Dự án nghiên cứu: Xây dựng biện pháp nuôi tốt cho cá tra ở đồng bằng song Cửu Long, Việt Nam '

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:37

Thêm vào BST

Báo xấu

70
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đồng bằng sông Cửu Long có hệ thống sông ngòi chằng chịt với 2 dòng sông Tiền và sông Hậu chảy qua với chiều dài mỗi sông khoảng 220km nên điều kiện tự nhiên khá thuận lợi cho hoạt động nuôi cá tra trên các ao ven sông, trên cồn (dễ dàng trong hoạt động lấy nước), cộng với kỹ thuật nuôi không quá khó nên nghề nuôi cá tra khu vực này phát triển mạnh nhất là trong vài năm trở lại đây. Hầu hết các tỉnh có lợi thế cho hoạt động nuôi cá tra ao thâm canh...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dự án nghiên cứu: Xây dựng biện pháp nuôi tốt cho cá tra ở đồng bằng song Cửu Long, Việt Nam '

B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Báo cáo t ng k t d án Xây d ng bi n pháp nuôi t t cho cá tra ng b ng sông C u Long, Vi t Nam CARD 001/07/VIE Báo cáo t ng k t Ngày 30 tháng 8 năm 2010
M cl c 1. Thông tin chung .....................................................................................................1 2. Tóm t t d án .........................................................................................................2 3. Tóm t t quá trình làm vi c .....................................................................................2 4. B i c nh và nh ng thông tin chung .....................................................................3 5. Ti n th c hi n ...................................................................................................4 5.1 K t qu n i b t ...............................................................................................4 5.2 L i ích i v i nông h nh ........................................................................10 5.3 Xây d ng năng l c .......................................................................................11 5.4 Thông tin tuyên truy n ................................................................................12 5.5 Qu n lý d án ...............................................................................................14 6. Nh ng v n khác có liên quan.........................................................................15 6.1 Môi trư ng....................................................................................................15 6.2 Vn xã h i và gi i tính............................................................................15 7. Vn tri n khai và tính b n v ng .....................................................................15 7.1 H n ch .........................................................................................................15 7.2 S l a ch n ...................................................................................................16 7.3 Tính b n v ng ..............................................................................................16 8. Các ho t ng quan tr ng ti p theo ....................................................................16 9. K t lu n .................................................................................................................16 10. Ch ng th c .......................................................................................................20
1. Thông tin chung Tên d án Xây d ng các bi n pháp nuôi t t cho cá tra ng b ng sông C u Long (BMP), Vi t Nam Cơ quan ph i h p tri n khai d án phía Vi n nghiên c u NTTS 2 Vi t Nam Trư ng nhóm d án phía Vi t Nam TS. Nguy n Văn H o Cơ quan i di n phía Ôx-trây-lia V Công nghi p cơ s Vic-to-ria, Victoria (DPI) Nhân s i di n phía Ôx-trây-lia Ông Geoff Gooley Th i gian b t u Tháng 1/2008 Th i gian k t thúc d án Tháng 1/2010 Báo cáo nh kỳ Tháng 6-12/2008 a ch liên h : T i Ôx-trây-lia: Trư ng nhóm H và tên: in Geoff Gooley +61 3 5976 6218 tho i: Ch c Fax: Qu n c d án +61 3 5975 4943 danh: a ch : Email: Phòng ngh cá, V Công geoff.gooley@dpi.vic.gov.au nghi p cơ s Vic-to-ria T i Ôx-trây-lia: Hành chính H và tên: i n tho i: 03 52580111 Pam Shrimpton Ch c Fax: Qu n lý kinh doanh 03 52580270 danh: a ch : Email: T nghiên c u th y s n, pam.shrimpton@dpi.vic.gov.au Phòng ngh cá, V Công nghi p cơ s Vic-to-ria T i Vi t Nam H và tên: in TS Nguy n Văn H o +84 8 822 6496 tho i: Ch c danh: Giám c Fax: +84 8 822 6807 a ch : Email: Vi n nghiên c u NTTS 2 haoria2@hcm.vnn.vn 1
2. Tóm t t d án D án ã t ư c m c tiêu ra sau khi hoàn thành các ho t ng d án chính sau ây: • Hoàn thành vi c i u tra kinh t xã h i, i u tra chu i th trư ng, và phân tích r i ro xác nh nh ng i m y u c a ngh nuôi cá Tra cũng như công b cơ s d li u m i có giá tr ph c v cho các m c ích ki m tra trong tương lai. • Xây d ng và ph bi n s tay hư ng d n bi n pháp nuôi t t (BMP) cho cá tra và các tài li u khuy n ngư k t h p v nuôi cá tra ng b ng sông C u Long, bao g m m t s bài báo ã ư c công b và trang web chuyên d ng c a d án trên website c a NACA. • T ch c thành công hai h i th o c p t nh và h i th o qu c gia v BMP cho các bên liên quan. • Th c hi n thành công các mô hình th nghi m thí i m và ào t o các nông h v trình di n BMP. Hoàn thành vi c ánh giá và l p k ho ch ánh giá khuy n khích s áp d ng và tri n khai BMP trên di n r ng. • Nâng cao năng l c cho ngư i nuôi cá Tra và các cán b tham gia th c hi n d án phía Vi t Nam thông qua các chuy n thăm quan h c t p n , Thái Lan và Ôx-trây-lia. • Công b 3 bài báo trên các t p chí chuyên ngành qu c t . 3. Tóm t t Báo cáo này s trình bày các thành t u, ho t ng mà d án ã t ư c sau ba năm th c hi n t tháng 1/2008 n tháng 11/2010 theo d ki n. Báo cáo này cũng liên quan n công tác cu i cùng (công tác s #8) ( u ra 2.2: Báo cáo t ng k t và ánh giá d án). Trong giai o n này, các m c tiêu mà d án ra ã ư c gi i quy t và báo cáo y trong ba báo cáo ti n nh kỳ 6 tháng (#1, 2 và 3) và m t báo cáo hàng năm (#4) c th như sau: 1. Hoàn thành vi c i u tra kinh t xã h i, i u tra chu i th trư ng, và phân tích r i ro c a th c t ngh nuôi cá tra cũng như công b cơ s d li u m i có giá tr ph c v cho các m c ích ki m tra trong tương lai. - Xem ph l c A – Báo cáo ti n #1, 2, 3; - Xem ph l c B – Báo cáo ánh giá r i ro. 2. Xây d ng và ph bi n s tay hư ng d n bi n pháp nuôi t t (BMP) cho cá tra và các tài li u khuy n ngư liên quan nuôi cá tra ng b ng sông C u Long, bao g m m t s bài báo ã ư c công b trên các t p chí chuyên ngành qu c t và trang web chuyên d ng c a d án trên website c a NACA. - Xem ph l c A – Báo cáo ti n #3, 4; - Xem ph l c C – Hư ng d n bi n pháp nuôi t t (BMP) và các tài li u khuy n ngư. 2
