Giáo án bài "Chị em Thúy Kiều trích Truyện Kiều" giới thiệu đến các bạn mục tiêu, nội dung tóm tắt, tiến trình dạy và học bài Chị em Thúy Kiều. Mời các bạn cùng tham khảo, đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn đang học chuyên ngành Sư phạm Văn.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo án bài: Chị em Thúy Kiều (Trích Truyện Kiều) - GV. Trương Thị Hồng Dịu
- TRƯỜNG THCS – THPT BÁC ÁI
Tên bài dạy: CHỊ EM THÚY KIỀU
Người soạn: Trương Thị Hồng Dịu
Ngày soạn: 20/08/2015
Giáo án giảng dạy:
CHỊ EM THÚY KIỀU
(Trích Truyện Kiều)
Nguyễn Du
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Về kiến thức
Bút pháp nghệ thuật tượng trưng, ước lệ của Nguyễn Du trong miêu tả nhân vật.
Cảm hứng chủ đạo của Nguyễn Du: ngợi ca vẻ đẹp, tài năng của con người qua
một đoạn trích cụ thể.
2. Về kỹ năng
Đọc – hiểu một tác phẩm truyện thơ Nôm trong văn học trung đại.
Theo dõi diễn biến sự việc trong tác phẩm truyện.
Có ý thức liên hệ với văn bản liên quan để tìm hiểu về nhân vật.
Phân tích một số chi tiêt nghệ thuật tiêu biểu cho bút pháp nghệ thuật cổ điển của
Nguyễn Du trong văn bản.
3. Về thái độ:
Giáo dục HS sự trân trọng, đề cao giá trị, vẻ đẹp của những con người tài hoa.
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Giáo viên: SGK, SGV, giáo án bài soạn, đọc tài liệu, nghiên cứu soạn bài.
Tìm đọc tư liệu về Nguyễn Du. Lời bình cho “Truyện Kiều”. Đọc tác phẩm “Truyện
Kiều”.
2. Học sinh: SGK, bài soạn.
C. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH
Vấn đáp, tái hiện, giải thích minh họa, giảng bình, gợi mở, hướng dẫn học sinh làm
việc với SGK.
D.CÁC BƯỚC LÊN LỚP
1. Ổn định lớp
- 2. Kiểm tra bài cũ
Trình bày giá trị nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều?
3. Bài mới
a. Lời vào bài
b. Tiến trình dạy bài mới
Ở tiết trước chúng ta đã tìm hiểu về giá trị nội dung và nghệ thuật của
truyện Kiều. Trong truyện, Nguyễn Du đã miêu tả nhiều bức chân dung nhân vật đặc sắc
với bút pháp nghệ thuật ước lệ, tượng trưng, đặc biệt ông luôn dành nhiều ưu ái cho
những con người mà ông yêu quý trong đó nổi bật hơn cả là chân dung Thúy Kiều –nhân
vật chính của tác phẩm.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm I. Tìm hiểu chung
hiểu chung 1.Tác giả: Nguyễn Du
Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn 2.Tác phẩm
Du? a. Vị trí: Nằm ở phần thứ nhất của
Đoạn trích nằm ở phần nào của tác truyện đoạn trích nằm ở phần đầu của tác
phẩm ? Phương thức biểu đạt? phẩm: "Gặp gỡ và đính ước (từ câu 15 > câu 38
GV: đọc mẫu, nêu yêu cầu đọc: ngợi ca, ).
giọng trân trọng b.Phương thức biểu đạt: Tự sự kết
Trình bày đại ý tác phẩm? hợp với miêu tả và biểu cảm.
Bố cục mấy phần? Nội dung? c. Đại ý
Đoạn trích nói về vẻ đẹp tâm hồn của hai
chị em Thúy Kiều.
d. Bố cục
Gồm 3 phần:
+ 4 câu thơ đầu: Giới thiệu khái quát hai
chị em Thúy Kiều.
+ 4 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp Thúy Vân.
+ 12 câu còn lại: Gợi tả vẻ đẹp và tài sắc
của Thúy Kiều.
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc –
II.ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
hiểu văn bản
1. Đọc – giải nghĩa từ khó
GV gọi HS đọc và giải thích từ khó
Chú ý chú thích số:1,2,5,9,14
GV gọi HS đọc 4 câu thơ đầu
2. Giới thiệu vẻ đẹp 2 chị em Thúy
Vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều
Kiều
và Thúy Vân được gợi tả bằng những
“ Tố Nga”> cô gái đẹp.
từ ngữ, hình ảnh nào? Tác giả sử
- dụng nghệ thuật gì khi miêu tả, giới “ Mai cốt cách, tuyết tinh thần” hình ảnh
thiệu nhân vật? ước lệ : vẻ đẹp thanh cao, duyên dáng, trong
HS: Hình ảnh ẩn dụ, ví ngầm vẻ trắng.
