H i đáp môn qu n lý hành chính nhà n cỏ ả ướ
Câu h i:ỏ
Câu 1: Đi u 2 Hi n pháp Vi t Nam năm 2002 (s a đi) có ghi: “Nhàề ế ệ ử ổ
n c c ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam là nhà n c pháp quy n Xãướ ộ ộ ủ ệ ướ ề
h i ch nghĩa, c a nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.” Đng chí hãyộ ủ ủ ồ
phân tích làm rõ n i dung xây d ng nhà n c pháp quy n và b n ch tộ ự ướ ề ả ấ
nhân dân c a nhà n c ta? Theo đng chí, c n ph i làm gì đ th củ ướ ồ ầ ả ể ự
hi n đc m c tiêuệ ượ ụ trên?
Dàn bài:
1. Quan đi m c a Đng c ng s n Vi t Nam v xây d ng pháp quy n xãể ủ ả ộ ả ệ ề ự ề
h i ch nghĩa c a dân, do dân và vì dân đã đc c th hóa t i Hi n phápộ ủ ủ ượ ụ ể ạ ế
năm 1992 (đi u 2)ề
2. Khái ni m, đc tr ng c b n c a nhà n c pháp quy n:ệ ặ ư ơ ả ủ ướ ề
a. Khái ni mệ: Nhà n c pháp quy n là nhà n c đc t ch c và ho tướ ề ướ ượ ổ ứ ạ
đng d a trên khung pháp lu t. Trong nhà n c pháp quy n thì pháp lu t làộ ự ậ ướ ề ậ
t i cao, t i th ng, không ai đng trên pháp lu t và cũng không có ai đngố ố ượ ứ ậ ứ
ngoài pháp lu t.ậ
b. Nhà n c pháp quy n Vi t Nam có nh ng đc đi m sau:ướ ề ệ ữ ặ ể
- Nhà n c qu n lí xã h i b ng pháp lu t.ướ ả ộ ằ ậ
- Pháp lu t trong nhà n c pháp quy n Vi t nam là đ ph c v nhân dânậ ướ ề ệ ể ụ ụ
lao đng.ộ
- Nhà n c pháp quy n đc đt d i s lãnh đo c a Đngướ ề ượ ặ ướ ự ạ ủ ả
- Th c hi n nguyên t c t p trung, dân ch .ự ệ ắ ậ ủ
3. B n ch t nhân dân c a nhà n c đc th hi n các y u tả ấ ủ ướ ượ ể ệ ở ế ố:
a. Nhà n c pháp quy n c a dân:ướ ề ủ Nhân dân có quy n l p ra các c quanề ậ ơ
nhà n c, nhân dân có quy n b u ra các ch c v đng đu nhà n c, nhânướ ề ầ ứ ụ ứ ầ ướ
dân có quy n bãi mi n các ch c v đng đu các c quan nhà n c n u hề ễ ứ ụ ứ ầ ơ ướ ế ọ
đi ng c l i v i Hi n pháp, pháp lu t và l i ích nhân dân.ượ ạ ớ ế ậ ợ
b. Nhà n c pháp quy n do dân:ướ ề Nhân dân đc tr c ti p tham gia vào quáượ ự ế
