64
GIẢIPHÁPNÂNGCAOCHẤTLƯỢNG
ĐÀOTẠOMỸTHUT-KIẾNTRÚC
NguyễnCôngT
Email:trinc@hcmute.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:29/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:15/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:24/10/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.858
Tómtắt:Hiệnnay,lĩnhvựcđàotạoMỹthuậtvàKiếntrúcđangđốimặtvớinhucầu
cấpthiếtvềđổimớiđểthíchứngvớibốicảnhpháttriểntoàncầuvàcôngnghệsố.Thựctế
chothấy,chươngtrìnhgiảngdạyvẫnchưađượccậpnhậtkịpthời,phươngphápgiảngdạy
thiếusựtươngtác,vàcơsởvậtchấtchưađápứngđủyêucầu.Trongkhiđó,thịtrưnglao
độnglạicầnnhữngnguồnnhânlựcsángtạo,linhhoạtvàcóhiểubiếtvềcôngnghệ.Bàiviết
nàysửdụngcácphươngphápnghiêncứutổnghợp,baogồmphântíchsosánh,điềutrathực
tiễnquakhảosátvàphỏngvấngiảngviên,sinhviên,kếthợpvớitổnghợptàiliệulýluậnvà
chínhsáchgiáodụchiệnhành.Cácphươngphápnàyđượcvậndụngnhằmđánhgiáthực
trạngcôngtácđàotạo,xácđịnhnhữnghạnchếtrongchươngtrình,độingũvàsởvật
chất,đồngthờiđềxuấtcácgiảiphápmangtínhkhảthivàphùhợpvớibốicảnhchuyểnđổi
số,đểtạoramôitrưnghọctậpthựctiễn.Nhữngđịnhhướngnàykhôngchỉnângcaohiệu
quảđàotạomàcòngópphầnhìnhthànhnguồnnhânlựcnghệthuậtvàkiếntrúccóbảnsắc,
sángtạo,đápứngyêucầupttriểnbềnvữngvàhộinhậpquốctế.
Từkhóa:giảipháp,kiếntrúc,mỹthuật,nângcaochấtlượngđàotạo
1
KhoaXâyDựng,TrườngĐạihọcsưphạmKỹthuậtThànhPhốHồChíMinh
I.Đặtvấnđ
Trongnhữngnămgầnđây,chuyển
đổi số đã trở thành xu thế tất yếu trên
phạm vi toàn cầu, tác động sâu sắc đến
mọilĩnhvựccủađờisốngkinhtế,xãhội.
Giáo dục và đào tạo, đặc biệt trong các
ngànhgắnvớisángtạonghệthuậtvàthiết
kếkiếntrúc,cũngkhôngnằmngoàidòng
chảy ấy. Công nghệ số không chỉmang
đến những phương tiện mới tronggiảng
dạyvàhọctập,màcònthayđổicáchthức
ng tạo, mở rộng không gian biểu đạt
đặtranhữngyêucầumớivềkỹnăng
nghềnghiệp.Tuynhiên,thựctếchothấy
công tác đào tạo Mỹ thuật và Kiến trúc
vẫncònnhiềubấtcập.Chươngtrìnhgiảng
dạychưađượccậpnhậtthườngxuyênđể
đápứngsựthayđổicủacôngnghệvànhu
65
cầu xã hội,phương pháp giảngdạy vẫn
nặngtínhtruyềnthụ,thiếutínhtươngtác
trảinghiệmthựchành,môitrườnghọc
tậpchưatạođiềukiệnđủchotưduysáng
tạopháttriển,đồngthời,sựliênkếtgiữa
nhàtrường,doanhnghiệpvàcáctổchức
quốctếcònhạnchế.Dođó,việcnghiên
cứuvàđềxuấtcácgiảiphápnhằmnâng
caochấtlượngđàotạo,thíchứngvớibối
cảnhcôngnghệvàyêucầupháttriểnmới,
nhiệmvụmangtínhcấpthiếthiệnnay.
