Ebook Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Phong Quang (1949-2020)

Chia sẻ: Hoangnhanduc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:148

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung cuốn sách "Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Phong Quang (1949-2020)" đã phản ánh quá trình ra đời, hình thành và phát triển của Chi, Đảng bộ xã qua các thời kỳ; khẳng định vai trò lãnh đạo của Chi, Đảng bộ đối với nhân dân trên địa bàn xã trong thực hiện các nhiệm vụ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc, thời kỳ cả nước quá độ tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Phong Quang (1949-2020)

ĐẢNG BỘ HUYỆN VỊ XUYÊN ĐẢNG ỦY XÃ PHONG QUANG TRUYỀN THỐNG CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG BỘ VÀ NHÂN DÂN XÃ PHONG QUANG (1949 - 2020) Lý Thái Chu Ltchu.xphongquang@hagia ng.gov.vn ĐẢNG ỦY XÃ PHONG QUANG, HUYỆN ỦY VỊ XUYÊN, TỈNH ỦY HÀ ĐẢNG ỦY XÃ PHONG QUANG GIANG 25-07-2022 09:03:32 +07:00 25.07.2022 07:12:54 +07:00 XUẤT BẢN NĂM 2022 1
2
LỜI GIỚI THIỆU Phong Quang là xã miền núi của huyện Vị Xuyên, cách trung tâm huyện 26 km, cách thành phố Hà Giang 6 km. Trải qua chặng đường lịch sử, đồng bào các dân tộc Phong Quang có một truyền thống quý báu đó là lòng căm thù giặc sâu sắc, bản tính thật thà, cần cù, chịu khó trong lao động sản xuất và tình yêu núi rừng, quê hương. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược và chiến tranh biên giới, đồng bào các dân tộc Phong Quang đã một lòng theo Đảng, Bác Hồ để làm cách mạng. Đồng bào đã không ngại hy sinh xương máu, đùm bọc cán bộ, đóng góp sức người, sức của đấu tranh đánh đuổi kẻ thù xâm lược. Nhằm ghi lại truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc xã Phong Quang qua các thời kỳ cách mạng và thực hiện sự chỉ đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy, Ban Tuyên giáo Huyện ủy Vị Xuyên, Đảng ủy xã Phong Quang đã quyết định chỉ đạo việc biên soạn cuốn sách “Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Phong Quang (1949 - 2020)”. Nội dung cuốn sách đã phản ánh quá trình ra đời, hình thành và phát triển của Chi, Đảng bộ xã qua các thời kỳ; khẳng định vai trò lãnh đạo của Chi, Đảng bộ đối với nhân dân trên địa bàn xã trong thực hiện các nhiệm vụ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc, 3
thời kỳ cả nước quá độ tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng. Cuốn sách là một tài liệu quan trọng góp phần tích cực phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn xã, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay và mai sau; qua đó, tiếp tục phát huy truyền thống quý báu của cán bộ, đảng viên và nhân dân, góp phần xây dựng quê hương Phong Quang ngày càng giàu đẹp. Trong quá trình hoàn thiện nội dung cuốn sách, Ban Biên soạn đã nỗ lực rất lớn, nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực sưu tầm các văn bản phản ánh quá trình hình thành, phát triển, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Chi, Đảng bộ xã qua các thời kỳ đồng thời Ban Biên soạn đã nhận được sự nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện về