Giáo án Bài 36: Phát triển ở thực vật có hoa - GV. Hà Thu Trang

Chia sẻ: Hà Thu Trang | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

248
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo án bài 36 "Phát triển ở thực vật có hoa" do giáo viên Hà Thu Trang biên soạn nhằm giúp học sinh sau khi học xong bài này nắm được khái niệm phát triển ở thực vật có hoa, những nhân tố chi phối sự ra hoa, mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển của thực vật. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Bài 36: Phát triển ở thực vật có hoa - GV. Hà Thu Trang

BÀI 36: PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA Người soạn: Hà Thu Trang Ngày soạn: 27/02/2015 Ngày dạy: 29/02/2016 I. Mục tiêu. 1. Kiến thức. Sau khi học xong bài này học sinh phải: Nêu được khái niệm phát triển ở thực vật có hoa. Trình bày được những nhân tố chi phối sự ra hoa. Trình bày được mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển của thực vật. 2. Kĩ năng: Rèn luyện cho học sinh kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp… 3. Thái độ: Có cách nhìn khoa học về sự phát triển của thực vật. Ứng dụng được các kiến thức về sinh trưởng và phát triển vào thực tiễn sản xuất. 4. Năng lực hướng đến: Hướng đến hoàn thiện cho học sinh các năng lực: Giải quyết vấn đề. Giao tiếp, sử dụng ngôn ngữ. II. Kiến thức trọng tâm: Khái niệm phát triển ở thực vật có hoa. Những nhân tố chi phối sự ra hoa. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển của thực vật. III. Phương pháp. Hỏi đáp. Làm việc với sách giáo khoa. IV. Chuẩn bị: 1. Chuẩn bị của giáo viên: Đọc các tài liệu tham khảo, nghiên cứu kĩ nội dung chương trình sách giáo khoa. Soạn giáo án điện tử. 2. Chuẩn bị của học sinh: Đọc trước bài. V. Tiến trình lên lớp: 1. Ổn định lớp. 2. Kiểm tra bài cũ. Hormone thực vật là gì? Nêu các đặc điểm chung của hormone thực vật. Trình bày nguồn gốc sinh ra, tác động sinh lí và ứng dụng của Auxin. Trình bày tương quan giữa hormone kích thích và hormone ức chế sinh trưởng. Cho ví dụ minh họa. 3. Bài mới
Vào bài: “Ở bài 34 chúng ta đã cùng tìm hiểu về quá trình sinh trưởng của thực vật. Đối với thực vật có hoa nói riêng, ra hoa là một giai đoạn quan trọng, một dấu hiệu đặc biệt của sự phát triển. Vậy phát triển là gì, những nhân tố nào chi phối đến sự ra hoa, những điều đó chúng ta sẽ tìm hiểu vào bài học hôm nay, bài 36 – PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA” Hoạt động của GVHS Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu phát triển là gì? I. Phát triển là gì? GV: Trình chiếu sơ đồ phát triển của thực vật có Phát triển của cơ thể thực hoa và hình ảnh cấu tạo của hạt. Hướng dẫn học vật là toàn bộ những biến sinh khai thác sơ đồ: đổi diễn ra theo chu trình H ạt được hình thành như nào? có những bộ sống, bao gồm ba quá trình phận nào? liên quan với nhau: sinh Cấu tạo của một phôi gồm những bộ phận nào? trưởng, phân hóa và phát Hay phôi được phân hóa như thế nào? sinh hình thái tạo nên cơ HS: Trả lời. quan của cơ thể (rễ, thân, Hạt được hình thành do kết quả của sự thụ tinh. lá, hoa, quả). Ở thực vật sự thụ tinh là thụ tinh kép. Hạt bao gồm phôi và nội nhũ. Phôi phân hóa thành: + Lá mầm lá. +Thân mầm thân + Rễ mầm rễ. GV: Nhận xét, kết luận lại. > Đấy chính là sự sinh phân hóa, sinh trưởng và phát sinh hình thái các mô, cơ quan bộ phận của cây. Toàn bộ các quá trình này người ta gọi là phát triển. Dựa vào đó, một em hãy phát biểu khái niệm phát triển. HS: Nêu khái niệm. GV: Ra hoa là là mốc đánh dấu sự biến đổi về chất của quá trình phát triển của thực vật có hoa. Vậy những nhân tố nào chi phối sự ra hoa chúng ta cùng đi tìm hiểu phần II. Hoạt động 2: Tìm hiểu những nhân tố chi phối II. Những nhân tố chi sự ra hoa. GV: Cho 2 ví dụ.
