Giáo trình tư duy địa chính trị và thế giới phẳng p8

Chia sẻ: Gsgsdd Gegweg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

76
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các nhà đầu tư khác vẫn có khả năng thu lời trong ngắn hạn nếu chọn đúng thời điểm mua, bán cổ phiếu. Cân bằng tự động Sau một thời gian hăm hở ban đầu, hiện nay số lượng người quan tâm đến thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng ít dần đi. Một trong nhiều nguyên nhân là diễn biến thị trường không theo tình hình kinh doanh của các công ty niêm yết mà dựa nhiều vào yếu

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình tư duy địa chính trị và thế giới phẳng p8

261 CU C KH NG HO NG TH M L NG nh khó ch u không ch là [outsourcing] r hơn và hi u qu ,” CEO Mĩ c a m t công ti a qu c gia có tr s London b o tôi, “mà là [s tăng] ch t lư ng và năng su t là kh ng l .” Ngoài s gi m b t lương, ông nói, m t ngư i n Bangalore ư c ào t o l i s làm công vi c c a hai hay ba ngư i Châu Âu, và các nhân viên Bangalore không l y sáu tu n ngh phép. “Khi b n nghĩ ch v lương,” ông nói thêm, “b n v n còn gi ư c ph m giá c a mình, nhưng khi s th c là h làm vi c gi i hơn thì th t kh ng khi p.” M t th i gian ng n sau khi t n v , t i m t sân bay tôi ư c m t thanh niên tìm g p, anh ta mu n nói chuy n v vài c t báo mà tôi ã vi t t ó. Chúng tôi trò chuy n vui v , tôi h i anh ta cho danh thi p, và chúng tôi gi quan h b n bè e-mail. Tên c a anh ta là Mike Arguello, và anh ta là m t nhà ki n trúc h th ng IT s ng San Antonio. Anh làm vi c thi t k các h th ng IT c p cao và không c m th y b c nh tranh nư c ngoài e do . Anh cũng d y khoa h c máy tính. Khi tôi h i anh Mĩ chúng ta c n làm gì l y l i th m nh c a chúng ta, anh g i cho tôi e-mail này: Tôi d y m t i h c a phương. Th t n n lòng th y o c làm vi c t i t c a nhi u sinh viên c a tôi. Trong s các sinh viên mà tôi ã d y hơn sáu h c kì, tôi ch xem xét thuê hai ngư i. S còn l i thi u sáng t o, thi u các kh năng gi i v n và nhi t tình h c t p. Như anh bi t rõ, l i th l n nh t c a n hơn ngư i Trung Qu c và Nga là h nói ti ng Anh. Nhưng s là sai i cho r ng các nhà phát tri n chóp bu n là gi i hơn các ng nghi p Mĩ c a h . L i th c a h là s ngư i mà h có th quăng vào m t v n . Nh ng ngư i n mà tôi làm vi c v i là tinh hoa c a v g t. H ư c ào t o các trư ng tương ương v i MIT t i n và h r t ông. N u gi như anh theo tôi trong các cu c g p hàng ngày thì s r t hi n nhiên là khá nhi u th i gian c a tôi ư c dùng làm vi c v i nh ng ngư i n . H u h t các nhà qu n lí có l v n có n tư ng r ng t t c cái nh ng ngư i n làm là phát tri n ph n m m c p th p – “l p ráp ph n m m.” Nhưng các công ngh , như Linux, ang cho phép h b t u l y các vi c làm thi t k h th ng ư c tr lương cao mà trư c kia ã là lãnh a riêng c a nh ng ngư i lao ng Mĩ. Nó ã cung c p cho h các phương ti n di chuy n lên trong chu i th c ăn công ngh ,