nguồn tư liệu của các đồng chí lão thành cách mạng, cán bộ, đảng viên đã công tác, chiến đấu tại xã Phong Quang, huyện Vị Xuyên qua các thời kỳ; sự quan tâm phối hợp của Ban Tuyên giáo Huyện ủy Vị Xuyên, phòng Lý luận Chính trị - Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy. Đó là cơ sở quan trọng để Ban Biên soạn hoàn thiện nội dung cuốn sách. Tuy nhiên, trong một số giai đoạn, nhất là thời kỳ từ năm 1945 - 1975 gặp nhiều khó khăn về nguồn tư liệu thành văn, do thời kỳ này chủ yếu tập trung vào nhiệm vụ phục vụ kháng chiến chống giặc cứu nước, công tác lưu trữ chưa được quan tâm đúng mức nên nhiều tài liệu 4
bị mất hoặc đã hỏng; một số nhân chứng tuy vẫn còn nhưng đã tuổi cao, sức yếu, trí nhớ có phần suy giảm... Vì vậy nội dung cuốn sách chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp ý kiến để cuốn sách được hoàn chỉnh trong lần tái bản lần sau. Nhân dịp cuốn sách được xuất bản và phát hành, Ban Biên soạn chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các đồng chí và cơ quan, đơn vị. Trân trọng giới thiệu cuốn sách “Truyền thống cách mạng của Đảng bộ và nhân dân xã Phong Quang (1949 - 2020)” đến toàn thể cán bộ, đảng viên, nhân dân và bạn đọc trong, ngoài xã. T/M BAN CHẤP HÀNH ĐẢNG BỘ XÃ BÍ THƯ ĐẢNG ỦY XÃ PHONG QUANG Giàng Xuân Vần +07:00 21-07-2022 13:45:52 5
Phần một KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI XÃ PHONG QUANG Xã Phong Quang nằm ở phía Bắc của huyện Vị Xuyên, cách trung tâm huyện 26 km, cách thành phố Hà Giang 6 km, phía Bắc giáp với xã Minh Tân, phía đông giáp với xã Thuận Hòa, phía Tây giáp với xã Phương Tiến, xã Thanh Thủy của huyện Vị Xuyên; phía Nam giáp với phường Quang Trung của thành phố Hà Giang. Tổng diện tích tự nhiên là 3.799,4 ha, trong đó đất nông nghiệp 2.823.45 ha, đất phi nông nghiệp 374,32 ha, đất chưa sử dụng 601.63ha. Trên địa bàn xã có các loại đất chủ yếu: Đất đỏ vàng trên đá biến chất phân bố chủ yếu ở khu vực Lùng Châu, Lùng Giàng và giáp sông Lô. Đất trồng lúa chủ yếu ở khu vực thôn Bản Mán, Lùng Càng. Đất phù sa phân bố rải rác ven sông Lô. Đất feralit phát triển trên núi đá vôi phân bố chủ yếu ở khu vực các thôn giáp xã Minh Tân và xã Thuận Hòa. Xã nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, chia làm 2 mùa rõ rệt. Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10. Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4. Nhiệt độ trung bình các tháng trong năm 23,170C, lượng mưa từ 2.610mm, độ ẩm 86,830C. Địa hình xã Phong Quang chia làm 3 vùng rõ rệt: Vùng núi cao giáp xã Thuận Hòa, Minh Tân, vùng này 6
hầu hết các khu vực đều có độ dốc trên 250. Vùng núi thấp nằm giáp sông Lô là các dãy đồi liền dải có độ cao khác nhau. Vùng đất bằng nằm giữa 2 vùng trên có diện tích tương đối rộng, thuận tiện cho sản xuất nông nghiệp. Trước đây Phong Quang là vùng đất nổi tiếng được biết đến do có nhiều rừng nguyên sinh như: Đán Tý, Đán Khao, Tả Pan, Khau Căng…. Những khu rừng này có hệ thực vật phong phú gồm các loại cây lấy gỗ như: Đinh, lim, trai, nghiến, lát, gù hương, kim giao và các loại thảo dược khác… Hệ động vật cũng rất đa dạng và phong phú bao