VD1: Hình 36 SGK. Cây cà chua. Yêu cầu học sinh so sánh hai hình Cây cà chua ra đến lá thứ bao nhiêu thì ra hoa? HS: Trả lời: ra 14 lá thì ra hoa. GV: Nhắc lại câu trả lời. > Đến độ tuổi nhất định thì TV sẽ ra hoa. Khi đem cây cà chua này trồng ở các môi trường khác nhau, tuy nhiên, vẫn đạt 14 lá thì mới ra hoa. Như vậy, sự ra hoa ở cây cà chua có phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh không? HS: Trả lời. GV: Sự điều tiết ra hoa không phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh. VD2: Cây lúa sau 3 tháng gieo sạ sẽ trổ bông Cam thảo sau 5 năm sẽ ra hoa Cây na sau 3 năm sẽ ra hoa Cây tre 50 năm mới ra hoa một lần Các loài khác nhau có tuổi ra hoa giống nhau hay phối sự ra hoa. khác nhau? Dựa vào 2 ví dụ, một em hãy trình bày sự ra hoa phụ thuộc vào tuổi của cây như thế nào? GV: Những cây rau mùa đông (xu hào, bắp cải…)là những cây sinh sản vô tính hay hữu tính? HS: Sinh sản hữu tính. GV: Thế tại sao chúng ta trồng lại không thấy ra hoa, kết quả? HS: Do những cây này chỉ ra hoa ở điều kiện nhiệt độ thấp. GV: Vậy muốn cây ra hoa phải làm như nào? HS: Nêu một số biện pháp. GV: Những cây này chỉ ra hoa ở điều kiện nhiệt độ thấp. Nên chỉ có thể ra hoa khi gieo trồng ở những nơi lạnh như SaPa, Tam Đảo, Mẫu Sơn (là những nơi có nhiệt độ dương thấp), hoặc trồng 1. Tuổi của cây. trong nhà kính có điều kiện nhiệt độ thích hợp. Ở thực vật, điều tiết sự ra Đây gọi là hiện tượng xuân hóa. Vậy một em hãy hoa theo tuổi không phụ định nghĩa thế nào là hiện tượng xuân hóa? thuộc vào điều kiện ngoại GV: Tại sao có cây chỉ ra hoa vào mùa hè, có cây cảnh. Tùy vào giống và chỉ ra hoa vào mùa đông? loài, đến độ tuổi xác định Ngoài do nhiệt độ ra còn do yếu tố nào nữa. thì cây ra hoa.
GV: gợi ý: vào mùa hè, thời gian chiều sáng là dài hay ngắn? HS: Ngoài do nhiệt độ còn do thời gian chiếu 2. Nhiệt độ thấp và sáng. quang chu kì. GV: Hay nói cách khác, độ dài ngày đêm ảnh hưởng đến sự ra hoa. Và sự ra hoa ở thực vật phụ a. nhiệt độ thấp. thuộc vào độ tương quan ngày và đêm như thế Nhiều loài thực vật mùa được gọi là quang chu kì. đông, chỉ ra hoa, kết hạt Vậy thế nào là quang chu kì? sau khi trải qua mùa đông HS: Quang chu kì là hiện tượng ra hoa của cây giá lạnh, hoặc được xử lí phụ thuộc vào độ tương quan giữa ngày và đêm. bởi nhiệt độ dương thấp, GV: Nghiên cứu sách giáo khoa và cho biết, dưới thích hợp nếu gieo trồng ảnh hưởng của quang chu kỳ thực vật được chia vào mùa xuân. thành những nhóm cây nào? Hiện tượng ra hoa ở cây HS: Dưới ảnh hưởng của quang chu kỳ, thực vật phụ thuộc vào nhiệt độ được chia làm 3 nhóm: thấp như vậy gọi là xuân + Cây ngày ngắn hóa. + Cây ngày dài + Cây trung tính GV: Để phân biệt câu ngày ngắn, cây ngày dài, b. Quang chu kì. cây trung tính. Các em nghiên cứu sách vào hoàn thành bảng sau vào vở. Nghiên cứu SGK hoàn thành bảng sau. Quang chu kỳ là hiện tượng ra hoa của cây phụ thuộc vào độ tương quan Nhóm cây Đặc điểm Ví dụ giữa ngày và đêm. Ngày dài Dưới ảnh hưởng của quang chu kỳ, thực vật được chia làm 3 nhóm: + Cây ngày ngắn Ngày ngắn + Cây ngày dài + Cây trung tính Trung tính GV: Gọi đại diện một HS lên bảng hoàn thành.
