zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Giáo dục học

Đổi mới phương pháp dạy và học cơ sở nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực trong bối cảnh hiện nay

Chia sẻ: ViDili2711 ViDili2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

59
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Với tư cách là một trong những thành tố quan trọng của quá trình dạy và học, phương pháp là một hoạt động đặc biệt và luôn luôn phải thay đổi để phù hợp với yêu cầu thực tiễn, đòi hỏi của thời đại và phù hợp với yêu cầu của nhà tuyển dụng. Những sự thay đổi đó đặt ra cho người dạy cũng như người học phải luôn tìm tòi, khám phá những phương pháp dạy và học mới cho thích hợp, đó cũng là một trong những cơ sở quan trọng để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đổi mới phương pháp dạy và học cơ sở nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực trong bối cảnh hiện nay

Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC CƠ SỞ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY Vũ Hồng Vận*, Hồ Đức Hiệp** TÓM TẮT Hiện nay, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và xu thế toàn cầu hóa thì việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng sáng tạo, thích ứng nhanh môi trường làm việc mới là điều kiện tồn tại của mỗi quốc gia, dân tộc. Với tư cách là một trong những thành tố quan trọng của quá trình dạy và học, phương pháp là một hoạt động đặc biệt và luôn luôn phải thay đổi để phù hợp với yêu cầu thực tiễn, đòi hỏi của thời đại và phù hợp với yêu cầu của nhà tuyển dụng. Những sự thay đổi đó đặt ra cho người dạy cũng như người học phải luôn tìm tòi, khám phá những phương pháp dạy và học mới cho thích hợp, đó cũng là một trong những cơ sở quan trọng để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực hiện nay. Từ khóa: Phương pháp, dạy và học, sinh viên INNOVATION METHODS OF TEACHING AND LEARNING, BASIC FOR IMPROVING TRAINING QUALITY OF HUMAN RESOURCES ON THE CURRENT CONTEXT ABSTRACT On the current, with the strong development of science and technology and the trend of globalization, the training of high quality human resources, the ability to create and adapt quickly to the new working environment is conditions exist of each nation, nation. As one of the key components of the teaching and learning process, the method is a special activity and must always be changed to fit the practical, demanding requirements of the age and suit. Employer requirements. These changes set for teachers as well as learners to always explore, discover new teaching and learning methods that are appropriate, which is also one of the important bases to improve the quality of human resources on the current. Keywords: Methods, teaching and learning, students 1. MỞ ĐẦU mục tiêu dạy học; đối với người học là thay đổi Đổi mới phương pháp dạy và học là yêu phương pháp đã và đang sử dụng bằng phương cầu tất yếu của cả giảng viên và sinh viên. Bởi pháp ưu việt hơn, đem lại hiệu quả học cao hơn, lẽ, đổi mới đối với người dạy là sự cải tiến, nâng để không những tiếp thu được kiến thức mà còn cao chất lượng phương pháp dạy học đang sử trang bị cho bản thân những kỹ năng mềm cần dụng để nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc thiết, phục vụ cho học tập, giao tiếp, ứng xử và dạy học; là sự bổ sung, phối hợp nhiều phương hòa nhập vào môi trường làm việc sau này. Vì pháp dạy học để khắc phục mặt hạn chế của thế, đổi mới phương pháp dạy và học được xác phương pháp đã và đang sử dụng nhằm đạt định trong các văn kiện của Đảng, Nhà nước mà * Phân hiệu Trường ĐH Giao thông vận tải tại TP. HCM. Email: vhvan@utc2.edu.vn ** Phân hiệu Trường Đại học Nội vụ Hà Nội tại Thành phố Hồ Chí Minh 118
