intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Hướng dẫn kỹ thuật đánh giá môi trường chiến lược đối với quy hoạch phát triển công nghiệp

Chia sẻ: Ái Ái | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:56

Thêm vào BST
Báo xấu
64
lượt xem 2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quy hoạch phát triển công nghiệp (QHPTCN) là tiền đề phát triển bền vững công nghiệp trên cả ba mặt kinh tế, xã hội và môi trường. QHPTCN dựa trên căn cứ khoa học đầy đủ sẽ tạo điều kiện để công nghiệp tăng trưởng bền vững, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động, góp phần giảm chênh lệch giàu nghèo; đồng thời là điều kiện quan trọng bảo đảm bền vững môi trường sinh thái trong quá trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hướng dẫn kỹ thuật đánh giá môi trường chiến lược đối với quy hoạch phát triển công nghiệp

  1. TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG CỤC THẨM ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT ĐÁNH GIÁ MÔI TRƯỜNG CHIẾN LƯỢC ĐỐI VỚI QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP Hà Nội, 08/2010
  2. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp Lời nói đầu Luật Bảo vệ môi trường 2005 và các văn bản dưới luật như Nghị định 80/2006/NĐ-CP ngày 09/08/2006 và Thông tư 05/2008/TT-BTNMT ngày 08/12/2008 đã pháp lý hoá đánh giá môi trường chiến lược trong hệ thống công cụ quản lý môi trường các dự án phát triển ở nước ta. Đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC) là việc phân tích, dự báo các tác động đến môi trường của dự án Chiến lược/Quy hoạch/Kế hoạch (CQK) phát triển trước khi phê duyệt nhằm đảm bảo phát triển bền vững. Tuy nhiên, trong khi đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đã được hình thành và phát triển trên thế giới đã hơn 30 năm và ở Việt Nam gần 15 năm, thì ĐMC vẫn đang trong quá trình hình thành và phát triển (mới hơn 10 năm trên phạm vi thế giới và hơn 5 năm kể từ những nghiên cứu đầu tiên trong nhiệm vụ khoa học công nghệ về bảo vệ môi trường do Cục Môi trường (cũ) thực hiện). Chính vì vậy, cần thiết phải có những hướng dẫn kỹ thuật ĐMC cho từng lĩnh vực dự án CQK phát triển ở nước ta, nhằm trợ giúp các cơ quan quản lý Nhà nước và các tổ chức tư vấn môi trường trong việc lập và thẩm định báo cáo ĐMC. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã xây dựng và ban hành bản Hướng dẫn kỹ thuật chung về ĐMC cho các loại hình CQK trong tất cả các lĩnh vực. Trên cơ sở bản hướng dẫn chung này, Tổng cục Môi trường tiếp tục soạn thảo Hướng dẫn kỹ thuật ĐMC đối với các CQK chuyên ngành nhằm hướng dẫn cụ thể và có lưu ý đến những đặc thù của từng ngành. Bản Hướng dẫn kỹ thuật ĐMC đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp được giới thiệu ở đây nằm trong bộ các Hướng dẫn kỹ thuật ĐMC đối với CQK chuyên ngành nêu trên. Trong quá trình áp dụng bản Hướng dẫn này vào thực tế, nếu có khó khăn vướng mắc xin kịp thời phản ánh về Cục Thẩm định và Đánh giá tác động môi trường theo địa chỉ: CỤC THẨM ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG Số 83 Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội 2
  3. MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT...........................................................................4 CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG ...........................................................................5 1.1. Khái niệm về ĐMC...............................................................................................5 1.2. Khung pháp lý thực hiện ĐMC .............................................................................5 1.3. Các nguyên tắc đảm bảo thực hiện thành công ĐMC ............................................6 1.4. Các đặc điểm cần lưu ý của quy hoạch phát triển công nghiệp ..............................7 CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP VÀ CÁC BƯỚC THỰC HIỆN ĐMC ........................9 2.1. Phương pháp ĐMC ...............................................................................................9 2.3. Các bước thực hiện ĐMC ...................................................................................13 2.3.1. Xác định phạm vi và xây dựng kế hoạch thực hiện ĐMC .............................. 