Kết quả đánh giá đặc tính sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng của tập đoàn giống lúa Japonica ôn đới

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

146
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Japonica là (loài phụ) lúa chịu lạnh mới xuất hiện ở Việt Nam. Đây là những giống lúa hạt tròn, chất lượng gạo ngon, thời gian sinh trưởng ngắn phù hợp với SX vụ xuân và khu vực miền núi phía Bắc. NNVN trân trọng giới thiệu bài viết của GS.TS Đỗ Năng Vịnh - Phó Viện trưởng Viện Di truyền NN về loại lúa này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kết quả đánh giá đặc tính sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng của tập đoàn giống lúa Japonica ôn đới

T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam K T QU ĐÁNH GIÁ Đ C TÍNH SINH TRƯ NG, PHÁT TRI N, NĂNG SU T VÀ CH T LƯ NG C A T P ĐOÀN GI NG LÚA JAPONICA ÔN Đ I Ph m Quang Duy, Nguy n Th Thanh Thu , Nguy n Văn Kh i SUMMARY Evaluation of growth, yield and quality characteristics of temperate Japonica rice collection Research has been carried out at Food Crop Research Institute to examine the growth characteristics, yield and grain quality of 42 introduced Japonica rice cultivars and lines. The results showed that most Japonica rice cultivars and lines had a short-medium growth duration (90 - 114 days in the summer season). These cultivars and lines possessed short plant height, high tillering capacity, large number of panicles per unit land area, high percentage of ripened grains, heavy 1000 grain weight, and gave average grain yield of 3.2 - 9.0 tons/ha. Some cultivars and lines, particularly Ko-12, Hito, O-377, O-393, O-378 and Yume, had very good grain quality such as high percentage of polished rice (> 80%), intact grains (75 - 80%), translucent grains with low percentage of belly white one and low amylose content (< 22%). These Japonica cultivars and lines may be an important plant material resource for the improvement of rice yield and quality in Vietnam in the future. Keywords: Japonica rice, Growth characteristics, Yield, Grain quality. Nông nghi p I Hà N i (Vũ Văn Li t và I. TV N ctv., 2004), Vi n Cây lương th c và cây Lúa tr ng bao g m hai loài ph là th c phNm (N guy n N g c N gân và Indica và Japonica (Japonica ôn i và N guy n Th Thanh Huy n, 1998), Vi n Japonica nhi t i hay Javanica). Hai Lúa ng b ng sông C u Long (Bùi Chí nhóm lúa này không nh ng khác nhau v B u và ctv., 1992).... Tuy nhiên, các gi ng d ng cây, d ng h t mà còn khác nhau v lúa ư c nghiên c u ph n l n là lúa r t nhi u c tính nông h c khác. Các Indica. H u như có r t ít nghiên c u ti n nhà ch n gi ng ã và ang t n d ng tính hành trên các gi ng lúa Japonica ôn i. a d ng di truy n và kho ng cách di làm tài li u tham kh o cho công tác lai truy n l n gi a hai nhóm lúa này t o t