Hát chèo Việt Nam

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

323
lượt xem 57
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vùng trung châu và đồng bằng Bắc bộ là cái nôi của chèo, từ cái nôi ấy sau bao nhiêu thăng trầm của lịch sử nghệ thuật chèo ngày càng phát triển và khẳng định được tầm quan trọng trong nền văn hóa dân gian dân tộc. Từ bao đời nay hát chèo đã trở thành một loại hình sinh hoạt văn hóa nghệ thuật quen thuộc của người dân Việt Nam, nuôi dưỡng đời sống tinh thần dân tộc bởi cái chất trữ tình đằm thắm sâu sắc. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hát chèo Việt Nam

K năng di n xu t “Genius is one percent inspiration, ninety-nine percent perspiration.” T m d ch: Thiên tài là m t ph n trăm c m h ng và 99 ph n trăm n l c. Đó là m t câu nói r t n i ti ng c a Edison, là m t nhà phát minh và thương nhân đã phát tri n r t nhi u thi t b có nh hư ng l n t i cu c s ng trong th k 20. Trong cu c s ng cũng t n t i r t nhi u các câu chuy n nh m đ cao n l c b n thân so v i năng khi u b m sinh. Nh ng nghiên c u m i nh t đã ch ra r ng m t ngh sĩ bi u di n xu t chúng không nh t thi t ph i có nh ng năng khi u ho c k năng b m sinh mà ph i là k t qu t : • Quá trình t p luy n khoa h c, có ch đích. • S h tr nhi t tình t phía gia đình ho c th y giáo xuyên su t quá trình phát tri n. • H c v i nh ng th y giáo có năng l c và s t n tâm. Nh ng bài t p luy n có giá tr và ch t lư ng chính là y u t quy t đ nh c p đ k thu t mà ngư i t p đàn đ t đư c. M t ngh sĩ bi u di n xu t chúng không ph i do tr i sinh, mà đư c “t o nên” b i n l c b n thân. Nh ng nghiên c u đư c th c hi n nghiêm ng t ch ra r ng nh ng ngh sĩ bi u di n xu t chúng đ u th c hi n quá trình t p luy n v i nh ng
phương pháp t i ưu, khoa h c đã đư c ki m ch ng và s d ng r ng rãi (H u h t nh ng ngh sĩ bi u di n xu t chúng đư c đưa vào ph n nghiên c u đ u có tên trong cu n sách “The Cambridge Handbook of Expertise and Expert Performance” do K. Anders Ericsson biên t p – bao g m các nghiên c u c a hơn 100 nhà khoa h c hàng đ u th gi i – nh ng ngư i đã nghiên c u v nh ng cá nhân ki t xu t trong m i lĩnh v c, t máy tính, di n xu t, c vua, t i ba-lê, âm nh c …) Hành trình tr thành m t ngh sĩ bi u di n xu t chúng không dành cho nh ng trái tim y u m m cũng như s nóng v i, thi u kiên nh n. Nó đòi h i s n l c, hy sinh, s trung th c và t phê bình. Không có l i t t, hành trình này s đòi h i b n 1 kho ng th i gian ít nh t là 10 năm – đư c đ u tư khôn ngoan, có hi u qu , v i s t p luy n khoa h c có ch đích (v i các bài t p đ khó phù h p, tăng ti n d n so v i kh năng hi n có c a b n). B n cũng c n m t ngư i th y – ngư i s không ch hư ng d n b n t p luy n chính xác mà còn đ nh hư ng cho b n kh năng t h c. B n c n m t quá trình t p luy n có ch đích “Practice does not make perfect. Only perfect practice makes perfect” – Vince Lombardi T p luy n chăm ch không có nghĩa là b n s chinh ph c đư c cây guitar (cũng như m i lĩnh v c khác). T p luy n đây như đã nói trên ph i là quá trình t p luy n khoa h c, có ch đích – giúp b n chinh ph c nh ng đi u dư ng như b n không th làm t t, hay k c b n không th làm đư c. H u h t m i ngư i có xu hư ng th c hành nh ng gì h đã bi t. Sam Snead (m t v n đ ng viên Golf n i ti ng) t ng nói “B n năng c a con
