intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đồ án tốt nghiệp: Nghiên cứu quá trình tạo mầm hạt đậu xanh và ứng dụng sản xuất bột đậu xanh nẩy mầm

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST
Báo xấu
46
lượt xem 11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đồ án này nghiên cứu khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình nẩy mầm của hạt đậu xanh như: nhiệt độ nước ngâm, thời gian ngâm, thời gian ủ... Nhằm tạo điều kiện tối thích cho quá trình nẩy mầm, để đạt được hàm lượng hợp chất GABA, chống oxy hóa tối ưu nhất và ứng dụng sản xuất bột đậu xanh nẩy mầm. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đồ án tốt nghiệp: Nghiên cứu quá trình tạo mầm hạt đậu xanh và ứng dụng sản xuất bột đậu xanh nẩy mầm

  1. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP NGHIÊN CỨU QUÁ TRÌNH TẠO MẦM HẠT ĐẬU XANH VÀ ỨNG DỤNG SẢN XUẤT BỘT ĐẬU XANH NẨY MẦM Ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM Giảng viên hướng dẫn : ThS Trần Thị Ngọc Mai Sinh viên thực hiện : Trần Thị Uyên MSSV: 1311100866 Lớp: 13DSH06 TP. Hồ Chí Minh, 2017 1
  2. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực. Các kết quả nghiên cứu này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Những số liệu sử dụng trong luận án có nguồn gốc rõ ràng và đã công bố theo đúng quy định. 2
  3. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP LỜI CẢM ƠN Trước hết em xin chân thành cảm ơn thầy, cô trường Đại Học Công Nghệ đã nhiệt tình chỉ dạy cho em trong suốt thời gian qua. Đó chính là hành trang để chúng em bước tới tương lai tốt đẹp và cống hiến những gì mình đã học cho xã hội. Em xin bày tỏ lòng biết ơn đến cô Trần Thị Ngọc Mai đã tận tình hướng dẫn và tạo mọi điều kiện giúp đỡ em hoàn thành luận văn này. Lời biết ơn chân thành nhất em gửi đến cha mẹ, anh chị em trong gia đình đã ủng hộ và khích lệ em trong suốt quá trình học tập. 2
  4. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ………………………………………………………………….1 LỜI CẢM ƠN…..…………...……………………………………………………...2 LỜI MỞ ĐẦU…………………...……………………………………….…………3 TÓM TẮT ĐỒ ÁN…………………...…………………………………………….5 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN……………………………………………………….6 1.1 Phân loại khoa học và phân bố……………..…………………….………...…6 1.1.1 Phân loại khoa học…………………..……………………………..…………6 1.1.2 Phân bố …………………,..……………………………………….…………..6 1.2 Đặc điểm thực vật……………...……………………………………....…….…9 1.3 Thành phần hóa học của đậu xanh..……………………………...…....…….13 1.4 Tình hình sản xuất và tiêu thụ đậu xanh trên thế giới và Việt Nam …...…17 1.4.1 Tình hình sản xuất đậu xanh trên thế giới…...……...………………………..17 1.4.2 Tình hình sản xuất đậu xanh ở Việt Nam ..……….……………………...…19 1.4.3 Tình hình tiêu thụ đậu xanh...………………………………….…….………21 1.5 Đậu xanh nẩy mầm và những nghiên cứu về đậu xanh nẩy mầm ....…...…22 1.5.1 Quá trình nẩy mầm và các yếu tố ảnh hưởng quá trình nẩy mầm …………22 1.5.2 Các biến đổi hạt trong quá trình nẩy mầm ...……….………………………24 1.5.2.1 Sự biến đổi các chất dinh dưỡng …...…..…………………………………24 1.5.2.2 Sự thay đổi hàm lượng các chất chống oxy hóa …….……………………..29 1.5.2.3 Hàm lượng các chất kháng hấp thu dinh dưỡng ….………………………40 CHƯƠNG 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU………………41 2.1 Vật liệu nghiên cứu …………………………………………………………..41 2.1.1 Nguyên liệu…………………...……………………………………………...41 2.1.2 Địa điểm nghiên cứu…………………...………………………………….....41 2.1.3 Thiết bị…………………...………………………………….……………….41 2.2 Phương pháp nghiên cứu………………...…………………………………...42 2.2.1 Phương pháp phân tích hóa lý…...……………………………………..……42 2.2.2 Phương pháp đánh giá cảm quan...………………………………………….42 3