Đổi mới phương pháp dạy... Bộ Giáo dục và Đào tạo đang chỉ đạo triển khai, yêu cầu chuẩn đầu ra của các ngành đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu của mục tiêu và nội dung là: đáp ứng yêu cầu năng lực đạt được khi tốt giáo dục mới. nghiệp về kiến thức, kỹ năng, thái độ. Đổi mới phương pháp dạy và học ở bậc Sự thay đổi phương pháp tuyển sinh hiện đại học là vấn vấn đề cần thiết và cấp bách, đang nay đã buộc các trường đại học phải không được cả xã hội chú ý và quan tâm. Việc đổi mới ngừng thay đổi, nâng cao chất lượng đào tạo phương pháp dạy và học đặt ra nhiều yêu cầu nguồn nhân lực, tạo uy tín với xã hội mới có đối với hoạt động dạy của giảng viên, hoạt động thể thu hút được người học. Hay nói cách khác học của sinh viên, và việc đổi mới phương pháp chính là tạo thương hiệu cho chính ngôi trường đào tạo của Nhà trường. Mục đích của việc đổi của mình. mới phương pháp dạy và học nhằm phát huy Năm 2015, Cộng đồng kinh tế ASEAN tính tích cực của người học, rèn luyện khả năng (AEC) đã cho phép lao động có tay nghề cao tư duy, tự học và tự nghiên cứu để thích ứng trong một số ngành của các quốc gia thành ngay với môi trường ngoài xã hội. viên được di chuyển tự do hơn trong khu vực, Với ý nghĩa đó, đổi mới phương pháp dạy sự cạnh tranh về việc làm ngày càng trở lên rất và học ở bậc đại học chính là việc “lấy người khốc liệt. Nếu người lao động nước ta (đặc biệt học làm trung tâm”, theo hướng phát huy tính đối với các bạn sinh viên), ngoài việc học tập tích cực trong nhận thức của người học, hình kiến thức chuyên môn nghề cần thiết, nếu không thành ở người học năng lực tự tìm tòi, khám nâng cao kỹ năng sống có thể chúng ta có thể phá, nghiên cứu, sáng tạo, làm chủ tri thức khó kiếm được công việc phù hợp ngay chính khoa học với sự tổ chức, hướng dẫn của người tại “sân nhà”. dạy; nhằm đạt được mục tiêu và nhiệm vụ đề 2.2. Những bất cập trong phương pháp ra, góp phần đào tạo đội ngũ nhân lực chuyên dạy và học truyền thống nghiệp cho đất nước. Theo Fire1, phương pháp dạy học truyền 2. NỘI DUNG thống (phương pháp thiên về thuyết giảng) là 2.1. Sự cần thiết của việc đổi mới “Hệ thống ban phát kiến thức”, là quá trình phương pháp dạy và học bậc đại học chuyển tải thông tin từ đầu người thầy sang đầu Nghị quyết trung ương 2 khóa VIII trò, và điều đó làm mất đi tính tích cực và khả (12/1996) của Ban chấp hành trung ương Đảng năng phát triển các kỹ năng mềm cần thiết cho đã khẳng định: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp sinh viên. Thực tế giáo dục đại học ở Việt Nam giáo dục – đào tạo, khắc phục lối truyền thu một hiện nay vẫn đang diễn ra tình trạng đó, dù mức chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sang tạo của độ phổ biến của nó không còn đậm đặc như người học. Từng bước áp dụng phương pháp nhiều năm về trước. tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, nhập sâu, rộng với thế giới và xu thế quốc tế tự nghiên cứu cho học sinh, nhất là sinh viên đại hóa đã đặt ra nhiều thách thức hơn cho nền giáo học. Phát triển nhanh phong trào tự học, tự đào dục Việt Nam nói chung và giáo dục đại học nói tạo thường xuyên và rộng khắp trong toàn dân, riêng trong cuộc chạy đua, đáp ứng yêu cầu của nhất là thanh niên”. thực tiễn. Theo Thông tư 04/2016/TT-BGDĐT Tuy vậy, ở môi trường giáo dục đại học ngày 14/3/2016 của Bộ GD&ĐT và hướng dẫn của Việt Nam hiện nay mặc dù có nhiều thay đổi số 1075/KTĐBCL-KĐĐH ngày 28/8/2016 của Cục Khảo thí & Kiểm định chất lượng giáo dục, 1 Tên đầy đủ: Paulo Freire (1921 – 1997), nhà xã hội học, nhà giáo dục học nổi tiếng người Brazil 119