262 TH GI I LÀ PH NG t h ngang hàng v i nh ng ngư i lao ng n i a. ó là năng l c trí óc ch i l i năng l c trí óc, và trong lĩnh v c này h th t ghê g m. Nhìn t vi n c nh công ngh , th gi i là ph ng và tr nên ph ng hơn (n u i u ó là có th ). Ch có hai lĩnh v c mà tôi chưa th y lao ng n là, ki n trúc m ng và ki n trúc h th ng, nhưng ch còn là v n th i gian. Nh ng ngư i n r t thông minh và t s tương tác c a h v i các nhà ki n trúc h th ng h ang h c nhanh chóng ơn gi n t t c các mi ng c a câu IT kh p v i nhau th nào… Gi như Qu c h i thông qua quy ch ngăn dòng ch y lao ng n , b n s th y các h th ng ph n m m l n s không có ai bi t cái gì ang x y ra. áng ti c là nhi u v trí qu n lí v IT l i do các nhà qu n lí không bi t kĩ thu t n m, nh ng ngư i có th không ý th c y v s r i ro c a h … Tôi là m t chuyên gia v các h th ng thông tin, không ph i nhà kinh t , nhưng tôi bi t công vi c có lương cao c n m t ngư i có th t o ra cái gì ó có giá tr cao. N n kinh t t o ra các vi c làm c c p cao l n c p th p, nhưng vi c làm c p cao ngày càng ngoài t m v i c a nhi u ngư i. Giáo d c th p có nghĩa là các vi c làm có lương th p, rõ ràng và ơn gi n, và y là nơi ngày càng nhi u ngư i Mĩ th y mình trong ó. Nhi u ngư i Mĩ không th tin r ng h không tư cách cho các vi c làm có lương cao. Tôi g i i u này là “v n th n tư ng Mĩ”. N u b n có bao gi th y ph n ng c a nh ng ngư i tranh lu n khi Simon Cowell b o h r ng h không có tài năng gì, h nhìn ông hoàn toàn hoài nghi. Tôi ch hi v ng ngày nào ó tôi không ph i ưa ra s khám phá thô n v y. Vào mùa ông 2004 Tokyo tôi có u ng trà v i Richard C. Koo, kinh t gia trư ng c a Vi n Nghiên c u Nomura. Tôi ã ki m nghi m trên Richard “h s ph ng” c a tôi: khái ni m r ng nư c c a ai ó càng ph ng- t c là, nó có càng ít tài nguyên t nhiên- h càng kh m khá hơn trong m t th gi i ph ng. Nư c lí tư ng trong m t th gi i ph ng là nư c không có tài nguyên thiên nhiên nào, b i vì các nư c không có tài nguyên thiên nhiên thư ng ph i ào sâu vào chính mình. H c rút năng lư ng, tinh th n doanh nghi p, tính sáng t o, và trí thông minh t chính nhân dân h - nh ng ngư i àn ông và àn bà – hơn là khoan m t gi ng d u. ài
263 CU C KH NG HO NG TH M L NG Loan là m t hòn o s i á c n c i trên bi n y bão t , h u như không có tài nguyên t nhiên nào- không gì c ngoài năng l c, khát v ng, và tài năng c a chính nhân dân h - và ngày nay nó có d tr tài chính l n th ba th gi i. Thành công c a H ng Kông, Nh t B n, Hàn Qu c, và duyên h i Trung Qu c u có th ư c truy nguyên v m t s ph ng tương t . “Tôi là m t ngư i Mĩ g c ài Loan, b t ài Loan và m Nh t B n,” Koo b o tôi. “Tôi sinh ra Nh t B n và i h c trư ng ti u h c Nh t và sau ó sang Mĩ. Có m t ng n ng Trung Qu c r ng b t c th gì b n trong u b n và trong lòng b n, không ai có th l y m t c a b n. Trong khu v c này, i u ó trong DNA. B n ch c n h c hành chăm ch và thăng ti n. Các th y giáo tôi b o tôi t tương i s m, “Chúng ta ch ng bao gi có th s ng như nh ng ngư i Mĩ và Canada. Chúng ta không có tài nguyên. Chúng ta ph i h c c n cù, làm vi c siêng năng, và c g ng xu t kh u.” Vài tu n sau tôi ăn sáng Washington v i P. V. Kannan, CEO c a 24/7 Customer. Khi n chuy n th gi i ph ng, P.V. nói, anh ch có m t câu h i: “Mĩ ã s n sàng? Không … Các anh hơi to i nguy n và ch m, và nh ng ngư i i vào lĩnh v c v i [ba s h i t ] th c s th y ói. Nh ng ngư i di cư luôn luôn ói- và h không có m t k ho ch d phòng.” M