Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHAN THỊ THU HẰNG

GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

CHO THANH NIÊN CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN, NĂM 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHAN THỊ THU HẰNG

GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO THANH NIÊN CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH

HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: LL&PPDH BỘ MÔN LLCT Mã số: 8.14.01.11 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐỒNG VĂN QUÂN

THÁI NGUYÊN, NĂM 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, dưới sự

hướng dẫn của TS.Đồng Văn Quân, có kế thừa một số kết quả nghiên cứu liên

quan đã được công bố. Các số liệu, tài liệu trong luận văn là trung thực, đảm

bảo tính khách quan và có nguồn gốc, xuất sứ rõ ràng.

Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng khoa học về luận văn

của mình.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2018

Tác giả

Phan Thị Thu Hằng

i

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thiện luận văn “Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ - tỉnh Thái Nguyên”, trước

hết em bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với TS Đồng Văn Quân, người đã tận

tâm hướng dẫn, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em nghiên cứu và hoàn thành

luận văn này.

Em xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo và các phòng

ban khác của trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tạo điều kiện, giúp đỡ

cho em được học tập và nghiên cứu khoa học. Em cũng xin chân thành cảm

ơn các thầy cô Khoa Giáo dục chính trị đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn em

trong suốt thời gian qua.

Xin được gửi lời cảm ơn tới anh em, bạn bè, những người thân trong

gia đình đã động viên, giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2018

Tác giả luận văn

Phan Thị Thu Hằng

ii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ ii

MỤC LỤC ..................................................................................................... iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ iv

MỞ ĐẦU ........................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................1

2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài .................................................3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ..............................................4

4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu .................................................4

5. Những đóng góp mới của đề tài ..................................................................4

6. Giả thiết khoa học .......................................................................................5

7. Kết cấu của đề tài ........................................................................................5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC GIÁO DỤC Ý THỨC

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO THANH NIÊN ........................................6

1.1. Lịch sử nghiên cứu của đề tài ..................................................................6

1.1.1. Lịch sử nghiên cứu ở nước ngoài ..........................................................6

1.1.2. Lịch sử nghiên cứu ở trong nước ..........................................................9

1.2. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................... 11

1.2.1. Khái niệm môi trường ........................................................................ 11

1.2.2. Khái niệm ô nhiễm môi trường, khủng hoảng môi trường, bảo vệ

môi trường và thanh niên ............................................................................. 14

1.2.3. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên ........................... 19

1.3. Tầm quan trọng và nội dung giáo dục, hình thức giáo dục ý thức

bảo vệ môi trường cho thanh niên ................................................................ 22

1.3.1. Tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên ..................................................................................................... 22

1.3.2. Nội dung, hình thức giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên ............................................................................................................... 25

iii

Chương 2. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI

TRƯỜNG CHO THANH NIÊN CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ

MINH HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN ............................. 32

2.1. Đặc điểm của thanh niên, hoạt động đoàn và công tác thanh niên

tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện nay .......................................... 32

2.1.1. Đặc điểm của thanh niên huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện

nay ................................................................................................................ 32

2.1.2. Hoạt động đoàn và công tác thanh niên tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh

Thái Nguyên hiện nay .................................................................................. 35

2.2. Những thành tựu và nguyên nhân của việc giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng

Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện nay .................................................................... 38

2.2.1. Thành tựu đạt được trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái

Nguyên hiện nay........................................................................................... 38

2.2.2. Nguyên nhân của những thành tựu đạt được trong giáo dục ý thức

bảo vệ môi trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện

Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện nay .......................................................... 45

2.3. Một số hạn chế và nguyên nhân trong giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ,

tỉnh Thái Nguyên hiện nay ........................................................................... 47

2.3.1. Hạn chế trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện

nay ................................................................................................................ 47

2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế trong giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng

Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện nay .................................................................... 52

iv

Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN GIÁO DỤC Ý THỨC

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO THANH NIÊN CỦA ĐOÀN TNCS

HỒ CHÍ MINH HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN .................... 54

3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng

Hỷ, Tỉnh Thái Nguyên ................................................................................ 55

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ....................................................... 55

3.1.2. Nguyên tắc bảo đảm tính thực tiễn .................................................... 55

3.2. Các giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trường cho thanh niên

của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái Nguyên ............... 56

3.2.1. Nhóm giải pháp tuyên truyền ............................................................. 56

3.2.2. Nhóm giải pháp xây dựng cơ chế, chính sách ................................... 63

3.2.3. Nhóm giải pháp thực tiễn ................................................................... 66

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................ 72

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................. 75

PHỤ LỤC

v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BCHTW Ban chấp hành trung ương

BĐKH Biến đổi khí hậu

BVMT Bảo vệ môi trường

CT/TW Chỉ thị trung ương

ĐVTN Đoàn viên thanh niên

IUCN Hiệp hội quốc tế về bảo vệ môi trường

NQ/TW Nghị quyết trung ương

TN&MT Tài nguyên và môi trường

TNCS Thanh niên cộng sản

UBND Uỷ ban nhân dân

UNEP Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc

iv

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Môi trường tự nhiên là một trong những điều kiện khách quan, thường

xuyên và tất yếu của đời sống xã hội, có ảnh hưởng rất to lớn lên sự tồn tại và

phát triển của xã hội. Ngày nay, trong điều kiện của cuộc Cách mạng Công

nghiệp lần thứ tư (Cách mạng Công nghiệp 4.0), vấn đề khủng hoảng môi trường

sinh thái vẫn là một trong những vấn đề toàn cầu, đe doạ sự tồn vong của loài

người và của cả hành tinh xanh của chúng ta. Những quốc gia chịu ảnh hưởng

sâu sắc nhất của sự khủng hoảng môi trường chính là những nước nghèo, chậm

phát triển, nơi bị coi là “bãi rác thải” của các nước tiên tiến, trong đó có Việt

Nam.

Trong những năm gần đây, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất

nước đã góp phần cho nền kinh tế nước ta phát triển nhanh chóng, GDP tăng

mạnh, khoa học kỹ thuật, công nghệ phát triển, máy móc từng bước thay thế lao

động thủ công, góp phần nâng cao năng suất lao động. Tuy nhiên, bên cạnh

những kết quả thu được, quá trình công nghiệp hóa cũng tạo ra những tác hại to

lớn như: ô nhiễm môi trường, chất thải công nghiệp, gây ra nhiều hậu quả xấu

đối với môi trường sống của con người, xuất hiện nhiều căn bệnh nguy hiểm

không vacxin phòng bệnh.

Dân số tăng nhanh, nhu cầu sinh hoạt của con người đa dạng phong phú

dẫn đến chất thải ngày càng nhiều. Vấn đề ô nhiễm môi trường đã và đang ngày

càng trở nên nghiêm trọng hơn ở Việt Nam. Trên các phương tiện thông tin đại

chúng hằng ngày, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những hình ảnh, những thông

tin về việc môi trường bị ô nhiễm. Bất chấp những lời kêu gọi bảo vệ môi trường,

tình trạng ô nhiễm càng lúc càng trở nên trầm trọng.

Không nằm ngoài xu hướng trên, Thái Nguyên cũng đang là điểm nóng về

ô nhiễm môi trường, với hàng loạt khu công nghiệp (nhiệt điện, Gang Thép, công

nghiệp Sông Công, Samsung…) kéo theo đó môi trường cũng bị ảnh hưởng

nghiêm trọng.

1

Đồng Hỷ là một huyện miền núi phía Đông Bắc tỉnh Thái Nguyên. Diện

tích 457,75 km2, dân số 114.608 người (tháng 7 năm 2008). Đồng Hỷ giáp huyện

Chợ Mới tỉnh Bắc Kạn ở phía Bắc, huyện Võ Nhai về phía Đông Bắc; giáp huyện

Phú Lương về phía Tây; giáp thành phố Thái Nguyên và huyện Phú Bình về phía

Nam và giáp huyện Yên Thế thuộc tỉnh Bắc Giang về phía Đông. Tuy không có

những khu công nghiệp lớn đóng trên địa bàn huyện, nhưng Đồng Hỷ vẫn chịu

ảnh hưởng nặng nề của khủng hoảng môi trường sinh thái.

Vậy nguyên nhân của những sự việc trên là do đâu?

Một nguyên nhân khác gây ra ô nhiễm môi trường chính là sự thiếu trách

nhiệm của các doanh nghiệp. Do đặt nặng mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, không

ít doanh nghiệp đã vi phạm quy trình khai thác, gây ô nhiễm môi trường. Bên

cạnh đó, chính sự chưa chặt chẽ trong việc quản lý bảo vệ môi trường của nhà

nước cũng đã tiếp tay cho các hành vi phá hoại môi trường tiếp diễn. Luật pháp

chưa thực sự nghiêm minh, chưa đủ mạnh để ngăn chặn mọi sự vi phạm pháp

luật về bảo vệ môi trường... Việc giáo dục ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường

sống chưa được quan tâm đúng mức, chưa được tổ chức thường xuyên. Thiếu

những chính sách và quy định bảo vệ môi trường nghiêm ngặt và do đang thu

hút mạnh các nguồn vốn đầu tư để phát triển nên dễ mắc vào "cạm bẫy" trở thành

nơi tiếp nhận nhiều ngành công nghiệp "bẩn", thải ra những chất thải nguy hại

cho môi trường. Ngoài ra, lượng xe cô lưu thông ngày càng nhiều cũng góp phần

không nhỏ vào việc gây ô nhiễm bầu không khí.

Mặc dù trên các phương tiện thông tin đại chúng vẫn có những chương

trình kêu gọi ý thức bảo vệ môi trường của con người nhưng chúng quá ít ỏi,

không đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu và học hỏi của người dân. Do đó mà trình

độ hiểu biết của người dân còn thấp dẫn đến thái độ tuân thủ nội quy nơi công

cộng chưa đi vào nề nếp.

2

Ô nhiễm môi trường gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng nên cần có những

biện pháp để ngăn chặn. Bản thân con người phải ý thức được những tác hại to

lớn khi môi trường ô nhiễm. Tốt nhất là các cơ quan nhà nước cần đưa ra những

bộ luật thật cụ thể về vấn đề xâm hại môi trường. Giáo dục ý thức cộng đồng về

bảo vệ môi trường. Trong thời gian gần đây, chúng ta thường được nghe nói đến

phong trào “Giờ Trái Đất” - một phong trào mang một ý nghĩa vô cùng to lớn

của nhân dân toàn cầu trong việc góp phần giảm bớt tình trạng trái đất nóng lên.

Đó cũng là một trong những hoạt động thiết thực để góp phần bảo vệ môi trường.

Và chúng ta cần phải thực hiện các giải pháp trên một cách đồng bộ, thường

xuyên để khắc phục những hậu quả của sự ô nhiễm môi trường, tạo ra môi trường

sống trong lành cho con người.

Như vậy, công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho nhân dân mà

trước hết là đội ngũ thanh niên là việc làm hết sức quan trọng và cấp thiết. Đây

là lý do chính để tác giả lựa chọn và nghiên cứu đề tài: “Giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ,

tỉnh Thái Nguyên” làm luận văn thạc sĩ của mình.

2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

2.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Trên cơ sở phân tích những vấn đề lý luận của việc giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường, luận văn tập trung làm rõ thực trạng giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh

Thái Nguyên hiện nay, chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế, rút ra những vấn

đề có tính mâu thuẫn, từ đó đề xuất các nhóm giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao

hiệu quả công tác trên.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

Để đạt mục đích trên, luận văn cần tập trung giải quyết những nhiệm vụ sau:

- Một là, làm rõ cơ sơ lý luận của giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên.

3

- Hai là, phân tích thực trạng giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện nay, chỉ ra nguyên nhân của những

hạn chế và vấn đề rút ra.

- Ba là, đề xuất một số nhóm giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả

công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên huyện Đồng Hỷ, tỉnh

Thái Nguyên hiện nay.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu lý luận, thực tiễn và giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

Trên địa bàn huyện Đồng Hỷ - tỉnh Thái Nguyên, trong giai đoạn hiện nay.

4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

4.1. Cơ sở lý luận

Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng Cộng Sản Việt Nam về bảo vệ

môi trường, đồng thời kế thừa các công trình nghiên cứu, các bài viết trước đó

có liên quan đến đề tài luận văn.

4.2. Phương pháp nghiên cứu

Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, luận

văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp lịch sử -

logic; phương pháp phân tích - tổng hợp; phương pháp điều tra xã hội học;

phương pháp quy nạp - diễn dịch; phương pháp hệ thống hóa; phương pháp lấy

ý kiến chuyên gia; phương pháp phỏng vấn…

5. Những đóng góp mới của đề tài

- Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục

ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên nói chung và thanh niên huyện Đồng

Hỷ, tỉnh Thái Nguyên nói riêng.

4

- Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham

khảo cho các đề tài nghiên cứu về giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên, phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy những vấn đề liên quan đến giáo

dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên hiện nay.

6. Giả thiết khoa học

Hiện nay,việc tuyên truyền giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên ở huyện Đồng Hỷ mặc dù đã được chú trọng thực hiện nhưng hiệu quả chưa

cao và còn mang tính hình thức.Nếu luận văn đề xuất được các giải pháp tuyên

truyền giáo dục phù hợp với thực tế,mang tính hiện thực góp phần nâng cao hiệu

quả công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên huyện Đồng Hỷ

hiện nay.

7. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm

3 chương và 11 tiết.

5

NỘI DUNG

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ

MÔI TRƯỜNG CHO THANH NIÊN

1.1. Lịch sử nghiên cứu của đề tài

1.1.1. Lịch sử nghiên cứu ở nước ngoài

Môi trường là tài sản chung, vô giá của cả nhân loại. Môi trường có vai trò

vô cùng quan trọng đối với cuộc sống của con người, ảnh hưởng không nhỏ đến

sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, dân tộc. Cùng với dân số, môi

trường đã trở thành vấn đề quan tâm của toàn thể nhân loại không chỉ bởi vai trò

vô cùng to lớn của nó đối với chất lượng cuộc sống mà còn là chỉ số đánh giá trình

độ phát triển của đất nước.Các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác - Lênin đã đặt nền tảng

cho việc nghiên cứu và giải quyết vấn đề đạo đức sinh thái.

Ngay từ năm 1844, khi viết tác phẩm “Bản thảo kinh tế - triết học”,

C.Mác đã chứng minh rằng: con người - xã hội và tự nhiên nằm trong hệ thống

thống nhất, trong đó giới tự nhiên là nguồn gốc sinh thành và quyết định hoạt

động của con người; nếu con người huỷ hoại tự nhiên, phá vỡ mối quan hệ hài

hoà giữa con người và tự nhiên cũng đồng nghĩa với sự phá hoại chính bản

thân con người. Ph.Ăngghen đã cho rằng, “trong giới tự nhiên, không có cái

gì xảy ra một cách đơn độc cả. Hiện tượng này tác động đến hiện tượng khác

và ngược lại” [17;652]. Vì lẽ đó, khi phân tích mối quan hệ giữa con người

với giới tự nhiên ông đã từng cảnh báo rằng: ... chúng ta hoàn toàn không

thống trị được giới tự nhiên như một kẻ xâm lược thống trị một dân tộc khác,

như một người sống bên ngoài giới tự nhiên, mà trái lại, bản thân chúng ta,

với cả xương thịt, máu mủ và đầu óc chúng ta, là thuộc về giới tự nhiên, chúng

ta nằm trong lòng giới tự nhiên, và tất cả sự thống trị của chúng ta đối với giới

tự nhiên là ở chỗ chúng ta, khác với tất cả các loài sinh vật khác, là chúng ta

nhận thức được quy luật của giới tự nhiên và có thể sử dụng được những quy

luật đó một cách chính xác [17;655].

6

Nhiều chương trình nghiên cứu liên quan đến giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường được xây dựng, triển khai hoạt động, nhiều Nghị định thư và Công ước

liên quan đến môi trường đã được ban hành:

Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) được thành lập và

nhiều hội nghị bàn về những vấn đề liên quan đến giáo dục đạo đức sinh thái đã

được triển khai rộng khắp. Từ ngày 14 đến ngày 26 tháng 10 năm 1977, Hội nghị

quốc tế về giáo dục môi trường được tổ chức tại Tbilisi (Cộng hoà Grudia), gồm

có 66 đại biểu của 66 nước thành viên của UNESCO tham dự. Hội nghị này là

đỉnh cao của giai đoạn xây dựng chương trình và đặt cơ sở cho giáo dục đạo đức

sinh thái trên bình diện quốc tế. Đặc biệt, từ ngày 17 đến ngày 22 tháng 8 năm

1987, Hội nghị quốc tế về giáo dục môi trường do UNESCO và UNEP được tổ

chức tại Mátxcơva, có 300 chuyên gia của 100 nước và các quan sát viên IUCN

(Hội Bảo vệ tài nguyên và Thiên nhiên quốc tế) cùng nhiều tổ chức quốc tế đã

tham gia. Hội nghị đã họp bàn, thảo luận, đề ra 9 mục tiêu, chiến lược hành động

quốc tế trong lĩnh vực giáo dục môi trường và đào tạo giáo viên cho thập kỷ 90.

Hội nghị thượng đỉnh của thế giới về Môi trường và Phát triển được tổ

chức năm 1992 ở Rio de Janeiro (Braxin), có sự tham gia của hơn 170 các nguyên

thủ quốc gia các nước trên thế giới, Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Rio de

Janeiro về môi trường và phát triển, gồm 27 nguyên tắc cơ bản và Chương trình

Nghị sự 21 (Agenda 21) về các giải pháp phát triển bền vững chung cho toàn thế

giới trong thế kỷ XXI. Hội nghị cũng khuyến nghị từng nước căn cứ vào điều

kiện, đặc điểm cụ thể của nước mình để xây dựng Chương trình Nghị sự 21 ở

cấp quốc gia, cấp ngành và địa phương. Hội nghị về môi trường ở Stockhomlm

(Thuỵ Điển) năm 1972 đặt ra vấn đề cần phải có một quan điểm chung và những

nguyên tắc chung, để hướng sự quan tâm của mọi quốc gia trên thế giới vào việc

bảo vệ môi trường và cải thiện môi trường sống, thì đến năm 1992 Tuyên bố của

Hội nghị Rio de Janeiro (Braxin) đã nói lên sự cần thiết phải có những hoạt động

để đạt đến những hiệp định quốc tế nhằm tôn trọng quyền lợi của tất cả con

7

người, các quốc gia và bảo vệ sự toàn vẹn của hệ thống môi trường và phát triển

toàn cầu.

Từ năm 1992 - 2010 sau 18 năm đã có ba Hội nghị Thượng đỉnh quốc tế

bàn về vấn đề liên quan đến bảo vệ môi trường và vấn đề phát triển bền vững.

Ngoài ra, trong nhiều Hội nghị quốc tế khác như Hội nghị Kiôto, Cancul, Thượng

Hải... những vấn đề sinh thái và đạo đức sinh thái, giáo dục đạo đức sinh thái

cũng đã được đề cập dù chỉ ở cấp các tiểu ban, các phiên họp thảo luận. Điều

chung nhất trong các bản Tuyên bố, Công ước, Nghị định thư của các hội nghị

nêu trên đều đã đưa việc nhận thức, ý thức về bảo vệ môi trường lên hàng đầu,

trước khi đưa ra những nguyên tắc hành động cụ thể trong từng lĩnh vực của hoạt

động bảo vệ môi trường. Đầu thế kỷ XX, với cương vị đứng đầu Nhà nước Liên

Xô trong một thời gian ngắn, V.I.Lênin đã ký gần 100 sắc lệnh, đạo luật bảo vệ

thiên nhiên và sử dụng tài nguyên thiên nhiên.

Ngoài ra, còn có nhiều học giả nước ngoài cũng đã nghiên cứu ở những

khía cạnh khác nhau về vấn đề môi trường, bảo vệ môi trường, giáo dục ý thức

bảo vệ môi trường, như:

Tác giả Noriko Hashimoto (2005), “Viễn cảnh mới cho thế kỷ XXI nhìn từ

góc độ một nền đạo đức học mới - đạo đức học sinh thái”, Người dịch Nguyễn

Thị Lan Hương, Tạp chí Nghiên cứu con người, (1/16). Trong công trình này, tác

giả đã khái quát được những nội dung cơ bản của môi trường sinh thái, yêu cầu

của việc xây dựng một nền đạo đức mới - đạo đức sinh thái. Đồng thời, tác giả

cũng chỉ ra vai trò của đạo đức sinh thái đối với đời sống con người và những viễn

cảnh mới nếu con người không chú trọng tới đạo đức sinh thái.

Tác giả Tômnobu Imamichi (2005), “Khái niệm đạo đức học sinh thái và

sự phát triển tư tưởng đạo đức”, Người dịch Nguyễn Thị Lan Hương, Tạp chí

Nghiên cứu con người, (6/21). Tác giả đã nêu ra những quan niệm khác nhau về

đạo đức học sinh thái của các nhà khoa học trên thế giới và khẳng định: đạo đức

học sinh thái là xu hướng phát triển cao của tư tưởng đạo đức nhân loại.

Tác giả Paul Kennedy (1995) với cuốn sách “Chuẩn bị cho thế kỷ XXI”,

8

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, cũng đã nêu ra vai trò của môi rường tự nhiên,

vai trò của môi trường tự nhiên đối với sự sống của con người. Con người cần

phải có những ứng xử đúng đắn với môi trường để xây dựng một xã hội tươi đẹp

trong tương lai.

Còn nhóm tác giả A.Terry Ramloo, Lê Trọng Cúc (1995), Một số vấn đề

sinh thái nhân văn Việt Nam, Nxb Nông Nghiệp, Hà Nội, đã đưa ra sự tổng quan

về vấn đề sinh thái ở Việt Nam, những vấn đề đặt ra hiện nay đối với môi trường

Việt Nam như vấn đề cơ chế chính sách, ý thức trách nhiệm của người dân và

các doanh nghiệp Việt Nam đối với môi trường sinh thái, việc cần thiết phải

hướng tới xây dựng môi trường sinh thái nhân văn.

Như vậy, nghiên cứu về vấn đề môi trường, bảo vệ môi trường và giáo dục

ý thức bảo vệ môi trường là nội dung cấp bách được các học giả quan tâm, nghiên

cứu với nhiều mức độ khác nhau.

1.1.2. Lịch sử nghiên cứu ở trong nước

Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên, nhiều bài giảng, cuốn sách, bài báo, công trình nghiên cứu khoa

học đã nghiên cứu về vấn đề này, tiêu biểu là:

Bài giảng phát triển bền vững của Học viện Hành chính quốc gia (2006) đã

bàn về sử dụng tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường và kiểm soát ô nhiễm

nhằm phát triển bền vững. Trong bài giảng đã chỉ ra nhiệm vụ cấp bách mà con

người cần phải làm đó là: chống thoái hóa đất, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất,

bảo vệ môi trường nước, sử dụng hiệu quả tài nguyên nước, khai thác hợp lý và

sử dụng tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, bảo vệ rừng, biển, giảm ô nhiễm không

khí ở các đô thị và các khu công nghiệp, quản lý chất thải rắn và chất thải nguy

hại, bảo tồn đa dạng sinh học, thực hiện các biện pháp nhằm mục đích làm giảm

nhẹ biến đổi khí hậu và hạn chế ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Cứu lấy trái đất chiến lược cho cuộc sống bền vững (1993), Nxb Khoa

9

học và kỹ thuật, Hà Nội… Trong công trình này, tác giả đưa ra vai trò quan trọng

của môi trường, thực trạng môi trường hiện nay; từ đó đưa ra lời kêu gọi toàn

nhân loại hãy cứu lấy trái đất, bảo vệ sự sống bền vững chính là bảo vệ nguồn

sống của con người. Chương trình “Cứu lấy trái đất chiến lược cho cuộc sống

bền vững” đã thu hút được rất nhiều sự quan tâm, hưởng ứng của các ban ngành,

đoàn thể, tổ chức, cá nhân.

Tác giả Trần Lê Bảo (2001) với cuốn sách “Văn hóa sinh thái nhân văn”,

Nxb Văn hóa - thông tin, Hà Nội, đã nghiên cứu từ góc độ văn hóa sinh thái nhân

văn, đề cập đến những cách ứng xử của con người với môi trường sinh thái nhằm

bảo vệ môi trường một cách đúng đắn, phù hợp, giúp cho con người có môi

trường sống tốt nhất.

