Giáo trình Bảo dưỡng máy nâng chuyển (Nghề: Bảo trì hệ thống thiết bị cơ khí - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Cơ giới Ninh Bình (2021)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:49

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Bảo dưỡng máy nâng chuyển (Nghề: Bảo trì hệ thống thiết bị cơ khí - Cao đẳng) được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp sinh viên trình bày cấu tạo, nguyên lý và đặc điểm lắp ghép của hệ thống điều khiển. Tháo, bảo dưỡng sửa chữa nhỏ và lắp hoàn chỉnh hệ thống điều khiển của các thiết bị cơ khí theo phiếu công nghệ. Chạy thử, kiểm tra và xử lý được những sai sót sau khi bảo dưỡng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Bảo dưỡng máy nâng chuyển (Nghề: Bảo trì hệ thống thiết bị cơ khí - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Cơ giới Ninh Bình (2021)

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI NINH BÌNH ---------o0o--------- GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: BẢO DƯỠNG MÁY NÂNG CHUYỂN NGHỀ: BẢO TRÌ HỆ THỐNG THIẾT BỊ CƠ KHÍ TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG Ban hành kèm theo Quyết định số: ...... /QĐ-TCGNB ngày…….tháng….năm 2017 của Trường Cao đẳng Cơ giới Ninh Bình Năm 2021 1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. LỜI GIỚI THIỆU Trong những năm qua, dạy nghề đã có những bước tiến vượt bậc cả về số lượng và chất lượng, nhằm thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật trực tiếp đáp ứng nhu cầu xã hội. Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ trên thế giới, lĩnh vực cơ khí chế tạo Việt đã có những bước phát triển đáng kể. Chương trình khung Nghề Bảo trì hệ thống thiết bị cơ khí đã được xây dựng trên cơ sở phân tích nghề, phần kỹ thuật nghề được kết cấu theo các 2
môđun. Để tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở dạy nghề trong quá trình thực hiện, việc biên soạn giáo trình kỹ thuật nghề theo theo các môđun đào tạo nghề là cấp thiết hiện nay. Mô đun: Bảo dưỡng máy nâng chuyển là mô đun đào tạo nghề được biên soạn theo hình thức tích hợp lý thuyết và thực hành. Trong quá trình thực hiện, nhóm biên soạn đã tham khảo nhiều tài liệu cơ khí trong và ngoài nước, kết hợp với kinh nghiệm trong thực tế sản xuất. Mặc dầu có rất nhiều cố gắng, nhưng không tránh khỏi những khiếm khuyết, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của độc giả để giáo trình được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Ninh Bình, ngày tháng năm 2021 Tham gia biên soạn 1. Chủ biên: Đàm Văn Tới 2. Đỗ Văn Đang 3
Mục lục 4