o gi ng lúa thu n và lúa lai siêu cao s n, ra nh ng dòng, gi ng lúa m i cho năng trong khuôn kh bài báo này chúng tôi xin su t cao và có nhi u c tính nông h c trình bày k t qu ánh giá c tính sinh t t khác. trư ng, phát tri n, năng su t và ch t lư ng Cho n nay vi c ánh giá v t li u c a t p oàn gi ng lúa Japonica ôn i gi ng b m cho lai t o ã ư c ti n hành nh p n i t N h t B n. t i nhi u trư ng i h c và vi n nghiên c u trong c nư c như Trư ng i h c II. V T LI U VÀ PHƯƠN G PHÁP N GHIÊN C U 1
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 1. V t li u và phương pháp b trí thí K t qu thí nghi m ư c x lý th ng kê nghi m theo chương trình IRRISTAT và EXCEL. Các gi ng lúa thí nghi m g m 42 gi ng lúa Japonica ư c thu th p t N h t III. K T QU N GHIÊN C U VÀ TH O B n (B ng 1). Thí nghi m ư c ti n hành LU N t i Vi n Cây lương th c và cây th c phNm, 1. c tính sinh trư ng và phát tri n c a b trí theo phương pháp tu n t b c thang các gi ng lúa Japonica v i 3 l n nh c, di n tích m i ô thí nghi m là 5 m2. M t c y 42 khóm/m2, m i M t s c tính sinh trư ng và phát khóm 1 - 2 d nh. V xuân gieo m t 25 - tri n như s d nh/khóm, chi u cao cây và 30/12, c y 5 - 10/2; v mùa gieo m t 25 th i gian sinh trư ng c a các gi ng lúa - 30/06, c y 10 - 15/7. Lư ng phân bón Japonica ư c trình bày t i B ng 1. Có th cho 1 ha là 150 kg N , 90 kg P2O5 và 60 kg th y kh năng nhánh c a các gi ng lúa K2O, trong ó bón lót 100% P2O5 + 40% Japonica là khá cao, th p nh t là gi ng s N , bón thúc t 1 (khi lúa b t u 33 (Oki) 5,4 d nh và cao nh t là gi ng s nhánh) 40% N + 40% K2O, lư ng phân 11 (Aki) 10,8 d nh/khóm. còn l i ư c bón vào th i kỳ lúa b t u a s các gi ng có chi u cao m c làm òng. trung bình và th p, bi n ng t 63,4 cm gi ng s 34 (Yume) n 116,8 cm gi ng 2. Các ch tiêu và phương pháp theo dõi s 4 (Mi-42), ây là m t c i m quý c a thí nghi m các gi ng lúa Japonica ph c v chi n lư c Các ch tiêu v sinh trư ng, phát tri n t o gi ng lúa th p cây siêu cao s n. như s d nh/khóm ư c theo dõi và o Các gi ng có th i gian sinh trư ng khá m vào th i kỳ lúa nhánh t i a; chi u ng n, ng n nh t là gi ng s 2 (O-187), s 3 cao cây ư c o sau khi lúa tr chín; th i (Ko-12), s 12 (Hito), s 20 (Sasa), s 26 gian sinh trư ng ư c tính t ngày gieo m (I-2) và s 42 (LK) v i th i gian sinh t i khi lúa chín hoàn toàn. xác nh các trư ng 90 ngày, a s các gi ng có th i y u t c u thành năng su t và năng su t gian sinh trư ng t 91 - 103 ngày, và dài lúa, 10 khóm lúa ư c thu ng u nhiên t ngày nh t là gi ng s 4 (Mi-42), 114 ngày m i ô thí nghi m. Thóc ư c tu t, phơi trong v mùa. ây cũng là m t c tính mà khô, sau ó h t ch c và lép ư c tách riêng các nhà ch n t o gi ng nên quan tâm, c b ng nư c s ch. Tr ng lư ng 1000 h t bi t trong giai o n hi n nay khi di n tích ư c tính toán Nm 14%. xác nh gieo tr ng lúa ngày càng b thu h p và vì năng su t th c thu c a t ng gi ng, chúng v y vi c s d ng các gi ng lúa ng n ngày tôi ti n hành thu ho ch 3 m2 lúa trong m i có năng su t cao, ch t lư ng t t ang là ô thí nghi m. Lúa ư c tu t, phơi khô, nh ng ưu tiên hàng u. qu t s ch và cân o khi Nm h t thóc t kho ng 14%. 2
