công nghệ và robot lập kế hoạch - kiểm soát, lập và phân tích báo cáo<br /> có thể thay thế một số công việc của nhân viên quản trị, tài chính doanh nghiệp và quản trị nguồn<br /> kế toán nhưng không thể hoàn toàn thay thế con ngân sách, quản lý rủi ro, kiểm soát nội bộ, thuế<br /> người trong hoạt động kế toán. Nói cách khác, và hệ thống thông tin kế toán,… kế toán viên còn<br /> công nghệ chỉ bổ sung sức mạnh tay chân, nó cần trang bị cho mình các kỹ năng như: kỹ năng<br /> thực hiện các thao tác nặng nề của tính toán, con người, kỹ năng kinh doanh và kỹ năng lãnh<br /> những thứ tẻ nhạt lặp đi lặp lại nhưng không thể đạo. Trong đó, kỹ năng con người chính là năng<br /> thay thế được sức mạnh của não. Thế nhưng đây lực thuyết phục mọi người, tạo sự ảnh hưởng tích<br /> cũng là những rủi ro mà các nhà kế toán cần phải cực của mình đối với tổ chức và các thành viên<br /> có biện pháp để quản lý và kiểm soát chúng. Sau trong tổ chức. Hơn nữa, việc nhân viên kế toán<br /> đây là một số yêu cầu nhân lực ngành Kế toán của quản trị có thể lập kế hoạch chiến lược và kiểm<br /> nước ta trong bối cảnh Công nghiệp 4.0: soát việc thực hiện chiến lược, phân tích và đánh<br /> - Nâng cao kiến thức và kỹ năng về công nghệ kỹ giá môi trường vĩ mô và các tác động của chúng<br /> thuật số. Trong nghiên cứu về các kỹ năng cần thiết lên tổ chức, quản trị hệ thống và hoạt động, quản lý<br /> cho kế toán trong tương lai của Hiệp hội Kế toán các mối quan hệ và quản lý dự án, am hiểu về môi<br /> công chứng Anh (ACCA) vào năm 2016 cho thấy, trường luật pháp và tác động lên doanh nghiệp là<br /> kiến thức về công nghệ kỹ thuật số là kỹ năng quan một lợi thế rất lớn cho các nhân viên kế toán quản<br /> trọng mà các kế toán viên chuyên nghiệp còn thiếu, trị. Và việc có thể dẫn dắt được mọi người đi theo<br /> đặc biệt các chuyên viên kế toán tại Việt Nam. Bên quan điểm của mình sẽ giúp cho các nhân viên kế<br /> cạnh đó, theo thống kê của Phòng Thương mại toán quản trị thuận lợi trong việc giải quyết được<br /> và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) năm 2015, các các công việc của mình.<br /> doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam rất tích cực - Trang bị các kỹ năng phối hợp với người khác<br /> trong việc tiếp cận với công nghệ thông tin. Chẳng - làm việc đội nhóm, quản trị trí tuệ cảm xúc, kỹ<br /> hạn, trung bình trong năm 2015 có 95% các doanh năng đánh giá và đưa ra quyết định cần rèn luyện.<br /> nghiệp Việt Nam sử dụng internet, 80% các doanh Ngoài ra, người làm kế toán cũng không thể bỏ<br /> nghiệp sử dụng email. Vì thế, để có thể giữ vững qua kỹ năng tư duy dịch, đàm phán, linh hoạt<br /> được vị trí của mình trong tương lai, yêu cầu đặt ra trong tư duy đem đến sự hỗ trợ tốt nhất cho các<br /> cho các nhân viên kế toán là phải tăng cường kiến đối tác, người cần sử dụng dịch vụ - đó là tiêu<br /> thức và kỹ năng về công nghệ kỹ thuật số như là: chuẩn cung cấp dịch vụ toàn cầu. Bên cạnh đó,<br /> điện toán đám mây, big data,... [4]. việc trau dồi các kỹ năng giải quyết vấn đề phức<br /> - Thường xuyên cập nhật quy định mới về kế toán tạp, kỹ năng tư duy phản biện, khả năng sáng tạo,<br /> trong bối cảnh CMCN 4.0. Đội ngũ nhân lực kế kỹ năng quản trị con người và trí tuệ cảm xúc cũng<br /> toán cần phải trang bị thật kỹ các kiến thức về các là một yêu cầu cần thiết. Bởi vì máy móc không<br /> quy định mới về kế toán trong bối cảnh CMCN 4.0. thể làm thay con người được, mà máy móc đều<br /> Bởi vì để theo kịp với sự phát triển của khoa học do con người thiết kế và chỉ đạo nó.<br /> công nghệ, đòi hỏi các quy định, các chuẩn mực<br /> 4. THỰC TRẠNG ĐÀO TẠO KẾ TOÁN TẠI VIỆT NAM<br /> kế toán cũng cần phải có sự điều chỉnh cho phù<br /> hợp. Việc kế toán viên nắm chắc các vấn đề về Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cho<br /> toàn cầu hóa sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công đến thời điểm tháng 10/2016, Việt Nam có khoảng<br /> việc kế toán của mình. Đồng thời, các kế toán viên 553 cơ sở đào tạo, trong đó có 203 trường đại học<br /> trong tương lai cần dành nhiều thời gian để nhận và học viện, 208 trường cao đẳng và 142 trường<br /> diện, nắm bắt được tình trạng “sức khỏe” tài chính trung học chuyên nghiệp. Trong tổng số các cơ sở<br /> của doanh nghiệp mình để từ đó có được những đào tạo này, có trên 50% đăng ký đào tạo ngành<br /> tư vấn phù hợp cho nhà quản lý trong công tác kế toán với nhiều chuyên ngành khác nhau như<br /> xây dựng chiến lược. Đây là vấn đề mà không kế toán doanh nghiệp, kế toán kiểm toán,... Theo<br /> <br /> <br /> 70 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018<br />  NGÀNH KINH TẾ<br /> <br /> một số khảo sát gần đây, đặc biệt trong thời gian nhập, nên việc đào tạo ngoại ngữ và kỹ năng mềm<br /> 06 tháng đầu năm 2016, quá trình đào tạo này đã cho người làm kế toán vẫn chưa được coi trọng<br /> làm cho kế toán trở thành một trong những ngành thích đáng. Thỏa thuận trong khuôn khổ AEC về<br /> có nguồn cung lao động dồi dào nhất trong số các 8 lĩnh vực ngành nghề được tự do di chuyển có<br /> ngành nghề phổ biến hiện nay. kèm theo yêu cầu lao động phải qua đào tạo và<br /> thông thạo ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh. Do<br /> đó, trình độ tiếng Anh của sinh viên đang trở thành<br /> thách thức với hoạt động đào tạo tại các trường<br /> đại học. Các chuẩn mực kế toán quốc tế hầu như<br /> chỉ được đưa vào chương trình của một số trường<br /> đại học lớn nhưng cũng chỉ dừng lại ở mức tìm<br /> hiểu mà không có sự vận dụng cụ thể trong thực<br /> tế. Theo PGS.TS. Nguyễn Xuân Hưng, CPA Úc,<br /> Phó Trưởng Khoa Kế toán Trường Đại học Kinh<br /> tế TP. Hồ Chí Minh, mặc dù một số trường đại học<br /> đã đưa IAS/IFRS vào giảng dạy ở bậc cử nhân,<br /> Chỉ số năm 2015(%) Chỉ số 6/2016(%)<br /> nhưng do khung pháp lý kế toán Việt Nam vẫn chú<br /> trọng nhiều vào các quy định cụ thể, nên cơ chế<br /> Hình 4. Những nhóm ngành