Hóa học 10 nâng cao - Thiết kế bài giảng Tập 2

Chia sẻ: Võ Đức Dương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:155

Thêm vào BST

Báo xấu

418
lượt xem 152
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu bám sát nội dung SGK Hóa học 10 nâng cao theo chương trình chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Ở mỗi tiết dạy đều chỉ rõ mục tiêu về kiến thức, kĩ năng, thái độ, các công thức,... Đây là tài liệu tham khảo bổ ích dành cho giáo viên, học sinh chuyên Hóa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hóa học 10 nâng cao - Thiết kế bài giảng Tập 2

Vò Minh Hμ ThiÕt kÕ bμi gi¶ng N©ng cao − TËp hai Nhμ xuÊt b¶n hμ néi 1
Ch−¬ng 5 Nhãm HaLogen TiÕt 47 Kh¸i qu¸t vÒ nhãm halogen A - Môc tiªu 1. HS biÕt: − Nhãm halogen gåm nh÷ng nguyªn tè nµo. VÞ trÝ vµ vai trß cña chóng trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. − §Æc ®iÓm chung vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, liªn kÕt ho¸ häc trong c¸c ph©n tö halogen. − TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr−ng cña c¸c halogen lµ tÝnh oxi ho¸ m¹nh. − Mét sè quy luËt biÕn ®æi tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c halogen trong nhãm. 2. HS hiÓu: − V× sao tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c halogen biÕn ®æi cã quy luËt. − Nguyªn nh©n sù biÕn ®æi tÝnh chÊt phi kim cña c¸c halogen lµ do sù biÕn ®æi vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, ®é ©m ®iÖn... − C¸c halogen cã sè oxi ho¸ −1; trõ flo, c¸c halogen kh¸c cã thÓ cã c¸c sè oxi ho¸ + 1, + 3, + 5, + 7 lµ do ®é ©m ®iÖn vµ cÊu t¹o líp electron ngoµi cïng cña chóng. B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − M¸y chiÕu, bót d¹, giÊy trong. − B¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. HS: − ¤n l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o nguyªn tö, kh¸i niÖm vÒ ®é ©m ®iÖn, sè oxi ho¸... − RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt cÊu h×nh electron. 2
C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 I. nhãm halogen trong B¶NG TUÇN HOµN c¸c nguyªn tè (9 phót) GV: HS: Yªu cÇu HS quan s¸t vÞ trÝ cña c¸c Quan s¸t b¶ng tuÇn hoµn vµ nhËn xÐt: nguyªn tè halogen trong b¶ng tuÇn hoµn Nhãm halogen gåm c¸c nguyªn tè vµ nhËn xÐt (GV chiÕu c¸c c©u hái ®Þnh thuéc nhãm VII A: − h−íng sù quan s¸t cña HS lªn mµn h×nh): Flo (« sè 9, chu k× 2) + Nhãm halogen gåm nh÷ng nguyªn tè − Clo (« sè 17 chu k× 3) − nµo? Brom (« sè 35 chu k× 4) − Iot (« sè 53 chu k× 5) + Nªu vÞ trÝ cña tõng nguyªn tè. − Atatin (« sè 85 chu k× 6) GV: + Giíi thiÖu: halogen tiÕng latinh cã nghÜa lµ sinh ra muèi. + Atatin kh«ng gÆp trong thiªn nhiªn, nã ®−îc ®iÒu chÕ nh©n