gồm nhiều loài quý hiếm như: Hổ, báo, gấu, hươu, nai, sơn dương, lợn rừng, khỉ, chăn, tê tê, kỳ đà, tắc kè… Tuy nhiên, trải qua quá trình sinh sống, phát triển do sự khai thác quá mức của con người, các loài thực, động vật quý hầu như không còn. Hiện nay, trên địa bàn xã có khu vực rừng đặc dụng Phong Quang với nhiều loài thực vật quý, rất cần được bảo tồn, giữ gìn và phát huy. Về nguồn nước, trên địa bàn xã có nguồn nước chủ yếu từ Bó Bản, Bó Buông, Bó Nhì (các mạch nước nguồn), các vằng như vằng vải, vằng kham, vằng khiêu, vằng cốc ổi…. (theo tiếng địa phương: Các vũng nước sâu được hình thành từ mạch nước ngầm) và một số khe nước chảy từ các núi cao. Tuy nhiên, lượng nước vào mùa đông, nhất là tại một số thôn vùng cao trên địa bàn xã tương đối hạn chế nên khó khăn nhất định trong việc sinh hoạt, sản xuất của người dân. Do đó, cấp ủy, chính 7
quyền xã cần có các biện pháp bảo vệ, giữ gìn các diện tích rừng đầu nguồn và nâng cao ý thức của người dân về trồng, bảo vệ rừng để đảm bảo nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt và sản xuất. Trước đây, hệ thống giao thông trên địa bàn xã hầu như chưa có gì, chủ yếu là đường mòn đi bộ cho người và ngựa thồ, đi lại gặp nhiều khó khăn. Đến nay, hệ thống đường giao thông liên xã, liên thôn đã được xây dựng thuận lợi phục vụ cho sản xuất, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Đặc biệt năm 2020, xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, hệ thống đường giao thông nông thôn trên địa bàn xã đã có bước chuyển biến tích cực, làm thay đổi đời sống của người dân. Tuy nhiên, tại một số thôn địa hình có độ dốc cao, nên mùa mưa, lũ quét thường xảy ra, gây ra tình trạng sạt lở đường và ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của nhân dân. Có thể khẳng định, Phong Quang là xã nằm giáp thành phố Hà Giang, vị trí địa lý tương đối thuận lợi, có diện tích đất đai khu vực trung tâm xã bằng phẳng, màu mỡ, diện tích rừng trên địa bàn xã còn tương đối nhiều, đặc biệt là rừng phòng hộ, điều kiện tự nhiên đó rất thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của người dân. Phong Quang là địa bàn sinh sống lâu đời của đồng bào dân tộc Tày. Qua quá trình sinh sống, phát triển, với điều kiện tự nhiên thuận lợi, nhiều đồng bào dân tộc đã đến định cư tại đây. Theo số liệu thống kê, đến nay xã 8
Phong Quang có 12 dân tộc sống đan xen với nhau với 621 hộ/2.612 nhân khẩu, trong đó: Dân tộc Tày có 257 hộ, dân tộc Mông 144 hộ, dân tộc Nùng 102 hộ, dân tộc Dao 45 hộ, dân tộc Hoa 33 hộ, còn lại là các dân tộc Cờ Lao, Giấy, Mường và Pu Péo và dân tộc khác. Vùng đất Phong Quang là một dải thung lũng, nằm xen kẽ giữa một bên là núi đá cao, một bên là đồi núi đất thấp bên dòng sông Lô, thời kỳ phong kiến vùng đất này được gọi là Mường Lang Cán, về sau được gọi là Lùng Càng thuộc châu Bình Nguyên; đến đời nhà Lê, châu Bình Nguyên đổi thành châu Vị Xuyên, khu vực này thuộc châu Vị Xuyên. Đến cuối thế kỷ XIX, tỉnh Hà Giang được thành lập (20/8/1891), Lùng Càng lúc đó nằm trong sự quản lý của quân đội Pháp. Khi cai quản vùng đất này, nhận thấy đây là vùng đất rộng lớn, gió nhiều