  5. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 2.3. Bố trí thí nghiệm……………………………………..………...…………..…43 2.3.1 Sơ đồ bố trí thí nghiệm………………………………………………………43 2.3.2 Bố trí thí nghiệm...…………………………………………………………...44 2.3.2.1 Thí nghiệm 1: Đánh giá khối lượng 1000 hạt.....………………………….44 2.3.2.2 Thí nghiệm 2: Đánh giá chỉ tiêu hóa lí.....…………………………………44 2.3.2.3 Thí nghiệm 3: Khảo sát ảnh hưởng thời gian ngâm đến quá trình nẩy mầm của hạt ……………………………………………………………………………..44 2.3.2.4 Thí nghiệm 4: Khảo sát ảnh hưởng nhiệt độ ngâm đến quá trình nẩy mầm của hạt...………………………………………...………………………………….45 2.3.2.5 Thí nghiệm 5: Khảo sát ảnh hưởng phương pháp ngâm đến quá trình nẩy mầm của hạt …...…………..………………………...…………………………….46 2.3.2.6 Thí nghiệm 6: Khảo sát ảnh hưởng thời gian ươm đến quá trình nẩy mầm của hạt ..………………………………………………...………………………….46 2.3.2.7 Thí nghiệm 7: Khảo sát nhiệt độ sấy đến hạt đậu xanh nẩy mầm …………47 2.3.2.8 Thí nghiệm 8: Đánh giá bột đậu xanh nẩy mầm ……...………………….48 2.4 Quy trình nghiên cứu ………………………………………………………...49 2.4.1 Sơ đồ quy trình công nghệ...…………………………………………………49 2.4.2 Thuyết minh quy trình …...…………………………………………………50 CHƯƠNG 3. KÉT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ……………………………………53 3.1 Kết quả đánh giá khối lượng 1000 hạt ……………………………………...53 3.2 Kết quả đánh giá chỉ tiêu hóa lí ……………………………...……………...54 3.3 Kết quả khảo sát thời gian ngâm ảnh hưởng đến quá trình nẩy mầm của hạt đậu xanh ……………………………………………………………...………55 3.4 Kết quả khảo sát ảnh hưởng nhiệt độ ngâm đến quá trình nẩy mầm của hạt đậu xanh …………….……………………...……………………………………..57 3.5 Kết quả khảo sát ảnh hưởng phương pháp ngâm đến quá trình nẩy mầm của hạt đậu xanh …………………………………………………………………59 3.6 Kết quả khảo sát ảnh hưởng thời gian ươm đến quá trình nẩy mầm của hạt đậu xanh ………………………………….……………...………………………..60 4
  6. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 3.7 Kết quả khảo sát nhiệt độ sấy ảnh hưởng đến hạt đậu xanh nẩy mầm …..69 3.8 Kết quả đánh giá bột đậu xanh nẩy mầm …………………………………..71 CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ……………………………………73 4.1 Kết luận ……………………………………………………………………….73 4.1.1 Các thông số tối ưu ……………………..………………………..…………..73 4.1.2 Quy trình để nghị …………………..……………………………………......74 4.2 Kiến nghị ………………...……………….…………………………………...75 TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………...……………………………………..76 5
  7. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Phân loại khoa học đậu xanh …………………………………………...6 Bảng 1.2: Thành phần hóa học của hạt đậu xanh khô ……………………………13 Bảng 1.3: Thành phần acid amin trong hạt đậu xanh ……………………………14 Bảng 1.4: Thành phần acid béo có trong hạt đậu xanh ………………………….15 Bảng 1.5: Thành phần carbohydrate trong đậu xanh ……………………………16 Bảng 1.6: Thành phần vitamin trong hạt đậu xanh ……………………………….17 Bảng 1.7: Thành phần khoáng trong hạt đậu xanh ………………………………17 Bảng 1.8: Diện tích, năng suất và sản lượng đậu xanh của một số nước trên thế giới giai đoạn 1980 – 2001 …………………………………………………………….18 Bảng 1.9: Tốc độ trung bình hàng năm của thế giới về diện tích, năng suất và sản lượng đậu xanh giai đoạn 1980 – 2001 ……………………………………………19 Bảng 1.10: Thành phần hóa học của đậu trước và sau khi nẩy mầm ……………25 Bảng 1.11: Sự thay đổi hàm lượng acid amin đậu xanh ở các giai đoạn …………26 Bảng 1.12: Sự thay đổi hàm lượng carbohydrate của đậu xanh trước và sau khi nẩy mầm …………………………………………………………………………..