Hội chứng chuyển hoá trên bệnh nhân viêm gan virút C mạn

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> HỘI CHỨNG CHUYỂN HOÁ TRÊN BỆNH NHÂN<br /> VIÊM GAN VIRÚT C MẠN<br /> Ngô Hồng Thanh Trúc*, Trần Kim Trang*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Việc phát hiện sớm và điều trị tích cực Hội chứng chuyển hoá(HCCH) ngoài ngăn chận biến<br /> chứng tim mạch và đái tháo đường típ 2, còn đặc biệt có ý nghĩa trên đối tượng nhiễm vi rút viêm gan (VRVG)<br /> C mạn vì ảnh hưởng rất lớn đến việc đáp ứng điều trị VRVG.<br /> Mục tiêu: Xác định tỉ lệ và đặc điểm hội chứng chuyển hóa trên người nhiễm vi rút viêm gan C.<br /> Phương pháp: Thiết kế cắt ngang mô tả có phân tích từ tháng 3-7/2010 trên 103 người có anti HCV(+),<br /> chưa điều trị thuốc chống vi rút viêm gan C. Sử dụng tiêu chuẩn chẩn đoán HCCH theo NCEP ATP III áp<br /> dụng ở người Châu Á.<br /> Kết quả: Tỉ lệ HCCH ở bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan C là 34,0%. HDL-C thấp: 85,70%, vòng eo cao:<br /> 77,1%, Triglycerid cao: 77,1%, tăng huyết áp: 67,7%, đường huyết cao: 51,4%. 45,7% bệnh nhân có 3 yếu tố,<br /> thường nhất là “ tăng vòng eo– tăng Triglycerid –giảm HDL-C ”.<br /> Kết luận: Cần lưu tâm đến hội chứng chuyển hóa trên bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan C.<br /> Từ khóa: Hội chứng chuyển hóa, nhiễm vi rút viêm gan C.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> METABOLIC SYNDROME AMONG CHRONIC HEPATITIS C VIRUS – INFECTED SUBJECTS<br /> Ngo Hong Thanh Truc, Tran Kim Trang<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 43- 47<br /> Background: Early diagnosis and vigorous treatment for metabolic syndrome not only prevent progression<br /> to cardiovascular complications and diabetes but also have signification in chronic hepatitis C virus host by<br /> affecting treatment response to virus.<br /> Objective: To determine prevalence and characteristic of metabolic syndrome among individuals infected<br /> with HCV.<br /> Method: Cross – sectional survey was carried out during March – July 2010 to investigate 103 previously<br /> untreated patients with anti HCV (+).Asian modified NCEPT ATPIII criteria of the metabolic syndrome was<br /> applied.<br /> Result:The prevalence of hepatitis C virus host acquired metabolic syndrome was 34%. Low HDL-C level<br /> 85.7%, high triglycerid level 77.1%, hypertension 67.7%, fasting hyperglycemia 51.4%. 45.7% of patients had a<br /> combination of 3 metabolic factors which the most commonly was “ a large waistline- a high triglycerid level – a<br /> low HDL-C level”.<br /> Conclusion:Taking account of metabolic syndrome in hepatitis C virus host is nesessary.<br /> Keywords: Metabolic syndrome,hepatitis C infection.