nên Lùng Càng được người Pháp đổi tên là Phong Quang. Tháng 9/1949, Ủy ban Kháng chiến hành chính Liên khu 10 ra Quyết định số 433/QĐ-UBHCLK, theo đó Phong Quang là 1 trong 30 xã thuộc địa giới hành chính huyện Vị Xuyên được thành lập. Đây là mốc lịch sử quan trọng, đánh dấu xã Phong Quang chính thức trở thành đơn vị hành chính độc lập thuộc huyện Vị Xuyên sau thời điểm Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công. Trải qua quá trình hình thành và phát triển, địa giới hành chính xã có sự thay đổi. Ngày 09/5/1981, thôn Tiến Miện, xã Phong Quang được tách, chuyển về 9
phường Quang Trung, thị xã Hà Giang quản lý. Tháng 6/1999, thôn Lùng Giàng được chia tách thành 2 thôn: Lùng Giàng A, Lùng Giàng B. Ngày 23 tháng 6 năm 2006, 18 hộ dân thuộc thôn Lùng Pục, phường Quang Trung, thị xã Hà Giang và 13 hộ dân của thôn Lùng Càng, xã Phong Quang được sáp nhập, thành lập thôn Lùng Pục, xã Phong Quang. Cho đến nay toàn xã có 6 thôn gồm: Bản Mán, Lùng Càng, Lùng Châu, Lùng Giàng A, Lùng Giàng B, Lùng Pục. Đồng bào các dân tộc Phong Quang có truyền thống lao động sản xuất cần cù, chịu thương chịu khó, đã sớm biết canh tác lúa nước và trồng các cây lương thực như: Ngô, sắn… Ngoài ra, người dân còn sớm chú trọng phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm và nuôi cá. Đời sống văn hóa của đồng bào các dân tộc Phong Quang hết sức phong phú, vừa mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc, vừa có sự giao thoa lẫn nhau. Trải qua quá trình phát triển, đồng bào các dân tộc Phong Quang vẫn lưu giữ được kho tàng văn hoá dân gian của dân tộc mình, đó là những câu chuyện cổ tích, bài hát lượn cọi, giao duyên, bài cúng tổ tiên, thần linh. Đặc biệt trong những dịp Tết Nguyên đán, Tết Đoan ngọ 5/5, Rằm tháng 7, Lễ mừng cơm mới tháng 8 âm lịch và trong cưới xin, mừng thọ, làm nhà…đối với đồng bào các dân tộc Phong Quang đây là vừa hoạt động sinh hoạt tín ngưỡng, vừa là dịp gắn kết cộng đồng. Hiện nay, trên địa bàn xã còn duy trì một số lễ hội nổi bật như: Lễ hội Lồng Tồng, Lễ hội khai chiêng cầu may của đồng bào dân tộc Tày, Lễ cấp sắc của đồng bào 10
dân tộc Dao….. Bằng bàn tay khéo léo, đồng bào các dân tộc Phong Quang còn lưu giữ, chế biến được nhiều món ăn đặc sản như: Bánh trứng kiến, bánh chưng gù, bánh dày, thịt vịt om măng, cá hấp rượu, cá nướng, sén tháng, kháu nhục…. Đây là những món ăn được chế biến từ nguyên liệu do chính người dân tạo ra, mang đậm bản sắc văn hoá địa phương. Năm 1858, thực dân Pháp xâm lược nước ta. Năm 1887, chúng căn bản hoàn thành việc chiếm đóng Hà Giang và áp đặt hệ thống cai trị hà khắc. Tại Phong Quang Pháp xây dựng sân bay và thao trường huấn luyện quân sự, chúng sử dụng bộ máy tay sai làm công cụ. Mọi công việc quản lý được thực hiện như một bộ máy cấp xã có già làng, trưởng thôn và một đội lĩnh dõng có trang bị súng. Nhiệm vụ của đội lính dõng là quản lý dân cư, thu thuế, bắt phu, bảo vệ đồn điền. Năm 1896, ông Hyffolite Andre Gardies là một người lính Pháp, trong trận đánh dẹp đội quân cờ đen tại Mậu Duệ, huyện Đồng Văn đã kết duyên cùng bà Nguyễn Thị Theng. Khi rút quân, ông đã đưa bà Nguyễn Thị Theng và tất cả anh em họ hàng của bà cùng trở về căn cứ tại thị xã Hà Giang, nhận thấy vùng Lùng Càng (tên Phong Quang xưa) rất rộng lớn, nhiều chỗ bằng phẳng, khí hậu mát mẻ quanh năm; trồng lúa nước rất tốt, trồng ngô, khoai, sắn, cây cối xanh tốt; chăn nuôi trâu, bò, lợn, dê, ngựa phát triển nhanh, béo, khỏe… Ông xin với chỉ huy Pháp và được đồng ý cho mở rộng khai phá vùng Lùng Càng làm đồn điền để phát triển 11