ngư i là ch mu n th c hành nh ng gì mình đã bi t, b i vì (th t t i t ) nó đòi h i ít công s c hơn cũng như … vui v hơn” Ch có cách duy trì s t p luy n khoa h c có ch đích m t cách kiên trì đ chinh ph c nh ng đi u b n không th làm đư c, b n m i có th tr thành m t ngư i chơi guitar gi i, và hơn th , m t ngh sĩ bi u di n xu t chúng. “S t p luy n khoa h c có ch đích” dư ng như không bao gi là th a khi nh c t i. B n đã bao gi t p luyên trong 2 ti ng đ ng h liên t c chưa. N u b n nói có, tôi xin nh n m nh thêm, b n đã bao gi t p luy n liên t c và t p trung trong 2 ti ng đông h liên t c chưa. Có l b n đang do d . B n thân con ngư i khó có th t p trung cao đ vào m t vi c gì đó trong m t kho ng th i gian dài (đó là lí do m i ti t h c thư ng di n ra trong 45 phút t i 90 phút). Đi u tôi mu n nói t i đây là gì, t p luyên có ch đích còn là t p luy n cái đ u c a b n – ch không ch các ngón tay đ có th t p trung. Các nghiên c u ch ra có r t ít các chuyên gia, v n đ ng viên, ngh sĩ bi u di n có th t p luy n t p trung trong 4-5 ti ng liên t c. Như Sam Snead ch ra trên, b n r t d sao lãng quá trình t p luy n có ch đích. K c nh ng ngh sĩ đã đ t t i đ ng c p r t cao cũng có th b t đ u s d ng tr c giác và ph n ng b ng thói quen khi g p nh ng tình hu ng c th . Đi u đó s tr nên nghiêm tr ng khi h đ i di n v i nh ng thách th c m i vì h có th m t đi kh năng phân tích và chinh ph c th thách đó v i gi i pháp phù h p. Nh ng nghiên c u cũng ch ra r ng nh ng ngh sĩ bi u di n xu t chúng khi bư c sang tu i 60 dành ra trên 10 ti ng t p luy n có ch đích trong m t tu n có th duy trì đư c k thu t, t c đ như khi h 20 tu i. Hãy nhìn vào Segovia – m t ngư i 80 tu i v n dành ra 8 ti ng t p luy n m i ngày, khi ngư i ta h i ông đã tr l i “tôi còn nghìn thu đ yên ngh ”
B n c n trên 10.000 gi t p luy n Nghiên c u ch ra r ng, ngay c nh ng ngh sĩ tài năng nh t cũng c n ít nh t 10 năm hay 10.000 gi t p luy n đ đ t t i đ ng c p cao nh t trong k thu t c a h . M t s th n đ ng hay như b c th y c vua như Bobby Fischer có th phá v “quy lu t 10 năm” trên, nhưng b ng cách … t p luy n nhi u gi hơn m i năm. Trư c th k 20, các ngh sĩ bi u di n có th đ t t i đ ng c p cao nh t th i đó nhanh đơn, đơn gi n vì th i đó không có nhi u ngh sĩ bi u di n, ít s c nh tranh, giao lưu và … đ ng c p ngày đó thua kém nhi u so v i hi n t i. Th gi i luôn v n đ ng và phát tri n. Công ngh thu thanh đem l i cho công chúng nh ng ph n trình t u hoàn h o trên đĩa nh c và h có quy n đòi h i nh ng đi u tương t nh ng bu i trình t u tr c ti p t i các nhà hát, nó đòi h i các ngh sĩ ph i n l c nhi u hơn và d n nâng t m đ nh nghĩa v “đ ng c p cao nh t” . Và hi n t i g n như không th phá v quy lu t 10.000 gi t p luy n. H u h t m i ngư i đ u ngây thơ v s n l c cũng như th i gian c n đ tr thành m t chuyên gia. Có m t câu chuy n như sau: M t ngh sĩ dương c m v a hoàn thành m t chương trình bi u di n thành công, m t cô gái ch y t i anh ta và sau khi th t lên nh ng đi u tuy t v i cô c m nh n đư c t các tác ph m ngư i ngh sĩ dương c m mang t i trong chương trình cũng như k thu t tuy t v i c a ông, cô nói “Tôi có th đánh đ i m i th đ chơi đư c như ngài”. Ngư i ngh sĩ dương c m nhìn th ng vào m t cô và nói “ , không đư c đâu, cô s không th làm đư c”.Cô gái lùi l i và kh ng đ nh “Có, tôi có th ”. Và ngư i ngh sĩ dương c m gi i thích “Tôi ch c ch n r ng cô s ph i t p luy n 6 ti ng m i ngày – m i ngày trong cu c đ i cô, hy sinh th i gian v i b n bè, gia đình và nh ng đ a con cô. Tôi ch c ch n r ng sau 6 ti ng đó cô s ph i dành th i gian