Giới thiệu về mô đun: Bảo dưỡng máy nâng chuyển Mục tiêu của mô đun: Giúp cho học viên hiểu về cấu tạo, nguyên lý làm việc, đặc điểm lắp ghép của hệ thống điều khiển trong các thiết bị cơ khí làm cơ sở cho việc tuân thủ các quy trình, điều kiện kiểm tra trong tháo lắp, bảo dưỡng toàn thể hệ thống; đồng thời rèn luyện cho họ kỹ năng trong công việc bảo dưỡng, hiệu chỉnh hệ thống một cách đầy đủ, đảm bảo các tiêu chí kỹ thuật, kinh tế và an toàn. Mục tiêu thực hiện: - Trình bày cấu tạo, nguyên lý và đặc điểm lắp ghép của hệ thống điều khiển. Tháo, bảo dưỡng sửa chữa nhỏ và lắp hoàn chỉnh hệ thống điều khiển của các thiết bị cơ khí theo phiếu công nghệ. Chạy thử, kiểm tra và xử lý được những sai sót sau khi bảo dưỡng. - Làm việc cẩn thận, an toàn và năng suất. Nội dung chính của mô đun: Bảo dưỡng máy nâng chuyển - Công tác chuẩn bị trước khi bảo dưỡng hệ thống điều khiển - Tháo hệ thống điều khiển - Làm sạch và kiểm tra chi tiết sau khi tháo - Bảo dưỡng, sửa chữa nhỏ và chuẩn bị chi tiết thay thế - Lắp hệ thống điều khiển - Thử hệ thống điều khiển 5
Ghi chú: Để học Mô đun bảo dưỡng máy nâng chuyển học viên phải hoàn thành các môn học chung; các môn học thuộc khối kiến thức cơ sở và các mô đun: Kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động; nhập môn bảo trì hệ thống thiết bị cơ khí; Chuẩn bị bảo dưỡng và sửa chữa máy; Nâng cao hiệu quả lao động; Tháo rời máy có cấp chính xác thường. Những môn học và mô đun trên là điều kiện để học viên bước vào học mô đun: Bảo dưỡng hệ thống điều khiển đạt được kết quả học tập toàn diện theo các tiêu chí về: Kiến thức; Kỹ năng; Thái độ và được công nhận theo cấp trình độ bán lành nghề để tham gia vào quá trình sản xuất khi có nhu cầu hoặc tiếp tục học tập để đạt trình độ cao hơn. 6
Yêu cầu về đánh giá hoàn thành mô đun a)Về kiến thức: Trả lời được 75% câu hỏi trắc nghiệm khách quan về: - Cấu tạo, nguyên lý và công dụng của hệ thống điều khiển - Nội dung công tác bảo dưỡng điều khiển của máy công cụ b) Về kỹ năng: - Tháo, làm sạch, kiểm tra được tất cả các chi tiết trong hệ thống điều khiển - Phát hiện, bảo dưỡng và xử lý được những thiếu sót, hư hỏng nhỏ của chi tiết cho hệ thống điều khiển. - Vận hành và kiểm tra được các chỉ tiêu kỹ thuật của hệ thống điều khiển. Được đánh giá bằng "Quan sát sự thực hiện có bảng kiểm". Học viên đạt yêu cầu khi đạt 75% các tiêu chí của bảng kiểm. 8
BÀI 1: CÔNG TÁC CHUẨN BỊ TRƯỚC KHI BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA VÀ KHẮC PHỤC SỰ CỐ CỦA CÁC CẨU TRỤC, PA LĂNG. Giới thiệu: Nội dung bài học có tính quyết định đến chất lượng, năng suất cũng như công tác an toàn cho người và thiết bị trước khi thực hiện các công việc bảo dưỡng hệ thống điều khiển của máy công cụ. Mục tiêu thực hiện: - Trình bày được cấu tạo, nguyên lý làm việc của cầu trục; - Lập được phiếu công nghệ tháo lắp, bảo dưỡng máy cầu trục; - Chuẩn bị đủ dụng cụ, phương tiện, chất liệu làm sạch khi bảo dưỡng, sửa chữa; - Kiểm tra, xem xét và ghi được những hỏng hóc hoặc tình trạng không bình thường của bộ phận cần bảo dưỡng, sửa chữa; - An toàn lao động; - Có tinh thần nghiêm túc, tự giác, cẩn thận, tỉ mỉ trong học tập. Nội dung chính: 1. Những quy định chung khi bảo dưỡng cầu trục, Pa lăng 2. Cấu tạo, nguyên lý làm việc của cầu trục 3. Lập phiếu công nghệ tháo lắp, bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống an toàn 4. Chuẩn bị dụng cụ, thiết bị, vật tư cho tháo lắp, bảo dưỡng và sửa chữa cẩu trục 5. Xem xét, kiểm tra thực trạng bên ngoài và bên trong của hệ thống an toàn trước khi bảo dưỡng, sửa chữa Hoạt động 1: Học lý thuyết. 