t th i gian ng n sau ó tôi c m t c t c a Steven Pearlstein, nhà bình lu n/phóng viên c a Washington Post, dư i nhan “Europe’s Capitalism Curtain- B c màn Tư b n Ch nghĩa c a Châu Âu”. T Wroclaw, Ba Lan (23-7-2004), Pearlstein vi t: “M t b c màn buông ngang Châu Âu. m t bên là hi v ng, s l c quan, quy n t do và tri n v ng cho m t cu c s ng t t p hơn. bên kia, là s s hãi, s bi quan, ngh t th vì các quy ch c a chính ph và m t c m giác th i hoàng kim ã qua.” B c màn m i này, Pearlstein l p lu n, phân ranh gi i ông Âu i theo ch nghĩa tư b n, và Tây Âu mu n m t cách vô v ng r ng nó ã ra i. “Th i này, tuy v y, chính ông [Âu] ch c là th ng th ,” ông ti p t c. “Năng l c và c m giác trách nghi m h u như có th s mó ưc ây… Ti n và các công ti trút vào như nư c- không ch các t m nhãn uy tín như Bombardier, Simens, Whirlpool, Toyota và Volvo, mà c m ng lư i c a các nhà cung c p ch c h n theo sau h. u tiên, h u h t vi c làm m i là lo i n a-lành ngh . Bây gi ti p sau là công vi c thi t k và kĩ thu t nh m khai thác s t p
264 TH GI I LÀ PH NG trung l n nh t c a các sinh viên i h c ông Âu… Bí quy t không ch là lương th p. Nó cũng là thái c a nh ng ngư i lao ng t hào và s n sàng làm cái c n thi t thành công, cho dù nó có nghĩa là outsourcing các ph n s n xu t hay làm vi c cu i tu n hay thay i k ho ch ngh phép- nh ng vi c h u như ch c ch n gây ra hàng tháng căng th ng và i u ình Tây Âu. ‘Nh ng ngư i quê nhà, h không có b t c ý tư ng nào v h ph i thay i nhi u th nào n u h mu n duy trì cái h có,’ Joe Ugarte [m t ngư i x Basque ng u ho t ng s n xu t gia d ng c a Mondragon, h p tác xã công nghi p Tây Ban Nha kh ng l ], nói. “M i hi m nguy i v i h là kh ng l . H không nh n ra i u này x y ra nhanh th nào…’ Không ph i ư c mơ giàu có là cái làm nh ng ngư i dân Wroclaw ph n ch n nhi u b ng quy t tâm làm vi c c n cù, hi sinh cái ph i hi sinh và thay i cái c n thay i thu h p kho ng cách v i Phương Tây. Chính s t hào và quy t tâm ó, Rafal Dukiewicz, th trư ng Wroclaw nói, gi i thích vì sao h là m t thách th c như v y i v i ‘xã h i thư nhàn” bên kia b c màn.” Khi tôi h i Bill Gates v cái ư c cho là ưu th giáo d c Mĩ- m t n n giáo d c nh n m nh n tính sáng t o, ch không ph i n h c v t- ông hoàn toàn bác b . Theo cách nhìn c a ông, nh ng ngư i nghĩ r ng các h th ng h c v t hơn c a Trung Qu c và Nh t B n không th t o ra các nhà i m i nh ng ngư i có th c nh tranh v i nh ng ngư i Mĩ, là sai l m m t cách áng bu n. Gates nói, “Tôi chưa bao gi g p các gã không bi t làm phép nhân th nào l i có th t o ra ph n m m … Ai có các trò chơi video sáng t o nh t trên th gi i? Ngư i Nh t! Tôi chưa bao gi g p nh ng ngư i ‘h c v t’ này… M t s trong nh ng nhà phát tri n ph n m m gi i nh t là nh ng ngư i Nh t. B n c n ph i hi u các th sáng ch vư t xa chúng.” Ngư i ta không th nh n m nh : Các thanh niên Trung Qu c, n , và Ba Lan không ch y ua v i chúng ta n áy. H ch y ua v i chúng ta n nh. H không mu n làm vi c cho chúng ta; th m chí h không mu n là chúng ta. H mu n th ng tr chúng ta- theo nghĩa r ng h mu n t o ra các công ti c a tương lai mà ngư i dân kh p th gi i s ngư ng m và la hét òi ư c làm vi c cho [các công ti ó].