14 2.3.2. Xác định các vấn đề môi trường cốt lõi và các mục tiêu có liên quan đến môi trường ....................................................................................................................18 2.3.3. Xác định các bên liên quan chủ yếu và chuẩn bị kế hoạch tham vấn.............21 2.3.4. Phân tích các xu thế diễn biến môi trường trong trường hợp không thực hiện quy hoạch...............................................................................................................24 2.3.5. Đánh giá các mục tiêu và phương án phát triển đề xuất trong quy hoạch .....28 2.3.6. Dự báo và đánh giá xu thế diễn biến môi trường trong tương lai do ảnh hưởng của các hoạt động đề xuất trong quy hoạch.................................................34 2.3.7. Đề xuất các giải pháp tổng thể bảo vệ và cải thiện môi trường và xây dựng chương trình giám sát môi trường..........................................................................38 2.3.8. Soạn thảo báo cáo ĐMC và trình nộp thẩm định tại các cơ quan có thẩm quyền .....................................................................................................................47 CHƯƠNG 3. GẮN KẾT QUÁ TRÌNH ĐMC VỚI QUÁ TRÌNH LẬP QHPTCN .....52 3.1. Các mối liên kết logic giữa việc xây dựng QHPTCN và ĐMC............................ 52 3.1. Các phương pháp gắn kết quá trình ĐMC với quá trình lập QHPTCN ................52 CHƯƠNG 4. THẨM ĐỊNH BÁO CÁO ĐMC........................................................... 54 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................56
  4. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BVMT Bảo vệ môi trường CDM Cơ chế phát triển sạch CQK Chiến lược/Quy hoạch/Kế hoạch CT Công thương ĐMC Đánh giá môi trường chiến lược ĐTM Đánh giá tác động môi trường GDP Tổng sản phẩm quốc nội GIS Hệ thống thông tin địa lý GTVT Giao thông vận tải IAIA Hiệp hội quốc tế về Đánh giá tác động KCN Khu công nghiệp KHĐT Kế hoạch và Đầu tư LĐTBXH Lao động-Thương binh và Xã hội NNPTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn POP Chất hữu cơ khó phân huỷ QHPTCN Quy hoạch phát triển công nghiệp TĐ&ĐMT Thẩm định và Đánh giá tác động môi trường TNMT Tài nguyên và Môi trường UBND Uỷ ban Nhân dân VKTTĐ Vùng kinh tế trọng điểm VSTP Vệ sinh thực phẩm YT Y tế 4
  5. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG 1.1. Khái niệm về ĐMC Theo Luật Bảo vệ môi trường 2005, Chương 1, Điều 3, Khoản 19, Đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC) là “việc phân tích, dự báo các tác động đến môi trường của dự án Chiến lược, Quy hoạch, Kế hoạch phát triển trước khi phê duyệt nhằm đảm bảo phát triển bền vững”. Mục tiêu của ĐMC là lồng ghép việc cân nhắc các tác động môi trường vào quá trình lập Chiến lược, Quy hoạch, Kế hoạch (CQK), đồng thời thúc đẩy sự minh bạch và đồng thuận của quá trình ra quyết định. Theo bản Hướng dẫn kỹ thuật chung về ĐMC đối với các CQK, quá trình ĐMC thường được thực hiện thông qua các bước sau đây: 1. Xác định phạm vi ĐMC và xây dựng kế hoạch thực hiện ĐMC; 2. Xác định các vấn đề môi trường cốt lõi và các mục tiêu có liên quan đến môi trường; 3. Xác định các bên liên quan chủ yếu và chuẩn bị kế hoạch tham vấn; 4. Phân tích các xu thế diễn biến môi trường trong trường hợp không thực hiện CQK; 5. Đánh giá các mục tiêu và phương án phát triển đề xuất trong CQK; 6. Dự báo và đánh giá xu thế diễn biến môi trường trong tương lai do ảnh hưởng của các hoạt động đề xuất trong CQK; 7. Đề xuất các giải pháp tổng thể bảo vệ và cải thiện môi trường và xây dựng chương trình giám sát môi trường; 8. Soạn thảo báo cáo ĐMC và trình nộp thẩm định tại các cơ quan có thẩm quyền. Các bước này sẽ được mô tả chi tiết tại Chương 2 của bản Hướng dẫn này. 1.2. Khung pháp lý thực hiện ĐMC Đến thời điểm này (12/2008), các văn bản pháp lý liên quan đến ĐMC còn có hiệu lực là: 1. Luật Bảo vệ môi trường 2005 2. Nghị định số 80/2006/NĐ-CP ngày 9/8/2006 về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 3. Nghị định số 21/2008/NĐ-CP ngày 28/02/2008 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 80/2006/NĐ-CP ngày 9/8/2006 về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 5