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam B ng 1. Kh năng nhánh, chi u cao cây và th i gian sinh trư ng (TGST) c a t p oàn gi ng lúa Japonica, mùa 2007 D nh/ Cao cây TGST D nh/ Cao cây TGST STT Gi ng STT Gi ng Khóm (cm) (ngày) khóm (cm) (ngày) 1 Koshi 7,8 77,8 92 22 Mochi 11,8 87,0 95 2 O-187 11,2 71,6 90 23 Fuku 7,8 74,8 91 3 Ko-12 11,8 83,0 90 24 I-1 9,0 84,6 96 4 Mi-42 9,0 116,8 114 25 Blube 7,4 69,2 92 5 Keiso 10,4 116,2 91 26 I-2 11,0 94,4 90 6 Kao 10,4 103,6 96 27 O-393 8,6 91,0 94 7 Ata 9,2 84,6 98 28 Isu 8,0 76,8 99 8 Chine 7,0 122,4 103 29 Kusa 6,2 82,4 97 9 Taka 11,0 89,4 93 30 Yu 7,6 91,8 92 10 Omo 8,2 81,2 91 31 O-387 8,8 71,8 96 11 Aki 10,8 69,0 96 32 O-378 9,6 76,6 93 12 Hito 9,4 87,6 90 33 Oki 5,4 85,4 93 13 I-29 8,8 79,4 94 34 Yume 7,6 63,4 94 14 O-149 9,6 71,6 91 35 Hoshi 6,8 86,2 98 15 I-7 9,0 68,0 94 36 I-72 6,8 83,2 91 16 Men 9,0 80,8 92 37 Asa 8,8 75,6 93 17 Hana 10,8 95,0 95 38 Toyo 6,4 84,8 94 18 I-30 9,4 78,0 97 39 Oto 9,8 89,6 92 19 O-377 11,4 76,0 97 40 O-388 10,8 81,8 96 20 Sasa 10,6 84,0 90 41 O-384 11,2 83,0 97 21 Kyo 10,8 96,8 94 42 LK 6,4 80,2 90 2. ăng su t và các y u t c u thành (Keiso) có tr ng lư ng 1000 h t tương i năng su t th p (18,8 g), các gi ng khác u có tr ng Năng su t và các y u t c u thành lư ng 1000 h t l n hơn 20 g, c bi t năng su t c a các gi ng lúa ư c trình bày tr ng lư ng 1000 h t m t s gi ng r t t i B ng 2. S bông/m2 c a các gi ng u l n như gi ng s 29 (Kusa) là 36,2 g, t m c tương i cao, t 193,2 gi ng gi ng s 31 (O-387) là 32,9 g và gi ng s s 8 (Chine) n 436,8 bông/m2 gi ng s 41 (O-384) là 33,2 g. 15 (I-7). Tuy s h t/bông tương i th p, Tuy năng su t m t s gi ng còn th p ch t t 62,3 h t gi ng s 3 (Ko-12) như gi ng s 38 (Toyo) là 3,2 t n/ha, gi ng n 186,4 h t gi ng s 8 (Chine), nhưng s 37 (Asa) là 3,4 t n/ha, a s các gi ng t l h t ch c tương i cao, t 76% cho năng su t t 5 - 7 t n/ha, c bi t gi ng gi ng s 3 (Ko-12) n 92% gi ng s 14 s 15 (I-7) cho năng su t r t cao (9,0 (O-149). Riêng gi ng s 7 (Ata) có t l h t t n/ha). Có l s bông/khóm l n (436,8 ch c r t th p (43%), là do tr quá mu n, bông/m2) k t h p v i t l h t ch c cao g p bão và b sâu b nh cu i v gây h i. V (90%) là nh ng y u t chính t o ra năng tr ng lư ng 1000 h t, ch riêng gi ng s 5 su t cao gi ng lúa này. 3