3. T ch c hai h i th o c p t nh và h i th o qu c gia v BMP cho các bên liên quan. - Xem ph l c A – Báo cáo ti n #4; - Xem ph l c D – D th o chương trình h i th o c p qu c gia v BMP; 4. Th c hi n các mô hình th nghi m thí i m và ào t o các nông h trình di n BMP. Hoàn thành vi c ánh giá công tác th nghi m BMP và l p k ho ch khuy n khích s áp d ng và tri n khai BMP trên di n r ng. - Xem ph l c A – Báo cáo ti n #4; - Xem ph l c E – Báo cáo ánh giá và k ho ch (tri n khai) ánh giá 5. Nâng cao năng l c cho ngư i nuôi cá tra và các cán b tham gia th c hi n d án phía Vi t Nam thông qua các chuy n thăm quan h c t p n , Thái Lan và Ôx-trây-lia. - Xem ph l c A – Báo cáo ti n #3. 6. Công b 3 bài báo trên các t p chí chuyên ngành qu c t . - Xem ph l c A – Báo cáo ti n (báo cáo hàng năm) #4; - Xem ph l c F – Các bài báo ã công b d a trên k t qu i u tra cơ s s li u. 4. B i c nh và nh ng thông tin chung M c tiêu c a d án là: • Xây d ng chương trình BMP cho vùng nuôi cá tra khu v c ng b ng sông C u Long trong m t s lĩnh v c như công tác th c hành nuôi, qu n lý s c kho cá, l a ch n a i m, qu n lý môi trư ng, qu n lý àn cá b m , ch t lư ng con gi ng, th c ăn, cách cho ăn. • Nâng cao năng l c cho các h nuôi quy mô nh thông qua vi c t o i u ki n thu n li các h nuôi khu v c ng b ng sông C u Long d n thay i t p quán canh tác và ch p nh n áp d ng BMP. K t qu chính c a d án: • ánh giá hi n tr ng c a ngh nuôi cá tra vùng ng b ng sông C u Long bao g m c hi n tr ng qu n lý àn cá b m t i tr i gi ng và t p quán ương gi ng và nuôi cá tra thương ph m (trong ao h m và l ng bè). • Xây d ng và tri n khai BMP cho vùng nuôi cá tra khu v c ng b ng sông C u Long cũng như tuyên truy n, ph bi n n t t c các bên liên quan. • ào t o k năng cho i ngũ cán b làm công tác này t i Vi t Nam, Ôx-trây-lia, Thái Lan trong vi c ng d ng và tri n khai BMP vùng nuôi cá tra khu v c ng b ng sông C u Long. 3
5. Ti n t h c hi n 5.1 K t qu n i b t Báo cáo này s trình bày các ho t ng d án ã tri n khai trong ba năm qua, t tháng 1/2008 n tháng 11/2010, bao g m c nh ng ho t ng thu c m c tiêu s 8 ( u ra 2.2). Trong giai o n báo cáo này, các m c tiêu c a d án ư c th c hi n và báo cáo y trong ba báo cáo ti n 6 tháng (#1, 2, 3) và báo cáo hàng năm (#4) c th như sau: 1. Hoàn thành vi c i u tra kinh t xã h i, i u tra chu i th trư ng, và phân tích r i ro ngh nuôi cá tra cũng như công b cơ s d li u m i có giá tr ph c v cho các m c ích ki m tra trong tương lai. - Xem ph l c 1 – Báo cáo ti n #1, 2, 3 - Xem ph l c 2 – Báo cáo ánh giá r i ro i u tra kh o sát cơ s d li u trong năm 2008-2009 là m t thành t u l n, có ý nghĩa i v i d án vì ây là l n u tiên m t kh o sát khoa h c có quy mô l n bao g m công tác qu n lý k thu t và môi trư ng, và hi n tr ng kinh t xã h i c a ngh nuôi cá tra t i ng b ng sông C u Long. H th ng cơ s d li u m i và có giá tr này s giúp ích cho các m c ích ki m tra trong tương lai cũng như k t h p v i vi c ánh giá r i ro và công tác kh o sát th c a s cung c p cơ s khoa h c cho vi c xây d ng d th o BMP. K t qu chính c a cơ s d li u này ã ư c công b trên các t p chí khoa h c chuyên ngành qu c t . Báo cáo ánh giá r i ro ngh nuôi cá tra ng b ng sông C u Long ã ư c hoàn thi n trong năm th 2 c a d án, d a trên ý ki n c a i ngũ chuyên gia c a d án k t h p v i cơ s d li u i u tra (xem ph n trư c). Báo cáo ánh giá ư c này ư c hoàn thi n d a trên m t ph n kinh nghi m t p th c a nhóm chuyên gia và các chuy n i th c a, ti p xúc v i các thành ph n khác nhau c a ngh nuôi cá tra ng b ng sông C u Long, cũng như k t qu i u tra c p trên ây. B n ánh giá r i ro này d ki n ư c dùng làm m u cho các ánh giá r i ro nh kỳ khác trong tương lai nh m hoàn thi n BMP. Như v y công tác ánh giá r i ro ư c xem như là m t h p ph n không th tách r i c a k ho ch ánh giá (và tri n khai) BMP. 2. Xây d ng và ph bi n s tay hư ng d n bi n pháp nuôi t t (BMP) cho cá tra và các tài li u khuy n ngư liên quan n nuôi cá tra ng b ng sông C u Long, bao g m m t s bài báo ã ư c công b và trang web chuyên d ng c a d án trên website c a NACA. - Xem ph l c 1 – Báo cáo ti n #3, 4 - Xem ph l c 3 – Hư ng d n BMP (d th o 2) Sau công tác kh o sát ngh nuôi cá tra và ánh giá r i ro, b n d th o BMP u tiên ư c trình bày t i h i th o c p t nh v BMP cho các bên liên quan t i ng Tháp và C n Thơ năm 2009. Sau khi l y ý ki n t i hai h i th o, b n d th o BMP trên ã ư c s a i thành b n BMP s 2, ư c công b cho các bên liên quan nh m ph c v cho m c ích tri n khai các mô hình th nghi m thí 4