Sau đó gọi HS khác nhận xét. GV: Trong đêm tối, chỉ cần có một lóe sáng với cường độ rất yếu đã có thể ức chế thực vật ngày ngắn ra hoa nhưng không ảnh hưởng tới thực vật ngày dài. Cường độ ánh sáng yếu như vậy chứng tỏ phản ứng quang chu kỳ không thể phụ thuộc trực tiếp vào quá trình quang hợp, nghĩa là không phải do diệp lục mà do một nhân tố khác, nhân tố đó được gọi là phytocrom. Vậy Phitocrom là gì ta cùng đi tìm hiểu vào phần tiếp theo. GV: Cho bài tập: Dựa vào SGK, các em hãy điền từ thích hợp vào dấu … Phitôcrôm là (1) …… hấp thu ánh sáng có ở chồi mầm và chóp của lá mầm. Phitôcrôm tồn tại ở 2 dạng đó là dạng (2) … có bước sóng (3) …. ký hiệu là Pđ và dạng (4) … có bước sóng (5) … ký hiệu Pđx. GV: Hai dạng tồn tại của Phitocrom có thể chuyển hóa lẫn nhau dưới tác dụng của ánh sáng, trong dó dạng Pđ không có hoạt tính sinh lý, chỉ có dạng Pđx có hoạt tính sinh lý. Vậy hoạt tính của Pđx là gì? HS: Trả lời. + Làm cho hạt nảy mầm, hoa nở, khí khổng mở. + Tác dụng đến vận động cảm ứng, đóng mở khí khổng. GV: Khi ở điều kiện quang chu kỳ thích hợp, một nhân tố nữa chi phối sự ra hoa đó là hoocmon ra hoa. Nghiên cứu SGK trả lời cho cô các câu hỏi sau: +Hoocmon ra hoa có tên là gì? c. Phitocrom +Nó được tạo ra ở đâu? Phitôcrôm là một loại protein +Hoạt động của nó như thế nào? hấp thu ánh sáng có ở chồi HS: trả lời. mầm và chóp của lá mầm. +Florigen Phitôcrôm tồn tại ở 2 dạng +Được tạo ra ở lá đó là dạng hấp thụ ánh sáng đỏ có bước sóng 660nm ký +Hoocmon này di chuyển từ lá vào đỉnh sinh hiệu là Pđ và dạng hấp thụ trưởng của thân làm cây ra hoa. ánh sáng đỏ xa có bước sóng Hoạt động 3: Tìm hiểu mối quan hệ sinh 730nm ký hiệu Pđx. trưởng và phát triển.
GV: Các em hãy xem ví dụ về cây cà chua hình 36. Vai trò: Các em có thể nhìn thấy cây cà chua bên trái + Làm cho hạt nảy mầm, có 9 lá đã tiếp tục lớn lên thành cây có 14 lá hoa nở, khí khổng mở. và trên đỉnh của nó có hoa. Quá trình tăng + Tác dụng đến vận động kích thước và thể tích từ cây 9 lá thành cây cảm ứng, đóng mở khí 14 lá là quá trình sinh trưởng. khổng. Mặt khác, trong quá trình sinh trưởng này, cây phát sinh thêm 5 lá mới và cụm hoa, là kết quả sự phân hóa. Đó là quá trình phát triển. Vậy nếu không có sự sinh trưởng của 3. Hocmon ra hoa cây cà chua từ 9 lá lên 14 lá thì cây có ra hoa không? Ở điều kiện quang chu kỳ Bây giờ, nếu ta đem trồng 3 cây cà chua ở thích hợp, trong lá hình trong 3 điều kiện khác nhau. thành hoocmon ra hoa +Nghèo dinh dưỡng. (florigen). Hoocmon này di +Dinh dưỡng hợp lí. chuyển từ lá vào đỉnh sinh + Thừa dinh dưỡng. trưởng của thân làm cây ra Hãy so sánh tương quan giữa sinh trưởng và hoa. phát triển? Vậy mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát III. Mối quan hệ sinh triển là gì? trưởng và phát triển. HS: Trả lời. Sinh trưởng và phát triển là GV: Nếu như quá trình sinh trưởng là quá trình những quá trình tương tác biến đổi về lượng thì quá trình phân hóa mô tế lẫn nhau trong chu trình bào dẫn đến sự phát sinh hình thái tạo nên các cơ sống của