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam B ng 2. ăng su t và các y u t c u thành năng su t c a t p oàn gi ng lúa Japonica, mùa 2007 S S T l S S T l P.1000 NS P.1000 NS STT bông h t ch c STT bông h t ch c 2 h t (g) (t n/ha) 2 h t (g) (t n/ha) /m /bông (%) /m /bông (%) 1 386,4 67,2 79 23,5 5,1 22 344,4 80,5 91 26,4 6,2 2 361,2 89,8 82 22,4 5,2 23 243,6 87,6 87 23,1 4,0 3 310,8 62,3 76 23,7 3,7 24 243,6 86,1 91 26,3 4,4 4 285,6 79,6 89 21,3 4,2 25 277,2 91,0 90 30,4 6,1 5 294,0 163,4 91 18,8 8,4 26 369,6 99,2 90 25,4 7,7 6 352,8 74,5 87 22,3 5,1 27 277,2 98,4 86 23,3 4,9 7 243,6 183,4 43 25,6 5,6 28 285,6 89,1 87 24,2 4,9 8 193,2 186,4 87 24,6 8,1 29 218,4 93,8 87 36,2 5,6 9 344,4 112,3 84 22,9 7,6 30 260,4 84,0 89 27,9 4,9 10 361,2 68,7 90 21,9 4,1 31 260,4 78,9 90 32,9 5,5 11 369,6 79,0 82 24,7 5,0 32 310,8 78,5 91 22,9 6,0 12 235,2 101,2 81 25,3 5,3 33 268,8 80,0 89 27,8 5,5 13 302,4 96,6 89 26,6 6,7 34 252,0 96,5 85 29,2 6,2 14 394,8 69,7 92 26,4 6,3 35 218,4 86,3 86 30,2 4,6 15 436,8 103,0 90 25,2 9,0 36 260,4 69,8 89 27,0 3,6 16 277,2 76,0 85 24,4 4,6 37 243,6 79,4 87 20,6 3,4 17 319,2 89,4 87 27,5 6,6 38 218,4 78,7 84 24,2 3,2 18 344,4 114,2 89 25,4 8,0 39 319,2 76,5 87 24,8 5,1 19 386,4 89,7 86 23,3 6,4 40 327,6 85,3 89 30,4 6,9 20 327,6 82,6 87 22,5 4,9 41 319,2 80,7 90 33,2 7,6 21 319,2 96,7 84 23,5 6,0 42 243,6 87,6 90 28,6 6,2 gi ng s 1 (Koshi) là 1,5%, gi ng s 28 (Isu) 3. K t qu ánh giá ch t lư ng g o c a là 3% và gi ng s 34 (Yume) là 2,0%. T l t p oàn lúa Japonica g o xát các gi ng cũng khá cao và h u h t B ng 3 trình bày m t s c tính ch t u t trên 75%. c bi t m t s gi ng có lư ng g o c a t p oàn gi ng lúa Japonica. t l g o xát r t cao như gi ng s 28 (Isu) là Có th th y các gi ng lúa Japonica u có 80% và gi ng s 37 (Asa) là 84,3%. T l d ng h t tròn (t l dài/r ng th p dư i 2,0). g o nguyên c a m t s gi ng cũng r t cao T l b c b ng m t s gi ng r t th p như như gi ng s 8 (Chine) là 78,9%, s 27 4
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam (O-393) là 78,8%, s 34 (Yume) và s 38 (O-393), s 32 (O-378) và s 34 (Yume) (Toyo) là 77,6%. H u h t các gi ng có hàm (ch in nghiêng trong B ng 3) là nh ng lư ng amylose th p (< 22%) cho th y chúng gi ng có nh ng c tính t t nh t. Các gi ng u thu c lo i gi ng lúa cho cơm m m, d o. lúa này có th ư c th nghi m s n xu t Xét t ng th v t t c các c tính ch t lư ng ho c s d ng làm v t li u cho lai t o góp thì các gi ng lúa như s 3 (Ko-12), s 12 ph n c i thi n ch t lư ng g o c a m t s (Hito), s 19 (O-377), s 26 (I-2) s 27 gi ng lúa tr ng trong s n xu t hi n nay. B ng 3. M t s c tính ch t lư ng g o c a t p oàn gi ng lúa Japonica, mùa 2007 B c G o Amylose B c G o Amylose b ng G o b ng G o STT D/R nguyên (%) STT D/R nguyên (%) xát (%) xát (%) (%) (%) (%) (%) 1 1,96 1,5 79,2 36,5 17,3 22 2,00 - 75,8 74,4 6,3 2 1,79 20,0 79,2 50,9 17,5 23 2,33 26,0 77,1 50,3 21,8 3 1,86 5,1 78,1 67,7 18,4 24 1,80 6,0 77,6 66,4 23,7 4 2,83 - 75,9 24,3 21,2 25 1,68 10,0 78,8 35,1 20,1 5 2,68 - 78,8 49,2 18,7 26 1,77 7,0 76,5 71,2 18,8 6 2,78 30,0 76,8 62,9 21,2 27 2,15 6,5 79,4 78,8 20,0 7 1,73 19,3 78,1 