  6. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp 4. Nghị định số 92/2006/NĐ-CP ngày 7/9/2006 của Chính phủ về lập phê duyệt và quản lý quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội 5. Nghị định số 04/2008/NĐ-CP ngày 11/01/2008 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 92/2006/NĐ-CP ngày 7/9/2006 về lập phê duyệt và quản lý quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội 6. Nghị định số 140/2006/NĐ-CP ngày 22/11/2006 của Chính phủ quy định việc bảo vệ môi trường trong khâu lập, thẩm định, phê duyệt và tổ chức thực hiện các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình và dự án phát triển 7. Thông tư số 05/2008/TT-BTNMT ngày 8/12/2006 của Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và cam kết bảo vệ môi trường 8. Thông tư số 06/2007/TT-BKH ngày 27/08/2007 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn thực hiện Nghị định số 140/2006/NĐ-CP ngày 22/11/2006 9. Quyết định số 55/2008/QĐ-BCT ngày 30/12/2008 của Bộ trưởng Bộ công thương ban hành quy định nội dung, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch phát triển lĩnh vực công nghiệp 1.3. Các nguyên tắc đảm bảo thực hiện thành công ĐMC - Cần thiết cung cấp các thông tin của quá trình lập CQK một cách kịp thời và hiệu quả; - Cần thiết đánh giá sự bền vững môi trường của các phương án khả thi thực hiện CQK; - Cần dễ dàng thực hiện hiệu quả tham vấn các bên liên quan. Để đạt mục tiêu hỗ trợ quá trình lập quy hoạch, ĐMC cần được thực hiện chính bởi cơ quan lập quy hoạch và thực hiện đồng thời với quá trình lập quy hoạch. Có 2 phương án thực hiện đồng thời là: - Thực hiện song song với quá trình lập quy hoạch: quá trình này thường mang lại nhiều thuận lợi về tổ chức và phát huy được tính độc lập sáng tạo của từng nhóm tư vấn, tuy nhiên dễ nảy sinh bất đồng khó giải quyết giữa nhóm tư vấn ĐMC và nhóm tư vấn lập quy hoạch; - Lồng ghép hoàn toàn quá trình ĐMC vào quá trình lập quy hoạch: đây là phương án tốt nhất, đảm bảo mọi quyết định sẽ được cân nhắc trên cơ sở đánh giá toàn diện các vấn đề liên quan đến quy hoạch. Tuy nhiên, thực hiện theo phương án này có thể làm mờ nhạt vai trò của ĐMC. Hình 1.1 dưới đây mô tả mối quan hệ giữa các bước ĐMC với các bước lập CQK. 6
  7. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp Hình 1.1. Mối quan hệ giữa các bước ĐMC với các bước lập CQK 1.4. Các đặc điểm cần lưu ý của quy hoạch phát triển công nghiệp Theo Quyết định số 55/2008/QĐ-BCT, “Quy hoạch phát triển công nghiệp là hệ thống các mục tiêu, định hướng, giải pháp và cơ chế chính sách về phát triển ngành công nghiệp trong từng thời kỳ nhất định, nhằm phát triển, phân bố ngành công nghiệp hợp lý trên cơ sở sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên của đất nước”. Có các loại quy hoạch phát triển công nghiệp sau đây: 1. Theo ngành, lĩnh vực công nghiệp (gọi chung là quy hoạch ngành): a) Quy hoạch tổng thể phát triển các chuyên ngành công nghiệp; b) Quy hoạch phát triển tiểu thủ công nghiệp. 2. Theo vùng lãnh thổ a) Quy hoạch phát triển công nghiệp vùng (bao gồm nhiều tỉnh); b) Quy hoạch phát triển công nghiệp vùng kinh tế (theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ); c) Quy hoạch phát triển công nghiệp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi là quy hoạch công nghiệp tỉnh); 7
  8. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp d) Quy hoạch phát triển công nghiệp theo tuyến (hành lang, vành đai); đ) Quy hoạch phát triển công nghiệp huyện Tùy theo từng loại, giai đoạn quy hoạch phát triển công nghiệp được lập như sau: - Quy hoạch phát triển công nghiệp theo vùng lãnh thổ được lập cho mỗi giai đoạn 10 năm, có xét triển vọng 5-10 năm tiếp theo; - Quy hoạch phát triển công nghiệp địa phương được lập cho 10 năm, có xét triển vọng 5 năm tiếp theo; - Quy hoạch phát triển công nghiệp theo ngành được lập cho 10 năm có xét triển vọng 5 - 10 năm tiếp theo. Theo quy định tại Điều 14 Luật Bảo vệ môi trường, các loại CQK phát triển công nghiệp sau đây sẽ phải lập và trình thẩm định báo cáo ĐMC: - Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp trên quy mô cả nước; - Quy hoạch phát triển công nghiệp vùng kinh tế trọng điểm. Quy hoạch phát triển công nghiệp (QHPTCN) là tiền đề phát triển bền vững công nghiệp trên cả ba mặt kinh tế, xã hội và môi trường. QHPTCN dựa trên căn cứ khoa học đầy đủ sẽ tạo điều kiện để công nghiệp tăng trưởng bền vững, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động, góp phần giảm chênh lệch giàu nghèo; đồng thời là điều kiện quan trọng bảo đảm bền vững môi trường sinh thái trong quá trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước. Trong nhiều năm qua, do nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của công tác quy hoạch nên sự phát triển của công nghiệp đã quá thiên về mục tiêu tăng trưởng kinh tế mà chưa chú trọng đúng mức đến các vấn đề xã hội và môi trường. Do đó, việc lồng ghép ĐMC vào QHPTCN đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững là hết sức cần thiết đối với nước ta hiện nay. 8