trình xây d ng và t ch c th c hi n pháp lu t… Nhà n c đm b o quy nự ổ ứ ự ệ ậ ướ ả ả ề
dân ch c a nhân dân trong xây d ng pháp lu t (dân bi t, dân bàn… trongủ ủ ự ậ ế
quá trình xây d ng pháp lu t)ự ậ
1
c. Nhà n c pháp quy n vì dân:ướ ề Pháp lu t là đ ph c v nhân dân, cái gì cóậ ể ụ ụ
l i cho dân thì làm, có h i cho dân thì h t s c tránh; m i ho t đng c a cácợ ạ ế ứ ọ ạ ộ ủ
c quan nhà n c và cán b công ch c đu nh m ph c v cho l i ích c aơ ướ ộ ứ ề ằ ụ ụ ợ ủ
nhân dân (vì dân làm vi c…)ệ
4. N i dung xây d ng nhà n c pháp quy n xã h i ch nghĩa:ộ ự ướ ề ộ ủ
a. Xây d ng và hoàn thi n h th ng pháp lu t:ự ệ ệ ố ậ tăng c ng ch t l ng côngườ ấ ượ
tác xây d ng lu t.ự ậ
b. Tăng c ng pháp ch xã h i ch nghĩa:ườ ế ộ ủ t ch c t t công tác th c hi nổ ứ ố ự ệ
pháp lu t đ đm b o pháp lu t đc t t tr ng và ch p hành pháp lu tậ ể ả ả ậ ượ ố ọ ấ ậ
đc nghiêm minh.ượ
5. Gi i pháp đ xây d ng nhà n c pháp quy n xã h i ch nghĩa c a dân,ả ể ự ướ ề ộ ủ ủ
do dân và vì dân:
Đ t ng b c xây d ng và hoàn thi n nhà n c pháp quy n c n ph i th cể ừ ướ ự ệ ướ ề ầ ả ự
hi n 9 n i dung sau:ệ ộ
- Kiên trì ch nghĩa Mác – Lenin và t t ng H Chí Minhủ ư ưở ồ
- B o đm s lãnh đo c a Đngả ả ự ạ ủ ả
- Hoàn thi n h th ng pháp lu t nh m t o khung pháp lí lành m nh cho m iệ ệ ố ậ ằ ạ ạ ọ
ho t đng c a xã h i, c a nhà n c và c a công dân;ạ ộ ủ ộ ủ ướ ủ
- Tăng c ng công tác tuyên truy n, ph bi n nh m làm cho m i công dânườ ề ổ ế ằ ọ
bi t và làm theo pháp lu tế ậ
- T ch c t t công tác th c hi n pháp lu tổ ứ ố ự ệ ậ
- Tăng c ng công tác ki m tra, thanh tra, giám sát th c hi n pháp lu tườ ể ự ệ ậ
- Hoàn thi n ho t đng l p pháp, b máy hành chính và các c quan t phápệ ạ ộ ậ ộ ơ ư
- M r ng dân chở ộ ủ
- Công khai m i lĩnh v c…ọ ự
Câu 2: Trình bày quan đi m có tính ch t nguyên t c c a Đng và Nhàể ấ ắ ủ ả
n c v đi m i n n hành chính n c ta? C n ph i làm gì đ quanướ ề ổ ớ ề ở ướ ầ ả ể
đi m trên đc quán tri t đa ph ng (b , ngành)ể ượ ệ ở ị ươ ộ mình?