1. Những quy định chung khi bảo dưỡng cầu trục, Pa lăng Một trong các nguyên nhân chính gây ra hiện tượng hư hỏng của palăng chính là do người sử dụng “quên” hoặc không bảo trì, bảo dưỡng định kỳ pa lăng. Để Palang luôn hoạt động tốt, việc bảo trì bảo dưỡng palăng trong quá trình sử dụng là vô cùng quan trọng. Việc này, nhằm đảm bảo an toàn cho người vận hành pa lăng và đảm bảo hiệu quả công việc. a) Yêu cầu trước khi tiến hành bảo dưỡng định kỳ palăng Người tiến hành bảo dưỡng phải ngừng vận hành tất cả các máy móc và động cơ, đảm bảo ngăn ngừa việc tái khởi động trong thời gian bảo dưỡng. Đóng bàn kẹp trên bộ phận quay trước khi bắt đầu sửa chữa, tất cả các bộ phận đang quay phải được ngừng lại. 9
Người bảo dưỡng phải tắt nguồn cấp điện trước khi bắt đầu công việc, để máy pa lăng tránh xa các nguyên liệu dễ cháy, đồng thời rà soát để không có lỗ rò, khe hở ở những điểm chắp nối. Đóng lại tất cả các thiết bị bảo vệ và đóng tất cả nắp sau khi hoàn thành công việc. b) Những quy định chung khi bảo dưỡng pa lăng Quy định chung khi sử dụng pa lăng nâng hạ: Pa lăng phải được đảm bảo kiểm tra định kỳ ít nhất 1 lần/ 1 tháng. Khi phát hiện hoặc xảy ra các sự cố với pa lăng cần được nhanh chóng xác định vị trí và tính chất hư hỏng, biện pháp khắc phục và xác định khả năng có thể xử lý. Bảo dưỡng các thiết bị điện đó là tuân thủ theo quy định của nhà sản xuất, thực hiện bảo dưỡng định kỳ phối hợp với lịch bảo dưỡng định kỳ thiết bị pa lăng. Quy định đối với người quản lý, vận hành và sửa chữa pa lăng: Phải hiểu rõ về các tính năng kỹ thuât, quy trình vận hành và bảo dưỡng thiết bị pa lăng. Người vận hành cũng cần đảm bảo nguồn điện và các thiết bị điện được ổn định và các nguyên tắc về an toàn khi sử dụng điện. Những quy định chung khi bảo dưỡng pa lăng. Người bảo dưỡng định kỳ pa lăng cần phải đeo dây an toàn khi bảo dưỡng và phải làm theo đúng hướng dẫn bảo dưỡng của nhà sản xuất. III. Chuẩn bị dụng cụ, thiết bị, vật tư cho tháo lắp và bảo dưỡng 1. Chuẩn bị dụng cụ, thiết bị Căn cứ vào các phiếu công nghệ để đưa ra được: - Dụng cụ, thiết bị cần cho tháo và lắp các cơ cấu điều khiển trong máy; 10
- Dụng cụ, thiết bị cần cho việc kiểm tra thực trạng các chi tiết sau khi tháo; - Dụng cụ, thiết bị cần cho các công việc bảo dưỡng. Tất cả dụng cụ, thiết bị đưa ra phải đảm bảo chất lượng, quy cách và hợp với tính chất của từng việc; những dụng cụ, thiết bị hư hỏng nếu không khắc phục được phải loại bỏ và đổi lại cái mới. 2. Chuẩn bị vật tư, nguyên liệu cho bảo dưỡng Căn cứ vào các phiếu công nghệ để đưa ra đủ và đúng các loại vật tư cần thiết như: Giấy nhám, bột đánh bóng, chất liệu tẩy rửa, làm sạch .v.v.