có nguồn cung nhân<br /> chính sách còn chưa hoàn thiện, do vậy một số kỹ<br /> lực cao thuật đặc biệt của IFRS còn chưa có căn cứ pháp<br /> Tuy nhiên, so với yêu cầu ngày càng cao của lý để thực hiện. Đồng thời, do trở ngại về ngôn<br /> CMCN 4.0 và hội nhập quốc tế, nhân lực kế ngữ, trong khi IAS/IFRS được biên soạn bằng<br /> toán vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề đòi hỏi công tiếng Anh, nên khả năng đọc, hiểu bằng ngôn ngữ<br /> tác đào tạo nhân lực kế toán cần có phương này của sinh viên và giảng viên Việt Nam còn hết<br /> hướng điều chỉnh. sức hạn chế,… [2].<br /> Thứ nhất, về chương trình đào tạo:<br /> Cho đến nay, mục tiêu chương trình đào tạo mới<br /> chỉ tập trung vào kỹ năng nghề nghiệp, ít hoặc<br /> không đề cập đến các yêu cầu về kỹ năng mềm,<br /> đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng sử dụng công<br /> nghệ số, khả năng phân tích tài chính, quản trị tài<br /> chính. Về nội dung chương trình đào tạo, có nhiều<br /> môn, như các môn Kế toán doanh nghiệp, Kế<br /> toán công, Kế toán xây dựng cơ bản,… còn trùng<br /> lặp về nội dung khoa học nên cả người giảng và<br /> người nghe đều không hứng thú. Ngoài ra, nội Hình 5. Số lượng chuẩn mực IAS/IFRS được<br /> dung chương trình thiếu tính cập nhật, lý thuyết giảng dạy<br /> chưa gắn với thực tiễn, cơ cấu thời lượng chưa<br /> Thứ hai, về giảng viên giảng dạy:<br /> hợp lý, dẫn đến sinh viên học quá nhiều nhưng<br /> kiến thức thực sự phù hợp thu được chẳng là bao. Giáo viên được coi là một trong những nguồn lực<br /> Khối lượng các học phần về tin học còn chiếm bắt buộc để đào tạo nhân lực phù hợp với yêu<br /> tỷ trọng thấp, chưa bổ sung các nội dung về các cầu thời đại, giáo viên có tầm ảnh hưởng quan<br /> vấn đề mới như điện toán đám mây, “big data”, trọng đến khả năng, mức độ tiếp thu kiến thức kế<br /> công nghệ kỹ thuật số, báo cáo tích hợp, kế toán toán cũng như quyết định nghiên cứu sâu hơn<br /> khí thải carbon,… chủ yếu vẫn dừng ở cấp độ tin của sinh viên. Trong quá trình quốc tế hóa đào<br /> học văn phòng, kiến thức lập trình còn hạn chế. tạo kế toán, quốc tế hóa trình độ giáo viên cần<br /> Một trong những nguyên nhân là do 25% chương nhận được sự ủng hộ của chính sách quốc gia,<br /> trình học ở đại học là dành cho các môn bắt buộc đây là một trong những thách thức lớn trong việc<br /> và hầu hết các môn này đều không còn hấp dẫn phát triển đào tạo kế toán. Mặc dù chất lượng và<br /> với sinh viên. Một thực tế nữa là việc phân bố các số lượng của lực lượng đội ngũ giảng viên ngày<br /> nội dung học trong chương trình đào tạo kế toán một nâng cao nhưng phương pháp giảng dạy về<br /> chưa hợp lý. Thời lượng cần thiết để dành cho cơ bản vẫn mang tính thuyết giảng làm người học<br /> thảo luận, trao đổi và liên hệ thực tế của môn học tiếp thu một cách thụ động, nội dung giảng dạy<br /> còn quá ít. Chương trình học thiên về kế toán tài mang nặng lý thuyết, tính ứng dụng thấp. Thời<br /> chính mà