N n hành chính n c ta g m các y u t c u thành là:ề ướ ồ ế ố ấ
1. H th ng th ch bao g m Hi n pháp, lu t, pháp l nh và các văn b nệ ố ể ế ồ ế ậ ệ ả
pháp quy c a c quan hành chínhủ ơ
2. C c u t ch c và c ch v n hành c a b máy hành chính các c p vàơ ấ ổ ứ ơ ế ậ ủ ộ ấ
chính ph t Trung ng t i chính quy n c sủ ừ ươ ớ ề ơ ở
3. Đi ngũ cán b , công ch c hành chínhộ ộ ứ
Các y u t này g n bó h u c v i nhau, v i các nhìn nh n nh trên, quanế ố ắ ữ ơ ớ ớ ậ ư
đi m đi m i hành chính nhà n c là c n ph i c i cách đng b c ba y uể ố ớ ướ ầ ả ả ồ ộ ả ế
t trên thì m i đm b o hi u qu c a c h th ng. N u đi m i khôngố ớ ả ả ệ ả ủ ả ệ ố ế ổ ớ
2
đng b các b ph n c u thành s d n t i tình tr ng ch p vá, kém hi uồ ộ ộ ậ ấ ẽ ẫ ớ ạ ắ ệ
qu .ả
Quan đi m v đi m i hành chính nhà n c, quan đi m đi m i nh thể ề ổ ớ ướ ể ổ ớ ư ế
nào là phù h p?ợ
1. Quan ni m hành chính nhà n c:ệ ướ Hành chính nhà n c là m t b ph nướ ộ ộ ậ
c a h th ng chính tr , là m t ho t đng hành chính c a các c quan th củ ệ ố ị ộ ạ ộ ủ ơ ự
thi quy n l c nhà n c đ qu n lí đi u hành các lĩnh v c c a đi s ng xãề ự ướ ể ả ề ự ủ ờ ố
h i theo lu t pháp.ộ ậ
T i sao ph i đi m i hành chính nhà n cạ ả ổ ớ ướ : Hi n nay b máy hành chínhệ ộ
nhà n c đang t n t i m t s nh c đi m l n:ướ ồ ạ ộ ố ượ ể ớ
- B nh quan liêuệ
- Xa dân, xa c sơ ở
- Tham nhũng, lãng phí c a côngủ
- B máy c ng k nh, v n hành kém hi u qu , tr t t và k c ng hànhộ ồ ề ậ ệ ả ậ ự ỉ ươ
chính b buông l ngị ỏ
- Đi ngũ cán b công ch c thi u ki n th c, năng l c kém, ph m ch t đoộ ộ ứ ế ế ứ ự ẩ ấ ạ
đc kém.ứ
Quan đi m đi m i n n hành chính nhà n c:ể ổ ớ ề ướ
- Xây d ng n n hành chính ph i phù h p v i c ch qu n lí m i.ự ề ả ợ ớ ơ ế ả ớ
- N n hành chính là m t b ph n c a h th ng chính tr , c i cách n n hànhề ộ ộ ậ ủ ệ ố ị ả ề
chính g n v i đi m i h th ng chính trắ ớ ổ ớ ệ ố ị
- Xây d ng n n hành chính dân ch ph c v đc l c cho nhân dân và giự ề ủ ụ ụ ắ ự ữ
v ng tr t t k c ng xã h i theo pháp lu t. Đm b o quy n làm ch c aữ ậ ự ỉ ươ ộ ậ ả ả ề ủ ủ
nhân dân, ph c v dân t n tâm, t n t y, đáp ng các yêu c u chính đángụ ụ ậ ậ ụ ứ ầ
c a dân, đòi h i m i ng i dân tuân theo pháp lu t. X lí nghiêm minh cácủ ỏ ọ ườ ậ ử
hành vi vi ph m pháp lu t.ạ ậ
- C i cách hành chính ph i ph c v đc l c và thúc đy m nh m côngả ả ụ ụ ắ ự ẩ ạ ẽ
cu c đi m i đt n c theo h ng công nghi p hóa, hi n đi hóa đtộ ổ ớ ấ ướ ướ ệ ệ ạ ấ
n c, là t t ng chi n l c c a Đng và Nhà n c trong th i kì đi m i.ướ ư ưở ế ượ ủ ả ướ ờ ổ ớ
- C s c a kinh t đi m i và phát tri n đòi h i khuôn m u th ch ph iơ ở ủ ế ổ ớ ể ỏ ẫ ể ế ả
thích ng và làm thay đi ch c năng c a t ch c b máy nhà n c, tr cứ ổ ứ ủ ổ ứ ộ ướ ướ
h t là b máy hành chính, c c u t ch c và con ng i trong h th ng hànhế ộ ơ ấ ổ ứ ườ ệ ố
chính.