Quan hệ giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường tự nhiên ở các tỉnh

miền núi Đông Bắc Việt Nam, Nguyễn Thị Khương (2015), Nxb Đại học Thái

Nguyên, Thái Nguyên. Trong công trình nghiên cứu này, tác giả đã phân tích để

thấy được tính tất yếu phải bảo vệ môi trường tự nhiên; mối quan hệ giữa phát

triển kinh tế với việc bảo vệ môi trường tự nhiên nói chung và ở các tỉnh miền

núi Đông Bắc Việt Nam nói riêng. Qua sự phân tích của tác giả cho thấy, việc

bảo vệ môi trường tự nhiên đang là vấn đề cấp bách đặt ra cho mọi tỉnh thành và

cho mọi người dân trong quá phát triển đời sống xã hội.

Ngoài ra, còn rất nhiều bài báo, đề tài nghiên cứu khoa học cũng tập trung

xoay quanh việc đề xuất các biện pháp tăng cường giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho học sinh như: TS Trần Văn Miều, “Tuổi trẻ Việt Nam với sự nghiệp

bảo vệ môi trường”, NXB Thanh niên năm (2002).

Dự án cấp bộ “Nghiên cứu và xây dựng chương trình, biên soạn tài liệu

và tổ chức tập huấn giáo dục bảo vệ môi trường ở các tỉnh vùng núi phía Bắc”

(năm 2004) do TS Phạm Hồng Quang chủ trì.

Phạm Khôi Nguyên: “Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong công

tác bảo vệ môi trường” (2009)

Các công trình trên đã đứng trên nhiều góc độ khác nhau để đưa ra nhiều

10

vấn đề về bảo vệ môi trường. Tuy nhiên để nghiên cứu tìm ra các biện pháp nâng

cao hiệu quả công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên đoàn

TNCS Hồ Chí Minh, huyện Đồng Hỷ-tỉnh Thái Nguyên trong điều kiện biến đổi

khí hậu toàn cầu như hiện nay thì chưa có một công trình nào nghiên cứu một

cách có hệ thống và đầy đủ. Do vậy, đề tài mà tác giả nghiên cứu thực hiện không

trùng lặp với nội dung của các công trình đã nghiên cứu trước đó.

1.2. Một số khái niệm cơ bản

1.2.1. Khái niệm môi trường

Môi trường theo nghĩa rộng là tất cả các yếu tố tự nhiên và xã hội cần

thiết cho sự sinh sống, sản xuất của con người, như tài nguyên thiên nhiên,

không khí, đất, nước, ánh sáng, cảnh quan, quan hệ, xã hội...

Môi trường theo nghĩa hẹp không xét tới tài nguyên thiên nhiên mà

chỉ bao gồm các yếu tố tự nhiên và xã hội trực tiếp liên quan tới chất lượng

cuộc sống con người.

Luật Bảo vệ Môi trường năm 2014 đưa ra khái niệm: Môi trường bao gồm

những yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau bao

quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại phát của con

người với thiên nhiên.[28;7]

Trong cuốn “Từ điển Tiếng Việt” của Hoàng Phê đưa ra khái niệm: Môi

trường là “toàn bộ những điều kiện tự nhiên, xã hội, trong đó con người hay một

sinh vật tồn tại phát triển, trong quan hệ với con người, với sinh vật ấy” [31;635].

Tóm lại, môi trường là tất cả những gì có xung quanh ta, cho ta cơ sở để

sống và phát triển.

Môi trường sống của con người được chia thành các loại:

Môi trường tự nhiên: bao gồm các nhân tố thiên nhiên như vật lý, hoá học,

sinh học, tồn tại ngoài ý muốn của con người, nhưng cũng ít nhiều chịu tác động

của con người. Đó là ánh sáng mặt trời, núi sông, biển cả, không khí, động thực

vật, đất, nước... Môi trường tự nhiên cho ta không khí để thở, đất để trồng trọt,

chăn nuôi, đất để xây nhà cửa và là nơi chứa đựng, đồng hoá các chất thải, cung

11

cấp cho chúng ta cảnh quan thiên nhiên đẹp để giải trí làm cho cuộc sống con

người thêm phong phú.

Môi trường xã hội: là tổng thể các quan hệ giữa người với người. Đó là

những luật lệ, thể chế, cam kết, quy định, ước định... Ở các cấp khác nhau như:

Liên hợp quốc, Hiệp hội các nước, các quốc gia, tỉnh, huyện, thành phố, thị trấn,

cơ quan, làng xã, họ tộc, gia đình, các tổ chức tôn giáo, tổ chức đoàn thể... Môi

trường xã hội định hướng hoạt động của con người theo một khuôn khổ nhất định

tạo nên sức mạnh tập thể thuận lợi cho sự phát triển, làm cho cuộc sống con

người khác với các sinh vật khác.

Ngoài ra, người ta còn phân biệt khái niệm môi trường nhân tạo, bao gồm

tất cả các nhân tố do con người tạo nên, làm thành tiện nghi trong cuộc sống, như

ôtô, máy bay, nhà ở, công sở, các khu đô thị, công viên nhân tạo... Tuy nhiên ở

góc độ đề tài này, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu và đưa ra các giải pháp giáo

dục ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên, tức là các hoạt động bảo vệ tài nguyên

thiên nhiên, bảo vệ môi trường đất, nước, không khí, bảo vệ động vật, thực vật

nói chung. Theo nghĩa này, môi trường có bốn chức năng sau:

Thứ nhất, môi trường là không gian sống của con người và các loài sinh vật.

Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi con người đều cần có một không gian nhất định

để phục vụ cho hoạt động sống như: nhà ở, nghỉ ngơi, đất để sản xuất nông

nghiệp, thuỷ sản, kho tàng, bến cảng... Trung bình mỗi ngày, mỗi người đều cần

khoảng 4m3 không khí để thở, 2,5 lít nước để uống, 1 lượng lương thực và thực

phẩm tương ứng 2000 - 2400 kalo. Như vậy, chức năng này đòi hỏi môi trường

phải có phạm vi không gian thích hợp cho mỗi người.

Thứ hai, môi trường là nơi cung cấp tài nguyên cần thiết cho cuộc sống

và hoạt động sản xuất của con người:

Bắt đầu từ khi con người biết canh tác vào thời kỳ đồ đá cho đến khi phát

minh ra máy hơi nước vào thế kỷ XVIII, đánh dấu sự khởi đầu của cuộc cách

mạng khoa học kỹ thuật trong mọi lĩnh vực. Xét về bản chất thì mọi hoạt động

của con người để duy trì cuộc sống đều nhằm vào việc khai thác các hệ thống

12

sinh thái tự nhiên thông qua lao động cơ bắp, vật tư công cụ và trí tuệ.

Thứ ba, môi trường là nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo

ra trong cuộc sống và hoạt động sản xuất của mình:

Trong quá trình sản xuất và tiêu dùng của cải vật chất, con người luôn thải

ra môi trường chất thải. Các chất thải dưới tác động của các vi sinh vật và các

yếu tố môi trường khác sẽ bị phân huỷ biến đổi từ phức tạp tới đơn giản và tham

gia vào hàng loạt các quá trình sinh địa hoá phức tạp. Trong thời kỳ sơ khai khi

dân số nhân loại còn ít, chủ yếu do quá trình phân huỷ tự nhiên làm cho chất thải

sau một thời gian biến đổi nhất định lại trở lại trạng thái nguyên liệu tự nhiên.

Sự gia tăng dân số thế giới nhanh chóng cộng với quá trình công nghiệp hoá, đô

thị hoá làm cho số lượng chất thải tăng lên không ngừng dẫn đến chức năng này

ở nhiều nơi, nhiều chỗ trở nên quá tải, gây ô nhiễm môi trường làm cho chất

lượng môi trường giảm và môi trường bị ô nhiễm nặng.

Thứ tư, môi trường là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người.

Môi trường cung cấp sự ghi chép và lưu trữ lịch sử địa chất, lịch sử tiến hoá

của vật chất và sinh vật, lịch sử xuất hiện và phát triển của văn hoá loại người.

Cung cấp các chỉ thị không gian và tạm thời mang tính chất tín hiệu, báo

động sớm các hiểm họa đối với con người và sinh vật sống trên trái đất như phản

ứng sinh lý của cơ thể trước khi xảy ra các tai biến tự nhiên, các hiện tượng tai

biến tự nhiên như bão, động đất, núi lửa…

Lưu trữ và cung cấp cho con người sự đa dạng các nguồn gen, các loài

động vật, thực vật, các hệ sinh thái tự nhiên và nhân tạo, các vẻ đẹp, cảnh quan

có giá trị thẩm mỹ, tôn giáo, văn hoá khác.

Đặc trưng của môi trường:

Một là, tính cấu trúc phức tạp: Hệ thống môi trường bao gồm nhiều

thành phần hợp thành. Các thành phần đó có bản chất khác nhau (tự nhiên,

kinh tế, dân cư, xã hội) và bị chi phối bởi các quy luật khác nhau, đôi khi đối

lập nhau.

Hai là, tính động: Hệ thống môi trường không phải là một hệ tĩnh, mà luôn

13

luôn thay đổi trong cấu trúc của nó, trong quan hệ tương tác giữa các thành phần

cơ cấu và trong từng thành phần cơ cấu. Bất kỳ một sự thay đổi nào của hệ thống

đều làm cho nó lệch khỏi trạng thái cân bằng trước đó và hệ thống đó lại có xu

hướng lập lại thế cân bằng mới. Vì thế, cân bằng động là một đặc tính cơ bản của

môi trường với tư cách là một hệ thống. Đặc tính đó cần được tính đến trong hoạt

động tư duy và trong tổ chức thực tiễn của con người.

Ba là, tính mở: Môi trường, dù với quy mô lớn hay nhỏ như thế nào, cũng

đều là một hệ thống mở. Các dòng vật chất, năng lượng và thông tin liên tục “chảy”

trong không gian và thời gian. Vì thế, các vấn đề môi trường mang tính vùng, tính

toàn cầu, tính lâu dài và cần được giải quyết bằng nỗ lực của toàn thể cộng đồng,

bằng sự hợp tác giữa các quốc gia, các khu vực trên thế giới với một tầm nhìn xa,

trông rộng vì lợi ích của thế hệ hôm nay và của thế hệ mai sau.

Bốn là, khả năng tự tổ chức và tự điều chỉnh: Trong hệ thống môi trường,

có các thành phần cơ cấu là vật chất sống hoặc là các sản phẩm của chúng. Các

thành phần này có khả năng tự tổ chức lại hoạt động của mình và tự điều chỉnh

để thích ứng với những thay đổi bên ngoài theo quy luật tiến hoá, quy luật giảm

entropy nhằm hướng tới trạng thái ổn định. Đặc tính cơ bản này của hệ thống

môi trường quy định tính chất, mức độ, phạm vi can thiệp của con người, đồng

thời tạo mở hướng giải quyết căn bản, lâu dài cho các vấn đề môi trường cấp

bách hiện nay.

1.2.2. Khái niệm ô nhiễm môi trường, khủng hoảng môi trường, bảo vệ môi

trường và thanh niên

1.2.2.1. Khái niệm ô nhiễm môi trường

Theo khoản 8, Điều 3 Luật bảo vệ môi trường ban hành ngày 23/6/2014 định

nghĩa ô nhiễm môi trường là sự biến đổi của các thành phần môi trường không phù

hợp với tiêu chuẩn môi trường, gây ảnh hưởng xấu đến con người, sinh vật. Theo

Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam: "Ô nhiễm môi trường là sự làm thay đổi tính

chất của môi trường, vi phạm Tiêu chuẩn môi trường".[28;12]

Môi trường chỉ được coi là bị ô nhiễm nếu trong đó hàm lượng, nồng độ

14

hoặc cường độ các tác nhân trên đạt đến mức có khả năng tác động xấu đến con

người, sinh vật. Các tác nhân gây ô nhiễm bao gồm chất thải có thể ở dạng rắn,

lỏng hoặc khí và các dạng năng lượng như nhiệt độ, tiếng ồn. Trong môi trường

tự nhiên luôn có yếu tố này. Tuy nhiên, môi trường chỉ gọi là ô nhiễm nếu nồng

độ các chất trên đạt đến mức có khả năng tác động xấu đến con người, sinh vật

và vật liệu. Hay nói cách khác, nồng độ các chất có thể gây ô nhiễm không theo

tiêu chuẩn môi trường.

* Khái niệm khủng hoảng môi trường

Hiện nay, thế giới đang đứng trước 5 cuộc khủng hoảng lớn là: dân số,

lương thực, năng lượng, tài nguyên và sinh thái. Năm cuộc khủng hoảng này đều

liên quan chặt chẽ với môi trường và làm cho chất lượng cuộc sống của con người

có nguy cơ suy giảm. Nguyên nhân gây nên các cuộc khủng hoảng là do sự bùng

nổ dân số và các yếu tố phát sinh từ sự gia tăng dân số. Do đó, xuất hiện một

khái niệm mới là khủng hoảng môi trường.

"Khủng hoảng môi trường là các suy thoái về chất lượng môi trường sống

trên quy mô toàn cầu, đe doạ cuộc sống của loài người trên trái đất". Những biểu

hiện của khủng hoảng môi trường bao gồm:

Ô nhiễm môi trường: Ô nhiễm không khí (bụi, SO2, CO2 v.v...) vượt tiêu

chuẩn cho phép tại các đô thị, khu công nghiệp; nguồn nước bị ô nhiễm; đất đai

bị thoái hóa, bạc màu, mặn hoá, phèn hoá, khô hạn; hiệu ứng nhà kính đang gia

tăng làm biến đổi khí hậu toàn cầu, tầng ozon bị phá huỷ…

Cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên: Rừng đang suy giảm về số lượng và suy

thoái về chất lượng; động - thực vật đang có nguy cơ tuyệt chủng; tài nguyên

khoáng sản bị cạn kiệt

* Khái niệm sự cố môi trường

Sự cố môi trường là tai biến hoặc rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt động

của con người hoặc biến đổi thất thường của tự nhiên gây ô nhiễm, suy thoái

hoặc biến đổi môi trường nghiêm trọng.

1.2.2.2. Khái niệm bảo vệ môi trường

15

Cùng với sự tiến triển của lịch sử, con người ngày càng nhận thức được

rằng môi trường đóng vai trò hết quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của

con người, bởi môi trường không chỉ cung cấp các nguồn tài nguyên đầu vào cho

sản xuất và con người tạo ra. Do đó, để bảo vệ môi trường thì phải duy trì các

quy trình sinh thái chủ yếu và các hệ sinh thái quyết định đến đời sống con người,

phải sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên, nhất là các tài nguyên sinh

vật, tránh làm cạn kiệt hoặc hủy diệt tài nguyên, bảo đảm sẽ có được một chiến

lược phát triển bền vững lâu bền và ổn định. Vì lẽ đó bảo vệ có ý nghĩa tích cực,

nó bao gồm cả sự bảo quản duy trì, sử dụng hợp lý, hồi phục và nâng cao hiệu

suất của môi trường tự nhiên, bao gồm cả các nguồn tài nguyên tái tạo và không

tái tạo.

Bảo vệ môi trường: là những hoạt động giữ cho môi trường trong lành,

sạch đẹp, cải thiện môi trường, đảm bảo cân bằng sinh thái, ngăn chặn, khắc phục

các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra cho môi trường, khai thác,

sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.

Bảo vệ môi trường tức là bảo vệ môi trường sinh tồn của loài người khỏi

bị ô nhiễm và phá hoại (khiến cho môi trường tự nhiên càng phù hợp với sản

xuất và đời sống của loại người) đồng thời bảo vệ tốt các loài sinh vật trong giới

tự nhiên.

Ở mỗi quốc gia, với mức độ khác nhau đã có những chương trình, kế hoạch

hành động nhằm bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Nhiều công ước, hiệp

ước quốc tế nhằm bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ các giá trị môi trường

chung của thế giới đã được cộng đồng quốc tế ký kết và thực hiện. Sự bền vững

của việc phát triển kinh tế - xã hội có thể được đánh giá bằng những chỉ tiêu nhất

định về kinh tế, tài nguyên thiên nhiên, chất lượng môi trường và tình trạng xã

hội.

Tại Hội nghị Liên hợp quốc về Môi trường và Con người được tổ chức tại

16

Stockholm năm 1972, đã khẳng định: Bảo vệ và cải thiện môi trường con người

là một vấn đề lớn có ảnh hưởng tới phúc lợi của mọi dân tộc và phát triển kinh

tế trên toàn thế giới. Mười năm sau, tại Hội nghị Liên hợp quốc về Môi trường

và Phát triển tổ chức ở Rio de Janeiro, Braxin (năm 1992) tiếp tục khẳng định

tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Theo đó, Hội nghị khẳng định để

thực hiện được sự phát triển lâu bền, sự bảo vệ môi trường nhất thiết sẽ là một

bộ phận cấu thành của quá trình phát triển và không thể xem xét tách rời quá

trình đó.

Theo quan điểm của Liên hợp quốc, bảo vệ môi trường là những hành

động thực hiện làm bảo vệ môi trường tự nhiên, phòng ngừa hay giảm thiểu

những tác động tiêu cực do các hoạt động kinh tế và xã hội của con người gây ra

cho môi trường.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 của Việt Nam cho rằng: “Hoạt động bảo

vệ môi trường là hoạt động giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp; phòng ngừa,

hạn chế tác động xấu đối với môi trường, ứng phó sự cố môi trường; khắc phục ô

nhiễm, suy thoái, phục hồi và cải thiện môi trường; khai thác, sử dụng hợp lý và tiết

kiệm tài nguyên thiên nhiên; bảo vệ đa dạng sinh học” [28;8-9]

Bảo vệ môi trường còn được hiểu là những hoạt động giữ cho môi trường

trong lành, sạch đẹp, cải thiện môi trường, đảm bảo cân bằng sinh thái, ngăn

chặn, khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra cho môi

trường, khai thác, sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên.

Ở nước ta, bảo vệ môi trường là sự nghiệp của toàn dân. Luật Bảo vệ môi

trường năm 2014 ghi rõ “Bảo vệ môi trường là sự nghiệp của toàn dân. Tổ chức,

cá nhân phải có trách nhiệm bảo vệ môi trường, thi hành pháp luật về bảo vệ môi

trường, có quyền và có trách nhiệm phát hiện, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật

về bảo vệ môi trường”. Để bảo đảm quản lý bảo vệ môi trường có hiệu quả, Việt

Nam quy định: Nhà nước bảo vệ lợi ích quốc gia về tài nguyên và môi trường,

thống nhất quản lý bảo vệ môi trường trong cả nước, có chính sách đầu tư, bảo

17

vệ môi trường, có trách nhiệm tổ chức thực hiện việc giáo dục, đào tạo, nghiên

cứu khoa học và công nghệ, phổ biến kiến thức khoa học và pháp luật về bảo vệ

môi trường.[28;4]

* Khái niệm về thanh niên

Thanh niên là lực lượng nòng cốt của xã hội, một trong những nhân tố

quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh của dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên

nhiều lĩnh vực, đảm nhiệm những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khoẻ

và sáng tạo.

Ở các lĩnh vực nghiên cứu khác nhau, quan niệm về thanh niên cũng được

nhìn nhận ở những góc độ khác nhau. Đối với các nhà Tâm lý học quan niệm:

Thanh niên là một giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi thợ phụ thuộc sang hoạt động

độc lập với tư cách là công dân có trách nhiệm. Ở giai đoạn này, sự phát triển về

thể chất đạt đến đỉnh cao, tuy nhiên các yếu tố tâm lý mới được hình thành và ổn

định một cách tương đối.

Dưới góc độ của nhà Kinh tế học lại xem thanh niên là một lực lượng lao

động xã hội, nguồn bổ sung cho đội ngũ lao động trên tất cả các lĩnh vực.

Tiếp cận từ góc độ xã hội học - dân cư có thể định nghĩa thanh niên là một

bộ phận phức hợp của dân cư của một quốc gia - dân tộc bao gồm tất cả các cá

thể ở trong độ tuổi từ 15 đến 29. Như vậy, bộ phận dân cư được gọi là “thanh

niên” này chỉ phân biệt một cách tương đối với các bộ phận dân cư khác của

quốc gia - dân tộc ấy trên một tiêu chí duy nhất là giới hạn độ tuổi.

Dưới góc độ Luật học, tại điều 1, Luật Thanh niên năm 2005 của nước ta

quy định: Thanh niên là công dân Việt nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi. Với quan

niệm này, độ tuổi là tiêu chí để xác định cá nhân nào được coi là thanh niên. Tuy

nhiên do đặc điểm địa lí, nền kinh tế, chính trị, văn hóa khác nhau mà mỗi quốc

gia lại có sự xác định về độ tuổi thanh niên khác nhau. Nhìn chung các quốc gia

trên thế giới đều xác định tuổi thanh niên là bắt đầu từ 15 hoặc 16 tuổi.

Như vậy, mỗi ngành khoa học tùy theo góc độ nghiên cứu của mình đã

18

nhấn mạnh khía cạnh cá thể, sinh học hoặc nhấn mạnh khía cạnh tập thể, xã hội

của khái niệm thanh niên. Có thể hiểu một cách chung nhất: Thanh niên là một

nhóm nhân khẩu đặc thù, bao gồm những người trong một độ tuổi nhất định (15

- 35), có sự phát triển nhanh chóng về tâm lý, thể chất, trí tuệ, có mặt trong mọi

lĩnh vực của xã hội; là lực lượng xã hội to lớn đóng vai trò quyết định đối với sự

phát triển trong tương lai của xã hội.

So với lứa tuổi thiếu niên, ở thanh niên có sự biến đổi nhanh về tâm lý. Họ

có khả năng phân tích, suy luận, ưa thích cái mới, thích sự công bằng, có khả

năng sáng tạo, mong muốn được khẳng định mình. Đặc điểm tâm lý này làm cho

thanh niên trở thành lớp người năng động, sáng tạo không chấp nhận sự trì trệ,

bảo thủ, sẵn sàng đương đầu với cái mới. Song, đặc điểm này cũng có thể mang

đến thanh niên những hành động quá kích, mạo hiểm nếu không được hướng dẫn

đúng đắn.

Thanh niên là độ tuổi sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn

năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình. Họ sẽ là lực lượng quan trọng

đóng góp vào công tác tuyên truyền, giáo dục, đồng thời trực tiếp tham gia khắc

phục, hạn chế sự suy thoái môi trường, xây dựng cảnh quan môi trường xanh,

sạch, đẹp.

1.2.3. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

* Khái niệm ý thức bảo vệ môi trường

Ý thức bảo vệ môi trường là sự nhận thức một cách tự giác của con người

về tự nhiên và thái độ, trách nhiệm ứng xử của con người một cách nhân văn đối

với môi trường được hình thành trên cơ sở những tri thức, sự hiểu biết của con

người về tự nhiên, về vị trí và vai trò của con người trong mối quan hệ với tự

nhiên.

Trong đời sống xã hội, ý thức bảo vệ môi trường được biểu hiện ra ở các

khía cạnh sau đây:

Thứ nhất, xét ở khía cạnh chính trị, môi trường đã và đang là một vấn đề

19

mang tính chất toàn cầu, bảo vệ môi trường trở thành mối quan tâm chung của

tất cả mọi người, của các tổ chức xã hội và các quốc gia trên thế giới. Bởi thực

tế cho thấy, nếu những vấn đề môi trường sinh thái tiếp tục gia tăng về phạm

vi, quy mô, tính chất nghiêm trọng mà không được ngăn chặn, khắc phục kịp

thời sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống con người, đến sự tồn tại

và phát triển của cả quốc gia. Cho nên, nhận thức được tầm quan trọng của môi

trường và có ý thức bảo vệ môi trường, ứng xử với nó một cách đúng đắn, nhân

văn đang là trách nhiệm của cả cộng đồng xã hội; trở thành mục tiêu và định

hướng cho hoạt động chính trị của toàn nhân loại, không loại trừ một quốc gia

nào.

Thứ hai, xét ở khía cạnh pháp luật, hiện nay môi trường sống của chúng

ta đang đứng trước những nguy cơ bị khủng hoảng, mất cân bằng sinh thái, cần

thiết phải có những quy định thống nhất, chặt chẽ nhằm điều chỉnh hành vi của

con người trong quá trình tác động đến tự nhiên. Pháp luật có vai trò hết sức quan

trọng đối với việc bảo vệ môi trường, là cơ sở công cụ pháp lý để nhà nước quản

lý và điều tiết các hoạt động bảo vệ môi trường một cách hữu ích vì lợi chung

của cộng đồng dân cư; của toàn xã hội. Bằng những quy định của pháp luật, ý

thức về bảo vệ bảo môi trường của công dân sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc, mọi

người dân đều phải hành động và tuân thủ theo.