(kể cả các chi tiết cần thay thế như: ổ bi, ổ trượt, doăng, phớt .v.v.). Tất cả những thứ trên phải được bao gói cẩn thận và sắp xếp đúng nơi quy định. IV. Công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp 1) An toàn về dụng cụ: Dụng cụ tháo, lắp các mối ghép của các cơ cấu điều khiển với các bộ phận máy và các mối ghép giữa các chi tiết trong cơ cấu điều khiển với nhau phải đúng loại, đúng quy cách. Không được phép dùng những dụng cụ tháo, lắp có khả năng làm hỏng bề mặt làm việc của chi tiết hoặc gây tai nạn cho người khi thực hiện các bước tháo và lắp. 2) An toàn về thiết bị: - Khi tháo cơ cấu điều khiển của máy nào phải cắt cầu dao điện của máy đó và treo biển báo “máy đang bảo dưỡng”; - Trong tháo, lắp các cơ cấu điều khiển của máy có vị trí trên cao phải dùng bàn nâng hạ (h10) và kê đỡ chắc chắn, không được khập khiễng; - Nếu cần dùng phương tiện nâng hạ như cần cẩu, pa lăng để đưa bộ phận hoặc chi tiết trên cao khi tháo, lắp phải kiểm Hình 9: Thiết bị nâng hạ. tra vị trí móc hay buộc dây đảm bảo không bị tuột; - Khay, bàn để cơ cấu, chi tiết phải đặt đúng vị trí thuận lợi để di chuyển chi tiết sau khi tháo hoặc trước khi lắp. 3) Nơi tháo, lắp, bảo dưỡng: Phải đảm bảo các yêu cầu sau: - Đủ ánh sáng - Thoáng mát và không có vật cản đến hoạt động khi tháo, lắp cũng như sử dụng trang thiết bị. - Diện tích đủ và khô ráo; xung quanh không có các chất liệu: dễ cháy, nổ và gây lửa. 11
4) Trang bị bảo hộ - Quần,áo, dày, mũ phải mặc đúng loại đã được cấp phát và cài cúc cẩn thận (H 10) - Khi giữ các chi tiết có dầu, mỡ trơn dễ tuột phải dùng găng tay đúng quy định. - Ở những vị trí trên cao mà tầm với của tay nằm ngoài phạm vi cho phép, trong trạng thái dễ ngã phải có dây bảo hiểm cột vào vị trí an toàn. - Tại những nơi mà ánh sáng thiếu phải dùng đèn chiếu gắn trên mũ. - Khi làm sạch chi tiết bằng các loại dầu hóa chất phải đeo Hình 10: Trang bị bảo găng tay cao su. hộ. Câu hỏi bổ trợ: 1. Tại sao trước khi tháo các cơ cấu điều khiển ta phải nghiên cứu về cấu tạo, nguyên lý, chức năng và đặc điểm lắp ghép của các chi tiết ? 2. Lập phiếu công nghệ tháo, lắp và bảo dưỡng nhằm mục đích gì ? Hoạt động 2: Thực hành. I. Lập phiếu công nghệ tháo, lắp hệ thống máy nâng chuyển Địa điểm: Phòng học lý thuyết ban đầu tại xưởng trường 1. Công việc chuẩn bị a) Chuẩn bị giấy, bút, thước kẻ: Khổ giấy phải đúng quy định, đủ số tờ. b) Thu thập các tài liệu: Bản vẽ khai triển; mẫu phiếu công nghệ tháo, lắp; bản kê các loại dụng cụ, phương tiện tháo, lắp được trang bị. c) Nghiên cứu bản vẽ của loại cơ cấu điều khiển cần lập phiếu công nghệ: Xác định đặc tính các mối ghép, phương, chiều tháo, vị trí cần ghi nhớ của các chi tiết, lựa chọn dụng cụ để tháo các mối ghép; các phương tiện kê đỡ, nâng hạ, vận chuyển (nếu cần). d) Quan sát thực tiễn trên máy: Công việc này chỉ cần khi chưa hình dung được chính xác chi tiết hay cơ cấu đã thể hiện trên bản vẽ khai triển; hoặc không gian khi tháo, lắp mà trong bản vẽ không thể hiện. e) Kẻ bản phiếu công nghệ theo mẫu 2. Trình tự lập các phiếu công nghệ tháo, lắp 12