- M i ch tr ng c i cách n n hành chính đu ph i xu t phát t yêu c uọ ủ ươ ả ề ề ả ấ ừ ầ
c a cu c s ng và đi u ki n th c t . nh m tác đng tích c c t i các lĩnhủ ộ ố ề ệ ự ế ằ ộ ự ớ
v c c a xã h i, mang hi u qu thi t th cự ủ ộ ệ ả ế ự
Đi u quan tr ng nh t c a c i cách hành chính nhà n cề ọ ấ ủ ả ướ là ph i coi vi cả ệ
này là m t b ph n quan tr ng c a vi c xây d ng nhà n c pháp quy nộ ộ ậ ọ ủ ệ ự ướ ề
3
Vi t Nam, g n li n v i đi m i và ch nh đn Đng. Quan đi m này nh nệ ắ ề ớ ổ ớ ỉ ố ẳ ể ấ
m nh s th ng nh t h u c gi a xây d ng Đng, ki n toàn Nhà n c vàạ ự ố ấ ữ ơ ữ ự ả ệ ướ
c i cách n n hành chính trong đi u ki n Đng duy nh t n m quy n. Nhả ề ề ệ ả ấ ắ ề ư
v y tr c h t ph i ch nh đn Đng trong đi ngũ cán b công ch c, điậ ướ ế ả ỉ ố ả ộ ộ ứ ổ
m i lãnh đo đng trong qu n lí Nhà n c. C i cách ph i k t h p v i điớ ạ ả ả ướ ả ả ế ợ ớ ổ
m i t ch c và ho t đng c a qu c h i, các c quan t pháp, l p pháp vàớ ổ ứ ạ ộ ủ ố ộ ơ ư ậ
hành pháp.
Câu 3: Trình bày khái quát v t ch c b máy Nhà n c và nh ngề ổ ứ ộ ướ ữ
ph ng h ng c i cách b máy nhàươ ướ ả ộ n c?ướ
1. Khái quát v t ch c b máy Nhà n c:ề ổ ứ ộ ướ
Xu t phát t ch c năng c a nhà n c (chuyên chính, tr n áp, t ch c và xâyấ ừ ứ ủ ướ ấ ổ ứ
d ng; qu n lí c ng đng và b o v l i ích giai c p, dân t c), b máy nhàự ả ộ ồ ả ệ ợ ấ ộ ộ
n c g m 3 lo i c quan: c quan l p pháp, c quan hành pháp và c quanướ ồ ạ ơ ơ ậ ơ ơ
t pháp.ư
B máy Nhà n c theo Hi n pháp 1992 g m cóộ ướ ế ồ 4 h th ng c quanệ ố ơ :
- H th ng c quan quy n l c nhà n cệ ố ơ ề ự ướ bao g m:ồ
+ Qu c h iố ộ (c quan l p pháp) là c quan đi bi u cao nh t c a nhân dân,ơ ậ ơ ạ ể ấ ủ
c quan quy n l c nhà n c cao nh t c a n c C ng hòa xã h i ch nghĩaơ ề ự ướ ấ ủ ướ ộ ộ ủ
Vi t Nam. Chính vì c y Qu c h i th hi n tính đi di n nhân dân và tínhệ ậ ố ộ ể ệ ạ ệ
quy n l c nhà n c trong t ch c và ho t đng c a mình.ề ự ướ ổ ứ ạ ộ ủ
Qu c h i th ng nh t ba quy n:ố ộ ố ấ ề L p pháp, hành pháp và t phápậ ư nh ngư
không ph i là c quanả ơ đc quy nộ ề . Hi n pháp và pháp lu t quy đnh choế ậ ị
Qu c h i có các ch c năng, nhi m v , quy n h n nh t đnh: là c quan duyố ộ ứ ệ ụ ề ạ ấ ị ơ
nh t có quy nấ ề l p hi n và l p phápậ ế ậ , ban hành các quy ph m pháp lu t cóạ ậ