chưa chú trọng đến kế toán quản trị và gian đứng lớp của giảng viên tại các trường còn<br /> phân tích tài chính. Bên cạnh đó chương trình đào quá lớn, làm hạn chế thời gian dành cho nghiên<br /> tạo hiện nay vẫn chưa chú trọng đến vấn đề hội cứu khoa học và thâm nhập thực tế. Đặc biệt, trình<br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 71<br />  NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> độ ngoại ngữ của hầu hết các giảng viên còn hạn cao, thiếu tư duy khoa học, đại đa số học thụ<br /> chế, chưa đủ khả năng để giảng dạy bằng tiếng động, học theo phong trào, học cho qua, “học<br /> Anh. Do đó, sinh viên không nâng cao được trình theo hội chứng bằng cấp”, do vậy khi tốt nghiệp<br /> độ tiếng Anh chuyên ngành, khả năng nghiên cứu, chưa đủ kiến thức để đáp ứng được yêu cầu<br /> tham khảo tài liệu quốc tế cũng hạn chế. bức xúc của thực tế và bị thực tiễn chối bỏ. Chỉ<br /> số chất lượng đào tạo so với các nước trong khu<br /> Về phương pháp giảng dạy, hầu hết vẫn theo<br /> vực đứng hạng 10 trên 12 nước. Kết quả khảo<br /> phương pháp truyền thống, hạn chế khả năng tư<br /> sát của Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội<br /> duy sáng tạo của sinh viên. Theo nghiên cứu của<br /> trên cơ sở lấy ý kiến của kế toán tại các doanh<br /> TS. Trần Văn Tùng – Đại học Công nghệ Thành<br /> nghiệp cho thấy, sinh viên ngành Kế toán khi ra<br /> phố Hồ Chí Minh, hiện có bốn phương pháp dạy<br /> trường còn thiếu rất nhiều kỹ năng. Cụ thể, các<br /> học tích cực đang được sử dụng để giảng dạy,<br /> kỹ năng lập kế hoạch, khả năng giải quyết công<br /> trong đó có môn Kế toán tài chính: dạy kết hợp<br /> việc, làm việc nhóm có tỷ lệ không hài lòng và ít<br /> giữa lý thuyết và thực hành, thảo luận theo nhóm<br /> hài lòng cao. Đặc biệt, kỹ năng làm việc nhóm<br /> giải quyết vấn đề, dạy học theo dự án và dạy học<br /> có kết quả không hài lòng là 24,1% và ít hài lòng<br /> mô phỏng.<br /> là 58,7%. Bên cạnh đó, kỹ năng ngoại ngữ và<br /> Bảng 1. Kết quả thống kê của giảng viên về phương tin học còn hạn chế, nhất là kỹ năng ngoại ngữ.<br /> pháp dạy học đối với môn Kế toán tài chính Đây là những “lỗ hổng” cần phải được lấp đầy<br /> trong thời gian tới trong điều kiện bùng nổ của<br /> Các Mức độ thực hiện CMCN 4.0 [5].<br /> phương<br /> TT pháp dạy Không Bảng 2. Kết quả khảo sát về kỹ năng mềm của<br /> Thường<br /> học tích thường Không có cử nhân kế toán (%) [5]<br /> xuyên<br /> cực xuyên<br /> Hoàn<br /> Rất<br /> Dạy kết hợp Chỉ tiêu toàn Ít hài Tạm Hài<br /> 14/63 43/63 6/63 TT hài<br /> 1 giữa lý thuyết khảo sát không lòng được lòng<br /> lòng<br /> (22,22%) (68,25%) (9,53%) hài lòng<br /> và thực hành<br /> Kỹ năng<br /> Thảo luận<br /> 1 giao tiếp 3,1 41,4 39,3 16,1 0<br /> theo nhóm 18/63 42/63 3/63 và ứng xử<br /> 2<br /> giải quyết (28,57%) (66,67%) (4,76%)<br /> Kỹ năng lập<br /> vấn đề<br /> 2 kế hoạch 23,2 53,5 23,3 0 0<br /> Dạy học 4/63 12/63 47/63 công việc<br /> 3<br /> theo