t¹o b»ng c¸c ph¶n øng h¹t nh©n → Nhãm halogen ®−îc nghiªn cøu ë ®©y gåm flo, clo, brom, iot. Ho¹t ®éng 2 II. cÊu h×nh electron nguyªn tö vµ cÊu t¹o ph©n tö cña c¸c nguyªn tè trong nhãm halogen (14 phót) GV: HS: Yªu cÇu c¸c nhãm HS th¶o luËn víi Th¶o luËn nhãm theo c¸c néi dung mµ c¸c néi dung sau: GV yªu cÇu: + ViÕt cÊu h×nh electron líp ngoµi cña − CÊu h×nh electron ë líp ngoµi cïng c¸c nguyªn tè halogen, nhËn xÐt vÒ sù cña nguyªn tö c¸c halogen lµ: ns2np5 gièng nhau vµ kh¸c nhau vÒ cÊu h×nh líp ngoµi cïng cña c¸c halogen. 3
− NhËn xÐt sè electron ®éc th©n ë tr¹ng *) So s¸nh: th¸i c¬ b¶n vµ ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch. + Líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c Tõ ®ã so s¸nh vµ gi¶i thÝch vÒ sè oxi halogen ®Òu cã 7 electron. ho¸ cña c¸c halogen. + ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, nguyªn tö c¸c − ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña c¸c ph©n halogen ®Òu cã 1 electron ®éc th©n. − Líp electron ngoµi cïng cña flo lµ tö halogen vµ nhËn xÐt vÒ liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn tö. líp 2 nªn kh«ng cã ph©n líp d. − Nguyªn tö clo, brom, iot cã ph©n líp d cßn trèng, ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch cã thÓ cã 3, 5 hoÆc 7 electron ®éc th©n. GV: HS: Gäi c¸c nhãm ph¸t biÓu ý kiÕn, GV − Ph©n tö ®¬n chÊt halogen gåm 2 chiÕu lªn mµn h×nh. nguyªn tö, liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc. − C«ng thøc ph©n tö: X2 − C«ng thøc cÊu t¹o: X – X. .. .. − C«ng thøc electron: : X : X : .. .. Ho¹t ®éng 3 III. kh¸i qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña c¸c halogen (20 phót) 1) TÝnh chÊt vËt lÝ: GV: HS: ChiÕu lªn mµn h×nh vµ giíi thiÖu mét Nghe vµ ghi bµi. sè tÝnh chÊt vËt lÝ c¬ b¶n cña c¸c nguyªn tè halogen nh− tr¹ng th¸i, mµu s¾c, nhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, ®é ©m ®iÖn... GV: 2) TÝnh chÊt ho¸ häc: ChiÕu c¸c hÖ thèng c©u hái lªn mµn Tr¶ lêi c¸c c©u hái cña GV. h×nh vµ gäi HS lÇn l−ît tr¶ lêi: − Dùa vµo cÊu h×nh electron cña nguyªn tö c¸c halogen, em h·y dù ®o¸n vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña c¸c halogen? 4
− So s¸nh c¸c tÝnh chÊt c¬ b¶n cña c¸c halogen? − NhËn xÐt vµ dù ®o¸n vÒ c¸c sè oxi ho¸ cña flo, clo, brom, iot. GV: ChiÕu vµ tãm t¾t c¸c néi dung cÇn tr¶ lêi cña c¸c c©u hái trªn. Ho¹t ®éng 4 Cñng cè bµi − bµi tËp vÒ nhµ (2 phót) GV: HS: Gäi mét HS tãm t¾t l¹i c¸c néi dung c¬ Nªu l¹i c¸c néi dung c¬ b¶n, kh¸i qu¸t b¶n vÒ nhãm halogen vÒ nhãm halogen. GV: Ra bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4, 5, 6 (SGK tr. 119) TiÕt 48 clo A - Môc tiªu 1. HS biÕt: Mét sè tÝnh chÊt vËt lÝ, øng