i m bao g m c t p hu n t i b n t nh ng b ng sông C u Long vào n a u năm 2010. D a trên k t qu i u tra ánh giá các mô hình th nghi m thí i m BMP, b n phác th o BMP ã ư c s a i cho phù h p hơn và s ư c công b t i h i th o qu c gia v BMP. B n d th o 3 s l y ý ki n óng góp t nh ng nong h th nghi m và h i ngh qu c gia, và s ư c công b trên trang web c a NACA. Chúng tôi nh n m nh r ng, b n BMP s 3 m c dù ư c g i là b n “cu i cùng”, v n s ư c xem là b n “d th o” b i vì BMP s ph i ư c liên t c ánh giá và hoàn thi n theo s thay i v m t k thu t cũng như nghiên c u phát tri n cũng như sáng ki n phát sinh trong ngh trong tương lai . 3. T ch c thành công hai h i th o c p t nh và h i th o qu c gia v BMP cho các bên liên quan. - Xem ph l c 1 – Báo cáo ti n #4 - Xem ph l c 4 – D th o chương trình h i th o BMP c p qu c gia T ch c thành công 2 h i th o c p vùng v BMP cá tra cho các bên liên quan t i t nh ng Tháp (5-6 tháng 10/2009) và t nh C n Thơ (8-9 tháng 10/2009) v i s tham gia c a các h i nông dân nuôi cá tra, nhà máy ch bi n, và i di n c a các c p chính quy n a phương và trung ương (xem chương trình ính kèm). T i h i th o, nhóm th c hi n d án ã trình bày b n d th o BMP s 1 bao g m hư ng d n th c hành BMP t i tr i gi ng cá tra (qu n lý và chăm sóc àn cá b m ); hư ng d n th c hành BMP trong ương và nuôi thương ph m cá tra (qu n lý s c kh e, dinh dư ng và môi trư ng). Sau khi thu th p ý ki n ph n h i t các i bi u v d th o 1, nhóm th c hi n d án ã ch nh s a và hoàn thi n d th o 2, ph c v cho vi c l p k ho ch và xây d ng các mô hình trình di n BMP th nghi m trong năm 2010. Nh ng th o lu n c a h i th o ã ư c ăng t i trên t p chí U ban sông Mê kông “ ánh b t và nuôi tr ng” (s 15, mã s 3 ISSN0859-290X, tháng 12, 2008) theo ư ng d n sau: http://www.mrcmekong.org/download/programmes/fisheries/Catch_Culture_vol15. 3.pdf T ch c h i th o qu c gia v BMP d ki n vào 23-24/11/2010 t i thành ph Long Xuyên, t nh An Giang, Vi t Nam; v i s tham gia c a t t c ch h làm mô hình thí i m, i di n c a các nhà máy ch bi n khu v c ng b ng sông C u Long, B Nông nghi p và PTNT, các h i nông ngư dân và cán b lãnh o a phương; lên k ho ch d ki n v các bài trình bày liên quan n các ho t ng và k t qu th c hi n d án c a nhóm d án (NACA, DPI, i tác Vi t Nam), v d th o BMP cu i cùng, v chi n lư c tri n khai BMP và ánh giá d án cu i cùng. Ngoài ra, h i th o còn bao g m các bài trình bày c a nh ng d án có liên quan khác như d án CARD s 023/06VIE v “X lý và tái s d ng nư c th i và ch t th i r n t h m nuôi cá ng b ng sông C u c i thi n sinh k và gi m ô nhi m nư c”, t ch c m t phiên h p c Long bi t lên k ho ch áp d ng và tri n khai BMP, xây d ng m ng lư i và t ch c ngư i nuôi nh m ph c v cho vi c phát tri n ngh nuôi cá tra b n v ng. Gi y m i và công tác t ch c do các i tác phía Vi t Nam th c hi n v i s h tr h u c n c a NACA và DPI. 5
4. Th c hi n thành công các mô hình th nghi m thí i m và ào t o các nông h v trình di n BMP. Hoàn thành vi c ánh giá và l p k ho ch ánh giá khuy n khích vi c áp d ng và tri n khai BMP trên di n r ng. - Xem ph l c 1 – Báo cáo ti n #4 - Xem ph l c 5 – Báo cáo ánh giá và k ho ch ánh giá (và tri n khai) T ng s 11 mô hình trình di n th nghi m ư c tri n khai t i 4 t nh ng b ng sông C u Long g m: 7 mô hình nuôi thương ph m ( C n Thơ: 3 mô hình, An Giang, H u Giang, Vĩnh Long và ng Tháp: m i t nh 1 mô hình), 3 mô hình ương ( ng Tháp: 1 mô hình, C n Thơ: 1 mô hình), 1 tr i s n xu t gi ng An Giang. Tài li u khuy n ngư v BMP và nh ng ưu i m c a phương pháp ti p c n theo nhóm trong vi c qu n lý ao h m nuôi ã ư c nhóm th c hi n d án chu n b và phân phát (xem ph l c). Nh ng mô hình trình di n th nghi m này ư c th c hi n trong su t m t chu kỳ nuôi khép kín t tháng 2 n tháng 8/2010 nh m m c ích trình di n và ánh giá ch t lư ng và m c phù h p c a b n d th o BMP, ph c v cho h i th o qu c gia d ki n t ch c vào tháng 11 năm 2010. Các mô hình th nghi m này th c hi n t i tr i gi ng, ương và nuôi thương ph m quy mô s n xu t l n và nh , quy mô công nghi p. D án ã t ch c ánh giá hi u qu các mô hình th nghi m thí i m BMP vào tháng 6,7/2010 nh m xác nh các y u t v kinh t xã h i và môi trư ng chính nh hư ng n ngh nuôi cá tra và BMP tác ng n vi c gi i quy t nh ng y u t trên như th nào. Kh o sát ánh giá cũng cung c p thông tin khuy n khích ngư i nuôi áp d ng và tri n khai BMP trên di n r ng. Thông tin này ư c s d ng như m t u vào chính chu n b cho k ho ch ánh giá BMP và như là m t khung ho t ng khuy n khích thay i phương th c nuôi cá tra thông qua vi c áp d ng và tri n khai BMP. K t qu ánh giá này s ư c s d ng xem xét và ch nh s a l i b n d th o BMP trư c khi trình bày t i h i th o qu c gia v BMP d ki n t ch c t i An Giang vào tháng 11/2010, cũng như xu t xây d ng chi n lư c tri n khai BMP và ánh giá toàn di n d án CARD (sau khi h i th o qu c gia k t thúc). D án CARD ã xây d ng k ho ch ánh giá k t h p v i truy n thông BMP và k ho ch qu n lý r i ro và ki m tra s áp d ng BMP. K ho ch này s ư c cân nh c và hoàn thi n t i h i th o qu c gia v BMP d ki n t ch c vào tháng 11/2010, sau ó tri n khai vào giai o n cu i c a d án CARD. chu n b cho vi c lên k ho ch ánh giá và tri n khai k ho ch truy n thông BMP v i tiêu “H th ng BMP” - d án CARD ã xây d ng khung nh n th c ư c thi t k như sau: - Truy n thông v BMP (truy n thông cái gì, t i sao ph i truy n thông, truy n thông âu và như th nào..v.v) - Áp d ng và tri n khai BMP (tài li u khuy n ngư, ào t o và h tr k thu t, v..v) và - Ki m tra và ánh giá (s tuân th các nguyên t c, th c hành và tác ng, v.v). 6