II.Cơsởlýthuyết
Trong bối cảnh giáo dục đang
chuyển mình mạnh mẽ theo hướng hội
nhậpvàchuyểnđổisố,việcnângcaochất
lượngđàotạotrởthànhyêucầucấpthiết
đốivớicáccơsởđàotạoMỹthuậtvàKiến
trúc.Chấtlượngđàotạođượchiểulàmức
độđạtđượccủamụctiêugiáodụcsovới
u cầu xã hội,thểhiệnở kiếnthức,kỹ
ng, thái độ và năng lực sáng tạo của
ngườihọcsaukhitốtnghiệp.
Đánhgiáchấtlượngkhôngchỉdựa
trênkếtquảđầuramàcònphụthuộcvào
nhiều yếu tố như: chương trìnhđào tạo,
phương pháp giảng dạy, đội ngũ giảng
viên,cơsởvậtchấtvàmôitrườnghọctập.
Mục tiêu cuối cùng là hình thànhngười
họccókhảnăngtưduyđộclập,biếtvận
dụngkiếnthứcvàothựctiễnvàcónăng
lựcthíchứngvớisựthayđổicủaxãhội.
Trong lĩnh vực Mỹ thuật và Kiến
trúc, đặc thù đào tạo là sự kết hợp giữa
kiến thức lý thuyết, kỹ năng thực hành
tưduysángtạo.Ngườihọckhôngchỉ
đượctrangbịkỹnăngnghềnghipmàcòn
đượckhuyếnkhíchkhámphácátínhthẩm
mỹ,khảnăngbiểuđạtýtưởngvàtưduy
khônggian.Cácnguyên tắc đàotạocủa
ngànhhướngđếnviệcpháttriểntoàndiện
nglựcsángtạo,khảnăngcảmthụcái
đẹpvàtráchnhiệmxãhộicủangườilàm
nghệthuật.Trongxuhướnghiệnnay,ứng
dụngcôngnghệsố vàphươngphápđào
tạomởlàyếutốquantrọng,giúpngười
họctiếpcậntrithứcmới,tăngkhảnăng
tươngtácvàhộinhậpquốctế.Đâychính
nềntảnglýluậnđểnângcaochấtlượng
đàotạoMỹthuật,Kiếntrúctrongthờikỳ
đổimớivàpháttriểnbềnvững.
III.Phươngphápnghiêncứu
Bàiviếtsửdụngphươngphápphân
tích,tổnghợptàiliệuvàsosánhđốichiếu
giữađàotạotruyềnthốngvớiđàotạotrong
môitrườngsốđểlàmrõxuhướngđổimới
trongnhvựcMỹthuậtKiếntrúc.Đồng
thời,quansátvàkhảosátthựctiễntạimột
sốcơsởđàotạođưcthựchiệnnhằmthu
thậpthôngtinvchươngtrìnhhọc,độingũ
giảngviênvàcơsởvậtchất.
Để đánh giá chất ng đào tạo,
nghiêncứudựatrêncáctiêuchívềmục
tiêuđàotạo,nănglựcgiảngviên,hiệuquả
phươngphápgiảngdạy,chấtlượngngười
họcvàmôitrườnghọctập.Việcđốichiếu
các tiêuchí này giúpxácđịnhnhững
hạnchếvàtiềmnăngtrongcôngtácđào
tạohiệnnay,làmcơsởchoviệcđềxuất
cácgiảiphápnângcaochấtlượngđàotạo
Mỹthuật,Kiếntrúcphùhợpvớibốicảnh
chuyểnđổisốvàhộinhậpquốctế.