dự án (6,35%) (19,05%) (74,60%)<br /> Kỹ năng<br /> phát hiện,<br /> Dạy học 7/63 44/63 12/63 3 11,3 72,3 16,4 0 0<br /> 4 giải quyết<br /> mô phỏng (11,11%) (69,84%) (19,05%) vấn đề<br /> Kỹ năng<br /> Nguồn: tapchitaichinh.vn 4 làm việc 24,1 58,7 17,2 0 0<br /> nhóm<br /> Từ bảng trên cho thấy, tỷ lệ không thường xuyên<br /> vận dụng các phương pháp dạy học tích cực trong<br /> Bảng 3. Kết quả khảo sát về kỹ năng ngoại ngữ và<br /> giảng dạy của giảng viên vẫn chiếm phần lớn.<br /> tin học của cử nhân kế toán (%) [5]<br /> Đặc biệt, tỷ lệ không giảng dạy theo phương pháp<br /> dạy học theo dự án còn cao, tới 74,6%. Như vậy, Hoàn<br /> phương pháp dạy học môn Kế toán tài chính tại Rất<br /> Chỉ tiêu toàn Ít hài Tạm Hài<br /> TT hài<br /> các trường cao đẳng, đại học hiện nay chủ yếu khảo sát không lòng được lòng<br /> lòng<br /> vẫn là phương pháp thuyết trình truyền thống, các hài lòng<br /> nhóm phương pháp dạy học tích cực ít được sử Kỹ năng<br /> dụng, chỉ đạt mức độ trung bình. Bên cạnh đó, việc 1 36,0 49,3 12,4 2,3 0<br /> ngoại ngữ<br /> ứng dụng các phương tiện, thiết bị hiện đại như Kỹ năng<br /> công nghệ điện toán đám mây, kê khai trực tuyến, sử dụng<br /> 2 1,2 32,1 43,5 18,8 5,4<br /> phần mềm online trong giảng dạy còn hạn chế [4]. tin học văn<br /> phòng<br /> Thứ ba, về người học:<br /> Kỹ năng<br /> Chất lượng đầu vào của nhiều cơ sở đào tạo đại sử dụng<br /> học quá thấp, chủ yếu tập trung vào các trường 3 phần mềm 18,5 35,7 42,1 3,7 0<br /> xét tuyển, tính chủ động sáng tạo trong học tập chuyên<br /> và nghiên cứu của sinh viên nhìn chung chưa dùng<br /> <br /> <br /> <br /> 72 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018<br />  NGÀNH KINH TẾ<br /> <br /> Thứ tư, công cụ hỗ trợ đào tạo: Các công cụ hỗ Về chương trình đào tạo<br /> trợ là yếu tố không thể thiếu trong quá trình đào<br /> Để theo kịp sự phát triển của thời đại, các chương<br /> tạo nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy. Kế toán<br /> trình giáo dục nói chung và đào tạo nhân lực<br /> là một lĩnh vực khoa học xã hội có tính ứng dụng<br /> ngành Kế toán nói riêng phải thường xuyên cập<br /> cao, trong bối cảnh CMCN 4.0 gắn liền với các<br /> nhật, đổi mới. Điều đó có nghĩa là phải đào tạo để<br /> công nghệ hiện đại như hiện nay thì yêu cầu cung<br /> có được nguồn nhân lực phù hợp với xu hướng<br /> cấp công cụ học tập và cập nhật thường xuyên,<br /> phát triển của xã hội trong tương lai. Do đó, cần<br /> liên tục các công cụ đó là bắt buộc. Trong những phải rà soát, chỉnh sửa lại chương trình đào tạo<br /> năm gần đây, theo nhu cầu phát triển kinh tế xã của tất cả các ngành nói chung và ngành Kế toán<br /> hội, Nhà nước đã ban hành và thực hiện 26 chuẩn nói riêng. Bổ sung các môn học mới theo khuyến<br /> mực kế toán và các văn bản hướng dẫn, sửa đổi cáo của IFAC, như: công nghệ kỹ thuật số (bao<br /> cũng thường xuyên được bổ sung cho việc thực gồm điện toán đám mây và sử dụng dữ liệu lớn),<br /> hiện