Hơn th n a, khung nh n th c này cũng cung c p nh ng hư ng d n cơ b n v quá trình thành l p nhóm và h i/hi p h i cũng như các mô hình kinh doanh phù h p v i các “nhóm/h i ngh nghi p b thương m i hoá” v i phương pháp ti p c n theo chu i th trư ng ư c c p trư c ây. Khung nh n th c này ư c xây d ng d a trên k ho ch ánh giá k t h p v i Thuy t hành ng (xem ph l c) c a d án CARD. 5. Nâng cao năng l c cho ngư i nuôi cá tra và các cán b tham gia th c hi n d án phía Vi t Nam thông qua các chuy n thăm quan h c t p n , Thái Lan và Ôx-trây-lia. - Xem ph l c 1 – Báo cáo ti n #3 - Xem ph l c 6 – Báo cáo chuy n thăm quan h c t p n c a nông dân nuôi cá D án t ch c thành công chuy n thăm quan h c t p t i Andhra Pradesh (AP), n cho các i tác d án Thái Lan và Vi t Nam và i di n nông dân nuôi cá tra tiêu bi u khu v c ng b ng sông C u Long (nh ng ngư i ư c l a ch n do vai trò xu t s c c a h trong công tác khuy n ngư và xây d ng mô hình trình di n BMP). K t qu n i b t c a chuy n thăm quan h c t p này ư c tóm t t như sau: • M c ích c a chuy n thăm quan h c t p này là gi i thi u bà con nông dân nuôi cá tra ng b ng sông C u Long v i nông dân nuôi tôm AP và các hi p h i/h i ngh nghi p c a h (bao g m c Câu l c b NTTS), n m ư c cách th c i u hành và ho t ng c a các câu l c b , hi u qu c a vi c áp d ng BMP cho ngh nuôi tôm. Chuy n thăm này ưu tiên t p trung th o lu n v phương th c qu n lý các Hi p h i, H i ngh nghi p AP – m t hi p h i ư c xem là m t ví d tiêu bi u trên th gi i thúc y vi c áp d ng BMPs m t cách hi u qu , cũng như kh năng ti p c n nh ng th trư ng chính và m i. • Tham gia chuy n thăm quan h c t p g m 8 nông dân i di n cho nh ng ngư i nuôi cá tra Vi t Nam 4 t nh có ngh nuôi cá tra t p trung (trong ó ch có m t ngư i ã t ng i nư c ngoài), cán b qu n lý nhà nư c c p huy n/t nh, và i di n nhóm th c hi n d án (NACA, i h c C n Thơ, Vi n 2). • Thăm H i Ngh cá Chinavasala – làng Chinavasala có 5 H i ngh cá v i 84 h i viên là nông dân tham gia. M i h i viên có di n tích nuôi tôm là 1 ha. Làng này b t u ngh nuôi tôm t gi a nh ng năm 80, n u th p niên 90, kho ng 70-80% trang tr i b t n công b i virus gây b nh m tr ng và t b ngh nuôi. Năm nay, v i s h tr c a MPEDA (5.000 ô la M cho 5 H i ngh cá mua b th nhanh ch t lư ng nư c và nh ng trang thi t b c n thi t khác) và cơ s kinh doanh áng tin c y ( u tư gi ng theo yêu c u), 5 H i ngh cá ã ư c thành l p và ngh nuôi tôm ã ư c ph c h i. Năm nay, ch có 3 trong s 84 h nuôi b b nh tôm. 7
• Thăm H i ngh cá Venketawara – 1 nhóm liên k t ch t ch v i s tham gia c a 25 h nuôi. i m n i b t c a chuy n thăm này là s ch ng minh/minh ho th c t c a h nuôi v nh ng phương pháp m b o an toàn sinh h c, lư i giăng bên trên ao ngăn chim xâm nh p, tránh lây lan b nh t ao này sang ao khác - cho t t c h i viên c a H i ngh cá. S l a ch n c a h dân ó d a trên tình hình nuôi chung c a c t p th , và i u này ã ch ng minh cách làm c a NaCSA có th nhân r ng và tuyên truy n nh ng phương pháp/bi n pháp m i nh m c i thi n h th ng canh tác hơn n a thông qua H i ngh cá. • Thăm tr i gi ng h p ng bán tôm cho các hi p h i nuôi tôm: tr i gi ng c bi t này ã ư c ch ng nh n và là “tr i gi ng uy tín” ư c NaCSA l a ch n cung c p gi ng theo nhu c u và yêu c u c a ngư i nuôi trong khu v c. Tr i s n xu t gi ng này áp d ng bi n pháp nuôi lưu gi tách bi t àn b m - nh ng àn có ngu n g c xu t x khác nhau và ghi chép t ng h p thông tin liên quan n àn b m , các th h ti p theo và ti n hành ki m tra PCR. • Tham quan văn phòng c a NaCSA – nhân d p này CEO, Sri NR Umesh ã có bài trình bày cung c p nh ng thông tin h u hi u và ư c nhi u ngư i hoan nghênh, ti p theo ó là ph n th o lu n và gi i áp th c m c. Ngoài các chuy n tham quan th c a, các nông dân Vi t Nam còn n m b t ư c các ho t ng, kinh nghi m trong s n xu t th c t và vai trò c a NaCSA và H i Nông dân. Bài trình bày cũng c p chi ti t n cách th c phát tri n th trư ng sau khi áp d ng BMPs và k t qu là em l i các s n ph m s ch hơn và xanh hơn. • Chuy n tham quan t i Lakshmi (huy n Krishna), H i ngh cá Narasima - chuy n tham quan này có m c ích là tham gia l kh i công ph c h i l i các tr i nuôi tôm m t làng ã b b hoang 5-7 năm do tôm b b nh quá nhi u, ngư i dân ây không còn b t c ho t ng sinh k nào và thu nh p cho c ng ng. Chuy n tham quan có s tham gia c a hơn 500 nông dân. Huy n c bi t này là cái nôi c a các ho t ng nuôi tôm trong quá kh nhưng t t c tr i v i di n tích nuôi ư c tính kho ng 29.000 ha trong tình tr ng xu ng c p, ang ư c v n ng ph c h i vi c nuôi tôm. • H i nuôi tôm Nellore cũng t i huy n này, chúng tôi ã có d p ch ng ki n hình th c nuôi thâm canh hơn trư c kia t năng su t trung bình trên 2 t n/ha nhưng v n áp d ng BMP và ti p t c c i thi n. 6. Công b 3 bài báo trên các t p chí chuyên ngành qu c t . - Xem ph l c 1 – Báo cáo ti n (báo cáo hàng năm)#4 - Xem ph l c 7 – Bài báo công b v k t qu kh o sát cơ s d li u ngh nuôi cá tra. Công b 3 bài ánh giá khoa h c (ph l c) liên quan n các k t qu mà d án CARD th c hi n v BMP cho cá tra (bao g m phân tích và báo cáo s li u i u 8
tra; xem chi ti t trong báo cáo ti n 6 tháng kỳ trư c #3). ây là nh ng công b khoa h c u tiên cung c p kh i lư ng l n cơ s d li u toàn di n, nh lư ng v ngh nuôi cá và phân tích chi ti t t khía c nh tr i gi ng n ương và nuôi thương ph m. Ngân sách b sung c a CARD sau khi ư c ch p nh n thông qua vào tháng 6 năm 2010 ã h tr cho s công b 3 bài này. Nh ng trích d n chi ti t 3 bài này ư c th hi n ph n 5.4. Nh ng k t qu ban u sau chuy n kh o sát kinh t xã h i ư c trình bày t i h i ngh chuyên qu c t v “Nuôi cá da trơn châu Á” t ch c t i i h c C n Thơ (CTU), thành ph C n Thơ. Các i tác c a d án phía Vi t nam ã công b hai bài báo trên t p chí chuyên ngành qu c t là: o Nuôi cá tra Pangasianodon hypophthalmus ng b ng sông C u Long Phan Lam T., Bui Tam M., Nguyen Thuy T.T., Gooley Geoff J., Ingram Brett A., Nguyen Hao V., Nguyen Phuong T. De Silva Sena S., 2009. Hi n tr ng nuôi cá tra Pangasianodon hypophthalmus t i khu v c ng b ng sông C u Long, Vi t Nam. T p chí Aquaculture, 296: 227-236. o S n xu t gi ng cá tra Pangasianodon hypophthalmus ng b ng sông C u Long, Vi t Nam Bui, Tam M., Phan, Lam T., Ingram, B.A., Nguyen, Thuy T.T., Gooley, G. J., Nguyen, Hao V., Nguyen Phuong V., De Silva, ,S. S., 2010. Phương th c s n xu t gi ng cá tra Pangasianodon hypophthalmus khu v c sông C u Long, Vi t Nam. T p chí Aquaculture, 306, 92-100 o Giáo sư Sena S De Silva (NACA) ư c m i trình bày bài phát bi u mang tính ch o có t a “Nuôi cá tra: nh ng thách th c cho s phát tri n và b n v ng: quan i m c a cơ quan liên chính ph ”. Các i m chính c a bài phát bi u này ư