đẹp của hai chị em. Bút pháp ước lệ : “ Mười phân vẹn mười”: Khái quát vẻ đẹp
dùng hình tượng đẹp của thiên nhiên để chung và vẻ đẹp riêng “mỗi người một vẻ”.
nói về con người. Dùng thành ngữ “m Cách giới thiệu ngắn gọn làm nổi bật vẻ
ười phân vẹn mười”. đẹp duyên dáng, thanh cao, trong trắng đạt tới
Nhận xét câu thơ cuối đoạn ? Câu độ hoàn mĩ của hai chị em.
thơ ngắn gọn có tác dụng gì?
Nhận xét về cách giới thiệu 2 chị
em của tác giả? (Có ngắn gọn không?
Làm nổi bật điều gì?)
HS lần lượt trả lời
GV chốt ý: Chỉ với 4 câu thơ kết hợp
3 phương thức biểu đạt (2 dòng đầu tự
sự, dòng 3 miêu tả, dòng 4 biểu cảm)
Nguyễn Du viết theo phép tắc có sẵn
nhưng không sao chép và gửi vào đó là
tình cảm yêu mến trân trọng. Lời khen
chia đều cho hai người, nét bút lại muốn
đậm nhạt “mỗi người một vẻ”. Vì thế
liền sau đó, thi sĩ tập trung rọi sáng từng
người. 3. Vẻ đẹp của Thuý Vân
GV gọi HS đọc 4 câu tiếp “Trang trọng”: gợi sự cao sang, quí phái.
Từ “trang trọng” gợi vẻ đẹp như Miêu tả Thúy Vân với các đường nét:
thế nào? Những đường nét nào của + Khuôn mặt tròn trĩnh, phúc hậu (khuôn
Thuý Vân được tác gỉa nhắc tới? Biện trăng đầy đặn).
pháp nghệ thuật nào được sử dụng + Mái tóc mềm mại (mây thua nước tóc).
khi miêu tả Thuý Vân? + Làn da trắng, mịn màng (tuyết nhường
Bút pháp nghệ thuật ước lệ, với màu da).
những hình tượng thiên nhiên: trăng, + Nụ cười như hoa, giọng nói nhỏ nhẹ,
hoa, mây, tuyết, ngọc , vẻ đẹp đoan nghiêm trang, đứng đắn...(hoa cười, ngọc thốt
trang của Thuý Vân. Tuy nhiên Nguyễn đoan trang).
Du lại tả Thuý Vân cụ thể hơn lúc tả Bút pháp nghệ thuật ước lệ, miêu tả chi
Thuý Kiều Nghệ thuật so sánh ẩn dụ, vẻ tiết, thủ pháp liệt kê, so sánh, ẩn dụ: Vẻ đẹp
đẹp trung thực, phúc hậu, quý phái của đoan trang, phúc hậu, quý phái hài hoà êm đềm
Thuý Vân với xung quanh, dự cảm cuộc đời bình lặng,
Vẻ đẹp của Thuý Vân là vẻ đẹp suôn sẻ.
như thế nào?
Mây thua, tuyết nhường Vẻ đẹp
- phúc hậu
Theo em chân dung Thuý Vân gợi
tính cách, số phận sẽ như thế nào?
Miêu tả Thuý Vân, tác giả vẫn sử dụng
bút pháp nghệ thuật ước lệ với những
hình tượng quen thuộc của thiên nhiên,
với những thứ cao đẹp nhất như: trăng,
hoa, mây, tuyết, ngọc,... Cụ thể trong bút
pháp liệt kê: Khuôn mặt, đôi mày, mái
tóc, làn da, nụ cười, giọng nói. Cụ thể ở
việc sử dụng từ ngữ để làm nổi bật vẻ
đẹp riêng của đối tượng miêu tả: Đầy
đặn, nở nang, đoan trang; những biện
pháp nghệ thuật so sánh, ẩn dụ đều
nhằm thể hiện vẻ đẹp trung thực, phúc
hậu mà quí phái của người thiếu nữ:
khuôn mặt tròn trịa, đầy đặn như mặt
trăng, lông mày sắc nét, đậm như mày
ngài, miệng cười tươi thắm như hoa,
giọng nói trong trẻo thoát ra từ hàm răng
ngà ngọc, mái tóc đen óng mềm mại như
mây, làn da trắng mịn mà hơn tuyết...
Chân dung Thuý Vân là chân dung mang
tính cách, số phận, vẻ đẹp của Thuý Vân
tạo sự hoà hợp êm đềm với xung quanh “
mây thua, tuyết nhường”, nên nàng sẽ có
cuộc đời bình lặng, suôn sẻ.
Vẻ đẹp của Thuý Vân sánh ngang với
nét kiều diễm của hoa, lá, ngọc ngà, mây
tuyết... toàn những báu vật tinh khôi,
trong trẻo của trời đất. Đó là vẻ đẹp hài
hoà với thiên nhiên, thiên nhiên sẵn sàng
“thua, nhường”. Điều đó dự báo nàng sẽ
có một cuộc sống bình yên, êm ả. Còn vẻ
đẹp của Thuý Kiều ra sao chúng ta tiếp 4. Vẻ đẹp Thuý Kiều
tục tìm hiểu Khái quát đặc điểm nhân vật:
* HS đọc 12 câu còn lại a. Nhan sắc:
Câu thơ đầu tiên thể hiện ý gì? Sắc sảo về trí tuệ, mặn mà về tâm hồn.