<br /> <br />  Bộ môn Nội ĐHYD TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: TS BS.Trần Kim Trang_ ĐT.0989694263, Email: bskimtrang@yahoo.com.vn<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> 43<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Hiện nay, các nhà khoa học nước ngoài đang<br /> quan tâm đến những yếu tố cấu thành HCCH<br /> trên bệnh nhân nhiễm VRVG C vì có mối liên<br /> quan giữa 2 tình trạng này về sinh bệnh học và<br /> hiệu quả điều trị. Thế nhưng ở Việt Nam, chúng<br /> tôi chưa tìm được công bố về tỉ lệ và đặc điểm<br /> của HCCH trên bệnh nhân nhiễm VRVG C. Đó<br /> chính là động lực thúc đẩy chúng tôi tiến hành<br /> nghiên cứu này.<br /> <br /> MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU<br /> Xác định tỉ lệ và đặc điểm hội chứng chuyển<br /> hóa trên người nhiễm vi rút viêm gan C.<br /> <br /> - Suy chức năng thận; xơ gan có báng bụng.<br /> - Bệnh nhân đang dùng hormon thay thế.<br /> - Không đầy đủ xét nghiệm.<br /> <br /> Liệt kê và định nghĩa biến số<br /> - Tuổi: 3 nhóm (20 – 39, 40 – 59, 60 – 70), biến<br /> số liên tục.<br /> - Giới: Biến nhị giá (nam, nữ), định tính.<br /> - Vòng eo(cm): Biến định lượng.<br /> - Huyết áp (mmHg): Biến định tính, nhị giá<br /> (có, không) và biến định lượng.<br /> - Đường huyết đói (mg%): Biến định lượng.<br /> - Lipid : TG, HDL-C (mg%). Biến định<br /> lượng.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> - ALT: Biến định lượng.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> <br /> - HCV RNA: Biến định tính<br /> <br /> Tiền cứu, cắt ngang mô tả có phân tích.<br /> <br /> Nơi thực hiện<br /> Phòng khám viêm gan BV ĐHYDTPHCM cơ<br /> sở 1.<br /> <br /> Thời gian nghiên cứu<br /> Tháng 3-7/2010.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Những người có anti HCV(+), chưa điều trị<br /> thuốc chống VRVG C.<br /> <br /> Cở mẫu<br /> Theo công thức N= Z21- α/2 P(1-P)/d2 chọn mẫu<br /> tối thiểu là 92 người.<br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu<br /> Phương pháp đo HA theo khuyến cáo 2008<br /> của Hội Tim Mạch Học Việt Nam về các bệnh lý<br /> tim mạch và chuyển hóa(3).<br /> Vòng eo được đo vào lúc bụng đói, tư thế<br /> đứng thẳng, trọng lượng dồn đều cả 2 chân,<br /> thước dây đặt song song với mặt đất, vị trí đo là<br /> nơi nhỏ nhất giữa cung sườn và mào chậu. Béo<br /> phì bụng tính theo tiêu chuẩn ATP III áp dụng<br /> cho vòng eo ở người Châu Á(11).<br /> Bệnh nhân được chẩn đoán là béo bụng khi<br /> vòng eo ≥ 80 cm ở nữ và ≥ 90 cm ở nam.<br /> <br /> Z²(1-α/2)=1,96 (theo bảng), với α là sai lầm<br /> loại 1 (= 0.05) độ tin cậy 95%<br /> <br /> Lấy máu vào buổi sáng sau khi bệnh nhân<br /> nhịn đói ít nhất 12 giờ. Tất cả xét nghiệm được<br /> thực hiện tại BV Đại Học Y Dược với máy:<br /> <br /> P= 0,61 (p là tỉ lệ có HCCH ở bệnh nhân<br /> nhiễm VRVG C, theo Grigorescu năm 2008 (8)<br /> <br /> - Cobas 6000, Architect Ci 8200: 2 chức năng<br /> sinh hóa và miễn dịch.<br /> <br /> d : sai số cho phép của p, được lấy là 0.1<br /> (10%)<br /> <br /> - Olympus AU 2700, Hitachi 917: máy sinh<br /> hóa.