dông, ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ clo trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp. Clo lµ chÊt khÝ ®éc. 2. HS hiÓu: − TÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo lµ tÝnh chÊt oxi ho¸ m¹nh: oxi ho¸ kim lo¹i, phi kim vµ mét sè hîp chÊt. Clo cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh lµ do ®é ©m ®iÖn lín. − Trong mét sè ph¶n øng clo cßn thÓ hiÖn tÝnh khö. 3. HS vËn dung: ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh oxi ho¸ m¹nh vµ tÝnh khö cña clo, ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng ®iÒu chÕ clo trong phßng thÝ nghiÖm. 5
B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − Tranh vÏ s¬ ®å b×nh ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n. − Hai lä chøa khÝ clo ®iÒu chÕ s½n, ®Ëy n¾p, ®Ìn cån, kÑp s¾t... C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (5 phót) GV: HS1: KiÓm tra lÝ thuyÕt HS 1: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt. CÊu h×nh electron nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè trong nhãm halogen cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau? Tõ ®ã nªu kh¸i qu¸t vÒ tÝnh chÊt cña c¸c halogen. GV: HS2: Gäi HS 2 ch÷a bµi tËp 5 (SGK 119) Ch÷a bµi tËp 5 (SGK tr. 119) GV: NhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 I. tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo (5 phót) GV: HS: Cho HS quan s¸t lä thuû tinh chøa clo Nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo: → yªu cÇu HS quan s¸t kÕt hîp víi ®äc − ë ®iÒu kiÖn th−êng, clo lµ chÊt khÝ SGK vµ nªu tÝnh chÊt vËt lÝ cña clo. mµu vµng lôc, mïi xèc, nÆng h¬n kh«ng 71 ≈ 2,5). khÝ 2,5 lÇn (d Cl2 = 29 KK − Clo tan võa ph¶i trong n−íc t¹o thµnh n−íc clo. − Clo ®éc. 6
Ho¹t ®éng 3 II. tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo (20 phót) GV: HS: Yªu cÇu HS viÕt cÊu h×nh electron cña ViÕt cÊu h×nh electron vµ dù ®o¸n tÝnh clo, tra b¶ng ®é ©m ®iÖn vµ dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo: CÊu h×nh: 3s23p5 chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña clo. − Nguyªn tö clo dÔ thu thªm 1 electron − ®Ó trë thµnh anion Cl : − 0 Cl + 1 e → Cl 3s23p5 3s23p6 − Clo cã ®é ©m ®iÖn 3,16 (nhá h¬n ®é ©m ®iÖn cña flo vµ oxi. V× vËy trong c¸c hîp chÊt víi flo, oxi, clo cã sè oxi ho¸ d−¬ng (+ 1, + 3, + 5, + 7), cßn trong c¸c hîp chÊt víi nguyªn tè kh¸c: clo cã sè oxi ho¸ ©m (−1) − Clo lµ mét phi kim ho¹t ®éng m¹nh, trong mét sè ph¶n øng, clo còng thÓ hiÖn tÝnh khö. TÝnh chÊt ho¸ häc cña clo GV: 1) T¸c dông hÇu hÕt kim lo¹i: + − 0 0 GV giíi thiÖu c¸c tÝnh chÊt cña clo vµ 2 Na + C l2 → 2 Na Cl yªu cÇu HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng +3 − 0 0 minh ho¹ (HS ghi râ sè oxi ho¸ cña c¸c 2 Fe + 3C l2 → 2 Fe Cl3 nguyªn tè cã sù thay ®æi). GV: 2) T¸c dông víi hi®ro: − 0 0 Trong c¸c ph¶n øng trªn, clo thÓ hiÖn H 2 + Cl 2 → 2 Cl tÝnh khö hay tÝnh oxi ho¸? Sè oxi ho¸ Trong c¸c ph¶n øng ë tÝnh chÊt 1, 2: clo cña clo t¨ng hay gi¶m? (gäi HS tr¶ lêi). thÓ hiÖn tÝnh oxi ho¸. GV: 3) T¸c dông víi n−íc vµ dung dÞch H−íng dÉn HS viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh kiÒm: − + 0 ph¶n øng cña clo víi n−íc, dung dÞch H2O + Cl 2 Cl + H Cl O 7
− + 0 NaOH, dung dÞch KOH. X¸c ®Þnh sè Cl 2+ 2NaOH→Na Cl + Na Cl O + H2O oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè vµ nhËn xÐt (N−íc gia ven) vÒ vai trß cña clo ë c¸c ph¶n øng trªn. − N−íc clo vµ n−íc gia ven cã tÝnh tÈy mµu. − Trong c¸c ph¶n øng trªn: clo võa lµ chÊt oxi ho¸, võa lµ chÊt khö → c¸c ph¶n øng trªn lµ nh÷ng ph¶n øng tù oxi ho¸ − khö. GV: HS: Nªu c©u hái: Nhá vµi giät n−íc clo míi Tr¶ lêi c©u hái ®−îc ®iÒu chÕ vµ vµi giät n−íc gia ven vµo mÈu giÊy qu× tÝm th× qu× tÝm chuyÓn mµu nh− thÕ nµo? GV: 4) T¸c dông víi muèi cña c¸c halogen Giíi thiÖu víi HS: clo kh«ng oxi ho¸ kh¸c: − − ®−îc ion F nh−ng oxi ho¸ ®−îc ion Br − vµ ion I trong dung dÞch muèi halogenua. − 0 0 GV: C l 2 + 2NaBr → 2Na Cl + B r2 Yªu cÇu HS ghi c¸c sè oxi ho¸ cña c¸c − 0 0 C l 2 + 2NaI → 2Na Cl + I 2 nguyªn tè vµo ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. GV: C¸c ph¶n øng trªn chøng minh trong nhãm halogen: tÝnh oxi ho¸ cña clo m¹nh m¹nh h¬n brom vµ iot. GV: 5) T¸c dông víi chÊt khö kh¸c: − +6 +4 Giíi thiÖu: clo oxi ho¸ ®−îc nhiÒu chÊt 0 Cl 2 + 2H2O + S O2→ 2H Cl + H 2 SO 4 kh¸c (GV h−íng dÉn HS viÕt ph−¬ng − +3 −1 +2 0 Cl 2 + 2 Fe Cl 2 → 2 Fe Cl3 tr×nh ph¶n øng vµ x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tö). 8
Ho¹t ®éng 4 (5 phót) III. øng dông IV. Tr¹ng th¸i tù nhiªn GV: HS: Yªu cÇu HS ®äc SGK vµ tãm t¾t phÇn + Nªu øng dông: øng dông, tr¹ng th¸i tù nhiªn. + Tr¹ng th¸i tù nhiªn: Ho¹t ®éng 5 V. ®iÒu chÕ (7 phót) GV: 1) Trong phßng thÝ nghiÖm: Nªu nguyªn liÖu ®Ó ®iÒu chÕ clo vµ lµm *) Nguyªn liÖu: thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ clo. + C¸c chÊt oxi ho¸ m¹nh nh−: MnO2, → gäi HS viÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng KMnO4, KClO3 ... ®iÒu chÕ clo tõ KMnO4, MnO2, KClO3 + AxÝt HCl ®Æc. vµ c¸ch thu khÝ clo (ghi râ sè oxi ho¸ Ph−¬ng tr×nh: cña c¸c nguyªn tè vµ c©n b»ng ph−¬ng +4 +− +2 0 o tr×nh ph¶n øng b»ng ph−¬ng ph¸p th¨ng Mn O2 + 4 H Cl ⎯t⎯ Mn Cl2 + Cl 2 → b»ng electron). + H2O +7 − +2 2K Mn O4 + 16H Cl → 2KCl + 2 Mn Cl2 0 + 5 Cl 2 + 8H2O +5 − 0 K Cl O3 + 6HCl → K Cl + 3 Cl 2 + 3H2O *) C¸ch thu khÝ clo: ph−¬ng ph¸p ®Èy kh«ng khÝ ®Æt ®øng b×nh thu. GV: HS: − Yªu cÇu HS gi¶i thÝch vÒ vai trß cña Tr¶ lêi c¸c c©u hái cña GV. H2SO4 ®Æc, dung dÞch NaCl, b«ng tÈm NaOH trong c¸c dông cô, s¬ ®å ®iÒu chÕ khÝ clo. − Hái HS: Khi thu khÝ clo, v× sao ta ph¶i ®Æt ®øng b×nh thu? 9