Thứ ba, xét ở khía đạo đức, ý thức bảo vệ môi trường không chỉ biểu hiện

ở khía cạnh chính trị, pháp luật mà còn thông qua mặt đạo đức của đời sống xã

hội. Đạo đức môi trường được hình thành trực tiếp từ mối quan hệ giữa con người

với tự nhiên, là một dạng đặc thù của đạo đức xã hội. Đạo đức môi trường là hệ

thống các nguyên tắc, chuẩn mực quy định và điều chỉnh các hành vi ứng xử của

con người với tự nhiên.Trong quá trình tác động của con người lên tự nhiên đã

gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng làm mất cân bằng sinh thái, ô nhiễm môi

trường tự nhiên, đời sống con người đang bị đe dọa. Do đó, cần nâng cao ý thức

bảo vệ môi trường, trong đó phải nhấn mạnh đến khía cạnh đạo đức, chú trọng

20

tới tính tự giác trong hoạt động của bản thân mỗi con người khi tác động tới tự

nhiên.

Thứ tư, xét ở khía cạnh văn hóa thẩm mỹ, chính sự hài hòa và những cái

đẹp của giới tự nhiên là một bộ phận không thể thiếu trong cuộc sống của con

người. Có thể nói, khía cạnh văn hóa thẩm mỹ của ý thức bảo vệ môi trường là

một giá trị định hướng khiến cho hoạt động cải tạo tự nhiên của con người, ngoài

ý nghĩa kiếm tìm lợi ích nhằm thỏa mãn nhu cầu vật chất, còn vươn tới thực hiện

lý tưởng thẩm mỹ theo quy luật của cái đẹp.Trong quá trình tiến hóa của sinh

vật, mốc phân biệt rõ ràng nhất giữa con vật và con người đó là ý thức. ý thức là

một cấp độ phản ánh tâm lý đặc trưng cao cấp chỉ có ở người.

Một quá trình nhận thức nào đó tạo ra trong não một hình ảnh tâm lý, như

có ngôn ngữ, chính hình ảnh tâm lý đó được khách quan hóa và trở thành đối

tượng để ta tiếp tục phản ánh, làm cho kết quả phản ánh sâu sắc hơn, chất lượng

hơn, tinh vi hơn. Quá trình phản ánh cấp hai như vậy được gọi là ý thức. Vì thế,

có thể hiểu ý thức là phản ánh của phản ánh.

Nếu cảm giác, tri giác, tư duy... mang lại cho con người những tri thức.

Trong thế giới khách quan thì ý thức là năng lực hiểu biết tri thức đó. Vì vậy

cũng có thể nói ý thức là tri thức của tri thức, là hiểu biết của hiểu biết.

Như vậy, ý thức là hình thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở người, là

quá trình phản ánh bằng ngôn ngữ những gì con người đã tiếp thu được trong

quá trình quan hệ qua lại với thế giới khách quan.

* Khái niệm giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

Giáo dục là quá trình được tổ chức có ý thức, hướng tới mục đích khơi gợi

hoặc biến đổi nhận thức, năng lực, tình cảm, thái độ của người dạy và người học

theo hướng tích cực. Nghĩa là góp phần hoàn thiện nhân cách người học bằng

những tác động có ý thức từ bên ngoài, góp phần đáp ứng các nhu cầu tồn tại và

phát triển của con người trong xã hội.

Giáo dục môi trường là một quá hình thành và phát triển ở người học sự

21

hiểu biết, kĩ năng, giá trị và quan tâm tới những vấn đề về môi trường, tạo điều

kiện cho họ tham gia vào phát triển một xã hội bền vững.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là nhằm giúp cho mỗi cá nhân và

cộng đồng có ý thức về môi trường cùng các vấn đề của nó; hiểu được những

khái niệm cơ bản về môi trường và bảo vệ môi trường (kiến thức); nảy sinh

tình cảm, mối quan tâm trong việc cải thiện và bảo vệ môi trường (thái độ,

hành vi); hình thành kĩ năng giải quyết cũng như cách thuyết phục các thành

viên khác cùng tham gia (kĩ năng) vào công tác bảo vệ môi trường; có tinh

thần trách nhiệm trước những vấn đề về môi trường và có hành động thích hợp

giải quyết vấn đề về môi trường.

Như vậy, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên là một hoạt động

hướng đích, trong đó các lực lượng giáo dục bằng những phương tiện nhất định tác

động một cách có mục đích lên đối tượng, nhằm hình thành cho họ ý thức bảo vệ

môi trường, từ đó có thái độ, hành vi đúng đắn trong ứng xử với tự nhiên.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên là một trong những biện

pháp cần thiết nhằm thay đổi nhận thức, góp phần tạo ra nhận thức mới về mối quan

hệ của con người với tự nhiên, mối quan hệ hòa hợp thích nghi, “chăm sóc” lẫn

nhau thay vì khống chế, phá phách và bạo lực. Từ đó, hình thành ở thanh niên chuẩn

mực và hành vi đạo đức sinh thái trong việc ứng xử tích cực đối với tự nhiên, đảm

bảo quan hệ hài hòa giữa tự nhiên - con người và xã hội.

1.3. Tầm quan trọng và nội dung giáo dục, hình thức giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên

1.3.1. Tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên ngày càng trở nên

cần thiết hơn bao giờ hết, bởi lẽ chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Thanh

niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là

người phụ trách thế hệ thanh niên tương lai”. Thanh niên là lực lượng có

vai trò hết sức quan trọng trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước.

22

Đặc biệt với ưu điểm là năng động, sáng tạo, hăng hái, nhiệt tình, giàu tinh

thần xung phong … thanh niên đã đóng góp không nhỏ công sức và trí tuệ

vào sự nghiệp phát triển đất nước, góp phần quan trọng vào quá trình đổi

mới đất nước trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có môi trường. Tuổi trẻ

Việt Nam có lối sống văn minh cần kiệm, trung thực, nhân nghĩa, tôn trọng

kỷ cương phép nước, quy ước của cộng đồng, có ý thức bảo vệ và cải tạo

môi trường.

Đối với nước ta thách thức về môi trường cũng rất lớn, đang ảnh hưởng

trực tiếp đến sự phát triển của đất nước. Các chủ trương, chính sách của Đảng

và Nhà nước ta thời gian qua đã đặt vấn đề môi trường lên một tầm cao mới,

có ý nghĩa quan trọng đặc biệt. Chỉ thị số 36 - CT/TW của Bộ Chính trị khóa

VIII về tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp

hóa, hiện đại hóa đất nước khẳng định: “Bảo vệ môi trường là vấn đề sống

còn của đất nước, là nhiệm vụ có tính chất xã hội sâu sắc, gắn liền với cuộc

đấu tranh xóa đói giảm nghèo và vì sự công bằng xã hội”[18;354]. Điều này

cho thấy sự cấp thiết và tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường ở nước

ta hiện nay. Đặc biệt, đối với tầng lớp thanh niên - thế hệ tương lai của đất

nước cần phải nhận thức được sâu sắc về vai trò, trách nhiệm, nghĩa vụ của

mình trong việc bảo vệ môi trường, để có thái độ và hành động ứng xử tích

cực với môi trường.

Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay, bên cạnh những

thành tựu đạt được về kinh tế, những vấn đề nảy sinh về môi trường cũng hết

sức phức tạp. Để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế, đang ngày đêm khai

thác tự nhiên, làm tài nguyên thiên nhiên và môi trường sống biến động, tác

động trở lại đối với chính cuộc sống của người dân. Chất lượng cuộc sống

của nhân dân vì thế có nguy cơ giảm sút. Do đó, giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho người dân nói chung và cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí

Minh huyện Đồng Hỷ - tỉnh Thái Nguyên hiện nay có tầm quan trọng đặc

biệt:

Thứ nhất, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên giúp cho

23

họ nhận thức được đầy đủ hơn về trách nhiệm, nghĩa vụ của mình trong mối

quan hệ với tự nhiên; để có những hành vi ứng xử phù hợp với các chuẩn

mực đạo đức, thích ứng với đời sống xã hội hiện đại.

Thời gian qua ở Huyện Đồng Hỷ,vấn đề bảo vệ môi trường của đoàn

viên, thanh niên đã thu được nhiều kết quả bước đầu đáng ghi nhận. Trước

hết, đó là nhận thức về môi trường và ý thức bảo vệ môi trường của các tầng

lớp nhân dân đã được nâng lên rõ rệt. Nhiều gương người tốt, việc tốt về bảo

vệ môi trường đã xuất hiện. Hệ thống luật pháp từ Luật Bảo vệ môi trường

đến các văn bản hướng dẫn đã được xây dựng. Hệ thống cơ quan quản lý nhà

nước về môi trường từ trung ương đến địa phương đã được thành lập và đi vào

hoạt động có nề nếp. Điều kiện vệ sinh môi trường ở nông thôn và thành thị đang

từng bước được cải thiện… Đặc biệt, đối với thanh niên huyện Đồng Hỷ đã tham

gia vào nhiều hoạt động bảo vệ môi trường như: “Ngày chủ nhật xanh”, “Ngày

thứ bảy tình nguyện”, “Giờ trái đất”. Song, tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn

diễn ra ở nhiều nơi; việc khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản vẫn còn bừa

bãi; đất đai vẫn còn bị xói mòn, thoái hóa; đa dạng sinh học trên đất liền và

dưới biển đều suy giảm; nguồn nước mặn và nước ngầm bị xâm hại, có nguy

cơ cạn kiệt….

Tuy nhiên, bên cạnh những cố gắng và thành công ban đầu, công tác

bảo vệ môi trường ở nước ta còn chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế -

xã hội. Nhìn chung, chất lượng môi trường nước ta tiếp tục xuống cấp. Luật

Bảo vệ môi trường chưa được thực hiện nghiêm minh; rừng nước ta tiếp tục

bị tàn phá; khoáng sản bị khai thác bừa bãi; đất đai bị xói mòn và thoái hóa;

đa dạng sinh học trên đất liền và dưới biển đều bị suy giảm; nguồn nước

mặt và nước ngầm đang ngày càng bị ô nhiễm và có nguy cơ cạn kiệt... Có

rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Nguyên nhân quan trọng

nhất, cơ bản nhất đó là nhận thức của các tầng lớp nhân dân về việc bảo vệ

môi trường còn hạn chế dẫn đến có những hành vi vi phạm quy định về môi

24

trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Chính vì vậy mà việc giáo

dục ý thức bảo vệ môi trường cho mọi người dân là một việc làm hết sức

quan trọng.

Thứ hai, nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

có vai trò to lớn trong việc hình thành và phát triển định hướng hành động

của thanh niên.Trong tình hình hiện nay, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu và cấp bách của huyện Đồng

Hỷ. Nếu chúng ta xem nhẹ công tác này, thì sẽ là điều nguy hiểm nhất đối

với sự tồn tại và phát triển của Huyện. Bởi, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

là một trong những nội dung của giáo dục con người toàn diện.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường sẽ trang bị cho thanh niên những

hiểu biết cơ bản về vấn đề môi trường, giúp cho thanh niên nhận thức rõ tầm

quan trọng của môi trường cũng như công tác bảo vệ môi trường đối với sự

phát triển đất nước. Quan trọng hơn là công tác giáo dục sẽ giúp thanh niên

từ những nhận thức, thái độ đúng đắn về môi trường sẽ có những hành vi cụ

thể tham gia vào việc bảo vệ môi trường.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường có vai trò to lớn trong việc hình

thành và phát triển định hướng hành động của thanh niên khi tham gia vào

công tác bảo vệ môi trường. Trong tình hình hiện nay, giáo dục ý thức bảo

vệ môi trường cho thanh niên là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu và cấp bách.

Đây là một hoạt động có tính chất lâu dài và tốn nhiều công sức. Tuy nhiên,

nếu xác định đúng và biết sử dụng hợp lý các biện pháp cùng với sự chung

tay của cả cộng đồng thì công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên chắc chắn sẽ thu được hiệu quả cao.

1.3.2. Nội dung, hình thức giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

1.3.2.1. Nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

25

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên chủ yếu bao gồm trước

hết là các quan điểm về vấn đề môi trường toàn cầu, khu vực, quốc gia lãnh thổ

và ở từng địa phương; chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về vấn đề

bảo vệ môi trường, về chiến lược phát triển bền vững của quốc gia; Luật Bảo vệ

môi trường. Nhất là những nội dung đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi

trường đã giúp thanh niên hiểu được những quy định bắt buộc phải tuân theo,

những hành vi được phép làm và những hành vi không được phép làm. Nhận

thức sâu sắc được ý nghĩa to lớn của nó nên huyện Đoàn huyện Đồng Hỷ đã quan

tâm chỉ đạo các tổ chức Đoàn trong toàn huyện tổ chức học tập Luật Bảo vệ môi

trường cho đoàn viên thanh niên một cách thường xuyên, liên tục, đặc biệt là

trong các ngày lễ lớn của địa phương, dân tộc hay trực tiếp phát động các trường

học lồng ghép nội dung này trong các bải giảng trên lớp.

Thứ nhất, nâng cao hiệu quả giáo dục cho thanh niên tri thức về môi trường

và ý thức bảo vệ môi trường, hình thành cho họ tình yêu đối với môi trường. Đây

là nội dung đầu tiên giúp thanh niên ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên tiếp

cận một cách đầy đủ, có hệ thống tri thức về môi trường và những việc làm cần

thiết để bảo vệ môi trường.

Nhiệm vụ bảo vệ môi trường chỉ có thể được thực hiện thành công khi

có sự hưởng ứng và tham gia tích cực của các cá nhân, tổ chức trong cộng đồng

xã hội. Nhưng để có hành động đúng trong việc bảo vệ, giải quyết các vấn đề

môi trường, trước hết thanh niên cần phải có nhận thức đúng đắn, từ đó, mới có

thái độ ứng xử phù hợp, có ý thức bảo vệ môi trường và tích cực, tự giác trong

các hoạt động bảo vệ môi trường. Sự hình thành ý thức bảo vệ môi trường của

thanh niên phụ thuộc rất lớn vào công tác giáo dục và việc nâng cao nhận thức

của các cơ quan, chức năng, ban ngành về môi trường. Vì thế, công tác giáo

dục ý thức bảo vệ môi trường phải được coi là một quá trình thường xuyên, có

hiệu quả để giúp cho thanh niên có ý thức về môi trường, những tri thức, kinh

nghiệm và kỹ năng... cho phép họ nhận thức và giải quyết các vấn đề môi

26

trường.

Cần tập trung trang bị cho thanh niên những tri thức cơ bản, cung cấp

cho họ những thông tin dưới dạng phổ biến, dễ hiểu và thường xuyên về môi

trường để họ có thể vận dụng giải quyết những vấn đề môi trường ngay tại địa

phương. Khi đó, họ sẽ tự giác hạn chế, loại bỏ dần các thói quen, tập tục cũ,

đấu tranh ngăn chặn các hành vi có hại cho môi trường. Nhà trường, gia đình,

tổ chức Đoàn Thanh niên đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả

giáo dục ý thức bảo vệ môi trường sinh thái nhân văn cho thanh niên. Vì vậy,

cần đưa các nội dung giáo dục môi trường vào trường học và các chương trình

hoạt động của Đoàn Thanh niên. Học sinh, sinh viên không chỉ được coi như

một bộ phận của đối tượng cần được giáo dục, truyền đạt tri thức về môi trường

mà phải thấy ở lực lượng đó vai trò khuếch tán, lan tỏa và quảng bá những tri

thức tiếp nhận được từ trong trường học các cơ sở Đoàn, Đội vào đời sống xã

hội ngay tại nơi sinh sống. Đó là một trong những con đường xã hội hóa, phổ

biến rộng rãi các tri thức về môi trường - cơ sở hình thành ý thức bảo vệ môi

trường, làm dấy lên những phong trào quần chúng tham gia bảo vệ môi trường

ở địa phương.

Khi thanh niên đã ý thức được sự cần thiết phải bảo vệ môi trường sinh

thái nhân văn, có tình yêu tha thiết đối với thiên nhiên, họ sẽ phấn đấu vượt qua

những trở ngại, khó khăn, không ngừng vươn lên hoàn thiện phẩm chất, năng lực

mọi mặt, góp phần tích cực vào bảo vệ và cải thiện môi trường sinh thái vì cuộc

sống tươi đẹp của con người.

Thứ hai, nâng cao hiệu quả giáo dục cho thanh niên nhận thức được tầm

quan trọng của môi trường và việc bảo vệ môi trường, hình thành ở họ thái độ và

hành vi ứng xử tích cực đối với môi trường.

Để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên ở huyện Đồng Hỷ,đầu tiên phải làm cho thanh niên thấy được tầm

27

quan trọng không thể thay thế của môi trường đối với sự tồn tại và phát triển ở

hiện tại, cũng như trong tương lai của họ. Thông qua các hình thức, phương tiện

giáo dục như: sách báo, đài, truyền hình và giáo dục trong nhà trường..., cần làm

cho thanh niên có được những tri thức, sự hiểu biết cần thiết về môi trường thiên

nhiên, về mối liên hệ chặt chẽ và sự tác động qua lại giữa các yếu tố môi trường

cũng như giữa tự nhiên, con người và xã hội. Quan hệ giữa con người và tự nhiên

là “quan hệ máu thịt”, “con người sống bằng giới tự nhiên”, “đời sống thể xác và

tinh thần của con người là gắn liền khăng khít với giới tự nhiên”. Tự nhiên vừa

là nhà ở, vừa là phòng thí nghiệm, vừa là công xưởng và cũng là bãi chứa chất

thải khổng lồ của xã hội. Khi nhận thức được vai trò quan trọng này của môi

trường, thanh niên sẽ có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường và ứng xử với môi

trường một cách đúng đắn nhất.

Thứ ba, tăng cường hiệu quả giáo dục cho thanh niên thấy được hậu quả

và sự tác động của ô nhiễm môi trường đối với đời sống của con người, hình

thành ở họ ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường.

Để công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên huyện

Đồng Hỷ đạt được kết quả cao, cần phải giúp cho họ nhận thức được sâu

sắc về những biểu hiện ô nhiễm môi trường như: ô nhiễm môi trường nước,

ô nhiễm môi trường đất; ô nhiễm môi trường không khí…. đang diễn ra ở

nhiều địa phương của huyện Đồng Hỷ; các tác động tiêu cực của con người

lên môi trường, tác hại của ô nhiễm môi trường đang đe dọa trực tiếp đối

với cuộc sống của con người… Vì thế, nhận thức được điều này, mỗi người

dân trong đó thanh niên là lực lượng nòng cốt, cần phải có ý thức trong việc

bảo vệ môi trường và có những hành động cụ thể trong việc bảo vệ môi

trường, không chỉ bằng khối óc thông minh, mà còn bằng cả trái tim yêu

thương.

Thứ tư, tăng cường giáo dục cho thanh niên các nội dung, biện pháp và

cách thức bảo vệ môi trường.

28

Ngày nay cùng với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học

và công nghệ hiện đại, lượng thông tin cung cấp đến cho thanh niên nhiều hơn,

với nội dung phong phú, đa dạng hơn. Vì thế, nội dung giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên ở huyện Đồng Hỷ cũng phải được cập nhật, bổ sung

cho phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.

Những nội dung đó phản ánh được yêu cầu bức thiết của người dân, liên

quan đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của họ như: vấn đề ô nhiễm nguồn

nước, ô nhiễm không khí… do khai thác bừa bãi nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Như vậy, nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

huyện Đồng Hỷ là một trong những việc làm cần thiết, góp phần quan trọng

vào việc phát triển kinh tế - xã hội bền vững ở huyện Đồng Hỷ trong giai đoạn

hiện nay.

1.3.2.2. Hình thức giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

Về hình thức và phương pháp giáo dục, nhiều hình thức, phương pháp giáo

dục trong thời gian qua cũng đã được khai thác một cách triệt để nhằm phục vụ cho

việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên như: Tổ chức các cuộc thi

tìm hiểu về môi trường, thành lập các câu lạc bộ thanh niên tình nguyện…. Tuy

nhiên, để đáp ứng tốt nhất cho việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên trên địa bàn huyện cần có những hình thức cụ thể để lôi cuốn, thu hút đông đảo

thanh niên tham gia vào các hoạt động nhằm bảo vệ môi trường như:

Thứ nhất, tổ chức các câu lạc bộ tuổi trẻ với môi trường. Câu lạc bộ tuổi trẻ

với môi trường có thể tổ chức rộng rãi trong các đối tượng là đoàn viên thanh niên.

Các câu lạc bộ được sinh hoạt theo chuyên đề, trong đó Ban Chủ nhiệm câu lạc bộ

lựa chọn chuyên đề, phân công báo cáo viên chuẩn bị. Chương trình sinh hoạt câu

lạc bộ bao gồm: Báo cáo chuyên đề đoàn viên thanh niên nghe và thảo luận, báo

cáo viên giải đáp thắc mắc. Ban chủ nhiệm cố gắng đưa ra các vấn đề trọng tâm để

đoàn viên thanh niên cùng tranh luận, làm rõ.

Thứ hai, thông qua sinh hoạt định kỳ của các cơ sở đoàn.Các kỳ sinh hoạt

cần có nội dung giáo dục về môi trường, về những thông tin có liên quan đến bảo

29

vệ môi trường tại địa phương, đơn vị, bàn nội dung, phương thức tham gia của

Đoàn vào việc bảo vệ môi trường.

Thứ ba, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về môi trường. Các cuộc thi tìm hiểu

môi trường như cuộc thi sáng tác kịch, thơ, truyện, dựng phim…có tác dụng rất tốt

đối với việc nâng cao nhận thức, bổ sung kiến thức cho thanh niên về môi trường.

Thứ tư, tổ chức các diễn đàn, các cuộc hội thảo, thảo luận của thanh niên

với môi trường. Hình thức diễn đàn, các cuộc hội thảo, thảo luận là để nói với

nhau hiểu về môi trường, thực trạng môi trường và trách nhiệm của thanh niên

với sự nghiệp bảo vệ môi trường. Để tổ chức tốt hình thức này các cơ sở Đoàn

phải chuẩn bị kỹ nội dung, phân công người điều hành, người chuẩn bị các nội

dung trao đổi, những nội dung cần thảo luận sâu, những vấn đề cần thảo luận làm

rõ. Đây là hình thức hấp dẫn tuổi trẻ đòi hỏi các cơ sở Đoàn phải chuẩn bị chu

đáo về hình thức trang trí, nhân sự tham gia chính và người nêu ý kiến.

Thứ năm, tổ chức các hoạt động gây ấn tượng.Hình thức này được tiến

hành trong các ngày lễ lớn của dân tộc và ngày môi trường thế giới. Thường các

cơ sở Đoàn tổ chức các cuộc mít tinh, diễu hành, biểu dương lực lượng, ra quân

tập thể trong ngày môi trường thế giới để qua đó nêu cao tinh thần trách nhiệm

của quần chúng nhân dân, đặc là thế hệ trẻ trong việc tham gia vào các hoạt động

bảo vệ môi trường.

Thứ sáu, tổ chức thăm quan, du lịch, picnic. Thăm quan, du lịch, picnic là

hình thức thu hút được đông đảo các thành viên hưởng ứng tham gia. Các cuộc

thăm quan, du lịch, picnic thường đến những nơi danh lam thắng cảnh, những nơi

có di tích lịch sử, những khu rừng quốc gia, những khu bảo tồn thiên nhiên…sẽ

góp phần quan trọng giúp cho thanh niên thêm gắn bó với thiên nhiên, biết yêu

thiên nhiên tươi đẹp và có lòng tự hào về tổ quốc thân yêu của mình.

Thứ bảy, tổ chức các buổi giáo dục ngoại khóa. Hình thức này được tiến

hành chủ yếu trong các trường học nhưng có sự kết hợp giữa nhà trường với Đoàn

30

thanh niên nhằm đưa đoàn viên thanh niên đến học thực tế tại các công viên, vườn

thú, các khu bảo tồn thiên nhiên…Giáo dục ngoại khóa là hình thức giáo dục bổ

trợ kiến thức môi trường cho thanh niên. Đến những nơi học ngoại khóa thanh

niên sẽ được học những bài học từ thực tế, họ sẽ biết được quê hương tổ quốc giàu

đẹp. Nhưng sự giàu đẹp đó phải có những hoạt động của con người để bảo vệ môi

trường không bị ô nhiễm, tài nguyên không bị cạn kiệt.