IV.Kếtquảnghiêncứutholun
4.1. Đổi mới chương trình và
phươngphápđàotạo
ĐểnângcaochấtlượngđàotạoMỹ
thuậtvàKiếntrúctrongbốicảnhchuyển
đổisố,trướchếtcầnđổimớichươngtrình
phươngphápđàotạotheohướnglinh
hoạt, cập nhậtcác xu hướng nghệthuật
kiếntrúchiệnđại,đồngthờitíchhợpcông
nghệsốvàoquátrìnhdạyvàhọc.Phương
phápgiảngdạycầnkếthợpgiữatrựctiếp,
trctuyếnvàhọcquadựánthựctiễn,giúp
66
sinhviên pháttriển tư duysángtạogắn
vớinănglựcnghềnghiệp.Songsongvới
đó,việcpháttriểnđộingũgiảngviênvà
ydựngmôitrườngsángtạođóngvaitrò
thenchốt.Giảngviêncầnđượcbồidưỡng
kỹ năng công nghệ, thường xuyên tham
gianghiêncứu,hợptácvớidoanhnghiệp
để làm giàukinh nghiệm thực tiễn.Nhà
trưng cần đầu không gian sáng tạo,
phòng studio, xưởng thực hành, khuyến
khích khởi nghip và tổ chức các triển
m,workshopđểsinhviêncócơhộithể
hiệnvàthửnghiệmýtưởng.
Gắnkếtđàotạovớithựctiễnxãhội
định hướng hội nhập quốc tế là yêu
cầukhôngthểthiếu,cáccơsởđàotạocần
thiếtlậpmốiquanhệhợptácchặtchẽvới
doanhnghiệp,tổchứcnghềnghiệpnhằm
tạo cơ hội thực tập, trải nghiệm và việc
m cho sinh viên. Đồng thời, việc xây
dựngchuẩnđầuracầnđặttrọngtâmvào
nglựchộinhập,baogồmngoạingữ,kỹ
ngsố,khảnăngsángtạovàthíchứng
vớinhữngthayđổinhanh chóngcủathị
trưngtoàncầu.Chấtlượngđàotạophụ
thuộc trước hết vào sự cập nhật vàphù
hợpcủachươngtrình.Ởnhiềucơsởđào
tạohiệnnay,chươngtrìnhvẫnnặngvềlý
thuyết,trongkhithếgiớiđãchuyểnmạnh
sang ớng đào tạo ng dụng gắn với
côngnghệ.
Chính vì vậy, việc rà soát và thiết
kếlạichươngtrìnhlàyêucầuhàngđầu.
Nộidungđàotạocầntíchhợpcôngnghệ
số.Ngoài các học phần về mỹ thuậtcơ
bản,bốcục,kýhọahaythiếtkếkiếntrúc
truyềnthống,cầnđưavàonhữnghọcphần
mớinhư:thiếtkế3D,kỹthuậtdựnghình
bằngphầnmềmsố,thựctếảo,thựctếtăng
cường,trítuệnhântạotrongsángtạohình
ảnhvàmôhình.Đâykhôngchỉlàxuhướng
toàncầu,màcòngiúpsinhviênthíchứng
nhanhvớicácphầnmềm,côngcụchuyên
nghiệp trongthựctếhành nghề.Phương
phápđàotạocầnđượcđổimớitheohướng
phát huy tính chủ động của người học.