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật (đặc biệt về mặt phương pháp), nhưng sự thay đến thế? Có những đánh giá tích cực về phương đổi đó còn diễn ra một cách dè chừng và chưa pháp giảng dạy truyền thống, đã làm cho phương triệt để. Hay nói một cách khác, phương pháp pháp này được áp dụng rộng rãi trong một thời dạy học truyền thống vẫn còn khá phổ biến và gian khá dài. Cho nên đến tận ngày nay nó tồn chiếm số nhiều trong các phương pháp dạy học tại, phổ biến trong các trường đại học. Trên thực hiện nay. Thực trạng của phương pháp giáo dục tế, có những giáo sư, các nhà quản lý nổi tiếng truyền thống hiện nay cho thấy xuất hiện nhiều ở trong lĩnh vực mà họ là chuyên gia được mời bất cập: đến các trường đại học, hoặc viện nghiên cứu Về việc dạy của giảng viên: lớp học thụ để thuyết trình về một vấn đề nào đó. Những động thông qua các bài học, lấy giảng viên làm buổi thuyết trình như vậy thường đem lại nhiều trung tâm, giảng viên chú trọng vào thuyết trình thông tin mới mẻ, bổ ích. Người nghe còn thấy (thậm chí là chỉ đọc để sinh viên chép). Mấy lý thú vì học tập được cách lập luận cũng như ý năm trở lại đây, khi các phần mềm ứng dụng tưởng mới mẻ từ buổi thuyết trình. Một người xuất hiện, có những giảng viên soạn sẵn Slide, thầy giỏi khi sử dụng phương pháp thuyết trình, trình chiếu cho sinh viên xem, nói và phân tích không có nghĩa chỉ là truyền thụ kiến thức một rất ít. Có những thứ thầy cô trình chiếu và thuyết chiều, mà còn đặt ra nhiều câu hỏi mở đối cho giảng giống như trong giáo trình, tài liệu. sinh viên, buộc sinh viên của mình phải tìm tòi Về việc học của sinh viên: sinh viên chỉ suy ngẫm, tìm hiểu phương pháp và cách thức việc ghi chép lại những lời giảng của thầy cô để đạt được tri thức. một cách thụ động, máy móc. Lời nói của thầy 2.3. Các phương pháp mới được sử cô được coi là chuẩn mực, là chân lý và rất ít có dụng và kết quả đạt được sự phản ứng hoặc ý kiến từ phía sinh viên. Ở nhiều trường đại học hiện nay, phương Thực hiện cách dạy và học này, giáo viên pháp dạy học tích cực đã được đưa vào thực hiện là người thuyết trình, diễn giảng, là “kho tri thức và bước đầu đem lại hiệu quả được cả người dạy sống”; sinh viên là người nghe, nhớ, ghi chép và và người học đánh giá cao. Nhiều phương pháp thực hiện theo. mới đã được đưa vào áp dung như: các phương Về chương trình học và đánh giá: môn học pháp làm việc nhóm, bể cá vàng, sàng lọc, đóng được bố trí theo trình tự thời gian, đòi hỏi cần vai, vấn đáp, chuyên gia, trò chơi…kết quả đem có những đánh giá từ giảng viên bằng điểm số lại cho người học khá khả quan. thông qua điểm danh trên lớp, làm bài thi, hỏi Ở phương diện người học, việc chỉ chăm đáp từ giảng viên và sinh viên… Chương trình chú ghi chép những lời giảng của thầy, coi đó học được bố trí theo một khuôn mẫu có sẵn và như là đáp án, rồi lấy kiến thức đi thi, đạt điểm được áp đặt ngay từ đầu vào lớp học. Giảng viên cao, rồi thỏa mãn cũng đã có sự thay đổi (thậm thực hiện giảng dạy tuần tự theo các chương, chí là thay đổi nhanh). Nhiều sinh viên đã có tiết… Công việc giảng dạy của giảng viên là yêu phản ứng với giảng viên về cách dạy thiên về cầu sinh viên thực hiện cùng một công việc, tại đọc chép, thậm chí là có ý kiến với Khoa, Nhà cùng một thời điểm mà ít quan tâm đến hứng thú trường, hoặc phản ứng trên các diễn đàn. Hiện và sở thích cá nhân của người học. nay, ở nhiều trường, hệ thống đào tạo theo tín Tuy nhiên, nếu phủ định hoàn toàn phương chỉ đã cho phép sinh viên, ngoài việc tự xác định pháp dạy học truyền thống thì lại là sai lầm, đặc số lượng tín chỉ để đăng ký, thời gian học còn biệt là phương pháp thuyết trình. Một câu hỏi đặt cho phép sinh viên lựa chọn giảng viên. Chính ra là: phương pháp này phải có ưu điểm gì nên điều này đã bắt buộc nhiều giảng viên phải liên mới được nhiều người sử dụng và sử dụng lâu tục đổi mới phương pháp dạy, tìm hiểu tri thức 120