hi u l c pháp lu t cao nh t, đi u ch nh các quan h xã h i c b n nh t, t oệ ự ậ ấ ề ỉ ệ ộ ơ ả ấ ạ
nên th ch xã h i; quy t đnh nh ng v n đ c b n nh t vể ế ộ ế ị ữ ấ ề ơ ả ấ ề đi n i vàố ộ
đi ngo iố ạ c a đt n c nh các nhi m v kinh t – xã h i, qu c phòng, anủ ấ ướ ư ệ ụ ế ộ ố
ninh c a đt n c;ủ ấ ướ xác đnh các nguyên t cị ắ ch y u v t ch c và ho tủ ế ề ổ ứ ạ
đng c a b máy nhà n c,ộ ủ ộ ướ tr c ti p thành l pự ế ậ các c quan quan tr ngơ ọ
trong b máy nhà n c,ộ ướ tr c ti p b u, b nhi mự ế ầ ổ ệ các ch c v cao nh t trongứ ụ ấ
các c quan nhà n c trung ng;ơ ướ ươ th c hi n quy n giám sát t i caoự ệ ề ố toàn bộ
ho t đng c a nhà n c, giám sát vi c tuân theo hi n pháp và pháp lu t quaạ ộ ủ ướ ệ ế ậ
vi c nghe báo cáo c a các c quan t i cao nhà n c, thông qua ho t đngệ ủ ơ ố ướ ạ ộ
c a các c quan qu c h i, đi bi u qu c h i, thông qua hình th c ch t v nủ ơ ố ộ ạ ể ố ộ ứ ấ ấ
c a đi bi u qu c h i v i nh ng đi t ng xác đnh trong b máy nhàủ ạ ể ố ộ ớ ữ ố ượ ị ộ
n c.ướ
C c u t ch c c a Qu c h i g m:ơ ấ ổ ứ ủ ố ộ ồ
4
y ban th ng v qu c h iỦ ườ ụ ố ộ : c quan th ng tr c c a qu c h i, g m cóơ ườ ự ủ ố ộ ồ
Ch t ch qu c h i, các phó ch t ch qu c h i, các y viên th ng v qu củ ị ố ộ ủ ị ố ộ ủ ườ ụ ố
h i đc b u t i kì h p th nh t m i khóa qu c h i. y ban th ng vộ ượ ầ ạ ọ ứ ấ ỗ ố ộ Ủ ườ ụ
qu c h i có nhi m v , quy n h n c b n nh sau:ố ộ ệ ụ ề ạ ơ ả ư Ban hành pháp l nhệ về
các v n đ đc qu c h i trao trong ch ng trình làm lu t c a Qu c h i,ấ ề ượ ố ộ ươ ậ ủ ố ộ
gi i thích hi n pháp, lu t, pháp l nh;ả ế ậ ệ th c hi n giám sátự ệ thi hành hi n pháp,ế
lu t, ngh quy t, ho t đng c a chính ph , tòa án nhân dân t i cao, vi tậ ị ế ạ ộ ủ ủ ố ệ
ki m sát nhân dân t i cao,ể ố đình ch thi hànhỉ các văn b n c a Chính ph , thả ủ ủ ủ
t ng chính ph , tòa án nhân dân và vi n ki m sát nhân dân trái v i hi nướ ủ ệ ể ớ ế
pháp. lu t, ngh quy t c a qu c h i và trình qu c h i quy t đnh vi c h yậ ị ế ủ ố ộ ố ộ ế ị ệ ủ
b ;ỏ giám sát, h ng d nướ ẫ ho t đng c a h i đng nhân dân,ạ ộ ủ ộ ồ bãi bỏ các nghị
quy t sai trái c a h i đng nhân dân c p t nh,ế ủ ộ ồ ấ ỉ gi i tánả h i đng nhân dânộ ồ
c p t nh trong tr ng h p gây thi t h i nghiêm tr ng đn l i ích c a nhânấ ỉ ườ ợ ệ ạ ọ ế ợ ủ