……27 Bảng 1.13: Sự thay đổi hàm lượng acid béo trong tổng chất béo có trong hạt đậu xanh trước và sau khi nẩy mầm ……………………………………………………28 Bảng 1.14: Sự thay đổi hàm lượng phenolic trong quá trình nẩy mầm …………33 Bảng 1.15: Hàm lượng vitamin C của đậu xanh trong quá trình nẩy mầm ………37 Bảng 1.16: Ảnh hưởng của sự nẩy mầm đến các yếu tố kháng dinh dưỡng …….40 Bảng 2.1: Danh mục các thiết bị nghiên cứu …………………………………….41 Bảng 3.1: Khảo sát 1000 hạt của các loại giống đậu xanh ………………………53 Bảng 3.2: Thành phần nguyên liệu đậu xanh ……………………………………54 Bảng 3.3: Bảng phân tích ANOVA cho độ ẩm ảnh hưởng bởi thời gian …………55 Bảng 3.4: Đánh giá cảm quan hạt đậu xanh sau khi ngâm ảnh hưởng bởi thời gian ……………………………………………………………………………………...56 Bảng 3.5: Bảng phân tích ANOVA cho độ ẩm ảnh hưởng bởi nhiệt độ nước ngâm ……………………………………………………………………………………...57 6
  8. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Bảng 3.6: Đánh giá cảm quan hạt đậu xanh sau khi ngâm ảnh hưởng bởi thời gian ……………………………………………………………………………………...58 Bảng 3.7: Đánh giá cảm quan hạt đậu xanh ảnh hưởng bởi phương pháp ngâm ……………………………………………………………………………………...59 Bảng 3.8: Bảng phân tích ANOVA cho độ ẩm ảnh hưởng bởi thời gian ươm ………………………………………………………………………………...……60 Bảng 3.9: Bảng phân tích ANOVA cho hàm lượng phenolic ảnh hưởng bởi thời gian ươm mầm ……………………………………...……………………………...61 Bảng 3.10: Bảng phân tích ANOVA cho hàm lượng vitamin C ảnh hưởng bởi thời gian ươm mầm ……………………………………………/.……………………...62 Bảng 3.11: Bảng phân tích ANOVA cho hàm lượng protein ảnh hưởng bởi thời gian ươm mầm ……………………………………………………...……………...63 Bảng 3.12: Bảng phân tích ANOVA cho hàm lượng đường khử ảnh hưởng bởi thời gian ươm mầm ……………………………………………………………...……...64 Bảng 3.13: Bảng phân tích ANOVA cho hàm lượng tinh bột ảnh hưởng bởi thời gian ươm mầm ……………………………………………………………………..65 Bảng 3.14: Hàm lượng GABA cảu đậu xanh sau khi ươm ở 24 giờ …………..…69 Bảng 3.15: Bảng thời gian ảnh hưởng bởi nhiệt độ sấy hạt đậu xanh nẩy mầm …69 Bảng 3.16: Đánh giá cảm quan hạt đậu xanh sau khi sấy ảnh hưởng bởi nhiệt độ ……………………………………………………………………………………...70 Bảng 3.17: Hàm lượng GABA của đậu xanh sau khi sấy ………………………..71 Bảng 3.18: Kết quả đánh giá cảm quan bột đậu xanh nẩy mầm …………………71 Bảng 3.19: Kết quả kiểm tra vi sinh đối với bột đậu xnah nẩy mầm …………….72 Bảng 3.20: Chi phí sản phẩm “bột đậu xanh nẩy mầm” …………………………72 7
  9. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Cây đậu xanh …………………………………………….……………...9 Hình 1.2: Cấu tạo hạt đậu xanh …………………………………………………..13 Hình 1.3: Phân loại các nhóm phenolic ……………………………………….…29 Hình 1.4: Quá trình sinh tổng hợp phenolic ………………………………………30 Hình 1.5: Con đường tổng hợp vitamin C ………………………………………..35 Hình 1.6: Con đường hình thành GABA …………………………………………38 Hình 1.7: Biểu đồ hàm lượng GABA tổng hợp theo thời gian nẩy mầm …………39 Hình 2.1: Sơ đồ bố trí thí nghiệm …………………………………………………43 Hình 2.2: Sơ đồ quy trình công nghệ …………………………………………….49 Hình 3.1: Biểu đồ so sánh độ ẩm theo thời gian ngâm hạt ………………………55 Hình 3.2: Biểu đồ so sánh tỷ lệ nẩy mầm theo thời gian ngâm hạt ………………56 Hình 3.3: Biểu đồ so sánh độ ẩm theo nhiệt độ nước ngâm ………………………57 Hình 3.4: Biểu đồ so sánh tỷ lệ nẩy mầm theo nhiệt độ nước ngâm ……………58 Hình 3.5: Biểu đồ so sánh tỷ lệ nẩy mầm theo phương pháp ngâm ………………59 Hình 3.6: Biểu đồ so sánh chiều dài rễ mầm theo thời gian ươm …………….…60 Hình 3.7: Biểu đồ so sánh độ ẩm hạt theo thời gian ươm ……………………….61 Hình 3.8: Biểu đồ hàm lượng phenolic ảnh hưởng bởi thời gian …………………62 Hình 3.9: Biểu đồ hàm lượng vitamin C ảnh hưởng bởi thời gian ………………63 Hình 3.10: Biểu đồ hàm lượng protein ảnh hưởng bởi thời gian …………………64 Hình 3.11: Biểu đồ hàm lượng đường khử ảnh hưởng bởi thời gian ……………65 Hình 3.12: Biểu đồ hàm lượng tinh bột ảnh hưởng bởi thời gian ……………….66 Hình 3.13: Biểu đồ thời gian ảnh hưởng bởi nhiệt độ sấy ……………………….70 Hình 4.1: Nghiên cứu quá trình tạo mầm hạt đậu xanh và ứng dụng sản xuất bột đậu xanh nẩy mầm ……………………………………………………………...…74 8