c công b trong bài báo dư i ây. De Silva, S.S., Ingram, B.A., Phuong T. Nguyen, Bui Tam T., Gooley, G.J., Turchini, G.M., 2010. Ư c tính lư ng Nitơ và Photpho t các h m nuôi cá Tra th i ra sông C u Long. Ambio ( ang in). có th mua tr c tuy n: DOI 10.1007/s13280-010-0072-x T t c các công b v d án bao g m chi ti t các ho t ng chính và n ph m c a d án cũng như vai trò c a BMP i v i ngh nuôi tr ng thu s n ang phát tri n khu v c châu Á Thái Bình Dương thư ng xuyên ư c ăng t i trên trang web chuyên d ng c a d án trên website c a NACA. Hoàn thành vi c s p x p, b trí cho oàn Vi t Nam bao g m t t c thành viên d án và cán b nghiên c u cao c p c a Vi n NTTS II, i h c C n Thơ – nh ng ngư i thu c nhóm d án phía Vi t Nam tham gia H i ngh NTTS toàn c u 2010 t ch c Phuket, Thái Lan vào tháng 9 năm 2010. Ban t ch c nh t trí cho oàn cán b Vi t Nam treo áp phích c a d án CARD v áp d ng BMP cho cá tra cũng như công b chính th c trong cu n trích lư c các bài báo, nghiên c u liên quan n d án t i h i ngh . 9
5.2 L i ích i v i nông h nh L i ích c a các nông h quy mô nh xác nh trong giai o n báo cáo này liên quan t i vi c xây d ng và công b b n d th o BMP t i 2 h i th o t ch c t i ng Tháp và C n Thơ trong tháng 10/2009 cũng như th c hi n thành công 11 mô hình th nghi m thí i m t i 4 t nh ng b ng sông C u Long. C u trúc t ch c ngh nuôi cá tra ng b ng sông C u Long khá ph c t p và thay i liên t c do nh ng áp l c m i c a th trư ng. Nh ng nông h quy mô nh - nhân t c n thi t cho s phát tri n c a ngh nuôi cá tra - ang b e do b i nh ng thách th c này. Nh ng m i quan h quan tr ng m b o s t n t i lâu dài c a h như là quan h v i các nhà s n xu t và nhà ch bi n quy mô l n trong chu i th trư ng cá tra thì chưa ư c thi t l p m t cách có h th ng. Nhóm th c hi n d án mô t c u trúc t ch c c a ngh nuôi cá tra hi n nay Vi t nam và ư c tóm t t trong b n ph l c 3. Hai h i th o c p t nh ã c g ng khuy n khích s tham c a các h nuôi, c bi t là các h nuôi gia ình quy mô nh và l n và các hi p h i/h p tác xã nuôi. Tóm l i, l i ích mà các nông h quy mô nh ư c hư ng t d án này là s thay i cách th c canh tác ư c d án tuyên truy n. Nh ng thay i này bao g m: • Nâng cao năng l c và l i nhu n: Nh ng nông h quy mô nh ã áp d ng BMP tra ư c nâng cao năng l c và l i nhu n thu ư c tăng do h tuân th theo BMP và m t vài i u ch nh khác trong ch cho ăn, làm gi m chi phí như v y làm tăng l i nhu n. M t vài h dân có h m nuôi g n nhau ã tho thu n cùng nhau góp m t ph n t cho m c ích gi nư c x , bùn áy ao trong su t v nuôi thay vì bơm th ng ra sông C u Long mà không qua x lý. M t s h dân ti p c n thông tin m i v giá c th trư ng d dàng hơn nh m giúp h ưa ra quy t nh th i i m thu ho ch cũng như giá bán phù h p nh t, làm gi m chi phí s n xu t thông qua các k t qu ho c thông tin thu ư c t các h i th o c a d án hay các khoá t p hu n y sáng t o do d án t ch c (như chuy n thăm n ). • Y u t c ng ng, v th xã h i và m c tiêu cu c s ng: M t s ho t d ng c a d án ã giúp các nông h quy mô nh tích c c tham gia các ho t ng c ng ng như là nâng cao nh n th c qu n lý môi trư ng qua vi c th i nư c, bùn, cá ch t, v.v. Vai trò c a các nhóm/h i nông dân trong vi c t o ra m ng lư i ngư i nuôi không ch d ng l i ph m vi nuôi cá mà còn làm cho nh n th c c ng ng c a các h nuôi quy mô nh ư c nâng cao. Nh ng h tham gia làm mô hình th nghi m và i u tra kh o sát cho n nay ã b c l s t tin hơn khi ra quy t nh u tư cho ngh nuôi cá tra cũng như linh ho t hơn, m nh d n hơn khi i m t v i nh ng thách th c thư ng kỳ trong s n xu t và th trư ng.v.v. • D án ã khuy n khích và ng viên các nông h quy mô nh áp d ng nh ng phương th c canh tác tiên ti n như l ch cho ăn h n h p giúp làm gi m chi phí th c ăn và gi m lư ng dinh dư ng b dư th a ( i m n i b t ư c nêu trong tài li u d th o BMP, trang 36). Nh ng i m m i trong phương th c canh tác này ã ư c các nhóm h nuôi áp d ng. K t qu là, ông Nguy n Ng c H i -m t nông dân tiên ti n, trư ng H p tác xã nuôi cá tra xã Th i An (qu n lý 36 thành viên trên di n tích m t nư c 30 ha v i 60 ao) ã ư c m i phát bi u t i h i 10
th o các nhà tư v n c p vùng v “Qu n lý th c ăn trong nuôi tr ng th y s n quy mô nh ” t i Manila, Phillippine t 14-17 tháng 9 do FAO tài tr . i v i m t ngư i nuôi quy mô nh , vi c ư c m i tham gia m t h i th o • các nhà tư v n c p vùng do FAO t ch c là cơ h i hi m hoi và cũng có th ây là l n u tiên x y ra. S ánh giá cao c a FAO và m t thông i p m nh m ư c g i n các bên liên quan trong ngh nuôi cá tra là thành qu n i b t mà d án ã t ư c trong th i gian qua. • Chu i giá tr m i - nông h quy mô nh hăng hái áp d ng và tri n khai BMP v i s h tr c a h i nông dân là m t b ng ch ng thuy t ph c v s t n t i c a m i liên k t chu i th trư ng mong manh có kh năng phát tri n thành các m i quan h thương m i l n m nh hơn. Nh ng m i quan h “chu i xuyên su t” này làm tăng m i tương tác c chi u ngang và chi u d c gi a các nhà s n xu t quy mô khác nhau v i các nhà máy ch bi n. Hơn n a, m i quan h “chu i xuyên su t” này có th là n n t ng thúc y s thay i phương th c canh tác thông qua áp d ng BMP (b ng cách r tai nhau, th y m i tin.v.v.), cũng như chia s tin t c th trư ng công b ng hơn, làm hài hoà cán cân cung-c u và cu i cùng là cung c p cho các bên liên quan trong chu i (bao g m c nông h quy mô nh ) s chia s h p tình h p lý hơn giá tr t ng t ao n bàn ăn. 5.3 Xây d ng năng l c K t qu xây d ng năng l c cho nh ng ngư i hư ng l i t d án trong giai o n 2009-2010 ư c th hi n các m c khác nhau, như: • Xây d ng năng l c cho nông h quy mô nh : như ã cp m c 5.2; • Xây d ng năng l c cho nh ng thành ph n tham gia trong chu i th trư ng cá tra khác như các h i nông dân, nhà s n xu t quy mô công nghi p, nhà ch bi n: h i th o c p t nh v BMP trong tháng 10/2009 và các mô hình th nghi m thí i m BMP g n ây ã liên quan n t t c các thành ph n: nhà s n