Đổi mới phương pháp dạy... mới, tránh nguy cơ bị đào thải bởi chính nơi mà không chỉ trả lời trên lớp, người thày còn tương học đang công tác. tác với sinh viên bằng nhiều phương tiện và hình Ở phương diện người dạy, các giảng viên thức khác nhau. thay vì chỉ tập trung vào thuyết trình, dùng Từ việc thay đổi phương pháp dạy và Slide…những nội dung trong giáo trình thì đã phương pháp học, tác giả nhận thấy giữa phương có sự thay đổi trong giờ giảng bằng việc kết pháp truyền thống và phương pháp mới đã có hợp nhiều phương pháp khác nhau. Người thày sự khác biệt và phương pháp mới đem lại nhiều đã chú trọng hơn đến hứng thú của người học, tích cực, cụ thể: biết lắng nghe và giải đáp các thắc mắc, ý kiến; Nội Stt PP truyền thống PP mới dung Về Học là quá trình hập thụ và lĩnh Học là quá trình kiến tạo, người học tìm tòi, 1 quan hội qua đó hình thành kiến thức, khám phá… tự hình thành năng lực, phẩm chất. niệm năng lực, tư tưởng… Về bản Truyền thụ tri thức và chứng minh Tổ chức hoạt động nhận thức, hỗ trợ người học 2 chất chân lí của giáo viên (cho con cá). tìm ra chân lí (đưa cần câu). Chú trọng cung cấp tri thức, kỹ Chú trọng hình thành các năng lực: học để đáp Về mục thuật. Học để đối phó với thi cử, ứng yêu cầu cuộc sống hiện tại và tương lai. 3 đích nên sau khi học xong thường bị bỏ Những điều đã học cần thiết, hữu ích (chung quên hoặc ít dùng tới. sống). Từ nhiều nguồn: SGK, GV, thử nghiệm, thực Về nội tế… gắn với vốn thông hiểu, kinh nghiệm, nhu 4 Từ sách giáo khoa và giáo viên dung cầu của người học; với hoàn cảnh, môi trường cụ thể. Giảng giải truyền thụ một chiều là Về Thực hiện bằng nhiều PP: tìm tòi, so sánh, điều 5 chủ yếu (độc thoại). PP tra, khảo cứu, giải quyết vấn đề… Sinh viên nghe, nhìn, ghi chép. Cố định, gò bó trong khuôn khổ, Cơ động, linh hoạt, học ở lớp, phòng thí Hình giới hạn giáo trình, thời gian, nghiệm, thực tế, cá nhân, nhóm, đôi bạn, cả 6 thức tổ không gian, người dạy đối diện lớp đối diện với người dạy, tranh luận (thậm chức với cả lớp học. chí qua trang cá nhân, hộp thư…) Về Chủ yếu vai trò của người thầy, GV đánh giá, SV đánh giá lẫn nhau, đánh giá 7 đánh dựa vào bài thi kết thúc HP. cả một quá trình. giá 2.4. Một số kiến nghị rất đa dạng và phức tạp của mình. Thầy giáo vừa Để phương pháp dạy và học mới đạt được phải có kiến thức chuyên môn sâu, rộng, có lòng hiệu quả không chỉ nằm ở phương diện người yêu nghề, biết ứng xử tinh tế, biết sử dụng các thày mà đỏi hòi phải có sự chuẩn bị chu đáo cả ở thiết bị công nghệ thông tin vào dạy học. Người giảng viên, sinh viên và cả nhà trường: thầy còn phải biết định hướng phát triển của Đối với người thầy: người thầy phải chuẩn người học theo mục tiêu của mình đề ra, nhưng bị rất nhiều về nội dung, phương pháp để thích cũng đảm bảo được sự tự do của sinh viên trong nghi với những thay đổi về chức năng, nhiệm vụ hoạt động nhận thức. Ngoài ra, người thầy còn 121