  10. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT SFA (Saturated fatty acids): acid béo bão hòa MUFA (Monounsaturated fatty acids): các acid béo không bão hòa có một nối đôi PUFA (polyunsaturated fatty acids): các acid béo không bão hoà có nhiều nối đôi GAD: glutamate decarboxylase. GABA: gamma aminobutyric acid GABA-T: GABA-transaminase SSA: succinic semialdehyde SSADH: succinic semialdehyde dehydrogenase HSQT: hệ số quan trọng. 9
  11. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP MỞ ĐẦU Đậu xanh (Vigna radiate (L.) Wiliczek) là một trong 3 cây đậu đỗ chính trong nhóm cây đậu ăn hạt, đứng sau đậu tương và lạc, đậu xanh cũng chính là cây trồng có vị trí quan trọng trong nền nông nghiệp của nhiều nước trong đó có Việt Nam. Bên cạnh những giá trị vốn có như protein, glucid, lipid…Theo nghiên cứu của Prior & Gu (2005); Santos-Buelga & Scalbert (2000); Amarowicz và cộng sự (2004); Troszyńska & Ciska (2002); Troszyńska và cộng sự (2002) thì đậu xanh là loại thực phẩm chứa nhiều hợp chất polyphenolic như: phenol, flavonoids, mà những chất này là những chất oxi hóa tự nhiên. Tuy nhiên ngoài những hợp chất có lợi đó thì trong đậu xanh còn chứa những hợp chất không có lợi như phytic acid, tannin…, mà những chất này sẽ gây chát khi sử dụng. Trong nhiều thập kỹ qua, thực vật chứa nhiều hàm lượng phenolic là hợp chất chống oxi hóa, thường được đưa ra để bàn luận về sự ảnh hưởng của chúng lên việc ngăn chặn sự phát triển của nhiều loại ung thư [Han (1997); Yanget (1998); Clifford & Scalbert (2000); Harbone & Wil-liams (2000)] và atherosclerosis [Luo và cộng sự (1997); Pearson và cộng sự (1998); Troszyńska & Bałasińska (2002)]. Chất chống oxi hóa giữ một vai trò quan trọng trong thực phẩm vì nó có ảnh hưởng tốt đến sức khỏe con người. Trong những cây họ đậu, có chứa các hợp chất quan trọng như vitamin C, vitamin E, hợp chất phenolic và glutathione. [Block (1992); Cadenas và Packer (2002)]. Vấn đề được đặt ra ở đây là hạt đậu xanh có thể được sử dụng tốt hơn nhờ quá trình nẩy mầm, sự nẩy mầm là một công nghệ đơn giản, rẻ tiền. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng hạt nẩy mầm chứa nhiều hợp chất dinh dưỡng có lợi như: acid amin, hợp chất chống oxi hóa, khoáng, các hợp chất được tổng hợp trong quá trình nẩy mầm khác như gamma aminbutyric acid (GABA), giảm hàm lượng các chất kháng dinh dưỡng như: enzyme ức chế antitrypsin, galactoside, tannin…cao hơn khi so sánh với những hạt không nẩy mầm. 10
  12. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Ngoài ra theo một vài nghiên cứu của Asim Muhammad (2011), thì hàm lượng vitamin C cũng tăng nhiều trong quá trình nẩy mầm, mà hợp chất này hầu như không có mặt trong hạt đậu xanh chưa nẩy mầm. Thêm vào đó ngày nay các tiêu chuẩn của cuộc sống con người ngày càng được nâng cao, vấn đề dinh dưỡng bổ sung cho cơ thể càng được quan tâm nhiều hơn. Nhưng bên cạnh những yếu tố về ăn uống thì môi trường xung quanh cũng ảnh hưởng đến sức khỏe. Hằng ngày cơ thể chúng ta phải chịu ảnh hưởng của tia phóng xạ, tia cực tím, chất thải công nghiệp, khí thải ô tô, xe máy, nguồn nước ô nhiễm… những tác động có hại này là nguyên nhân chính của các bệnh tim mạch, ung thư, và các bệnh nguy hiểm khác. Ngoài những nguyên nhân này, sức khỏe của chúng ta còn bị ảnh hưởng bởi stress. Tất cả những nguyên nhân trên đã làm cho hệ miễn dịch của chúng ta không có đủ điều kiện hoạt động, sức đề kháng của cơ thể ngày