2) Trong c«ng nghiÖp: GV: HS: Giíi thiÖu c¸ch s¶n xuÊt clo trong c«ng Clo ®−îc ®−îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch ®iÖn nghiÖp. ph©n dung dÞch NaCl cã mµng ng¨n. GV treo tranh vµ ph©n tÝch vai trß cña 2NaCl + 2H2O ⎯dp MN → 2NaOH ⎯⎯⎯ mµng ng¨n → gäi HS viÕt ph−¬ng tr×nh + Cl2↑ + H2↑ ph¶n øng. Ho¹t ®éng 6 Cñng cè bµi − Bµi tËp vÒ nhµ GV: HS: Yªu cÇu HS nh¾c l¹i c¸c néi dung chÝnh Nh¾c l¹i c¸c néi dung chÝnh cña bµi. cña bµi. • Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 3, 4 (SGK tr. 125). TiÕt 49 LuyÖn tËp A - Môc tiªu − Cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc vµ ®iÒu chÕ clo. − RÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cña clo vµ ph¶n øng ®iÒu chÕ. − TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ vµ c©n b»ng c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng oxi ho¸ khö. − RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm c¸c bµi tËp tÝnh to¸n. 10
B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: M¸y chiÕu, giÊy trong, bót d¹. HS: Häc kÜ bµi cò. C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 I. kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (20 phót) GV: HS1 vµ HS2: KiÓm tra lÝ thuyÕt hai HS: Tr¶ lêi lÝ thuyÕt. - Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc cña clo, viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹. - Nªu nguyªn t¾c ®iÒu chÕ clo trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ clo. GV: HS3: Gäi HS lªn ch÷a bµi tËp 3, 4 (SGK tr. Ch÷a bµi tËp 3: (SGK 125) 125) Bµi tËp 3: Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: to MnO2 + 4HCl ⎯⎯ MnCl2 + Cl2↑ → + 2H2O (1) Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O (2) 69,6 n MnO2 = = 0,8 (mol) 87 nNaOH ban ®Çu = 0,5 × 4 = 2 (mol) theo ph−¬ng tr×nh 1: 11
n Cl2 = n MnO2 = 0,8 (mol) theo ph−¬ng tr×nh 2: nNaOH ph¶n øng = 2 n Cl2 = 0,8×2 = 1,6 (mol) nNaCl = nNaClO = n Cl2 = 0,8 (mol) nNaOH cßn d− = 2− 1,6 = 0,4 (mol) + Nång ®é mol cña c¸c chÊt trong dung dÞch thu ®−îc sau ph¶n øng lµ: 0, 4 C M (NaOH) = = 0,8 M 0,5 0,8 C M (NaCl) = C M (NaClO) = = 1,6 M 0,5 HS4: +2 +3 −1 0 a) 2Fe Cl2 + Cl2 → 2FeCl3 → Cl2 lµ chÊt oxi ho¸. +6 +4 −1 0 b) Cl2 + SO2 + H2O → 2HCl + H2 SO4 → Cl2 lµ chÊt oxi ho¸. −1 +5 0 c) 6KOH + 3Cl2 → 5K Cl + K Cl O3 +3H2O → Cl2 võa lµ chÊt oxi ho¸, võa lµ chÊt khö. GV: Gäi c¸c em HS kh¸c lªn nhËn xÐt, GV bæ xung vµ chÊm ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 II. luyÖn tËp (24 phót) GV: ChiÕu bµi tËp 1 trong phiÕu häc tËp lªn mµn h×nh – yªu cÇu HS lµm bµi tËp vµo vë. 12