Thứ tám, thành lập đội thanh niên tình nguyện bảo vệ môi trường. Cần phát

triển phong trào thanh niên tình nguyện ở nhiều địa phương khác nhau, đặc biệt là

các mô hình thanh niên tình nguyện, bảo vệ môi trường, cụ thể là các mô hình sau:

mô hình Đoàn thanh niên tình nguyện cải tạo vườn tược cho nhân dân các xã vùng

sâu vùng xa; mô hình đội thanh niên tình nguyện trồng rừng; mô hình đội thanh

niên tình nguyện làm sạch - đẹp đường làng, ngõ xóm…

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1

Môi trường không chỉ là nơi cung cấp các nguồn tài nguyên thiên nhiên,

là nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo ra, là nơi cung cấp và lưu

trữ thông tin; mà còn là không gian sống của con người. Tuy nhiên, hiện nay môi

trường đang rơi vào tình trạng báo động như: cạn kiệt tài nguyên, suy giảm tính

đa dạng sinh học và mất cân bằng sinh thái… đe dọa trực tiếp đến sự tồn tại, phát

triển của con người trong hiện tại và ở tương lai.

Xuất phát từ yêu cầu này cho thấy việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên là một vấn đề cấp thiết cần được xem xét, nghiên cứu một cách

nghiêm túc, toàn diện và sâu sắc trên cả 2 mặt lý luận và thực tiễn. Đó là một

nhu cầu vô cùng cần thiết và quan trọng đối với sự phát triển của nhân loại, trong

đó có Việt Nam.

Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên niên đoàn TNCS

Hồ Chí Minh, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên cần phải được tiến hành đồng

thời ở cả phương diện lý thuyết lẫn thực tế để đạt hiệu quả cao nhất.

Chương 2

THỰC TRẠNG GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

31

CHO THANH NIÊN CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH

HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

2.1. Đặc điểm của thanh niên, hoạt động đoàn và công tác thanh niên tại

huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện nay

2.1.1. Đặc điểm của thanh niên huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện nay

Chủ thể giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên có rất nhiều

như: các cấp ủy Đảng, chính quyền, Hội phụ nữ, Hội nông dân, Phòng Tài

nguyên và Môi trường, Đoàn thanh niên, Nhà trường…. Chủ thể giáo dục có đặc

điểm là hầu hết đều có năng lực, phẩm chất chính trị tốt, trung thành với mục

tiêu lý tưởng mà Đảng và Bác Hồ đã chọn, có lối sống trong sạch, có trình độ

chuyên môn và sự hiểu biết sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội,

có lòng yêu nghề, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc và trong hành

động cũng như việc làm của mình, dám phê bình và luôn tự phê bình để không

ngừng hoàn thiện, kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện lệch chuẩn trong đạo

đức, lối sống.

Bên cạnh những ưu điểm thì chủ thể giáo dục cũng có những hạn chế nhất

định như: năng lực tổ chức, năng lực chuyên môn nghiệp vụ còn thiếu chưa đáp

ứng được yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện

nay, năng lực xử lý tình huống nhất là những tình huống xấu xẩy ra tại địa phương

còn kém. Công tác tự phê bình và phê bình chưa cao, cách quản lý đôi khi còn

mang nặng tính áp đặt, chưa tạo được bầu không khí dân chủ trong quá trình làm

việc, cũng như giải quyết các vấn đề…Bên cạnh đó, có một bộ phận cán bộ, đảng

viên có lối sống ngày càng thoái hóa, biến chất, coi đồng tiền là thước đo mọi

giá trị…

Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, có vai trò quan trọng quyết định đối

với tương lai, sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc. Nghiên cứu đặc điểm thanh

niên là việc làm cần thiết để nâng cao chất lượng hiệu quả công tác giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn,có vai trò quyết

32

định đối với tương lai,sự phát triển của mỗi quốc gia dân tộc.Nghiên cứu đặc

điểm thanh niên là việc làm cần thiết để nâng cao chất lượng hiệu quả công tác

giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

Cũng như thanh niên cả nước nói chung, thanh niên huyện Đồng Hỷ có

những đặc điểm cơ bản sau:

Thứ nhất, họ là những người yêu gia đình, quê hương, đất nước. Dù đi

đâu, ở xa hay gần nhưng lúc nào họ cũng nhớ tới nơi chôn rau cắt dốn của mình.

Họ luôn luôn kính trọng, lễ phép với người trên như ông bà, cha mẹ, thầy cô

giáo…; là tấm gương tốt để cho các em học tập và noi theo. Thanh niên là lực

lượng lao động chính trong gia đình và của xã hội. Họ làm việc ở nhiều ngành

nghề khác nhau. Họ góp phần quan trọng vào việc nâng cao thu nhập cho gia

đình và sự phát triển chung của quê hương, đất nước. Là thế hệ trẻ nhưng đã khá

hiểu biết về các vấn đề kinh tế, chính trị - xã hội của địa phương và đất nước, có

bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn tin tưởng vào con đường mà Đảng và Bác Hồ

đã lựa chọn, luôn tin tưởng vào thắng lợi của sự nghiệp đổi mới do Đảng ta lãnh

đạo…Đặc biệt sự phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ trong thời gian qua đã

chứng tỏ đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo là hoàn toàn đúng

đắn, phù hợp với sự vận động của quy luật khách quan. Điều đó càng củng cố

lòng tin của nhân dân nói chung và thanh niên nói riêng vào thắng lợi của sự

nghiệp cách mạng.

Thứ hai, họ là những người cần cù, năng động, sáng tạo, nhạy bén và thích

ứng nhanh với cơ chế mới. Phẩm chất cần cù là phẩm chất truyền thống của con

người Việt Nam, trong điều kiện mới - xu thế hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay

thì ngoài đức tính cần cù đó thanh niên còn tiếp thu những đặc điểm mới như

năng động, sáng tạo, nhạy bén để phù hợp với điều kiện, cơ chế hiện nay. Điều

này sẽ góp phần tạo ra hiệu quả lao động cao vừa đảm bảo chất lượng cuộc sống

vừa góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của xã hội.

Thứ ba, họ là những người có hoài bão lớn - khát vọng làm giàu cho cá

nhân và sự hướng tới đời sống tiện nghi về vật chất, không cam chịu đói nghèo

33

lạc hậu; có ý chí tự lực, tự cường vươn lên dù ở trong bất cứ hoàn cảnh nào.

Trong điều kiện mới, thanh niên luôn luôn muốn khẳng định mình và có chí vươn

lên làm giàu. Nhiều thanh niên trong huyện hiện nay nhờ có trình độ và sự năng

động, sáng tạo, cần cù của mình nay đã trở thành những giám đốc công ty, hay

những ông chủ của các trang trại lớn…

Thứ tư, họ là những người hiếu học, có trình độ học vấn ngày càng cao.

Hiện nay, toàn huyện đã hoàn thành phổ cập trung học cơ sở và đang chuẩn bị

tiến tới phổ cập trung học phổ thông. Nhiều thanh niên đã tốt nghiệp các trường

trung học chuyên nghiệp, cao đẳng và đại học, một số có trình độ trên đại học.

Đây là đội ngũ thanh niên được đào tạo bài bản, có trình độ cao sẽ là lực lượng

quan trọng góp phần to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện.

Trong thời kỳ đổi mới, thanh niên huyện Đồng Hỷ đã thể hiện rõ tính năng

động, nhạy bén, thích ứng nhanh với cơ chế thị trường, tin tưởng vào sự lãnh đạo

của Đảng, hăng hái tham gia xây dựng quê hương mới; không cam chịu đói nghèo

lạc hậu; có ý chí tự lực tự cường; chủ động chuẩn bị hành trang lập thân, lập

nghiệp.

Tuy nhiên,với đặc thù là thanh niên của huyện miền núi, đa phần là người

dân tộc thiểu số ,đồng thời đứng trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trước những tác động mặt trái của cơ chế thị

trường, thanh niên huyện Đồng Hỷ còn bộc lộ những tồn tại, hạn chế nhất định.

Đó là tình trạng thanh niên không có việc làm hoặc có việc làm nhưng không ổn

định chiếm tỷ lệ cao. Tình hình tội phạm và tệ nạn xã hội trong thanh niên có

chiều hướng gia tăng. Một bộ phận thanh niên do thiếu sự rèn luyện, lại chịu ảnh

hưởng của các tiêu cực trong xã hội nên mất phương hướng, nhận thức lệch lạc

về các chuẩn mực giá trị đạo đức; ít hiểu biết về pháp luật và thiếu ý thức chấp

hành pháp luật; sống ỷ lại, lười biếng; sống thực dụng, buông thả…

Có thể nói, bên cạnh những mặt tích cực trên, thanh niên trong huyện

đang đứng trước nhiều khó khăn, thử thách và còn không ít tồn tại, hạn chế. Do

vậy, thanh niên rất cần sự tiếp sức của Đoàn và toàn xã hội để rèn luyện và

34

trưởng thành.

2.1.2. Hoạt động đoàn và công tác thanh niên tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái

Nguyên hiện nay

Trong những năm gần đây, Ban Thường vụ Đoàn huyện Đồng Hỷ thường

xuyên đôn đốc, nhắc nhở, kiểm tra các hoạt động tình nguyện hè tại các Đoàn cơ

sở, chỉ đạo các cơ sở đoàn tổ chức tổng kết hè và báo cáo chiến dịch thanh niên

tình nguyện hè; phối hợp với các phòng, ban, ngành trong toàn huyện, huy động

các nguồn lực xã hội phục vụ cho tổ chức chiến dịch tình nguyện hè. Tổ chức các

hoạt động cộng đồng; kỹ năng sinh hoạt tập thể, tổ chức các hoạt động giao lưu

VHVN - TDTT, tọa đàm, sinh hoạt chuyên đề; hướng dẫn tổ chức một số mô hình,

phong trào bảo vệ môi trường, hướng dẫn tổ chức phong trào "Ngày thứ bảy tình

nguyện", “Ngày chủ nhật xanh”; tổ chức đội hình “Thanh niên tình nguyện tham

gia giữ gìn trật tự an toàn giao thông”, cụ thể:

* Chương trình tiếp sức mùa thi

- Tổng số cán bộ, đoàn viên tham gia chương trình: 42 người

- Số thí sinh và người nhà thí sinh được phục vụ nước uống miễn phí:

288 người

- Số lượt đưa đón thí sinh miễn phí: 120 người

* Hoạt động tình nguyện tham gia xây dựng nông thôn mới

- Phối hợp với các đơn vị, triển khai và xây dựng một số cơ sở hạ tầng,

cảnh quan nông thôn, cải tạo kênh mương thuỷ lợi nội đồng, lắp đặt hệ thống

đèn thắp sáng đường nông thôn, sửa chữa nhà văn hóa, điểm sinh hoạt vui chơi

cho thanh thiếu nhi, hỗ trợ, tư vấn thanh niên nông thôn làm kinh tế, phát triển

tổ hợp tác xã thanh niên, các mô hình liên kết làm kinh tế.

Đặc biệt, trong chiến dịch thanh niên tình nguyện hè các cơ sở đoàn đã

thực hiện tốt việc xây dựng công trình thanh niên, với 15 công trình thanh niên

được xây dựng, tổng trị giá 99.570.000 đồng, tiêu biểu là công trình thanh niên

xây dựng đường bê tông đến Đài tưởng niệm xã Hòa Bình dài 53 m, trị giá trên

35

27.000.000 đồng,...

Ngày 10/8/2017, BTV Huyện đoàn phối hợp UBND xã Khe Mo khởi công

xây dựng Nhà văn hoá xóm Hải Hà xã Khe Mo - Công trình thanh niên chào mừng

thành công Đại hội Đoàn huyện lần thứ XXIII, chào mừng Đại hội Đoàn Tỉnh lần

thứ XIV. Dự kiến kinh phí xây dựng trên 400 triệu đồng, trong đó ĐVTN đóng

góp cùng các nguồn xã hội hoá do BTV Huyện đoàn vận động trên 100 triệu đồng.

* Hoạt động tham gia xây dựng nếp sống văn minh đô thị, giữ gìn trật tự

an toàn giao thông:

- Tuyên truyền, vận động người dân, thanh thiếu nhi thực hiện ứng xử văn

minh, xây dựng địa phương, đơn vị xanh - sạch - đẹp; thực hiện chỉnh trang đô thị,

tham gia giữ gìn, đảm bảo trật tự an toàn giao thông …; tổ chức các hoạt động hội

thảo, tọa đàm, nói chuyện chuyên đề về xây dựng gia đình văn hóa, ứng xử văn

hóa nơi công cộng; phòng, chống cháy, nổ, tiết kiệm trong sử dụng điện. Phối hợp

với công an huyện, công an xã, thị trấn tuyên truyền về luật giao thông, văn hóa

ứng xử khi tham gia giao thông; tổ chức các đội hình thanh niên xung kích tham

gia đảm bảo an toàn giao thông; tuyên truyền về tệ nạn ma túy, mại dâm

HIV/AIDS trong các đối tượng đoàn viên, thanh niên.

* Hoạt động tham gia giải quyết các vấn đề an sinh xã hội, hoạt động

đền ơn, đáp nghĩa:

- Tổ chức các hoạt động tu sửa, vệ sinh đài tưởng niệm, nghĩa trang liệt

sĩ, điểm di tích lịch sử; thắp nến tri ân; thăm hỏi, tặng quà; góp công, kinh phí

tu sửa, xây mới nhà cho đối tượng chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn;

Phối hợp tổ chức các hoạt động khám bệnh, tư vấn sức khỏe và phát thuốc miễn

phí, tập huấn các phương pháp sơ, cấp cứu trẻ em, tư vấn dinh dưỡng cho giáo

viên và cha mẹ học sinh.

- Tiêu biểu cho hoạt động này là BTV Huyện đoàn phối hợp với bệnh

viện C Thái Nguyên tổ chức chương trình khám, tư vấn và phát thuốc miễn phí

tại 4 xã: Tân Long, Hòa Bình, Hợp Tiến, Tân Lợi cho trên 800 đối tượng chính

sách, Đoàn xã Văn Lăng tổ chức khám chữa bệnh cho trên 800 đối tượng chính

sách.

36

* Hoạt động hướng về biên giới, biển đảo

- Chỉ đạo các cơ sở đoàn tổ chức các hoạt động hướng về biên giới biển

đảo như: tổ chức chương trình văn nghệ với chủ đề biên giới, biển đảo, tổ chức

đi tham quan học tập thực tế tại các vùng biển đảo, các hoạt động về nguồn,

tiêu biểu cho hoạt động này là BTV Huyện đoàn phối hợp với Phòng GD&ĐT

huyện tổ chức hội nghị sơ kết công tác đoàn 6 tháng đầu năm 2017 và tổng kết

công tác đội năm học 2016 - 2017 cho gần 100 cán bộ Đoàn, đội của cơ sở tại

Biển Sầm Sơn, Thanh Hóa, tham quan Thành nhà Hồ, tổ chức chương trình văn

nghệ giao lưu với chủ đề biển đảo quê hương.

* Hoạt động bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu

- Nội dung các hoạt động: Tuyên truyền đến ĐVTN và nhân dân các vấn

đề về môi trường, ứng phó với biển đổi khí hậu, tổ chức các hoạt động tình

nguyện dọn dẹp vệ sinh môi trường, cảnh quan đô thị.

* Hoạt động chăm sóc thiếu niên, nhi đồng, tiếp sức đến trường

- Tổ chức các hoạt động “Vì đàn em thân yêu”; tổ chức sinh hoạt hè cho

thiếu nhi, vận động thiếu nhi tham gia sinh hoạt hè; trang bị kỹ năng thông qua

các hoạt động như "Học kỳ quân đội"; mở lớp dạy bơi cho thanh thiếu nhi;

Tổ chức ôn tập củng cố kiến thức cho học sinh bỏ học, xóa mù chữ trong

thanh thiếu nhi; vận động, giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn quay lại

trường; huy động các nguồn lực xây dựng các điểm trường cho học sinh vùng

sâu, vùng sa, vùng khó khăn.

- Tiêu biểu cho hoạt động này là đoàn xã Hóa Thượng, Huống Thượng

tổ chức hội thi văn nghệ cho toàn thể các em thiếu nhi tại địa phương tham gia,

Đoàn thị trấn Chùa Hang, Đoàn xã Cây Thị tổ chức giải bóng đá cho thanh thiếu

nhi tham gia.

* Chiến dịch tình nguyện hoa phượng đỏ

- Tổ chức các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, an sinh xã hội: thăm hỏi, chăm

sóc cho các gia đình có công với cách mạng, người già neo đơn, học sinh, thiếu

nhi có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn. Tham gia hỗ trợ sinh hoạt hè, bồi dưỡng

37

văn hóa cho thiếu nhi trên địa bàn.

- Tổ chức các đội hình tuyên truyền về nếp sống văn minh đô thị; thực

hiện các công trình và triển khai các hoạt động lao động vệ sinh, giữ gìn cảnh

quan xanh - sạch - đẹp tại trường, tại khu phố; tuyên truyền, vận động học sinh

và người dân thực hiện an toàn giao thông.

* Chiến dịch tình nguyện Kỳ nghỉ hồng

- Tổ chức các hoạt động để thanh niên công nhân tham gia bảo vệ môi

trường, an sinh xã hội; tổ chức các buổi tư vấn định hướng nghề nghiệp và giới

thiệu việc làm cho thanh niên.

* Chiến dịch tình nguyện Hành quân xanh

- Tham gia nâng cấp, cải tạo đường giao thông nông thôn, kênh mương

nội đồng, xây dựng cảnh quan đô thị, bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh trật

tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

- Tổ chức các hoạt động thăm hỏi, tặng quà cho gia đình chính sách, cựu

chiến binh, đoàn viên, thanh niên lực lượng vũ trang, thiếu nhi có hoàn cảnh

khó khăn; ra quân làm vệ sinh.[25;3-4]

Như vậy, Để đạt được những kết quả trên là nhờ có sự chỉ đạo sát sao của

Tỉnh đoàn Thái Nguyên, của lãnh đạo Huyện Đồng hỷ cũng như sự phối hợp

chặt chẽ của các Phòng, ban, ngành, các tổ chức trong toàn huyện. Thanh niên

nhiệt tình, tích cực trong công tác, không ngại khó khăn đã tổ chức và tham gia

tích cực vào các hoạt động với tinh thần đoàn kết, nhận được sự tin yêu, giúp

đỡ của toàn thể nhân dân.

2.2. Những thành tựu và nguyên nhân của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh

Thái Nguyên hiện nay

2.2.1. Thành tựu đạt được trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

38

niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện

nay

Để nâng cao nhận thức của con người đặc biệt là thanh niên trong việc giữ

gìn và bảo vệ môi trường thì việc đẩy mạnh và tăng cường công tác giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường là giải pháp hết sức quan trọng.

Để tìm hiểu về vấn đề này, chúng tôi đã tiến hành điều tra xã hội học

(thông qua bảng hỏi An két - Phụ lục 5,6) với mẫu phiếu dành cho:

- 2 nhóm đối tượng khảo sát: là đoàn viên, thanh niên thuộc 13 xã và 2 thị

trấn của huyện Đồng Hỷ (mỗi xã, thị trấn khảo sát 20 phiếu ) và cán bộ Đoàn

(mỗi xã, thị trấn khảo sát 2 phiếu)

- Số phiếu phát ra là: 330 phiếu.

- Số phiếu thu về hợp lệ là: 330 phiếu.

Một là, hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên phụ

thuộc vào những yếu tố nào. Kết quả thu được từ phiếu điều tra đoàn viên có:

177/300 ĐVTN được hỏi chiếm tỷ lệ 59% cho rằng hiệu quả giáo dục phụ thuộc

vào yếu tố là sự quan tâm của lãnh đạo địa phương, 69/300 ĐVTN chiếm tỷ lệ

23% phụ thuộc vào năng lực của chủ thể giáo dục, 33/300 ĐVTN chiếm 11%

cho rằng phụ thuộc hình thức, phương pháp giáo dục và có 21/300 ĐVTN được

hỏi chiếm tỷ lệ 7% cho rằng hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, điều

kiện cơ sở vật chất và nguồn kinh phí phục vụ cho việc giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên… Như vậy, hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố với những mức độ quan

trọng khác nhau tác động đến việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên. Điều này cũng khẳng định rằng để công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên đạt được kết quả tốt nhất thì khi tiến hành công tác này

cần phải chú ý tới rất nhiều yếu tố cả về phía chủ thể giáo dục, đối tượng giáo

dục và các yếu tố thuộc về môi trường giáo dục.

Được sự chỉ đạo và quán triệt một cách sát sao của các cấp ủy Đảng và

39

chính quyền, công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên đã

được triển khai với những nội dung cụ thể, thiết thực, hình thức và phương pháp

đa dạng, phong phú, sử dụng có hiệu quả các phương tiện giáo dục hiện có trên

địa bàn huyện …Từ đó đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao nhận thức

của thanh niên trong các vấn đề về môi trường.

Hai là, nhận thức của thanh niên về vai trò, tầm quan trọng của môi

trường đối với cuộc sống của con người. Điều này cũng chứng tỏ rằng công tác

giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên đã được chú trọng, quan tâm

chỉ đạo và đạt được những hiệu quả nhất định mà một trong những hiệu quả đó

chính là đã góp phần nâng cao nhận thức của thanh niên về vai trò quan trọng

của môi trường. Ngoài ra nó cũng cho thấy rằng thanh niên luôn có sự quan tâm

tìm hiểu các vấn đề về môi trường để từ đó có thái độ và hành vi ứng xử thân

thiện với môi trường.

Xác định rõ tầm quan trọng của môi trường đã giúp cho thanh niên có

những nhận thức đúng đắn về công tác bảo vệ môi trường. Từ nhận thức, thái độ

đúng đắn ấy, thanh niên huyện Đồng Hỷ đã biến nó thành hành động cụ thể, có

những nơi vào các thời điểm khác nhau đã trở thành phong trào hoạt động.

Trong thời gian qua công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường đã được

triển khai sâu rộng trong tất cả các tổ chức, các cấp, các ngành, doanh nghiệp và

trong toàn thể quần chúng nhân dân với hình thức phong phú, đa dạng, đặc biệt

là trong thanh niên công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường đã được các cấp

ủy Đảng, chính quyền hết sức quan tâm chú trọng triển khai và đã đạt được nhiều

kết quả đáng ghi nhận. Các cấp ủy Đảng, chính quyền quan tâm chỉ đạo như:

Ban hành Nghị quyết về công tác bảo vệ môi trường, đề ra các kế hoạch cụ thể

để hành động, đầu tư cơ sở vật chất, tài liệu phục vụ cho công tác giáo dục ý thức

bảo vệ môi trường cho thanh niên. Việc triển khai công tác này cũng luôn được

tất cả các cấp, các ngành trong huyện quan tâm, chỉ đạo với nội dung và chương

trình hành động cụ thể. Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

40

được lồng ghép trong các phong trào, hoạt động dành cho thanh niên như: Hoạt

động sinh hoạt ngoại khóa, các diễn đàn dành cho thanh niên, các buổi sinh hoạt

chi đoàn… nên đã góp phần to lớn vào việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên và giúp cho họ có những nhận thức, thái độ và hành vi đúng đắn

trong mối quan hệ với môi trường hiện nay.

Có thể nói thanh niên huyện Đồng Hỷ đã nhận thức rõ được tầm quan trọng

của việc bảo vệ môi trường, xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp nên hầu hết thanh

niên đều tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, góp phần quan trọng

vào việc chống suy thoái môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững.

Bên cạnh đó thành tựu của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên còn thể hiện rõ nét ở khía cạnh về nội dung, hình thức, phương tiện

giáo dục.

Thứ nhất, về mặt nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên. Đây là một yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của việc giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường cho thanh niên. Chính vì vậy, để triển khai hoạt động

này, chủ thể giáo dục đã hết sức coi trọng nội dung giáo dục để có thể vừa truyền

tải được hết nội dung thông tin cần giáo dục vừa đảm bảo tính cụ thể, rõ ràng,

chính xác và cô đọng để đối tượng có thể dễ dàng nắm bắt.Nội dung giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường cho thanh niên chủ yếu bao gồm trước hết là các quan

điểm về vấn đề môi trường toàn cầu, khu vực, quốc gia lãnh thổ và ở từng địa

phương; chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về vấn đề bảo vệ môi

trường, về chiến lược phát triển bền vững của quốc gia; Luật Bảo vệ môi trường.