còn l i đ nghe nh c và h c m i th v âm nh c. Tôi ch c ch n r ng cô ph i duy trì l ch trình bi u di n dày đ c v i nh ng chuy n bay liên t c và nh ng gi c ng trong khách s n. Tôi ch c r ng cô s ph i đón nh n nh ng l i phê bình ch trích khi cô đi chơi đêm” Và cô gái đã ph i quay tr l i v i th c t i. Leo Tolstoy m t l n nói r ng ngư i ta thư ng h i ông h không bi t h có th vi t m t cu n ti u thuy t không khi mà h chưa t ng th vi t! Ông nghĩ r ng h c làm như là h ch c n b t đ u vi t thì h s l p t c tr thành m t ti u thuy t gia v y. Dĩ nhiên m i ngư i h u h t đ u có kh năng t nhiên ho c đã đư c h c đ làm đi u đó.Tôi hay khó ch u v i nh ng lo i ngư i hay nghĩ r ng n u h hoàn thành m t cu n sách, m t tác ph m âm nh c thì nó s thành công và n i ti ng v y. Các nghiên c u ch ra r ng nh ng ngư i đư c g i là thiên tài, tr i sinh đ thành công đ u đã dành r t nhi u th i gian đ luy n t p và chu n b – và không có b t kì ngo i l nào (nghiên c u không bao g m nh ng ngư i n i ti ng vì phong cách s ng, đ i s ng tình d c hay hành vi thái quá c a h – mà ch d a trên nh ng chuyên gia th c th lĩnh v c c a h ) Thiên tài – đư c t o nên ch không ph i đư c sinh ra! Hãy cùng nhìn vào Wolfgang Amadeus Mozart, m t nh c sĩ n i ti ng luôn đư c nh c t i như là m t thiên tài, m t th n đ ng âm nh c. Không ngoa khi nói r ng tài năng âm nh c và bi u di n c a Mozart vư t tr i m i ngh sĩ th i đó. Duy ch có m t đi u không đư c nh c t i hay c tình b lãng quên r ng quá trình t p luy n c a ông cũng vư t tr i m i ngh sĩ th i đó. Cha Mozart là m t ngh sĩ vĩ c m xu t s c – là tác gi m t cu n sách hư ng d n h c Violin r t quan tr ng, ông cũng là m t nhà so n nh c tài ba. Khi Mozart 4 tu i, ông đã b t đ u đư c cha d y đàn. Đi u đó qu là
không d dàng v i m t đ a bé lên 4 th nhưng cha Mozart đã đ nh hư ng cho con trai mình 10,000 gi t p luy n khoa h c và có ch đích. C u bé Mozart có m t ngư i cha, m t ngư i th y đem âm nh c t i mình 24/7 t khi lên 4. Đó là t t c nh ng gì Mozart b t đ u đi trên con đư ng tr thành m t thiên tài. Thiên tài – đư c t o nên ch không ph i đư c sinh ra! B n c n s ng trong m t môi trư ng h tr b n B n không ch ph i đ t mình trong 10,000 gi t p luy n. Trong nhi u lĩnh v c, cách t t nh t đ chinh ph c đư c đ nh cao là b t đ u khi b n còn nh , nh t là v i h c nh c. Và nh ng ai dành th i gian vào vi c t p luy n s ít th i gian dành cho gia đình. Vì v y, s đ ng viên, h tr t phía gia đình là h t s c quan tr ng đ b n hoàn thành s m nh t có th 10,000 gi quá trình t p luy n khoa h c và có ch đích. B n c n m t ngư i th y gi i B n đã bi t b n ph i dành ra 10,000 gi , b n có m t gia đình h tr và đ ng viên b n c tho i mái t p luy n đi! Nhưng chưa h t, b n c n m t ngư i th y. Ivan Galamian đư c công nh n là m t giáo viên vĩ c m vĩ đ i nh t m i th i đ i. Ông nói “N u chúng ta nhìn vào s phát tri n c a các ngh sĩ n i ti ng, ta có th th y s thành công c a h d a vào ch t lư ng c a quá trình luy n t p c a h . Và trong m i trư ng h p, quá trình t p luy n y đư c đ nh hư ng và giám sát b i ngư i th y” Nghiên c u cho th y khi b t đ u h c đàn, ngư i ta thư ng thích nh ng ngư i th y dành cho h th i gian và s đ ng viên. Nhưng cu i cùng, ngư i ta h c m t ngư i th y có kinh nghi m, uy tín và chuyên môn – ngư i s n sàng đưa ra nh ng l i phê bình – dù khó nghe t i ngư i h c.