265 CU C KH NG HO NG TH M L NG H tuy t nhiên không h tho mãn v i nơi h ã n cho t i nay. Tôi ã trò chuy n v i m t ngư i Mĩ g c Hoa ngư i làm vi c cho Microsoft và ã h t ng Bill Gates trong các cu c vi ng thăm Trung Qu c. Anh nói r ng Gates ư c bi t n m i nơi ông i Trung Qu c. Thanh niên ó leo lên nóc nhà và mua vé ư c mua i bán l i [vé phe] ch ư c nghe ông nói. Cũng th v i Jery Yang, sáng l p viên c a Yahoo! Trung Qu c ngày nay, Bill Gates là Britney Spears. Mĩ ngày nay, Britney Spears là Britney Spears – và ó là v n c a chúng ta. BÍ M T NH KHÓ CH U # 3: L H NG GIÁO D C T t c i u này giúp gi i thích bí m t nh khó ch u th ba: R t nhi u vi c làm b t u i ra nư c ngoài ngày nay là vi c làm nghiên c u c p r t cao, b i vì không ch tài năng nư c ngoài là r hơn nhi u, mà r t nhi u trong s ó ư c ào t o như nh ng ngư i lao ng Mĩ- ho c th m chí hơn th . Trung Qu c, nơi có 1,3 t dân và các i h c v a m i b t u phá v i ngũ hàng u, s c nh tranh vì các v trí cao nh t là d t n. Cá h i toán/khoa h c bơi ngư c dòng Trung Qu c và khi n mình ư c nh n vào m t trư ng hàng u Trung Qu c hay ư c m t công ti nư c ngoài thuê là m t con cá thông minh. Nh ng ngư i Microsoft ã có m t châm ngôn v trung tâm nghiên c u c a h B c Kinh, mà, i v i các nhà khoa h c và kĩ sư, là m t trong nh ng nơi ư c tìm ki m nh t làm vi c kh p Trung Qu c. “Hãy nh , Trung Qu c n u b n là m t trong m t tri u – thì có 1.300 ngư i khác h t như b n.” Năng l c trí óc có th áp ng cho trung tâm nghiên c u c a Microsoft B c Kinh là m t trong m t tri u r i. Hãy xem H i ch Khoa h c và Kĩ thu t Qu c t Intel toàn th gi i hàng năm. Kho ng b n mươi nư c tham gia b ng gi i thi u tài năng qua các h i ch a phương liên k t. Năm 2004, theo Intel H i ch Intel thu hút kho ng sáu mươi lăm ngàn tr em Mĩ. Th Trung Qu c thì sao? Tôi h i Wee Theng Tan, ch t ch Intel Trung
266 TH GI I LÀ PH NG Qu c, trong m t cu c vi ng thăm B c Kinh. Trung Qu c, ông b o tôi, có m t h i ch khoa h c qu c gia liên k t, ho t ng như m t h th ng cung c p l a ch n tr em cho h i ch Intel toàn c u. “H u như m i t nh ơn l có các h c sinh tham gia m t trong các h i ch liên k t này,” Tan nói. “Chúng tôi có sáu tri u tr em tranh ua, tuy không ph i t t c tranh ua vì các m c hàng u… [Nhưng] anh bi t h coi vi c ó nghiêm túc th nào. Nh ng ngư i a tr ư c ch n tham gia h i ch [Intel] qu c t ư c mi n ngay kh i thi tuy n vào i h c” và v cơ b n ư c ch n b t c i h c hàng u nào Trung Qu c. Trong H i ch Khoa h c Intel năm 2004, Trung Qu c mang v ba mươi lăm gi i, hơn b t c nư c nào khác Châu Á, k c m t trong ba gi i cao nh t. Microsoft có ba trung tâm nghiên c u trên th gi i: Cambridge, nư c Anh; Redmond, bang Washington, tr