Bµi tËp 1: HS: Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cho Lµm bµi tËp vµo vë: +− s¬ ®å: 0 0 to 1) Cl2 + H 2 ⎯⎯ H C l → 1 2 3 Cl2 ⎯⎯ HCl ⎯⎯ BaCl2 ⎯⎯ → → → 2) Ba(OH)2 + 2HCl → BaCl2 + 2H2O 4 NaCl ⎯⎯ Cl2 → 3) BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4 + 2NaCl Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng nµo dp MN 4) 2NaCl + 2H2O ⎯⎯⎯⎯ 2NaCl → lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö? v× sao? 0 0 + Cl2 + H 2 Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng 1, 4 lµ ph¶n øng oxi ho¸ − khö v× cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña c¸c nguyªn tè. GV: ChiÕu bµi lµm cña mét sè HS lªn mµn h×nh vµ nhËn xÐt. GV: Yªu cÇu HS lµm bµi tËp 2 (GV chiÕu ®Ò bµi lªn mµn h×nh) Bµi tËp 2: Cã hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i A cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi x. − NÕu hoµ tan hçn hîp trong HCl d−, thu ®−îc 7,84 lÝt khÝ. − NÕu cho hçn hîp trªn t¸c dông hÕt víi clo th× cÇn mét thÓ tÝch lµ 8,4 lÝt a) TÝnh thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi kim lo¹i A, biÕt r»ng trong hçn hîp, tØ lÖ sè nguyªn tö Fe vµ A lµ 1: 4. b) NÕu khèi l−îng kim lo¹i A trong hçn hîp lµ 5,4 gam th× A lµ kim lo¹i g×? (thÓ tÝch c¸c khÝ ®o ë ®ktc) GV: HS: Gäi vµ h−íng dÉn HS lµm tõng b−íc. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng: 13
Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 (1) GV chiÕu lªn mµn h×nh. a a x A + xHCl → AClx + H2 (2) 2 to 2Fe + 3Cl2 ⎯⎯ 2FeCl3 → (3) a 1,5a x A + Cl2 → AClx (4) 2 4a 2ax + Gäi sè mol Fe cã trong hçn hîp ë mçi thÝ nghiÖm trªn lµ a → sè mol cña A lµ 4a + Ta cã hÖ: ⎧ 7,84 ⎪a + 2ax = 22, 4 = 0,35 ⎪ ⎨ ⎪1,5a + 2ax = 8, 4 = 0,375 ⎪ ⎩ 22, 4 Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh ta cã: a = 0,05 ax = 0,15 →x=3 a) → thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi kim lo¹i A lµ: VCl2 (4) = 2ax × 22,4 = 0,3 × 22,4 = 6,72 lÝt b) 5, 4 MA = = 27 0,2 VËy A lµ Al. 14
Ho¹t ®éng 4 (1 phót) GV: Ra bµi tËp vÒ nhµ: bµi tËp 5.8; 5.9; 5.12; 5.18; 5.19 (s¸ch bµi tËp trang 39, 40) PhiÕu häc tËp Bµi tËp 1: Hoµn thµnh ph−¬ng tr×nh ph¶n øng cho s¬ ®å: 1 2 3 4 Cl2 ⎯⎯ HCl ⎯⎯ BaCl2 ⎯⎯ NaCl ⎯⎯ Cl2 → → → → Trong c¸c ph¶n øng trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö? V× sao? Bµi tËp 2: Cã hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i A cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi x. − NÕu hoµ tan hçn hîp trong HCl d−, thu ®−îc 7,84 lÝt khÝ. − NÕu cho hçn hîp trªn t¸c dông hÕt víi clo th× cÇn mét thÓ tÝch lµ 8,4 lÝt a) TÝnh thÓ tÝch khÝ clo ®· ho¸ hîp víi kim lo¹i A, biÕt r»ng trong hçn hîp, tØ lÖ sè nguyªn tö Fe vµ A lµ 1: 4. b) NÕu khèi l−îng kim lo¹i A trong hçn hîp lµ 5,4 gam th× A lµ kim lo¹i g×? (thÓ tÝch c¸c khÝ ®o ë ®ktc) Hi®ro clorua − axit clohi®ric TiÕt 50 A - Môc tiªu 1. HS biÕt: − TÝnh chÊt vËt lÝ, tÝnh chÊt ho¸ häc cña hi®ro clorua vµ axit clohi®ric. − TÝnh chÊt cña muèi clorua vµ c¸ch nhËn biÕt ion clorua. 2. HS hiÓu: − Trong ph©n tö HCl: clo cã sè oxi ho¸ −1 lµ sè oxi ho¸ thÊp nhÊt, v× vËy HCl thÓ hiÖn tÝnh khö. 15
− Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ hi®ro clorua trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp. 3. HS vËn dông: − ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹ cho tÝnh axit vµ tÝnh khö cña axit clohidric. − NhËn biÕt hîp chÊt chøa ion clorua. B - ChuÈn bÞ cña GV vμ HS GV: − ChuÈn bÞ ho¸ chÊt, dông cô ®Ó lµm thÝ nghiÖm: thö tÝnh tan cña hi®ro clorua trong n−íc. − B×nh chøa khÝ hi®roclorua. − Qu× tÝm. − ChËu thuû tinh ®ùng H2O. − ThÝ nghiÖm ®iÒu chÕ hi®ro clorua; thÝ nghiÖm nhËn biÕt ion Cl− − Ho¸ chÊt: NaCl, H2SO4, ®Æc, dung dÞch AgNO3, dung dÞch NaCl. − Dông cô: ®Ìn cån, èng nghiÖm, èng dÉn khÝ, gi¸ s¾t. C - TiÕn tr×nh d¹y − häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 I. kiÓm tra bµi cò − ch÷a bµi tËp vÒ nhµ (10 phót) GV: HS1: KiÓm tra lÝ thuyÕt HS 1: Nªu c¸c tÝnh Tr¶ lêi lÝ thuyÕt chÊt ho¸ häc cña clo − Gäi hai HS ch÷a bµi tËp 3, 4 (SGK tr. 125) HS2: Ch÷a bµi tËp 3 (SGK tr. 125) 16
Bµi tËp 3: Ph−¬ng tr×nh: to MnO2 + 4HCl ⎯⎯ MnCl2 + 2H2O → + Cl2↑ (1) 69,6 n MnO2 = = 0,8 mol 55 + 16 × 2 theo ph−¬ng tr×nh (1): n Cl2 = n MnO2 = 0,8 mol Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O nNaOH ban ®Çu = 0,5 × 4 = 2 mol theo ph−¬ng tr×nh 2: nNaCl = nNaClO = n Cl2 = 0,8 mol → nNaOH ph¶n øng = 0,8 × 2 = 1,6 mol nNaOH d− = 2− 1,6 = 0,4 mol *) dung dÞch thu ®−îc sau ph¶n øng cã: NaOH, NaCl, NaClO. 0,8 → CM NaCl = CM NaClO = = 1,6M 0,5 0, 4 CM NaOH = = 0,8M 0,5 HS3: Ch÷a bµi tËp 4 (SGK 125) a) +2 +3 − 0 2 Fe Cl2 + Cl 2 → 2 Fe Cl3 Cl2 lµ chÊt oxi ho¸. b) Cl2 + SO2 + H2O → 2HCl + H2SO4 Cl2 lµ chÊt oxi ho¸. 17
c) +5 − 0 6KOH + 3 Cl 2 →5K Cl + K Cl O3 + 3H2O Cl2: võa lµ chÊt khö võa lµ chÊt oxi ho¸. GV: d) + Gäi HS kh¸c nhËn xÐt → GV chÊm 0 2Ca(OH)2 + 2 Cl 2 → Ca (Cl O)2 ®iÓm. − + Ca Cl2 + 2H2O Cl2: võa lµ chÊt khö võa lµ chÊt oxi ho¸. Ho¹t ®éng 2 I. tÝnh chÊt vËt lÝ (5 phót) GV: HS: Cho HS quan s¸t b×nh ®ùng khÝ HCl, Quan s¸t thÝ nghiÖm vµ nhËn xÐt vÒ c¸c sau ®ã lµm thÝ nghiÖm thö tÝnh tan cña tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ro clorua. hi®ro clorua trong n−íc → yªu cÇu HS nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ cña hi®ro clorua. GV: Th«ng b¸o bæ xung c¸c tÝnh chÊt cßn l¹i. Ho¹t ®éng 3 II. tÝnh chÊt ho¸ häc (15 phót) GV: HS: Giíi thiÖu: hi®ro clorua kh« kh«ng lµm Nghe gi¶ng vµ ghi bµi. qu× tÝm ®æi mµu, kh«ng t¸c dông víi CaCO3 ®Ó gi¶i phãng khÝ CO2. − Dung dÞch hi®ro clorua trong n−íc gäi lµ dung dÞch axit clohi®ric. 18