Nhất là những nội dung đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường đã giúp

thanh niên hiểu được những quy định bắt buộc phải tuân theo, những hành vi

được phép làm và những hành vi không được phép làm. Nhận thức sâu sắc được

ý nghĩa to lớn của nó nên huyện Đoàn huyện Đồng Hỷ đã quan tâm chỉ đạo các

tổ chức Đoàn trong toàn huyện tổ chức học tập Luật Bảo vệ môi trường cho đoàn

41

viên thanh niên một cách thường xuyên, liên tục, đặc biệt là trong các ngày lễ

lớn của địa phương, dân tộc hay trực tiếp phát động các trường học lồng ghép

nội dung này trong các bải giảng trên lớp.

Theo anh Trần Anh Tú, đang công tác tại huyện Đoàn khi được hỏi về

việc tổ chức phổ biến và giáo dục Luật Bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện

thời gian qua cho biết: “Các tổ chức đoàn cơ sở và các trường học trong huyện

cũng tổ chức những buổi giao lưu tìm hiểu và phổ biến Luật Bảo vệ môi trường

cho thanh niên hàng năm. Qua đó giúp cho họ nắm được các quy định của phát

luật về bảo vệ môi trường, từ đó có các hành vi ứng xử phù hợp với môi

trường”.

Bên cạnh đó, nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường còn chú trọng đến

việc nâng cao hiểu biết của thanh niên về vấn đề môi trường hiện nay như hiểu

biết về hiện trạng sử dụng tài nguyên của con người hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi

trường, các biện pháp để khắc phục và hạn chế những ảnh hưởng xấu của các hoạt

động kinh tế đến môi trường, vấn đề phát triển bền vững, trong đó chú ý đến việc

nắm bắt những nhận thức và hành động của thanh niên với môi trường toàn cầu,

với đất nước Việt Nam và trên địa bàn huyện Đồng Hỷ.Những nội dung này đã góp

phần quan trọng trang bị cho thanh niên những vấn đề cơ bản về môi trường, những

ảnh hưởng của môi trường đối với xã hội và con người, bảo vệ môi trường gắn với

phát triển bền vững.… Từ đó giúp cho thanh niên có những nhận thức và hành động

đúng đắn góp phần bảo vệ môi trường.

Tuyên truyền đến ĐVTN và nhân dân các vấn đề về môi trường, ứng phó

với biển đổi khí hậu, tổ chức các hoạt động tình nguyện dọn dẹp vệ sinh môi

trường, cảnh quan đô thị.

- Hoạt động “Ngày chủ nhật xanh” là 87 hoạt động với 1288 ĐVTN tham

gia.

- Hoạt động ngày “Thứ 7 tình nguyện”: 42 hoạt động với 512 ĐVTN tham

gia.

42

Tiêu biểu cho hoạt động này là Đoàn xã Quang Sơn thường xuyên duy trì

hoạt động Ngày chủ nhật xanh với trên 30 ĐVTN tham gia, Đoàn xã Hòa Bình

tổ chức ngày thứ 7 Tình nguyện cắt tóc miễn phí tại các nhà trường trên địa bàn

xã Hòa Bình.

- Tổ chức các đội hình tuyên truyền về nếp sống văn minh đô thị; thực

hiện các công trình và triển khai các hoạt động lao động vệ sinh, giữ gìn cảnh

quan xanh - sạch - đẹp tại trường, tại khu phố.

- Vệ sinh, tu sửa đài tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ: 4 buổi với 320

ĐVTN tham gia.

- Hoạt động dọn dẹp vệ sinh, giữ gìn cảnh quan đô thị: 5 hoạt động với

600 ĐVTN tham gia.

- Xây dựng 3 tuyến phố văn minh với tiêu chí “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp”

tại 3 thị trấn Chùa Hang, Sông Cầu, Trại Cau với chiều dài trên 2Km.

Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động, giáo dục thanh thiếu nhi

nâng cao nhận thức, ý thức bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên, ứng phó

với biến đổi khí hậu. Tổ chức cho đoàn viên, thanh niên xung kích tham gia trồng

và bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ dòng sông quê hương, vệ sinh môi

trường nông thôn, đô thị... Đoàn các xã, thị trấn tổ chức 40 lần ra quân tình

nguyện bảo vệ môi trường cùng sự tham gia nhiệt tình của 3.000 lượt ĐVTN;

trồng mới 15.000 cây keo. Từ năm 2010 trở lại đây, Ban Thường vụ huyện Đồng

Hỷ đã tập trung chỉ đạo 100% các cơ sở đoàn phối hợp chặt chẽ với các trường

tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông trên địa bàn định kỳ vào chiều

thứ 7 và chủ nhật hàng tuần xuống đường tham gia cổ động và tổng vệ sinh môi

trường, nhằm thực hiện tốt phong trào ngày “thứ 7 tình nguyện” “ngày chủ nhật

xanh”.[25;2]

Qua các hoạt động này, các tổ chức Đoàn đã tuyên truyền, giáo dục, vận

động thanh niên ở các địa phương, đơn vị cùng tham gia dọn vệ sinh môi trường

và có ý thức bảo vệ môi trường ngày càng xanh - sạch - đẹp. Các đoàn viên thanh

niên trên địa bàn huyện thường xuyên tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi

43

trường như thu gom rác thải sinh hoạt trong dân, phát quang bụi rậm, tham gia tích

cực vào công tác phòng chống cháy rừng, sẵn sàng tham gia xử lý các vấn đề môi

trường sau bão lũ và thiên tai, dịch bệnh, bảo tồn thiên nhiên.

Các hoạt động bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu được các

cấp bộ Đoàn trong toàn huyện thực hiện thường xuyên bằng các hoạt động cụ

thể như: Chỉ đạo ĐVTN tham gia vệ sinh môi trường, đăng ký các tuyến đường

thanh niên tự quản, đăng ký, đảm nhận thực hiện mới ít nhất 01 tuyến đường

sáng - xanh - sạch - đẹp - văn minh - an toàn, đăng ký xây dựng các bể chứa rác

thải tại các khu vực nông thôn.

Bên cạnh đó thanh niên còn tích cực tham gia vào nạo vét kênh mương

khơi thông dòng chảy, tham gia vận động gia đình và những người xung quanh

thực hiện di rời các trang trại gia súc, gia cầm ra xa nhà ở, đảm nhận trồng, chăm

sóc và bảo vệ rừng. Thanh niên với chiến dịch hè thanh niên tình nguyện, nhiều

cơ sở đoàn đã tích cực tham gia thu gom chai lọ và các phế liệu thuốc trừ sâu

ngoài đồng ruộng.

Thứ hai, Hình thức giáo dục thông qua sinh hoạt định kỳ của các cơ sở

đoàn, các nội dung giáo dục về môi trường, những thông tin có liên quan đến

vấn đề bảo vệ môi trường trên địa bàn đều được đưa ra thảo luận, bàn bạc đóng

góp ý kiến nhằm định hướng hành động cho thanh niên trong công tác bảo vệ

môi trường. Bên cạnh đó chủ thể giáo dục cũng đã quan tâm chỉ đạo tổ chức

các cuộc thi tìm hiểu về môi trường như là thi sáng tác kịch, thơ, truyện, thi viết

bài tìm hiểu về môi trường… Hình thức này chủ yếu do các trường trung học

phổ thông cùng với Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp tổ chức nhằm

giúp cho đoàn viên thanh niên nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình đối

với việc bảo vệ môi trường cũng như ý nghĩa và tầm quan trọng của việc bảo

vệ môi trường hiện nay.

Thứ ba, Phương tiện giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

trên địa bàn huyện thời gian qua đã được huy động và hoạt động khá hiệu quả

như hệ thống đài phát thanh trên địa bàn huyện, các phương tiện cổ động trực

quan… đều đã góp phần quan trọng vào việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

44

cho thanh niên trong toàn huyện. Đặc biệt là vào các dịp cao điểm như dịp kỷ

niệm “ngày môi trường thế giới 5/6” hàng năm, “chiến dịch làm cho thế giới sạch

hơn”, tuần lễ giáo dục về nước sạch và vệ sinh môi trường, đã treo hàng ngàn

băng rôn, kẻ vẽ hàng trăm panô, áp phích với những nội dung như: “Bảo vệ môi

trường cho hôm nay và mai sau”, “Bảo vệ rừng, hãy hành động từ hôm nay”…;

viết và đưa hàng ngàn bản tin, hình ảnh trên đài truyền hình, truyền thanh. Cụ

thể là năm 2015, phát động lễ ra quân hưởng ứng tháng thanh niên trên toàn

huyện treo được 130 băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền về tháng thanh niên, đưa

44 bản tin trên hệ thống loa phát thanh huyện và xã, 3 bản tin, hình ảnh trên

truyền hình Thái Nguyên. Năm 2016, phát động lễ ra quân hưởng ứng tháng

thanh niên trên toàn huyện treo được 142 băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền về

tháng thanh niên, đưa 65 bản tin trên hệ thống loa phát thanh huyện và xã, 3 bản

tin,hình ảnh trên truyền hình Thái nguyên. Năm 2017, phát động lễ ra quân hưởng

ứng tháng thanh niên trên toàn huyện treo được 150 băng rôn, khẩu hiệu tuyên

truyền về tháng thanh niên, đưa 83 bản tin trên hệ thống loa phát thanh huyện và

xã, 4 bản tin, hình ảnh trên truyền hình Thái Nguyên.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên trong thời gian qua đã đạt

được những thành tựu nhất định, các cơ sở đoàn, trường học, Phòng Tài nguyên và

Môi trường với những hình thức và phương pháp giáo dục cụ thể (sinh hoạt đoàn

thể, tổ chức các cuộc thi, thăm quan, picnic,…) đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức

về môi trường của thanh niên, thể hiện ở kết quả cuối là phần lớn thanh niên đã nhận

thức được một cách khá đầy đủ, toàn diện về các vấn đề môi trường hiện nay từ đó

có thái độ và hành động đúng đắn đối với môi trường, tham gia tích cực vào công

tác bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện Đồng Hỷ.

2.2.2. Nguyên nhân của những thành tựu đạt được trong giáo dục ý thức bảo

vệ môi trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ,

tỉnh Thái Nguyên hiện nay

Để đạt được những thành tựu trên là nhờ có sự chỉ đạo sát sao của Tỉnh

45

đoàn Thái Nguyên, của lãnh đạo Huyện Đồng hỷ cũng như sự phối hợp chặt chẽ

của các Phòng, ban, ngành, các tổ chức trong toàn huyện,

Ban Thường vụ đoàn huyện Đồng Hỷ đã có sự chỉ đạo chặt chẽ ngay từ đầu

Chiến dịch. Có sự chuẩn bị tốt, triển khai đến 100% các đoàn cơ sở, các chi đoàn

trực thuộc và từ đó triển khai đến từng ĐVTN; có những hoạt động đề ra phù hợp

với điều kiện thực tế từng đơn vị; do đó nâng cao về chất lượng các hoạt động.

Hầu hết các thanh niên tình nguyện với tinh thần xung kích, tình nguyện,

nhiệt tình, tích cực trong công tác, không ngại khó khăn đã tổ chức và tham gia

tích cực vào các hoạt động hè. Trong quá trình thực hiện Chiến dịch đã thống

nhất hành động, kỷ luật nghiêm, đảm bảo an toàn; thanh niên tình nguyện với

tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo đã tích cực và tuân thủ; giữ gìn tinh thần

đoàn kết và được sự tin yêu, giúp đỡ của toàn thể nhân dân.

Thông qua các hoạt động của Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè 2017

đã đẩy mạnh việc củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động Đoàn - Hội tại huyện

Đồng Hỷ, xây dựng các đội hình thanh niên tình nguyện tại chỗ tham gia phát

triển kinh tế - xã hội và các hoạt động cộng đồng. Chiến dịch thanh niên tình

nguyện hè đã tạo được ấn tượng tốt đẹp đối với quần chúng nhân dân trong toàn

huyện Đồng Hỷ.

Trong đó, trước hết phải kể đến sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính

quyền địa phương. Trong thời gian qua, cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương

đã rất quan tâm và có sự chỉ đạo sát sao tới vấn đề bảo vệ môi trường như: ra các

chỉ thị, công văn, kế hoạch cụ thể về công tác bảo vệ môi trường… trong đó có

bao hàm cả vấn đề giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên trên địa

bàn huyện. Các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương cũng luôn quan tâm đến

việc đầu tư cơ sở vật chất và nguồn kinh phí phục vụ cho công tác giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường cho thanh niên. Đồng thời các cấp ủy Đảng, chính quyền

cũng thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện công tác giáo dục ý thức

46

bảo vệ môi trường cho thanh niên.

Thứ hai, các tổ chức Đoàn, trường học luôn quan tâm đến việc đổi mới

hình thức giáo dục, lồng ghép nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường vào

các buổi sinh hoạt đoàn, trong các hoạt động, phong trào đoàn thể, lồng ghép vào

nội dung bài giảng trên lớp…để qua đó cung cấp cho thanh niên những kiến thức

cơ bản về môi trường và bảo vệ môi trường.

Thứ ba, đội ngũ cán bộ đoàn, đội ngũ giáo viên có năng lực với kiến

thức sâu rộng về các vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường; có tâm huyết,

luôn nhiệt tình và say mê trong các hoạt động của mình; luôn gương mẫu đi

đầu trong công tác bảo vệ môi trường… là một trong những nhân tố quan

trọng tác động mạnh mẽ đến công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên.

Thứ tư, sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, đoàn thể, các tổ chức

chính trị - xã hội trong huyện. Đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban Tuyên

giáo các cấp với Đoàn thanh niên, trường học và đài phát thanh, Phòng Tài

nguyên và Môi trường trong việc tổ chức thực hiện công tác giáo dục ý thức bảo

vệ môi trường cho thanh niên đã góp phần quan trọng thúc đẩy nâng cao chất

lượng công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên trên địa bàn

huyện Đồng Hỷ hiện nay.

Thứ năm, kết quả này có được còn là do bản thân thanh niên đã nhận thức

khá sâu sắc và đầy đủ về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường trong giai

đoạn hiện nay, đặc biệt đã nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình và có những

hành động tích cực khi tham gia vào bảo vệ môi trường

2.3. Một số hạn chế và nguyên nhân trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái

Nguyên hiện nay

2.3.1. Hạn chế trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên của

47

đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên hiện nay

Trong những năm qua việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên trên địa bàn huyện Đồng Hỷ đã đạt được những thành tựu đáng kể góp phần

quan trọng vào việc nâng cao nhận thức, thái độ và hành vi của thanh niên khi

tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, bên cạnh những thành

tựu đạt được, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên trên địa bàn

huyện Đồng Hỷ thời gian qua vẫn còn tồn tại những hạn chế.

Công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên đã được các

cấp, các ngành hết sức quan tâm chỉ đạo, triển khai nhưng chưa thật sự rộng rãi,

cụ thể và chất lượng, hiệu quả đạt được chưa cao. Việc giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên chỉ được triển khai và tổ chức vào những thời điểm

quan trọng như tháng thanh niên, ngày môi trường thế giới… chứ chưa thực sự

trở thành một hoạt động mang tính chất thường niên.

Việc triển khai, tổ chức giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

vẫn còn hẹp. Phần lớn việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

trên địa bàn huyện Đồng Hỷ trong thời gian qua đã được quán triệt chỉ đạo, tổ

chức thực hiện, nhưng bên cạnh đó cũng vẫn còn hạn hẹp. Tuy con số này không

lớn nhưng cũng đã thể hiện rất rõ tình hình triển khai, tổ chức thực hiện công tác

giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên trên địa bàn huyện thật sự chưa

được chú trọng, nhất là đối với một huyện đông dân và có số lượng thanh niên

lớn như huyện Đồng Hỷ hiện nay. Đây cũng là một trong những nguyên nhân

dẫn đến hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên thời gian qua

chưa đạt được kết quả cao.

Hạn chế của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên không

chỉ thể hiện ở việc triển khai, quán triệt tổ chức mà còn thể hiện rõ trong nội

dung, hình thức, phương pháp và phương tiện giáo dục. Về nội dung giáo dục đã

cơ bản cung cấp cho thanh niên những hiểu biết về vấn đề môi trường và bảo vệ

môi trường. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay, nội dung giáo dục vẫn chưa đáp

ứng được nhu cầu thông tin ngày càng cao của thanh niên nhất là khi sự biến đổi

môi trường ngày một phức tạp hơn. Nội dung có lúc không rõ ràng, cụ thể nên

48

thanh niên chưa hiểu hết và cũng chưa nắm bắt được hết những nội dung mà chủ

thể giáo dục muốn truyền đạt. Nội dung thông tin về vấn đề môi trường chưa

được bổ sung kịp thời, thường xuyên và không phù hợp với tình hình mới, đặc

biệt là những nội dung về thực trạng môi trường ở nước ta hiện nay đến thanh

niên. Chính vì vậy nên chưa hướng dẫn được hành động cho thanh niên khi tham

gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường xung quanh. Nhiều nội dung giáo dục

chưa được lồng ghép và gắn với các chương trình, hoạt động cụ thể của thanh

niên, đặc biệt là chưa biết cách lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường

vào trong chương trình học hay trong các buổi sinh hoạt đoàn thể của thanh niên

để giáo dục nên hiệu quả đạt được không cao.

Đánh giá về chất lượng nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên trên địa bàn huyện Đồng Hỷ.

Như vậy, chất lượng nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thanh

niên trong thời gian qua vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thông tin về vấn đề môi

trường và bảo vệ môi trường cho thanh niên. Nội dung giáo dục là một yếu tố

quan trọng trong hoạt động giáo dục nói chung và trong hoạt động giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường cho thanh niên nói riêng. Vì vậy, chất lượng nội dung

giáo dục có vai trò vô cùng quan trọng để hoạt động này đạt hiệu quả cao. Tuy

nhiên, nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường chưa đáp ứng tốt đã chứng tỏ

chủ thể giáo dục chưa thực sự quan tâm đến việc đổi mới nội dung nhằm đáp ứng

tốt hơn nhu cầu tìm kiếm thông tin của thanh niên về vấn đề môi trường và bảo

vệ môi trường. Ngoài ra cũng có thể do các tổ chức đoàn, nhà trường chưa lồng

ghép những nội dung cần giáo dục vào các phong trào đoàn thể, trong các buổi

sinh hoạt đoàn, trong các bài giảng trên lớp… nên nội dung giáo dục không đến

được với thanh niên và thanh niên cũng không nắm bắt được những thông tin cần

thiết về vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường hiện nay.

Về hình thức và phương pháp giáo dục, nhiều hình thức, phương pháp giáo

dục trong thời gian qua cũng đã được khai thác một cách triệt để nhằm phục vụ

cho việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên như: Tổ chức các

cuộc thi tìm hiểu về môi trường, thành lập các câu lạc bộ thanh niên tình

49

nguyện… Tuy nhiên, để đáp ứng tốt nhất cho việc giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên trên địa bàn huyện và nhìn tổng thể thì hình thức và

phương pháp giáo dục trong thời gian qua vẫn còn khá đơn điệu, chưa thực sự

rộng rãi và hấp dẫn để lôi cuốn, thu hút đông đảo thanh niên tham gia vào các

hoạt động nhằm bảo vệ môi trường. Hình thức, phương pháp giáo dục còn thiếu

tính sáng tạo, chưa có sự đổi mới và cũng chưa phát huy được hiệu quả của những

hình thức, phương pháp giáo dục khác như: Tổ chức các buổi hội thảo, thảo luận,

tổ chức các hoạt động gây ấn tượng, tổ chức các buổi tham quan, du lịch, picnic…

để lôi cuốn thanh niên tham gia. Hình thức, phương pháp giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên trên địa bàn huyện trong thời gian qua đã có nhiều

đổi mới hơn trước, hình thức cũng phong phú hơn, tuy nhiên để có thể thu hút và

cỗ vũ cho hành động của thanh niên trước vấn đề bảo vệ môi trường hiện nay thì

nó vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, và đặc biệt là chưa tạo được sức hút trong

thanh niên chính vì vậy mà chưa tạo được phong trào mạnh mẽ trong thanh niên

xung quanh vấn đề bảo vệ môi trường hiện nay. Kết quả thu được có 161/300

ĐVTN được hỏi cho rằng ở địa phương mình đã có hình thức là thông qua các

phương tiện thông tin đại chúng chiếm 53,9%, có 114/300 ĐVTN được hỏi cho

rằng là qua hệ thống trường lớp chiếm 38,1% và chỉ có 24/300 ĐVTN được hỏi

cho rằng ngoài các hình thức trên địa phương còn có các hình thức giáo dục khác

như: Thông qua các buổi văn nghệ, các buổi sinh hoạt đoàn thể do Đoàn tổ chức

chiếm 8%. Như vậy, có thể thấy rằng việc sử dụng các hình thức, phương pháp

giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên trên địa bàn huyện Đồng Hỷ

vẫn còn chậm đổi mới và thiếu tính sáng tạo, hấp dẫn nên chưa thu hút và lôi

cuốn được đông đảo thanh niên tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường.

Cùng với những hình thức, phương pháp còn khá đơn điệu, việc sử dụng

thiếu triệt để các phương tiện giáo dục cũng là một trong những hạn chế trong

công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên huyện Đồng Hỷ hiện

nay. Các phương tiện được sử dụng chủ yếu như: đài phát thanh, tranh ảnh cổ

động, khẩu hiệu, biểu ngữ… vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thông tin của thanh

50

niên về vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường hiện nay. Bởi lẽ các phương

tiện này chưa truyền tải được hết những nội dung có liên quan đến các vấn đề về

môi trường, hệ thống đài phát thanh huyện và các xã thời lượng phát sóng các

nội dung nói về môi trường còn ít và chỉ tập trung vào các dịp lễ lớn cho nên

không truyền tải được hết những nội dung thông tin cần thiết cho thanh niên dẫn

đến chưa định hướng được hành động cho thanh niên. Hình thức tranh ảnh cổ

động chưa có sự đổi mới, tính hấp dẫn chưa cao để có thể hướng dẫn, cổ vũ hành

động cho thanh niên. Nhiều câu khẩu hiệu nội dung diễn đạt còn chưa rõ ràng,

mơ hồ về nghĩa làm cho thanh niên không định hướng được hành động của mình

dẫn đến một bộ phận thanh niên có những hành vi vi phạm quy định về môi

trường. Các phương tiện giáo dục khác như sách, báo… chưa được chủ thể sử

dụng để qua đó giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên.

Cơ sở vật chất và nguồn kinh phí đầu tư cho việc giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường còn hạn chế, điều này đã và đang làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường cho thanh niên. Nhất là việc trang bị những thiết bị kỹ thuật

hiện đại như loa đài, máy vi tính, máy chiếu…phục vụ cho hoạt động này còn khiêm

tốn. Nguồn kinh phí đầu tư cho hoạt động giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên còn hạn hẹp và chưa thực sự thu hút được sự đầu tư của tất cả các tổ chức,

đoàn thể, doanh nghiệp và các cá nhân trong toàn huyện cho hoạt động này. Việc sử

dụng có lúc, có nơi không hợp lý nên chất lượng đạt được chưa cao.

Sự hạn chế về công tác triển khai, về nội dung, hình thức, phương pháp,

phương tiện trên đây đã dẫn đến hiệu quả của công tác giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên đạt được chưa cao. Nó thể hiện rõ trong nhận thức,

thái độ và hành vi của thanh niên khi tham gia vào công tác bảo vệ môi trường.

Về nhận thức một bộ phận thanh niên chưa có nhận thức đúng đắn về

những vấn đề liên quan đến môi trường và bảo vệ môi trường.