a) Phiếu công nghệ tháo các cơ cấu điều khiển của hộp tốc độ b) Phiếu công nghệ tháo các cơ cấu điều khiển của hộp trục chính c) Phiếu công nghệ tháo các cơ cấu điều khiển của hộp chạy dao d) Phiếu công nghệ tháo các cơ cấu điều khiển của hộp bàn dao e) Phiếu công nghệ tháo các cơ cấu điều khiển khóa nòng và thân ụ động Tất cả các chi tiết của các cơ cấu điều khiển trong các bộ phận máy phải được tháo rời hoàn toàn. 3. Kết thúc công việc lập phiếu công nghệ tháo, lắp - Kiểm tra và sửa chữa sai sót của các phiếu sau khi lập. - Đóng các phiếu công nghệ thành tệp II. Chuẩn bị dụng cụ, thiết bị để tháo, lắp Địa điểm: Xưởng thực hành Yêu cầu: - Căn cứ vào phiếu công nghệ đã lập để đưa ra đủ và đúng các loại dụng cụ, thiết bị, phương tiện dùng khi tháo, lắp một loại cơ cấu điều khiển. - Phát hiện những sai hỏng của dụng cụ, thiết bị và xử lý các sai hỏng đó đạt yêu cầu về quy cách và các chỉ tiêu kỹ thuật của dụng cụ, thiết bị. - Bố trí dụng cụ đúng nơi quy định; đảm bảo thuận lợi và an toàn khi sử dụng Vật tư, dụng cụ, trang thiết bị: - Phiếu công nghệ tháo, lắp đã lập - Bản kê dụng cụ, thiết bị - Bàn, khay đựng dụng cụ - Xe đẩy loại nhỏ Nguồn lực liên quan: - Người quản lý dụng cụ, thiết bị của xưởng; - Tài liệu phát tay về nguyên tắc sắp xếp dụng cụ tại nơi làm việc. 1. Công tác chuẩn bị a) Thu thập các tài liệu: Gồm các phiếu công nghệ tháo, lắp đã lập b) Lập bản kê các loại dụng cụ tháo, lắp đã xác định trong phiếu công nghệ tháo lắp: Trong bước này phải phân hóa và đánh dấu được những dụng cụ nào dùng chung cho các bước để tránh trường hợp đưa ra quá nhiều dụng cụ giống nhau. c) Thu dọn và bố trí nơi để dụng cụ tháo lắp: Phải sạch sẽ, có đủ diện tích để sắp xếp sao cho các dụng cụ đưa ra không chồng đè lên nhau. 2. Trình tự thực hiện 13
a) Liên hệ với người phụ trách để nhận dụng cụ, thiết bị: Biết được địa điểm, giờ nhận. b) Đưa phương tiện di chuyển dụng cụ đến nơi nhận c) Nhận dụng cụ, thiết bị theo danh mục đã kê khai d) Di chuyển dụng cụ đến nơi làm việc e) Sắp xếp dụng cụ vào vị trí quy định; đúng nguyên tắc khoa học. g) Kiểm tra quy cách, chất lượng của dụng cụ,thiết bị h) Sửa chữa sai hỏng của dụng cụ, thiết bị (nếu có thể) i) Đổi lại những dụng cụ, thiết bị hư hỏng không thể khắc phục được k) Làm sạch dụng cụ, thiết bị trước khi sử dụng 3. Kết thúc công tác chuẩn bị a) Kiểm tra lại toàn bộ dụng cụ, thiết bị đã nhận và sắp xếp vào vị trí b) Đưa ra quyết định tiến hành công việc 14