kinh tế, lấy lương thực, thực phẩm phục vụ cho quân đội Pháp và trao đổi hàng hóa trong vùng và làm nơi ở cho cả gia đình. Từ thời điểm đó, phần đất Lùng Càng chịu sự quản lý trực tiếp của ông chủ đồn điền Hyffolite Andre Gardie. Dưới sự quản lý của thực dân Pháp và tay sai, đời sống của người dân Phong Quang vốn đã cùng cực dưới chế độ phong kiến lạc hậu, hà khắc, nay lại phải sống dưới chế độ thực dân phong kiến ngày càng trở nên cùng cực hơn. Để kìm hãm sự phát triển, ngăn chặn tinh thần đấu tranh chống áp bức bóc lột của người dân, thực dân Pháp thi hành chính sách thâm độc, khuyến khích người dân chơi cờ bạc, rượu chè, hút thuốc phiện. Ngoài việc bắt nộp đủ các thứ thuế quy định như: Thuế đinh, thuế điền, thuế thân… người dân còn phải đi phu cho chủ đồn điền. Do chính sách “ngu dân” của thực dân Pháp và tay sai, nên mặc dù là khu vực nằm gần trung tâm tỉnh lỵ nhưng đến năm 1945 số người biết chữ trên địa bàn xã chỉ đếm trên đầu ngón tay. Người ốm đau không có nơi, không có thuốc chữa bệnh, trong khi đó các tệ nạn xã hội như: Trộm cắp, mê tín dị đoan, cúng, bói khi đau ốm, để người chết lâu ngày trong nhà ngày một gia tăng…. Đời sống người dân hết sức khổ cực, đa số hộ dân trong xã chỉ đủ ăn 3- 4 tháng/năm, còn lại phải tìm kiếm củ mài, củ nâu để ăn hoặc phải đi làm phu cho đồn điền với tiền công rẻ mạt để qua ngày. Đời sống khó khăn nên tuổi thọ của người dân bình quân rất thấp, chỉ khoảng 50 tuổi. 12
Mặc dù bị kìm hãm mọi mặt về đời sống dưới chế độ thực dân phong kiến, nhưng với truyền thống kiên cường, bất khuất, không cam chịu áp bức, bóc lột. Ngày 03/02/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Phong Quang đã sớm nghe theo tiếng gọi của Đảng, của Bác Hồ. Trải qua các thời kỳ lịch sử, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Chi, Đảng bộ xã, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trong xã từng bước được nâng cao. Hiện nay, trong thời kỳ thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, huyện Vị Xuyên, trực tiếp là sự lãnh đạo của Đảng bộ xã, nhân dân các dân tộc Phong Quang đã và đang vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, thách thức, khai thác và tận dụng mọi tiềm năng, thế mạnh để phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện mục tiêu hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và xóa đói, giảm nghèo. 13