công tác kế toán. Vì vậy, việc cập nhật và đầu toàn cầu hóa (dịch vụ thuê ngoài kế toán) và các<br /> tư nâng cấp các công cụ hỗ trợ đào tạo là tất yếu. qui định mới (qui định về thuế, hình thức báo cáo<br /> Tại nhiều trường học hiện nay đã được trang bị hệ mới, qui định về báo cáo tích hợp,…). Các học<br /> thống máy tính kết nối internet, cài đặt các phần phần chuyên ngành cần phải điều chỉnh theo<br /> mềm kế toán được cập nhật theo chế độ kế toán hướng tích hợp với công nghệ thông tin. Chẳng<br /> hiện hành [3]. Tuy vậy, bên cạnh đó, còn một số hạn, môn Luật kế toán bổ sung nội dung về chứng<br /> không ít các trường vẫn sử dụng những phương từ điện tử, chữ ký số, môn Kế toán thuế bổ sung<br /> tiện đã quá yếu kém, lạc hậu và thiếu đồng bộ, thực hành nội dung đăng ký, kê khai trên phần<br /> nhưng vẫn chậm được đầu tư nâng cấp. Các mềm hỗ trợ kê khai thuế, môn Tin học chuyên<br /> khóa học kế toán vẫn chọn những vật liệu không ngành bổ sung công nghệ blockchain,… Bên cạnh<br /> còn phù hợp, cập nhật chậm. Một trong những đó, nội dung chương trình đào tạo cần điều chỉnh<br /> đòi hỏi bắt buộc của công tác đào tạo kế toán là dần theo hướng giảng dạy IFRS kết hợp với các<br /> phải có hệ thống máy tính hoặc chứng từ đầy đủ tình huống cụ thể theo yêu cầu của Việt Nam [2].<br /> để sinh viên có cơ hội tiếp cận với thực tế, song Việc làm này sẽ giúp người học vừa tiếp cận được<br /> nhiều đơn vị vẫn không có máy hoặc không đủ IFRS vừa am hiểu các quy trình kế toán ở Việt<br /> máy cho mỗi sinh viên. Thậm chí việc sử dụng Nam, từ đó tăng khả năng ứng dụng kiến thức<br /> các phần mềm online để nhập liệu cũng khó có vào thực tế của sinh viên, đáp ứng các yêu cầu<br /> được một đường truyền internet ổn định trong của thị trường lao động, sinh viên ra trường làm<br /> quá trình học. Một công cụ rất cần thiết nữa là việc được ngay mà không cần phải đào tạo lại.<br /> các sổ sách, chứng từ cần thiết để sinh viên có Tập trung vào đào tạo các kỹ năng cần thiết cho vị<br /> cơ hội diện kiến hoặc luyện tập nhiều khi còn hạn trí nhân viên kế toán quản trị. Chú trọng các môn<br /> chế hoặc đã lạc hậu. công cụ như ngoại ngữ, tin học và kỹ năng mềm.<br /> Mặc dù Bộ Tài chính đã ban hành các chuẩn mực Định kỳ khảo sát doanh nghiệp để nắm bắt nhu<br /> cầu làm cơ sở cho việc xây dựng chương trình<br /> kế toán nhưng hầu hết các giáo trình về kế toán<br /> sát với thực tiễn.<br /> đều được soạn theo các thông tư hướng dẫn của<br /> Bộ Tài chính nên hạn chế phần nào khả năng suy Về nghiên cứu khoa học<br /> luận và phát triển kiến thức của sinh viên.<br /> Trong bối cảnh CMCN 4.0, nghiên cứu khoa học<br /> Để khắc phục những tồn tại trên cần thiết phải có là một trong những yêu cầu bắt buộc. Do đó, đã<br /> những định hướng trong đào tạo sinh viên ngành Kế đến lúc các cơ sở giáo dục đại học phải đưa ra<br /> toán có chất lượng đáp ứng với sự phát triển kinh tế các hình thức nghiên cứu mới, trong đó phải tập<br /> xã hội trong bối cảnh CMCN 4.0. trung quan tâm đến các vấn đề như tốc độ, kết<br /> quả, quá trình đánh giá. Ngoài ra, hệ thống dữ<br /> 5. ĐỊNH HƯỚNG ĐÀO TẠO NHÂN LỰC NGÀNH<br /> liệu quy mô lớn hơn và đa đạng nguồn hơn để<br /> KẾ TOÁN<br /> phục vụ hoạt động nghiên cứu được tốt hơn [1].