BÀI 2: BẢO DƯỠNG SỬA CHỮA CẦU TRỤC, PA LĂNG Mục tiêu: - Nắm được mô hình tổng quát của cầu trục; - Nắm được mô hình tổng quát của tời; - Kiểm tra được hệ thống an toàn trong các thiết bị công nghiệp; - Tháo được các mối ghép liên kết của hệ thống an toàn với máy và các bộ phận khác đúng theo chỉ dẫn trong quy trình đã lập; - Tháo rời được các chi tiết của bộ phận bằng dụng cụ thiết bị của phân xưởng theo các bước của phiếu công nghệ; - Lập bảng kê số lượng, mã hiệu của chi tiết trong cơ cấu của bộ phận để tránh nhầm lẫn; - Đảm bảo công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp khi tháo; - Có tinh thần nghiêm túc, tự giác, cẩn thận, tỉ mỉ trong học tập. 2.1 CÁC CƠ PHẬN CỦA THIẾT BỊ MANG TẢI 1. 1.1- Cáp thép Cấu tạo: Được chế tạo từ các sợi thép bằng phương pháp bện. Các sợi thép được chế tạo bằng phương pháp kéo nguội, có độ bền cao (1400-2000 N/mm2). Các sợi thép bên thành tao cáp hoặc cáp bện đơn. Tao cáp có thể có nhiều lớp sợi với đường kính sợi thép có thể khác nhau. B. Phân loại: - Theo cấu tạo: + Cáp bện đơn, nếu được bện trực tiếp từ các sợi thép. + Cáp bện kép: được hình thành từ những tao cáp (cáp bện đơn) bằng phương pháp bện + Cáp bện ba: được hình thành băng phương pháp bền từ những tao cáp (cáp bện kép) - Theo đặc điểm về tiếp xúc: Nếu các sợi thép trong cáp tiếp xúc nhau theo điểm, ta có cáp tiếp xúc điểm. Tương tự, ta có cáp tiếp xúc đường. - Người ta còn phân biệt cáp bện xuôi khi chiều bện của các lớp sợi và tao cáp là như nhau, cáp bện chéo khi chiều bện của các thành phần nầy là ngược nhau. So với cáp bện chéo cáp bện xuôi mềm và do vậy có tuổi thọ cao hơn. Tuy nhiên cáp dễ bị bung ra khi một đàu cáp tự do. Trong một số trường hợp người ta dùng cáp chống xoay có kết cấu bện hốn hợp. Cáp bệ n xuôi Cáp bệ n đ ơ n 15
1. 2.- Ròng rọc: Thường được chế tạo từ vật liệu thép hoặc gang xám bằng phương pháp đúc hoặc gia công cơ. Thường được chế tạo liền khối nếu đường kính không lớn (
4.- Tang cuố n cáp: Công dụ ng: Cuốn cáp để di chuyển vật nâng. 18
Hình dạng: Thường có dạng hình trụ. Trong một số trường hợp có thể có dạng nón hoặc đường kính thay đổi. Bề mặt tang có thể cắt rãnh hoặc để trơn. Với tang trơ có thể cuốn nhiều lớp cáp; Với tang cắt rãnh chỉ cuốn một lớp cáp. Vật liệu và phương pháp chế tạo: Có thể chế tạo bằng phương pháp đúc bằng vật liệu gang xám hoặc thép hoặc bằng phương pháp hàn với may ơ từ thép tấm cuốn. Tang được lắp trên trục bằng ổ lăn. Có thể truyền chuyển động quay cho tang từ trục tang hoặc trực tiếp lên tang (qua bánh răng cố định với thành tang, hoặc khớp răng đặc biệt) Các thông số cơ bả n: Gồm đường kính, chiều dài, bề dày thành tang. Đ ư ờ ng kính danh nghĩ a: Đối với tang cắt rãnh, đường kính danh nghĩa (D0) được quy ước tính đến tâm cáp. Đối với tang trơn, đường kính danh nghĩa (D 0) được quy ước tính đến tâm lớp cáp thứ nhất. Đường kính tang được chọn theo điều kiện cáp không bị uốn quá nhiều Do 2 dc e dc 19
D' D Chiề u dài phầ n làm việ c: Khi nâng vật với độ cao nâng H, bội suất palăng a thì độ dài cáp cuốn lên tang là L = H.a. C. .- Thiết bị mang tải Yêu cầu chung đối với thiết bị mang tải là: - Đảm bảo an toàn 20