s c a nó; và B c Kinh. Bill Gates b o tôi r ng trong vòng ch vài năm t khi nó m c a năm 1998, Microsoft Research Asia, như trung tâm B c Kinh ư c bi t n, ã tr thành nhánh nghiên c u hi u qu nh t trong h th ng Microsoft “v m t ch t lư ng c a các ý tư ng mà h ưa ra. Nó làm cho mê m n s ng s .” Kai-Fu Li là ngư i i u hành Microsoft ngư i ư c Gates ch nh m trung tâm nghiên c u Microsoft B c Kinh. Câu h i u tiên c a tôi cho ông là, “Ông ti n hàng tuy n nhân viên th nào?” Li nói nhóm c a ông i n các i h c kh p Trung Qu c và ơn gi n qu n lí các tr c nghi m toán, IQ, và l p trình cho các sinh viên m c ti n sĩ hay các nhà khoa h c. “Trong năm u tiên, chúng tôi làm kho ng 2.000 sát h ch t kh p nơi. T 2.000, h l a ra nhóm còn 400 v i nhi u tr c nghi m hơn, sau ó là 150, “và r i chúng tôi thuê 20.” H có h p ng hai năm và ư c b o r ng vào cu i hai năm, ph thu c vào ch t lư ng công vi c c a h , h s ho c ư c cho m t h p ng dài h n ho c ư c Microsoft Research Asia c p m t b ng sau ti n sĩ. Ph i, anh hi u úng i u ó. Chính ph Trung Qu c cho phép Microsoft quy n c p b ng sau ti n sĩ. Trong s hai mươi ngư i chúng tôi thuê ban u, mư i hai s ng sót s c t b t. Năm ti p theo, g n b n ngàn ngư i ư c tr c nghi m. Sau ó, Li nói, “chúng tôi d ng ti n hành tr c nghi m. Vào lúc ó chúng tôi ã ư c bi t n như a i m s mt làm vi c, nơi t t c nh ng ngư i tinh nhanh v máy tính và toán mu n làm vi c… Chúng tôi ã bi t t t c sinh viên và các
267 CU C KH NG HO NG TH M L NG giáo sư. Các giáo sư g i các sinh viên gi i nh t c a h n ó, bi t r ng n u nh ng ngư i này không làm ư c, thì ó là s tín nhi m c a h [b lung lay]. Bây gi chúng tôi có các giáo sư hàng u các trư ng hàng u ti n c các sinh viên hàng u c a h . R t nhi u sinh viên mu n sang Standford hay MIT, nhưng h mu n trư c h t dùng hai năm Microsoft, v i tư cách th c t p sinh, h có th nh n ư c m t thư gi i thi u t t nói r ng y là ch t lư ng MIT.” Ngày nay Microsoft có hơn hai trăm nhà nghiên c u phòng thí nghi m Trung Qu c c a nó và kho ng b n trăm sinh viên nh ng ngư i lui t i tham gia vào các d án và tr thành d tr tuy n d ng cho Microsoft. “H coi vi c này như cơ h i thu nh p có m t l n trong i,” Li nói v nhóm Microsoft Research Asia. “H ã th y b m h tr i qua Cách m ng Văn hoá. Cái t t nh t h ã có th làm là tr thành m t giáo sư, làm m t d án nh như vi c làm ph vì lương giáo sư là kinh kh ng, và có th có m t bài báo ư c ăng. Bây gi h có a i m này nơi t t c cái h làm là nghiên c u, v i các máy tính tuy t v i và r t nhi u tài nguyên. H có ngư i qu n lí hành chính – chúng tôi thuê ngư i làm công vi c ít ngư i ưa. H ơn gi n không th tin. H t nguy n làm mư i lăm n mư i tám gi m t ngày và vào