một kém đi và cơ thể rất dễ mắc bệnh. Vậy làm cách nào để tăng cường sức đề kháng, chống lại bệnh tật. Từ những nhu cầu mà con người phải chịu ảnh hưởng bởi môi trường, kết hợp với những nghiên cứu đã chứng minh công dụng của hạt đậu xanh nẩy mầm của các nhà khoa học trên. Nên tôi tiến hành “Nghiên cứu quá trình tạo mầm hạt đậu xanh và ứng dụng sản xuất bột đậu xanh nẩy mầm” Mục tiêu của đề tài: nghiên cứu khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình nẩy mầm của hạt đậu xanh như: nhiệt độ nước ngâm, thời gian ngâm, thời gian ủ... Nhằm tạo điều kiện tối thích cho quá trình nẩy mầm, để đạt được hàm lượng hợp chất GABA, chống oxy hóa tối ưu nhất và ứng dụng sản xuất bột đậu xanh nẩy mầm. Giới hạn của đề tài: Nghiên cứu được thực hiện ở quy mô phòng thí nghiệm. 4
  13. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TÓM TẮT ĐỒ ÁN Mục đích của đồ án “Nghiên cứu quá trình tạo mầm hạt đậu xanh và ứng dụng sản xuất bột đậu xanh nẩy mầm” nhằm khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình nẩy mầm. Qua đó rút ra được sự tối ưu cho từng yếu tố, để tạo ra sản phẩm có giá trị cao.  Nội dung chính thực hiện trong đồ án bao gồm:  Tổng quan tài liệu về nguyên liệu đậu xanh, các thành phần và sự biến đổi của các thành phần hóa học trong quá trình nẩy mầm, đánh giá thành phần hóa học của nguyên liệu hạt đậu xanh.  Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình nẩy mầm như các thông số: nhiệt độ nước ngâm, thời gian ngâm, phương pháp ngâm, thời gian ủ ảnh hưởng đến tỷ lệ nẩy mầm, độ ẩm, hàm lượng protein, hàm lượng vitamin C, hàm lượng phenolic, hàm lượng cacbohydrate, hàm lượng GABA.  Khảo sát yếu tố ảnh hưởng đến bột đậu xanh nẩy mầm: nhiệt độ sấy ảnh hưởng đến hàm lượng GABA và đánh giá bột đậu xanh nẩy mầm.  Sau quá trình nghiên cứu thu được các kết quả sau:  Thành phần hóa học của hạt đậu xanh: protein thô (23,18%), độ ẩm (12,6%).  Các thông số ảnh hưởng đến quá trình nẩy mầm: thời gian ngâm: 6 giờ, nhiệt độ nước ngâm: 300C, phương pháp ngâm: ngâm ngập, thời gian ươm: 24 giờ.  Các hàm lượng khảo sát ảnh hưởng bởi các yếu tố: tỉ lệ nẩy mầm 99%, hàm lượng phenolic 0,458 mg/g, hàm lượng vitamin C 36,667 mg%, hàm lượng protein 9,457%, hàm lượng đường khử 0,459%, hàm lượng tinh bột 8,262%, hàm lượng GABA sau khi ươm 342 mg/kg.  Nhiệt độ sấy là 500C và hàm lượng GABA sau khi sấy là 407 mg/kg, sản phẩm bột đậu xanh nẩy mầm đạt loại khá. 5
  14. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN 1.1 Phân loại khoa học và phân bố 1.1.1 Phân loại khoa học Đậu xanh theo quan điểm lấy hạt của nhân dân ta bao gồm các loài thuộc hai chi phụ là Ceratotropic, còn được gọi là nhóm đậu châu Á, bao gồm 16 loài hoang dại và 5 loài trồng trọt là V. radiata, V. mungo, V. aconitifolia, V. angularis, V. umbellate [3] Bảng 1.1. Phân loại khoa học của đậu xanh (Vigna radiata) Ngành Magnoliophyta Lớp Magnoliopsida Bộ Fabales Họ Fabaceae Chi Vigna Loài V. radiata 1.1.2 Phân bố Đậu xanh có nguồn gốc từ Ấn Độ và Trung Á, phân bố chủ yếu ở các vùng nhiệt đới và á nhiệt đới, là cây trồng khá quen thuộc ở châu Á và rất phổ biến ở nước ta. Cây đậu xanh có khả năng thích ứng rộng, chịu hạn khá và có thể thích nghi với các vùng có điều kiện khắc nghiệt. Khu vực Đông và Nam Châu Á, cây đậu xanh được trồng nhiều ở các quốc gia như: Ấn Độ, Pakista, Bangladesh, Sri Lanka, Nepal Trung Quốc, Thái Lan, Philippin, Miến Điện, Indonexia, hiện nay đã được phát triển tại một số quốc gia ở vùng ôn đới, ở Châu Úc, lục địa Châu Mỹ. Đặc điểm sinh thái thường chịu ảnh hưởng của các yếu tố sau: - Nhiệt độ: Đậu xanh thích ứng với một khoảng nhiệt độ khá rộng từ 16 đến 6