Phần hai QUÁ TRÌNH ĐẤU TRANH CÁCH MẠNG CỦA NHÂN DÂN CÁC DÂN TỘC XÃ PHONG QUANG DƯỚI SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG (1945 - 2020) I- DƯỚI SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG, NHÂN DÂN XÃ PHONG QUANG THAM GIA CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH CHÍNH QUYỀN VÀ KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945 - 1954) Ngày 03/02/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đánh dấu bước ngoặt vĩ đại, quyết định toàn bộ quá trình phát triển của cách mạng Việt Nam. Từ năm 1932 đã có nhiều cán bộ cách mạng đến gây dựng phong trào cách mạng ở Hà Giang. Tuy nhiên do là tỉnh miền núi có nhiều đồng bào dân tộc sinh sống, nhân dân lại bị sự kiểm soát gắt gao của bọn tay sai thực dân Pháp, trong khi đó lực lượng đến gây dựng cơ sở cách mạng còn mỏng nên dễ bị bọn mật thám phát hiện. Sau một thời gian ngắn, cán bộ cách mạng của Đảng đã phải rời khỏi địa bàn. Ngày 09/3/1945, Nhật đảo chính Pháp tại Hà Giang, quân Nhật đã tỏa đi khắp nơi bắt lính Pháp. Một số ít tàn quân Pháp phải lánh sang Trung Quốc. Quân Nhật đã nhanh chóng nắm lấy và củng cố lại chính quyền tay sai từ cấp tỉnh tới xã. Trước âm mưu độc chiếm Đông Dương của phát xít Nhật, ngày 12/3/1945, 14
Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ trong cả nước. Tại Phong Quang, quân Nhật ập vào bắt chủ đồn điền Gardie và đưa về thị xã Hà Giang giam giữ. Từ giữa tháng 3/1945, cao trào kháng Nhật cứu nước đã diễn ra sôi nổi, mạnh mẽ trong cả nước. Đối với địa bàn tỉnh Hà Giang, dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Việt Minh, trực tiếp phụ trách là đồng chí Đặng Việt Hưng, các cơ sở cách mạng tiếp tục được củng cố và mở rộng. Trước sự tấn công mạnh mẽ của lực lượng du kích Việt Minh, quân Nhật rất lo sợ, chúng co cụm lại kéo quân về đóng ở thị xã Hà Giang, ngày 29/8/1945 quân Nhật rút khỏi Hà Giang. Nhà tù của Nhật được phóng thích. Tháng 8/1945, tình hình cách mạng Việt Nam có những thuận lợi mới. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc với sự toàn thắng của phe Đồng Minh. Quân Nhật ở Đông Dương rệu rã. Chính phủ Trần Trọng Kim hoang mang, tê liệt. Kẻ thù của dân tộc Việt Nam gục ngã. Tình thế cách mạng trực tiếp xuất hiện. Tuy nhiên quân đội các nước đế quốc với danh nghĩa Đồng minh chuẩn bị vào Đông Dương tước vũ khí phát xít Nhật. Vì thế vấn đề giành chính quyền được đặt ra như một cuộc chạy đua nước rút với quân Đồng minh. Trước tình thế cách mạng vô cùng khẩn cấp và đang sục sôi trong cả nước, đêm 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc đã ra lệnh tổng khởi nghĩa. 15
Từ ngày 13/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng đã họp tại Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Hội nghị nhận định: Điều kiện khởi nghĩa của Đông Dương đến nay đã chín muồi, Đảng phải lãnh đạo toàn dân tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Hội nghị quyết định thành lập Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc và đề ra đường lối đối nội, đối ngoại của Mặt trận Việt Minh trong tình hình mới. Thực hiện chủ trương của Đảng, nhân dân cả nước đã nhất tề đứng lên làm cuộc Cách mạng tháng Tám thành công, giành chính quyền trên phạm vi cả nước. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt cho toàn thể quốc dân đồng bào đọc Bản tuyên ngôn độc lập, tuyên bố với thế giới việc khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Sau thắng lợi của cuộc Cách mạng tháng Tám, Nhà nước non trẻ của chúng ta đã phải đối đầu với những nguy cơ hiểm họa mới. Đất nước bị các thế lực đế quốc, phản động bao vây và chống phá quyết liệt. Ngày 30/8/1945 gần 20 vạn quân Quốc dân Đảng (Trung Hoa dân quốc) tràn qua biên giới vào Việt Nam để giải giáp quân đội Nhật. Cùng thời gian này, một cánh quân Quốc dân Đảng thuộc quân đoàn 52 của Tưởng giới Thạch do tên Triệu Công Vũ cầm đầu tràn qua Thanh Thủy vào thị xã Hà Giang, bọn phản động Việt Nam Quốc dân Đảng núp bóng đạo quân này trở về nước. Trên địa bàn Hà Giang có tên Hoàng Quốc Chính 16
là Ủy viên Trung ương Việt Nam Quốc dân Đảng cầm đầu dẫn quân chiếm đồn Quản Bạ và tỉnh lỵ Hà Giang. Trước tình hình trên, cán bộ của Đảng đã đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ tăng cường củng cố mở rộng cơ sở cách mạng, đẩy mạnh việc phát triển phong trào ra những nơi khác, nhất là đối với nhũng vùng địch tạm kiểm soát và dùng nhiều hình thức đấu tranh để vạch trần bộ mặt phản dân hại nước của bọn Quốc dân Đảng Hoàng Quốc Chính. Đến thời điểm cuối năm 1945, phong trào cách mạng trên phạm vi toàn tỉnh diễn ra sôi nổi. Ngày 04/11/1945 huyện Bắc Quang hoàn toàn được giải phóng; ngày 13/11/1945 huyện Hoàng Su Phì được giải phóng. Khí thế cách mạng dâng cao đã tạo ra những điều kiện thuận lợi cho phong trào cách mạng ở Vị Xuyên. Ngày 08/12/1945 bọn Quốc dân Đảng ở thị xã Hà Giang bị tiêu diệt, thị xã Hà Giang được giải phóng. Ngày 25 tháng 12 năm 1945, Ủy ban hành chính lâm thời tỉnh Hà Giang được thành lập do đồng chí Thanh Phong làm Chủ tịch. Ngày 26 tháng 12 năm 1945, Ủy ban hành chính lâm thời huyện Vị Xuyên cũng được thành lập, ông Lý Văn Định làm Chủ tịch. Tại Phong Quang, các đồng chí Nông Văn Thọ, Lù Sào Lèn (người thôn Tiến Miện), đồng chí Giàng Séo Thèn (người thôn Lùng Châu)… đã hăng hái tham gia cách mạng. Cũng trong thời điểm này, Ủy ban Hành chính lâm thời xã được thành lập. Ông Nguyễn Biên Thùy được cử giữ chức danh Chủ tịch Ủy ban Hành 17
chính lâm thời; ông Nguyễn Văn Théng được chỉ định giữ chức vụ Phó chủ tịch Ủy ban Hành chính lâm thời phụ trách an ninh - quân sự; đồng chí Lù Văn Trà được chỉ định giữ chức vụ Phó chủ tịch Ủy ban Hành chính phụ trách kinh tế; đồng chí Hoàng Văn Páo được cử giữ chức Thư ký Ủy ban hành chính; đồng chí Nông Văn Thọ được cử giữ chức danh Bí thư Thanh niên cứu quốc. Ngay sau khi được thành lập, dưới sự chỉ đạo, điều hành của Ủy ban Hành chính lâm thời, tổ chức bộ máy của chính quyền, các đoàn thể quần chúng xã được từng bước củng cố, mở rộng. Ngày 06/1/1946, trong không khí tưng bừng phấn khởi của cả nước, nhân dân các dân tộc Phong Quang nô nức đi bầu cử Quốc hội khóa đầu tiên nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Lần đầu tiên trong lịch sử, nhân dân đã được tự mình cầm lá phiếu đi bầu những người đại biểu đại diện cho quyền lợi của nhân dân đứng ra đảm đương những công việc của đất nước, bầu ra cơ quan quyền lực cao nhất, cơ quan của dân, do dân, vì dân. Cuối năm 1946, thực dân Pháp dưới sự giúp sức của quân đội Anh đã quay lại âm mưu cướp nước ta một lần nữa. Trước những hành động gây chiến ngày càng trắng trợn của quân Pháp, ngày 17/12/1946 Trung ương Đảng quyết định phát động cả nước kháng chiến và đề ra những vấn đề cơ bản của đường lối kháng chiến. Đêm 19/12/1946, cả nước bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Sáng ngày 20/12/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến: Hỡi đồng 18