  9. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP VÀ CÁC BƯỚC THỰC HIỆN ĐMC 2.1. Phương pháp ĐMC Quá trình ĐMC có thể sử dụng các phương pháp (còn gọi là công cụ phân tích) khác nhau như đã mô tả tổng quát trong Phụ lục 1 của bản Hướng dẫn chung. Các nghiên cứu về ĐMC đã chỉ ra rằng, nói chung tất cả các phương pháp ĐTM truyền thống đều được áp dụng trong quá trình thực hiện ĐMC. Tuy nhiên, các dự án thông thường (không phải là CQK) đều cung cấp các số liệu cụ thể về nguyên liệu, sản phẩm, công nghệ và dòng thải, vì vậy áp dụng các phương pháp truyền thống thường cho kết quả dự báo định lượng và có độ tin cậy tương đối cao. Trong khi đó, do tính chất của các CQK ở tầm vĩ mô, các số liệu đưa ra không đủ cụ thể và chi tiết, việc áp dụng các phương pháp truyền thống thường chỉ cho kết quả định tính. Vì vậy, một số nghiên cứu đã đưa thêm các phương pháp đặc thù (gọi là các phương pháp phân tích chính sách) có thể áp dụng trong ĐMC. Hộp 2.1 đưa ra một số phương pháp/công cụ thường được sử dụng trong ĐMC. Hộp 2.1. Các phương pháp/công cụ sử dụng trong ĐMC Các phương pháp đã sử dụng trong ĐTM • Liệt kê • Hồi cứu • So sánh tương tự • Ma trận • Mô hình hóa Các phương pháp phân tích chính sách • Kịch bản và mô phỏng • Phân tích khả năng chịu tải và xu hướng biến đổi các yếu tố môi trường • Phân tích mạng lưới và tiếp cận hệ thống • Chồng ghép bản đồ và hệ thống thông tin địa lý (GIS) • Hệ thống mô hình hoá • Phân tích đa tiêu chí • Phân tích chi phí lợi ích • Ý kiến chuyên gia và tham vấn cộng đồng Nguồn: Partidário, IAIA 2001 Có rất nhiều phương pháp có thể sử dụng trong ĐMC, từ tổ hợp một số phương pháp riêng biệt đến sử dụng tư vấn chuyên gia trong các nghiên cứu chi tiết, tham vấn cộng đồng, sử dụng GIS và mô hình máy tính, xây dựng các kịch bản… Các phương pháp 9
  10. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp này được chọn lọc thực hiện phù hợp với yêu cầu của mỗi bước/nội dung ĐMC như nêu trong Bảng 2.2. Bảng 2.1. Một số phương pháp sử dụng trong ĐMC Nội dung ĐMC Phương pháp sử dụng Nghiên cứu cơ sở • Thu thập báo cáo hiện trạng môi trường và các tài liệu tương tự • Liệt kê, lập khung logic các vấn đề môi trường Sàng lọc/xác định phạm vi, • Khảo sát, so sánh quy mô và đặc điểm liên • Xây dựng mạng lưới hệ quả quan đến môi trường • Tham vấn chuyên gia và cộng đồng Xác định các mục tiêu môi • Đối chiếu với các chính sách, chiến lược, tiêu trường chuẩn môi trường • Hồi cứu các cam kết đã có • Các quy hoạch vùng/địa phương Phân tích tác động • Xây dựng kịch bản • Xác định các chỉ thị và tiêu chí môi trường • Ma trận tác động • Các mô hình dự báo và tiên đoán • Chồng ghép bản đồ và GIS • Phân tích chi phí/lợi ích và các kỹ thuật đánh giá kinh tế khác • Phân tích đa tiêu chí • Phân tích khả năng chịu tải và xu hướng biến đổi các yếu tố môi trường • Đánh giá rủi ro Đề xuất các giải pháp điều • Phân tích mạng lưới chỉnh quy hoạch • Phân tích tính nhất quán • Phân tích tính nhạy cảm • Xây dựng mạng lưới tác động (“cây” ra quyết định) Nguồn: Sadler and Verheem, 1996 Trong nhiều hướng dẫn thực hiện ĐMC hiện nay ở Việt Nam, phương pháp phân tích xu hướng là phương pháp được khuyến nghị sử dụng trước tiên. Phân tích xu hướng được hiểu là sự diễn giải các thay đổi theo thời gian khi không thực hiện và thực hiện các CQK. Phân tích xu hướng có thể trợ giúp mô tả xu thế diễn biến trong quá khứ và trạng thái hiện tại bằng cách xây dựng các sơ đồ diễn biến trong 10
  11. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp phạm vi lãnh thổ liên quan và trong khoảng thời gian liên quan đến ĐMC. Phương pháp này cũng trợ giúp việc dự báo xu thế diến biến cơ bản trong tương lai trong trường hợp không thực hiện CQK bởi vì một vài xu thế có thể được ngoại suy trên cơ sở các thông tin về động lực phát triển các xu hướng này trong tương lai. Hơn nữa, phân tích xu hướng có thể hỗ trợ việc đánh giá các tác động tích luỹ của các hoạt động phát triển trong CQK đến xu thế diễn biến cơ bản đã xác định. Phương pháp phân tích xu hướng có thể kết hợp nhiều công cụ khác nhau và có khả năng phân tích mối quan hệ nhân-quả ngay cả trong những trường hợp không đầy