cơ thể thực vật, quan của cơ thể là quá trình biến đổi về chất, đó là hai mặt của chu trình trong đó ra hoa là giai đoạn quan trọng của quá sống của cây. trình phát triển ở thực vật hạt kín. Sự sinh trưởng là cơ sở GV: Chuyển ý: cho quá trình phát triển Những kiến thức về sinh trưởng và phát triển ở Phát triển luôn gắn liền thực vật có vai trò rất quan trọng, từ lâu người ta với quá trình sinh trưởng đã áp dụng những kiến thức này vào ngành trồng trọt vả cả trong các ngành công nghiệp. Vậy ứng dụng cụ thể của nó là gì, chúng ta sang phần IV. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển Hoạt động 4: Tìm hiểu ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển. GV: Kiến thức về sinh trưởng có thể được ứng dụng trong khâu xử lý hạt, củ. Theo em, người ta làm thế nào để thúc đẩy hạt nảy mầm? Vì sao? Trong trồng trọt, cụ thể là trồng lúa, vì sao người
ta gieo các hạt thóc đã nảy mầm với mật độ dày, sau một khoảng thời gian thì nhổ mạ (cây lúa non) để cấy trong ruộng lúa chính? HS: Nghiên cứu, trả lời. GV: Khi gieo hạt với mật độ dày nhằm thúc đẩy cây lúa non sinh trưởng nhanh, sau đó nhổ mạ cấy vào ruộng chính để đảm bảo mật độ cây con, giúp cây lúa non tiếp nhận đầy đủ ánh sáng, nước, chất dinh dưỡng để có thể sinh trưởng tốt. Bên cạnh ngành trồng trọt, giberelin còn tăng quá trình phân giải tinh bột nên được ứng dụng trong công nghiệp sản xuất bia, mạch nha Đối với phát triển của thực vật, những kiến thức về tác động của nhân tố nhiệt độ, quang chu kỳ, đã được sử dụng trong công tác chọn giống cây trồng phù hợp theo vùng địa lý, theo mùa, áp dụng các biên pháp canh tác trong trồng trọt… Vào dịp tết thì đặc trưng ở miền bắc là hoa đào, còn ở miền nam lại là hoa mai, theo các em vì sao lại có sự khác nhau này? HS: Hoa đào là cây ưa lạnh, hoa mai là cây ưa nóng nên hoa đào thích hợp vào dịp tết ở miền băc, còn hoa mai thích hợp ở miền nam GV: Ngoài ra còn một số ví dụ khác về điều chỉnh sự ra hoa của cây như ví dụ trên.Các em hãy về IV. Ứng dụng kiến thức nhà tự lấy ví dụ về sinh trưởng và phát triển 1. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng. * Trong ngành trồng trọt: Sử dụng hocmon giberelin để kích thích sự nảy mầm của hạt, củ khi chúng đang ở trạng thái ngủ nghỉ, Điều tiết quá trình sinh trưởng của cây trồng * Trong công nghiệp rượu bia: Sử dụng Giberilin để tăng quá trình phân giải tinh bột thành mạch nha.
2. Ứng dụng kiến thức về phát triển: Lựa chọn cây trồng phù hợp với vùng địa lý, theo mùa, áp dụng các biện pháp canh tác ... Điều chỉnh ra hoa theo mong muốn. 4. Bài tập về nhà: Học thuộc bài, trả lời các câu hỏi trong SGK Nghiên cứu trước bài 37 Đáp án (Dành cho mục II.2.b. Quang chu kỳ) Nhóm cây Đặc điểm Ví dụ Ra hoa trong điều kiện Thanh long, lúa mỳ… ngày dài, thời gian Ngày dài chiếu sáng trên 12h. Ra hoa trong điều kiện Cà phê, chè… ngày ngắn, thời gian Ngày ngắn chiếu sáng ít hơn 12h. Ra hoa khi đến độ tuổi Cà chua, hướng xác định, không phụ dương… Trung tính thuộc vào nhiệt độ xuân hóa hay quang chu kỳ