bào cả nước, chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ. Hỡi đồng bào! chúng ta phải đứng lên. Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc, hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ngày 22/12/1946, Trung ương Đảng ra Chỉ thị toàn dân kháng chiến. Chỉ thị đã nêu rõ mục đích cuộc kháng chiến giành độc lập và thống nhất Tổ quốc. Đường lối chỉ đạo toàn bộ cuộc kháng chiến là toàn dân, toàn diện, trường kỳ và tự lực cánh sinh. Theo tiếng gọi thiêng liêng của Hồ Chủ tịch và của Đảng, cả dân tộc Việt Nam đã đoàn kết một lòng, đứng lên kháng chiến chống thực dân Pháp. Hòa chung khí thế sôi sục của cả nước, nhân dân các dân tộc Phong Quang dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban khánh chiến hành chính huyện Vị Xuyên, trực tiếp là Ủy ban Kháng chiến hành chính xã đã tích cực vận động nhân dân đẩy mạnh tăng gia sản xuất, vừa xây dựng lực lượng sẵn sàng đối phó mọi âm mưu xâm lược của kẻ thù, vừa góp công, góp sức chi viện cho tiền tuyến. Ngày 16/1/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi đồng bào cả nước “Tiêu thổ kháng chiến”. Thực hiện Lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch, Đảng bộ tỉnh Hà Giang đã chỉ đạo các thị trấn, thị xã phải triệt để tản cư. Các cơ quan huyện lỵ Vị Xuyên được sơ tán vào nơi an toàn. Trong thời gian này, nhân dân các dân tộc Phong Quang 19
đã cùng với nhân dân các dân tộc Vị Xuyên đóng góp hàng ngàn ngày công tham gia phá bỏ cầu cống, dựng chướng ngại vật trên trục quốc lộ số 2 và những nơi hiểm yếu để ngăn chặn quân địch. Nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo cán bộ cốt cán cho địa phương, đầu năm 1947, huyện Vị Xuyên đã lựa chọn một số cán bộ tích cực trong các phong trào cách mạng của quần chúng cử đi các lớp đào tạo, đồng thời tăng cường bồi dưỡng quần chúng tích cực ngay tại cơ sở. Dưới sự quan tâm chỉ đạo của huyện, nhiều quần chúng ưu tú của Phong Quang được cử tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng chính trị, làm nguồn phát triển đảng viên tại địa phương. Thực hiện phong trào chống giặc đói, Ủy ban Kháng chiến hành chính xã vận động nhân dân đẩy mạnh tăng gia sản xuất, trồng các cây lương thực như: Lúa, ngô, sắn…đồng thời ra sức tiết kiệm, ủng hộ kháng chiến. Thực hiện phong trào xóa mù chữ, Ủy ban Kháng chiến hành chính xã đã vận động mọi người đi học với tinh thần “Người biết chữ dạy người không biết chữ”, “Người biết nhiều dạy người biết ít”, phong trào ngày càng được phát triển mạnh mẽ, nhiều người dân sau khi biết chữ đã hăng hái tham gia công tác, tham gia cách mạng. Cùng với đó, Ủy ban Kháng chiến hành chính xã đã vận động nhân dân thực hiện phong trào thi đua diệt giặc dốt và giặc ngoại xâm, thực hiện vệ sinh, phòng trừ dịch bệnh, xóa bỏ mê tín dị đoan và các hủ tục lạc hậu, 20