Nhưng khi t i trình đ đó, ngư i h c thư ng nh n ra nh ng gì có ích t nh ng l i phê bình và nh ng gì không, đ r i nh n th c đư c đi u h đã làm đúng và t p trung s a ch a nh ng gì làm chưa đúng. Ngh sĩ bi u di n – nh ng ngư i mu n tr thành ngư i gi i nh t luôn mu n ngư i th y nghiêm kh c, ngư i s đem t i cho h nh ng th thách và đ y h t i đ ng c p cao hơn trong bi u di n. M t ngư i th y gi i s nh n ra đi u c n c i thi n ngay khi h c sinh đ t t i nh ng trình đ nh t đ nh. Ngư i th y ph i luôn c ng r n và kh t khe, nhưng cũng c n nh y bén, th n tr ng v i vi c đ y quá nhanh cũng như quá khó quá trình t p luy n – đi u d gây ph n tác d ng cũng như s th t v ng t i h c sinh. Th c t i không ph i màu h ng N u như m c tiêu c a b n là tr thành m t ngư i chơi đàn gi i, m t ngh sĩ bi u di n – m t ngh sĩ bi u di n xu t chúng cũng như tr thành m t chuyên gia trong lĩnh v c c a b n, hãy nh r ng m i vi c không h d dàng chút nào (như b n tư ng – hay mong mu n). Đi u đó có th khó ch p nh n, nhưng hãy đ i di n v i nó ch đ ng tránh né hay suy nghĩ theo chi u hư ng tiêu c c. Bây gi b n đã bi t làm sao đ tr thành m t ngh sĩ bi u di n xu t chúng – hay m t chuyên gia trong lĩnh v c c a b n. B n t ng b chê cư i r ng b n ch có chút năng khi u nào – sai hoàn toàn. Yes, You Can – Barack Obama t ng nói. Con s 10,000 gi th t kh ng khi p, nhưng nó nh n m nh t i th i gian b n c n b ra đ chinh ph c đ nh cao, cũng như nh n m nh t i phương pháp t p luy n khoa h c, có ch đích. John Mills, m t ngh sĩ guitar nói trong m t Master Class c a ông “N u b n không th dành ra 1 gi m i ngày t p luy n, b n không th ti n b ” C coi 1 gi như th i gian
t i thi u cho m i ngày, tr đi các ngày ngh , b n s ph i m t 30-40 năm đ hoàn thành k ho ch 10.000 gi đó. Th t kinh kh ng, nhưng n u b n có th b ra 3-4 gi m i ngày thì sao, th i gian đư c rút l i ch còn 7-13 năm. Không t i l m ph i không! Nhưng b n có th làm đư c không – b ra 3-4 ti ng m i ngày? H u h t chúng ta không th làm đư c đi u đó. Nhưng v n đ là b n có nh t thi t ph i tr thành m t ngh sĩ bi u di n chuyên nghi p – mu n vư t lên trên h t, đ ng c p trên h t và s ng dư d v i đ ng ti n ki m đư c t bi u di n? Câu tr l i v i h u h t là không. V n đ đây là mong mu n c a h u h t chúng ta là k năng chơi đàn ti n b lên hàng ngày, ngày mai s t t hơn hôm nay. S h nh phúc bi t bao khi m t ngư i b n nói v i ta r ng “c u chơi ti n b hơn năm ngoái bao nhiêu”. Và h u h t chúng ta có th làm đư c đi u này. Hãy tìm nh ng ngư i th y t t nh t b n có th (lưu ý s nhi u) và h c cách ch p nh n ngư i th y đó có th tr nên l i th i! Trong r t nhi u ngư i th y ngoài kia, không ph i ai cũng là ngư i phù h p, cũng như đ năng l c đ nh hư ng cũng như đem l i c m h ng t p luy n cho b n. Hãy t ki m tra: h có đư c h c v i m t ngư i th y gi i? h chơi đàn hay, gi i, nhưng li u h d y có t t? h đã và đang có nhi u h c sinh không – nh ng ngư i có th ch ng th c trình đ c a h ?