Tìm những chi tiết, hình ảnh tả vẻ Không miêu tả tỉ mỉ, chỉ tập trung đặc tả
đẹp của Kiều? đôi mắt:
- Hình ảnh ẩn dụ “Làn thu thuỷ”, + Làn thu thuỷ: đôi mắt đẹp trong sáng
“nét xuân sơn” gợi vẻ đẹp gì? như nước mùa thu.
Vẻ đẹp của Thuý Kiều là vẻ đẹp + Nét xuân sơn” : lông mày đẹp, thanh
như thế nào? thoát như nét núi mùa xuân
Khi gợi tả nhan sắc của Thuý +“ Một hai …thành” : điển cố (thành
ngữ)
Kiều tác giả cũng sử dụng hình tượng
nghệ thuật mạng tính ước lệ, theo em Vẻ đẹp của một tuyệt thế giai nhân, khiến
thiên nhiên phải hờn ghen.
có điểm nào giống và khác so với tả
Bút pháp ước lệ, tượng trưng đặc tả vẻ
Thuý Vân?
đẹp của đôi mắt, cách dùng thành ngữ: Vẻ đẹp
Khác > Đặc biệt tác giả đặc tả vẻ
trẻ trung, tươi tắn, đầy sức sống…
đẹp của đôi mắt. Đôi mắt thể hiện phần
tinh anh của tâm hồn, trí tuệ sắc sảo. Sau
này Mã Giám Sinh nhận xét: “Một cười
này hẳn nghìn vàng không ngoa”. Còn Hồ
Tôn Hiến thì: “Nghe càng đắm ngắm
càng say.
Làm cho mặt sắt cũng ngây vì
tình”
GV: Giải thích tích của thành ngữ
“Nghiêng nước nghiêng thành”
Bên cạnh vẻ đẹp hình thức, tác
giả còn nhấn mạnh vẻ đẹp nào ở b. Tài năng:
Thuý Kiều? Những tài năng của Kiều Cầm (đàn hay), kì (đánh cờ giỏi), thi (tài
là gì? Mục đích miêu tả tài ? Tài nào làm thơ), hoạ (tài vẽ tranh đẹp).
được tả sâu, kỹ? Đạt tới mức lí tưởng theo quan niệm
Tác giả tả sắc một phần, tài năng phong kiến.
hai phần. Tài của Kiều đạt tới mức lí t Sở trường, năng khiếu là tài đánh đàn và tự
ưởng theo quan niệm phong kiến (đủ sáng tác nhạc vượt lên trên mọi người (ăn đứt)
cầm, kì, thi, hoạ. (Nghề riêng… một chương.)
Chân dung của Kiều dự cảm số “Thiên bạc mệnh”: do Kiều sáng tác ghi
phận như thế nào ? Dựa vào câu thơ lại tiếng lòng một trái tim đa sầu đa cảm.
nào mà em biết? Lựa chọn sử dụng ngôn ngữ tinh tế, tài
( “ Hoa ghen ..liễu hờn; bạc mệnh” ) tình cho ta thấy Kiều đẹp toàn diện cả nhan sắc,
Cảm hứng nhân đạo trong đoạn tài năng, tâm hồn (Vẻ đẹp kết hợp cả sắc – tài –
trích? tình). Dự cảm số phận éo le, đau khổ, bất hạnh.
Trân trọng, đề cao giá trị con
người; nhân phẩm, tài năng, khát vọng, ý
thức về thân phận cá nhân.
Tóm lại, bức chân dung Thúy Kiều
hiện lên có đủ sắctàitìnhmệnh, tác giả
- dành lượng gấp 3 lần thơ để tả so với
Thúy Vân , trời xanh phú cho nàng nhiều
phẩm hạnh đẹp đẽ thì cũng đày đoạ
nàng nhiều nỗi truân chuyên theo triết lí
định mệnh phong kiến “Chữ tài chữ
mệnh khéo là ghét nhau” hay như
Nguyễn Du đã viết mở đầu “Chữ tài đi
với chữ tai một vần”.
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tổng III.Tổng kết
kết bài học Ghi nhớ SGK
GV gọi HS đọc ghi nhớ SGK
E. CỦNG CỐ VÀ DẶN DÒ
1. Củng cố
Nắm những nét chính về vẻ đẹp của nhân vật Thúy Vân Thúy Kiều.
2. Dặn dò
Tham khảo đoạn văn tương tứng Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân
Học bài, chuẩn bị bài: “Cảnh ngày xuân”.
F. RÚT KINH NGHIỆM
..................................................................................................................................................
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
.jpg){kind=small}