Thayvìtruyềnđạtmộtchiều,giảngviên
có thể sử dụng phương pháp “học qua
dựán”(project-basedlearning),trongđó
sinhviêntrựctiếpgiảiquyếtnhữngđềbài
gắnvớinhucầuxãhội,phươngphápnày
khôngchỉtạorasảnphẩmthựctiễn,mà
cònrènluyệnkỹnănggiảiquyếtvấnđề,
tưduyphảnbiện,làmviệcnhómvàthuyết
trình,nhữngnănglựcthiếtyếucủathếkỷ
XXI.Hìnhthứchọctậpcũngcầnđượcđa
dạnghóa,bêncạnhgiảngdạytrựctiếptại
lớp,cầnkhaitháchiệuquảnềntảngtrực
tuyến:thưviệnsố,phònghọcảo,khohọc
liệumở.Môhìnhhọctậpkếthợp(blended
learning) sẽ tạo điều kiện cho sinh viên
tiếpcậnkiếnthứcmọilúc,mọinơi,đồng
thờinângcaokhảnăngtựhọc,vốnlàkỹ
ngquantrọngđểpháttriểnlâudàitrong
nghề nghiệp sáng tạo. Tại chương trình
“Chuyểnđổisốquốcgiađếnnăm2025,
định hướng đến năm 2030” được phê
duyệttạiQuyếtđịnhsố749/QĐ-TTgngày
3.6/2020củaThủtướngChínhphủcóđề
cậpđến:“Pháttriểnnềntảnghỗtrợdạyvà
họctừxa,ứngdụngtriệtđểcôngnghệsố
trongcôngtácquảnlý,giảngdạyvàhọc
tập;sốhóatàiliệu,giáotrình;xâydựng
nềntảngchiasẻtàinguyêngiảngdạyvà
họctậptheocảhìnhthứctrựctiếpvàtrực
tuyến.Pháttriểncôngnghệphụcvụgiáo
dục,hướngtớiđàotạocáthểhóa.....”
[8]
4.2.Pháttriểnđộingũgiảngviên
vàmôitờngsángtạo
Nếuchươngtrìnhđàotolà“xương
sống”, thì giảng viên chính là“trái tim”
của quá trình giáo dục. Đội ngũ giảng
viên trong các ngành Mỹ thuậtvà Kiến
trúckhôngchỉcầngiỏichuyênmônnghệ
67
thuật,màcònphảiamhiểucôngnghệvà
cókhảnăngtruyềncảmhứngsángtạocho
sinhviên.Thựctế chothấy, nhiều giảng
viênvẫnquenvớiphươngphápgiảngdạy
truyềnthống,thiếusựcậpnhậtcôngnghệ
mới.Dođó,cầncókếhoạchđàotạo,bồi
dưỡnggiảngviênmộtcáchthưngxuyên
cóhệthống. Nhàtrường nêntổchức
cáckhóahọcvềphầnmềmthiếtkếmới,
phươngphápdạyhọchiệnđại,kỹnăngsố
nghiêncứukhoahọcliênngành.Đồng
thời, cần khuyến khích giảng viên tham
giacácdựánthựctế,cộngtácvớidoanh
nghiệp, hoặc thựchiện nghiên cứu sáng
tạođểlàmgiàuthêmvốnkinhnghiệmvà
khẳngđịnhuytínchuyênmôn,giúpcho
giảngviêngiữđượctaynghềvữngchắc,
khẳngđịnhđượctruyềnđạtchosinhviên
mộtcáchđúngđắng.
Cùngvớipháttriểnđộingũ,việcxây
dựngmôi trườngsángtạo chosinhviên
cũngvôcùngquantrọng.Sinhviênngành
Mỹthuật và Kiếntrúc cần nhiềuhơn là
nhữnggiờhọctrênlớp,cácemcầnkhông
gianđểthửnghiệm,thấtbạivàsángtạo.
Chínhvìvậy,nhàtrườngnênđầutưcác
studio,ởngsángtạo,phòngthựchành
đachứcnăng,thưviệnsốvàkhônggian
mởđểsinhviênthỏasứcthểhiệnýtưởng.
Ngoàicơsởvậtchất,môitrườngsángtạo
cònđếntừcáchoạtđộngngoạikhóa:triển
m,cuộcthithiếtkế,chươngtrìnhkhởi
nghiệpsángtạo.Nhữngsânchơinàygiúp
sinhviênrènluyệnsựtựtin,bảnlĩnhnghề
nghiệpvàtinhthầnđổimới,đồngthờitạo
cầunốiđểcácemcọxátvớithịtrường,
ngcaokhảnăngkhẳngđịnhbảnthân.