Tạp chí Kinh tế - Kỹ thuật phải biết lồng ghép việc giảng dạy chuyên môn giảng dạy tích cực, trợ giúp và hướng dẫn sinh với việc trang bị các kỹ năng mềm cần thiết cho viên nâng cao chất lượng theo phương pháp học sinh viên. tập chủ động. Đối với người học: dưới sự chỉ đạo của Không thể nói một cách “chủ quan” rằng người thầy, sinh viên phải dần dần có được việc đổi mới đã làm cho sinh viên tiếp thu tốt những phẩm chất và năng lực thích nghi với hơn, mà chưa có một thước đo chung của các phương pháp dạy học tích cực như: thấu hiểu nhà khoa học về giáo dục. Việc làm này không mục tiêu học tập, tự giác trong học tập, có ý thể do một cá nhân hay những giảng viên giảng thức, trách nhiệm với chính bản thân mình và dạy chuyên môn thuần túy tự nghiên cứu, triển với cả tập thể. Người học còn phải biết tự học khai mà là công việc của các đơn vị chuyên và tranh thủ học ở mọi nơi, mọi lúc và bằng mọi trách về làm nhiệm vụ nghiên cứu dạy và học cách. Có như thế, mới phát triển được tư duy đảm nhận. biện chứng, logic…và hình thành các kỹ năng Vì vậy, để việc đổi mới phương pháp cần thiết. giảng dạy cần đi vào thực chất hơn, đem lại hiệu Đối với nhà trường: cần chỉ đạo các khoa, quả cao hơn. Nhất là trong bối cảnh hội nhập sâu các Bộ môn chuyên môn đổi mới phương pháp rộng, đòi hỏi đội ngũ lao động được đào tạo có đánh giá, kiểm tra. Cần có sự giám sát việc thay trình độ, kỹ năng cao hơn, nếu không muốn thất đổi phương pháp từ các khoa và các Bộ môn nghiệp. Việc cần thiết lúc này là không chỉ cá chuyên môn. Chỉ đạo các khoa, Bộ môn chuyên nhân sinh viên, giảng viên, các trường đại học môn giao việc đánh giá cho người thày, với mục mà cả nền giáo dục phải quyết tâm thực hiện đích hướng tới với việc kiểm tra, đánh giá kết quả những nhiệm vụ đề ra, có như thế chất lượng của người học sẽ công bằng, khách quan; chú ý nguồn nhân lực của đất nước mới đáp ứng được hơn tới đánh giá cả quá trình lĩnh hội tri thức của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất người học. Thay như nhiều trường hiện nay đang nước; hội nhập kinh tế quốc tế. làm là đánh giá người học bằng những bài kiểm tra khô cứng và ít đem lại kết quả thực tế. TÀI LIỆU THAM KHẢO 3. KẾT LUẬN 1. Ban Chấp hành Trung ương (2011), Nghị Việc đổi mới phương pháp dạy và học quyết số 29 – NQ/TW ngày 4-11-2013 về đổi hiện nay là cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên, để mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, việc đổi mới phương pháp tự phát mà không có đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại sự định hướng, không có sự giám sát, đánh giá hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định một cách khoa học thì kết quả có khi là phản hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. tác dụng. Nếu người thầy thi nhau áp dụng các 2. Đảng cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện phương pháp thiên về tính kỹ thuật sẽ làm cho đại hội đại biểu toàn quốc lần thức XII, Nxb. sinh viên mất tập trung, kiến thức chính cần Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội. truyền đạt lại không được bao nhiêu. Người học 3. Trần Kiểm (2016), Quản lý và lãnh đạo nhà không xác định cho mình một phương pháp học trường hiệu quả, Nxb. Đại học Sư phạm. tập và rèn luyện thích hợp có thể dẫn đến kết quả 4. Bùi Việt Phú, Lê Quang Sơn (2013), Xu thế học tập không như mong muốn. phát triển giáo dục, Nxb. Giáo dục Việt Nam, Nhà trường cần triển khai công tác trợ Hà Nội. giảng, hỗ trợ đắc lực cho cả giảng viên lẫn sinh 5. Nghiêm Đình Vỳ, Phạm Đỗ Nhật tiến (2016), viên. Cung cấp đội ngũ trợ giảng cho giảng viên, Cải cách giáo dục một số vấn đề chung và trợ giảng là cầu nối giữa giảng viên và sinh viên, thực tiễn ở Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc thực hiện hàng loạt nhiệm vụ nhằm giúp giảng gia – Sự thật, Hà Nội. viên triển khai có hiệu quả các phương pháp 122

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.