<br /> Trước những thách thức đặt ra đối với nhân lực Để làm được như vậy, đã đến lúc mỗi một cơ sở<br /> ngành Kế toán trong bối cảnh CMCN 4.0, đòi hỏi giáo dục đại học phải trang bị cho mình một trung<br /> phải nâng cao chất lượng đào tạo tại các trường tâm nghiên cứu để giúp cho sinh viên và cả giảng<br /> đại học theo tư duy CMCN 4.0 nhằm phát triển viên tiếp cận được với sự phát triển của khoa học<br /> các kỹ năng mới phục vụ cho công việc trong môi công nghệ trong tương lai. Đối với ngành Kế toán,<br /> trường CMCN 4.0 tại các doanh nghiệp, cơ quan. việc nghiên cứu không chỉ giới hạn trong lĩnh vực<br /> <br /> <br /> Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018 73<br />  NGHIÊN CỨU KHOA HỌC<br /> <br /> chuyên môn mà còn có thể các lĩnh vực kinh tế, xã về kế toán theo thời gian thực của các đối tượng<br /> hội khác. Từ đó mới hình thành được các kỹ năng khác nhau từ nhà quản trị doanh nghiệp, các cổ<br /> con người, kỹ năng kinh doanh và kỹ năng lãnh đông, người lao động, các cơ quan phi chính phủ,<br /> đạo cho các nhà kế toán tương lai. Đối với công cơ quan quản lý nhà nước và các bên có lợi ích<br /> tác quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của liên quan khác [4]. Ngoài ra, các trường đại học<br /> giảng viên và sinh viên, các trường đại học cần nên thường xuyên thảo luận với các công ty dịch<br /> phải trang bị các hệ thống thông tin nghiên cứu vụ kế toán, các chuyên gia/giảng viên về các lĩnh<br /> khoa học cũng như các phần mềm quản lý dự án, vực mới để điều chỉnh chương trình đào tạo của<br /> quản lý cơ sở đào tạo, bộ phận hỗ trợ tài chính.<br /> mình cho phù hợp. Đồng thời, các trường đại học<br /> Đầu tư cơ sở vật chất, công cụ học tập hoặc là phải đầu tư vào việc đào tạo các giảng<br /> viên hiện có hoặc tuyển dụng chuyên gia để phối<br /> Các trường đại học có thể đầu tư công nghệ giúp<br /> sinh viên có thể thực hành để có kinh nghiệm hợp và giảng dạy các chương trình mới.<br /> thực tế trong bối cảnh CMCN 4.0, có được các 6. KẾT LUẬN<br /> kiến thức về những tác động xã hội tiềm ẩn của<br /> hệ thống tự động hóa và hệ thống thông minh và Đứng trước những thuận lợi và khó khăn đặt ra<br /> cách thức giải quyết các vấn đề này. Dạy học 4.0 trong bối cảnh CMCN 4.0, nhân lực ngành Kế<br /> gồm nhiều hình thức học tập mới, thời gian và toán cần đảm bảo được yêu cầu cần thiết để có<br /> địa điểm học tập không bị ràng buộc, có sự thay thể đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Để đạt<br /> đổi phù hợp với đối tượng học, cung cấp nhiều được những yêu cầu đó, công tác đào tạo đóng<br /> kỹ năng phù hợp hơn. Để làm được điều đó, bắt vai trò chủ yếu. Những định hướng mà bài báo<br /> buộc