Giải bài Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến kinh tế xã hội ở Việt Nam SGK Lịch sử 8

A. Tóm tắt lý thuyết Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến kinh tế xã hội ở Việt Nam SGK Lịch sử 8

I. CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA LẦN THỨ NHẤT CỦA THỰC DÂN PHÁP 1897-1914 

Sau khi hòan thành cuộc bình định, Pháp khai thác thuộc địa lần thứ nhất  với quy mô  lớn , để bóc lột nhân dân Việt Nam , đặt cơ sở thống trị lâu dài .

1. Tổ chức bộ máy nhà nước của thực dân Pháp 

* Mục tiêu của cuộc khai thác :

– Chia rẽ các dân tộc Đông Dương .

– Tăng cường áp bức, kìm kẹp  làm giàu cho tư bản Pháp .

–  Biến Đông Dương thành một tỉnh của Pháp .

Lược đồ Liên bang Đông Dương

* Tổ chức bộ máy  nhà nước của thực dân Pháp :

Năm 1887 Pháp lập Liên Bang Đông Dương  .

*Việt Nam bị chia làm ba xứ :

+  Bắc Kỳ  là xứ  nửa bảo hộ   đứng đầu là Thống sứ Pháp .

+ Trung Kỳ  với chế độ bảo hộ , đứng đầu là Khâm Sứ Pháp .

+ Nam Kỳ  theo chế độ thuộc địa , đứng đầu là Thống đốc Pháp .

Mỗi xứ gồm nhiều tỉnh đứng đầu là viên quan người Pháp .

Dưới tỉnh là phủ , huyện , châu , dưới là làng xã do quan chức địa phương cai quản .

* Nhận xét  về hệ thống chính quyền của Pháp :

+ Chặt chẽ , với tay  xuống tận nông thôn .

+ Kết hợp giữa nhà nước thực dân  và phong kiến .

+ Chia Việt Nam thành ba quốc gia riêng biệt  là Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ .

+ Tất cả đều  phục vụ cho lợi ích tư bản Pháp .

2. Chính sách kinh tế :vơ vét sức người , sức của ở Đông Dương 

* Nông nghiệp : cướp đoạt ruộng đất của nông dân , bóc lột nông dân bằng địa tô .

* Công nghiệp :

+ Khai thác mỏ ( than, kim loại…) để xuất khẩu .

+ Xây dựng cơ sở sản xuất xi măng, gạch ngói, điện nước, chế biến gỗ, xay lúa…

* Thương nghiệp : độc chiếm thị trườngViệt Nam ,về nguyên liệu và thu thuế .

* Giao thông vận tải :được xây dựng để tăng cường bóc lột kinh tế và đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân.

* Đặt nhiều loại thuế , bắt phu.

* Nhận xét :

+ Nền kinh tế Việt Nam lạc hậu, phụ thuộc .

+ Tài nguyên thiên  nhiên  bị khai thác triệt để .

+ Nông nghiệp giậm chân tại chỗ .

+ Công nghiệp phát triển nhỏ giọt , thiếu hẳn công nghiệp nặng .

3. Chính sách văn hóa , giáo dục 

* Giai đọan đầu , duy trì nền Hán học cũ .

* 1905  cải cách giáo dục , mở trường đào tạo   người Việt phục vụ cho  cai trị  của Pháp.

+ Ấu học  ở xã thôn học chữ Hán và chữ Quốc ngữ .

+ Tiểu học ở phủ, huyện học chữ Hán ,chữ Quốc ngữ và chữ Pháp .

+ Trung học ở tỉnh  học chữ Hán , chữ Quốc Ngữ , chữ Pháp bắt buộc .

Nhận xét :

+ Hạn chế phát triển giáo dục.

+ Duy trì “văn hóa làng” theo hướng “bần cùng hóa” và “ngu   dân hóa”

+ Duy trì thói hư tật xấu.

II. NHỮNG BIẾN CHUYỂN CỦA XÃ HỘI VIỆT NAM 

Dưới tác động của khai thác thuộc địa  xã hội Việt Nam có nhiều biến đổi :

1. Ở nông thôn có hai giai cấp cũ 

- Giai cấp địa chủ phong kiến làm tay sai cho Pháp, ngày càng  đông .

- Giai cấp nông dân cực khổ ,làm tá điền, làm phu đồn điền,  làm công nhân ; có ý thức  dân tộc , tham gia các cuộc đấu tranh .

2. Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX đô thị Việt Nam ra đời và phát triển,nên xuất hiện tầng lớp mới là tiểu tư sản thành thị, tư sản và công nhân

+ Tầng lớp tư sản: chủ hãng buôn bán nhỏ; chưa hưởng ứng các cuộc vận động cách mạng .

+ Tầng lớp tiểu tư sản thành thị: chủ xưởng thủ công nhỏ , viên chức, sinh viên ; có ý thức  dân tộc , tích cực tham gia các cuộc vận động cứu nước  đầu thế kỷ XX.

+ Đội ngũ công nhân xuất thân từ nông dân bị bóc lột ,có tinh thần đấu tranh .

3. Xu hướng mới trong cuộc vận động giải phóng dân tộc :

– Tư tưởng dân chủ tư sản  do ảnh hưởng của cuộc Duy Tân ở Nhật bản truyền vào Việt Nam qua sách báo của Trung Quốc .

 Công nhân cạo mủ cao su

           Công nhân khai mỏ

B. Bài tập SGK về Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến kinh tế xã hội ở Việt Nam SGK Lịch sử 8

Dưới đây là 4 bài tập Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến kinh tế xã hội ở Việt Nam SGK Lịch sử 8

Bài 1 trang 143 SGK Lịch sử 8
Bài 2 trang 143 SGK Lịch sử 8
Bài 3 trang 143 SGK Lịch sử 8
Bài 4 trang 143 SGK Lịch sử 8

Để tham khảo toàn bộ nội dung các em có thể đăng nhập vào tailieu.vn để tải về máy. Ngoài ra, các em có thể xem cách giải bài tập trước và bài tập tiếp theo dưới đây:

>> Bài trước: Giải bài Trào lưu cải cách Duy Tân ở việt nam nửa cuối thế kỉ XIX SGK Lịch sử 8 

>> Bài tiếp theo: Giải bài Phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỉ XX đến năm 1918 SGK Lịch sử 8