1) TÝnh axit cña dung dÞch HCl GV: HS: Yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn ®Ó dù ®o¸n Th¶o luËn nhãm ®Ó dù ®o¸n tÝnh chÊt tÝnh chÊt ho¸ häc cña HCl (dùa vµo ho¸ häc cña HCl: tr¹ng th¸i oxi ho¸ cña clo, thµnh phÇn − Dung dÞch HCl lµ axit m¹nh. ph©n tö...) vµ viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n − T¸c dông víi oxit baz¬. øng minh ho¹. 2HCl + CaO → CaCl2 + H2O − T¸c dông víi baz¬. NaOH + HCl → NaCl + H2O Mg(OH)2 + 2HCl → MgCl2 + 2H2O − T¸c dông víi muèi. GV: CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2↑ + H2O Gîi ý ®Ó HS rót ra ®−îc tÝnh oxi ho¸ − T¸c dông víi kim lo¹i (®øng tr−íc H cña nguyªn tö hi®ro trong ph©n tö HCl trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc) (ë ph¶n øng víi kim lo¹i). Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2↑ 2) TÝnh khö cña HCl GV: HS: − − 0 +6 Gäi HS gi¶i thÝch: v× sao HCl (ë thÓ khÝ K2 C 2 O7 + 14H Cl → 3 Cl 2 + 2K Cl vµ trong dung dÞch) cã tÝnh khö? +3 −1 GV: + 2 Cr C l3 + 7H2O +7 − KÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña HCl: 2K Mn O4 + 16H Cl → 2KCl − TÝnh axÝt m¹nh, tÝnh oxi ho¸. +2 0 − TÝnh khö. + 2 Mn Cl2 + 5 Cl 2 + 8H2O Ho¹t ®éng 4 (5 phót) III. ®iÒu chÕ 1) trong phßng thÝ nghiÖm GV: Lµm thÝ nghiÖm ®iÒu chÕ HCl vµ giíi thiÖu nguyªn liÖu ®Ó ®iÒu chÕ, c¸ch l¾p ®Æt. 19
GV: HS: Yªu cÇu HS nh¾c l¹i nguyªn t¾c ®iÒu §iÒu chÕ hi®ro clorua tõ NaCl r¾n vµ chÕ hi®ro clorua trong phßng thÝ axÝt sunfuric ®Ëm ®Æc: t o nghiÖm (nguyªn liÖu, c¸ch thu, ph−¬ng NaCl + H2SO4 ⎯⎯⎯⎯⎯ NaHSO4 → tr×nh ph¶n øng...) + HCl (r¾n) (®Æc) t o > 400o C 2NaCl + H2SO4 ⎯⎯⎯⎯→ Na2SO4 + 2HCl (r¾n) (®Æc) + C¸ch thu khÝ HCl: − Thu khÝ HCl b»ng c¸ch ®Èy kh«ng khÝ (®Æt ®øng b×nh thu) − Hoµ tan khÝ HCl vµo n−íc, ta ®−îc dung dÞch axÝt clohi®ric 2) Trong c«ng nghiÖp: GV: HS: Giíi thiÖu c¸ch s¶n xuÊt HCl trong Nghe gi¶ng vµ ghi bµi. c«ng nghiÖp. Ho¹t ®éng 5 IV. muèi cña axit clohi®ric. nhËn biÕt ion clorua (5 phót) GV: 1) Muèi cña axÝt clohi®ric: Sö dông b¶ng tÝnh tan vµ giíi thiÖu vÒ HS: muèi cña axit HCl → yªu cÇu HS nhËn NhËn xÐt vÒ tÝnh tan cña muèi clorua: xÐt vÒ tÝnh tan. − §a sè muèi clorua dÔ tan trong n−íc: NaCl, KCl, MgCl2... − Mét sè muèi clorua hÇu nh− kh«ng tan: AgCl, PbCl2, CuCl... GV: Giíi thiÖu vÒ mét sè muèi cã øng dông quan träng. VÝ dô: NaCl, ZnCl2, AlCl3... 20