dân; quy t đnhế ị t ng đng viên ho c đng viên c c bổ ộ ặ ộ ụ ộ, công b tình tr ngố ạ
kh n c p trong ph m vi c n c ho c t ng đa ph ng; th c hi n quan hẩ ấ ạ ả ướ ặ ừ ị ươ ự ệ ệ
đi ngo i c a qu c h i; t ch cố ạ ủ ố ộ ổ ứ tr ng c u ý ki nư ầ ế nhân dân theo quy t đnhế ị
c a qu c h i; ngoài ra còn m t sủ ố ộ ộ ố quy n h n khácề ạ nh quy t đnh v n đư ế ị ấ ề
nhân s c a chính ph theo đ ngh c a th t ng chính ph , tuyên b tìnhự ủ ủ ề ị ủ ủ ướ ủ ố
tr ng chi n tranh khi đt n c b xâm l c…ạ ế ấ ướ ị ượ
H i đng dân t c:ộ ồ ộ đc l p ra đ đm b o s phát tri n bình đng, đngượ ậ ể ả ả ự ể ẳ ồ
đu c a các dân t c Vi t Nam, đ gi i quy t có hi u qu các v n đ dânề ủ ộ ệ ể ả ế ệ ả ấ ề
t c. Có nhi m v :ộ ệ ụ nghiên c u, ki n nghứ ế ị v i qu c h i các v n đ dânớ ố ộ ấ ề
t c;ộ giám sát thi hành các chính sách dân t c, các ch ng trình, k ho chộ ươ ế ạ
phát tri n kinh t , xã h i mi n núi và vùng có đng bào dân t c thi uể ế ộ ề ồ ộ ể
s ;ố th m traẩ các d án lu t, pháp l nh và các d án khác liên quan đn v nự ậ ệ ự ế ấ
đ dân t c;ề ộ ki n nghế ị v lu t, pháp l nh, ch ng trình làm lu t c a qu cề ậ ệ ươ ậ ủ ố
h i…ộ
y ban c a qu c h i:Ủ ủ ố ộ đc l p ra đ theo dõi các lĩnh v c ho t đng c aượ ậ ể ự ạ ộ ủ
qu c h i nh m giúp qu c h i th c hi n các nhi m v , quy n h n trên cácố ộ ằ ố ộ ự ệ ệ ụ ề ạ
lĩnh v c c a đi s ng xã h i. Các y ban c a qu c h i là hình th c thu hútự ủ ờ ố ộ ủ ủ ố ộ ứ
các đi bi u vào vi c th c hi n công tác chung c a qu c h i. Các y banạ ể ệ ự ệ ủ ố ộ ủ
c a qu c h i có nhi m vủ ố ộ ệ ụnghiên c u th m đnhứ ẩ ị các d án lu t,ự ậ ki nế
nghị v lu t, pháp l nh và các d án khác, các báo cáo đc qu c h i ho cề ậ ệ ự ượ ố ộ ặ
y ban th ng v qu c h i trao, trình qu c h i, y ban th ng v qu c h iủ ườ ụ ố ộ ố ộ ủ ườ ụ ố ộ
cho ý ki n v ch ng trình xây d ng lu t, pháp l nh,ế ề ươ ự ậ ệ th c hi n quy n giámự ệ ề
sát trong ph m vi nhi m v , quy n h n do pháp lu t quy đnh,ạ ệ ụ ề ạ ậ ị ki nế
nghị nh ng v n đ thu c ph m vi ho t đng c a y ban.ữ ẫ ề ộ ạ ạ ộ ủ ủ
Đi bi u qu c h iạ ể ố ộ : là ng i đi di n cho ý chí, nguy n v ng c a nhân dân,ườ ạ ệ ệ ọ ủ
đng th i là đi bi u c u thành c quan quy n l c cao nh t c a nhà n c.ồ ờ ạ ể ấ ơ ề ự ấ ủ ướ
5