Tronglĩnhvựcmỹthuậtkiếntrúc,
độingũgiảngviênvàmôitrườngsángtạo
giữ vai trò đặc biệt quan trọng, bởi đây
ngành học gắn liền với tư duy nghệ
thuật,cảmxúcthẩmmỹvànănglựcsáng
tạo không ngừng. Họ không chỉ truyền
thụkiếnthứchànlâmmàcònphảiđịnh
hướng thẩm mỹ, khơi gợi cảm hứng và
rènluyệnkhảnăngsángtạochosinhviên.
Điu này đòi hỏi giảng viên phải hội tụ
nhiềuphẩmchấtđặcthù.Khácvớinhiều
ngànhkhoahọctựnhiên,kiếnthứctrong
mỹthuậtvà kiếntrúc khôngchỉdừngở
lý thuyết, mà còn thể hiện ở khả năng
vậndụngsángtạovàothựchành,quađó
hìnhthànhnêncáccôngtrìnhnghệthuật,
thiếtkế,haytácphẩmmangdấuấnvăn
hóa.Vìvậy,việcpháttriểnđộingũgiảng
viênsonghànhvớixâydựngmôitrường
ngtạolàyếutốcốtlõiđểnângcaochất
lượngđàotạo vànghiên cứu tronglĩnh
vực này. Giảng viên trong lĩnh vực mỹ
thuật,kiếntrúcvừalàngườithầy,vừalà
người nghệ , đồng thời nhà nghiên
cứuvàsángtạo.Phảicónănglựcchuyên
mônurộng,khảnăngsángtạovàcập
nhậtxuhưng,tưduysưphạmkếthợp
nghệthuậtvàđạođứcnghềnghiệpcũng
nhưcảmhứngsángtạophảiđặtlênhàng
đầu.Pháttriểnđộingũgiảngviênvàxây
dựngmôitrườngngtạotrongmỹthuật,
kiếntrúckhôngchỉnhằmnângcaochất
lượngđàotạo,màcònđểtạoramộtthế
hệnghệsĩ,kiếntrúcsưvừacótàing,
vừacótráchnhiệmvớixãhội.Khigiảng
viên được bồi ỡng toàn diện và môi
trường sángtạo được nuôi dưỡng đúng
cách, các trường mỹthuật,kiếntrúc sẽ
trởthànhnơisảnsinhnhữngýtưởngđột
phá,nhữngcôngtrìnhnghệthuậtvàkiến
trúcmangdấunthờiđại,pphầnvào
sựpttriểnvănhóaxãhộiđấtnước.
Trong kỷ nguyên hội nhập, đầu tư cho
giảngviênitrườngngtạotrong
mỹthuật,kiếntrúcchínhlàđầutưchosự
pháttriểnbềnvữngcủanềnnhóa và
bảnsắcdântộc.
68
4.3.Gắnkếtthựctiễnvàhộinhập
quốctế
Trongthờiđạitoàncầuhóa,gắnkết
thựctiễnvàhộinhậpquốctếlàmộtyêu
cầutấtyếucủagiáodụcđạihọc,đặcbiệt
trongcácngànhnghệthuật,mỹthuậtvà
kiếntrúc.Nếutrướcđây,đàotạothường
thiênvề lýthuyết,thìnay việchọcphải
gắn liền với đời sống, với nhu cầu của
hộivàthịtrườnglaođộng,đồngthời
mởrộngrakhônggianhọcthuậtvànghề
nghiệpquốctế.Chỉkhisinhviênvàgiảng
viên có cơ hội trải nghiệm thực tiễn và
thamgiamôitrườngquốctế,họmớihình
thànhđượcnănglựcsángtạo,tưduyhội
nhậpvàbảnlĩnhnghềnghiệpvữngchắc.