Nhận thức của thanh niên về sự biến đổi của môi trường hiện nay trên địa

bàn huyện Đồng Hỷ thể hiện như sau:

Theo kết quả điều tra được cho thấy, có 24/30 cán bộ Đoàn được hỏi đều

đã nhận thức được những biến đổi mạnh mẽ của môi trường chiếm 80%. Có 5/30

cán bộ Đoàn cho rằng môi trường ít biến đổi chiếm 17% và có 1/30 cán bộ Đoàn

51

được hỏi phiếu chiếm 3% cán bộ cho rằng môi trường hiện nay không biển đổi

đã cho thấy một bộ phận cán bộ Đoàn còn nhận thức chưa đầy đủ, bàng quan với

những vấn đề liên quan đến môi trường và chưa có sự chủ động trong tìm kiếm

thông tin liên quan đến vấn đề môi trường.

Nhận thức của cán bộ Đoàn về vai trò của môi trường đối với cuộc sống

của con người. Qua kết quả điều tra được, hầu hết cán bộ Đoàn đều nhận thức và

nhận thấy rõ vai trò quan trọng của môi trường đối với cuộc sống của con người

có 17/30 số phiếu chiếm tỷ lệ 56,7% thanh niên. Tuy nhiên vẫn còn 12/30 số

phiếu chiếm tỷ lệ 40% cán bộ Đoàn cho rằng vai trò của môi trường đối với cuộc

sống của con người là bình thường và 2/30 cán bộ Đoàn 3,3% không quan trọng,

cho thấy rằng tỷ lệ này tuy nhỏ nhưng nó vẫn ảnh hưởng nhất định đến thái độ

và tác động cả đến hành vi ứng xử của cán bộ Đoàn đối với môi trường và việc

tham gia vào bảo vệ môi trường hiện nay. Điều này cũng cho thấy một bộ phận

cán bộ Đoàn chưa có sự quan tâm tìm hiểu các vấn đề về môi trường để có nhận

thức đúng đắn về môi trường.

Nhận thức không đúng và chưa rõ ràng về vấn đề môi trường và việc bảo

vệ môi trường nên một bộ phận thanh niên đã có thái độ và hành vi không đúng

khi tham gia vào mối quan hệ với môi trường. Một số thanh niên chưa nhận thức

được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xây dựng một môi trường trong lành,

xanh - sạch - đẹp nên có những hành vi gây tổn hại đến môi trường như: Đổ rác

không đúng nơi quy định, khai thác rừng bừa bãi, thải ra môi trường chất hóa

học độc hại,… Nhiều thanh niên cho rằng trách nhiệm này là thuộc về Đảng và

Nhà nước nên không cần quan tâm, thờ ơ trước những hiện tượng vi phạm quy

định về môi trường, bàng quan trước những hoạt động bảo vệ môi trường của

mọi người xung quanh…

2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế trong giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên của đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, tỉnh

Thái Nguyên hiện nay

Thứ nhất, đối với huyện Đoàn và Đoàn Thanh niên cơ sở của các xã trên

địa bàn huyện Đồng Hỷ đã phát động các phong trào nhằm nâng cao hiệu quả

52

giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên. Song, các hoạt động bảo vệ

môi trường chưa được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục, chỉ “rầm rộ”

vào những ngày lễ lớn, ngày kỷ niệm như: Giờ trái đất (ngày cuối cùng của tháng

Ba hàng năm); Ngày Môi trường thế giới (5/6); phong trào tết trồng cây, tháng

thanh niên, mùa hè tình nguyện... Do đó, chưa khơi dậy được sự ý thức, tinh thần

tự giác đối với mỗi thanh niên trong việc bảo vệ môi trường.

Thứ hai, tác động từ mặt trái của nền kinh tế thị trường đã khiến nhiều thanh

niên, học sinh, sinh viên trên địa bàn huyện Đồng Hỷ có lối sống thực dụng, thờ

ơ, vô cảm, chạy theo đồng tiền, điều này đã làm ảnh hưởng nhất định đến ý thức,

chuẩn mực đạo đức nói chung, ý thức bảo vệ môi trường nói riêng. Không ít thanh

niên cho rằng, việc làm nhỏ như vứt một mẩu rác, vỏ kẹo... thì không có ảnh hưởng

gì tới ai. Đây chính là thái độ vô trách nhiệm cần lên án đối với những thanh niên

sống thiếu trách nhiệm với cộng đồng xã hội và với chính bản thân mình. Thiết

nghĩ, ai cũng cho rằng “không ảnh hưởng gì tới ai” thì cả thế giới sẽ không còn là

một môi trường xanh - sạch - đẹp, một ngôi nhà lý tưởng để con người tồn tại và

sinh sống.

Nếu chú ý quan sát, chúng ta sẽ bắt gặp những hình ảnh không đẹp mắt từ

nhiều đoàn viên, thanh niên như: hồn nhiên xả rác ra đường đi hay những nơi công

cộng. Vẫn còn một bộ phận không nhỏ thanh niên ý thức chưa cao thậm chí ý thức

kém trong việc bảo vệ môi trường. Họ chưa nhận thức được rằng bảo vệ môi

trường chính là đang bảo vệ cuộc sống của chính bản thân họ và những người

xung quanh họ.

Thứ ba, bản thân thanh niên với tư cách là đối tượng được giáo dục, có nhiều

người trong số họ đã có ý thức học tập, rèn luyện tốt, song cũng vẫn còn có một bộ

phận thanh niên thiếu ý thức, vô trách nhiệm, không tôn trọng giá trị của môi trường

mang đến cho con người. Không ít thanh niên của các xã trong huyện có thái độ thờ

ơ trước những hoạt động giáo dục tuyên truyền của Đoàn Thanh niên, chính quyền

địa phương về ý thức bảo vệ môi trường. Cho nên, công tác giáo dục chưa thật sự

thành công và vẫn cần phải nâng cao hơn nữa trong thời gian tới.

Thứ tư, về nội dung, hình thức và phương pháp tổ chức giáo dục vẫn còn

53

nhiều bất cập chưa phát huy được hết sức trẻ của thanh niên, chưa thật sự làm cho

mọi người thấy cần phải tham gia vào công tác bảo vệ môi trường. Bản thân đối

tượng là chủ thể giáo dục cũng còn thiếu về kiến thức cũng như cách thức, biện

pháp để có thể tổ chức tốt hơn nữa công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên huyện Đồng Hỷ. Công tác truyền thông cũng chưa được sử dụng

có hiệu quả đối với thanh niên.

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2

Trên cơ sở định hướng các nội dung giáo dục tư tưởng văn hóa, giáo dục

đạo đức, lối sống cho thanh niên trong đó có Nghị quyết 25, Hội nghị lần thứ 7,

BCH TW X; Nghị quyết liên tịch giữa Trung ương Đoàn và Bộ Tài nguyên và

Môi trường; Đoàn thanh niên huyện Đồng Hỷ đã đổi mới và xây dựng các

chương trình hành động triển khai xuống các chi đoàn khối xóm, trên cơ sở đó

đã đề ra ba nhóm giải pháp nhằm tăng cường công tác giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường cho thanh niên ở huyện Đồng Hỷ nói chung và các chi đoàn cơ sở

nói riêng. Các giải pháp đã góp phần nào nâng cao nhận thức cho thanh niên

trong việc hiểu biết các vấn đề về môi trường thông qua nhiều kênh thông tin

tuyên truyền, nhiều hình thức, chương trình hoạt động đa dạng, cung cấp các kỹ

năng, phương pháp để hướng thanh niên tham gia vào các hoạt động thực tiễn

bảo vệ môi trường, kết hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội quản lý và giáo

dục đồng bộ hiệu quả. Căn cứ vào tình hình, thức trạng của từng địa phương đơn

vị để đề ra các giải pháp cụ thể, thiết thực góp phần nâng cao nhận thức của thanh

niên và cộng đồng trong việc thay đổi thái độ, hành vi ứng xử với môi trường,

biết sống thân thiện với môi trường và giúp cho môi trường sống của chúng ta

được hài hòa, cân bằng và phát triển bền vững.

Chương 3

MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN GIÁO DỤC Ý THỨC

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO THANH NIÊN CỦA ĐOÀN TNCS

HỒ CHÍ MINH HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

54

3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái

Nguyên

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi

Việc đề xuất các biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái Nguyên yêu cầu

chúng ta phải đặt bản thân mình trong hoàn cảnh cụ thể tại địa phương cũng như

sự tác động của các yếu tố khách quan và chủ quan. Áp dụng tốt nguyên tắc này

sẽ giúp chúng ta tránh được quan điểm quá tả hoặc quá hữu khi đưa ra các biện

pháp. Tính khả thi được thể hiện ở nhiều mặt:

Thứ nhất, khả thi về nhận thức: các biện pháp phải đảm bảo cho việc lĩnh

hội tri thức, kỹ năng một cách đầy đủ với chất lượng cao và vững chắc. Tri thức

và kỹ năng đã được lĩnh hội trở nên có hệ thống, bền vững có khả năng ứng dụng

tại địa phương.

Thứ hai, khả thi về mặt giáo dục: Nâng cao ý thức của thanh niên về bảo

vệ môi trường, tìm tòi các biện pháp giáo dục mới

Thứ ba, khả thi về mặt kinh tế: Áp dụng các biện pháp tiết kiệm được thời

gian và công sức nhưng đảm bảo chất lượng theo yêu cầu đề ra.

Biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường phải tạo ra hiệu quả toàn

diện thiết thực để nâng cao nhận thức cho thanh niên nói riêng và mọi người dân

nói chung.

3.1.2. Nguyên tắc bảo đảm tính thực tiễn

Nguyên tắc này đòi hỏi trong quá trình giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên cần kết hợp 2 điều kiện. Một là tri thức về giáo dục ý thức bảo vệ

môi trường là những điểm có hệ thống, quan trọng và then chốt hơn cả. Hai là tri

thức đó phải được vận dụng trong thực tiễn để cải tạo hiện thực trong quá trình

giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. Thông qua đó giúp cho thanh niên ý thức rõ

tác dụng của tri thức lý thuyết về môi trường đối với đời sống, với thực tiễn của

55

công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Hình thành cho họ những kỹ năng vận

dụng lý luận ở những mức độ khác nhau mà mức độ cao nhất là góp phần giảm

thiểu ô nhiễm môi trường trong điều kiện biến đổi khí hậu ở Việt Nam nói riêng

và toàn cầu nói chung.

Bản thân nội dung “Lý luận liên hệ với thực tiễn” đã phản ánh nội dung

“học đi đôi với hành”. Theo Hồ Chí Minh thì “Lý luận phải đem ra thực hành.

Thực hành phải nhằm theo lý luận. Lý luận cũng như cái tên. Thực hành cũng

như cái đích để bắn. Có tên mà không bắn hoặc bắn lung tung cũng như không

có tên. Vì vậy, chúng ta phải gắng học, đồng thời phải hành”.

Từ đó có thể nhận thấy nội dung về giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên cần phải được áp dụng một cách cụ thể và rộng rãi.

3.2. Các giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trường cho thanh niên

của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Đồng Hỷ, Tỉnh Thái Nguyên

3.2.1. Nhóm giải pháp tuyên truyền

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trên

phạm vi toàn xã hội cho mọi đối tượng, xem đây là hoạt động trọng tâm trong

công tác giáo dục tư tưởng văn hóa, giáo dục lối sống, nếp sống văn hóa, văn

minh và là phương tiện chủ yếu để tạo sự chuyển biến về nhận thức, thói quen

dẫn đến hành động thực tế.

Bên cạnh các hoạt động lên lớp của thầy và trò, tìm hiểu sách, báo, tài liệu

và các phương tiện thông tin đại chúng thì việc tổ chức các hoạt động tuyên

truyền giáo dục bằng các hình thức cộng đồng đang ngày càng phổ biến. Bởi vì

chỉ có tuyên truyền giáo dục mới truyền bá, giáo dục, giải thích nhằm làm chuyển

biến và nâng cao nhận thức, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm, xây dựng thành niềm

tin; thúc đẩy mọi người hành động một cách tự giác, nhằm thực hiện thắng lợi

mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Tuyên truyền là hình thức tối ưu mang lại kết quả bằng

sự thuyết phục dưới nhiều loại hình để phổ biến và nâng cao nhận thức của cộng

đồng xã hội trước những vấn đề quan trọng.

56

Trong các hình thức tuyên truyền, truyền thông môi trường là một quá

trình tương tác xã hội hai chiều, giúp cho mọi đối tượng tham gia vào quá trình

đó cùng tạo ra và cùng chia sẻ với nhau các thông tin môi trường, với mục đích

đạt được sự hiểu biết chung về các chủ đề môi trường có liên quan và từ đó có

năng lực cùng chia sẽ trách nhiệm bảo vệ môi trường với nhau. Truyền thông

môi trường là công cụ quản lý quan trọng, cơ bản của quản lý môi trường. Nó có

tác động trực tiếp hoặc gián tiếp làm thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi của

người dân trong cộng đồng; từ đó thúc đẩy họ tự nguyện tham gia các hoạt động

bảo vệ môi trường từ đơn giản nhất đến phức tạp nhất và không chỉ tự mình tham

gia, mà còn lôi cuốn những người khác cùng tham gia, để tạo ra các kết quả có

tính đại chúng, tính xã hội.

Truyền thông môi trường góp phần cùng với giáo dục môi trường chính

khóa và ngoại khóa để:

Một là, nâng cao nhận thức của người dân về vấn đề môi trường.

Hai là, thay đổi thái độ của người dân về vấn đề môi trường.

Ba là, xác định tiêu chí và hướng dẫn cách lựa chọn hành vi môi trường

có tính bền vững.

Truyền thông môi trường còn là một công cụ đắc lực cho các loại công cụ khác

như công cụ pháp lý, công cụ kinh tế, công cụ trong quản lý môi trường.

Để đạt được mục tiêu của truyền thông môi trường cần tiến hành 5 bước sau:

Bước 1, xây dựng nhận thức về vấn đề môi trường tức là thanh niên có được

nhận thức về vấn đề môi trường mà trước đó chưa biết hoặc chưa quan tâm.

Bước 2, tăng cường quan tâm về vấn đề môi trường: khi nhận thức được

vấn đề môi trường, những người nhận thông điệp sẽ quan tâm nhiều hơn về

những thông tin liên quan đến môi trường.

Bước 3, thay đổi thái độ về vấn đề môi trường: khi đã có sự quan tâm,

người ta có thể thay đổi thái độ đối với vấn đề môi trường.

Bước 4, thay đổi hành vi có liên quan đến vấn đề môi trường: khi đã

57

có sự thay đổi thái độ thì hệ quả logic sẽ là sự thay đổi hành vi, cách ứng xử

với môi trường.

Bước 5, củng cố thành tập quán ngay trong cộng đồng để giải quyết vấn

đề môi trường - khi hành vi được duy trì ổn định trong thời gian dài, sẽ là khởi

đầu cho một thói quen mới và từ đó nhanh chóng trở thành tập quán.

Ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu (BĐKH) cùng với suy thoái tài

nguyên là những thách thức lớn của nhân loại trong thế kỷ 21, làm thay đổi các hệ

sinh thái tự nhiên, quá trình phát triển, đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh môi

trường. Để phòng ngừa, ứng phó với vấn đề trên, các quốc gia đã thảo luận, thống

nhất đưa ra những quy định chung làm căn cứ để mỗi nước có nghĩa vụ chấp hành,

tuân thủ. Căn cứ vào luật pháp quốc tế và điều kiện thực tế về tự nhiên, kinh tế -

xã hội, phong tục tập quán riêng… mỗi nước đã xây dựng, ban hành Luật và các

văn bản hướng dẫn thi hành để điều chỉnh hành vi của mỗi cá nhân, tổ chức. Tuy

nhiên, để các văn bản pháp luật mới ban hành đi vào cuộc sống thì cần phát huy

vai trò của công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về BVMT. Tăng cường công

tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, tăng trưởng

xanh, phát triển kinh tế xanh theo hướng đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức

tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng, các vùng miền; đẩy mạnh xã hội hóa các

hoạt động đào tạo, truyền thông về môi trường.

Tuyên truyền, phổ biến những kiến thức cơ bản, phổ thông, quan điểm của

Đảng, các văn bản pháp luật như Luật môi trường, Luật Biển đảo; tổ chức tọa

đàm, hội thảo, giao lưu nói chuyện liên quan đến các nội dung công tác bảo vệ

môi trường.

Tổ chức lễ mít tinh, diễu hành tuyên truyền, dọn vệ sinh tại các khu dân

cư/ khu công cộng, thu gom xử lý rác thải, khơi thông dòng chảy, tổ chức làm

sạch kênh, mương, bờ biển đối với các địa phương ven biển...

Tổ chức tuyên truyền, vận động đoàn viên, thanh niên và nhân dân nhằm

nâng cao nhận thức về Bảo vệ môi trường, chuyển biến nhận thức thành hành động

58

cụ thể như: Trồng cây xanh, bảo vệ rừng, tiết kiệm năng lượng, sử dụng năng lượng

sạch, áp dụng các công nghệ sản xuất sạch, thân thiện với môi trường trong hoạt

động công nghiệp, nông nghiệp đến sinh hoạt hàng ngày, khai thác tài nguyên biển

một cách bền vững, không đánh bắt khai thác thủy sản trái phép, không sử dụng các

hóa chất độc hại khi khai thác tài nguyên biển, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi

trường, ít tiêu hao năng lượng, hạn chế sử dụng túi nilon, nguyên liệu, nhiên liệu có

phát sinh khí thải gây ô nhiễm môi trường.

Phối hợp các cơ quan, ban ngành liên quan tổ chức các hoạt động truyền

thông, tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật và thông tin về tài nguyên và

bảo vệ môi trường nhân dịp tổ chức Tết trồng cây; hưởng ứng Ngày đất ngập

nước thế giới (ngày 02/02), Ngày Nước thế giới (ngày 22/3),

Ngày Khí tượng thế giới (ngày 23/3), Ngày Trái đất (ngày 23/4), hoạt động

hưởng ứng Tuần lễ quốc gia về Nước sạch và Vệ sinh môi trường (từ ngày 29/4

đến ngày 06/5), Ngày đa dạng sinh học và Ngày Môi trường thế giới (từ ngày 25/5

đến ngày 05/6), Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn (từ ngày 1/9 đến ngày 30/9);

lồng ghép các nội dung bảo vệ môi trường, bảo vệ tài nguyên trong các hoạt động

Đoàn - Hội - Đội ở cơ sở, các chương trình “Ngày thứ bảy tình nguyện”, “Ngày

chủ nhật xanh”, “Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè”, các chương trình, hoạt

động bảo vệ tài nguyên môi trường trọng điểm; nhân rộng mô hình “Khu dân cư

xanh - sạch - đẹp - an toàn - văn minh”...

Phối hợp với các cơ quan, ban, ngành liên quan đào tạo, bồi dưỡng đội

ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên có đủ kiến thức, kỹ năng tuyên truyền, vận

động, giáo dục đoàn viên, thanh thiếu nhi bảo vệ và giữ gìn vệ sinh môi trường;

tổ chức tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng, kỹ thuật và công nghệ bảo vệ môi

trường cho cán bộ Đoàn - Hội - Đội.

Tổ chức các “Ngày hội tái chế”, “Ngày hội thiếu nhi tham gia bảo vệ môi

trường và biển đảo quê hương”…

Đưa nội dung tuyên truyền bảo vệ môi trường vào nội dung sinh hoạt của

59

các Chi đoàn, Chi hội, các CLB - Đội nhóm với các nội dung như: tìm hiểu Luật

Môi trường; Tuyên truyền trực quan thông qua các hình thức như: treo băng rôn,

panô, áp phích, khẩu hiệu tuyên truyền ở nơi công cộng, các đường phố chính,

tại trụ sở cơ quan làm việc, trường học… nhằm đánh thức nhận thức của cộng

đồng cùng hành động bảo vệ môi trường. Phấn đấu mỗi Chi đoàn có một mô

hình, công trình bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp.

Phối hợp tổ chức các buổi hội thảo, diễn đàn, tọa đàm, hội thi với chủ đề

“Thanh niên ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường để tuyên truyền

và phát huy những ý tưởng sáng tạo, giải pháp của thanh niên về ứng phó với

biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.

Vận động các nhà máy, xí nghiệp, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trên địa

bàn ký cam kết về bảo vệ môi trường, bảo vệ dòng sông quê hương.

Phối hợp các cơ quan, báo, đài, thông tin đại chúng ở địa phương tuyên

truyền về Luật bảo vệ môi trường và các nội dung về môi trường, biểu dương kịp

thời các tập thể, cá nhân điển hình tham gia tích cực trong các hoạt động bảo vệ

môi trường.

Trong gần 30 năm đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương,

đường lối, nghị quyết và các văn bản phạm pháp luật về BVMT như Khoản 1

Điều 6, Luật BVMT năm 2014 nêu rõ một trong những hoạt động được khuyến

khích là “truyền thông, giáo dục và vận động mọi người tham gia BVMT, giữ

gìn vệ sinh môi trường, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và đa dạng sinh học” hay

“phổ biến, giáo dục pháp luật về BVMT phải được thực hiện thường xuyên và

rộng rãi” (Điều 154). Khoản 1 và 2 Điều 155 của Luật quy định cụ thể công tác

giáo dục về môi trường, đào tạo nguồn nhân lực: “Chương trình chính khóa của

các cấp học phổ thông phải có nội dung giáo dục về môi trường”, “Nhà nước

ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực BVMT; khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân

tham gia giáo dục về môi trường và đào tạo nguồn nhân lực BVMT”…

Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị về BVMT trong

60

thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước xác định, giải pháp quan

trọng để BVMT đó là “đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận

thức và trách nhiệm BVMT”. Mới đây nhất, tại Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày

3/6/2013 về Chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và

BVMT được Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI thông

qua, đã nhấn mạnh nhóm giải pháp chính để BVMT là: “Tăng cường, đổi mới công

tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, hình thành ý thức chủ động ứng

phó với BĐKH, sử dụng tiết kiệm tài nguyên và BVMT”.

Trong thời gian qua, hoạt động tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức

về BVMT đã được các cấp, ngành, địa phương quan tâm và đã đạt được nhiều

thành tựu quan trọng, góp phần nâng cao nhận thức của người dân và cộng đồng

về BVMT. Các sự kiện lớn về môi trường như Giờ Trái đất, Ngày Trái đất (22/4),

Ngày Môi trường thế giới (5/6); Ngày quốc tế Đa dạng sinh học (22/5), Chiến

dịch Làm cho thế giới sạch hơn... được phát động ở cả Trung ương và địa

phương. Hàng năm, Giải thưởng Môi trường Việt Nam được tổ chức nhằm

khuyến khích các tập thể, cá nhân trong và ngoài nước có nhiều thành tích trong

sự nghiệp BVMT. Tại Lễ trao tặng Giải thưởng Môi trường Việt Nam năm 2015,

50 tổ chức, cá nhân và cộng đồng có thành tích xuất sắc trong công tác BVMT

được lựa chọn và vinh dự đón nhận phần thưởng hay tại Hội nghị Môi trường

toàn quốc lần thứ IV, 70 điển hình tiên tiến về BVMT giai đoạn 2011 - 2015 đã

được tôn vinh...

Bên cạnh đó, nhiều hình thức tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức

cộng đồng cũng được tổ chức thông qua các tư liệu, tranh ảnh, chiến dịch

truyền thông đại chúng, phương tiện truyền thông (báo chí, phát thanh, truyền

hình), các cuộc thi sáng tác, viết, vẽ, tìm hiểu pháp luật về môi trường, các

cuộc vận động quần chúng tham gia BVMT... Năm 2015, các phong trào, hoạt

động có ý nghĩa về BVMT đã được tổ chức, huy động đông đảo nhân dân tham

61

gia như: Cuộc thi Sáng tác ảnh về môi trường; Ngày hội tái chế chất thải hưởng

ứng Giờ Trái đất năm 2015; Hội thi tuyên truyền về nước sạch, vệ sinh môi

trường và thu gom, phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn ở Bắc Giang...