  15. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 360C. Tuy nhiên, đậu xanh sinh trưởng và phát triển tốt nhất trong phạm vi nhiệt độ 22-270C. Đậu xanh phát triển bình thường ở các khoảng phạm vi nhiệt độ 16- 210C và 28-360C. Ở các thời kỳ nẩy mầm, mầm phát triển và hình thành cây con, đậu xanh thường rất nhạy cảm với nhiệt độ. Hạt nẩy mầm tốt trong phạm vi nhiệt độ 25- 270C. Dưới 150C tỷ lệ nẩy mầm thấp và tốc độ phát triển của cây con giảm đáng kể. Tốc độ sinh trưởng dinh dưỡng và khả năng tích lũy chất khô đạt mức cao nhất ở nhiệt độ 24-250C. Những giống có nguồn gốc từ những vùng nhiệt đới thường rất mẫn cảm với nhiệt độ thấp. Tác động của nhiệt độ đối với đậu xanh một phần tùy thuộc vào chế độ chiếu sáng và độ ẩm đất. Ở điều kiện ngày ngắn, nhiệt độ càng ấm (trong phạm vi 22- 270C) sự nở hoa diễn ra càng sớm. Qua đó thời gian sinh trưởng được rút ngắn so với điều kiện ngày dài. Các giống có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới thì có phản ứng mạnh với nhiệt độ tối thiểu trong khi đó những giống có nguồn gốc cận nhiệt đới hầu như không có phản ứng gì với nhiệt độ này. - Lượng mưa và độ ẩm: Diện tích trồng đậu xanh trên thế giới tập trung chủ yếu ở những vùng có lượng mưa trung bình là 600-1000 mm/năm, tương ứng với các vùng khô hạn và vùng cận ẩm. Ở những vùng có lượng mưa lớn hơn, đậu xanh thường phải nhường chỗ cho các loại cây trồng khác. Mặt khác, trong điều kiện mưa nhiều, chất lượng hạt đậu xanh thường thấp do khi thu hoạch nếu gặp mưa, hạt đậu xanh thường bị nấm mốc gây hại và thối. Đặc biệt trong điều kiện mưa nhiều, mưa kéo dài ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của bộ rễ. Tùy theo mức độ bị ngâm nước mà bộ rễ có thể bị thâm đen một phần hay thâm đen toàn bộ, dẫn đến hiện tượng cây bị vàng lá hoặc có thể bị chết sau 5-7 ngày. Đậu xanh được đánh giá là cây chịu hạn khá. Tuy vậy, trong điều kiện khô 7
  16. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP hạn trồng đậu xanh cho hiệu quả thấp. Đậu xanh nếu không được tưới đầy đủ ở các thời kỳ phát triển cây con và hình thành quả thì khả năng tích lũy chất khô giảm 40%. Đặc biệt năng suất hạt sẽ giảm 50-60%, nếu ở thời kỳ ra hoa và hình thành quả đậu xanh không được tưới. Nguyên nhân của đậu xanh bị giảm năng suất khi gặp khô hạn là do sự giảm sút về số chùm quả, số quả, số hạt. - Ánh sáng: Các thời kỳ sinh trưởng và phát triển của đậu xanh đều tương đối mẫn cảm với chế độ sáng. Hầu hết các giống đậu xanh đều mẫn cảm với ngày ngắn. Dấu hiệu đầu tiên của sự phản ứng này là kéo dài các thời kỳ sinh dưỡng và ra hoa chậm lại. Độ dài ngày lớn có ảnh hưởng đến thời kỳ sinh thực. Thời gian nở hoa kéo dài và làm chậm quá trình chín của quả. Điều kiện ngày dài làm kích thích quá trình nở hoa, cho nên trên cùng một cây, ở cùng thời điểm có mặt cả nụ, hoa, quả xanh, quả chín. - Đất đai: đậu xanh không kén đất. Có thể trồng được đậu xanh trên nhiều loại đất khác nhau. Sở dĩ như vậy vì cây đậu xanh có khả năng chịu hạn, chịu kiềm, chịu muối. Tuy vậy, nếu được trồng trên các chân đất tốt và được tưới tiêu chủ động, đậu xanh mới cho năng suất cao. Đậu xanh có vùng phân bố rộng, từ 400 vĩ Bắc đến 400 vĩ tuyến Nam trên các loại đất phù sa, cát pha, đất đồi, đất lúa. Các nhà khoa học đã tính ra là để thu được một tấn hạt đậu xanh cây đậu đã lấy đi từ đất 40-42 kg N; 3-5 kg P2O5; 12-14 kg K2O; 1,5 kg S; 1,5 kg Mg; 1,0-1,5 kg Ca và một số vi lượng khác. Cây đậu xanh cần có phân lân, việc cung cấp bổ sung phân lân rất có ý nghĩa. Bón 20-40 kg P2O5/ha làm cho năng suất của đậu xanh tăng lên rõ rệt. Trên đất đá ong, bón phân lân làm tăng năng suất còn lớn hơn. Thậm chí, bón đến 100 kg P2O5/ha mới cho hiệu quả kinh tế cao nhất. - PH đất đối với đậu xanh cũng rất quan trọng. Đối với đậu xanh pH 6-7,5 là thích hợp nhất. Nếu pH dưới 5, việc hình thành các nốt sần hữu hiệu giảm nhiều. 8