<br /> <br /> Tiêu chuẩn lọai trừ<br /> - Người có anti HCV(+) không đồng ý tham<br /> gia nghiên cứu<br /> - Bệnh nhân đã điều trị thuốc chống VRVG<br /> <br /> - Architect i200: máy xét nghiệm miễn dịch.<br /> <br /> Phương pháp phân tích số liệu<br /> Nhập số liệu bằng chương trình EpiData 3.1.<br /> Xử lí bằng phần mềm thống kê Stata 10.<br /> <br /> C.<br /> - Có bệnh lý cấp tính.<br /> <br /> 44<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> Dùng thống kê mô tả và thống kê phân tích.<br /> Nhận định sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với<br /> p < 0.05.<br /> <br /> 14.30%<br /> 45.70%<br /> <br /> Bảng 1. Phương pháp phân tích đơn biến<br /> Biến định tính<br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> Trình bày<br /> <br /> Kiểm định sự khác Chi bình phương<br /> biệt thống kê<br /> Pearson hay<br /> Fisher test<br /> <br /> 40%<br /> <br /> Biến định lượng<br /> Trung bình +/- độ<br /> lệch chuẩn<br /> T - test<br /> <br /> 3 yếu tố<br /> <br /> Dạng phối hợp 4 yếu tố thường gặp nhất là:<br /> VE-THA-tăng TG -giảm HDL-C.<br /> Bảng 2. Giá trị cao nhất, thấp nhất và trung bình của<br /> các yếu tố trong HCCH<br /> Yếu tố<br /> <br /> 100.00%<br /> 80.00%<br /> 60.00%<br /> 40.00%<br /> 20.00%<br /> 0.00%<br /> <br /> 20-39<br /> (n=1)<br /> <br /> 40-59<br /> (n=28)<br /> <br /> 60-70<br /> (n=6)<br /> <br /> Nam (n=16)<br /> <br /> 6.30%<br /> <br /> 87.50%<br /> <br /> 6.20%<br /> <br /> Nữ (n=19)<br /> <br /> 0.00%<br /> <br /> 73.70%<br /> <br /> 26.30%<br /> <br /> Biểu đồ 1. Tỉ lệ HCCH theo tuổi và giới<br /> Với p = 0.187 (> 0.05), khác biệt không có ý<br /> nghĩa thống kê.<br /> 100.00%<br /> 80.00%<br /> 60.00%<br /> 40.00%<br /> 20.00%<br /> <br /> Yếu tố 77.10%<br /> <br /> 5 yếu tố<br /> <br /> Dạng phối hợp 3 yếu tố thường gặp nhất là<br /> VE - tăng TG - giảm HDL.<br /> <br /> 103 bệnh nhân được khảo sát: nam<br /> 45(43,7%), nữ 58(56,3%); tuổi trung bình là 49,6<br /> (± 9,1), nhỏ nhất 28, lớn nhất 70 tuổi. 35 người có<br /> HCCH(34%)<br /> <br /> VE<br /> (n=27)<br /> <br /> 4 yếu tố<br /> <br /> Biểu đồ 3. Tỉ lệ số yếu tố trong HCCH<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> 0.00%<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> TG<br /> (n=27)<br /> <br /> HDL-C<br /> (n=30)<br /> <br /> HA<br /> (n=23)<br /> <br /> ĐH<br /> (n=18)<br /> <br /> 77.10%<br /> <br /> 85.70%<br /> <br /> 67.70%<br /> <br /> 51.40%<br /> <br /> Biểu đồ 2. Tỉ lệ từng yếu tố của HCCH<br /> Thành phần HDL – C thấp chiếm tỉ lệ cao<br /> nhất (85,7 %).<br /> <br /> VE (cm)<br /> Nữ<br /> Nam<br /> ĐH (mg/dL)<br /> HA (mmHg):<br /> Tâm thu<br /> Tâm trương<br /> TG (mg/dL)<br /> HDL-C (mg/dL)<br /> Nữ<br /> Nam<br /> <br /> Trị số trung bình (± độ Thấp nhất-cao<br /> lệch chuẩn)<br /> nhất<br /> 88,1 ± 6,4<br /> 85,4 ± 7,1<br /> 76 – 103<br /> 91,1 ± 4,9<br /> 78 – 97<br /> 129,4 ± 73<br /> 84 – 487<br /> 132,4 ± 15,5<br /> 85,3 ± 12,1<br /> 230 ± 219<br /> 37,4 ± 11,9<br /> 42,4 ± 11,4<br /> 31,6 ± 9,7<br /> <br /> 90 – 160<br /> 60 – 120<br /> 61 – 1295<br /> 23 – 66<br /> 11 – 54<br /> <br /> Bảng 3. Giá trị trung bình của các yếu tố ở người có<br /> và không có HCCH<br /> Trị trung bình<br /> (± độ lệch<br /> chuẩn)<br /> Tuổi (năm)<br /> VE (cm)<br /> Đường huyết<br /> HAtâm thu<br /> HAtâm trương<br /> <br /> HCCH<br /> (+) (n = 35)<br /> <br /> HCCH<br /> (-) (n = 68)<br /> <br /> P<br /> <br /> 52,9 (± 7,5)<br /> 88,1 (± 6,4)<br /> 129,4 (±73,0)<br /> 132± 2,6<br /> 85,3±2,3<br /> <br /> 47,9 (±9,4)<br /> 77,9 (±8,2)<br /> 101,5 (±22.7)<br /> 122±2,3<br /> 77,6±1,6<br /> <br /> 0,006<br /> 0,000<br /> 0,030<br /> 0,010<br /> 0,005<br /> <br /> Triglyceride<br /> HDL-C<br /> <br /> 230 (±219)<br /> 37,4 (± 11,9)<br /> <br /> 100,9 (±33,4)<br /> 45,3 (± 11)<br /> <br /> 0,001<br /> 0,001<br /> <br /> Khác biệt có ý nghĩa thống kê của từng yếu<br /> tố khảo sát giữa nhóm có và không có HCCH.<br /> Bảng 4. Đặc điểm thông số vi rút ở người có và<br /> không có HCCH<br /> HCCH(+)<br /> (n = 35)<br /> Định lượng HCV RNA :n%<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> HCCH(-)<br /> (n= 68)<br /> <br /> p<br /> 0,54<br /> <br /> 45<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> HCV RNA (+)<br /> HCV RNA (-)<br /> HCV- RNA: (n %)<br /> Cao<br /> Thấp<br /> Típ : (n %)<br /> Genotype 1<br /> Genotype 2<br /> Genotype 6<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> 32 (91,4 %)<br /> 3 (8,6 %)<br /> <br /> 58 (85,3 %)<br /> 10 (14,7 %)<br /> <br /> 17 (36,9 %)<br /> 13 (31,7 %)<br /> (n = 29)<br /> 17 (38,6 %)<br /> 7 (46,7 %)<br /> 5 (33,3 %)<br /> <br /> 0,60<br /> 29 (63,1 %)<br /> 28 (68,3 %)<br /> (n = 45)<br /> 0,760<br /> 27 (61,4 %)<br /> 8 (53,3 %)<br /> 10 (66,7 %)<br /> <br /> Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê.<br /> Bảng 5. Liên quan giữa các yếu tố trong HCCH với<br /> nồng độ VRVG C<br /> HCV-RNA cao HCV-RNA thấp<br /> VE: n%<br /> Tăng<br /> Không tăng<br /> HA: (n%)<br /> Tăng<br /> Không tăng<br /> ĐH: (n%)<br /> Tăng<br /> Không tăng<br /> TG: (n%)<br /> Tăng<br /> Không tăng<br /> HDL-C: n%<br /> Thấp<br /> Không thấp<br /> <br /> P<br /> <br /> 16(45,7%)<br /> 30 (57,7%)<br /> <br /> 19(54,3%)<br /> 22(42,3%)<br /> <br /> 0,27<br /> <br /> 20(60,6%)<br /> 26(48,2%)<br /> <br /> 13(39,4%)<br /> 28(51,8%)<br /> <br /> 0,26<br /> <br /> 14(60,9%)<br /> 32 (50%)<br /> <br /> 9 (39,1%)<br /> 32 (50%)<br /> <br /> 0,46<br /> <br /> 18(62,1%)<br /> 28(48,3%)<br /> <br /> 11(37,9%)<br /> 30(51,7%)<br /> <br /> 0,22<br /> <br /> 32(55,2%)<br /> 14(48,3%)<br /> <br /> 26(44,8%)<br /> 15(51,7%)<br /> <br /> 0,54<br /> <br /> Tương tự như yếu tố tuổi, thì yếu tố giới<br /> tính cũng được đưa vào thang điểm<br /> Framingham để đánh giá nguy cơ bị bệnh mạch<br /> vành trong 10 năm tới. Theo thang điểm này thì<br /> nam giới có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành<br /> trong 10 năm tới cao hơn nữ giới nếu cùng yếu<br /> tố nguy cơ(2)<br /> <br /> Tần suất HCCH ở BN nhiễm VRVG C<br /> Bảng 6. Tỉ lệ HCCH trên bệnh nhân nhiễm VRVG C<br /> Tác giả<br /> <br /> Không có mối liên quan giữa các yếu tố<br /> trong HCCH và nồng độ vi rút C trong máu.