đủ số liệu. Việc trình bày các xu hướng có thể khá đơn giản như: - Các tình huống mô tả các xu thế chung, các động lực chủ yếu, phạm vi ảnh hưởng, những thách thức và cơ hội làm tăng các xu thế này; - Các bản đồ biểu diễn mô hình phát triển không gian; - Các biểu đồ từ đơn giản (sử dụng những bộ số liệu sẵn có để minh họa tiến trình của các vấn đề chủ yếu và/hoặc động lực của chúng theo thời gian) tới phức tạp (cung cấp bức tranh tổng thể về sự tương quan giữa tiến trình của động lực theo thời gian và sự thay đổi tương ứng – có thể ngược lại - trong các nội dung đang được xem xét. Phương pháp phân tích đa tiêu chí cũng thường xuyên được khuyến nghị sử dụng do có thể trợ giúp hiệu quả phương pháp phân tích xu hướng khi đánh giá xu thế diễn biến các thành phần môi trường tự nhiên và xã hội. Phân tích phân tích đa tiêu chí là việc đánh giá bằng các con số tất cả các phương án lựa chọn dựa trên một số tiêu chí và tổng hợp các đánh giá riêng lẻ thành một đánh giá tổng thể. Phương pháp này đòi hỏi: - Các tiêu chí phải được xác định một cách cẩn thận và phản ánh được các hậu quả môi trường chính của tất cả các phương án đề xuất; - Có sự đánh giá về tầm quan trọng/trọng số tương đối của các tiêu chí này; - Có sự đánh giá về việc thực hiện của mỗi phương án với tất cả các tiêu chí đặt ra. Bảng 2.2 dưới đây đưa ra ví dụ đánh giá về độ tin cậy của một số phương pháp thường được áp dụng trong ĐMC đối với QHPTCN. Bảng 2.2. Đánh giá độ tin cậy của một số phương pháp sử dụng trong ĐMC quy hoạch phát triển công nghiệp Phương pháp Mục đích sử dụng Độ tin cậy Liệt kê - Nhận dạng và xác định mục tiêu - Bao quát được hết các mục tiêu môi 11
  12. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp Phương pháp Mục đích sử dụng Độ tin cậy môi trường trường và các động có thể xảy ra - Nhận dạng và xác định các tác - Không đủ dữ liệu để so sánh tầm động trực tiếp, một số tác động quan trọng của từng tác động gián tiếp và tác động tích lũy - Không xét đến bản chất tác động Ma trận - Nhận dạng và xác định các tác - Dễ diễn giải các tác động động - Chỉ mang tính định tính và chỉ chú ý - So sánh để lựa chọn các phương đến các tác động trực tiếp án thực hiện Phân tích mạng - Xem xét các tác động gián tiếp và - Trợ giúp việc hiểu rõ tác động lưới tác động tương hỗ - Không xác định được quy mô hay mối tương quan của tác động theo thời gian và không gian - Có thể làm phức tạp vấn đề Phân tích xu - Đánh giá hiện trạng - Các dự báo đưa ra chỉ có tính định hướng và ngoại - Dự báo xu thế diễn biến môi tính vì số liệu và thông tin trong quá suy trường khứ không đầy đủ và không phù hợp với mục tiêu đánh giá tác động của việc sử dụng đất So sánh tương tự - Dự báo xu thế diễn biến môi - Là phương pháp đơn giản nhất, vì trường vậy có độ tin cậy thấp Xây dựng kịch - Đánh giá tác động - Đơn giản hoá và là cách để chia sẻ bản và mô phỏng - Dự báo xu thế diễn biến môi sự hiểu biết của các hệ thống phức trường tạp - Đóng góp vào việc xây dựng và - Đòi hỏi kỹ năng kỹ thuật tương đối so sánh các giải pháp thay thế cao để thực hiện khác Mô hình hóa - Đánh giá tác động - Phù hợp với việc phân tích các tác - Dự báo xu thế diễn biến môi động trực tiếp và các tác động tích trường luỹ - Đóng góp vào việc xây dựng và - Chỉ ở mức độ định tính, độ tin cậy so sánh các giải pháp thay thế không cao vì các nguồn phát tán là khác nguồn diện Chồng ghép bản - Đánh giá tác động - Trình bày trực quan những tác động đồ và GIS - Đánh giá sự phù hợp với các quy trong quá khứ, hiện tại và tương lai hoạch về môi trường - Độ chính xác phụ thuộc vào mức độ - Đóng góp vào việc xây dựng và chi tiết của cơ sở dữ liệu GIS so sánh các giải pháp thay thế 12
  13. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp Phương pháp Mục đích sử dụng Độ tin cậy khác Phân tích đa tiêu - Đánh giá tác động - Có thể được sử dụng để tổng hợp ý chí - Đóng góp vào việc xây dựng và kiến của các bên liên quan vào một so sánh các giải pháp thay thế bản đánh giá khác - Là một phương pháp đánh giá rõ ràng và minh bạch, dễ kiểm tra - Việc cho điểm số đánh giá còn mang tính chủ quan, vì thế có thể không chính xác Phân tích chi phí - Đánh giá tác động - Cho phép so sánh các tác động thuộc - lợi ích - Đóng góp vào việc xây dựng và loại khó so sánh so sánh các giải pháp thay thế - Tính toán chi phí về môi trường khác chưa đủ cơ sở khoa học và thực tế Nhận định của - Trong tất cả các nội dung ĐMC - Có thể giải quyết các vấn đề phức chuyên gia tạp - Khó khăn về mặt quản lý (tốn thời gian và công sức) 2.3. Các bước thực hiện ĐMC Các bước thực hiện ĐMC đối với QHPTCN cũng tuân theo các bước chung khi thực hiện ĐMC, thể hiện qua sơ đồ sau đây: 13