73,8 18,1 28 1,86 3,0 80,0 45,0 18,6 8 1,61 - 79,1 78,9 5,2 29 2,00 42,0 75,2 31,3 20,0 9 2,16 28,0 78,0 36,0 19,6 30 1,78 5,0 76,9 49,5 17,5 10 1,72 - 78,6 26,3 6,3 31 2,27 31,0 77,4 64,4 23,0 11 1,73 19,3 78,1 73,8 18,1 32 1,92 3,5 77,8 74,4 21,9 12 1,96 6,0 78,4 74,3 20,6 33 1,93 19,5 74,7 54,0 21,8 13 1,93 15,3 79,2 75,0 24,3 34 1,83 2,0 79,6 77,6 15,0 14 2,00 19,0 77,8 72,0 21,9 35 2,23 46,0 78,7 67,2 21,0 15 1,89 8,0 76,9 35,7 21,8 36 2,00 24,1 79,1 45,6 20,7 16 1,82 17,5 76,4 55,3 19,6 37 1,93 - 84,3 67,2 6,3 17 1,89 52,0 78,1 75,1 21,9 38 1,77 52,0 78,6 77,6 6,3 18 1,86 4,5 77,8 71,3 23,0 39 1,79 29,0 78,4 77,1 20,7 19 2,04 10,0 78,4 74,7 21,8 40 2,07 27,0 75,8 60,1 20,0 20 1,86 27,5 77,9 52,8 18,7 41 1,94 25,0 70,3 57,6 23,1 21 2,45 - 78,6 72,8 7,5 42 1,83 21,0 74,8 11,0 20,1 5
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam IV. K T LU N Chúng tôi ã ti n hành ánh giá c tính c tính sinh trư ng, phát tri n, năng su t và ch t lư ng c a t p oàn 42 gi ng lúa Japonica nh p n i. K t qu cho th y ph n l n các dòng, gi ng lúa Japonica u có th i gian sinh trư ng ng n t i trung bình (90 - 114 ngày trong v mùa). Các gi ng lúa này th p cây, kh năng nhánh kho , cho s bông trên ơn v di n tích cao, t l h t ch c cao, tr ng lư ng 1000 h t l n và cho năng su t trung bình t 3,2 - 9,0 t n/ha. H u h t các gi ng lúa Japonica u có ch t lư ng g o cao như có t l g o xát, g o nguyên cao, h t g o tr ng, ít b c b ng và hàm lư ng amylose th p. ây là ngu n v t li u quý có th s d ng cho các m c tiêu ch n t o gi ng lúa khác nhau. C th nh ng dòng, gi ng lúa ng n ngày như O-187, Ko-12, Hito, Sasa, I-2 và LK (th i gian sinh trư ng 90 ngày trong v mùa) có th ư c s d ng trong ch n t o gi ng lúa ng n ngày; các gi ng lúa cho năng su t cao như Keiso (8,4 t n/ha), I-7 (9,0 t n/ha) có th s d ng trong chi n lư c t o gi ng lúa năng su t cao; các dòng, gi ng lúa có ch t lư ng g o cao như Ko-12, Hito, O-377, O-393, O-378 và Yume (t l g o xát trên 80%, g o nguyên 75 - 80%, g o tr ng, ít b c b ng và hàm lư ng amylose th p < 22%) có th ư c s d ng trong lai t o các gi ng lúa ch t lư ng cao trong th i gian t i. TÀI LI U THAM KH O 1 Bùi Chí B u, Lê C m Loan, guy n Duy B o, guy n Văn T o, 1992. Thu th p và ánh giá ngu n gen cây lúa ng b ng sông C u Long. T p chí Nông nghi p và Công nghi p th c phNm, s 3, trang 90 - 92. 2 Vũ Văn Li t, ng Huy Gi i, Vũ Th Bình và Vũ Th Bích H nh, 2004. Thu th p và ánh giá ngu n gi ng lúa b n a ph c v c i ti n gi ng lúa nư c tr i vùng Tây B c, Vi t N am. H i ngh qu c gia v Ch n t o gi ng lúa. N hà xu t b n N ông nghi p, Hà N i, trang 39 - 57. 3 guy n g c gân và guy n Th Thanh Huy n, 1998. Bư c u thu th p, ánh giá m t s gi ng lúa c s n. K t qu nghiên c u cây lương th c và cây th c phNm. N hà xu t b n N ông nghi p, Hà N i, trang 76 - 83. gư i ph n bi n: guy n Văn Vi t 6