Để trang bị cho cộng đồng nói chung và thanh niên nói riêng những kỹ

năng hành động bảo vệ môi trường hiệu quả, nhiều chương trình giáo dục bao

gồm cả chính khóa và ngoại khóa đã được triển khai tới các cấp học trong hệ

thống giáo dục. Trong đó, những tài liệu, ấn phẩm, sách giáo khoa, sách tham

khảo về BVMT đã được biên soạn và phát hành trong cả nước…

Tuy nhiên, hoạt động tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức và ý thức

trách nhiệm về bảo vệ môi trường vẫn còn những hạn chế như chưa có sự phối

hợp kịp thời và chặt chẽ giữa các cơ quan thông tin, báo chí; Công tác triển khai

các hoạt động tuyên truyền pháp luật bảo vệ môi trường chưa thường xuyên;

Việc vận động các tầng lớp nhân dân nâng cao kiến thức môi trường qua các

chiến dịch chưa thường xuyên, liên tục... Nguyên nhân của tình trạng trên là do

ý thức BVMT của cộng đồng dân cư chưa cao; nhận thức về nguy cơ ô nhiễm

môi trường và những tác động tiêu cực của tình trạng ô nhiễm môi trường đến

đời sống kinh tế - xã hội và sức khỏe người dân của nhiều cấp chính quyền, cơ

quan quản lý, tổ chức, cá nhân ở nhiều địa phương chưa đầy đủ; nguồn ngân sách

đầu tư cho BVMT chưa đáp ứng được yêu cầu…

Nhằm tiếp tục triển khai hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục pháp

luật về BVMT cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp:

Tăng cường sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo các cấp, ngành, đoàn thể

và tổ chức chính trị - xã hội trong việc tuyên truyền pháp luật về BVMT. Hàng

năm, tiến hành sơ kết, tổng kết việc thực hiện Chương trình phối hợp đã ký kết

của Bộ TN&MT, Sở TN&MT với các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể (Hội

Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên…).

Thường xuyên tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về BVMT

thông qua các phương tiện thông tin và truyền thông cũng như hoạt động giáo

62

dục pháp luật về môi trường. Xây dựng văn hóa ứng xử thân thiện với môi trường

trên cơ sở đổi mới tư duy, cách làm, hành vi ứng xử, ý thức trách nhiệm với thiên

nhiên, môi trường. Đây là giải pháp phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội nước

ta hiện nay và mang tính chiến lược, lâu dài.

Đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động BVMT, tạo cơ sở pháp lý và cơ chế, chính

sách khuyến khích cá nhân, tổ chức và cộng đồng tham gia. Hình thành các loại

hình tổ chức đánh giá, tư vấn, giám định, công nhận, chứng nhận về BVMT;

khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia các dịch vụ thu gom, vận chuyển,

tái chế, xử lý chất thải và các dịch vụ khác. Chú trọng xây dựng và thực hiện quy

ước, hương ước, cam kết về BVMT và các mô hình tự quản về môi trường của

cộng đồng dân cư, nhất là ở khu vực nông thôn. Phát triển các phong trào quần

chúng, vận động nhân dân tích cực tham gia BVMT. Phát hiện và nhân rộng các

mô hình, điển hình tiên tiến trong hoạt động BVMT; gắn nội dung BVMT với

phong trào Toàn dân tham gia BVMT.

Các cơ quan truyền thông đại chúng phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản

lý nhà nước về môi trường và các tổ chức chính trị - xã hội xây dựng chuyên

mục, chuyên đề, phóng sự về môi trường; đa dạng hóa hình thức và nội dung

truyền thông môi trường; đưa tin chính xác, thường xuyên và kịp thời; phát hiện

và kiên quyết đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật về BVMT.

Có thể nói, giáo dục ý thức bảo môi trường là việc làm không thể thiếu để

giúp mọi người hiểu biết về môi trường. Vì thế, chỉ có việc đẩy mạnh công tác

tuyên truyền, giáo dục với sự tham gia tích cực của các cấp, ngành, tổ chức,

doanh nghiệp và cộng đồng là giải pháp quan trọng trong công tác BVMT, góp

phần phát triển bền vững đất nước.

3.2.2. Nhóm giải pháp xây dựng cơ chế, chính sách

Tiếp tục nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về

bảo vệ môi trường, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật nói

chung, bám sát thực tế và theo kịp tiến trình phát triển và hội nhập quốc tế của

63

đất nước, diễn biến nhanh và mức độ phức tạp của các vấn đề môi trường. Thể

chế hóa kịp thời và tổ chức thực hiện nghiêm các quan điểm, chủ trương của

Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường; chú trọng nâng

cao nhận thức và đề cao trách nhiệm của các cấp, các ngành; tăng cường sự phối

hợp, chặt chẽ, đồng bộ giữa các ngành, giữa Trung ương và địa phương. Có các

giải pháp phát huy hiệu quả hoạt động của lực lượng cảnh sát môi trường. Bộ

TN&MT chịu trách nhiệm tổng thể về kiểm tra, giám sát, bảo đảm thực hiện

đúng trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương.

Đây là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ý thức bảo

vệ môi trường cho thanh niên. Vì khi cấp ủy Đảng, chính quyền có nhận thức đúng

thì sẽ quan tâm, đồng thời lãnh đạo, chỉ đạo sát sao các cấp, các ngành trong hệ

thống chính trị cùng phối hợp thực hiện nhằm đạt được kết quả tốt nhất.

Cấp ủy Đảng, chính quyền cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng, vị

trí, vai trò của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

hiện nay, sự cần thiết phải tiến hành giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng

trở nên nghiêm trọng thì việc nâng cao nhận thức của tất cả mọi người trong đó

có thanh niên - những chủ nhân tương lai của đất nước về tầm quan trọng của

môi trường và ý nghĩa của các hoạt động bảo vệ môi trường là việc làm hết sức

cần thiết. Do vậy, các cấp ủy Đảng, chính quyền cần xác định rõ đây là việc làm

quan trọng và có những chính sách quan tâm thích đáng để công tác giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường cho thanh niên đạt hiệu quả cao cả về chất và lượng,

tránh việc giáo dục hình thức.

Tăng cường năng lực của cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường

từ Trung ương đến địa phương đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ môi trường ngày

càng lớn, phức tạp. Rà soát, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ quản lý, sắp xếp tổ

chức bộ máy, tăng cường năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý môi trường

các cấp, nhất là ở các địa phương, ưu tiên cấp huyện, xã, bảo đảm tính thống nhất,

đồng bộ, xuyên suốt từ Trung ương đến cơ sở. Xây dựng cơ chế tham vấn, phối

hợp trong công tác bổ nhiệm, đề bạt, đào tạo, bồi dưỡng lãnh đạo cơ quan chuyên

64

môn về tài nguyên và môi trường ở địa phương.

Tập trung đổi mới, bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo vệ

môi trường và tăng cường thanh kiểm tra, giám sát việc thực hiện.

Tiến hành rà soát một cách toàn diện hệ thống chính sách, pháp luật trên các

lĩnh vực kinh tế - xã hội, bổ sung, hoàn thiện theo hướng hình thành môi trường

chính sách, pháp luật đồng bộ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội hài hòa với thiên

nhiên, thân thiện với môi trường, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Tiến

hành rà soát tổng thể hệ thống chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường, bổ sung,

hoàn thiện theo hướng đồng bộ, phù hợp với chủ trương tái cấu trúc nền kinh tế,

chuyển đổi mô hình tăng trưởng, xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hoàn thiện thể

chế và phát triển nguồn nhân lực.Rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ môi trường

và các luật có liên quan theo hướng quy định rõ về nguyên tắc, chính sách của Nhà

nước, nội dung, công cụ, cơ chế, quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chí đánh giá, trách nhiệm

bảo vệ môi trường phù hợp với bối cảnh biến đổi khí hậu, chủ trương tái cơ cấu nền

kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Nghiên cứu xây dựng Bộ luật Môi trường theo hướng thống nhất công tác

bảo vệ các thành phần môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Nghiên cứu

xây dựng Luật Giảm thiểu, tái chế và tái sử dụng chất thải; Luật Không khí sạch;

Luật Phục hồi và cải thiện chất lượng môi trường, các hệ sinh thái tự nhiên; xây

dựng hệ thống pháp luật, quy trình, quy chuẩn, hướng dẫn thực hiện phân vùng

chức năng sinh thái. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm pháp

luật, đấu tranh phòng, chống tội phạm về môi trường, tăng cường thực thi chính

sách, pháp luật về bảo vệ môi trường.

Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả với lực lượng cảnh sát môi

trường trong đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về bảo vệ

môi trường. Phối hợp Bộ Tư pháp, Tòa án nhân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân

tối cao hướng dẫn thực hiện các quy định về tội phạm môi trường trong Bộ luật

Hình sự nhằm nhanh chóng đưa các quy định này đi vào cuộc sống.

Đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động bảo vệ môi trường; có chính sách thúc

65

đẩy sự tham gia và phát huy vai trò của các tổ chức chính trị xã hội, xã hội nghề

nghiệp.

3.2.3. Nhóm giải pháp thực tiễn

Tổ chức hội thi hoạt động tình nguyện tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh

công tác bảo vệ môi trường. Tiếp tục đẩy mạnh nâng cao hoạt động tình nguyện

Đoàn viên niên bảo vệ môi trường, tạo phong trào thi đua rộng khắp, phát động

đoàn viên niên hưởng ứng hoạt động bảo vệ môi trường - Tổ chức hội thảo, diễn

đàn, hội thi với chủ đề “Thanh niên chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và

bảo vệ môi trường để tuyên truyền phát huy ý tưởng như: thi cắt dán khẩu hiệu

tuyên truyền với chủ đề “Vì môi trường xanh -sạch - đẹp”, “Vì môi trường không

hút thuốc lá”; hội thi tuổi trẻ Đồng Hỷ tham gia xây dựng nông thôn mới; sử

dụng túi giấy bảo vệ môi trường, thay sử dụng nhiều bao nilon thông qua chương

trình vận động “Nói không với túi nilon”; tổ chức sân chơi cuối tuần cho em

thiếu nhi với chủ đề “Môi trường xanh”; tổ chức hội thi vẽ tranh, thiết kế thời

trang với chủ đề “Thiếu nhi với công tác bảo vệ môi trường”, “Vì môi trường

thân thiện”. Các cấp Đoàn cần chủ động công tác vận động đoàn viên niên nhân

dân chuyển đổi cấu, giống trồng, vật nuôi, điều chỉnh vụ mùa, ứng dụng khoa

học, kỹ thuật sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu Chủ động áp

dụng công nghệ sản xuất mới, tiết kiệm lượng, chất thải. Chỉ đạo toàn bộ các tổ

chức cơ sở Đoàn đăng ký đảm nhận thực công trình, phần việc cụ thể, hiệu quả

thiết thực, gắn với hoạt động trọng tâm hưởng ứng “Tháng Thanh niên”; “Giờ

trái đất”; “Tuần lễ Quốc gia về vệ sinh môi trường”, “Ngày Đa dạng sinh học

hưởng ứng Tết trồng đời đời nhớ ơn Bác Hồ”, “Ngày môi trường thế giới”, hoạt

động “Ngày thứ bảy tình nguyện, Ngày Chủ nhật xanh” thông qua hoạt động góp

phần bước xây dựng môi trường sống ngày “Xanh - Sạch - Đẹp” - Thường xuyên

tổ chức cho đoàn viên niên tình nguyện tuyên truyền thực vệ sinh môi trường nơi

công cộng hộ gia đình, thực quy ước nếp sống văn minh đô thị; tuyên truyền cách

phòng tránh thiên tai, lụt bão dịch bệnh cho thiếu niên nhân dân …đặc biệt hoạt

động vệ sinh môi trường sau đợt thiên tai dịch bệnh xảy - Tổ chức đồng loạt

66

Chiến dịch truyền thông Ngày chủ nhật xanh, thứ bảy tình nguyện tại tất cả các

cơ sở Đoàn, đoàn viên,thanh niên toàn huyện gắn với hoạt động cụ thể như: Vệ

sinh môi trường thu gom rác thải, trồng cây xanh, xóa biển quảng cáo trái

phép…các tổ chức Đoàn cơ sở, Chi Đoàn đảm nhận công trình phần việc niên,

thực tuyến đường xanh -sạch - đẹp,… gắn với việc xây dựng xóm, làng an toàn,

đẹp, văn minh.Tổ chức hoạt động khác tình nguyện môi trường diễu hành xe đạp,

trồng cây, dọn vệ sinh, ngày hội tái chế chất thải tổ chức, lồng ghép với hoạt động

điểm nêu. Tổ chức Đoàn sở tích cực vận động đoàn viên, thiếu nhi nhân dân bỏ

rác nơi quy định, không đổ nước thải nơi công cộng; không thả rong động vật nơi

công cộng; tích cực xây dựng, giữ gìn cảnh quan đô thị, khu dân cư sạch, đẹp. Các

cấp Đoàn tổ chức hỗ trợ, giúp đỡ nhân dân xây dựng công trình nước nhà tiêu hợp

vệ sinh, di dời nhà tiêu không hợp vệ sinh xa nơi ở, xây lò đốt rác; vận động nhân

dân trồng và chăm sóc cây xanh, bồn hoa khuôn viên nhà để tạo mảng xanh.

Tổ chức tập huấn nâng cao lực hoạt động bảo vệ môi trường cho cán đoàn

đoàn viên, thanh niên - kết hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức tập huấn

cho đội ngũ cán Đoàn chủ chốt, báo cáo viên, tuyên truyền viên, thành viên đội

thanh niên xung kích tình nguyện toàn Huyện,công tác bảo vệ tài nguyên môi

trường, phòng chống dịch bệnh; kỹ vận động đoàn viên, thiếu nhi nhân dân thực

tốt việc giữ gìn vệ sinh môi trường…

Tổ chức cổ vũ, vận động đoàn viên, thanh niên quyên góp, đăng ký đảm

nhận công trình, phần việc niên như: tổ chức trồng rừng hạn chế lụt, bão; thu

gom rác thải, bảo vệ dòng sông, đảm nhận tuyến đường xanh - sạch…

Phát huy nhân rộng tấm gương đoàn viên, thanh niên điển hình làm tốt

công tác bảo vệ môi trường, làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo

vệ môi trường cho đoàn viên, niên nói riêng,toàn xã hội nói chung. Công tác

tuyên truyền tổ chức hoạt động thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên hưởng

ứng tham gia việc kịp thời biểu dương, khen thưởng tổ chức, cá nhân có nhiều

thành tích công tác bảo vệ môi trường phát xử lý hành động cố tình gây ô nhiễm

67

môi trường địa phương, đơn vị xem việc làm quan trọng mà tổ chức Đoàn quyền

địa phương cần thường xuyên thực Bởi vì, thông qua hình thức tuyên dương,

khen thưởng giúp cho tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp công tác bảo vệ môi

trường người tuyên truyền viên có sức thuyết phục đến người xung quanh để

chung tay bảo vệ môi trường.

Thành lập đội vệ sinh môi trường tự quản - Nâng cao vai trò Đội tình

nguyện xanh, Đội niên xung kích việc chủ động tham gia phát hiện, kịp thời tố

giác, đề xuất phối hợp với ngành chức thực việc xử lý chất thải, xử lý vấn đề ô

nhiễm môi trường diễn cộng đồng - Tổ chức lựa chọn lực lượng, xây dựng mô

hình Đội tình nguyện xanh, làm nòng cốt trực tiếp tham gia hoạt động bảo vệ tài

nguyên, môi trường, thành lập đội tình nguyện xanh, Đội thanh niên xung kích

với số lượng từ 5 - 10 thành viên. Các sở Đoàn tiếp tục củng cố, xây dựng mô

hình đội thanh niên xung kích, đội tình nguyện bảo vệ môi trường, phòng chống

thiên tai, dịch bệnh; nhân rộng tuyến đường thanh niên tự quản, làng xã xanh,

sạch, đẹp; xây dựng mô hình góc phố sạch, cánh đồng vỏ thuốc trừ sâu; hỗ trợ

triển khai thành lập tổ hợp tác, hợp tác xã niên thu gom rác thải. Mỗi chi đoàn

xóm, xã đảm nhận dọn dẹp vệ sinh đoạn đường Thanh niên tự quản phân công

mỗi tháng, tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia dọn dẹp vệ sinh, bóc xóa

biển quảng cáo, phát quang bụi rậm. Ngoài ra, tổ chức tuyên truyền bằng loa phát

thanh, cổ động nhằm tuyên truyền ý thức cho bà con nhân dân giữ gìn sinh môi

trường, đường làng, ngõ xóm

TIỂU KẾT CHƯƠNG 3

Bảo vệ môi trường là nội dung quan trọng trong chương trình công tác

Đoàn,phong trào thanh niên, hoạt động giáo dục nâng cao nhận thức môi trường

cho thanh niên nói riêng và cho toàn thể quần chúng nhân dân nói chung. Cần tổ

chức các hoạt động cụ thể như:“Ngày thứ bảy tình nguyện”, “Ngày Chủ nhật

68

xanh”, tổ chức thi tìm hiểu kiến thức bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm lượng

điện sinh hoạt, bỏ rác đúng nơi quy định, trồng chăm sóc cây xanh, tuyên truyền,

vận động nhân dân không vứt rác thải hai bên đường, xây dựng tuyến đường

xanh - đẹp không rác thải có sức lan tỏa rộng hưởng ứng tích cực đoàn viên,

thanh niên có thể khẳng định, tuổi trẻ huyện Đồng Hỷ xung kích tình nguyện với

nhiều việc làm thiết thực, tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền đến đông đảo

đoàn viên, nhân dân, góp phần tích cực việc nâng cao nhận thức, xây dựng thái

độ, việc làm, tinh thần tự nguyện, tự giác tuổi trẻ việc bảo vệ môi trường biến

đổi khí hậu, hình ảnh thế hệ thanh niên huyện Đồng Hỷ thời đại mới với lòng

yêu nước trách nhiệm công dân, sẵn sàng dấn thân, tích cực tham gia các hoạt

động bảo vệ môi trường góp phần xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp, bền

vững. Bảo vệ môi trường vấn đề sống còn của nhân loại, bảo vệ môi trường bắt

đầu từ hành động cụ thể, thiết thực ở địa phương nơi chúng ta sinh sống, tác động

lan tỏa đến toàn xã hội. Ngày nay, bảo vệ môi trường đã trở thành một vấn đề

trọng yếu trong quá trình phát triển của toàn cầu và đang được phần lớn các quốc

gia trên thế giới đặt thành quốc sách. Bảo vệ môi trường gắn liền với phát triển

bền vững trở thành một nội dung then chốt của các chiến lược và kế hoạch phát

triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia.

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm và chú trọng đến

vấn đề bảo vệ môi trường, cho rằng phát triển kinh tế - xã hội phải gắn liền với

bảo vệ môi trường sinh thái, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên nhằm nâng

cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Hệ thống cơ quan quản lý Nhà

nước về môi trường được hình thành và đi vào hoạt động trên phạm vi cả nước.

Công tác quản lý kiểm soát môi trường được tiến hành tương đối đồng bộ và có

tổ chức…. Tuy nhiên, bên cạnh đó công tác bảo vệ môi trường có lúc, có nơi

chưa được coi trọng và quan tâm đúng mức.

Một trong những nguyên nhân chính là do nhận thức và thái độ của con

người đối với môi trường còn hạn chế. Từ đó vấn đề đặt ra là: Cần thiết phải tăng

cường giáo dục bảo vệ môi trường. Chỉ thị 36 - CT/TW của Bộ Chính Trị ngày

69

25/6/1998 về “Tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp

hóa, hiện đại hóa đất nước” đã coi vấn đề giáo dục môi trường là giải pháp đầu

tiên. Chỉ thị đã chỉ ra 8 giải pháp lớn về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

trong thời gian tới ở nước ta trong đó giải pháp thứ nhất là “Thường xuyên giáo

dục tuyên truyền xây dựng thói quen, nếp sống và các phong trào quần chúng

bảo vệ môi trường…”. [18]

Có thể nói việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho mọi người dân là

hết sức quan trọng, trong đó có việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh

niên. Từ xưa đến nay, thanh niên luôn là rường cột của nước nhà, là chủ nhân

tương lai của đất nước, là lực lượng xã hội to lớn có mặt trên tất cả các lĩnh vực

của đời sống xã hội. Chính vì vậy, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

thanh niên là một việc làm hết sức quan trọng.

Trên địa bàn huyện Đồng Hỷ trong những năm qua, công tác giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường cho người dân nói chung và cho thanh niên nói riêng bên

cạnh những thành tựu đã đạt được như: đã góp phần nâng cao nhận thức của

thanh niên về công tác bảo vệ môi trường, tạo dựng các phong trào thi đua bảo

vệ môi trường rộng khắp trong thanh niên,… thì vẫn còn bộc lộ không ít những

tồn tại, hạn chế, yếu kém.

Để phát huy, nâng cao hơn nữa công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho người dân nói chung và cho thanh niên nói riêng trên địa bàn huyện Đồng Hỷ,

tôi xin kiến nghị một số giải pháp sau: Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của các

cấp ủy Đảng, chính quyền trong việc tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên; tăng cường sự phối hợp của các tổ chức chính trị - xã hội

trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên; phát huy hơn nữa tính

chủ động, sáng tạo của thanh niên trong công tác bảo vệ môi trường; Phát huy tính

tự giác, tích cực của thanh niên khi tham gia thực hiện trách nhiệm bảo vệ môi

trường; Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, phương tiện giáo dục; phối

hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục; tăng cường

70

đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật và nguồn kinh phí.

Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp nói trên sẽ góp phần tích cực vào

việc nâng cao hiệu quả hoạt động của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường

cho thanh niên ở huyện Đồng Hỷ trong giai đoạn hiện nay.

71

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1. Kết luận

Ngày nay, bảo vệ môi trường đã trở thành một vấn đề trọng yếu trong quá

trình phát triển của toàn cầu và đang được phần lớn các quốc gia trên thế giới đặt

thành quốc sách. Bảo vệ môi trường gắn liền với phát triển bền vững trở thành

một nội dung then chốt của các chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội

của mỗi quốc gia. Để làm tốt công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho

đoàn viên, thanh niên cần chủ động công tác phối hợp với ban, ngành chức địa

phương việc thường xuyên tổ chức hoạt động nhằm thay đổi ý thức bảo vệ môi

trường cho đoàn viên, niên sự chỉ đạo kịp thời của các cấp ủy Đảng là tiền đề để

đoàn thanh niên đẩy mạnh việc tham mưu cho cấp ủy đảm nhận thực công trình,

có ý nghĩa để thu hút hưởng ứng tham gia đoàn viên, niên việc xây dựng giữ gìn

môi trường ngày phát triển.Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã đưa ra

những biện pháp nhằm giúp cho đoàn viên, niên nâng cao ý thức cá nhân việc

giữ gìn môi trường trang bị cho người chủ tương lai đất nước kiến thức bổ ích để

mai sau có giải pháp hữu hiệu góp phần vào việc xây dựng bảo vệ quê hương

ngày giàu mạnh văn minh.

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm và chú trọng đến

vấn đề bảo vệ môi trường, cho rằng phát triển kinh tế - xã hội phải gắn liền với

bảo vệ môi trường sinh thái, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên nhằm nâng

cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Hệ thống cơ quan quản lý Nhà

nước về môi trường được hình thành và đi vào hoạt động trên phạm vi cả nước.

Công tác quản lý kiểm soát môi trường được tiến hành tương đối đồng bộ và có

tổ chức…. Tuy nhiên, bên cạnh đó công tác bảo vệ môi trường có lúc, có nơi

chưa được coi trọng và quan tâm đúng mức.

Một trong những nguyên nhân chính là do nhận thức và thái độ của con

người đối với môi trường còn hạn chế. Từ đó vấn đề đặt ra là: Cần thiết phải

tăng cường giáo dục bảo vệ môi trường. Chỉ thị 36 - CT/TW của Bộ Chính Trị

ngày 25/6/1998 về “Tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ công

72

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” đã coi vấn đề giáo dục môi trường là giải

pháp đầu tiên. Chỉ thị đã chỉ ra 8 giải pháp lớn về bảo vệ môi trường và phát

triển bền vững trong thời gian tới ở nước ta trong đó giải pháp thứ nhất là

“Thường xuyên giáo dục tuyên truyền xây dựng thói quen, nếp sống và các

phong trào quần chúng bảo vệ môi trường…”. [18]. Có thể nói việc giáo dục ý

thức bảo vệ môi trường cho mọi người dân là hết sức quan trọng, trong đó có

việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên. Từ xưa đến nay, thanh

niên luôn là rường cột của nước nhà, là chủ nhân tương lai của đất nước, là lực

lượng xã hội to lớn có mặt trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Chính

vì vậy, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên là một việc làm

hết sức quan trọng.