làm cu i tu n. H làm vi c c nh ng ngày l , b i vì ư c mơ c a h là ư c vào Microsoft.” Li, ngư i ã làm vi c cho các hãng công ngh cao Mĩ trư c khi vào Microsoft, nói r ng cho n khi kh i ng Microsoft Research Asia, anh ã chưa bao gi th y m t phòng thí nghi m v i nhi t tình c a m t công ti kh i nghi p. “N u b n n vào hai gi sáng nó y ngư i, và vào tám gi sáng nó y ngư i,” anh nói. Microsoft là m t công ti Mĩ m nh hơn có th thu hút t t c tài năng này, Li nói. “Bây gi chúng tôi có hai trăm ngư i xu t s c hơn t o d ng [tài s n trí trí tu ] và các patent. Hai trăm ngư i này không thay th nh ng ngư i Redmon. H ti n hành nghiên c u m i trong nh ng lĩnh v c có th áp d ng ư c kh p th gi i.” Microsoft Research Asia ã có m t danh ti ng kh p th gi i r i v t o ra các bài báo m i nh t cho các t p chí và h i ngh khoa h c quan tr ng nh t. “ y là n n văn hoá ã xây d ng V n lí Trư ng thành,” anh nói thêm, “b i vì nó là m t n n văn hoá hi n dâng và theo hư ng d n.” Ngư i dân Trung Qu c, Li gi i thích, ng th i có m t ph c c m t tôn và m t ph c c m t ti, nó giúp gi i thích vì
268 TH GI I LÀ PH NG sao h ch y ua v i Mĩ n nh, không ph i n áy. Có m t quan i m sâu s c và ư c chia s r ng rãi r ng Trung Qu c ã vĩ i m t th i, nó ã thành công trong quá kh nhưng hi n nay t t h u xa và ph i u i k p l i. “Như th có m t khát v ng yêu nư c,” anh nói. “N u phòng thí nghi m c a chúng tôi có th làm t t như phòng thí nghi m Redmon, i u ó có th th c s làm say mê.” Lo i lãnh o ư c truy n c m h ng ó trong giáo d c khoa h c và kĩ thu t bây gi hoàn toàn thi u v ng Hoa Kì. Ch t ch Intel Craig Barett nói, “Vai trò lãnh o công ngh c a Hoa Kì, s i m i, và vi c làm c a tương lai òi h i m t cam k t i v i tài tr nghiên c u cơ b n ngày nay.” Theo m t nghiên c u năm 2004 c a Task Force on the Future of American Innovation [L c lư ng c nhi m v Tương lai c a i m i Mĩ], m t liên minh công nghi p-hàn lâm, nghiên c u cơ b n ư c th c hi n các i h c d n u c a Hoa Kì – nghiên c u v hoá h c, v t lí h c, công ngh nano, genomics, và ch tác bán d n- ã t o ra b n ngàn công ti spin-off [ph ] thuê 1,1 tri u nhân viên và có doanh thu hàng năm trên th gi i là 232 t $. Nhưng ti p t c ti n lên, nghiên c u nói, ph i có m t s gia tăng 10 n 12 ph n trăm m i năm cho năm n b y năm ti p theo v ngân sách c a các cơ quan tài tr ch ch t: Vi n Qu c gia v Khoa h c và Công ngh [National Institute for Science and Technology], Qu Khoa h c Qu c gia [NSF], Văn phòng Khoa h c c a B Năng lư ng, và các tài kho n nghiên c u c a B Qu c phòng. áng ti c, tài tr liên bang cho nghiên c u v các khoa h c v t lí và toán và kĩ thu t, như m t ph n c a GDP, th c t ã gi m 37 ph n trăm gi a 1970 và 2004, nhóm