xu t và nhà ch bi n quy mô công nghi p, quy mô l n, trong ó t l các nhà máy ch bi n kiêm nhà s n xu t quy mô l n chi m m t m c có ý nghĩa. Th trư ng ch y u c a cá tra là xu t kh u, c bi t là EU, nay ưa ra yêu c u v các tiêu chu n ch ng nh n ư c công nh n như Global GAP áp ng các tiêu chu n nh p kh u th c ph m nghiêm ng t. Các nhà s n xu t và ch bi n l n có lc áp ng nh ng yêu c u này nhưng nh ng nhà s n xu t quy mô v a và nh khó có th t ư c nh ng tiêu chu n ch ng nh n này. Chính vì th , d án hy v ng vi c các nông h quy mô v a và nh áp d ng BMP trong nuôi cá tra là cách “ít t n kém nhưng v n thu ư c l i nhu n” và giúp h t ư c nh ng tiêu chu n c n thi t do nhà ch bi n và nh p kh u yêu c u. Vai trò c a h i nông dân, nhà s n xu t và nhà ch bi n quy mô công nghi p là then ch t trong quá trình này thông qua vi c hình thành các m i quan h chu i giá tr m i. i u này có th giúp nh ng h nuôi quy mô v a và nh t ư c m i l i v kinh t như là m t ơn v kinh doanh ơn l , làm theo úng các tiêu chu n c n thi t, có kh năng àm phán tr c ti p v i nhà ch bi n và/ho c nhà nh p kh u. • Xây d ng năng l c cho các quan ch c chính ph như nhà ho ch nh chính sách và cán b khuy n ngư c p t nh: m t s nhà ho ch nh chính sách và cán 11
b khuy n ngư c p t nh ã tham gia vào các ho t ng c a d án CARD m t cách có hi u qu như tham gia vào t t c h i th o, cu c h p, i th c a, bao g m c h i th o c p qu c gia v BMP vào tháng 11/2010 s p t i. Nh ng ngư i tham gia này hi u rõ nh ng chi ti t c th c a BMP cũng như vai trò mà h ang gánh vác trong vi c thúc y chi n lư c tri n khai BMP tr c ti p xu ng dân và v i h i nông dân. o Các nhà nghiên c u, bao g m thành viên nhóm d án CARD ih c C n Thơ, Vi n nghiên c u NTTS 2 ã hoàn thành xu t s c m t s u ra v khoa h c quan tr ng làm n n t ng vi t nên 3 bài ánh giá khoa h c ăng trên t p chí chuyên ngành qu c t trong 12 tháng qua. ng tác gi c a nh ng bài này là toàn b thành viên d án nhưng ngư i óng góp nhi u nh t là các cán b nghiên c u c a Vi n nghiên c u NTTS 2, i h c C n Thơ. ây là nh ng bài công b u tiên c a các tác gi này và cũng là l n u tiên các s li u và phân tích s li u ư c ưa ra. Ngoài ra, nhóm cán b này cũng óng góp cho H i ngh NTTS toàn c u 2010 b ng cách trình bày các áp phích và tham gia vào các nhóm làm vi c theo ch . Nh ng kinh nghi m m i và ki n th c mà h thu th p ư c t h i ngh này s ư c chia s cho các thành viên khác c a d án Viên 2, i h c C n Thơ. Chuy n thăm Ôx-trây-lia c a ti n s H o và ti n s Phương ã cho h nh ng kinh nghi m th c t /m t th y tai nghe v xây d ng và áp d ng BMP t i Ôx-trây-lia. Vì v y m t k ho ch chi n lư c phát tri n ngành công nghi p nuôi cá tra và áp d ng, tri n khai BMP Vi t Nam bao g m c phân tích nhu c u ào t o d a trên k năng và R&D cũng như các ưu tiên ư c xác nh. • H i th o tư v n khu v c v “Qu n lý th c ăn trong nuôi tr ng th y s n quy mô nh ” mà ông Nguy n Ng c H i s p tham d là s công nh n x ng áng i v i thành qu và sáng t o mà d án ã t ư c, và s là cơ h i s hi u bi t v ngh nuôi cá tra Vi t nam ư c nhân r ng ra tra trên toàn th gi i, là cơ hi xây d ng năng l c c a ngư i nuôi có th trao i tr c ti p v i “chuyên gia”. 5.4 Thông tin tuyên truy n M t trang web chuyên d ng cho d án ã ư c xây d ng trên trang web c a NACA ph c v m c ích thông tin liên l c r ng rãi g m nh ng ph n như mô t d án tóm t t và ph bi n nh ng k t qu c a d án và BMPs (xem ph l c ph l c C). Có th truy cp theo a ch sau: http://www.enaca.org/modules/inlandprojects/index.php?content_id=1. Cho t i ngày 18/8/2010, s lư t truy c p trang web c th như sau: T ng s lư t truy c p t khi b t u d án: • Trang thông tin v cá Tra c a d án: 10.404 lư t truy c p t 6/2/2008. • Trang tin o Tin: Kh i ng d án BMP cá Tra Vi t Nam: 3.477 lư t truy c p t 6/2/2008. 12
o Tin: Xây d ng BMP cho cá Tra Vi t Nam - k t qu i u tra phương th c qu n lý: 2,672 lư t truy c p t 8/6/2008. o Tin: H i th o xây d ng BMP cho cá Tra t ch c ng b ng sông C u Long t i Vi t Nam: 5.564 b n ã ư c phát hành thông qua trang web, t p chí, báo (tính t 19/10/2009). o Tin c p nh t: Cá Tra Vi t Nam – BMP: 1.561 lư t truy c p t 10/6/2010. • Bài vi t trên t p chí Aquaculture Asia: Th c hành qu n lý nuôi t t hơn cho cá Tra Vi t Nam: phát hành 3.586 b n. • T ng s kho ng 27.264 tài li u d án ư c phát hành tính n th i i m hi n nay. S lư ng truy c p tính t l n báo cáo trư c (tính t báo cáo ti n trư c, 2009): • Trang ch d án v BMP cá Tra: 4.502 lư t • Trang tin o Tin: Kh i ng d án BMP cá Tra Vi t Nam: 862 lư t. o Tin: Xây d ng BMP cho cá Tra Vi t Nam - k t qu i u tra phương th c qu n lý: 549 lư t. o Tin: H i th o xây d ng BMP cho cá Tra t ch c ng b ng sông C u Long t i Vi t Nam: 5.564 b n. o Tin c p nh t: Cá Tra Vi t Nam – BMP: 1.561 lư t truy c p t 10/6/2010. • Bài vi t trên t p chí Aquaculture Asia: Th c hành qu n lý nuôi t t hơn cho cá Tra Vi t Nam: phát hành 340 b n. • T ng s kho ng 13.378 tài li u d án ư c phát hành tính t l n báo cáo trư c. Các bài báo ã ư c ch p nh n ăng trên các t p chí chuyên ngành trong giai o n này là: o De Silva, S.S., Ingram, B.A., Phuong T. Nguyen, Bui Tam T., Gooley, G.J., Turchini, G.M., 2010. Ư c tính lư ng Nitơ và Photpho t các h m nuôi cá Tra th i ra sông C u Long. Ambio ( ang in). có th mua tr c tuy n: DOI 10.1007/s13280-010-0072-x o Bui, Tam M., Phan, Lam T., Ingram, B.A., Nguyen, Thuy T.T., Gooley, G. J., Nguyen, Hao V., Nguyen Phuong V., De Silva, ,S. S., 2010. Phương th c s n xu t gi ng cá tra Pangasianodon hypophthalmus khu v c sông C u Long, Vi t Nam. T p chí Aquaculture, 306, 92-100 o Phan Lam T., Bui Tam M., Nguyen Thuy T.T., Gooley Geoff J., Ingram Brett A., Nguyen Hao V., Nguyen Phuong T. De Silva Sena S., 2009. Hi n tr ng nuôi cá tra Pangasianodon hypophthalmus t i khu v c ng b ng sông C u Long, Vi t Nam. T p chí Aquaculture, 296: 227- 236. 13