  14. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp Hình 2.1. Các bước thực hiện ĐMC Dưới đây sẽ cụ thể hoá các bước chung nêu trên thành các bước phù hợp với đặc thù thực hiện ĐMC đối với QHPTCN. 2.3.1. Xác định phạm vi và xây dựng kế hoạch thực hiện ĐMC Yêu cầu: Xác định phạm vi ĐMC của một QHPTCN cụ thể là để tạo lập những các căn cứ xác đáng cho việc thu thập và biên soạn các thông tin cơ sở phù hợp và cần thiết cho công tác ĐMC. Để có thể lồng ghép một cách có hiệu quả ĐMC vào quá trình xây dựng quy hoạch, bước này phải được tiến hành khi bối cảnh tổng thể của quy hoạch đang được xác định và khi các phương án phát triển chung nhất đang được lựa chọn. Bước này bắt đầu từ việc sưu tập, biên soạn các thông tin cơ sở cần thiết cho một ĐMC trong quá trình xây dựng quy hoạch và phải được tiến hành khi bối cảnh tổng thể của quy hoạch đang được xác định và khi các phương án lựa chọn tổng thể nhất đang được xây dựng. Tổ chức nhóm tư vấn ĐMC Theo quy định tại Điều 15, Luật Bảo vệ môi trường, cơ quan được giao nhiệm vụ lập dự án quy hoạch phát triển công nghiệp có trách nhiệm lập báo cáo ĐMC. Cơ quan 14
  15. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp này sẽ thành lập nhóm tư vấn ĐMC, bao gồm các chuyên gia quản lý và các nhà khoa học có kiến thức và kinh nghiệm về các vấn đề môi trường liên quan đến quy hoạch phát triển công nghiệp. Cơ quan lập quy hoạch cần thiết ra quyết định về cơ cấu tổ chức và trách nhiệm của nhóm tư vấn ĐMC, trong đó nêu rõ các vấn đề liên quan sau đây: - Cơ cấu tổ chức: Nhóm tư vấn ĐMC có thể là một bộ phận của nhóm tư vấn lập quy hoạch hoặc cũng có thể độc lập về mặt tổ chức với nhóm tư vấn lập quy hoạch - Vai trò và trách nhiệm:  Thực hiện ĐMC và lập báo cáo ĐMC theo đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường  Tham gia tất cả các cuộc thảo luận và các hoạt động có liên quan của nhóm tư vấn lập quy hoạch. - Quyền hạn: được tạo mọi điều kiện để tiếp cận và khai thác các tài liệu, thông tin liên quan tới quá trình lập quy hoạch. Tuỳ theo từng hoàn cảnh cụ thể, có thể lựa chọn một trong các hình thức hợp tác giữa hai nhóm tư vấn ĐMC và quy hoạch sau đây: - Các chuyên gia ĐMC tham gia vào nhóm quy hoạch và cùng thực hiện tất cả các phân tích trong quá trình ĐMC. Đây là phương thức lồng ghép hoàn toàn ĐMC vào quá trình lập quy hoạch; - Các chuyên gia ĐMC làm việc riêng biệt nhưng phối hợp chặt chẽ với nhóm CQK: hai nhóm thường xuyên trao đổi để chia sẻ số liệu và thảo luận về kết quả của mình và cố gắng đạt được những kết luận chung; - Các chuyên gia ĐMC làm việc hoàn toàn độc lập: họ chỉ liên hệ với nhóm CQK thông qua các cuộc họp chính thức Xây dựng kế hoạch thực hiện ĐMC Để xây dựng kế hoạch thực hiện ĐMC cần phải thu thập được các thông tin về : - Cấu trúc và trình tự của quá trình xây dựng quy hoạch; - Các vấn đề cốt lõi cần được xem xét; - Chuyên môn hoặc kiến thức cần thiết của các chuyên gia tham gia vào nhóm tư vấn ĐMC; - Tiến độ thời gian và việc tổ chức cho các bên liên quan tham gia vào quá trình xây dựng quy hoạch; 15
  16. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp Bảng 2.3. Ví dụ về lập kế hoạch thực hiện ĐMC Các bước trong quá trình lập QHPTCN Các nhiệm vụ ĐMC Chuyên môn Ngày công (theo Quyết định 55/2008/QĐ-BCT) tương ứng của chuyên gia dự kiến - Tổng quan về tình hình phát triển kinh - Bước 1- Xác định phạm - Cán bộ của các 20 – 40 tế - xã hội vùng và phương hướng phát vi Bộ/Sở CT, triển kinh tế - xã hội vùng - Bước 2- Xác định các TNMT, - Hiện trạng phát triển ngành công vấn đề môi trường chủ KHĐT, nghiệp vùng và đánh giá tình hình thực yếu NNPTNT, XD, hiện QHPTCN giai đoạn trước - Bước 3- Xác định các GTVT, (tháng thứ nhất và thứ hai) bên liên quan chủ yếu LĐTBXH, YT - Bước 4- Phân tích xu thế - Các chuyên gia diễn biến môi trường khi (hóa học, sinh không thực hiện Quy học, địa chất, hoạch môi trường, bác Dự báo xu hướng phát triển: - Bước 6- Đánh giá xu thế sỹ) từ các viện 30 – 45 - Phân tích, đánh giá và dự báo việc huy diến biến môi trường nghiên cứu và động các nhân tố tự nhiên, kinh tế, xã trong tương lai khi thực các trường đại hội phục vụ cho các mục tiêu