Ở c độ hội nhập, cần nhìn nhận
rằngmỹ thuật và kiến trúclà những lĩnh
vựcgắnchặtvớigiaolưuvănhóatoàncầu,
ởđókhôngchỉqungbáhìnhảnhđấtnước
màcònthểhiệnmộtcáchnhìnhộinhập,
cùngnhaupháttriển.Sinhviênngàynay
khôngchỉcạnhtranhtrongớc,màn
đốidinvớithịtrườnglaođộngquốctế.Vì
thế,chuẩnđầuraphảibaogồmngoạing,
kỹnăngsố,duysángtạovàkhnăng
thíchngđavănhóa,tạotinđềvữngchắc
khibướcrangoàicộngđồng.Đồngthời,
cáccơsởđàotạocầnmởrộnghợpcquc
tếthôngquachươngtrìnhliênkết,traođổi
sinh viên, giảng viên, tham gia hội thảo,
triểnlãmquốctế.Điềunàykhôngchỉgiúp
cậpnhậtxuớngmớintạohội
đểsinhviêntiếpcậntrithức,côngnghệ,
phongchnghệ thuậttừ nhiềuquốc gia
khácnhau,nângcaotínhcạnhtranhvàhội
nhập.Gắnkếtthựctiễnnghĩalàđưanhng
vấnđềcụthcủađờisốngvànghềnghiệp
vào trong nhà trường, biến giảng đường
thànhikếtnốichặtchẽvớixãhội.
Trong ngành kiến trúc, có thể tổ
chứcchosinhviênthamgiacácdựánquy
hoạch, cải tạo cảnh quan, thiết kế công
trìnhcôngcộnghaynghiêncứugiảipháp
nhàởbềnvững.Tronglĩnhvựcmỹthuật,
gắn kết thực tiễnthể hiện qua việc đưa
sinhviênthamgiatriểnlãm,sángtáctại
cộngđồng,hoặcthựctậptạicáccôngty
thiếtkếvàbảo tàng.Nhữngtrảinghiệm
nhưvậygiúpsinhviênkhôngchỉhọclý
thuyếtmàcònhiểurõyêucầucủanghề
nghiệp,đồngthờinhậnthứcsâusắctrách
nhiệm xã hội của nghệ sĩ, kiến trúc sư
trong việc tạo dựngkhông gian sốngvà
giátrịthẩmmỹchocộngđồng.Ởchiều
ngượclại,việcgắnkếtvớithựctiễncũng
giúpgiảngviêncậpnhậttrithứcmớivà
hoàn thiện phươngpháp giảng dạy.Khi
thamgiacácdựánthựctế,giảngviêncó
hội tiếp cận xu hướngphát triển của
kiếntrúcxanh,nghệthuậtđươngđạihay
thiếtkếsố,từđótruyềntảichosinhviên
nhữngkiếnthứcthiếtthực.Điềunàytạo
nvòngtrònkhépkín,thựctiễncungcấp
chấtliệuchogiảngdạy,giảngdạylạiđào
tạonênnguồnnhânlựcđápứngthựctiễn.
Songsongvớiviệcgắnkếtthựctiễn,hội
nhậpquốctếlàconđườngtấtyếuđểnâng
cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu.
Trongbốicảnhcôngnghệvànghệthuật
thay đổi từngngày, việc kết nối với thế
giớikhôngchỉgiúptiếpnhậntrithứctiên
tiếnmàcònlàcơhộiđểgiớithiệuvănhóa,
nghệ thuật Việt Nam ra bên ngoài. Các
chương trình traođổisinh viên, liênkết
đào tạo vớitrường nướcngoài, hội thảo
triển lãm quốc tếlà nhữnghình thức
phổbiếnđểthựchiệnhộinhập[9].Thông
quađó,sinhviênvàgiảngviêncóthểhọc
hỏiphươngphápmới,mởrộngtầmnhìn
xâydựngmạnglướihọcthuậttoàncầu.
Trong nghệ thuật và kiến trúc, hội nhập
quốctếcònmangđếncơhộitiếpcậncác
chuẩnmựcthiếtkếhiệnđạinhưkiếntrúc
bềnvững,kiếntrúcthânthiệnmôitrường,