Hat bài m i khác ư c công b trên t p chí Nuôi tr ng th y s n châu Á (Asia Aquaculture) do NACA phát hành ã mô t hi n tr ng và vai trò c a BMP i v i nông h quy mô nh và c i m c a d án BMP do CARD tài tr như là m t sáng ki n u tiên khu v c châu Á Thái Bình Dương: o De Mohan, C.V. and De Silva, S.S. 2010 Bi n pháp nuôi t t (BMPs) – Con ư ng i t i nuôi b n v ng và g p g các cơ h i, thách th c c a th trư ng hi n i ngày nay c a NTTS quy mô nh . T p chí Aquaculture Asia s 15(1), tháng 1-3 2010, trang. 9-14. o Wilkinson, S. 2008. Th c hành qu n lý t t cho ngh nuôi cá tra Vi t Nam, t p chí Aquaculture Asia s tháng 4-6, 2008, trang 8-11. M t bài m i n a ư c công b trên t p chí c a U ban sông Mê kông, t p chí ánh b t và Nuôi tr ng (Catch and Culture) cung c p cho c gi b n tóm t t các chuyên c a h i th o c p t nh v BMP t i ng Tháp và C n Thơ, tháng 10/2009 cùng v i nh ng cách nhìn c l p v hi n tr ng nuôi cá Tra ng b ng sông C u Long và các vn v môi trư ng, kinh t , xã h i khác mà ngành công nghi p này và ngư i nuôi quy mô nh ang ph i i m t. Chi ti t c th như sau: o Starr, P. (2009). Nông dân ng b ng sông C u Long, cùng nhau hành ng! T p chí Catch and Culture s . 15 (3), tháng 12/2009, trang 21-26 (http://www.mrcmekong.org/Catch-Culture) D án CARD ã chu n b nhi u tài li u khuy n ngư nh m thúc y chi n lư c BMP nh m n nông dân, h i nông dân và cán b khuy n ngư nhà nư c. Nh ng tài li u chính d ng PDF ư c ph l c theo báo cáo này, bao g m: o 2 pano/áp phích v BMP v i ngôn ng gi n ơn. o T rơi hư ng d n v BMP ư c thi t k chuyên d ng ngoài hi n trư ng. o T rơi hư ng d n v ghi chép các s li u s n xu t c a nông h và ki m soát vi c th c hi n BMP dành cho cán b d án, cán b khuy n ngư t nh và h i nông dân. 5.5 Qu n lý d án Qu n lý và th c hi n d án ã ti n tri n theo k ho ch ra, ngo i tr m t s s ki n sau: • #5 (k t qu u ra 1.2) S tay và tài li u hư ng d n BMP (tháng 9/2008) – ho t ng này ã hoàn thành vào tháng 8 năm 2010 (xem ph l c1 – báo cáo ti n #3 và báo cáo ti n (hàng năm) #4). • #7 (k t qu u ra 2.1) C i thi n năng l c (tháng 9/2009) – ho t ng này ã hoàn thành vào tháng 8 năm 2010 (xem ph l c 1 – báo cáo ti n #3 và báo cáo ti n (hàng năm) #4). • #8 ( u ra 2.2) Báo cáo cu i cùng và phê chu n d án (tháng 1/2010) - ho t ng ã hoàn thành vào tháng 8 năm 2010 (xem ph l c 1 – báo cáo ti n 14
(hàng năm) #4); lưu ý là h i th o c p qu c gia và d th o hư ng d n cu i cùng v BMP d ki n hoàn thành vào tháng 11/2010 là yêu c u c n thi t phê duy t kho n ngân sách b sung. 6. Nh ng v n khác có liên quan 6.1 Môi trư ng • Không có v n nào x u hay r i ro m i x y ra trong giai o n báo cáo này. • Công b g n ây c a bài báo “De Silva, S.S., Ingram, B.A., Phuong T. Nguyen, Bui Tam T., Gooley, G.J., Turchini, G.M., 2010. Ư c tính lư ng Nitơ và Photpho t các h m nuôi cá Tra th i ra sông C u Long. Ambio ( ang in. có th mua tr c tuy n: DOI 10.1007/s13280-010-0072-x)” ã thu hút s quan tâm c bi t c a gi i khoa h c b i vì bài báo này s khôi ph c l i th cân b ng do các bài báo tiêu c c ư c công b trên di n àn qu c t trư c ây. Nh ng bài báo tiêu c c ó ã ph n ánh không trung th c, thi u các b ng ch ng khoa h c ho c ưa các thông tin sai l ch. Ngư c l i, bài báo do De Silva và c ng s công b năm 2010 có d n ch ng c th và l n u tiên ánh giá v nư c th i c a toàn b h th ng nuôi, t o ti n cho các nghiên c u khoa h c trong lĩnh v c này trong tương lai. úng như t m quan tr ng c a v n , bài báo này s là kh i u cho các tranh cãi v qu n lý môi trư ng và tính b n v ng c a ngành công nghi p nuôi cá tra Vi t Nam và dư ng như b t u có s thay i nh ng nh n th c sai l m trư c kia trong u ngư i tiêu dùng, nhà nh p kh u qu c t v lĩnh v c này. • M t k t qu khác c a d án liên quan n lĩnh v c môi trư ng là i di n c a c a d án CARD s 023/06VIE v “X lý và tái s d ng nư c th i và ch t th i r n t h m nuôi cá ng b ng sông C u Long c i thi n sinh k và gi m ô nhi m nư c” s tham gia h i th o qu c gia v BMP cho cá tra. Lãnh o d án (Ti n s Bell - i h c Murdoch và ti n s Phùng C u Long - Vi n nghiên c u lúa g o) ư c m i tham gia và góp ý cho b n d th o BMP c bi t nh ng v n liên quan n qu n lý trang tr i/h m nuôi và tái s d ng nư c th i, ch t th i r n t h m nuôi cá ph c v cho tr ng lúa và hoa qu khu v c li n k . Sáng ki n này ư c nghĩ ra b sung giá tr cho nh ng công vi c c a d án có liên quan và h tr cách ti p c n h p tác a chi u nh m t i ưu hoá các k t qu chính mà d án t ư c cho nh ng ngư i s d ng sau này. 6.2 V n xã h i và gi i tính Không có ho t ng nào liên quan n xã h i và gi i tính. 7. V n tri n khai và tính b n v ng 7.1 H n ch Các v n liên quan và h n ch ư c mô t trong báo cáo ánh giá mô hình th nghi m thí i m BMP (xem ph l c ính kèm). 15
7.2 S l a ch n Các l a ch n trong quá trình tri n khai d án ư c mô t như là m t ph n c a k ho ch ánh giá (và tri n khai) BMP. 7.3 Tính b n v ng Các ho t ng ti p theo liên quan n tính b n v ng c a ngh nuôi cá tra, c a ngư i s n xu t quy mô nh ư c gi i quy t như là m t ph n c a báo cáo ánh giá mô hình th nghi m thí i m BMP (xem ph l c). Các ho t ng ti p theo liên quan n khuy n ngư, xây d ng và nâng c p BMP ra c ng ng nuôi thu s n r ng l n hơn s ư c ti p t c h tr b i qu EU Seventh Framework do NACA tìm ki m ư c. D án Công ngh sinh h c, Thu s n, Nông nghi p và Th c ph m thu c chương trình SEVENTH FRAMEWORK, ch 2 (Tăng cư ng nh hư ng c a di n àn Nuôi tr ng th y s n ASEM: c u n i gi a nuôi tr ng thu s n ngư i châu Á và ngư i châu Âu). 