Trên địa bàn huyện Đồng Hỷ,tỉnh Thái Nguyên trong những năm qua, công

tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho người dân nói chung và cho thanh niên

nói riêng bên cạnh những thành tựu đã đạt được như: đã góp phần nâng cao nhận

thức của thanh niên về công tác bảo vệ môi trường, tạo dựng các phong trào thi đua

bảo vệ môi trường rộng khắp trong thanh niên,….thì vẫn còn bộc lộ không ít những

tồn tại, hạn chế, yếu kém.Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp nói trên sẽ góp phần

tích cực vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên ở huyện Đồng Hỷ trong giai đoạn hiện nay.

2. Khuyến nghị

Các cơ quan, tổ chức có liên quan thường xuyên hỗ trợ, cấp phát tài liệu

công tác bảo vệ môi trường cho cấp huyện đoàn về quy trình xử lý, lọc nước

sạch; mô hình bếp đốt tiết kiệm lượng; quy trình xây dựng nhà vệ sinh nông

thôn:mô hình nhà cầu, hố xí nông thôn hợp vệ sinh; mô hình thu gom xử lý rác

thải… để học tập, rút kinh nghiệm nhân rộng.

Tăng cường và đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư cho bảo vệ môi trường, nhất

là đầu tư xử lý chất thải; xử lý ô nhiễm và phục hồi môi trường các khu vực đã

bị ô nhiễm, suy thoái. Tăng chi ngân sách cho sự nghiệp bảo vệ môi trường, tập

trung giải quyết vấn đề môi trường bức xúc, tồn đọng kéo dài. Tăng cường vai

73

trò điều phối, phân bổ nguồn lực đầu tư, chi ngân sách cho hoạt động bảo vệ môi

trường của cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường. Các nguồn thu từ

thuế, phí bảo vệ môi trường phải được đầu tư trở lại cho các hoạt động bảo vệ

môi trường. Có cơ chế thực hiện ký quỹ bảo vệ môi trường trước khi dự án đi

vào vận hành thử nghiệm đối với các dự án đầu tư lớn, có nguy cơ gây ô nhiễm

môi trường; thu hút mạnh đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài vào phát triển ngành

công nghiệp, dịch vụ bảo vệ môi trường trên nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải

trả tiền”, “người hưởng lợi từ môi trường phải chi trả”. Điều chỉnh cơ cấu đầu tư

cho bảo vệ môi trường ngay trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016

- 2020, tập trung ưu tiên cho các dự án tiết kiệm năng lượng, xử lý các cơ sở gây

ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, các dự án theo hướng tăng trưởng xanh và

phát triển bền vững.

Cần hỗ trợ triển khai thí điểm 1 mô hình bảo vệ môi trường như: mô hình

bếp đốt tiết kiệm lượng-năng suất xanh; mô hình thu gom xử lý rác thải… để học

tập, rút kinh nghiệm nhân rộng - Bổ sung kinh phí hoạt động hàng năm cho Đoàn

niên cấp để thực công tác tuyên truyền tổ chức hoạt động bảo vệ môi trường -

Tập huấn cán bộ đoàn, xây dựng mô hình giáo dục ý thức môi trường cho đoàn

viên, thanh niên.

UBND Huyện Đồng Hỷ, quy hoạch các dự án đầu tư, các xưởng sản xuất

phải gắn với kiểm tra thường xuyên trong công tác xử lý ô nhiễm môi trường.

Lắng nghe ý kiến nhân dân trong vấn đề giải quyết các sự cố môi trường. Chỉ

đạo Đoàn Thanh niên tích cực tuyên truyền và có hình thức tổ chức các hoạt

động vì môi trường thiết thực, hiệu quả.

Đoàn Thanh niên huyện Đồng Hỷ, nên sáng tạo trong đổi mới các hình

thức tuyên truyền, giáo dục thanh niên trong việc thay đổi thái độ, hành vi, thói

quen gây ô nhiễm môi trường như vức rác bừa bãi, thờ ơ với các hoạt động giữ

gìn vệ sinh môi trường khối xóm. Tích cực tham mưu với Đảng ủy các quyết

sách về giáo dục môi trường cho thanh niên, phải đưa công tác giáo dục ý thức

bảo vệ môi trường trở thành nhiệm vụ thường xuyên, gắn với giáo dục lối sống,

nếp sống văn minh đô thị cho thanh niên.

74

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. “Các công ước quốc tế về bảo vệ môi trường”, Nxb Chính trị quốc gia, Hà

Nội, 1995.

2. Ban Bí thư Trung ương Đoàn, Chương trình hành động số 12 CT/TWĐTN,

ngày 24/10/2013 về “Phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong ứng

phó với biến đổi khí hậu".

3. Bộ Chính trị (1998), Chỉ thị số 36-CT/TW về tăng cường công tác bảo vệ

môi trường thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

4. Bộ Chính trị (2004), Nghị quyết 41-NQ/TW về tăng cường công tác bảo

vệ môi trường thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

5. Bộ Chính trị (khoá VIII), Chỉ thị 36 ngày 25/6/1998 về “Tăng cường công

tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất

nước”.

6. Bộ Khoa học và Công nghệ, Trung tâm nghiên cứu và phát triển vùng,

(12/2002), Tuyển tập báo cáo tham luận các vấn đề môi trường vùng đồng

bằng sông Hồng, Hà Nội.

7. Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường - Cục Môi Trường, 200 câu

hỏi/đáp về môi trường, Hà Nội, 2000.

8. Bộ Khoa học, công nghệ và Môi trường, Cục Môi trường (1999), Tuyển

tập các báo cáo khoa học tại Hội nghị môi trường toàn quốc năm 1998,

Nxb Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội.

9. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2000), Chiến lược bảo vệ môi trường quốc

gia 2001 - 2010 và định hướng đến năm 2020.

10. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2005), Báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi

trường về việc triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ chính trị về bảo vệ

môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất

nước (trình bày tại Hội nghị môi trường toàn quốc 4/2005.

75

11. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2005), Tuyển tập các báo cáo khoa học tại

Hội nghị môi trường toàn quốc 2005, Hà Nội.

12. C.Mác và Ph.Ăngghen (1995), Toàn tập, Tập 16, Nxb Chính trị quốc gia,

Sự thật, Hà Nội.

13. C.Mác và Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, Tập 21, Nxb Chính trị quốc gia,

Sự thật, Hà Nội.

14. C.Mác và Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, Tập 22, Nxb Chính trị quốc gia,

Sự thật, Hà Nội.

15. C.Mác và Ph.Ăngghen (2004), Toàn tập, Tập 42, Nxb Chính trị quốc gia,

Sự thật, Hà Nội.

16. C.Mác và Ph.Ăngghen, (2002) Toàn tập, Tập 19, NXB Chính trị Quốc gia,

Sự thật, Hà Nội.

17. C.Mác và Ph.Ăngghen, (2002) Toàn tập, Tập 20, NXB Chính trị Quốc gia,

Sự thật, Hà Nội.

18. Chỉ thị số 36 - CT/TW của Bộ chính trị khoá VIII.

19. Nguyễn Xuân Cự, Hoàng Thị Phương Loan (2009), Môi Trường và Con

Người, Giáo trình, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội

20. Nông Quốc Chính, Phí Hùng Cường, Ngô Văn Giới, Nguyễn Thị Nhâm

Tuất (Biên soạn) (2009), Tài liệu tập huấn Giáo dục bảo vệ môi trường

(Tài liệu tập huấn nâng cao năng lực nhận thức về môi trường cho sinh

viên CĐSP các tỉnh miền núi phía Bắc và sinh viên trường ĐHSP - ĐH

Thái Nguyên, Nxb Đại học Thái Nguyên.

21. Lê Duẩn (1982), Thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc

xã hội chủ nghĩa, Nxb Sự thật, Hà Nội.

22. Định hướng chiến lược phát triển bền vững ở Việt Nam (2006).

23. Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (2004), Việt Nam môi

trường và cuộc sống, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

24. Huyện đoàn Đồng Hỷ, Báo cáo kết quả tổ chức chiến dịch thanh niên tình

nguyện hè năm 2017.

76

25. Huyện Đoàn Đồng Hỷ, Báo cáo tổng kết công tác Đoàn và phong trào

thanh niên năm 2017.

26. Kế hoạch quốc gia về môi trường và phát triển bền vững 1991-2000.

27. Luật Bảo vệ môi trường năm 1993 sau được sửa đổi,bổ sung năm 2005.

28. Luật bảo vệ Môi trường năm 2014

29. Noriko Hashimoto (2005), “Viễn cảnh mới cho thế kỷ XXI nhìn từ góc độ

một nền đạo đức học mới - đạo đức học sinh thái”, Người dịch Nguyễn

Thị Lan Hương, Tạp chí Nghiên cứu con người, (1/16).

30. Paul Kennedy (1995), Chuẩn bị cho thế kỷ XXI, Nxb Chính trị quốc gia,

Hà Nội.

31. Hoàng Phê (2003), Từ điển tiếng Việt, Nhà xuất bản Đà Nẵng.

32. Tômnobu Imamichi (2005), “Khái niệm đạo đức học sinh thái và sự phát

triển tư tưởng đạo đức”, Người dịch Nguyễn Thị Lan Hương, Tạp chí

Nghiên cứu con người, (6/21).

33. Lê Thanh Vân (2004), Con người và môi trường, Nxb Đại học Sư phạm.

77

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1

Tổ chức đảm nhận “Đoạn đường thanh niên tự quản” trong thanh niên

khối xóm (chi đoàn cơ sở )

Nhằm phát huy tối đa tinh thần xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ trong việc giữ

gìn an ninh trật tự, vệ sinh môi trường tạo cảnh quan môi trường Xanh - Sạch - Đẹp,

Ban thường vụ huyện đoàn Đồng Hỷ xây dựng kế hoạch chỉ đạo các cơ sở Đoàn

đảm nhận đoạn đường thanh niên tự quản trong với những nội dung sau:

1. Mục đích yêu cầu

- Đẩy mạnh phong trào thanh niên trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường,

góp phần cùng tổ chức Đoàn địa phương xây dựng các tuyến đường Xanh - Sạch

- Đẹp do thanh niên đảm nhận.

- Là hình thức giáo dục thanh niên trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường

chung, giúp cho thanh niên có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường.

- Mỗi cơ sở Đoàn phải có kế hoạch đảm nhận 01 đoạn đường cụ thể, phối

hợp với địa phương tổ chức các hoạt động vệ sinh môi trường trên đoạn đường

được phân công đảm nhận.

2. Nội dung thực hiện

Khảo sát chọn đoạn đường: Ban thường vụ huyện đoàn khảo sát, phân công

các cơ sở đảm nhận đoạn đường; Ban chấp hành Chi đoàn xây dựng kế hoạch đảm

bảo thực hiện báo cáo cấp ủy, Ban cán sự khối để đưa vào hồ sơ theo dõi.

Yêu cầu: Đoạn đường dài tối thiểu 500m.

Xây dựng kế hoạch đảm nhận lao động vệ sinh môi trường mỗi tuần ít

nhất 1 lần. Có điểm tập trung rác cụ thể

Tổ chức tuyên truyền: thường xuyên tuyên truyền đến chi đoàn, thanh niên

trong đơn vị việc đảm nhận đoạn đường Xanh - Sạch - Đẹp để nêu cao tinh thần

trách nhiệm trong việc tham gia các nội dung hoạt động của Đoàn cơ sở cũng

như ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường chung.

Công việc cụ thể: Quét dọn vệ sinh lòng đường, trồng và chăm sóc hoa 2

bên vỉa hè.

1

Thời gian thực hiện: Theo từng năm. Yêu cầu đồng loạt tiến hành thực

hiện vào thứ 7 hoặc chủ nhật hàng tuần.

3. Tổ chức thực hiện

Cấp cơ sở Đoàn: Xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các chi đoàn Đoàn triển khai

thực hiện đảm nhận các đoạn đường (Đoàn cơ sở phân công đoạn đường cho các chi

đoàn). Phân công cán bộ chuyên trách theo dõi quá trình triển khai tại các chi đoàn.

Phối hợp các đơn vị liên quan đảm bảo nội dung kế hoạch đề ra. Theo dõi,

đánh giá cụ thể việc đảm nhận của các đơn vị, đưa vào tiêu chí đánh giá xếp loại

thi đua trong công tác Đoàn và phong trào thanh niên năm 2016

Các chi đoàn trực thuộc: Xây dựng kế hoạch cụ thể, phân lịch các chi đoàn

đảm nhận lao động vệ sinh thường xuyên theo kế hoạch đề ra.

Báo cáo định kỳ kết quả thực hiện, những tồn tại vướng mắc trong quá

trình triển khai về Thành đoàn qua báo cáo hàng tháng để triển khai thực hiện

đạt kết quả tốt nhất.

2

PHỤ LỤC 2: Hậu quả của ô nhiễm môi trường

3

4

5

6

PHỤ LỤC 3: Một số hình ảnh về hoạt động bảo vệ môi trường của thanh niên

7

8

PHỤ LỤC 4: PHIẾU ĐIỀU TRA

NHẬN THỨC CỦA ĐOÀN VIÊN, THANH NIÊN VỀ VẤN ĐỀ

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Sinh năm:..................................; Giới tính: Nam - Nữ

Trình độ:…………………………………………….

Nghề nghiệp:…………………………………………

Bạn hãy đọc kỹ các nội dung sau và điều dấu X vào các ô trống:

1. Bạn có yêu thích thiên nhiên không?

Có yêu thích: Không yêu thích:

2. Theo bạn Bảo vệ môi trường là gì?

Là hoạt động giữ cho môi trường trong lành

Ngăn chặn các hành vi gây hậu quả xấu đến môi trường do con người

và tự nhiên gây ra

cả 2 ý kiến trên

3. Môi trường có vai trò như thế nào với cuộc sống của con người?

Rất quan trọng.

Quan trọng.

Không quan trọng.

4. Theo bạn hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên phụ

thuộc vào những yếu tố nào?

Sự quan tâm của lãnh đạo địa phương

Năng lực của chủ thể giáo dục …

Phương pháp và hình thức giáo dục

Những yếu tố khác

5. Sự quan tâm của thanh niên huyện Đồng Hỷ về vấn đề bảo vệ môi trường

hiện nay?

Rất quan tâm

Quan tâm

Không quan tâm

9

6. Ở địa phương nơi bạn sinh sống đã có những hình thức nào trong giáo

dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên?

Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng

Qua hệ thống trường lớp

Các hình thức giáo dục khác

7. Sự biến đổi của môi trường hiện nay Những nguyên nhân nào sau đây làm

ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên ở nước ta hiện nay?

Do phát triển các khu công nghiệp, làng nghề.

Khai thác than, đá.

Chặt cây, phá rừng, săn bắn động vật hoang dã.

Đổ các chất thải, rác, nước thải bừa bãi.

8. Theo bạn bảo vệ môi trường là trách nhiệm của ai?

Toàn dân.

Các cơ quan môi trường, vệ sinh.

Lãnh đạo các cấp, các ngành.

Tổ chức cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.

Các cá nhân.

9. Theo bạn mục tiêu của giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên

là gì?

Giúp thanh niên nhận thức về bảo vệ môi trường.

Giúp thanh niên có ý thức về bảo vệ môi trường.

Giúp sinh thanh niên có thói quen, hành vi về bảo vệ môi trường.

10. Để góp phần bảo vệ môi trường thanh niên cần phải có những hành vi

nào sau đây?

Không vứt rác bừa bãi, không đổ nước ra đường phố, nơi công cộng.

Tham gia trồng cây xanh góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường và

tạo cảnh quan.

Tự giác chấp hành các quy định của các cấp lãnh đạo nơi mình sinh

sống, học tập về giữ gìn vệ sinh.

Tuyên truyền, vận động và cùng mọi người tham gia các công việc trên.

10

PHỤ LỤC 4: PHIÊU ĐIỀU TRA NHẬN THỨC CỦA CÁN BỘ ĐOÀN VỀ

VẤN ĐỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Sinh năm:..................................; Giới tính: Nam - Nữ

Trình độ:…………………………………………….

Nghề nghiệp:…………………………………………

Bạn hãy đọc kỹ các nội dung sau và điều dấu X vào các ô trống:

1. Bạn có yêu thích thiên nhiên không?

Có yêu thích Không yêu thích

2. Theo bạn Bảo vệ môi trường là gì?

Là hoạt động giữ cho môi trường trong lành

Ngăn chặn các hành vi gây hậu quả xấu đến môi trường do con người

và tự nhiên gây ra

cả 2 ý kiến trên

3. Môi trường có vai trò của môi trường đối với cuộc sống của con người như

thế nào?

Quan trọng.

Bình thường.

Không quan trọng.

4. Theo bạn hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên phụ thuộc

vào những yếu tố nào?

Sự quan tâm của lãnh đạo địa phương

Năng lực của chủ thể giáo dục …

Phương pháp và hình thức giáo dục

Những yếu tố khác

5. Sự quan tâm của cán bộ Đoàn huyện Đồng Hỷ về vấn đề bảo vệ môi trường

hiện nay?

Rất quan tâm

Quan tâm

Không quan tâm

11

6. Ở địa phương nơi bạn sinh sống đã có những hình thức nào trong giáo

dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên?

Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng

Qua hệ thống trường lớp

Các hình thức giáo dục khác

7. Nhận thức của cán bộ Đoàn về sự biến đổi của môi trường hiện?

Biến đổi mạnh mẽ

Ít biến đổi Khai thác than, đá.

Không biển đổi

8. Theo bạn bảo vệ môi trường là trách nhiệm của ai?

Toàn dân.

Các cơ quan môi trường, vệ sinh.

Lãnh đạo các cấp, các ngành.

Tổ chức cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.

Các cá nhân.

9. Theo bạn mục tiêu của giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên là gì?

Giúp thanh niên nhận thức về bảo vệ môi trường.

Giúp thanh niên có ý thức về bảo vệ môi trường.

Giúp sinh thanh niên có thói quen, hành vi về bảo vệ môi trường.

10. Để góp phần bảo vệ môi trường thanh niên cần phải có những hành vi nào

sau đây?

Không vứt rác bừa bãi, không đổ nước ra đường phố, nơi công cộng.

Tham gia trồng cây xanh góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường và

tạo cảnh quan.

Tự giác chấp hành các quy định của các cấp lãnh đạo nơi mình sinh

sống, học tập về giữ gìn vệ sinh.

Tuyên truyền, vận động và cùng mọi người tham gia các công việc trên.

12

PHỤ LỤC 5

TỔNG HỢP Ý KIẾN CỦA ĐOÀN VIÊN ,THANH NIÊN VỀ VẤN ĐỀ

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Số Câu hỏi Nội dung Tỷ lệ phiếu

Câu 1 Bạn có yêu thích thiên nhiên không?

Có yêu thích 276/300 92,2%

Không yêu thích 23/300 7,8%

Câu 2 Theo bạn Bảo vệ môi trường là gì?

Là hoạt động giữ cho môi trường trong lành 39/300 13%

Ngăn chặn các hành vi gây hậu quả xấu đến 87/300 29%

môi trường do con người và tự nhiên gây ra

Cả 2 ý kiến trên 174/300 58%

Câu 3 Môi trường có vai trò của môi trường đối với

cuộc sống của con người như thế nào?

Quan trọng 180/300 60%

Bình thường 100/300 33,5%

Không quan trọng 19/300 6,5%

Câu 4 Theo bạn hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho thanh niên phụ thuộc vào những yếu

tố nào?

Sự quan tâm của lãnh đạo địa phương 177/300 59%

Năng lực của chủ thể giáo dục 69/300 23%

Phương pháp và hình thức giáo dục 33/300 11%

Những yếu tố khác 21/300 7%

Câu 5 Sự quan tâm của thanh niên huyện Đồng Hỷ về

vấn đề bảo vệ môi trường hiện nay?

Rất quan tâm 189/300 63%

Quan tâm 96/300 32%

Không quan tâm 15/300 5%

13

Câu 6

Ở địa phương nơi bạn sinh sống đã có những hình thức nào trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên? Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng 161/300 53,9% 114/300 38,1% Qua hệ thống trường lớp 24/300 Các hình thức giáo dục khác 8% Câu 7 Nhận thức của thanh niên về sự biến đổi của

Câu 8 231/300 57/300 12/300 77% 19% 4%

Câu 9 183/300 54/300 39/300 24/300 61% 18% 13% 8%

156/300 52% 85/300 28,5% 58/300 19,5%

môi trường hiện nay? Biến đổi mạnh mẽ Ít biến đổi Không biến đổi Theo bạn bảo vệ môi trường là trách nhiệm của ai? Toàn dân. Các cơ quan môi trường, vệ sinh. Lãnh đạo các cấp, các ngành. Các cá nhân Theo bạn mục tiêu của giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thanh niên là gì? Giúp thanh niên nhận thức về bảo vệ môi trường Giúp thanh niên có ý thức về bảo vệ môi trường Giúp sinh thanh niên có thói quen, hành vi về bảo vệ môi trường

111/300 37,1%

75/300 25%

82/300 27,6%

31/300 10,3%

Câu 10 Để góp phần bảo vệ môi trường thanh niên cần phải có những hành vi nào sau đây? Không vứt rác bừa bãi, không đổ nước ra đường phố, nơi công cộng. Tham gia trồng cây xanh góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường và tạo cảnh quan Tự giác chấp hành các quy định của các cấp lãnh đạo nơi mình sinh sống, học tập về giữ gìn vệ sinh. Tuyên truyền, vận động và cùng mọi người tham gia các công việc trên.

14

PHỤ LỤC 6

TỔNG HỢP Ý KIẾN CỦA CÁN BỘ ĐOÀN VỀ VẤN ĐỀ

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Nội dung Câu hỏi Số phiếu Tỷ lệ

Câu 1 Bạn có yêu thích thiên nhiên không?

Có yêu thích 29/30 96,6%

Không yêu thích 1/30 3,4%

Câu 2 Theo bạn Bảo vệ môi trường là gì?

Là hoạt động giữ cho môi trường trong lành 4/30 13,3%

Ngăn chặn các hành vi gây hậu quả xấu đến 6/30 20%

môi trường do con người và tự nhiên gây ra

Cả 2 ý kiến trên 20/30 67%

Câu 3 Môi trường có vai trò của môi trường đối với

cuộc sống của con người như thế nào?

Quan trọng 17/30 56,7%

Bình thường 12/30 40%

Không quan trọng 2/30 3,3%

Câu 4 Theo bạn hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi

trường cho cán bộ đoàn phụ thuộc vào những

yếu tố nào?

Sự quan tâm của lãnh đạo địa phương 41%

Năng lực của chủ thể giáo dục 34%

Phương pháp và hình thức giáo dục 23%

Những yếu tố khác 2%

Câu 5 Theo bạn tuyên truyền để nâng cao nhận thức

bảo vệ môi trường cho cán bộ Đoàn có cần

thiết không?

Rất cần thiết 20/30 68%

Cần thiết 9/30 30%

Không cần thiết 6/30 2%

15

Câu 6 Ở địa phương nơi bạn sinh sống đã có những hình thức nào trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho cán bộ Đoàn? Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng Qua hệ thống trường lớp Các hình thức giáo dục khác

Câu 7 Nhận thức của cán bộ Đoàn về sự biến đổi của 17/30 12/30 1/30 56,7% 40% 3,3%

Câu 8 24/30 5/30 1/30 80% 17% 3%

Câu 9 17/30 4/30 5/30 4/30 57% 13,9% 16,7% 13,4%

15/30 11/30 4/30 50% 36,7%% 13%

môi trường hiện nay? Biến đổi mạnh mẽ Ít biến đổi Không biến đổi Theo bạn bảo vệ môi trường là trách nhiệm của ai? Toàn dân. Các cơ quan môi trường, vệ sinh. Lãnh đạo các cấp, các ngành. Các cá nhân Theo bạn mục tiêu của giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho cán bộ Đoàn là gì? Giúp cán bộ Đoàn nhận thức về bảo vệ môi trường Giúp cán bộ Đoàn có ý thức về bảo vệ môi trường Giúp cán bộ Đoàn có thói quen, hành vi về bảo vệ môi trường

Câu 10 Để góp phần bảo vệ môi trường là một cán bộ Đoàn

12/30 40%

5/30 16%

4/30 13%

9/30 30%

bạn cần phải có những hành vi nào sau đây? Không vứt rác bừa bãi, không đổ nước ra đường phố, nơi công cộng. Tham gia trồng cây xanh góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường và tạo cảnh quan Tự giác chấp hành các quy định của các cấp lãnh đạo nơi mình sinh sống, học tập về giữ gìn vệ sinh. Tuyên truyền, vận động và cùng mọi người tham gia các công việc trên.

16