phải chuyển đổi hình thức giảng dạy truyền đã đưa ra dựa trên việc phân tích các yếu tố ảnh<br /> thống sang các hình thức giảng dạy năng động, hưởng của CMCN 4.0; những yêu cầu đặt ra đối<br /> liên kết với thực tế theo mô hình giáo dục mới với người làm kế toán và thực trạng đào tạo kế<br /> như phòng học ảo, thầy giáo ảo, thiết bị ảo, phòng toán hiện nay tại Việt Nam. Kết quả của bài báo<br /> thí nghiệm, thư viện ảo,… dưới sự hỗ trợ của nhằm nâng cao chất lượng đào tạo từ đó nâng<br /> các thiết bị thông minh. Đồng thời, phương pháp cao chất lượng nhân lực ngành Kế toán trong bối<br /> giáo dục cũng phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa cảnh CMCN 4.0.<br /> trong việc tổ chức giảng dạy qua Internet. Qua<br /> đó, hình thức giáo dục sẽ linh hoạt về thời gian,<br /> không gian, phù hợp với điều kiện và nhu cầu cá TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> nhân phát triển E-learning hay sử dụng ứng dụng [1]. Tấn Tài (2017). Giáo dục đại học phải<br /> công nghệ điện toán đám mây cho phép người<br /> làm gì trước cuộc cách mạng 4.0.<br /> dạy có thể cung cấp tài liệu học tập cho người học<br /> http://giaoduc.net.vn/Giao-duc-24h/Giao-duc-<br /> và thu thập lại các kết quả của quá trình dạy học<br /> dai-hoc-phai-lam-gi-truoc-thach-thuc-cua-cach-<br /> từ phía người học một cách liên tục và linh hoạt.<br /> mang-cong-nghiep-40-post178343.gd<br /> Đối với ngành Kế toán, cần tăng cường mô hình<br /> phòng thực hành kế toán ảo. Đây là mô hình đã và [2]. PGS.TS Hà Xuân Thạch (2017). Nghiên cứu các<br /> đang được các trường có chuyên ngành Kế toán nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng IFRS tại<br /> áp dụng tại Việt Nam [2]. Tuy nhiên, hiện nay, cơ Việt Nam.<br /> sở vật chất cho phòng thực hành chủ yếu vẫn là<br /> [3]. John Vũ (2016). Đào tạo trực tuyến MOOCs là<br /> sổ sách kế toán thủ công. Do đó, cần trang bị lại<br /> cuộc “cách mạng vĩ đại” trong hệ thống giáo<br /> cơ sở vật chất theo hướng công nghệ cho phòng<br /> dục, Techmaster Team. https://techmaster.vn/<br /> thực hành kế toán ảo này. Bên cạnh đó, việc sử<br /> posts/33951/dao-tao-truc-tuyenmoocs-la-cuoc-<br /> dụng các mạng xã hội đang được yêu thích hiện<br /> cach-mang-vi-dai-trong-he-thong-giao-duc<br /> nay để cung cấp tài liệu, thực hiện hướng dẫn<br /> thực hành cho người học. [4]. Tapchitaichinh.vn<br /> <br /> Về hợp tác đào tạo [5]. Đại học Quy Nhơn (2017). Kỷ yếu hội thảo khoa<br /> học Kế toán kiểm toán.<br /> Các trường đại học có thể phối hợp với các công<br /> ty, cơ sở đào tạo để tổ chức những khóa học [6]. Tetyana Slyozko, Nataliya Ahorodnya<br /> phù hợp với những nội dung như mã hóa, quản (2017). The Fourth Industrial Revolution:<br /> lý thông tin ở những nền tảng chia sẻ được như The Present and Future of Accounting and<br /> điện toán đám mây và đánh giá những nhu cầu the Accounting Profession.<br /> <br /> <br /> 74 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(63).2018<br />