8. Các ho t ng quan tr ng ti p theo Nh ng ho t ng chính trong 6 tháng ti p theo như sau: • Hoàn thành vi c chu n b H i th o BMP c p qu c gia t i t nh An Giang, Vi t Nam trong th i gian 2-12 tháng 10 năm 2009. • Hoàn thành d th o ti p theo v BMP và k ho ch ánh giá và xây d ng chi n lư c tri n khai BMP theo n i dung h p h i th o c p qu c gia. • Chu n b tham d H i ngh Nuôi tr ng th y s n toàn c u 2010 t i Phuket, Thái Lan t 22-25 tháng 9 năm 2010. Các bư c th c hi n ti p theo hoàn thi n d án này là chính quy n a phương và trung ương i u ph i h tr vi c áp d ng và tri n khai BMP trên di n r ng phù h p v i nh ng phát hi n chính ư c ưu tiên sau ây: • Các bên có liên quan t i h i th o qu c gia tán thành v s áp d ng và tri n khai BMP. • Thành l p các h i nông dân tiên ti n c p t nh khuy n khích các thành viên trong nhóm áp d ng, tri n khai và ào t o BMP. • Thành l p m t liên minh gi a chính ph v i h i nh ng ngư i nuôi cá tra các cp i u ph i v truy n thông BMP, ào t o, ki m tra, tuân th và ti p t c i m i. 9. K t lu n D án ã xây d ng m t b hư ng d n BMP d cho ngư i s d ng, mang l i hi u qu cao cho ngư i nuôi và tiêu chu n hoá phương th c nuôi phù h p cho m i i tư ng s d ng, m i quy mô, m i kho n u tư. B hư ng d n này ã ư c cung c p cho ngư i nuôi cá tra ng b ng sông C u Long. BMP là phương pháp chu n m c, chính t c mà theo ó các phương th c canh tác có th ư c t i ưu hóa trong b i c nh h n ch v thông tin và các ngu n l c nhưng chúng l i c n thi t có s phát tri n b n 16
v ng sinh thái. V i b n ch t năng ng t nhiên c a ngành th y s n liên quan n nhu c u ngư i tiêu dùng, s phát tri n c a các công ngh m i và tác ng ngày m t gia tăng c a xu th toàn c u hóa cùng v i bi n i khí h u, BMP cũng s giúp nông dân có nh ng so sánh th c t hơn, hi u qu hơn v m t chi phí t ó ti p t c ánh giá và tăng cư ng nh ng c i ti n. Trong b i c nh hi n nay, BMP ư c coi như là ch t xúc tác giúp mang l i nh ng l i ích tr c ti p và gián ti p các c p khác nhau như c p t nh, c p qu c gia và c p qu c t trong giai o n ng n và trung h n, và mang l i tính b n v ng trong dài h n. S tuân th ch t ch các quy nh BMP s mang l i nh ng l i ích sau: o Tăng năng su t và l i nhu n b ng cách gi m chi phí u vào (th c ăn, gi ng, hoá ch t v..v), t c sinh trư ng nhanh, t l s ng cao và ch t lư ng s n ph m sau thu ho ch t t; o Làm gi m nh hư ng n môi trư ng b ng cách qu n lý vi c s d ng hoá ch t, th i nư c và bùn mang tính b n v ng; o Tăng cư ng m i quan h gi a các nông dân b ng cách thành l p các hi p h i/h i nh m chia s thông tin, ào t o và các h tr chung khác; o Giúp ngư i nuôi và c ng ng a phương ư c hư ng l i nhi u hơn nh vi c qu n lý minh b ch, cam k t rõ ràng. K t qu u ra c a nghiên c u này ư c xem xét trong giai o n ng n (6-9 tháng và v i nh ng i u kho n c a cu c nghiên c u) và trung h n (12-18 tháng sau khi hoàn t t nghiên c u và v i nh ng i u kho n c a d án CARD). 9.1.1 Ng n h n (tr c ti p thông qua nghiên c u) • Các bên liên quan hi u rõ tác ng c a s phát tri n BMP và hi u qu c a nh ng chi n lư c tri n khai xu t. • Nông dân tham gia mô hình th nghi m thí i m công nh n l i ích c a vi c áp d ng BMP và vai trò h tr c a các h i nông dân. 9.1.2 Trung h n (Gián ti p óng góp c a nghiên c u t i d án CARD) ng d ng và tri n khai BMP trên quy mô r ng m t cách hi u qu trong ngành • nuôi tr ng cá tra, ba sa khu v c BSCL. • C i ti n BMP nh m gi i quy t các v n xã h i và môi trư ng và phát tri n b n v ng c a ngành nuôi tr ng cá tra khu v c BSCL. Các BMPs mà d án này xây d ng cung c p cho ngư i nuôi cá tra BSCL m t b n hư ng d n d s d ng, có hi u qu và làm tăng hi u qu kinh t , làm chu n hóa ngh nuôi trong m i lĩnh v c mà không ph thu c vào t m c l n nh v di n tích nuôi 17
cũng như m c u tư. BMPs là công c mà ngư i nuôi có th hoàn thi n thích ng v i hoàn c nh h n ch v thông tin và i u ki n, nhưng áp ng s phát tri n b n v ng sinh thái. Cùng v i s thay i liên t c v nhu c u c a ngư i tiêu dùng, s ti n b v khoa h c k thu t và nh ng nh hư ng chung c a toàn c u hóa th trư ng và bi n i khí h u, BMPs cũng có th cung c p ngư i nuôi các hư ng d n c th và hi u qu , nhưng không ng ng thay i, hoàn thi n và tri n khai. Trong b i c nh này, BMP ư c xem là ch t xúc tác cho m t s l i ích tr c ti p và gián ti p a phương, trung ương và qu c t , có th th c hi n ư c trong th i gian ng n nhưng mang tính b n v ng lâu dài. Vi c th c hi n BMP nghiêm túc có th : • Nâng cao s n lư ng và l i nhu n thông qua vi c gi m giá thành s n ph m (như th c ăn, con gi ng, hóa ch t) và nâng cao t c sinh trư ng, t l s ng và ch t lư ng s n ph m. • Gi m thi u nh hư ng n môi trư ng thông qua công tác qu n lý vi c s d ng hóa ch t và thu c kháng sinh, qu n lý nư c th i và ch t th i. • Nâng cao tính h p tác gi a các h nuôi. • Nâng cao các l i ích xã h i và c ng ng a phương thông qua vi c cam k t trao i thông tin và nuôi cá có trách nhi m. Nông dân ng d ng và tri n khai BMP ph i có s k t h p v i các t ch c, h i nông dân hi n có có s k t n i gi a ngành và chính ph nh m thúc y các tác ng r ng l n trong quy mô ngành. Trong chu i th trư ng, BMP có nh ng ưu i m sau: • Khuy n khích thành l p h i nông dân có vai trò như m t ơn v kinh doanh theo quy mô v h p ng mua v i bên th 3 cung c p hàng hóa, d ch v và các h p ng bán v i nhà ch bi n và nh ng ngư i mua khác, phát tri n th trư ng và chi n lư c markting v i ngư i mua và ngư i bán; • Hài hòa cung-c u và giá thành s n ph m gi a ngư i nông dân và nhà ch bi n khi c 2 bên t ư c nh ng th a thu n phù h p có ư c khi áp d ng h th ng s n xu t d a trên BMP; • H tr t ư c tiêu chu n s n ph m ư c ch ng nh n và h th ng truy xu t ngu n g c phù h p v i nhu c u, ưu tiên riêng c a ngư i nuôi quy mô nh , và cu i cùng là • Thúc y phát tri n dài h n theo cách ti p c n chu i giá tr xây d ng thương hi u cá tra Vi t nam trên th trư ng qu c t d a trên công ngh i m i, nh ng c i ti n và s ưu vi t v tính an toàn, ch t lư ng cao, giá c phù h p và nơi mà s sáng t o giá tr chu i s công b ng và h p lý gi a các bên tham gia. K t qu thành công c a s phát tri n và tri n khai BMP trên quy mô l n s không ch ơn thu n các tư li u và b n hư ng d n. Ch tuân th theo b n hư ng d n BMP không b o m là ngư i nuôi thay i phương th c canh tác c a h . N u vi c liên l c i 18