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm dân số học mẫu nghiên cứu:<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, tuổi trung<br /> bình của các bệnh nhân nhiễm VRVG C là 49,1 ±<br /> 9,1, có thể do VRVG C ít lây từ mẹ sang con,<br /> phần lớn bệnh nhân thường bị nhiễm lúc lớn<br /> tuổi và triệu chứng thường diễn ra âm thầm,<br /> nên ít khi được phát hiện sớm.<br /> Trong điều trị VGVRC mạn, tuổi cũng là<br /> một yếu tố ảnh hưởng đến đáp ứng vi rút lâu<br /> dài. ≤ 40 tuổi thì khả năng đáp ứng điều trị càng<br /> cao và ngược lại(5). Hơn nữa, tuổi còn là yếu tố<br /> nguy cơ bệnh tim mạch, nguy cơ mắc bệnh tim<br /> mạch 10 năm gia tăng theo tuổi(2).<br /> <br /> 46<br /> <br /> Các tác giả chưa thống nhất về giá trị tiên<br /> đoán của yếu tố giới tính. T. Poynard và Mac<br /> Hutchison nhận thấy ngoài yếu tố: tuổi, chưa bị<br /> xơ hóa gan, genotype và nồng độ vi rút thì giới<br /> nữ được xem là yếu tố có giá trị tiên đoán đáng<br /> kể về khả năng đáp ứng với điều trị. Tại Việt<br /> Nam, Phạm Thị Thu Thủy và Võ Ngọc Quốc<br /> Minh chưa nhận thấy giới tính có ảnh hưởng rõ<br /> ràng(5).<br /> <br /> N<br /> <br /> Đối tượng<br /> <br /> Tỉ lệ HCCH<br /> <br /> Huang(10)<br /> <br /> 93 Nhiễm VRVG 24,7 %(theo ATP III)<br /> C<br /> Hanouneh(9) 228 VGVR C mạn 26 % (theo ATP III)<br /> Grigorescu(8) 152 VGVR C mạn 61,4 %(theo IDF)<br /> Nghiên cứu 103 Nhiễm VRVG 34% (theo NCEP ATP<br /> này<br /> C<br /> III châu Á)<br /> <br /> Chưa tìm được số liệu trong nước về tỉ lệ<br /> HCCH trên đối tượng nhiễm VRVG C nên<br /> chúng tôi không thể so sánh. Sự khác biệt kết<br /> quả với các tác giả ngoài nước có thể do tiêu<br /> chuẩn chẩn đoán, đặc điểm chủng tộc, tập quán<br /> sinh hoạt, độ tuổi trung bình, cỡ mẫu nghiên<br /> cứu.<br /> <br /> Tỉ lệ từng yều tố của HCCH<br /> Đường huyết là thành phần của HCCH, và<br /> được chứng minh là có liên quan với nhiễm<br /> VRVG C đồng thời ảnh hưởng đến đáp ứng<br /> điều trị thuốc kháng vi rút với phác đồ điều trị<br /> với IFN và Ribavirin. Kháng insulin được ghi<br /> nhận là có tỉ lệ cao ở bệnh nhân VGVR C. Trong<br /> một nghiên cứu ở Hoa Kỳ, tuổi > 40, tỉ lệ bệnh<br /> ĐTĐ ở bệnh nhân VGVR C ba lần nhiều hơn là<br /> nhóm không nhiễm VRVG C(1)<br /> Hiện nay, có nhiều công trình nghiên cứu<br /> chứng minh mối liên quan của lipid máu trên<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> bệnh nhân nhiễm VRVG C(6,7). Theo nghiên cứu<br /> của chúng tôi, tỉ lệ của yếu tố thường gặp nhất<br /> trong những người có HCCH là: giảm HDL-C,<br /> gồm 30/35 người (chiếm tỉ lệ 85,7%); kế đến là<br /> yếu tố tăng TG và tăng VE, với tỉ lệ là 27/35<br /> người (chiếm tỉ lệ 77,1%).<br /> <br /> điều trị thuốc chống vi rút bằng phác đồ PegINF và Ribavirin.