  17. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Cung cấp Ca cho đất để điều chỉnh độ pH có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành năng suất cây đậu xanh. [4] 1.2 Đặc điểm thực vật Hình 1.1. Cây đậu xanh [1] a. Thân và cành: Thân cây đậu xanh thuộc dạng thân thảo. Là loại cây hàng năm. Thân có màu xanh hoặc tím. Thân có 3 dạng: đứng thẳng, đứng nghiêng, bò lan trên mặt đất. Dạng bò lan thường chỉ gặp ở các vùng đồi núi của Ấn Độ và Mianma. Đậu xanh có 3 dạng sinh trưởng: hữu hạn, vô hạn và bán hữu hạn Đường kính thân trung bình là 5-8 mm. Chiều cao cây có nhiều biến động tùy thuộc vào giống mùa vụ, khả năng thâm canh. Chiều cao có thể thay đổi từ 25 đến 125 cm. Toàn bộ chiều dài thân được chia thành 7-15 đốt. Ở các đốt, gần mặt đất thường hình thành cấp 1. Các đốt ở phía trên là vị trí để hình thành các chùm hoa, 9
  18. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP quả. Số cành trên thân thường là 2-3 cành, nhưng cũng có trường hợp có cây đến 9-10 cành. b. Lá: Lá mầm xuất hiện khi hạt đậu hút đủ nước. Sau đó phát triển và tồn tại cho đến khi toàn bộ chất dinh dưỡng trong lá được huy động để cung cấp cho phát triển của cây con ở thời kỳ đầu, thời kỳ này thường kéo dài 15-20 ngày sau khi hạt nẩy mầm. Sau khi lá mầm xuất hiện 3-5 ngày, 2 lá đơn hình thành và mọc đối diện nhau trên mặt đất. Sau khi lá đơn xuất hiện khoảng một tuần, bắt đầu hình thành lá kép. Lá kép có 2 lá chét. Tốc độ hình thành lá kép phụ thuộc vào thời vụ, giống và kỹ thuật chăm sóc cây. Trung bình 6-8 ngày hình thành 1 lá kép. Vị trí của lá kép trên thân hoặc trên cành thường mọc so le tại các phần giữa của các đốt thân hay cành. Kích thước của phiến lá và độ dài của cuống lá thay đổi tùy thuộc vào vị trí của tầng lá. Thông thường các kích thước này tăng dần từ dưới đến tầng lá giữa sau đó giảm dần ở các tầng lá phía trên. Điều này biểu hiện sự sinh trưởng và phát triển bình thường của cây đậu xanh. Khi gặp điều kiện thuận lợi và cây đậu xanh sinh trưởng phát triển tốt, lá chét giữa của lá kép thường lớn hơn 2 lá chét ở 2 bên. Vì vậy, có thể căn cứ vào độ lớn của phiến lá có thể đánh giá được tình hình sinh trưởng và phát triển của cây đậu xanh. Lá chét giữa của cây đậu xanh có nhiều hình dáng khác nhau: hình ô van, hình tim, hình lá chẻ thùy, hình nhọn, hình lưỡi dao, hình bán ô van. Lá kép đậu xanh một phần mọc trên thân. Thường trên thân có 7-8 lá. Ngoài ra còn mọc nhiều trên các thành cấp 1. c. Rễ: Bộ rễ đậu xanh gồm rễ chính và rễ phụ. Rễ chính ăn sâu vào đất 20-30 cm. Ở điều kiện đất có đủ ẩm, tơi xốp, tầng canh tác dày, rễ chính có thể ăn sâu vào đất đến 7-100 cm. Rễ phụ thường có 30-40 cái, dài 20-25 cm, phân bố chủ yếu ở tầng đất mặt, không sâu quá 25 cm. Trên rễ phụ có nhiều lông hút, làm nhiệm vụ hút các chất dinh dưỡng từ đất. Ở các điểm tiếp giáp giữa rễ chính và rễ phụ, cũng như trên chiều dài của rễ phụ, thường hình thành nhiều nốt sần. Nốt sần 10