phát hiện các hoạt động đề học triển xuất trong Quy hoạch - Thành viên các - Phân tích và dự báo tác động của các hội nghề nghiệp nhân tố nội tại đến các mục tiêu phát triển (tháng thứ 3 và thứ 4) Xây dựng Quy hoạch phát triển và xác - Bước 5- Đánh giá mục 30 – 50 định các Chương trình, dự án đầu tư chủ tiêu và phương án phát yếu: triển được đề xuất - Thiết lập và lựa chọn các phương án thực hiện Quy hoạch - Thiết lập các định hướng và các lựa chọn phát triển phù hợp với Quy hoạch - Thiết lập các định hướng và vị trí phát triển của các ngành/lĩnh vực chủ chốt (tháng thứ 5 đến tháng thứ 7) - Đề xuất các giải pháp và cơ chế chính - Bước 7- Đề xuất các 15 – 30 sách thực hiện Quy hoạch biện pháp giảm nhẹ tác - Đề xuất kế hoạch thực hiện và giám sát động và kế hoạch giám - Biên soạn Quy hoạch sát môi trường (tháng thứ 8) - Bước 8- Soạn thảo báo 16
  17. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp Các bước trong quá trình lập QHPTCN Các nhiệm vụ ĐMC Chuyên môn Ngày công (theo Quyết định 55/2008/QĐ-BCT) tương ứng của chuyên gia dự kiến cáo ĐMC và đệ trình các cơ quan liên quan xem xét thẩm định Xác định phạm vi ĐMC Việc xác định phạm vi ĐMC đối với một QHPTCN cụ thể có tầm quan trọng đặc biệt trước tiên để đặt ra các yêu cầu thiết thực trong việc thu thập các thông tin cơ sở liên quan. Nếu được thực hiện tốt, việc xác định phạm vi ĐMC có thể nâng cao đáng kể chất lượng công tác ĐMC, mặt khác làm tiết kiệm đáng kể thời gian và các nguồn lực cần thiết để hoàn thành công tác ĐMC. Phạm vi ĐMC bao gồm quy mô không gian và phạm vi thời gian, có thể xác định trên cơ sở bám sát mục tiêu, quy mô và lĩnh vực của QHPTCN. Khi xác định ranh giới không gian của ĐMC, cần lưu ý các tác động môi trường của qu hoạch có thể lan rộng ra bên ngoài ranh giới địa lý của quy hoạch đang xét. Khi xác định ranh giới thời gian của ĐMC, cần xem xét các vấn đề môi trường đã từng xảy ra trong quá khứ cũng như dự báo những vấn đề môi trường có thể xảy ra trong tương lai, miễn là chúng liên quan đến quy hoạch đang xem xét. Vì vậy nếu chỉ xem xét trong khoảng thời gian của quy hoạch là không đủ. Để xác định được khoảng ranh giới thời gian cần xem xét, phải đặt quy hoạch vào bối cảnh chung của chiến lược phát triển kinh tế- xã hội chung và dài hạn hơn của Quốc gia, địa phương. Xác định nguồn cung cấp số liệu Việc xác định nguồn cung cấp và cách tiếp cận thông tin và dữ liệu liên quan đóng vai trò quan trọng bậc nhất đảm bảo sự thành công của toàn bộ quá trình ĐMC. Bảng 2.4 dưới đây sẽ đưa ra ví dụ về các nguồn cung cấp số liệu cho quá trình ĐMC các CQK nói chung. Bảng 2.4. Nguồn cung cấp số liệu cho quá trình ĐMC TT Loại thông tin/số liệu/dữ liệu Nguồn cung cấp 1 Các văn bản pháp quy liên quan: - Cơ sở dữ liệu Luật Việt - Chiến lược/kế hoạch quốc gia về môi trường Nam - Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng lãnh thổ - Website liên quan 2 Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia, địa phương Bộ TNMT, Sở TNMT 3 Báo cáo giám sát tình hình thực hiện các chính sách, Bộ, ngành, địa phương 17
  18. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp TT Loại thông tin/số liệu/dữ liệu Nguồn cung cấp chiến lược, kế hoạch, quy hoạch có liên quan liên quan 4 Các dự án, đề tài nhiệm vụ nghiên cứu liên quan Bộ, ngành, địa phương liên quan 5 Phương pháp luận thực hiện ĐMC Tham khảo tài liệu trong nước và quốc tế 2.3.2. Xác định các vấn đề môi trường cốt lõi và các mục tiêu có liên quan đến môi trường Yêu cầu: Xác định các vấn đề môi trường và mục tiêu có liên quan đến môi trường nằm trong phạm vi định hướng và nội dung của QHPTCN. Trên cơ sở các vấn đề đã xác định sẽ định hướng các nhiệm vụ cần được tập trung phân tích trong toàn bộ quá trình ĐMC. Việc xác định các vấn đề môi trường cốt lõi và các mục tiêu có liên quan đến môi trường của QHPTCN là một điểm khởi đầu quan trọng có ảnh hưởng đến toàn bộ các bước cơ bản trong quá trình ĐMC. Mặc dù, như đã nêu ở mục 1.2, yêu cầu xem xét các vấn đề môi trường khi lập QHPTCN đã được pháp lý hoá trong các văn bản pháp luật về lập và thẩm định CQK nói chung ở nước ta, trên thực tế trong các QHPTCN, các đặc điểm có liên quan đến môi trường thường được đề cập không rõ ràng và đầy đủ. Vì vậy, cần thiết thu thập đủ thông tin về phạm vi (vị trí địa lý) và quy mô (khung thời gian) thực hiện quy hoạch; phân tích và đánh giá nội dung và các chỉ tiêu QHPTCN trong mối liên hệ với các điều kiện tự nhiên của toàn khu vực để từ đó xác định các vấn đề môi trường liên quan. Khi xác định các vấn đề môi trường cốt lõi và các mục tiêu có liên quan đến môi trường của QHPTCN cần lưu ý đến các vấn đề sau đây: - Đảm bảo rằng các vấn đề môi trường cốt lõi và các mục tiêu có liên quan đến môi trường bao quát đầy đủ các vấn đề chính cần quan tâm, tuy nhiên không nên đề cập dàn trải đến tất cả các vấn đề môi trường. Tốt nhất nên sắp xếp thứ tự ưu tiên để các bước sau sẽ tập trung phân tích, đánh giá xu hướng diễn biến của các vấn đề môi trường sẽ có ảnh hưởng hoặc/và chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ các hoạt động thực hiện quy hoạch; - Khi xác định các mục tiêu liên quan đến môi trường, cần xem xét QHPTCN trong mối tương quan với những yêu cầu, mục tiêu pháp lý và pháp quy liên quan trực tiếp đến quy hoạch đang xét; 18
  19. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp - Lựa chọn các chỉ số thích hợp hoặc các câu hỏi định hướng tương ứng với từng vấn đề môi trường cốt lõi để giúp mô tả các xu hướng biến đổi hiện tại và tương lai khi không có hoặc có quy hoạch; - Cố gắng đạt đến sự đồng thuận cao nhất về các vấn đề môi trường cốt lõi và các mục tiêu có liên quan đến môi trường với các cơ quan có thẩm quyền về môi trường, nhóm tư vấn lập quy hoạch và có thể là cả các bên liên quan chính khác. Bảng 2.5 dưới đây đưa ra ví dụ về những mục tiêu và nội dung môi trường có liên quan đến QHPTCN. Bảng 2.5. Các ví dụ về các vấn đề môi trường cốt lõi và các mục tiêu có liên quan đến môi trường trong QHPTCN Các vấn đề Các mục tiêu môi Các văn bản pháp lý Các chỉ số đánh giá môi trường trường có liên quan Chất lượng - Đảm bảo khí thải - Chiến lược quốc gia - Bụi, CO, CO2, NOx, SO2 không khí từ các ngành về bảo vệ môi trường - Tỷ lệ cây xanh công nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn môi trường - Đảm bảo diện tích vùng đệm và tỷ lệ cây xanh Chế độ thuỷ - Đảm bảo nhu cầu - Chiến lược quốc gia - Chế độ hạn hán, ngập lụt văn/tài nguyên sử dụng nước cho về bảo vệ môi trường - Mức độ nhiễm mặn nước phát triển các ngành công nghiệp Chất lượng - Không gây ô Chiến lược quốc gia - pH, SS, BOD, COD, dầu nước (nước nhiễm môi về bảo vệ môi trường mỡ, kim loại nặng, coliform mặt, nước trường nước, bảo - Nhiễm mặn, nhiễm phèn ngầm) vệ tài nguyên nước Môi trường dải - Bảo vệ tài Chiến lược quốc gia - Chất lượng nước biển ven ven biển nguyên biển về bảo vệ môi trường bờ (kim loại nặng, POP, dầu mỡ) - Hiện tượng thuỷ triều đỏ Chất lượng đất - Hồi phục đất sau - Chiến lược quốc gia - Tính cơ lý: độ kết dính (xói 19
  20. Hướng dẫn kỹ thuật Đánh giá môi trường chiến lược đối với Quy hoạch phát triển công nghiệp Các vấn đề Các mục tiêu môi Các văn bản pháp lý Các chỉ số đánh giá môi trường trường có liên quan khai thác khoáng về bảo vệ môi trường mòn, trượt lở), độ xốp sản, xây dựng - Tính hoá học: pH, độ mặn, công nghiệp. N, P, kim loại nặng, dầu mỡ Quản lý chất - Quy hoạch bãi Chiến lược quốc gia - Số lượng các bãi chôn lấp thải rắn chôn lấp về bảo vệ môi trường hợp vệ sinh Đa dạng sinh - Khôi phục thảm Kế hoạch hành động - Mức độ phá huỷ thảm thực học thực vật quốc gia về Đa dạng vật - Đảm bảo tỷ lệ sinh học, về bảo tồn - Tỷ lệ cây xanh cây xanh và phát triển bền - Diện tích đất ngập nước bị vững các vùng đất xâm phạm ngập nước Cảnh quan - Hồi phục và cải - Chiến lược quốc gia - Tỷ lệ cây xanh tạo cảnh quan về bảo vệ môi trường môi trường Biến đổi khí - Không sử dụng - Chiến lược quốc gia - Tỷ lệ tham gia CDM hậu các chất CFC về bảo vệ môi trường - Giảm phát thải khí nhà kính Sức khỏe cộng - Nâng cao sức - Chiến lược quốc gia - Chỉ số cơ cấu bệnh tật đồng khỏe cộng đồng về bảo vệ môi trường - Tần xuất bùng phát dịch - Định hướng chiến bệnh lược phát triển bền vững Môi trường xã - Nâng cao mức - Chiến lược quốc gia - Chỉ số phát triển giáo dục hội sống văn hóa, về bảo vệ môi trường - Chỉ số phát triển con người giáo dục - Định hướng chiến (nhà ở, sinh kế, chất lượng lược phát triển bền cuộc sống) vững - Chỉ số rủi ro (an toàn vệ sinh thực phẩm, an toàn giao thông, an ninh xã hội) Phát triển kinh - Phát triển kinh tế - Chiến lược quốc gia - Chỉ số GDP, chỉ số nghèo tế toàn vùng lãnh về bảo vệ môi trường đói thổ - Định hướng chiến - Chỉ số thất nghiệp (an ninh lược phát triển bền việc làm, sự đa dạng công vững việc) 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2