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Dạng phối hợp thường gặp của HCCH<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, dạng phối<br /> hợp 4 yếu tố chiếm tỉ lệ khá cao (40%), điều này<br /> cũng có nghĩa là khả năng xảy ra biến cố tim<br /> mạch lớn hơn người không nhiễm VRVG C.<br /> Qua đó, cho thấy HCCH trên đối tượng bệnh<br /> nhân nhiễm VRVG C thực sự cần được quan<br /> tâm vì không những ảnh hưởng xấu đến hiệu<br /> quả điều trị thuốc chống vi rút mà còn tác động<br /> lớn đến biến cố tim mạch và tỉ lệ tử vong do<br /> biến cố này.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Tỉ lệ hội chứng chuyển hóa trên bệnh nhân<br /> nhiễm vi rút viêm gan C khá cao (34%), tập<br /> trung nhiều ở nhóm 40–50 tuổi. Do đó cần phát<br /> hiện sớm và điều trị tích cực HCCH trên đối<br /> tượng bệnh nhân này vì ngoài việc ngăn chận<br /> biến chứng tim mạch và đái tháo đường típ 2,<br /> còn đặc biệt có ý nghĩa rất lớn đến việc đáp ứng<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> Nguyễn Hữu Chí (2009). Ảnh hưởng của gan nhiễm mỡ và tiểu<br /> đường trên điều trị bệnh VGSV C mạn tính. Điều trị bệnh viêm<br /> gan siêu vi c mạn tính. Nhà xuất bản Y học, tr. 112-138<br /> Hội Tim mạch học Việt Nam (2008). Tăng huyết áp ở người lớn.<br /> Khuyến cáo 2008 về các bệnh lý tim mạch và chuyển hóa. Nhà<br /> xuất bản Y học, tr. 239-240<br /> Hội Tim mạch học Việt Nam (2008). Khuyến cáo về chẩn đoán<br /> và điều trị rối loạn lipid máu. Khuyến cáo 2008 về các bệnh lý<br /> tim mạch và chuyển hóa. Nhà xuất bản Y học, tr. 478.<br /> Trương Xuân Liên (1994). Tình hình nhiễm virút viêm gan C tại<br /> TP Hồ Chí Minh. Luận án Phó tiến sĩ, Hà nội.<br /> Võ Ngọc Quốc Minh (2003). Đáp ứng điều trị nhiễm siêu vi<br /> viêm gan C mạn tính với công thức phối hợp IFN + ribavirin.<br /> Luận văn thạc sĩ y học.<br /> Dai; Chuang; Ho (2008). Associations between hepatitis C<br /> viremia and low serum triglyceride and cholesterol levels: a<br /> community-based study. J Hepatol, 49(1), pp. 9-16.<br /> Dai; Huang (2007). Links between triglyceride levels, hepatitis C<br /> virus infection and diabetes. Gut, 56(8), pp. 1167-1168.<br /> Grigorescu; Radu; Crisan (2008). Metabolic syndrome, insulin<br /> resistance and adiponectin level in patients with chronic hepatitis<br /> C. J Gastrointestin Liver Dis, 17(2), pp. 147-154.<br /> Hanouneh; Feldstein; Lopez (2008). Clinical significance of<br /> metabolic syndrome in the setting of chronic hepatitis C virus<br /> infection. Clin Gastroenterol Hepatol, 6(5), pp. 584-589.<br /> Huang; Chuang;Yu (2009). Hepatitis C virus infection and<br /> metabolic syndrome---a community-based study in an endemic<br /> area of Taiwan. Kaohsiung J Med Sci, 25(6), 299-305.<br /> Syndrome (2005). An American Heart Association /National<br /> Heart, Lung and Blood Institute Scientific Statement. Circulation<br /> 2005(112), pp. 2735-2752.<br /> <br /> 47<br /> <br />