c nhi m th y. T i th i i m khi chúng ta c n tăng g p ôi các kho n u tư c a chúng ta vào nghiên c u cơ b n kh c ph c các l h ng hoài bão và giáo d c, th c s chúng ta l i c t kho n tài tr ó. Theo sau quy t nh c a chính quy n Bush và Qu c h i C ng hoà c t tài tr c a Qu Khoa h c Qu c gia năm 2005, ngh sĩ C ng hoà Vern Ehlers bang Missouri, m t ti ng nói b lu m trên chính trư ng, ã ưa ra tuyên b sau: “Trong khi tôi hi u s c n thi t ưa ra các l a ch n khó khăn i m t v i ràng bu c ngân sách, tôi không th y s khôn ngoan trong vi c t tài tr khoa h c sau các ưu tiên khác. Chúng ta ã c t NSF b t ch p s th c r ng b n d lu t này tăng chi tiêu cho năm tài chính 2005, như th rõ
269 CU C KH NG HO NG TH M L NG ràng chúng ta có th tìm kh năng tăng nghiên c u cơ b n trong khi v n duy trì ràng bu c tài chính. Nhưng không ch là chúng ta không theo k p s tăng l m phát, mà th c s chúng ta c t ph n mà nghiên c u cơ b n nh n ư c trong toàn b ngân sách. Quy t nh này cho th y s coi thư ng nguy hi m i v i tương lai c a qu c gia chúng ta, và tôi c lo ng i l n ng c nhiên r ng chúng ta có th ưa ra quy t nh này vào lúc khi các qu c gia khác ti p t c vư t tr i hơn các sinh viên c a chúng ta v toán và khoa h c và tăng tài tr nghiên c u cơ b n c a h m t cách nh t quán. Chúng ta không th hi v ng u tranh v i m t vi c làm cho c nh tranh qu c t mà không có m t l c lư ng lao ng ư c ào t o t t và có giáo d c.” Không, chúng ta không th , và các k t qu b t u xu t hi n. Theo U ban Khoa h c Qu c gia, t l ph n trăm c a các bài báo khoa h c do ngư i Mĩ vi t ã gi m 10 ph n trăm k t 1992. T l các bài báo Mĩ ăng trên t p chí v t lí hàng u, Physical Review, ã gi m t 61 ph n trăm xu ng 29 ph n trăm k t 1983. Và bây gi chúng ta b t u th y m t s tràn dâng v các patent ư c c p cho các nư c Á Châu. T 1980 n 2003, ph n c a Nh t B n trong th gi i patent công nghi p tăng t 12 ph n trăm lên 21 ph n trăm, c a ài Loan t 0 ph n trăm lên 3 ph n trăm. Ngư c l i, ph n c a Hoa Kì v patent ã gi m t 60 xu ng 52 ph n trăm k t 1980. B t c phân tích trung th c nào v v n này ph i nh n ra có m t s k hoài nghi nh ng ngư i nghĩ r ng b u tr i không s p và các nhà khoa h c và công nghi p công ngh có th th i ph ng m t s d li u này, ch ki m nhi u tài tr hơn. M t bài báo ngày 10-5-2004, San Fransisco Chronicle, ã trích Daniel S. Greeberg, c u biên t p tin báo Science và tác gi c a cu n Science, Money and Politics [Khoa h c, Ti n và Chính tr ] , ngư i lí l r ng “bên trong Vành ai khoa h c (v n ng hành lang) ã luôn tham lam vô . N u anh tăng g p ôi ngân sách HIH (Vi n S c kho Qu c gia) trong 5 năm (như ã x y ra m i ây), h (v n) hét toáng lên: ‘Chúng tôi c n nhi u ti n hơn’.” Greenberg cũng trích s di n gi i c a nh ng k v n ng hành lang khoa h c v s li u th ng kê. Trích d n Greenberg, t Chronicle nói, “ t các xu hư ng xu t b n vào b i c nh… quan tr ng nhìn không ch vào các [bách] phân v [percentile] toàn b mà cũng nhìn vào s th c t c a các bài báo ư c ăng. Tho t u, nghe có v s ng s t là Trung Qu c ã tăng g p b n t c công b khoa h c c a nó gi a 1986