  19. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP là nơi tụ tập vi sinh vật cố định đạm ở các lông hút của rễ. Số lượng nốt sần của đậu xanh không nhiều so với ở một số loại đỗ khác. Thường trung bình mỗi cây có 20-30 nốt sần. Nhưng ở cây đậu xanh có tỷ lệ nốt sần hữu hiệu cao, trên 80%. Kích thước của các nốt sần không giống nhau, thường dao động trong phạm vi 4-5 mm đường kính. Số lượng và khả năng hoạt động của các nốt sần là đảm bảo cho cây được cung cấp đạm nhiều và do đó có năng suất cao. Vì vậy, cần áp dụng những biện pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của các nốt sần về số lượng cũng như về chất lượng. d. Hoa: Hoa đậu xanh được hình thành trên các trục hoa. Trên mỗi trục hoa có thể phát triển thành 1 hàng hoa mọc đối nhau. Các hoa trên một hàng xếp liên tục với nhau. Trung bình mỗi hàng hoa có 3-20 hoa, do đó mỗi trục hoa có thể có tới 6-40 hoa. Vị trí bắt đầu của mỗi trục hoa phía dưới thường nằm ở giữa thân, giữa cành hoặc ở nách lá. Những trục hoa phía trên mọc so le từ các đốt thân. Ở phần trên của thân cây, độ dài của lóng ngắn lại, cho nên số lượng trục hoa nhiều hơn. Hoa đậu xanh có màu vàng. Cuống kém phát triển. Hoa gồm 5 bộ phận: lá bắc, đài hoa, tràng hoa, nhị đực, nhị cái. Lá bắc có màu xanh nhưng không phát triển và thường tiêu biến rất sớm. Đài hoa chia thành 5 lá dài, trong số đó có 2 lá ngắn dính với nhau tạo thành môi trên ôm lấy phần sau cánh cờ, 3 lá còn lại có dạng hình dài bằng nhau, bao bọc xung quanh 2 cánh bên và cánh thìa. Phía dưới đài hoa, các lá đan kết thành phễu tiếp giáp với trục hoa. Tràng hoa hình cánh bướm gồm 4 cánh: cánh cờ, 2 cánh bên và cánh thìa. Cánh cờ to nhất, màu vàng, có vân màu đỏ nâu. Số lượng vân khác nhau, tùy thuộc vào giống. Hai cánh bên màu vàng, có độ cong như cánh cờ, nhưng diện tích nhỏ hơn, chỉ bằng 1/4 cánh cờ. Cánh thìa có màu vàng nhạt, không có gân, phía trên cong lại hình thành mỏ chim, bao kín phần nhị đực và nhị cái. Trong quần thể tự nhiên, hoa đậu xanh thường nở rải rác thành từng đợt khác 11
  20. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP nhau. Căn cứ vào thời gian nở hoa, các giống đậu xanh có thể chia thành 3 nhóm: nhóm ra hoa tập trung (hoa nở kéo dài dưới 16 ngày), nhóm ra hoa trung gian (hoa nở kéo dài trong thời gian 16-30 ngày), nhóm ra hoa không tập trung (hoa nở liên tiếp trên 30 ngày) e. Quả và hạt: Sau khi thụ phấn 2-3 ngày, bầu hoa phát triển thành quả non. Thời gian từ lúc thụ phấn đến khi chín, tùy thuộc chủ yếu vào đặc điểm giống, vào điều kiện chăm sóc và nhiệt độ. Thời gian này ở vụ Xuân trung bình vào khoảng 20-25 ngày, ở vụ Hè 15-20 ngày, vụ Thu Đông 25-30 ngày. Quả đậu xanh khi chín, có chiều dài trung bình là 8-10cm. Quả dài nhất là 15cm. Cắt ngang quả có hình tròn hoặc hình bầu dục, với đường kính là 4-6 mm. Quả có màu sắc thay đổi: màu vàng rơm, nâu, đen, màu đặc biệt. Nhưng phổ biến là màu đen và màu nâu. Vỏ đậu xanh thường được phủ 1 lớp lông dài 0,3-0,4 mm. Mật độ lông phụ thuộc vào đặc điểm của giống và khả năng chống chịu của cây. Những giống chống chịu bệnh khảm vàng virut và sâu đục quả có mật độ lông dày. Vào thời kỳ chín hoàn toàn lông trên quả thường rụng đi hoặc tự tiêu biến. Độ dày của vỏ quả đậu xanh thường là 0,1-0,3 mm. Bên trong vỏ quả chia thành nhiều ngăn, có vách màu trắng. Vào thời kỳ quả chín, các vách ngăn này co lại, nhưng dấu vết vẫn còn khá rõ. Hạt gồm: vỏ hạt, rốn hạt, 2 lá mầm và 1 mầm non. Mầm non là nơi thu nhỏ của mầm rễ, 2 lá đơn, thân chính và lá kép đầu tiên. Kích thước, màu sắc, hình dáng của hạt phụ thuộc vào giống và một phần phụ thuộc vài điều kiện bên ngoài. Khối lượng 1000 hạt thay đổi trong phạm vi 25-70g, chủ yếu phụ thuộc vào giống. Hạt có nhiều màu sắc khác nhau: vàng rơm, xanh đậm, nâu, xanh nhạt, màu hỗn hợp. Số lượng hạt trung bình trong một quả là một trong những yếu tố chủ yếu tạo thành năng suất của đậu xanh. Trung bình mỗi quả có 8-9 hạt. Quả lớn nhất có đến 12
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1474 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2