270 TH GI I LÀ PH NG và 1999. Nhưng có v là cái gì ó ít ng c nhiên hơn n u ta nh n ra r ng s bài báo Trung Qu c th c s ư c ăng tăng t 2.911 lên 11.675 bài. Khi so sánh, g n m t ph n ba c a t t c các bài báo khoa h c ã ư c nh ng ngư i Mĩ công b - 163.526 trong s 528.643 bài. Nói cách khác, Trung Qu c, m t qu c gia có dân s g n b n l n Hoa Kì, (năm 1999) ã công b s bài báo ch b ng m t ph n mư i b n s bài báo khoa h c c a Hoa Kì.” Trong khi tôi nghĩ m t li u lư ng nghi ng luôn luôn h p l , tôi cũng nghĩ nh ng ngư i hoài nghi s khôn ngoan chú ý nhi u hơn n s làm ph ng th gi i và m t s xu hư ng này có th thay i nhanh n th nào. ó là vì sao tôi ng h cách ti p c n c a Shirley Ann Jackson: B u tr i không s p hôm nay, nhưng nó có th trong mư i lăm hay hai mươi năm n u chúng ta không thay i phương cách c a chúng ta, và m i d u hi u cho th y chúng ta không thay i, c bi t trong các trư ng công c a chúng ta. S giúp không ph i d c ư ng. H th ng giáo d c Mĩ t nhà tr n l p mư i hai ơn gi n không kích thích tr em mu n i vào khoa h c, toán h c, và kĩ thu t. V tôi d y c l p m t trong m t trư ng công a phương, như th cô có t Education Week [Tu n Giáo d c] , ư c các nhà giáo kh p nư c Mĩ c. M t hôm cô ch ra m t bài (28-7-2004) có nhan , “Con em Nh ng ngư i Nh p cư Chi m các Th h ng u c a các Cu c Thi Toán, Khoa h c.” Nó ti p t c, “Nghiên c u do Qu Tài tr Qu c gia cho Chính sách Mĩ [National Foundation for American Policy] ti n hành cho th y r ng 60 ph n trăm h c sinh khoa h c hàng u và 65 ph n trăm h c sinh toán hàng u c a qu c gia là con c a nh ng ngư i nh p cư m i ây, theo m t phân tích v nh ng ngư i ư c gi i trong ba cu c thi trung h c…Tìm ki m Nhân tài Khoa h c c a Intel, i thi Olympic Toán Qu c t c a Mĩ, và i V t lí c a Mĩ.” Tác gi c a nghiên c u quy thành công c a h c sinh nh p cư “m t ph n cho s nh n m nh c a b m chúng r ng h cai qu n th i gian h c m t cách khôn ngoan,” Education Week nói. “Nhi u b c cha m nh p cư cũng khuy n khích con cái h theo u i toán h c và các m i quan tâm khoa h c, tin nh ng kĩ năng ó s d n n các cơ h i ngh nghi p m nh hơn và cách li chúng kh i s thiên v và thi u m i quan h nơi làm vi c… M t t l l n c a các h c sinh ư c i u tra có b m n Mĩ v i visa H-1B, dành cho nh ng ngư i lao ng chuyên nghi p. Các nhà ho ch nh chính sách Hoa